ఇందూరు: టెండర్ల ద్వారా ఇసుక, కంకర, మొరం తరలింపు పనులను తీసుకున్న కాంట్రాక్టర్లు స్థానిక సంస్థల బలోపేతానికి సీనరేజి చార్జీలు చెల్లించేలా 2001లో అప్పటి ప్రభుత్వం జీఓనం. 255ను జారీ చేసింది. అలా సమకూరిన నిధులను గనుల శాఖ నుంచి జిల్లా పరిషత్ జనరల్ ఫండ్‌కు మళ్లించి అభివృద్ధి పనులకు ఉపయోగించాలని నిబంధన పెట్టింది. సీ నరేజి చార్జీల ద్వారా గతంలో జడ్‌పీకి ఏడాదికి దా  దాపు రూ.ఐదు కోట్ల వరకు ఆదాయం సమకూరేది. ఈ నిధులను గ్రామ పంచాయతీకు 25 శాతం, మండల పరిషత్‌లకు 50 శాతం, జిల్లా పరిషత్‌కు 25 శాతం కేటాయించేవారు. 2012 నుంచి జడ్‌పీకి వచ్చే సీనరేజి అదాయం రూ.50 లక్షలు కూడా దాటడం లేదు.
  
 గతంలోకంటే ఎక్కువగానే
 2010లో ఇసుక టెండర్లు జరిగాయి. ప్రస్తుతం ఇసు  క, మొరం తవ్వకాలు తాత్కాలిక అనుమతులతో నడుస్తున్నాయి. గతంలో కంటే ఎక్కువగానే ఇసుక తవ్వకాలు, రవాణా జరుగుతున్నప్పటికీ, కాంట్రాక్టర్లు లెక్కలలో మాత్రం తక్కువగానే చూపించి సీనరేజి చార్జీలను ఎగ్గొడుతున్నారు. తద్వారా జడ్‌పీ ఆదాయానికి గండి పడుతోంది. అధికారుల సహాయంతోనే, అనుమతులకు మించి తవ్వకాలు జరిపి లెక్కలకు రాని లారీలు, టిప్పర్లు, ట్రాక్టర్ల ద్వారా సరిహద్దులు దాటించడంతో జడ్‌పీ అదాయానికి గండి పడుతోందని స్పష్టంగా తెలుస్తోంది.
 
 ఈ విషయం అధికారులు చూపుతున్న లెక్కలతోనే అర్థమవుతోంది. 2010-11లో టెండర్లు నిర్వహించగా బీర్కూ రు, బరంగెడ్గి క్వారీల ద్వారా రూ.3,85,55,605, బా  ల్కొండ, వెల్గటూర్ క్వారీ ద్వారా రూ.1,17,28,394 మొత్తం కలిపి రూ. 5,02,83,999 ఆదాయం సమకూరింది. 2011-12లో బీ ర్కూరు క్వారీకి మాత్రమే టెండర్లు జరగడంతో కేవలం రూ.69 లక్షలు మాత్రమే వచ్చాయి. తరువాత టెండర్లు నిర్వహించకపోవడంతో 2014 ఆగస్టు వరకు ఎంఆర్‌ఓలే తాత్కాలిక అనుమతులు ఇచ్చి సీనరేజి చార్జీలు చెల్లించారు.
 
 వీరు రెండు సంవత్సరాలకు కలిపి రూ. 49,89,000 మాత్రమే చెల్లించారంటే జడ్‌పీఆదాయానికి ఎంతగా విఘాతం కలిగిందో తెలుస్తోంది. భవనాల నిర్మాణాలు పెద్ద సంఖ్యలో జరుగుతున్నా, పెద్ద మొత్తం  లో ఇసుక రవాణా అవుతున్నా, అధికారులు, దళారుల ప్రోత్సాహంతో కాంట్రాక్టర్లు గోల్‌మాల్ చేస్తున్నారు. పట్టా భూములను చూపి తవ్వకాలు జరప డం కూడా సీనరేజీ చార్జీలు సమకూరపోవడానికి ఒక కారణంగా చెప్పవచ్చు.
  
