సాక్షి, హైదరాబాద్‌: రాష్ట్రంలో పెద్ద పులులు సందడి చేస్తున్నాయి. తెలంగాణలోని అమ్రాబాద్, కవ్వాల్‌ టైగర్‌ రిజర్వ్‌లు కలిపి 2018 టైగర్‌ సెన్సస్‌లో 26 పులుల జనాభాతో పోల్చితే తాజాగా 2022లో చేసిన సెన్సెస్‌లో వాటి సంఖ్య 30కు పైగా చేరుకుని ఉంటుందని అంచనా వేస్తున్నారు. సంఖ్యాపరంగా ఇది ఎంతో వృద్ధి చెందినట్టుగా భావించాల్సి ఉంటుందని నిపుణులు చెబుతున్నారు. కేంద్రప్రభుత్వం దేశవ్యాప్తంగా ‘ప్రాజెక్ట్‌ టైగర్‌’ను ప్రారంభించి 50 ఏళ్లు పూర్తి చేసుకున్న సందర్భంగా ఆదివారం మైసూరులో ప్రధాని మోదీ ‘50 ఇయర్స్‌ ఆఫ్‌ టైగర్‌ ప్రాజెక్ట్‌’పుస్తకాన్ని విడుదల చేశారు. ఈ కార్యక్రమంలో భాగంగా ‘స్టేటస్‌ ఆఫ్‌ టైగర్స్‌ 2022’సర్వే రిపోర్ట్‌ను విడుదల చేశారు. ఈ సర్వేలో ‘పులుల ఉనికి’, అవి స్థిరనివాసం ఏర్పరుచుకోడానికి అమ్రాబాద్‌లో అత్యంత సానుకూల పరిస్థితులున్నట్టు వెల్లడైంది. పులుల కదలికలు, ఇతర అంశాలను తెలియజేసే మ్యాప్‌ల్లోనూ అమ్రాబాద్‌లో పులుల మనుగడ, సంరక్షణకు ఆరోగ్యకరమైన వాతావరణమున్నట్టు స్పష్టమైంది. కవ్వాల్‌ టైగర్‌ రిజర్వ్‌లో స్థిరనివాసం ఏర్పరుచుకున్న పులులు తగ్గిపోయినట్టు తెలుస్తోంది.   అమ్రాబాద్‌ వెరీగుడ్‌లోకి..   గతంలో గుడ్‌ కేటగిరీలో ఉన్న అమ్రాబాద్‌ వెరీగుడ్‌లోకి, కవ్వాల్‌ గుడ్‌ కేటగిరిలోనే కొనసాగినట్టు వెల్లడైంది. కవ్వాల్‌ టైగర్‌ రిజర్వ్‌ నిర్వహణకు సంబంధించిన మరి కొన్ని పాయింట్లు సాధించి ఉంటే వెరీగుడ్‌ కేటగిరిలోకి వెళ్లి ఉండేదని అటవీ అధికారులు అంచనా వేస్తున్నారు. 2018లో అమ్రాబాద్‌లో 18, కవ్వాల్‌లో 8 పులులు ఉన్నట్టుగా అప్పటి నివేదిక ద్వారా తెలిసింది. 2022 నాటికి ఒక్క అమ్రాబాద్‌లోనే 26కు పైగా పెద్దపులులు (4 పులి పిల్లలతో సహా), కవ్వాల్‌లో, టైగర్‌ కారిడార్‌ ఏరియాలు కలిపి ఆరేడు పెద్దపులులు ఉండొచ్చునని అధికారులు, నిపు­ణు­లు అంచనా వేస్తున్నారు. రాష్ట్రంలో మొత్తంగా చూస్తే పులుల సంఖ్య వృద్ధితో పాటు వాటికి పరిరక్షణకు అనుకూల వాతావరణముందని సాక్షికి అటవీశాఖ వైల్డ్‌ లైఫ్‌ ఓఎస్డీ ఎ.శంకరన్‌ తెలిపారు. కాగా,  అమ్రాబాద్‌ టైగర్‌ రిజర్వ్‌ వెరీగుడ్‌ నుంచి ఎక్స్‌లెంట్‌ కేటగిరీలోకి వెళ్లేందుకు బేస్‌క్యాంప్‌ల సంఖ్యను గణనీయంగా పెంచాల్సి ఉందని డీఎఫ్‌వో రోహిత్‌ గొప్పిడి అభిప్రాయపడ్డారు.  

