1969 ఫిబ్రవరి 16. నెల్లూరు టౌన్‌హాల్లో వర్ధమాన సమాజం ఏర్పాటు చేసిన తిక్కన జయంతి సభ. ‘మహాత్మ కథ’ కవి తుమ్మల సీతారామమూర్తి చౌదరిని గాంధీజీ శతజయంతి సందర్భంగా తిక్కవరపు రామిరెడ్డి సన్మానిస్తున్నారు. ఈ సభాధ్యక్షులెవరనుకున్నారు? విప్లవ కవి శ్రీశ్రీ! విచిత్రంగా లేదూ! నెల్లూరు పత్రికలు శ్రీశ్రీ ఉపన్యాసాన్ని వివరంగా రిపోర్టు చేశాయి. తిక్కనను ప్రజాకవిగా శ్రీశ్రీ అభివర్ణించాడు. ప్రజాకవి కనుకనే ‘ఆంధ్రావళి మొదముం బొరయ’ మహాభారతం రచించానని తిక్కన అనగలిగాడన్నాడు. నన్నయ శైలితో భారతానువాదం ఆరంభించి క్రమంగా తిక్కన శైలిలాగా పరిణమించేటట్లు ఎర్రన భారతశేషం పూరించాడని, ఇదొక అద్భుతమైన ఇంజనీరింగ్‌ ఫీట్‌ అని శ్రీశ్రీ మెచ్చుకొన్నాడు. తిక్కన అనువాదంలో 75 శాతం తెలుగు పదాలే వాడాడని, నన్నయ అర్జునుణ్ణి ఇంద్రనందనుడు, శ్వేతవాహనుడు, సక్రందన నందనుడు అని పేర్కొంటే, తిక్కన కవ్వడి, వివ్వచ్చుడు, కర్రి వంటి తెలుగు పదాల్లో చెప్పాడని శ్రీశ్రీ అన్నాడు. పద్మవ్యూహాన్ని ‘తమ్మిమొగ్గరం’ అని తిక్కన మాత్రమే అనగలడని, తిక్కన వాడిన తెలుగు పదాలు పరిశీలిస్తే ఎంత క్లిష్టమైన భావాన్నయినా తెలుగులో చెప్పవచ్చని, తెలుగు పదసంపద గొప్పదని శ్రీశ్రీ అన్నాడు. నన్నయది పొయెట్రీ దట్‌ ఈజ్‌ సంగ్‌ అని, తిక్కన్నది పొయిట్రీ దట్‌ ఈజ్‌ స్పోకెన్‌ అని శ్రీశ్రీ వర్ణించాడు. తిక్కనలో నన్నయ కవితలోని చమత్కృతులు, తళుకుబెళుకులు ఉండవు. తిక్కన కవిత్వంలో డ్రమెటిక్‌ ఇన్‌సైట్‌ ఉంటుంది. కృష్ణుడు రాయబారం వెళ్లే సమయంలో తన తలవెంట్రుకలను చూపి, ‘‘ఇవి దుస్ససేను వ్రేళ్ళం/ దవిలి సగము త్రెవ్విపోయి తక్కినయవి’’ అని ద్రౌపది అంటుంది. ఈ ఘట్టంలో తిక్కన ఎక్స్‌ట్రీమ్‌ క్లోజప్‌లో ఆమె కురులను చూపుతాడు. విరుద్ధభావాల సంఘర్షణ లోంచి వెలువడిన ఒక సమన్వయభావాన్ని తిక్కన తన కవిత్వంలో ప్రతిపాదించాడని శ్రీశ్రీ భావించాడు. హరిహరుల నిద్దరినీ కలిపి ఒక కాంపోజిట్‌ ఇమేజ్‌గా– హరిహరనాథ స్వామిగా రూపకల్పన చేయడంలో ఈ ప్రక్రియ తనకు గోచరించిందన్నాడు. శ్రీశ్రీ తన ఉపన్యాసంలో తిక్కన జీవితం మీద తాను రాసిన స్క్రీన్‌ప్లే గురించి వివరించాడు. మనుమసిద్ధి మహారాజు భారతానువాదం పూర్తి చేయించాలనే దీక్షతో, నన్నయ పద్యాన్ని ఒక తాటాకు మీద రాయించి, అటువంటి పద్యమే ఇంకొకటి రాయమని కవులందరికీ పంపాడట. వెలయాలి ఇంట్లో ఊయల మీద కూర్చొని విలాసంగా తాంబూల చర్వణం చేస్తున్న తిక్కన వద్దకు ఈ తాళపత్రాన్ని తెచ్చి చూపించారట. తిక్కన పద్యం రాసి పంపకుండా ఆ తాళపత్రం మీద తాంబూలం వేసుకొన్న నోటితో ఉమ్మి వేశాడట! భటులు ఆ పత్రాన్ని మనుమసిద్ధికి చూపించారు. ఆగ్రహంతో ఉన్నపళంగా తిక్కనను పిలిపించి సంజాయిషీ అడిగాడు రాజు. నన్నయ్య ఉచ్చిష్టంతోనే కదా భారతం పూర్తిచెయ్యగలిగేది, నేను తాంబూల రాగంతో కాస్త మెరుగులు దిద్దగలనని సూచించాను తప్ప, అవమానించడానికి కాదని తిక్కన అన్నట్లు శ్రీశ్రీ ఆ దృశ్యాన్ని రాశాడట. తిక్కన సంసార జీవితాన్ని త్యాగం చేసి జీవితాన్ని భారతానువాదానికే వినియోగించినట్లు, వృద్ధాప్యంలో భారతం పూర్తయిన తర్వాత, ఆ రాతప్రతిని భార్య చేతిలో పెట్టి ‘దీన్ని నీ బిడ్డగా భావించు’ అని తిక్కన అనివుంటాడని శ్రీశ్రీ ఊహ చేశాడు. -కాళిదాసు పురుషోత్తం (సౌజన్యం: పెన్న ముచ్చట్లు)