 అభివృద్ధి పనులకు ఆటంకం
 క్వారీల ద్వారా ఇసుక తవ్వకాలు జరిపి రవాణా చేసే కాంట్రాక్టర్లు క్యూబిక్ మీటర్‌కు రూ.40 చెల్లించాలి. అంటే, ఒక టిప్పర్‌లో పట్టే ఆరు క్యూబిక్ మీటర్లకు రూ.240  వరకు సీనరేజి చార్జీలను చెల్లించాలి. ప్రస్తు తం టెండర్లు లేకపోవడం,తాత్కాలిక టెండర్ల ద్వారా తవ్వకాలు జరుగుతున్నా, సీనరేజి చార్జీలు ఎగ్గొట్టడంతో జడ్‌పీకి నిధులు సమకూరడం లేదు. గతంలో కోట్ల రూపాయల ఆదాయం సమకూరినందున జిల్లాలో అభివృద్ధి పనులు జరిగాయి.
  
 ఎంపీటీసీలు, జడ్‌పీటీసీల అసంతృప్తి
 ఇప్పుడు నిధులు లేక పనులు జరగడం లేదు. పాఠశాలలు, ప్రహరీలు, మురికి కాలువలు, పంచాయతీ భవనాలు, రోడ్లు, తదితర పనులు సీనరేజి నిధుల ద్వారా జరిగేవి. జనరల్ ఫండ్ లేకపోవడంతో  ఎంపీటీసీలు, జడ్‌పీటీసీలు అసంతృప్తి వ్యక్తం చేస్తున్నారు. టెండర్లు నిర్వహించి పక్కాగా సీనరేజి చార్జీలు వసూ లు చేయాలని పట్టుబడుతున్నారు. గతంలో జడ్‌పీ చైర్మన్‌గా ఉన్న వెంకటరమణారెడ్డి, జడ్‌పీటీసీలు పట్టుబట్టి తీర్మానం చేశారు. ఇసుక క్వారీల నుంచి పక్కాగా సీనరేజి వసూలు చేయించి జడ్‌పీకి కోట్ల ఆదాయాన్ని సమకూర్చారు.


 
 కొత్త విధానానికి కేబినెట్ ఆమోదం  నేడోరేపో ఉత్తర్వులు
 
 సాక్షి, హైదరాబాద్: మీకు ఇసుక అవసరం ఉందా..?  ఇక దళారీలను ఆశ్రయించాల్సిన అవసరం లేదు. తెలంగాణ ప్రభుత్వ వెబ్‌సైట్, ఈ సేవ కేంద్రాల్లో నమోదు చేసుకుంటే చాలు. ఇంటి వద్దకే ఇసుక సరఫరా చేస్తారు. సీనరేజి చార్జీలు, రవాణా చార్జీలు చెల్లిస్తే చాలు. ఇసుక పాలసీని పారదర్శకంగా అమలు చేసేం దుకు నిర్ణయించిన టీ సర్కార్ ఇసుకపై కొత్త విధానం ప్రకటించనున్నట్టు తెలిసింది. దీనికి మంత్రిమండలి కూడా ఆమోదం తెలిపింది. దీనిపై నేడోరేపో ఉత్తర్వులు వెలువడనున్నాయి.
  
 స్థానికులకు సీనరేజి ఉండదు
 
 తెలంగాణ ప్రాంతంలో నదులు, వాగులు, రిజర్వాయర్లలో డీ సిల్టింగ్, ప్రైవేట్ భూముల్లో డీసిల్టింగ్ చేయడం ద్వారా ఇసుక లభ్యత ఉంటుందని తెలి పింది. ఇసుకను 5 రకాలుగా విభజించారు. అందులో ఒకటి, రెండు రకాలుగా నిర్ధ్దారించిన వాటిలో ఇసుక రీచ్‌లను స్థానిక సంస్థలకు వదిలేస్తారు. స్థానికులు వీటి నుంచి గృహావసరాలు, స్కూల్ భవనం, కమ్యూనిటీ హాల్స్‌కు ఎలాంటి సీనరేజి చెల్లించకుండా ఇసుక ఉచితంగా తీసుకోవచ్చని కమిటీ తెలిపింది.
 
