ఆరుముళ్ల బంధం 371‘డి’

 

 - ప్రపంచ ప్రసిద్ధ రాజ్యాంగ నిపుణుడు హెచ్.ఇ.విల్లీస్

 ఆంధ్రప్రదేశ్ విభజనను వ్యతిరేకించే సమైక్యవాదు లకూ, ‘విడిపోతే వికాసం’ అంటున్న వేర్పాటువాదులకూ మధ్య ఇటీవల చర్చ మొదలైంది. రాజ్యాంగంలోని ‘3’వ అధికరణంపైన, 32వ రాజ్యాంగ సవరణ ఫలితంగా ఏ రాష్ట్రానికీ లేని ఒక ప్రత్యేక సవరణ ద్వారా 371 అధికరణానికి తోడైన ‘డి’ క్లాజుపైనా జరుగుతున్న భారీ చర్చ ఇది. మంచి పరిణామమే! ఎందుకంటే, ఏ పార్టీ కేంద్రంలో అధికారంలో ఉన్నా భారతదేశం ‘సమాఖ్య’ (ఫెడరల్) వ్యవస్థ అనేది మరచి, దేశ సమైక్యతనూ సమ గ్రతనూ పరిరక్షించేందుకు ఉన్న భారత రిపబ్లిక్ ‘యూనిటరీ’ స్వభావాన్ని మాత్రమే ఎన్నికలలో స్వప్రయో జనాల కోసం వాడుకోవడానికి అలవాటుపడ్డాయి. అందుకు వాటికి అందివచ్చిన ఆయుధాలలో ఒకటి ‘3’వ అధికర ణం. కాని కొమ్ములు తిరిగిన న్యాయవాదులకు, న్యాయ మూర్తులకు, రాజకీయ ‘వి’నాయకులకు కూడా తెలియని గాథ ఈ 3వ అధికరణం వెనక ఉంది!

 

