ఓ అల్లాహ్ మేము 30దినాలు పాటించిన రమజాన్ రోజాలు, నమాజులు, సహరీ, ఇఫ్తార్లు ఇవన్నీ నీవు పెట్టిన భిక్షయే అల్లాహ్ అని ఆనంద భాష్పాలు రాల్చే శుభఘడియే ఈ ఈదుల్ ఫిత్ర్ పండుగ. ఈ పండుగను  ప్రతీ ముస్లిమ్ కుటుంబం తమకున్నదాంట్లో గొప్పగా జరుపుకుంటుంది. అలాగే ఒకరికొకరు ఈద్ ముబారక్ అని చెప్పుకుంటూ  ఆలింగనం చేసుకుని ప్రేమను చాటుకుంటారు. ఆ తర్వాత రకరకాల వంటకాలను చేసుకుని బంధుమిత్రులతో కలిసి ఆరగించి సంతోషంగా గడుపుతారు. ఈ రోజు స్పెషల్‌గా చేసేది షీర్ ఖుర్మా. ఈ రంజాన్‌ రోజు వివిధ రెసిపీలు ఎన్ని ఉన్నా.. ఈ షీర్‌ ఖుర్మా రెసిపీ మాత్రం తప్పనిసరిగా ఉండాల్సిందే. అసలు ఈ రోజు ఎందుకు దీన్ని చేస్తార?. రీజన్‌ ఏంటంటే..? పవిత్ర మాసంలో ఆనందంగా చేసుకునే డెజర్ట్, రంజాన్ స్పెషల్ షీర్ ఖుర్మా ఎప్పటి నుంచి పండులో భాగమైంది?. ఇది ఎందుకు చేస్తారు అంటే. ఈ షీర్‌ కుర్మా ఐక్యత ఆధ్యాత్మిక సమృద్ధికి గుర్తుగా ఈ తీపి వంటకాన్ని ప్రతి ముస్లీ కుటుంబం తయారు చేయడం జరుగుతుంది. ఈ పవిత్ర రంజాన్‌ మాసంలో ఉపవాసం, ప్రార్థనలు అనంతరం ఇఫ్తార్‌ విందులో వివిధ మాంసాహార రెసిపీలు ఉన్నప్పటికీ.. ఈ షీర్‌ కుర్మాదే అగ్రస్థానాంలో ఉంటుంది. ప్రతి ఒక్క ముస్లీం కుటుంబంలో తమకున్నంతలో ఈ షీర్‌ కుర్మాను తప్పనిసరిగా చేస్తారు. ఇన్నీ రెసిపీలు ఉన్నా ఈ షీర్‌ కుర్మాకే ఎందుకంత ప్రాధాన్యత వచ్చిదంటే.. షీర్‌ కుర్మా చరిత్ర.. ఈ షీర్‌ కుర్మా రెసిపీ వంటకం పర్షియన్‌ సామ్రాజ్యం నుంచి మన వంటకాల్లో భాగమయ్యింది. ఇక్కడ షీర్‌ అంటే పాలు, ఖుర్మా అంటే పర్షియన్‌ భాషలో ఖర్జూరం. రంజాన్‌ మాసంలో ఖర్జూరాలు అత్యంత ప్రధానమైనవి. ఎందుకంటే..ఈదుల్‌ ఫిత్ర్ పర్వదినంనాడు ముహమ్మద్ ప్రవక్త (స) కొన్ని ఖర్జూరపు పండ్లు తిని నమాజుకోసం ఈద్గాహ్‌కు వెళ్లేవారు. అంతేగాదు ఇది కేవలం రంజాన్‌ కోసం తయారు చేసే వంటకమే కాదట..ఆ రోజు తీసుకున్నా స్పైసీ ఫుడ్‌ల నుంచి కాస్త ఉపశమనం కోసం చివరిగా ఈ తీపి వంటకాన్ని అందించేవారు. ఆ తర్వాత క్రమేణ ఇది లేకుండా రంజాన్‌ మెనూ ఉండనంతగా ఈ రెసిపీకి ప్రజాధరణ వచ్చింది. బ్రిటీష్‌ పాలన కంటే ముందే మన దేశంలో షీర్‌ కుర్మా చేసేవారట. ఉత్తర భారతదేశంలో 'సెవియన్‌' అని పిలిచే వెర్మిసెల్లికి భిన్నమైన రెసిపీ వంటకం ఈ షీర్‌ కుర్మా. మరో కథనం ప్రకారం అరబ్బులు వాణిజ్యం చేసే నిమిత్తం మన దేశంలోకి రావడం వల్ల ఈ రెసిపీని ఇక్కడకు వచ్చి ఉండొచ్చని చెబుతున్నారు. దీని తయారీ కూడా ప్రాంతాల వారీగా చేసే విధానం కూడా మారుతుంటదని చెబుతున్నారు.  మాములుగా వెర్మిసెల్లి, పాలు, ఖర్జురాలతో తయారు చేసుకునేవారు. కాలానుగుణంగా అన్ని అందుబాటులోకి రావడంతో ఇప్పుడు ప్రజల అభిరుచులకు అనుగుణంగా పిస్తా, బాదం, లవంగాలు, కుంకుమపువ్వు, రోజ్‌వాటర్‌ వంటి పదార్థాలతో తయారు చేయడం ప్రారంభించారు.  ఎక్కడ ఫేమస్‌ అంటే.. ఈ షీర్ ఖుర్మా ముఖ్యంగా హైదరాబాద్ ,లక్నో వంటి నగరాల్లో ప్రసిద్ధి చెందింది. ఈ నగరాల్లో  క్రీమీ, రిచ్ డెజర్ట్‌లతో  నెమ్మదిగా ఉడికించి, ఎండిన ఖర్జూరం, కొబ్బరి, బాదం, జీడిపప్పు మరియు పిస్తాతో అలంకరించి నోరూరించేలా అట్రెక్టివ్‌గా తయారు చేస్తారు. దీన్ని వేడిగా లేదా చల్లగా సర్వ్‌ చేస్తారు. ఖర్జూరాలు ఇక్కడ చక్కెర బదులుగా తీపిని అందించి షీర్‌కుర్మాకు ఒక విధమైన రుచిని అందిస్తాయి. అంతేగాదు ఈద్-ఉల్-ఫితర్‌లో షీర్ ఖుర్మాను సంతోషకరమైన ట్రీట్‌గా భావిస్తారు ముస్లీంలు. ఆరోగ్య ప్రయోజనాలు.. ఇందులో ఉపయోగించే పాలు, నెయ్యి, ఖర్జురాల్లో ఎన్నో పోషకాలు, విటమిన్లు  ఉంటాయి. ఇక పాలల్లో కాల్షియం ఉంటుంది. ఇవన్నీ ఈ నెల రోజుల పాటు ఉపవాసాలతో శుష్కించిన శరీరాన్ని ఉపశమనంలా ఉంటుంది ఈ రెసిపీ. ఉపవాశం కారణంలో పొట్టలో వచ్చే, ఎసిడిటీల నుంచి ఈ తీపి వంటకం కాపాడుతుంది. సమ్మర్‌లో శరీరానికి చలువ చేస్తుంది. వడదెబ్బ నుంచి రక్షిస్తుంది కూడా. మన సంప్రదాయాలకు అనుగుణంగా చేసే ఇలాంటి వంటకాలు ఆరోగ్యప్రదంగానూ సంతోషన్ని పంచేవిగానూ ఉంటాయి కదూ..! (చదవండి: Eid al Fitr 2024: ఓ అల్లాహ్ ..ఇదంతా నీవు పెట్టిన భిక్ష! కృతజ్ఞతలు తెలిపే శుభసయం..!)