సాక్షి, అమరావతి: కాకినాడ జిల్లా ప్రత్తిపాడు ప్రాంతంలో సంచరిస్తున్న పులి ఎక్కడి నుంచి వచ్చిందో తెలుసుకునేందుకు అటవీ శాఖ ప్రయత్నాలు చేస్తోంది. దాన్ని పట్టుకోవడంతోపాటు అది ఈ ప్రాంతానికి ఎలా వచ్చిందో తెలుసుకోవడం సవాలుగా మారింది. గత 20 రోజులుగా ఈ ప్రాంతంలో పులి సంచరిస్తోంది. తొలుత.. ప్రత్తిపాడు మండలం ఒమ్మంగి, పోతులూరు గ్రామాల్లో పశువులు మాయమవడంతో మొదట ఏదో అడవి జంతువు వచ్చినట్లు భావించారు. వరుసగా పశువులు మాయమవుతుండడం, వాటి కళేబరాలు కనబడుతుండడంతో స్థానికులు పులి తిరుగుతున్నట్లు చెబుతూ వచ్చారు. దీంతో అటవీ శాఖాధికారులు ఆ ప్రాంతాన్ని పరిశీలించి అడుగుల ముద్రలు ఇతర గుర్తుల ఆధారంగా దాన్ని పులిగా నిర్థారించారు. మొదట్లో అది పోలవరం ప్రాజెక్టు కాలువ ప్రాంతంలో తిరిగింది. ఆ తర్వాత ఆహారం, నీరు దొరికే ప్రాంతంలో ఎక్కువగా సంచరిస్తూ వచ్చింది. దానిని పట్టుకుని సురక్షిత ప్రాంతంలో వదిలేందుకు కెమెరాలు ఏర్పాటుచేశారు. కొన్నిచోట్ల బోన్లు పెట్టినా అది చిక్కలేదు. పులుల సంచారం, వాటిని దారి మళ్లించడంలో నిష్ణాతులైన శ్రీశైలం టైగర్‌ రిజర్వు ఫారెస్టు సిబ్బంది అక్కడికి వెళ్లి పులిని పట్టుకోవడం లేదా దారి మళ్లించేందుకు చేసిన ప్రయత్నాలు కూడా ఫలించలేదు. దీంతో ఆ ప్రయత్నాలు ఇంకా ముమ్మరం చేసినట్లు కాకినాడ డీఎఫ్‌ఓ ఐకేవీ రాజు తెలిపారు. ఒడిశా నుంచే వచ్చిందా? 3–4 ఏళ్ల వయసున్న ఈ పులి ఒడిశా అడవుల నుంచి వచ్చినట్లు భావిస్తున్నారు. విజయనగరం జిల్లా సాలూరు, విశాఖ అటవీ ప్రాంతం మీదుగా ఇది ప్రత్తిపాడు అటవీ ప్రాంతానికి చేరుకున్నట్లు అటవీ శాఖ అంచనా వేస్తోంది. పాపికొండల అభయారణ్యంలో నాలుగైదు పులులు ఉన్నా ఇది అక్కడి నుంచి వచ్చింది కాదని చెబుతున్నారు. ఇది కచ్చితంగా ఒడిశా నుంచి వచ్చిందే అయ్యుంటుందనే ఉద్దేశంతో అటువైపు మళ్లించేందుకు ప్రయత్నిస్తున్నారు. దీని గురించి తెలుసుకునేందుకు అటవీ శాఖ ఇప్పటికే ఎన్‌టీసీఏ (నేషనల్‌ టైగర్‌ కన్జర్వేషన్‌ అథారిటీ)ని సంప్రదించారు. ఒడిశాలోని సత్‌కోసియా, సిమిల్‌పాల్‌ టైగర్‌ రిజర్వు ప్రాంతాలు, వాటికి ఆనుకుని ఏపీ–ఒడిశా సరిహద్దు ప్రాంతంలోని అడవుల్లో ఉన్న పులుల వివరాలను సేకరిస్తున్నారు. అక్కడి నుంచి ఇది ఏపీకిలోకి ప్రవేశించిందా అన్న కోణంలో విస్తృతంగా అధ్యయనం చేస్తున్నారు. సాధారణంగా దేశంలోని టైగర్‌ రిజర్వు ప్రాంతాల్లో ఉన్న పులుల వివరాలన్నీ ఎన్‌టీసీఏ వద్ద ఉంటాయి. కెమెరాల ట్రాప్‌ ద్వారా ఆ టైగర్‌ రిజర్వులోని ప్రతి పులికి ఒక కోడ్‌ ఇచ్చి గుర్తిస్తారు. అలా అక్కడి జాబితాలో ఉన్న పులులతో ఇక్కడ తిరుగుతున్న పులిని పోల్చి చూస్తారు.  ఇది ఆ జాబితాలోని పులేనా!? ఒకవేళ ఇక్కడ తిరుగుతున్న పులి ఆ జాబితాలోనిది అయితే అది ఏ మార్గంలో వచ్చిందో అధ్యయనం చేస్తారు. అదే జరిగితే ఈ మార్గం గుండా కొత్త పులుల కారిడార్‌ ఏర్పడినట్లే. అంటే ఏపీ, ఒడిశా మధ్య కొత్త పులుల కారిడార్‌ ఏర్పడినట్లు నిర్థారిస్తారు. ఇటీవల నల్లమల నుంచి శేషాచలం అడవులకు ఇలాగే కొత్త పులుల కారిడార్‌ ఏర్పడింది. ఇదే తరహాలో కొత్త కారిడార్‌ ఏర్పడిందా అనే అనుమానాలు అటవీ శాఖాధికారుల్లో వ్యక్తమవుతున్నాయి. కానీ, దీన్ని నిర్థారించడం అంత సులువు కాదని, ఎన్నో అధ్యయనాలు, ఆధారాలు కావాలని చెబుతున్నారు. అక్కడి పులుల జాబితాలో ఇది లేకపోతే ఈ పులి ఎక్కడిదో అన్నది మిస్టరీగానే ఉండే అవకాశం ఉంది. లేకపోతే అక్కడి కెమెరా ట్రాప్‌లకు దొరక్కుండా అయినా ఉండాలి. ఇవన్నీ తెలియాలంటే చాలా సమయం పడుతుందని అటవీ శాఖాధికారులు చెబుతున్నారు. అందుకే ఎన్‌టీసీఏ ద్వారా ఈ పులి గురించి పూర్తి వివరాలు సేకరిస్తున్నారు.  (క్లిక్‌: పచ్చగడ్డి కూడా మొలవని భూమిలో పండ్ల తోటలు)

