ప్రయోగ శీలి అయిన రైతే కొండంత ధైర్యంతో సరికొత్త పంటలను పలకరించగలడు.  అటువంటి విలక్షణ రైతే వేమూరి కోటేశ్వరరావు. ఒక్కసారి నాటితే 25–30 ఏళ్ల దిగుబడినిచ్చే వక్క, జాజి, మిరియం వంటి అరుదైన పంటలను శ్రద్ధతో సాగు చేస్తూ.. గణనీయమైన నికరాదాయాన్ని పొందుతున్నారు. వేసవి పగటి ఉష్ణోగ్రతలు మరీ ఎక్కువగా నమోదయ్యే జిల్లాల్లో వక్క దిగుబడి కొంత తక్కువగా ఉంటుందని.. జాజి, మిరియాల దిగుబడి బాగానే వస్తుందంటున్నారాయన. ప్రకృతి వ్యవసాయదారుడు కోటేశ్వరరావు అనుభవ పాఠాలు ‘సాగుబడి’ పాఠకులకు ప్రత్యేకం.. ఉద్యాన తోటల సాగును కొత్తపుంతలు తొక్కిస్తున్న అన్నదాత వేమూరి కోటేశ్వరరావు. ఆయన ప్రకృతి వ్యవసాయ  క్షేత్రం కొత్త పంటలకు, ఔషధ పంటలకు నిలయం. కృష్టా జిల్లా పమిడిముక్కల మండలం పడమట లంకపల్లి గ్రామం నుంచి∙1999లో విజయనగరం జిల్లా మక్కువ మండలం మార్కొండపుట్టి పంచాయితీ బట్టివలస గ్రామానికి కోటేశ్వరరావు వలస వచ్చి స్థిరపడి ప్రకృతి వ్యవసాయ పద్ధతుల్లో వక్కతోపాటు ఔషధ మొక్కలను కలిపి సాగుచేస్తూ ఆదర్శంగా నిలుస్తున్నారు. 2008లో అప్పటి ముఖ్యమంత్రి దివంగత డాక్టర్‌ వై.ఎస్‌.రాజశేఖరరెడ్డి చేతుల మీదుగా రాష్ట్ర స్థాయిలో ఉత్తమ రైతు అవార్డును అందుకున్నారు. మొదట్లో చేదు అనుభవం... కర్ణాటకలోని శృంగేరీలో వక్క పంట సాగు పద్ధతులను తెలుసుకున్నారు. అక్కడి నుంచి  మంగళ, సుమంగళ, శ్రీమంగళ, మెహిత్‌నగర్‌ రకాల విత్తనాన్ని తెప్పించారు. అస్సాం రాష్ట్రానికి చెందిన మెహిత్‌నగర్‌ రకం అధిక దిగుబడినిస్తుంది. 2003లో ఆయిల్‌పామ్‌ తోటలో అంతరపంటగా వక్క సాగు ప్రారంభించారు. కానీ, ఆ విధానం వల్ల రెండు పంటలూ దెబ్బతిన్నాయి. దీంతో వక్క తీసేశారు. 2009లో మళ్లీ రెండెకరాల్లో వక్క సాగు మొదలు పెట్టారు. ఐదు సంవత్సరాలకు ఫలసాయం రావటం మొదలైంది. ఆ ఉత్సాహంతో మరో ఐదెకరాల్లో వక్క మొక్కలు వేశారు.  అలా ఏటా పెంచుకుంటూ వెళ్లి ప్రస్తుతం 14 ఎకరాల్లో వక్క సాగు చేస్తున్నారు. సాధారణంగా ఐదున్నరేళ్లకు తొలి దిగుబడినిచ్చే వక్క పంట ప్రకృతి వ్యవసాయ పద్ధతులను అనుసరిస్తున్న కోటేశ్వరరావు పొలంలో నాలుగున్నరేళ్లకే  ఫలసాయాన్ని అందిస్తున్నది. అరటి+ వక్క+మిరియం+జాజి... వక్క సాగు కొత్త కావటంతో కోటేశ్వరరావు