భూపాలపల్లి అర్బన్‌: మత సామరస్యానికి ప్రతీక రంజాన్‌ అని భూపాలపల్లి ఎమ్మెల్యే గండ్ర వెంకటరమణారెడ్డి అన్నారు. బుధవారం కేంద్రంలోని బాంబులగడ్డ సమీపంలోని ఈద్గాలో రంజాన్‌ వేడుకలను ముస్లింలు ఘనంగా నిర్వహించారు. కార్యక్రమానికి ముఖ్య అతిథిగా ఎమ్మెల్యే హాజరయ్యారు. ఈద్గాలో ముస్లింలతో కలిసి నమాజ్‌ చేశారు. వేడుకలకు హాజరైన ముస్లింపెద్దలు, మత గురువులు, సోదరులతో ఆయన అలాయ్‌–బలాయ్‌  తీసుకుని రంజాన్‌ పండుగ శుభాకాంక్షలు తెలిపారు. అనంతరం ఆయన మాట్లాడుతూ.. దేశంలో మత సామరస్యానికి ప్రతికగా నిలిచే పండుగ రంజాన్‌ అని, ప్రతీ ఒక్కరూ నియమనిష్టలతో పండుగను జరుపుకోవడం అభినందనీయమన్నారు. కులమతాలకతీతంగా పండుగను హిందూ, ముస్లింలు ఐక్యతతో నిర్వహించుకోవడం మంచి తనానికి నిదర్శనమన్నారు. రంజాన్‌ మాసంలో ఉపవాస దీక్ష చేపట్టి నిత్యం ప్రార్థనలు చేస్తారనిని, కఠినమైన ఈ దీక్ష ముస్లింలకు ఎంతో సహకరిస్తుందన్నారు. తెలంగాణ ప్రభుత్వం అన్ని విధాలుగా సహాయ సహకారాలు అందిస్తుందని చెప్పారు. పలువురు హాజరు..  ఈద్గలో జరిగిన వేడుకలకు అల్‌ ఇండియా ఫార్వర్డ్‌ బ్లాక్‌ నాయకులు గండ్ర సత్యనారాయణరావు, నాయకులు పాల్గొని నమాజ్‌  చేశారు. ముస్లిం సోదరులతో అలాయ్‌–బలాయ్‌ తీసుకున్నారు. టీఆర్‌ఎస్‌ నాయకులు సాంబమూర్తి, బండారి రవి, బుర్ర రమేష్, కుమార్‌రెడ్డి, శేషాల వెంకన్న, ఆకుల మల్లేష్‌గౌడ్, బాబర్‌పాషా, ఖాలిద్, అన్వర్‌పాషా, ఫాజిల్,  మసీదు కమిటీ పెద్దలు అబ్ధుల్‌ ఫాజిల్, షాబీర్‌ఖాన్‌ తదితరులు పాల్గొన్నారు.

సప్తగిరికాలనీ(కరీంనగర్‌): నెల రోజులుగా ఉపవాస దీక్షలు ఆచరించిన ముస్లింలు సౌభ్రాతృత్వం, ఆనందం వెల్లివిరిసే ఈద్‌ ఉల్‌ ఫీతర్‌(రంజాన్‌) పండుగను భక్తి శ్రద్ధలతో బుధవారం ఘనంగా నిర్వహించారు. కొత్తబట్టలు ధరించి చింతకుంట, సాలేహ్‌నగర్‌ ఈద్గాల వద్దకు వాహనాలు, కాలినడకన పెద్ద సంఖ్యలో చేరుకుని ప్రత్యేక ప్రార్థనలు చేశారు. మత పెద్దలు ఇచ్చిన సందేశాన్ని ఆలకించారు. అల్లాహ్‌ సందేశాన్ని జీవితంలో ఆచరించే స్ఫూర్తిని అందించాలని ప్రార్థించారు. అటవీ కార్యాలయం ఎదురుగా, ఇతర ప్రాంతాల్లో ఉన్న సమాధులపై పూలు చల్లి తమ పూర్వీకులకు నివాళులు అర్పించారు. బంధువులు, స్నేహితులను ఆలింగనాలు చేసుకుని ఒకరికొకరు పండుగ శుభాకాంక్షలు తెలియజేసుకున్నారు. ఇళ్లల్లో బంధుమిత్రులకు  విందులు ఏర్పాటు చేసి మైత్రీ భావాన్ని చాటుకున్నారు. ట్రాఫిక్‌ ఇబ్బందులు తలెత్తకుండా సీవీఆర్‌ఎన్‌ రోడ్డు నుంచి  జగిత్యాల వెళ్లే దారిలో రాకపోకలను మళ్లించి, పోలీస్‌లు గట్టి బందోబస్తు ఏర్పాటు చేశారు. సాలెహ్‌నగర్‌లో ఎమ్మెల్యే, ఎమ్మెల్సీ, మైనార్టీ కార్పొరేషన్‌ చైర్మన్‌.. వివిధ పార్టీల రాజకీయ నాయకులు వివిధ ఈద్గాల వద్ద ముస్లింలకు శుభాకాంక్షలు తెలియజేశారు. సాలెహ్‌నగర్‌లోని ఈద్గా వద్ద కరీంనగర్‌ శాసనసభ్యులు గంగుల కమలాకర్, ఎమ్మెల్సీ నారదాసు లక్ష్మణ్‌రావు, మైనార్టీ ఫైనాన్స్‌ కార్పొరేషన్‌ చైర్మన్‌ అక్బర్‌ హుస్సేన్, డిప్యూటీ మేయర్‌ గుగ్గిళ్లపు రమేష్‌ పాల్గొని ముస్లింలకు రంజాన్‌ శుభాకాంక్షలు తెలిపారు. ఈ సందర్బంగా ఎమ్మెల్యే మాట్లాడుతూ టీఆర్‌ఎస్‌ ప్రభుత్వం అని మతాల వారికి సమాన ప్రాతినిధ్యం ఇస్తోందని, హిందుముస్లింలు కలిసి మెలిసి ఉండాలని అన్నారు. ఎమ్మెల్సీ నారదాసు లక్ష్మణ్‌రావు మాట్లాడుతూ బంగారు తెలంగాణలో అన్ని వర్గాల ప్రజలు భాగస్వాములు కావాలన్నారు. కార్పొరేటర్‌ ఎండీ.