సాక్షి, ఆదిలాబాద్‌:  ఆదిలాబాద్‌ శివారు మండలాల్లో పులుల సంచారం భయాందోళనకు గురిచేస్తున్నా యి. తాంసి, భీంపూర్‌ మండలాల్లో ఇటీవల ఆవు లపై దాడి ఘటనలు చోటుచేసుకున్నాయి. తాము పులిని చూశామని కొందరు చెబుతున్నా.. వాటికి సరైన ఆధారాలు దొరకలేదు. పులులు సంచరిస్తున్నాయని అటవీ శాఖాధికారులు కూడా అంగీకరిస్తున్నారు. వివరాలు చెప్పేందుకు నిరాకరిస్తున్నారు. పులి విషయంలో ఏదైనా మాట్లాడితే అటు పులులకు సురక్షితం కాదని, ప్రజలు భయాందోళనలకు గురవడంతోపాటు వాటిని చంపే అవకాశం లేకపోలేదన్న అభిప్రాయంతోనే అధికారులు వివరాలు వెల్లడించట్లేదు.   ఆదిలాబాద్‌ నుంచి 18 కి.మీ దూరంలో మహారాష్ట్ర సరిహద్దు ఉంటుంది. హైదరాబాద్‌ నుంచి ఆదిలాబాద్‌ మీదుగా నాగపూర్‌ వెళ్లేందుకు 44వ జాతీయ రహదారికి ఇదే ప్రధాన మార్గం. పెన్‌ గంగ నదీ ప్రాంతమే తెలంగాణ, మహారాష్ట్రలకు సరిహద్దు. మహారాష్ట్ర వైపు యావత్మాల్‌ జిల్లా పాండర్‌కౌడ తాలూకా సమీపంలో తిప్పేశ్వర్‌ పులుల అభయారణ్యం ఉంది. ఈ అభయారణ్యం విస్తీర్ణా నికి మించి పులుల సంఖ్య పెరి గిందని అటవీ అధికారులు అంటున్నారు. దీంతో అక్కడున్న పులులు వేరే ప్రాంతాలకు కదులుతున్నాయని చెబుతున్నారు. ప్రస్తుతం పెన్‌గంగాలో అంతగా నీటి ప్రవాహం లేదు. తిప్పేశ్వర్‌ నుంచి కదులుతున్న పులులు.. పెన్‌గంగా దాటుకుని ఆదిలాబాద్‌ జిల్లా మీదుగా వెళ్తుం డటంతోనే పులుల సంచారంపై కొన్ని మండలాల్లోని ప్రజల్లో భయాందోళనలు నెలకొన్నాయి. ఆవాసాలు, పంట పొలాలు, రోడ్లు దాటుకుని వెళ్తున్నప్పుడు ప్రజల కంట పడుతున్నా యి. ప్రశాంత వాతావరణం కల్పించడం ద్వారా పులులు ఈ ప్రాంతం దాటి వెళ్లేలా అటవీ శాఖాధికారులు చర్యలు తీసుకుంటున్నారు. తిప్పేశ్వర్‌తో పోలిస్తే విస్తీర్ణంలో పెద్దగా ఉన్న కవ్వాల్‌ పులులకు అనుకూల ప్రదేశమని అధికారులు చెబుతున్నారు. తిప్పేశ్వర్‌ టైగర్‌ రిజర్వు 148 చదరపు కిలోమీటర్లు ఉండగా.. ఒక పులికి 10 నుంచి 15 చ.