సాక్షి, హైదరాబాద్‌: రాష్ట్ర స్థూల ఉత్పత్తి (జీఎస్‌డీపీ)లో సేవల రంగం వాటానే సింహ భాగమని తేలింది. 2023–24లో జీఎస్‌డీపీ రూ.15,01,981 కోట్లు కాగా, ఇందులో సేవల రంగం వాటా రూ.9,23,490 కోట్లుగా నమోదయింది. అంటే మొత్తం స్థూల ఉత్పత్తిలో 60 శాతం సేవల రంగం నుంచే నమోదైందన్న మాట. రాష్ట్రం ఏర్పాటయ్యే నాటికి స్థూల ఉత్పత్తిలో సేవల రంగం వాటా రూ.2,86,010 కోట్లు మాత్రమే కావడం గమనార్హం. దేశ వ్యాప్తంగా అన్ని రాష్ట్రాల స్థూల ఉత్పత్తిని ప్రస్తు త ధరల ఆధారంగా నిర్ణయించగా..ఈ స్థూల ఉత్పత్తిలో ఏ రంగం ఏ మేరకు వాటా నమోదు చేసిందో రిజర్వ్‌ బ్యాంక్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా (ఆర్‌బీఐ) తాజాగా విడుదల చేసిన ‘స్టాటిస్టిటక్స్‌ ఆన్‌ ఇండియన్‌ స్టేట్స్‌–2024’నివేదిక వెల్లడించింది. దీని ప్రకారం 2014– 15లో రాష్ట్ర స్థూల ఉత్పత్తి రూ.5,05,848 కోట్లు కాగా, 2023–24కి అది రూ.15,01,981 కోట్లకు చేరింది. అంతకుముందు ఏడాది (2022–23)లో రూ.13,11,823 కోట్లు ఉన్న జీఎస్‌డీపీ గత ఆర్థిక సంవత్సరంలో రూ.1.9 లక్షల కోట్లు పెరగడం గమనార్హం. రెట్టింపు కంటే ఎక్కువగా వ్యవసాయ రంగం వృద్ధి ఆర్‌బీఐ నివేదిక ప్రకారం జీఎస్‌డీపీలో సేవల రంగం తర్వాతి స్థానంలో పరిశ్రమల రంగం నిలిచింది. 2023–24లో పరిశ్రమల రంగ స్థూల ఉత్పత్తి రూ.2,05,399 కోట్లుగా నమోదయ్యింది. 2014–15లో ఇది రూ.88,792 మాత్రమే కావడం గమనార్హం. ఇక, తయారీ, నిర్మాణ రంగాలు కూడా గత పదేళ్ల స్థూల ఉత్పత్తిలో చెప్పుకోదగిన వృద్ధిని నమోదు చేశాయి. తయారీ రంగం స్థూల ఉత్పత్తి 2014–15లో రూ.54,533 కోట్లు ఉండగా, 2023–24 నాటికి రూ.1,23,325 కోట్లకు చేరింది. నిర్మాణ రంగం వాటా రాష్ట్రం ఏర్పాటయ్యే నాటికి రూ. 27,786 కోట్లు ఉంటే.. 2023–24 నాటికి రూ.71,708 కోట్లకు చేరింది. ఇలావుండగా వ్యవసాయ రంగం పదేళ్లలో రెట్టింపు కంటే ఎక్కువగానే వృద్ధిని నమోదు చేయడం విశేషం. 2014–15లో జీఎస్‌డీపీలో వ్యవసాయ రంగం వాటా రూ.41,706 కోట్లు ఉండగా, 2023–24 నాటికి రూ.1,02,359 కోట్లుగా నమోదయింది. ఇతర రాష్ట్రాలతో పోలిస్తే గణనీయంగానే వృద్ధి దేశంలోని ఇతర రాష్ట్రాలతో పోలిస్తే ప్రస్తుత ధరలకు అనుగుణంగా తెలంగాణ జీఎస్‌డీపీ, వివిధ రంగాల వాటాల వృద్ధి బాగానే ఉందని ఆర్‌బీఐ గణాంకాలు చెబుతున్నాయి. రూ.5 లక్షల కోట్లకు పైగా ఉన్న తెలంగాణ స్థూల ఉత్పత్తి పదేళ్ల తర్వాత రూ.15 లక్షల కోట్లు దాటింది. అంటే దాదాపు మూడు రెట్లు పెరిగింది. ఇతర రాష్ట్రాల విషయానికి వస్తే.. తమిళనాడు రూ.10 లక్షల కోట్ల నుంచి పదేళ్లలో రూ. 27 లక్షల కోట్లకు స్థూల ఉత్పత్తి పెరుగుదలను నమోదు చేసుకుంది. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ స్థూల ఉత్ప త్తి రూ.5.24 లక్షల కోట్ల నుంచి రూ.14.39 లక్ష ల కోట్లకు పెరిగింది. కర్ణాటక జీఎస్‌డీపీ 2014– 15లో రూ.9.13 లక్షల కోట్లు ఉండగా, 2023– 24 నాటికి రూ.25 లక్షల కోట్లకు చేరింది. రాష్ట్ర స్థూల ఉత్పత్తిలో 60 శాతం వాటా నమోదు2023–24లో జీఎస్‌డీపీ రూ.15,01,981 కోట్లుఇందులో సేవల రంగం వాటా 9,23,490 కోట్ల రూపాయలు2014–15లో ఇది రూ.2.86 లక్షల కోట్లే సేవల రంగం తర్వాతి స్థానంలో పారిశ్రామిక రంగం.. ఆర్‌బీఐ ‘స్టాటిస్టిక్స్‌ ఆన్‌ ఇండియన్‌ స్టేట్స్‌–2024’నివేదిక వెల్లడి

సాక్షి, అమరావతి: రాష్ట్ర వృద్ధి రేటు 2018–19తో పోలిస్తే 2022–23లో పెరిగిందని.. బడ్జెట్‌ లోపల చేసిన అప్పులు, ద్రవ్యలోటు, రెవెన్యూ లోటు నిబ­ంధనలకు లోబడే ఉన్నాయని కం్రప్టోలర్‌ అండ్‌ ఆడి­టర్‌ జనరల్‌ (కాగ్‌) నివేదిక స్పష్టం చేసింది. 2022–23 మార్చితో ముగిసిన ఆర్థిక సంవత్సరంలో రాష్ట్ర ఆర్థిక స్థితిగతులపై కాగ్‌ నివేదికను రాష్ట్ర ప్రభు­త్వం శుక్రవారం అసెంబ్లీకి సమర్పించింది.2018­–19లో రాష్ట్ర స్థూల ఉత్పత్తి రూ.8,73,721 కోట్ల నుంచి 2022–23లో రూ.13,17,728 కోట్లకు పెరిగి సగటు వార్షిక వృద్ధి రేటు 11.01 శాతంగా ఉందని కాగ్‌ స్పష్టం చేసింది. 2021–22 సంవత్సరంతో పోలిస్తే 2022–23లో జీఎస్‌డీపీలో 16.22 శాతం వృద్ధి నమోదైనట్టు కాగ్‌ వెల్లడించింది. ఈ కాలంలో పన్నుల ద్వారా ఆదాయం 9.25 శాతం, రాష్ట్ర సొంత పన్నుల ద్వారా ఆదాయం 9.93 శాతం మే­ర పెరిగా­యి. రాష్ట్ర మొత్తం వ్యయం 2021–­22లో రూ.1,77,647 కోట్ల నుంచి 2022–23లో రూ.2,10,272 కోట్లకు పెరగ్గా.. 18.35 శాతం పెరు­గు­ద­ల నమోదు చేసింది. తప్పనిసరి వ్యయం రూ.15,451 కోట్లు పెరగడం, స్థానిక సంస్ధలకు ఇచ్చే ఆరి్థక సహాయం రూ.14,208 కోట్లు పెరగడం, రూ.8,315 కోట్లు మేర సబ్సిడీలు పెరగడం రెవెన్యూ లోటు పెరగడానికి ప్రధాన కారణాలుగా కాగ్‌ తెలిపింది. వార్షిక రాబడులూ పెరిగాయ్‌ 2018–19 నుంచి 2022–23 వరకు రెవెన్యూ రాబడులు సగటు వార్షిక వృద్ధి రేటు 8.91 శాతం పెరిగినట్లు కాగ్‌ నివేదిక వెల్లడించింది. రెవెన్యూ రాబడుల్లో గ్రాంట్‌ ఇన్‌ ఎయిడ్‌ వాటా 2018–19లో 16.97 శాతం ఉండగా.. 2022–23లో 22.01 శాతానికి పెరిగింది. 2018–19లో సబ్సిడీ వ్యయం రూ.2,352 కోట్ల నుంచి 2022–23లో రూ.23,004 కోట్లకు పెరిగిందని తెలిపింది. ఈ కాలంలో మొత్తం సబ్సిడీల్లో 43 శాతం నుంచి 88 శాతం వరకు విద్యుత్‌ రాయితీలే గణనీయంగా ఉన్నాయని పేర్కొంది. 