 1.    కాకతీయ రాజ్య స్థాపనాచార్య బిరుదున్న వారు?
      1) తిక్కన     2) విద్యానాథుడు
      3) ఇందులూరి మల్లన
      4) రేచర్ల ప్రసాదిత్యుడు
  
  2.    మాచల్దేవి అనే వార వనిత ఏ కాకతీయ రాజు ఆస్థానంలో ఉండేది?
      1) రుద్రదేవుడు     2) గణపతిదేవుడు
      3) ప్రతాపరుద్రుడు    4) మహాదేవుడు
  
  3.    గణపతిదేవుడు, పాండ్యరాజు, జటావర్మన్ సుందరపాండ్యుడుల మధ్య ముత్తుకూరు యుద్ధం ఏ సంవత్సరంలో జరిగింది?    
      1) క్రీ.శ. 1199     2) క్రీ.శ. 1263
      3) క్రీ.శ. 1323     4) క్రీ.శ. 1259
  
  4.  క్రీ.శ. 1323లో ప్రతాపరుద్రుడు నర్మదా నదీ తీరంలో ఆత్మహత్య చేసుకున్నట్లు ఏ శాసనం పేర్కొంది?
      1) ఖాజీపేట శాసనం
      2) హనుమకొండ శాసనం
      3) బయ్యారం శాసనం
      4) రెడ్డిరాణి కలువచేరు శాసనం
  
  5.    గండికోట దుర్గ నిర్మాత ఎవరు?
      1) ప్రతాపరుద్రుడు
      2) కాయస్థ అంబదేవుడు
      3) రేచర్ల రుద్రుడు
      4) మనుమసిద్ధి
  