కి.మీ. విస్తీర్ణంలో ఆవాసం ఏర్పర్చుకుంటుంది. దానికంటూ ఒక ఏరియా ఏర్పర్చుకుంటుంది. ప్రస్తుతం అక్కడ 18కి పైగా పులులు ఉన్నట్లు అధికారులు పేర్కొంటున్నారు. ఆవాస విస్తీర్ణంలో పులులు ఎదురుపడితే ఘర్షణకు దిగుతాయి. దీంతో ఆ ప్రాంతం నుంచి పులుల కదలికలు మొదలై సురక్షిత ఆవాసం కోసం సంచరిస్తున్నాయి. ఉమ్మడి ఆదిలాబాద్‌ జిల్లా సిరికొండ, నేరడిగొండ, పెంబి, కడెం, ఖానాపూర్, జన్నారం, ఉట్నూర్, లక్సెట్టిపేట, తిర్యాణి ప్రాంతాల్లో దట్టమైన అడవి ఉంది. కవ్వాల్‌ టైగర్‌ రిజర్వులో పులులు ఉండేందుకు పరిస్థితులు అనువుగా ఉన్నాయని అధికారులు అభి ప్రాయపడుతున్నారు. తిప్పేశ్వర్‌ తో పోలిస్తే కవ్వాల్‌ విస్తీర్ణం చాలా పెద్దది. ఇక్కడ 2 వేల చదరపు కిలోమీటర్లు విస్తరించింది. కవ్వాల్‌లో పులుల సంచారం కనిపిస్తున్నా.. స్థిర నివాసం ఏర్పర్చుకు న్నది లేదు. దీంతో అక్కడి నుంచి వచ్చే పులులు ఇక్కడ స్థిర నివాసం ఏర్పర్చుకునేందుకు అనువైన వాతావరణం ఉంది. తిప్పేశ్వర్‌ నుంచి కవ్వాల్‌కు అటవీ రహదారిలో 100 కి.మీ. దూరంలో ఉంటుందని చెబుతున్నారు. ఆదిలాబాద్‌లో పులుల కదలికపై జిల్లా అటవీ శాఖాధికారి ప్రభాకర్‌ను వివరణ కోరగా.. పులి రోడ్డు దాటినట్లు తమ దృష్టికి వచ్చిందని, అయితే ప్రజలు భయాందోళన చెందాల్సిన అవసరం లేదన్నారు. ఆ ప్రాంతాల్లో తమ సిబ్బంది భద్రత చర్యలు చేపడుతున్నట్లు తెలిపారు.  పులిని చూశా.. మాది ఆదిలాబాద్‌ జిల్లా బేల మండలం అవాల్‌పూర్‌. ఆదిలాబాద్‌లో నివాసం. మంగళవారం రాత్రి అవాల్‌పూర్‌ మీదుగా ఆదిలాబాద్‌కు కారులో వస్తున్నా. మార్గమధ్యంలో రాత్రి 10.40 సమయంలో జైనథ్‌ మండలం నిరాల శివారు పెన్‌గంగ కెనాల్‌ డెయిరీఫాం మధ్యకు రాగానే.. అంతర్‌ రాష్ట్ర రోడ్డు దాటుతూ పులి కనిపించింది. ఈ విషయం చెప్పి పోలీస్‌స్టేషన్‌కు సమాచారం అందించాను.   – కె.అనిల్‌ 