తొలుత సాళ్లమధ్య, మొక్కల మధ్య 6 అడుగుల దూరంలో వక్క నాటారు. చెట్లు పెరిగేటప్పటికి బాగా వత్తుగా అయి, ఎత్తు పెరిగిపోతున్నాయి. పొలం మొత్తాన్నీ 7.5 అడుగుల దూరంలో బోదెలు తోలుకొని.. రెండు వరుసలు ఎటు చూసినా 7.5 అడుగుల దూరంలో వక్క నాటుకోవాలి. మూడో వరుసలో జాజి మొక్కలు నాటుకోవాలని కోటేశ్వరరావు తెలిపారు. వక్క ఎత్తు పెరిగాక మిరియం తీగలు పాకించాలి. మొదట్లోనే వక్క మొక్కలు నాటకూడదు. ఎండకు తట్టుకోలేవు. మొదట అరటి మొక్కలు నాటి నాలుగైదు అడుగుల ఎత్తు పెరిగిన తర్వాత వక్క మొక్కలు నాటుకోవాలి. విజయనగరం జిల్లా వాతావరణానికి వచ్చినంతగా కృష్ణా తదితర జిల్లాల్లో వక్క దిగుబడి రాదు. మార్చిలో వక్క పిందె వస్తుంది. ఎండలకు పిందె కొంత రాలుతుంది కాబట్టి దిగుబడి తగ్గుతుంది. మిరియం, జాజి దిగుబడి ఆ జిల్లాల్లోనూ బాగానే వస్తున్నదంటున్నారని కోటేశ్వరరావు వివరించారు.    వక్క ఆదాయం ఎకరానికి రూ. లక్షన్నర ఒక చెట్టు నుంచి రెండు కేజీల వక్క కాయలు ఏటా లభ్యమవుతాయి. వక్క, జాజి చెట్లు ఒక్కసారి నాటితే 25–30 ఏళ్ల వరకు ఆదాయాన్నిస్తాయి. కేజీ వక్క రూ.120 నుంచి రూ.200 వరకు ధర పలుకుతుంది. ఎకరా పొలంలో 750 వరకూ వక్క మొక్కలు నాటుకోవచ్చు. అంతర పంటలు లేకుంటే వెయ్యి మొక్కలు నాటుకోవచ్చు. దగ్గరగా వేస్తే ఎత్తుగా పెరుగుతుంది. దానివల్ల గెలలు కోయడానికి ఎక్కువ కష్టపడాలి, ఎక్కువ ఖర్చు పెట్టాలి. ఏడాదికి ఎకరాకి రూ.1.5 లక్షలకు పైబడి ఆదాయం లభిస్తుంది. అంతరపంటగా వేసిన జాజి, మిరియం కూడా మంచి ఆదాయాన్నిస్తుంది. వక్కలో ఏడేళ్ల తర్వాత దిగుబడి పెరుగుదల నిలిచిపోతుంది. జాజిలో ప్రతి ఏటా దిగుబడి పెరుగుతుందని కోటేశ్వరరావు అంటున్నారు. రసాయనిక ఎరువులకు బదులుగా జీవామృతాన్ని, వేస్ట్‌ డీ కంపోజర్‌ ద్రావణాన్ని సాగుకు వినియోగిస్తున్నారు. వ్యవసాయంతో పాటు ఆయన సాగుచేస్తున్న ఔషధ మొక్కలతో పలువురు రోగులకు వైద్యాన్ని అందిస్తున్నారు. మండలంలో ఎవరికైనా పాము కరిస్తే ముందు గుర్తుచ్చేది కోటేశ్వరరావే. ఉల్లిపాము(రక్తపింజరి) కాటుకు ఆయుర్వేద మందును కోటేశ్వరరావు ఉచితంగా అందిస్తుంటారు. మిశ్రమ పంటల సాగు లాభదాయకం వక్క పంట విత్తనాలను మొక్కలుగా తూర్పుగోదావరి జిల్లా అమలాపురం, అంబాజీపేట