 యంత్రాలతో ఇసుక తవ్వకాలు చేయరాదు.  గ్రామపరిధి దాటి రవాణా చేయడానికి వీల్లేదు. కేటగిరీ 3, 4, 5లకు సంబంధించి ఇసుక తవ్వకాలకు ‘వాల్టా’  చట్టాన్ని దృష్టిలో పెట్టుకోవాలని పేర్కొంది. ఈ 3 కేటగిరీల్లో ఇసుక రీచ్‌లను గనులు, భూగర్భవనరుల శాఖ యంత్రాంగం నీటిపారుదల, రెవెన్యూ, భూగర్భ జలవనరులను సంప్రదిస్తుందని వివరించారు.
  
 జేసీల ఆధ్వర్యంలో కమిటీ
 
 తుంగభద్ర నది ఎడమవైపు, కృష్ణా, గోదావరి, రిజర్వాయర్ల బ్యాక్‌వాటర్, ఈ నదుల ఉపనదులు, రిజర్వాయర్లలో ఇసుక డీ సిల్టింగ్‌ను ఆ శాఖ గుర్తిస్తుందని మంత్రి ఉపసంఘం తెలిపింది. తరువాత సంబంధిత జాయింట్ కలెక్టర్ నేతృత్వంలోని కమిటీ ఇసుక రీచ్‌లకు సంబంధించి సాధ్యాసాధ్యాలను వాల్టా చట్టానికి లోబడి నిర్ణయిస్తుంది. వీటిలో ఇసుక తవ్వకాలు, నియంత్రణ, సరఫరా బాధ్యతను తెలంగాణ మైనింగ్ డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్(టీఎస్‌ఎండీసీ)కు అప్పగించనున్నట్టు పేర్కొంది.
 
 దీని కోసం అన్ని అనుమతులను టీఎస్‌ఎండీసీ నుంచి తీసుకోవాలి. గిరిజన ప్రాంతాల్లో ‘పెసా’ చట్టం ప్రకారం ఇసుక విధానం అమలు చేస్తారు. ప్రస్తుతం క్యూబిక్ మీటరుకు వసూలు చేస్తున్న సీనరేజి రూ. 40ను పెంచాలని ఉపసంఘం సిఫారసు చేసింది. ప్రస్తుతం పట్టా భూముల్లో ఇసుక తవ్వకాల విధానాన్ని యథాతథంగా కొనసాగిస్తూనే.. నియంత్రణ పెంచాలని నిర్ణయించింది.
  
 వేధింపుల కట్టడికే..
 
 ఇసుక రీచ్‌ల నుంచి రవాణా చేసే సమయంలో అధికారుల వేధింపుల నుంచి తప్పించడానికి కొత్త ఇసుక విధానాన్ని అమలులోకి తెస్తున్నట్టు తెలిసింది. తక్కువ ధరకు ఇసుక ప్రజలకు అందించాలన్న ఉద్దేశం మేరకు ప్రభుత్వమే సరఫరా చేయనుంది, ఇసుక కావాల్సిన వ్యక్తికి సొంత రవాణా వ్యవస్థ ఉంటే, సీనరేజి చార్జీలు చెల్లించి ఇసుక తీసుకెళ్లవచ్చని పేర్కొంది.  
 
 ఇక గతంలో క్వారీల అనుమతి తీసుకుని డబ్బు చెల్లించకుండా, వినియోగించుకుండా ఉన్న వాటిని రద్దు చేయాలని నిర్ణయించింది. ఖరీదైన డోలమైట్, సున్నపురాయి, ఐరన్‌ఓర్, గ్రానైట్, బంగారం, వజ్రాలను బహిరంగ వేలంలో విక్రయించే అవకాశాన్ని పరిశీలిస్తున్నట్టు మంత్రివర్గ ఉపసంఘం తెలిపింది. క్వారీలకు నిరభ్యంతర పత్రం(ఎన్‌ఓసీ) ఇచ్చే అధికారాన్ని కలెక్టర్ల నుంచి తహశీల్దార్లకు బదిలీ చేయాలని నిర్ణయించింది.