 పర్యావరణం - జీవ వైవిధ్యం
  
  1.  ప్రపంచ వ్యాప్తంగా గుర్తించిన మెగా బయోడైవర్సిటీ కేంద్రాల్లో భారత్ స్థానం?
      ఆరో స్థానం (మొదటిది ఆస్ట్రేలియా)
  
  2.    గ్రీన్ హౌస్ ఉద్గారాల నియంత్రణకు ఏర్పాటైన అంతర్జాతీయ ఒప్పందం?
      క్యోటోప్రోటోకాల్
  
  3.    తలసరి గ్రీన్‌హౌస్ ఉద్గారాల విడుదలలో మొదటి స్థానంలో ఉన్న దేశం?
      ఖతర్
  
  4.    యునెటైడ్ నేషన్‌‌స ఎన్విరాన్‌మెంట్ ప్రోగ్రా మ్ ప్రధాన కార్యాలయం ఎక్కడ ఉంది?
      నైరోబీ (కెన్యా)
  
  5.    రాష్ట్రంలో ఎన్ని టైగర్ రిజర్వులున్నాయి?
      రెండు
      1.    రాజీవ్‌గాంధీ/నాగార్జున సాగర్ టైగర్ రిజర్‌‌వ
      2.    కవాల్ టైగర్ రిజర్‌‌వ
  
  6.    నేషనల్ బోర్‌‌డ ఫర్ వైల్డ్ లైఫ్ చైర్మన్?
      ప్రధానమంత్రి
  
  7.    2010 లెక్కల ప్రకారం భారత్‌లో పులుల సంఖ్య?
      1706
  
  8.    ప్రపంచంలో అత్యధిక పులులు ఉన్న దేశం?
      భారత్
  
  9.    చిత్తడి నేలల సంరక్షణకు ఏర్పాటైన అంతర్జాతీయ ఒప్పందం?
      రామ్సార్ ఒప్పందం
  
  10.    వలస పక్షుల సంరక్షణకు ఏర్పాటైన అంతర్జాతీయ ఒప్పందం?
      బాన్ కన్వెన్షన్
  
  11.    ప్రపంచంలో ఏర్పాటైన భారీ భవిష్య విత్తన నిధి?
      స్వాల్‌బార్‌‌డ దీవిలోని సీడ్ వాల్ట్
  