వ్యాపారులు కొనుగోలు చేస్తుంటారు. వారు మన రాష్ట్రంతో పాటుæ హైదరాబాద్, కర్ణాటక పట్టణాలకు తరలిస్తున్నారు. వ్యాపారులు ఒక్కో మొక్క రూ.16 నుంచి రూ.20 చొప్పున కొనుగోలు చేసి తీసుకువెళుతున్నారు. వక్క చెట్టు మట్టల(జంటలు)తో చక్కని పేపరు ప్లేట్లు తయారు చేసుకోవచ్చని ఆయన అంటున్నారు. ఈ పంట అధికంగా కర్ణాటకలో సాగులో ఉంది.  ఇందులో మిశ్రమ పంటలు వేసుకుంటే లాభదాయకంగా ఉంటుంది. అంతే కాకుండా ఆయుర్వేదిక్‌ మార్కెట్లో గిరాకి కలిగిన అతిమధురం,  సరస్వతి, నేలవేము, దుంపరాష్ట్రం తదితర ఔషధ పంటలతో పాటు మిరియాలు వంటి సుగంధ ద్రవ్య పంటలను కూడా సాగు చేస్తున్నారు. ప్రభుత్వ ప్రోత్సాహం లేదు! ఉత్తరాంధ్రలో వక్క పంటను ప్రత్యేకంగా సాగు చేస్తున్నది నేనొక్కడినే. వక్క పంట సాగుకు  ప్రత్యేక వాతావరణం అవసరం. ఈ మొక్కలు అత్యల్ప, అత్యధిక ఉష్ణోగ్రతలను తట్టుకోలేవు. నేలలో తేమ మాత్రమే ఉండాలి. నీరు నిల్వ ఉండకూడదు. మక్కువ మండలంలో ఇలాంటి వాతావరణం ఉండటం వల్ల వక్క సాగుకు అనుకూలత ఏర్పడింది. దీంతో ఇతర జిల్లాలతో పోలిస్తే మన దగ్గర దిగుబడి బాగుంటుంది. కుళ్లిన అరటి చెట్ల ఆకులు, గోమూత్రం, పేడ సేంద్రియ ఎరువులుగా ఉపయోగపడుతున్నాయి. అంతర పంటల ఆదాయంతో పెట్టుబడి ఖర్చులు తీరిపోతాయి. వక్కలో అంతరపంట మిరియాలతో వచ్చిన ఆదాయంతో వక్క పంటకు వెచ్చించిన ఖర్చు వచేస్తుంది.  ఈ ఏడాది జాజికాయ, నల్ల మిరియాల పంటల సాగు ప్రారంభించాలనుకుంటున్నాను. ఇతర రాష్ట్రాల్లో వక్క పంట సాగుకు ప్రభుత్వ రాయితీలున్నాయి. మన రాష్ట్రంలో అలాంటివేమీ లేవు. దాంతో, ఎంతగా అవగాహన కల్పించినా వక్క సాగు చేసేందుకు మన రైతులు ఆసక్తి కనబరచడం లేదు. ఉభయగోదావరి జిల్లాల్లో ఇటీవలే జాజికాయ సాగు మొదలుపెట్టారు. ఉత్తరాంధ్ర జిల్లాలను ప్రభుత్వం పట్టించుకోవడం లేదు.   వక్క మొక్కల నర్సరీ ఆకు ముడత రానివ్వదు! ఇది సిక్కిం రాష్ట్రానికి చెందిన దేశవాళీ మిరప రకం. ఆకు ముడతను దరి చేరనివ్వకపోవడం, ఒకసారి నాటితే అనేక సంవత్సరాలు దిగుడినివ్వటం (బహువార్షిక రకం), చక్కని వాసన కలిగి ఉండటం.. ప్రత్యేకతలు. నిజామాబాద్‌ జిల్లాకు చెందిన రైతు బాలరాజు(98663 73183) దీన్ని ప్రయోగాత్మకంగా సాగు చేస్తున్నారు. ఇతర వివరాలకు సుస్థిర