ఆరీఫ్, దళిత, ముస్లిం నాయకుడు చంద్రశేఖర్, ముస్లిం మతపెద్దలు పాల్గొన్నారు. శుభాకాంక్షలు తెలిపిన సీపీ.. సాలెహ్‌ నగర్‌ ఈద్గా వద్ద జిల్లా పోలీస్‌ యంత్రాంగం, పీసీ కమిటీ ఆధ్వర్యంలో ఏర్పాటు చేసిన కార్యక్రమంలో పోలీస్‌ కమిషనర్‌ వీబీ.కమలాసన్‌రెడ్డి ముస్లింకు రోజా పూలు, చాక్లెట్‌లు ఇచ్చి శుభాకాంక్షలు తెలిపారు. పలువురు చిన్నారులు, యువకులు సీపీతో సెల్ఫీలు తీసుకొన్నారు. ఏసీపీ ఉషారాణితోపాటు పీసీ కమిటీ బాధ్యులు బుర్ర మధుసూదన్‌రెడ్డి, తుమ్మల రమేశ్‌రెడ్డి, గసిరెడ్డి జనార్దన్‌ రెడ్డి, ఘన్‌శ్యామ్‌ పాల్గొన్నారు. పటిష్ట బందోబస్తు.. రంజాన్‌ పండుగను పురస్కరించుకొని నగరంలోని పలు ఈద్గాల వద్ద పోలీస్‌ యంత్రాంగం పటిష్ట బందోబస్తు ఏర్పాటు చేశారు. ట్రాఫిక్‌ను నియంత్రించారు. సాలెహ్‌నగర్‌ వద్ద బందోబస్తును సీపీ కమలాసన్‌రెడ్డి, ఏసిపీ ఉషారాణి పర్యవేక్షించారు. నగరంలోని ఈద్గాల వద్ద  సాలెహ్‌నగర్‌లో జరిగిన ప్రార్థనలో ముస్లిం మత పెద్ద ముఫ్తీ గయాస్‌ ముషియొద్దీన్‌ ప్రసంగం చేశారు. దానధర్మాల ద్వారానే పుణ్యాన్ని సంపాదించుకోవాలని సూచించారు. పురానీ ఈద్గా, చింతకుంట ఈద్గా వద్ద ముప్తీ ఎత్తె మాదుల్‌ హాక్‌ నమాజ్‌తోపాటు ప్రసంగం చేశారు. బైపాస్‌రోడ్డులోని ఈద్గా అహ్మద్‌ వద్ద మౌలానా మహ్మద్‌ యూనుస్, నమాజ్‌ చేయించారు. అనంతరం ప్రసంగం చేశారు. వెల్లివిరిసిన మత సామరస్యం... నమాజ్‌ అనంతరం ముస్లింలు హిందువులను కూడా తమ ఇళ్లకు విందులకు ఆహ్వానించారు. ఒకరినొకరు ఆలింగనం చేసుకుని శుభాకాంక్షలు తెలియజేసి విందు ఆరగించారు. విదేశాలలోని బంధువులు, మిత్రులకు శుభాకాంక్షలు తెలిపారు.

బాన్సువాడ/కామారెడ్డి టౌన్‌: 29 రోజుల ఉపవాసాలు ముగిశాయి. ఇక పండుగే మిగిలింది. ముస్లింలు అత్యంత భక్తి శ్రద్ధలతో జరుపుకొనే పండుగ రంజాన్‌. రంజాన్‌ మాసం మంగళవారం నాటితో ముగియగా, షవ్వాల్‌ మాసంలోని మొదటి రోజు జరుపుకొనే పండుగే ఈద్‌–ఉల్‌–ఫితర్‌. మంగళవారం సాయంత్రం ఆకాశంలో నెలవంక కనిపించడంతో బుధవారం రంజాన్‌ పండుగను జరుపుకోవాలని మత గురువులు ప్రకటించారు. ఈ పండుగ ఉమ్మడి జిల్లాలో మత సామరస్యానికి ప్రతీకగా నిలుస్తోంది. ఈద్‌–ఉల్‌–ఫితర్‌ సందర్భంగా ఉమ్మడి జిల్లా వ్యాప్తంగా నిజామాబాద్, బోధన్, ఆర్మూర్, కామారెడ్డి, బాన్సువాడ, ఎల్లారెడ్డి పట్టణాల్లోని ఈద్‌గా‹లలో ప్రార్థనలు చేసేందుకు ప్రత్యేక ఏర్పాట్లు చేస్తున్నారు. రంజాన్‌ పండుగ సందర్భంగా ‘సాక్షి’ అందిస్తున్న ప్రత్యేక కథనం.  ముస్లింలకు అతి పవిత్రమైన మాసం రంజాన్‌. దివ్య ఖుర్‌ ఆన్‌ గ్రంథం దివి నుంచి భువికి ఈ మాసంలోనే వచ్చింది. ఈ నెలలో ఉపవాస దీక్ష ద్వారా శరీరాన్ని శుష్కింపజేçయడం ద్వా రా ఆత్మ ప్రక్షాళన అవుతుంది. తద్వారా కామ, క్రో ధ, లోభ, మోహ, మద, మత్సర్యాలు అదుపు లో ఉంటాయి. రంజాన్‌ మాసంలో ముస్లింలు ఉపవాస దీక్షను ఆచరించిన విధితమే. ఉదయాన్నే అన్న పానాదులను సేవించడాన్ని సహరి అంటా రు. తిరిగి సాయంత్రం ఉపవాస దీక్ష విరమించి భోజనాన్ని సేవించడాన్ని ఇఫ్తార్‌ అంటారు. ఈద్‌–ఉల్‌–ఫితర్‌ అంటే..  