  12.    2013లో క్రిటికల్లీ ఎండేంజర్‌‌డ జాబితాలో గుర్తించిన బట్టమేక పక్షి (ఎట్ఛ్చ్ట ఐఛీజ్చీ ఆఠట్ట్చటఛీ) శాస్త్రీయ నామం?
      ఆర్డియోటిస్ నైగ్రిసెప్స్
  
  13.    జీవ వైవిధ్య పరిరక్షణకు ఏర్పాటైన కన్వెన్షన్ బయలాజికల్ డైవర్సిటీ (ఇఆఈ) ఎప్పుడు అమల్లోకి వచ్చింది?
      29 డిసెంబరు 1993
  
  14.    శరీరంలోకి కాలుష్య కారకంగా ప్రవేశించిన సీసం దేని ఉత్పత్తిని నిరోధిస్తుంది?
      హీమోగ్లోబిన్
  
  15.    మిథైల్ మెర్క్యూరీతో కలుషితమైన చేపలను తినడం ద్వారా వచ్చే పక్షవాత వ్యాధి?
      మినిమట వ్యాధి
  
  16.    ఏ భారలోహం కాలుష్యం ద్వారా మనిషిలో ఇటామి-ఇటామి వ్యాధి సంభవిస్తుంది?
      కాడ్మియం
  
  17.    ఆమ్ల వర్షాలకు కారణమయ్యే ప్రధాన కాలుష్య కారకాలు?
      సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్, నత్రజని ఆక్సైడ్‌లు
  
  18.    శీతోష్ణస్థితి మార్పుపై అంతర్జాతీయ స్థాయిలో అధ్యయనాలు నిర్వహిస్తున్న ఐపీసీసీ(ఇంటర్‌గవర్నమెంటల్ ప్యానెల్ ఆన్ క్లైమేట్ చేంజ్) ఎప్పుడు ఏర్పాటైంది?
      1988
  
  
  19.    ఐపీసీసీ చైర్మన్ ఎవరు?
      భారత్‌కు చెందిన రాజేంద్ర కుమార్ పచౌరీ
  
  20.    భారత్‌లో భవిష్య విత్తన నిధిని ఎక్కడ ఏర్పాటు చేశారు?
      జమ్మూ అండ్ కాశ్మీర్‌లో లఢక్‌లోని లేహ్ వద్ద
  
  21.  ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద బొటానికల్ గార్డెన్ ఎక్కడ ఉంది?
      రాయల్ బొటానికల్ గార్డెన్, క్యూ, లండన్
  
  22.    భారత్‌లో ఎన్ని బయోడైవర్సిటీ హాట్‌స్పాట్స్‌ను గుర్తించారు?
      మూడు. పశ్చిమ కనుమలు, హిమాలయాలు, ఇండోబర్మా
  
  23.    అచాన్‌కమర్ అమర్‌కంటక్ బయోస్ఫియర్ రిజర్‌‌వ ఏ రాష్ర్టంలో ఉంది?
      చత్తీస్‌గఢ్, మధ్యప్రదేశ్
  
  24.    సిమ్లిపాల్ బయోస్ఫియర్ రిజర్‌‌వ ఏ రాష్ర్టంలో ఉంది?
      ఒడిశా
  
  25.    ఏ జంతు సంరక్షణకు ఒడిశాలో గహిర్‌మాతా బీచ్ సాంక్చుయరీ ఏర్పాటు చేశారు?
      ఆలివ్ రిడ్లీ టర్టల్
  
  26.    అరుణాచల్ ప్రదేశ్, కేరళల రాష్ర్ట పక్షి?
      {Vేట్ హార్‌‌నబిల్
  
  27.    బక్సాటైగర్ రిజర్‌‌వ ఎక్కడ ఉంది?
      పశ్చిమ బెంగాల్
  
  28.    ఏ మూడు రాష్ట్రాల్లో నీలగిరి బయోస్ఫియర్ రిజర్‌‌వ ఉంది?
      కేరళ, తమిళనాడు, కర్ణాటక
  
  29.    ఆహార పదార్థాల ప్యాకేజింగ్ మెటిరియల్స్‌లోని హానికర రసాయనం బీపీఏ అంటే?
      బిస్‌ఫినాల్ - ఎ
  