వ్యవసాయ కేంద్రం శాస్త్రవేత్త డా. జి. రాజశేఖర్‌– 83329 45368. చీడపీడల నివారణలో.. చేతిని మించిన సాధనం లేదు! కాకర ఆకుల మీద పసుపు రంగు నల్లులు చేరి పత్రహరితాన్ని తింటాయి. ఆకులన్నీ అస్థిపంజరాల వలె అవుతాయి. నివారణ ఏ మందులూ అవసరం లేదు. చీడపీడల నివారణలో, చేతిని మించిన సాధనం లేదు! ఆకులపై నల్లులు కనిపిస్తే చేతి వేళ్లతో నలిపేయాలి. అలా వరుసగా రెండు, మూడు రోజులు చెయ్యాలి. ఈ పని చేస్తే నల్లుల సమస్య సునాయాసంగానే పోతుంది. – తుమ్మేటి రఘోత్తమరెడ్డి, మిద్దె తోట నిపుణులు – వేమూరి కోటేశ్వరరావు (94407 45555), వక్క రైతు, బట్టివలస, మక్కువ మండలం, విజయనగరం జిల్లా దివంగత వైఎస్సార్‌ నుంచి అవార్డు స్వీకరిస్తున్న కోటేశ్వరరావు వక్కల చెట్లకు పాకిన మిరియాల పాదులు – బోణం గణేష్, సాక్షి ప్రతినిధి, విజయనగరం ఫొటోలు: బత్తెన శాంతీశ్వరరావు, మక్కువ


 18 ఏళ్ల తర్వాత గ్రాండ్‌స్లామ్‌ టోర్నీ సెమీస్‌లో మిర్యానా
 క్వార్టర్స్‌లో ఐదో సీడ్‌ ప్లిస్కోవాపై విజయం
 రెండో సీడ్‌ సెరెనాతో సెమీస్‌ పోరు
 ఆస్ట్రేలియన్‌ ఓపెన్‌ టోర్నీ  
 
 మెల్‌బోర్న్‌: ఒకప్పుడు సత్తా ఉండి, సమస్యల కారణంగా మిర్యానా కెరీర్‌ ఛిన్నాభిన్నం అయినా... ఇప్పుడు జీవితంలో కుదురుకున్నాక తన రాకెట్‌తో మళ్లీ మెరిపిస్తోంది. ఏమాత్రం అంచనాలు లేకుండా ఆస్ట్రేలియన్‌ ఓపెన్‌లో అడుగుపెట్టిన 34 ఏళ్ల మిర్యానా లూసిచ్‌ అచ్చెరువొందే ఆటతీరుతో అదరగొడుతోంది. గతంలో వరుసగా ఏడుసార్లు ఈ టోర్నీలో తొలి రౌండ్‌లోనే ఇంటిదారి పట్టిన ఈ క్రొయేషియా క్రీడాకారిణి ఈసారి మాత్రం తన ప్రత్యర్థుల ఆట కట్టిస్తూ వారిని ఇంటిముఖం పట్టిస్తోంది. తాజాగా మిర్యానా ధాటికి ఐదో సీడ్, గత ఏడాది యూఎస్‌ ఓపెన్‌ రన్నరప్‌ కరోలినా ప్లిస్కోవా (చెక్‌ రిపబ్లిక్‌) ఆస్ట్రేలియన్‌ ఓపెన్‌ నుంచి నిష్క్రమించింది. బుధవారం గంటా 47 నిమిషాలపాటు జరిగిన మహిళల సింగిల్స్‌ క్వార్టర్‌ ఫైనల్లో ప్రపంచ 79వ ర్యాంకర్‌ మిర్యానా 6–4, 3–6, 6–4తో ప్లిస్కోవాపై సంచలన విజయం సాధించింది. ఈ టోర్నీలో టాప్‌–5లోపు క్రీడాకారిణిని మిర్యానా ఓడించడం ఇది రెండోసారి. రెండో రౌండ్‌లో మూడో సీడ్‌ అగ్నెస్కా రద్వాన్‌స్కా (పోలాండ్‌) పై కూడా మిర్యానా గెలిచింది.