 అసలు ఉద్దేశం మరిచారు

 ఆ అధికరణకు రాజ్యాంగనేతలు ఉద్దేశించిన ప్రాథమిక లక్ష్యం వేరు, నాటి అవసరమూ వేరు! ఈ ‘గండికోట రహ స్యం’ మొదటిసారిగా 1967 నాటి  సుప్రీంకోర్టు తీర్పు (మంగల్‌సింగ్ వర్సెస్ యూనియన్ ఆఫ్ ఇండియా, ఎఐఆర్ 1967) ద్వారా వెల్లడైంది. ‘3’వ అధికరణం  చోటు చేసుకోవడానికి ప్రధాన కారణం- రాజ్యాంగ రూపకల్పన సమయానికి చాలా ‘స్వదేశీ సంస్థానాలు’  యూనియన్‌లో విలీనం కాకపోవడమే. భాషా ప్రయుక్త ప్రాతిపదికపైన రాష్ట్రాలను పునర్వ్యవస్థీకరించాలన్న  ప్రతి పాదనలూ ముమ్మరిస్తున్న దశ కూడా అదే. ఏక భాషా, సంస్కృతులు ఆధారంగా రాష్ట్రాల ఏర్పాటును ఇక వాయి దా వేయజాలమని రాజ్యాంగ నిర్ణయసభ భావించిన సమయమూ అదే! అంటే, స్వాతంత్య్రానంతరం ఇండి యన్ యూనియన్‌లో అంతర్భాగం కావడానికి మొరా యించిన సంస్థానాలకు ‘ముగుదాడు’ వేసే  అధికారం కేం ద్రానికి సంక్రమింపచేసే రాజ్యాంగ అధికరణ అవసర మైంది. అదీ - 3వ అధికరణ అసలు లక్ష్యం. కాగా, రాష్ట్రా లను చీల్చే,  కొత్తవి ఏర్పరిచే అధికారాన్ని రాజ్యాంగం  కేంద్ర పాలక పక్షానికి కల్పిస్తూనే ఒక షరతునూ విధిం చింది. దాని ప్రకారం ఆ పని రాజ్యాంగ సవరణ తోనే జర గాలి. ఆ సవరణ తేవాలంటే రాజ్యాంగంలోని 368వ అధి కరణం ద్వారా జరగాలి. మళ్లీ ఈ అధికరణం ఆసరాగా ఏర్పడిన, రాజ్యాంగం రూపొందించిన షెడ్యూల్స్‌ను ‘లేడికి లేచిందే ప్రయాణం’ తీరులో ముట్టుకునే వీలు లేదు! ఆ మాటకొస్తే అసలు రాజ్యాంగానికి ఏ సవరణ తేవాలన్నా ఆచితూచి అడుగువేయాలి. మరీ ముఖ్యంగా దేశంలో ఒక్క ఆంధ్రప్రదేశ్ విషయంలోనే తెలుగు జాతి సమైక్యతా ప్రయోజనాల కోసం రాష్ట్రంలోని మూడు ప్రాం తాల మధ్య అంతకుముందు విద్య, ఉద్యోగాది విషయా లలో ఏర్పడి ఉన్న కొన్ని వ్యత్యాసాలను తొలగించడానికి ఇందిరా గాంధీ హయాంలో రాజ్యాంగంలోని 371వ అధికరణానికి ‘డి’, ‘ఇ’ అనే క్లాజుల ద్వారా వచ్చిన విశి ష్టమైన ప్రత్యేక రక్షణ సవరణ కవచం. కానీ కొందరు స్థానిక భాష్యకారులు 371(డి) అధికరణను ‘రద్దు చేయ డానికి, మార్చడానికి అసాధ్యమైంది కాద’న్న వాదనకు దిగడమే గాదు, ఇది ‘విభజనతో సంబంధం లేని అం శం’గా భావించి, దాని ‘సవరణకు సాధారణ మెజారిటీ చాల’న్న భ్రమలో ఉన్నారు! అంతేగాదట, స్వాతంత్య్రం వచ్చిన తరువాత ఏర్పడ్డ రాష్ట్రాల కోసం ‘రాజ్యాంగంలోనే ఉన్న 4వ అధికరణ కింద’ 371(డి) క్లాజుకు సవరణ మహా ‘సింపుల్’ అని వారు నమ్మబలుకుతున్నారు. 

 

 ఈ 371(డి) సవరణాధికరణం కిందనే ఆరు సూత్రా ల ప్రకారం జోనల్ పద్ధతీ, 610 జీఓ ఆచరణలోకి వచ్చి అమ లు జరుగుతున్నప్పుడు ఇంకా విభజన దేనికి? ఈ అధికరణ ప్రధానంగా తెలంగాణ విద్యా, ఉద్యోగ ప్రయో జనాల కోసమే ఏర్పడిందనుకున్నప్పుడు, ఆ అధికరణకు 4వ అధికరణ కింద వేరే సవరణ దేనికి? అయినా, ‘371(డి)’ అనే ప్రత్యేక అధికరణకు 4వ అధికరణ ప్రకా రం పార్ల మెంటులో ‘సాధారణ మెజారిటీ’ ద్వారా సవ రణ పనికిరాదని తెలుసుకోవడం మంచిది. ఎందుకంటే, ఏ రాష్ట్రానికీ లేని ప్రత్యేక రాజ్యాంగ సవరణ ద్వారా స్థిర పడిన ‘డి’ క్లాజు కాబట్టి దాని సవరణకు ‘ప్రత్యేక (స్పెష ల్) మెజారిటీ’ అవసరం! 371(డి) సవరణాధికరణం కొందరు భావిస్తున్నట్టు రాష్ట్రంలోని ఒక్క తెలంగాణ ప్రాంతానికే కాదు, తెలంగాణ సహా, మూడు ప్రాంతాల ప్రజలకు సమానావకాశాలను, సౌకర్యాలను, అవసరాల ను దృష్టిలో ఉంచుకొని రాష్ట్రపతి ఉత్తర్వుల ఇవ్వవచ్చు నని, రాష్ట్రంలోని వేర్వేరు విభాగాలకు వేర్వేరు నిబం దనలూ చేయవచ్చునని అధికరణంలో స్పష్టం చేసిందని మరవరాదు! మరో విషయమేమంటే - ఏ ‘371(డి)’ ప్రకారమే జోనల్ పద్ధతి కొనసాగాలని ఏ విభజనవాదులు నేడు కోరుకుంటున్నారో, వారే ఆ ఆరుసూత్రాల పథ కాన్నీ, ఆ జోనల్ వ్యవ స్థను నామరూపాలు లేకుండా చేసి, ఏ ప్రాంతపు ఉద్యోగిని రాష్ట్రం మొత్తంలో మరే ప్రాంతానికి బదిలీ చేసినా సరే విధిగా అక్కడికి వెళ్లి పనిచేయాల్సిం దేనని ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభలో (1996, జూలై 18న)  ప్రకటించి, తనకు తెలియకుండానే నాలుక మడత పడిపో యినందున విభజన జపానికి దిగిన స్థానిక పార్టీ అధినేత, పార్లమెంటు సభ్యుడు కల్వకుంట్ల 