  30.    దేశంలో సింహాలను ఎక్కడ సంరక్షిస్తున్నారు?
      గిర్ అడవులు, గుజరాత్
  
  31.    ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ర్ట పక్షి?
      సారస్ క్రేన్
  
  32.    చింపాంజీ, గొరిల్లా, గిబ్బన, ఒరంగూటాన్ లాంటి ఏప్స్ అనే జంతువుల్లో భారత్‌లో కనిపించేది?
      హూలాక్ గిబ్బన్
  
  33.    పశువులో వాడే ఏ వాపు నివారణ ఔషదం ద్వారా దేశంలో రాబందుల సంఖ్య గణనీయంగా తగ్గింది?
      డైక్లోఫినాక్
  
  34.    గంగానది డాల్ఫిన్ శాస్త్రీయ నామం?
      ప్లటనిస్టా గాంజిటిక
  
  35.    క్యాన్సర్‌కు కారణమయ్యే భార లోహం?
      ఆర్సినిక్
  
  36.    భూతాపానికి కారణమవుతున్నట్లుగా ఐపీసీసీ గుర్తించిన ప్రధాన గ్రీన్‌హోస్ ఉద్గారాలు?
      కార్బన్ డై ఆక్సైడ్, మీథేన్, నైట్రస్ ఆక్సైడ్, పర్‌ఫ్లోరోకార్బన్ (PFC), హైడ్రోఫ్లోరోకార్బన్ (HFC), సల్ఫర్ హెక్సాఫ్లోరైడ్ (SF6)
  
  37.    శీతోష్ణస్థితి మార్పునకు చెందిన సభ్యదేశాల 19వ వాతావరణ సదస్సు(COP-19)ను గతేడాది ఎక్కడ నిర్వహించారు?
      వార్సా (పోలెండ్)
  
  38.    దేశంలోని ఏ ప్రాంతంలో ప్రత్యేకంగా లయన్ టెయిల్‌డ్ మకాక్ అనే కోతి కనిపిస్తుంది?
      పశ్చిమ కనుమలు
  
  39.    అంతరించే ప్రసారమున్న జీవజాతుల జాబితా రెడ్ లిస్ట్‌ను రూపొందించే అంతర్జాతీయ సంస్థ?
      ఇంటర్నేషనల్ యూనియన్ ఫర్ నేచర్ అండ్  నేచురల్ రిసోర్సెస్ (IUCN)
 
  40.  ప్రకృతిలో దీర్ఘకాలం పాటు చెక్కు చెదరకుండా ఉండే కర్బన వ్యర్థాల నివారణకు ఏర్పాటైన అంతర్జాతీయ ఒప్పందం?
      స్టాక్‌హోం కన్వెన్షన్
  
  41.    క్యోటో ప్రొటోకాల్ తొలుత ఎప్పుడు అమల్లోకి వచ్చింది?
      2005 ఫిబ్రవరి 16
  
  42.    ఓజోన్ పరిరక్షణకు ఏర్పాటైన అంతర్జాతీయ ఒప్పందం?
      మాంట్రియాల్ ప్రోటోకాల్
  
  43.   ప్రపంచ జీవ వైవిధ్య దినం?
      మే 22
  
  44.    అంతర్జాతీయ ఓజోన్ పరిరక్షణ దినం?
      సెప్టెంబరు 16
  
  45.    ప్రపంచవ్యాప్తంగా గుర్తించిన బయోస్ఫియర్ రిజర్‌‌వల నెట్‌వర్‌‌కను ఏర్పర్చేది?
      యునెస్కో
  
  46.    తిమింగలాల వేటను నిరోధించడానికి ఏర్పాటైన అంతర్జాతీయ సంఘం?
      ఇంటర్నేషనల్ వాలింగ్ కమిషన్, కేంబ్రిడ్‌‌జ, ఇంగ్లండ్
  
  47.    అత్యంత ప్రతికూల పరిస్థితుల్లో సైతం మనుగడ సాగించే లెకైన్ అనే జీవులు ఏ భిన్న జీవుల సహజీవనం ద్వారా ఏర్పడతాయి?
      శైవలం, శిలీంధ్రం
  