నెల రోజులపాటు రంజాన్‌ దీక్షలు పాటించిన ముస్లింలు మాసం అనంతరం షవ్వాల్‌ మాసపు మొదటి రోజు జరుపుకొనే పండుగే ఈద్‌–ఉల్‌–ఫితర్‌. ఈ రోజు ఉదయాన్నే తలంటు స్నానాలు చేసి, కొత్త బట్టలను ధరించి, ఇతర్‌ పూసుకొని ఊరి చివరన ఉండే ఈద్‌గాహ్‌లలో ప్రత్యేక ప్రార్థనలు చేస్తారు. అనంతరం ఒకరినొకరు ఆలింగనం చేసుకొని ‘ఈద్‌–ముబారక్‌’ అంటూ శుభాకాంక్షలు చెప్పుకొంటారు. రంజాన్‌ పండగ రోజు షీర్‌ ఖుర్మా అనే తీపి వంటకం అందరినీ నోరూరిస్తుంది. వాతావరణమంతా దైవ విశ్వాసం, దైవ భీతి, దైవ విధేయతా భావాలతో, ఉన్నత నైతిక పోకడలతో, సత్క్రియా, సదాచారాలతో అలరారుతుంది. ఈ వాతావరణంలో చెడు అన్నది అణగిపోతుంది. మంచి అన్నది పెరుగుతుంది. సజ్జనులు సత్కార్యాల్లో సహకరించుకొంటారు. ధనికులు, పేదలు అనే తారతమ్యాలు లేకుండా సమాజంలోని అందరూ ఒకే విధమైన దిన చర్యను పాటిస్తారు. తామంతా ఒకే భావన, ప్రేమాభిమానాలు, సమైక్యతా సామరస్యాలు నెలకొల్పడంలో ఈ పండుగ ప్రముఖ పాత్ర పోషిస్తుంది. ఈ పండుగ తర్వాత మరో 6 రోజులపాటు షవ్వాల్‌ దీక్షలను పాటిస్తారు. జకాత్‌: ఇస్లాం నిర్దేశించిన సిద్ధాంతాల్లో జకాత్‌ నాలుగోది. జకాత్‌ అనగా దానం. ఇది మానవుల్లో త్యాగం, సానుభూతి, సహకారాలను పెంపొందిస్తుంది. ప్రతి ఒక్కరూ తమకు ఉన్న దానిలోనే అవసరమున్న వారికి ఇంత ఇచ్చి ఆదుకోవాలి. తమ వద్ద ఉన్న బంగారం, వెండి, రొక్కం, ఆ సంవత్సరం పండిన పంట, వ్యాపారం కోసం నిర్దేశించబడి ఉన్న సరుకులు, చివరకి తమ వద్ద ఉన్న పశువుల వెల కట్టి అందులో నుంచి 2.5శాతం విధిగా దానం చేయాల్సి ఉంటుంది. నిరుపేదలు సైతం ఆనందోత్సాహాల మధ్య పండుగ జరుపుకోవాలనేదే జకాత్, ఫిత్రాల ముఖ్య ఉద్దేశం. అనేక విషయాలు అవగతం: రంజాన్‌తో అనేక విషయాలు అవగమవుతాయి. మనో నిగ్రహం అలవడుతుంది. ఆకలి, దప్పుల విలువ తెలుస్తుంది. దాన గుణం అలవడుతుంది. చెడు అలవాట్లు, కోరికలు దహించబడుతాయి. ప్రేమ, అభిమానం, క్రమశిక్షణ, రుజువర్తన, కర్తవ్య పారాయరణత, సర్వ మానవ సౌబ్రాతత్వం వంటి ఉత్తమ గుణాలు అలవడతాయి. సృష్టికర్త, సహృదయంతో మానవాళికి రంజాన్‌ మాసం అందించారు. ఈ మాసంలో ఒక సత్కార్యం చేస్తే ఇతర మాసాల్లో లభించే పుణ్య ఫలం కంటే అత్యధికంగా లభిస్తుంది. ప్రతి రోజు రాత్రి 8.30 నుంచి 10 గంటల వరకు ప్రత్యేకంగా తరావీ నమాజ్‌ చేస్తారు. దివ్య ఖుర్‌ ఆన్‌ను రోజుకు 20 రకాతుల చొప్పున తరావీ నమాజులో 27 రోజులపాటు హాఫీజ్‌లు పఠిస్తారు. రంజాన్‌లో రాత్రి పూట ఇషా నమాజ్‌ అనంతరం తరావీ నమాజ్‌ జరుగుతుంది. ఇలా 27 రోజులు తరావీ నమాజ్‌ జరిపిన తర్వాత షబ్‌–ఎ–ఖదర్‌ రాత్రి ప్రత్యేక ప్రార్థనలు జరుపుతారు. 30 రోజులపాటు ఉపవాస దీక్ష పాటించలేని వారు 27 రోజుల తర్వాత వచ్చే షబ్‌–ఎ–ఖదర్‌ రాత్రి నుంచి ఈద్‌–ఉల్‌–ఫితర్‌ వరకు మూడు రోజులపాటు ఉపవాస దీక్షను ఆచరిస్తారు. ఇహ లోకంలో ఆచరించే ఇటువంటి కఠో ర దీక్షలు మనల్ని పరలోకంలో రక్షణగా ఉండి కా పాడుతాయని ముస్లింల ప్రగా«ఢ విశ్వాసం. రంజా న్‌ నెలలో ఉపవాసాలతో, దాన ధర్మాలతో గడిపిన వారి ప్రార్థనలను అల్లాహ్‌ ఆలకిస్తాడని, వారి పాపాలు పరిహారమై అగ్ని సంస్కారం పొందిన బంగారం మాదిరి వారి మోము దివ్య కాంతిలో వెలుగొందుతుందని ముస్లింలు విశ్వసిస్తారు.   ఫిత్రాదానం: షవ్వాల్‌ నెల మొదటి తేదీ ఈద్‌–ఉల్‌–ఫితర్‌ çపండుగనాడు నమాజ్‌ ప్రార్థనకు ముందు పేదలకిచ్చే దానమే ఫిత్రా. అందుకే ఈ పండుగను ఈద్‌–ఉల్‌–ఫిత్ర్‌ అని పేరు వచ్చింది. షరియత్‌ పరిభాషలో ఫిత్రా అంటే ఉపవాసాల పాటింపులో మనిషి ఎన్ని జాగ్రత్తలు తీసుకున్నా పొరపాట్లు, లోపాలు జరుగుతూనే ఉంటాయి. ఆ లోపాల పరిహారార్థం చేసేదే ఫిత్రా దానం. సమాజంలోని నిరుపేదలకు, దారిద్య్రరేఖకు దిగువన ఉన్న వారు కూడా ఇతరులతో పాటు పండుగల్లో మంచి వస్త్రాలు ధరించి మంచి వంటకాలు ఆరగించే వీలు కల్పిస్తుంది. పావు తక్కువ రెండు సేర్ల గోదుమల తూకానికి సరిపడా పైకాన్ని కడు నిరుపేదలకు దైవం పేరిట ప్రతి ముస్లిం దానం చేయాలి.   