 చంద్రశేఖరరావు ఎలా గౌరవించనున్నారో కాలమే నిర్ణయించాలి!

 

 అవగాహన లేని వ్యాఖ్యలు

 ‘విభజన’ సమస్య పట్ల అవగాహనలేని ‘సొల్లు’ కబుర్లు మనకొద్దు. ఉన్న రాష్ట్రాలను లేదా భాషా ప్రయుక్త రాష్ట్రాలను రాజ్యాంగం 2/3/4 అధికరణల చాటున విచ్ఛిన్నానికీ,  కొత్త వాటి ఏర్పాటుకూ  ‘బ్రూట్ మెజారిటీ’ ద్వారానో, సంఖ్యామాంత్రిక తంత్రంతోనో పాలక పక్షాలు సాధ్యం చేసుకోవడానికి కూడా హద్దులున్నాయని సుప్రీం కోర్టు గతంలో హెచ్చరించాల్సివచ్చింది! ‘న్యాయస్థానం సూక్ష్మ పరీక్ష నుంచి, సమీక్ష నుంచి తప్పించుకోగల హద్దూ అదుపూలేని అధికారాన్ని పార్లమెంటుకు రాజ్యాంగం 2వ అధికరణం దఖలు పరచలేద’ని స్పష్టం చేసింది! అంతే గాదు, అదే అధికరణం కింద పార్లమెంటుకు దఖలు పడే అధికారానికి రాజ్యాంగ ప్రక్రియ ప్రాథమిక సూత్రాలు పరిమితి విధిస్తున్నాయనీ కోర్టు చెప్పింది. అలా సంక్రమిం చిన అధికారం రాజ్యాంగం సూత్రాలకు బద్ధమై ఉండాలే గాని, రాజ్యాంగ ప్రక్రియనే ఉల్లంఘించేదిగా ఉండరాదని హెచ్చరించిన సంగతి మరువరాదు (పౌద్వాల్ రిట్: సుప్రీంకోర్టు, 1993 ఎఇఆర్).

 ఒక రాష్ట్రం ఏర్పాటు లేదా విభజన కోసం పార్లమెం టులో ప్రవేశపెట్టే బిల్లు సదరు రాష్ట్రం సరిహద్దులను చెదర గొట్టే విధంగా ఉంటే ఆ విషయాన్ని శాసనసభకు రాష్ట్రపతి 1నివేదించి, అభిప్రాయాన్ని విధిగా తెలుసుకోవాలని కోర్టు కోరింది. అంతేగాదు, రాజ్యాంగంలోని 2వ, 3వ అధికరణల ప్రకారం కొత్త రాష్ట్రాలను రాజ్యాంగం నిర్దేశిం చిన ప్రజాస్వామిక పద్ధతులకు అనుగుణంగా ఏర్పరచ డానికి మాత్రమే పార్లమెంటుకు అధికారం ఉందిగానీ, రాజ్యాంగ ప్రక్రియను ఉల్లంఘించేందుకు అధికారం ఇవ్వ లేదని కూడా స్పష్టం చేసింది. ఇందుకు తగినట్టుగానే 1956లో భాషా ప్రాతిపదికపైన విస్తృతస్థాయిలో దేశంలో రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ తలపెట్టారు. అందుకోసమే పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టాన్ని పార్లమెంటు ఆమోదించవలసి వచ్చింది. అలా 1950 నుంచీ 3-4 రాజ్యాంగ అధికరణల ప్రకారం 23 చట్టాలను పార్లమెంటు ఆమోదించింది.