  6.    .  క్రీ..శ. 1220లో బయ్యారం చెరువును ఎవరు తవ్వించారు?
      1) రుద్రమదేవి     2) రుయ్యమ్మ
      3) మైలాంబికాదేవి     4) ముమ్మిడమ్మ
  
  7. త్రైలోక్యమల్లుడు అనే బిరుదున్న కాకతీయ రాజు?
      1) మొదటి ప్రోలరాజు
      2) రెండో బేతరాజు
      3) గణపతిదేవుడు     4) రుద్రదేవుడు
  
  8.    ఓరుగల్లు కోట నిర్మాణానికి మొదట పునా ది వేసిన కాకతీయరాజు?
      1) మొదటి ప్రోలరాజు
      2) గణపతిదేవుడు
      3) రుద్రమదేవుడు
      4) రుద్రదేవుడు
  
  9.    ఆంధ్రదేశంపై మొదటిసారి మహమ్మదీ యులు ఏ కాకతీయ రాజు కాలంలో దండెత్తారు?
      1) రుద్రమదేవి     2) ప్రతాపరుద్రుడు
      3) గణపతిదేవుడు     4) రుద్రదేవుడు
  
  10. కాకతీయుల రాజభాష ఏది?
      1) సంస్కృతం     2) తెలుగు
      3) ఉర్దూ     4) కన్నడ
  
  11. క్రీ.శ. 1303లో అల్లాఉద్దీన్ ఖిల్జీ - ప్రతాప రుద్రుడి సైన్యాల మధ్య యుద్ధం ఎక్కడ జరిగింది?
      1) హనుమకొండ (వరంగల్ జిల్లా)
      2) మోటుపల్లి (ప్రకాశం జిల్లా
      3) ఉప్పరపల్లి (కరీంనగర్ జిల్లా)
      4) కొలనుపాక (నల్గొండ జిల్లా)
  
  12.    కాకతీయుల రాజ లాంఛనం ఏది?
      1) గరుడ     2) వరాహం
      3) సింహం     4) చేప
  
  13.    సిద్దేశ్వర చరిత్ర రచయిత ఎవరు?
      1) పోతనామాత్యుడు 2) శ్రీనాధుడు
      3) పాల్కూరికి సోమనాధుడు
      4) కాసెసర్వప్ప
  
  14. ఆంధ్రదేశంలో చెన్నకేశవ దేవాలయం ఎక్కడ ఉంది?
      1) సర్పవరం     2) రామతీర్థం
      3) మాచర్ల     4) విజయవాడ
  
  15.    వరంగల్ పతనం తర్వాత, మహమ్మదీ యులు జరిపిన దురాగతాలను, దేవాలయ, అగ్రహారాల విధ్వంసం గురించి పేర్కొన్న శాసనం?
      1) హనుమకొండ వేయి స్తంభాల గుడి
      శాసనం
      2) ఖాజీపేట శాసనం
      3) మార్కాపురం శాసనం
      4) విలస తామ్ర శాసనం
  
  16.    అల్లాఉద్దీన్ ఖిల్జీ సైన్యాధిపతి (జనరల్) మాలిక్ కపూర్ ఏ సంవత్సరంలో వరంగల్‌పై దాడి చేశాడు?
      1) క్రీ.శ. 1310     2) క్రీ.శ. 1303
      3) క్రీ.శ.1295     4) క్రీ.శ.1306
  
  17.    కాకతీయ రాజుల్లో రుద్రదేవ మహారాజు పేరుతో సింహాసనం  అధిష్టించినవారు?
      1) రెండో బేతరాజు
      2) గణపతిదేవుడు
      3) రుద్రదేవుడు     
      4) రాణీ రుద్రమదేవి
  
  సమాధానాలు
  1)  4; 2)  3; 3) 2. 4) 4; 5) 2; 6) 3;7) 1;  8)  4;  9) 2; 10) 1; 11) 3;12) 2 13) 4; 14) 3; 15) 4; 16)1; 17) 4.