ముస్లింల పవిత్ర మాసం రంజాన్‌ సందర్భంగా గల్ఫ్‌ దేశాల్లోని ప్రభుత్వాలు పలు సంస్కరణలకు శ్రీకారం చుట్టాయి. సాధారణంగా ప్రతి సంవత్సరం రంజాన్‌ సందర్భంగా కార్మికుల పనివేళలను తగ్గించడం, వారికి ఎక్కువ వేతనం చెల్లించడం తదితర సంక్షేమ కార్యక్రమాలను అమలుచేయడం ఆనవాయితీగా వస్తోంది. అయితే ఈసారి ఖైదీలకు క్షమాభిక్ష కూడా అమలు చేస్తున్నాయి. గత సంవత్సరం ఖైదీలకు క్షమాభిక్షను గల్ఫ్‌లోని ఏ దేశమూ ప్రకటించలేదు.    వివిధ కారణాల వల్ల జైలు శిక్ష అనుభవిస్తున్న ఖైదీల్లో సత్ప్రవర్తన కలిగిన వారు సాధారణ జీవితం కొనసాగించడానికి అనుమతి లభించనుంది. తెలియక నేరారోపణలపై జైలు శిక్షకు గురైన వారిలో మంచి ప్రవర్తన కలిగి ఉన్న వారికి క్షమాభిక్ష లభించనుంది. ఈ మేరకు యూఏఈ అధ్యక్షుడు, షార్జా రూలర్‌(పాలకుడు) వేర్వేరుగా ఖైదీల విడుదలకు ప్రకటనలు చేశారు. యునైటెడ్‌ అరబ్‌ ఎమిరేట్స్‌ (యూఏఈ) అధ్యక్షుడు, సుప్రీం కౌన్సిల్‌ సభ్యుడు షేక్‌ ఖలీఫా తమ దేశంలోని వివిధ జైళ్లలో శిక్ష అనుభవిస్తున్న వారిలో 3,005 మందికి క్షమాభిక్షను ప్రసాదించనున్నట్లు వెల్లడించారు. అలాగే షార్జా రూలర్, సుప్రీం కౌన్సిల్‌ సభ్యుడు డాక్టర్‌ షేక్‌ సుల్తాన్‌ బిన్‌ మహమ్మద్‌ అల్‌ కాసిమి కూడా షార్జాలోని జైలులో శిక్ష అనుభవిస్తున్న వారిలో మంచి నడవడిక కలిగిన 377 మందికి క్షమాభిక్షను ప్రసాదించారు. అయితే షార్జా రాజ్యం యూఏఈలో ఒక భాగం కాబట్టి యూఏఈ అధ్యక్షుడు ప్రకటించిన 3,005 మంది ఖైదీల్లో షార్జా రూలర్‌ ప్రకటించిన ఖైదీలు 377 మంది ఉన్నారా.. లేక వేర్వేరుగా ఖైదీలకు క్షమాభిక్షను ప్రసాదించనున్నారా అనే విషయంపై స్పష్టత రావాల్సి ఉంది.  ఈసారి క్షమాభిక్ష పొందిన వారి సంఖ్యను పరిశీలిస్తే గతంలో కంటే ఎక్కువ ఉందని గల్ఫ్‌ దేశాల వ్యవహారాల పరిశీలకులు పేర్కొంటున్నారు. క్షమాభిక్ష పొందనున్న ఖైదీల్లో మన దేశానికి చెందిన వారు, ముఖ్యంగా తెలంగాణ జిల్లాలకు చెందిన వారు ఎక్కువ మంది ఉండే అవకాశం ఉంది. ఉపాధి కోసం యూఏఈ పరిధిలోని వివిధ రాజ్యాలకు వలస వెళ్లిన కార్మికులు కొందరు వీసా వర్క్‌ పర్మిట్‌ లేకుండా చట్ట విరుద్ధంగా ఉంటూ పోలీసులకు పట్టుబడ్డారు. సొంత ప్రాంతానికి వెళ్లడానికి జరిమానా కట్టే పరిస్థితి లేక పోవడంతో జైలు పాలుకావడం, గల్ఫ్‌ చట్టాలపై అవగాహన లేకుండా కేసుల్లో ఇరుక్కుని నేరారోపణలపై జైలు శిక్షకు గురైన వారూ ఉన్నారు. అలాగే యూఏఈలో నిషేధించిన మన మందులను రవాణా చేయడం లేదా తమ వద్ద కలిగి ఉండి పోలీసులకు పట్టుబడి జైలు పాలైన వారు కూడా ఉన్నారు. జైలు శిక్ష అనుభవిస్తున్న వారిలో చట్ట విరుద్ధంగా ఉంటూ జరిమానా చెల్లించలేని వారు తక్కువ మంది ఉండగా, నిషేధిత మందులతో పట్టుబడిన వారే ఎక్కువ మంది ఉండే అవకాశం ఉంది.  రంజాన్‌ సందర్భంగా ఖైదీల విడుదలకు ప్రకటన చేసిన పాలకులు క్షమాభిక్షను అమలు చేసిన తరువాత.. ఏ తరహా నేరాలకు పాల్పడిన ఖైదీలు విడుదలయ్యారో వెల్లడయ్యే అవకాశం ఉంది.   పనివేళల్లో మార్పులు..  