 

 ‘సుప్రీం’ హెచ్చరికలు ఇవీ!

 ఈ సందర్భంగానే  సర్వోన్నత న్యాయస్థానం మంచి సం ప్రదాయాన్ని గుర్తుచేసింది. అమెరికన్ రాజ్యాంగం ప్రకా రం ఏదైనా రాష్ట్రాన్ని పునర్వ్యవస్థీకరించాలన్నా, విభజిం చాలన్నా ఆ రాష్ట్ర శాసనసభ అనుమతి అవసరమని చెప్పింది.  ఆస్ట్రేలియా రాజ్యాంగం ప్రకారం ఒక రాష్ట్రాన్ని విభజించాలన్నా, పునర్వ్యస్థీకరించాలన్నా ఆ రాష్ట్ర శాసన సభ ఆమోదంతో పాటు విభజిస్తున్న  రాష్ట్రం ఓటర్ల ఆమో దం కూడా పొందవలసి ఉందని సుప్రీం ఉదహరించడం విశేషం! ఇంకా,  పాలక పక్షాలు రాజకీయ అవసరాల కోస మే కొత్త రాష్ట్రాలను ఏర్పాటు చేయకూడదు. పరిపాలనా సౌలభ్యం,  భౌగోళిక సజాతీయత, ఆర్థిక సౌష్ఠవం వంటి అంశాలను పరిశీలించాకే  రాష్ట్రాల విభజన,  ఏర్పాటు, పునర్వ్యస్థీకరణ జరగాలని సుప్రీం కోరుకుంది (చూడు: పార్ట్-3, చాప్టర్-5 - స్టేట్స్ వర్సెస్ యూనియన్ టెరి టరీస్: పేజీ:316)!!

 ఈ గాథనంతా క్రోడీకరిస్తే- ఏ రాష్ట్రానికి లేని ఒక ప్రత్యేక ప్రొవిజన్‌గా ఉన్న 32వ రాజ్యాంగ సవరణ ప్రకా రం ఆంధ్రప్రదేశ్ సమైక్యత కోసం, తెలుగు జాతి మనుగడ కోసం వచ్చిన ‘371(డి) సవరణాధికరణం కేంద్రీయ / రాష్ట్రీయ / ఉమ్మడి జాబితాల రక్షణకు ఉద్దేశించిన ‘7వ షెడ్యూల్’లో భాగమైంది. అలాంటి ప్రత్యేక అధికరణాన్ని మార్చాలంటే ఏడవ షెడ్యూల్‌ను ఆశ్రయించాల్సిందే. ఆ షెడ్యూల్‌ను మార్చాలంటే పార్లమెంటు ఉభయ సభలలో మూడింట రెండు వంతుల మెజారిటీ కావాలి. సవరణ బిల్లు ధృవీకరణకు దేశంలోని రాష్ట్రాల శాసనసభల ఆమో దానికి పంపాలి. బిల్లు చట్టం కావడానికి  సగం రాష్ట్రాలు (50 శాతం) ఆమోద ముద్రవేయాలి! ఇది అందరూ తెలుసుకోవాల్సిన క్షేత్రస్థాయిలో రాజ్యాంగ సవరణల కథా, కమామీషూనూ! ఇది బిగిసిపోయిన ‘ఆరుముళ్ల బంధం’, ఆ ‘371(డి)’! స్వార్థ ప్రయోజనాల కోసమే మూడో అధికరణం దుర్వినియోగం!