  48.    ఎల్లో స్టోన్ నేషనల్ పార్‌‌క ఏ దేశంలో ఉంది?
      అమెరికా
  
  49.    ఏ ఉభయచర జీవిని ప్రవేశపెట్టడం ద్వారా ఆస్ట్రేలియాలో జీవవైవిధ్యం నష్టం సంభవిస్తుంది?
      అమెరికన్ కేన్‌టోడ్
  
  50.    దేశవ్యాప్తంగా విస్తరిస్తూ అటవీ వైవిధ్యాన్ని నష్టపరుస్తున్న కలుపు మొక్కలు?
      పార్థీనియం హిస్టీరోఫోరస్ (వయ్యారిభామ), లాంటాన్ క్యామర
  
  51.    ఒక వ్యక్తి తన శక్తి వినియోగ చర్యల ద్వారా విడుదల చేసే కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ మోతను ఏమంటారు?
      కార్బన్ ఫూట్‌ప్రింట్
  
  52.    తేలియాడే జాతీయ పార్కు (Floating National Park)గా ప్రసిద్ధి గాంచింది?
      కేబుర్ లామ్‌జావో జాతీయ పార్కు (మణిపూర్)
  
  53.    మారిషస్‌లో అంతరించిన పక్షి?
      డాడో (పాసింజర్ పక్షి)
  
  54.    కేవలం ఒక భౌగోళిక ప్రాంతానికి మాత్రమే పరిమితమైన జీవ జాతులను ఏమంటారు?
      ఎండమిక్ (స్థానీయ) జాతీయ
  
  55.    పత్రిధూళి అలర్జీ ద్వారా వచ్చే ఉపిరితిత్తుల క్షీణత వ్యాధి?
      బెస్సైనోసిస్
  
  56.    ఇనుముధూళి అలర్జీ ద్వారా వచ్చే ఉపిరి తిత్తుల క్షీణత వ్యాధి?
      సిడరోసిస్
  
  57.   ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ప్రవాళ భిత్తిక (Coral Reef)?
      ఈశాన్య ఆస్ట్రేలియా తీరంలోని గ్రేట్ బ్యారియర్ రిఫ్
  
  58.    పన్నా బయోస్ఫియర్ రిజర్‌‌వ ఎక్కడ ఉంది?
      మధ్యప్రదేశ్
  
  59.    జాతీయ వారసత్వ జంతువు?
      ఆసియా ఏనుగు (Elephas Maximus) ఎలిఫస్ మాక్సిమస్
  
  60.    దేశాల సరిహద్దుల ద్వారా సాగే హానికర పదార్థాల రవాణాను అడ్డుకునే అంతర్జాతీయ ఒప్పందం?
      బేసల్ కన్వెన్షన్
  
  61.    అంతర్జాతీయ జీవ వైవిధ్య సంరక్షణ ఒప్పందానికి చెందిన సభ్యదేశాల 12వ సమావేశం (COP–12) ఈ ఏడాది ఎక్కడ జరగనుంది?
      దక్షిణ కొరియా
  
  62.    ఆవరణ వ్యవస్థ అనే పదాన్ని ప్రతిపాదించింది?
      ఎ.జి. టాన్‌‌సలే
  
  63.    జీవావరణ పిరమిడ్ అనే భావనను తొలిసారిగా ప్రవేశపెట్టింది?
      చార్లెస్ ఎల్టన్
  
  64.    రెండు భిన్న ఆవరణ వ్యవస్థల మధ్యనున్న పరివర్తన ప్రాంతం?
      ఎకోటోన్
  
  65.    ఆవరణ వ్యవస్థలో గతిశీల భాగం?
      ఆహార శృంఖలు
  
  66.    ఆవరణ వ్యవస్థలోని ప్రధాన విచ్ఛిన్నకారులు?
      శిలీంధ్రాలు
  
  67.    పోషణపరంగా మానవుడు ఒక?
      సర్వభక్షకుడు