సాధారణ రోజుల్లో ఉదయం ఐదు నుంచి సాయంత్రం ఐదు గంటల వరకు పనివేళలు ఉంటాయి. ఇందులో ఎనిమిది గంటల పనికి బేసిక్‌ వేతనం చెల్లిస్తుండగా.. అదనపు నాలుగు గంటల పనికి ఓటీ(ఓవర్‌ టైం)ను వర్తింపచేసి అదనపు వేతనం చెల్లిస్తారు. రంజాన్‌ మాసంలో మాత్రం పనివేళలు ఆరు గంటలు ఉంటాయి. అదనపు వేళలు పనిచేస్తే ఓటీ వర్తింపజేస్తారు. తాజాగా ఖతార్‌ ప్రభుత్వం వెల్లడించిన సర్క్యులర్‌ ప్రకారం మినిస్ట్రీస్‌ గవర్నమెంట్‌ ఏజెన్సీస్, పబ్లిక్‌ రంగ కంపెనీలు, వివిధ రంగాల సంస్థలు ఉదయం తొమ్మిది గంటల నుంచి మధ్యాహ్నం 2 గంటల వరకు పనిచేయడానికి అనుమతి ఉంది. అన్ని రంగాల్లోని కార్మికులకు ఈ పని వేళలు వర్తిస్తాయని ప్రభుత్వం ప్రకటించింది. ఇదిలా ఉండగా.. కంపెనీల తీరును బట్టి పనివేళల్లో మార్పులు చేశారు. కొన్ని కంపెనీల్లో ఉదయం ఐదు గంటల నుంచి 11 గంటల వరకు, మరికొన్ని కంపెనీల్లో ఉదయం నాలుగు గంటల నుంచి మధ్యాహ్నం 12 గంటల వరకు పనివేళలను నిర్ణయించారు. ఇందులో ఆరు గంటలు మాత్రం సాధారణ పనివేళలుగా.. మిగిలిన సమయం ఓటీగా పరిగణిస్తున్నారు. ఖతార్‌లో పనివేళలు ఉదయం నుంచి మధ్యాహ్నం వరకు ఉండగా.. సౌదీ అరేబియాలో మాత్రం రాత్రిపూటనే కార్మికులకు పనులు కల్పిస్తున్నారు. ఎండల తీవ్రతను దృష్టిలో ఉంచుకుని ఉపవాస దీక్షలు పాటించే కార్మికులతో పాటు సాధారణ కార్మికులకు ఒకే విధమైన పని వేళలను సౌదీలో వర్తింపజేస్తున్నారు. కువైట్, యూఏఈ, ఒమాన్‌ తదితర దేశాల్లోనూ  మార్పులు చేశారు.  పాఠశాలల వేళల్లోనూ మార్పు  రంజాన్‌ ఉపవాస దీక్షలను పురస్కరించుకుని ఖతార్‌లో పాఠశాలల సమయాల్లో అక్కడి ప్రభుత్వం మార్పులు చేసింది. ఈమేరకు మినిస్ట్రీ ఆఫ్‌ ఎడ్యుకేషన్, హయ్యర్‌ ఎడ్యుకేషన్‌ ప్రభుత్వ పాఠశాలలకు పని వేళలను కుదించింది. ఉదయం తొమ్మిది గంటల నుంచి మధ్యాహ్నం 12 గంటల వరకు పనివేళలు నిర్ణయించింది. ప్రభుత్వ పాఠశాలలకే కాకుండా ప్రైవేటు పాఠశాలలకు కూడా ఇదే విధంగా పనివేళలు వర్తించనున్నాయి. సాధారణ రోజుల్లో ఒంటి గంట వరకు పాఠశాలలు నడుస్తాయి. కాగా, మిగతా గల్ఫ్‌ దేశాల్లో ఇప్పుడు పాఠశాలలకు వేసవి సెలవులు ప్రారంభమయ్యాయి. రంజాన్‌ మాసంలో కార్మికులకు ఎంతో ప్రయోజనం గల్ఫ్‌లో సాధారణ రోజుల్లో కార్మికులకు పని భారం అధికంగానే ఉంటుంది. కానీ, రంజాన్‌ మాసంలో వెసులుబాటు కలుగుతుందని పలువురు కార్మికులు తెలిపారు.  సాధారణ పని వేళలు తగ్గిపోవడంతో పాటు ఓటీ ద్వారా ఎక్కువ వేతనం పొందడానికి అవకాశం ఉంటుంది. కొన్ని కంపెనీల్లో ముస్లిం కార్మికులు సాధారణ పనివేళల్లో పనిచేసి వారి క్యాంపులకు వెళ్లిపోతుంటారు. దీంతో ఇతర మతాల కార్మికులకు ఓవర్‌ టైం పని చేయడానికి అవకాశం లభిస్తుంది. ఓటీ వర్తించడం వల్ల సాధారణ పనివేళల్లో లభించే వేతనం కంటే.. ఎక్కువ వేతనం  లభిస్తుంది. గల్ఫ్‌ దేశాల్లోని కొందరు షేక్‌లు రంజాన్‌ మాసంలో కార్మికులకు బోనస్‌లను ప్రకటించడం, సాధారణ సమయంలో ఇచ్చే వేతనం కంటే ఎక్కువ వేతనం చెల్లించడం, బహుమతులు ఇవ్వడం కూడా సంప్రదాయంగా వస్తోంది. అందువల్ల రంజాన్‌ మాసంలో తెలుగు కార్మికులు సెలవులపై ఇంటికి రాకుండా కంపెనీల్లో, యజమానుల వద్ద పనిచేస్తూనే ఉంటారు.  సౌదీలో రాత్రిపూటనే పనిచేస్తున్నాం  సౌదీలో రాత్రిపూటనే పనిచేస్తున్నాం. ఉపవాస దీక్షలు పాటిస్తుండటం వల్ల కంపెనీ యాజమాన్యాలు అన్నీ రాత్రి పూటనే పనిచేయించడానికి ప్రాధాన్యం ఇస్తున్నాయి. కొన్ని కంపెనీలు మాత్రం ఉదయం నుంచి మధ్యాహ్నం వరకు పని కల్పిస్తున్నాయి. సాధారణ రోజులకు రంజాన్‌ మాసంలో పనికి ఎంతో తేడా ఉంది. – అజీమ్, రియాద్‌ (కమ్మర్‌పల్లి వాసి)    రంజాన్‌ మాసంలో కార్మికులకు లాభమే రంజాన్‌ మాసంలో గల్ఫ్‌కు సంబంధించి ఏ దేశంలో పనిచేసినా కార్మికులకు ప్రయోజనం కలుగుతుంది. పనివేళలు కుదించినా బేసిక్‌ వేతనం చెల్లిస్తారు. అంతేకాక ఓవర్‌ టైం పనిచేయడానికి అవకాశం లభిస్తుంది. అందువల్ల కార్మికులు రంజాన్‌ మాసంలో సెలవులు తీసుకోరు. – ముత్యాల గంగాధర్, ఖతార్‌ (వడ్యాట్‌ వాసి) 