2022–23లో ఎఫ్‌ఆర్‌బీఎం చట్టం ప్రకారం జీఎస్‌డీపీలో రెవెన్యూ లోటు 3.30 శాతం పరిమితికి గాను 3.30 శాతం ఉందని, ద్రవ్యలోటు 4.50 శాతం పరిమితికి గాను 3.98 శాత ఉందని, రాష్ట్ర బకాయిల పరిమితి జీఎస్‌డీపీలో 36.30 శాతం పరిమితికి గాను 32.17 శాతం ఉందని కాగ్‌ వివరించింది. గ్యారెంటీల పరిమితి 180 శాతానికి గాను ఇచ్చిన హామీలు 92.24 శాతంగా ఉందని కాగ్‌ పేర్కొంది. బడ్జెటేతర రుణాల బకాయిలను పరిగణనలోకి తీసుకుంటే మొత్తం బకాయిలు జీఎస్‌డీపీలో 41.89 శాతంగా ఉందని తెలిపింది. తలసరి జీడీపీ భారీగా పెరుగుదల 2018–19లో తలసరి జీడీపీ రూ.1,70,180 ఉండగా.. 2022–23లో రూ.2,48,258కి పెరిగిందని కాగ్‌ వెల్లడించింది. 2022–23 నాటికి చెల్లించాల్సిన ప్రజా రుణం రూ.3,56,455 కోట్లు అని పేర్కొంది. ఈ మొత్తం బకాయిలు ఎఫ్‌ఆర్‌బీఎం చట్టంలో నిర్దేశించిన లక్ష్యాలకు లోబడే ఉన్నప్పటికీ బడ్జెటేతర రుణాలను, పెండింగ్‌బిల్లులు తీసుకుంటే లక్ష్యాల కన్నా బకాయిలు ఎక్కువగా ఉంటాయని పేర్కొంది.2023 మార్చి నాటికి ప్రభుత్వరంగ సంస్థల ద్వారా రూ.1,28,048 బడ్జెటేతర రుణాలను సేకరించినట్టు కాగ్‌ పేర్కొంది. తప్పనిసరి ఖర్చులు పెరిగిపోతున్నాయని కాగ్‌ తెలిపింది. ప్రధానంగా జీతాలు, వేతనాలు, పెన్షన్లు, స్థానిక సంస్థలకు నగదు బదిలీలు, వడ్డీ చెల్లింపు ఐదేళ్లలో భారీగా పెరిగినట్టు కాగ్‌ పేర్కొంది. పీఆర్‌సీ అమలు చేయడంతో ఉద్యోగుల వేతనాల చెల్లింపులు పెరిగాయని కాగ్‌ స్పష్టం చేసింది.


 సాక్షి, హైదరాబాద్: ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రానికి ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరం మిగతా పది నెలల్లో అన్ని రకాల ఆదాయం కలిపి రూ.60 వేల కోట్లు రానున్నట్లు అధికార వర్గాలు అంచనా వేశాయి.  ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రం రెవెన్యూ మిగుల్లో ఉండగా, ద్రవ్య లోటు కూడా నిబంధనలకు మించకుండా రాష్ట్ర స్థూల ఉత్పత్తిలో మూడు శాతం లోపే ఉండేది. విభజన తర్వాత ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరం మిగతా పది నెలల్లో ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు ఏ రంగం నుంచి ఎంత ఆదాయం వస్తుంది,  కేంద్రం నుంచి పన్నుల వాటా, గ్రాంట్ల రూపంలో ఎంత ఆదాయం వస్తుందో అధికారులు అంచనా వేశారు. రాష్ట్ర సొంత పన్నులు, పన్నేతర, కేంద్ర పన్నుల వాటా, గ్రాంట్ల రూపంలో రూ.60 వేల కోట్లు వస్తాయని అంచనా వేశారు. ఇందులో రాష్ట్ర సొంత పన్నుల రూపంలో రూ.27 వేల కోట్లు, రాష్ట్ర పన్నేతర రంగం ద్వారా రూ.8 వేల కోట్ల ఆదాయం వస్తుందని లెక్కకట్టారు. ఇక కేంద్ర పన్నుల వాటా, గ్రాంట్ల రూపంలో రూ.25 వేల కోట్ల ఆదాయం వస్తుందని అధికారులు అంచనా వేశారు.