కల్హేర్‌(నారాయణఖేడ్‌) సిద్ధిపేట : నెలవంక తొంగిచూసింది.. సమతా మమతలకు స్ఫూర్తినిచ్చే రంజాన్‌ ముబారక్‌ మాసం వచ్చేసింది. ముస్లిం లోగిళ్లు ఆధ్యాత్మిక శోభ సంతరించుకున్నాయి. ఇస్లాం మతం ఆశయాలు, ఆదర్శాలను నూటికి నూరుపాళ్లు ఆచరించే మాసం రంజాన్‌. గ్రామాలు, పట్టణాల్లో సందడి నెలకొంది. ముస్లింలకు పవిత్రమైన రంజాన్‌ ముబారక్‌ మాసం ఇస్లామ్‌ క్యాలెండర్‌ ప్రకారం షాబాన్‌ నెల పూర్తికాగానే కనిపించే నెలవంక దర్శనంతో వస్తుంది. దీంతో ముస్లింలు ‘తరావీ’ నమాజ్‌ను ఆచరించి రోజా (ఉపవాస దీక్షలు) ప్రారంభిస్తారు. రాత్రి ‘ఇషా’ నమాజ్‌ అనంతరం సామూహికంగా తరావీ నమాజ్‌ చేస్తారు. తరావీ నమాజ్‌లో పవిత్ర ‘ఖురాన్‌’ శ్లోకాలను పఠిస్తారు. రంజాన్‌ నెల ప్రారంభంలోని మొదటి భాగం కారుణ్య భరితమని, మధ్యభాగం దైవ మన్నింపు లభిస్తుందని, చివరిభాగం నరకం నుంచి విముక్తి కలిగి సౌఫల్యం ఖురాన్‌లో పేర్కొన్నట్లు ముస్లిం మతపెద్దలు చెబుతారు. రంజాన్‌ నెలలో 29 లేదా 30 రోజులపాటు ముస్లింలు వేకువజామునే ఉపవాస దీక్షలు ప్రారంభిస్తారు. వేకువజామున ‘ఫజర్‌’ నమాజ్‌కు ముందు తీసుకునే ఆహారాన్ని ‘సహర్‌’ అంటారు. సాయంత్ర సూర్యాస్తమయం వేళ ‘మగ్‌రీబ్‌’ నమాజ్‌కు ముందు ఉపవాస దీక్ష ముగిస్తారు. దీక్ష విరమణ కోసం ‘ఇఫ్తార్‌’ చేస్తారు. ఉపవాస దీక్షలతోపాటు క్రమం తప్పకుండా ఐదు పూటలు నమాజ్, ప్రత్యేకంగా తరావీ నమాజ్‌ చేస్తారు. షవ్వాల్‌ నెల చంద్రున్ని చూసి మరుసటి రోజు యావత్తు ముస్లింలు ‘ఈద్‌ ఉల్‌ ఫితర్‌’.. నమాజ్‌ ఆచరించి చేసుకునే పండుగే రంజాన్‌.  పవిత్ర గ్రంథం ‘ఖురాన్‌’ రంజాన్‌ నెలలోనే అవతరించింది. రంజాన్‌ మాసం ముస్లింలకు ఒక నైతిక శిక్షణలాంటిదని, ఉపవాస దీక్షలతోపాటు ఐదువేళల్లో నమాజ్‌ చేయడం వల్ల క్రమశిక్షణ, తల్లిదండ్రులు, పెద్దల పట్ల మర్యాదపూర్వకంగా, పిల్లల పట్ల ప్రేమాభిమానాలతో మెలగడం తెలుస్తుందని ముస్లింలు పేర్కొంటున్నారు. ఇస్లాం పయనం ఇలా.. ఇస్లాం మతం ఐదు ముఖ్య మూలస్తంభాలపై ప యనిస్తుంది. అందులో మొదటిది ‘కల్మా’ (దేవున్ని విశ్వసించడం), రెండోది ప్రతిరోజు ఐదువేళల్లో నమాజ్‌ ఆచరించడం, మూడోది రంజాన్‌ మా సంలో ఉపవాస దీక్షలు పాటించడం, నాలుగోది ‘జకాత్‌’ రూపంలో పేదలకు దానధర్మాలు చేయడం, ఐదోది ‘హజ్‌’ (మక్కా పుణ్యక్షేత్రాన్ని దర్శించుకోవడం) యాత్ర చేయడం. ఈ ప్రధాన ఐదు సూత్రాలను ముస్లింలు పాటిస్తారు. రంజాన్‌ నెల లో పాటించే పద్ధతులు విజయవంతమైన జీవనానికి భరోసా ఇస్తాయి. ఉపవాస దీక్షల్లో ఉంటూ ఐదు వేళల్లో నమాజ్‌ చేస్తే మనోధైర్య, సహనం, ఆత్మస్థైర్యం, ధాతృత్వం పెంపొందుతుంది. ఇస్లామిక్‌ క్యాలెండర్‌లో రంజాన్‌ ‘సర్దార్‌’.. రంజాన్‌ మాసంలో నమాజ్‌ చదువుతూ భగవంతున్ని స్మరించుకుంటారు. పవిత్ర గ్రంథం ఖురాన్‌ పఠిస్తూ దేవుని స్మరణలో లీనమైపోతారు. ఇస్లామిక్‌ మాసాల్లో అన్నింటికంటే రంజాన్‌ నెల చాలా గొప్పది. భగవంతుడు అన్ని మాసాల్లో రంజాన్‌ మాసాన్ని సర్దార్‌ చేసినట్లు ముస్లిం మత పెద్దలు చెపుతున్నారు. రంజాన్‌ మాసం చాలా బర్కత్‌ ఇస్తుంది. పవిత్ర గ్రంథం ఖురాన్‌ రంజాన్‌ నెలలోనే ఆవిర్భవించింది. ప్రవక్త ‘హుజూర్‌పాక్‌ సల్లెల్లాహు అలైహి వసల్లాం’ రంజాన్‌ నెలలో ‘అల్లాహ్‌’కి బందెగి కర్నె కేలియే బహుత్‌ జ్యాదా తాకిర్‌ కరే.. అని ముస్లింలు భావిస్తున్నారు. రంజాన్‌ నెల 27న రాత్రి ‘షబ్‌ ఏ ఖదర్‌’ జరుపుకుంటారు. రాత్రి (ఇబాదత్‌) జాగరణ చేస్తూ భగవంతుడిని తలుచుకుంటారు. షబ్‌ ఏ ఖదర్‌ రోజు ఇబాదత్‌ చేస్తే వెయ్యి మాసాల ‘సవాబ్‌’ (దేవుడి ఆశీస్సులు) దొరుకుతుంది.  సహర్‌తో రోజా ప్రారంభం.. రంజాన్‌ మాసంలో తెల్లవారు జామునలో ఫజర్‌ నమాజ్‌కు ముందు రోజా ఉండేందుకు ముస్లింలు ‘సహర్‌’ చేస్తారు. సహర్‌కు ముందు ఆహారం తీసుకుంటారు. అనంతరం ఉపవాస దీక్ష కఠిన ంగా పాటిస్తారు. కనీసం మంచి నీరు కూడా తీసుకోరు. రోజా ముగింపు సందర్భంగా సాయంత్రం ‘ఇఫ్తార్‌’తో దీక్షను విరమిస్తారు. ఇఫ్తార్‌లో పండ్లు, ఇతర తీపి పదార్థాలు తీసుకుంటారు. లేకుంటే కనీసం ఒక ఖజ్జూర పండు, కొంచెం నీరు తాగి ఇఫ్తార్‌ చేస్తారు. తరావి నమాజ్‌.. రంజాన్‌ మాసంలో ప్రత్యేకంగా తరావి నమాజ్‌ చ దువుతారు. ఫజర్, జోహర్, అసర్, మగ్‌రీబ్, ఇ షా నమాజులతో పాటు ప్రత్యేకంగా తరావి న మాజ్‌ చే యడం రంజాన్‌ మాసంలో ప్రత్యేకత. రంజాన్‌ ఆ రంభం కోసం నెల వంక దర్శనం అన ంతరం ఇషా నమాజ్‌ అనంతరం తరావి నమాజ్‌ చేస్తారు. తరా వి నమాజ్‌ సున్నాత్‌గా భావిస్తారు. 20 రకాత్‌లు తరావి నమాజ్‌ చదువుతారు. పవిత్ర గ్రంథం ఖురాన్‌.. మానవ జీవితం ఎలా ఉండాలో మార్గదర్శకాలను సూచించే ఇస్లాం మత పవిత్ర గ్రంథం ఖురాన్‌. రంజాన్‌ మాసంలో ‘లైలతుల్‌ ఖద్ర్‌’ (పవిత్రమైన రాత్రి) నాడు అరబ్బీ భాషలో ఖురాన్‌ గ్రంథం అవతరించింది. ఖురాన్‌లో 30 ‘పారాలు’ (భాగాలు) ఉన్నాయి. 114 సూరాలతో పాటు 14 సజ్ధాలు వస్తాయి. ఖురాన్‌ ఎంతో పవిత్రమైంది. ఖురాన్‌ను ఎక్కడ పడితే అక్కడ పెట్టరు. ప్రత్యేకించి ‘రెహల్‌’ (చెక్కతో తయారు చేసిన) ఉపయోగించి ఖురాన్‌ పఠనం చేస్తారు. ఖురాన్‌ను విశ్వసించి జీవితంలో దాన్ని అమలు చేయాలి. జీవితానికి సంబంధించిన దైవాజ్ఞలను తెలుసుకొనేందుకు ప్రతీ రోజు పవిత్ర ఖురాన్‌ గ్రంథాన్ని పఠిస్తూ అవగాహన చేసుకోవాలి. రంజాన్‌ దీక్షలు కఠినం రంజాన్‌ మాసంలో రోజా చేపట్టేందుకు అత్యంత కఠినంగా వ్యవహరించాలి. రంజాన్‌ ముబారక్‌ నెల చాలా గొప్పది. రోజా ఉండడం, నమాజ్, ఖురాన్‌ చదవడం ప్రత్యేకత. ఉపవాస దీక్షలు చేపట్టేందుకు ఏర్పాట్లు చేపట్టాం. సహర్‌ కోసం నిద్ర నుంచి లేపేందుకు సైరన్‌ ఏర్పాటు చేశాం.  – ఎండి. ఖుద్బొద్దీన్, మసీద్‌ కమిటీ అధ్యక్షుడు, కల్హేర్‌ నియమాలు పాటించాలి రంజాన్‌ నెలలో అన్ని నియమాలు పాటించాలి. ‘ఇమాన్‌వాలో ఇస్‌ మహినేకో జాన్‌కర్‌ రోజా రఖో’ తరావి నమాజ్, ఖురాన్‌ చదివితే పూరే గుణా (పాపాలు) అల్లాహ్‌తాలా మాఫీ కరేగా’ రంజాన్‌ నెలలో అల్లాహ్‌ ఇబాదత్‌ కర్నా చాహియే. – మౌలనా లతీఫ్, ఇమాం, కల్హేర్‌ 


 బాలీవుడ్ స్టార్ షారుక్ ఖాన్ నివాసం మన్నత్ లో జరిగిన రంజాన్ వేడుకల్లో ఆయన కుటుంబ సభ్యులు పాల్గొన్నారు. భార్య గౌరీ ఖాన్, ఆర్యన్, సుహానాలు అభిమానులకు శుభాకాంక్షలు తెలిపారు. రంజాన్ సందర్భంగా షారుక్ నివాసానికి అభిమానులు భారీ ఎత్తున తరలివచ్చారు. అభిమానులకు తన కుమారుడు ఆర్యన్, కూతురు సుహానాలతో కలిసి అభివాదం చేశారు.