 
 మిర్యానా 1999లో చివరిసారి వింబుల్డన్‌ టోర్నీలో సెమీస్‌కు చేరింది. ఈ టోర్నీలో తొలిసారి క్వార్టర్‌ ఫైనల్‌కు చేరుకున్న ప్లిస్కోవా, మిర్యానా దూకుడుగానే ఆడారు. ఫలితంగా ఈ మ్యాచ్‌లో ఏకంగా 14 సర్వీస్‌ బ్రేక్‌లు నమోదయ్యాయి. ఆరంభంలో సర్వీస్‌ను కోల్పోయినా వెంటనే తేరుకొని ప్లిస్కోవా సర్వీస్‌ను బ్రేక్‌ చేసిన మిర్యానా స్కోరును 3–3తో సమం చేసింది. ఆ తర్వాత ప్లిస్కోవా సర్వీస్‌ను మళ్లీ బ్రేక్‌ చేసి తన సర్వీస్‌ను నిలబెట్టుకొని తొలి సెట్‌ను 32 నిమిషాల్లో సొంతం చేసుకుంది. రెండో సెట్‌లో ప్లిస్కోవా పుంజుకుంది. నాలుగుసార్లు మిర్యానా సర్వీస్‌ను బ్రేక్‌ చేసిన ఆమె సెట్‌ను నెగ్గి మ్యాచ్‌లో నిలిచింది. అయితే మూడో సెట్‌లో మిర్యానా తన అనుభవాన్నంతా రంగరించి పోరాడింది. తన సర్వీస్‌ను రెండుసార్లు చేజార్చుకున్నా, ప్లిస్కోవా సర్వీస్‌ను మూడుసార్లు బ్రేక్‌ చేసి మిర్యానా విజయాన్ని ఖాయం చేసుకుంది.
 
 సెరెనా అదే జోరు...
 మరో క్వార్టర్‌ ఫైనల్లో రెండో సీడ్‌ సెరెనా విలియమ్స్‌ (అమెరికా) 6–2, 6–3తో తొమ్మిదో సీడ్‌ జొహనా కొంటా (బ్రిటన్‌)పై అలవోకగా గెలిచింది. 75 నిమిషాలపాటు జరిగిన ఈ మ్యాచ్‌లో సెరెనా 10 ఏస్‌లు సంధించింది. తన ప్రత్యర్థి సర్వీస్‌ను నాలుగుసార్లు బ్రేక్‌ చేసింది.
 
 ఎదురులేని నాదల్‌
 పురుషుల సింగిల్స్‌ విభాగంలో తొమ్మిదో సీడ్‌ రాఫెల్‌ నాదల్‌ (స్పెయిన్‌), 15వ సీడ్‌ దిమిత్రోవ్‌ (బల్గేరియా) సెమీఫైనల్లోకి దూసుకెళ్లారు. క్వార్టర్‌ ఫైనల్లో నాదల్‌ 6–4, 7–6 (9/7), 6–4తో మూడో సీడ్‌ మిలోస్‌ రావ్‌నిచ్‌ (కెనడా)ను ఓడించగా... దిమిత్రోవ్‌ 6–3, 6–2, 6–4తో 11వ సీడ్‌ డేవిడ్‌ గాఫిన్‌ (బెల్జియం)పై గెలిచాడు. నాదల్, దిమిత్రోవ్‌ మధ్య రెండో సెమీఫైనల్‌ శుక్రవారం జరుగుతుంది. రావ్‌నిచ్‌తో జరిగిన క్వార్టర్‌ ఫైనల్లో నాదల్‌ ఆద్యంతం నిలకడగా ఆడాడు. తొలి సెట్‌లో, మూడో సెట్‌లో ఒక్కోసారి రావ్‌నిచ్‌ సర్వీస్‌ను బ్రేక్‌ చేశాడు. రెండో సెట్‌లో ఇద్దరూ సర్వీస్‌లు నిలబెట్టుకోవడంతో టైబ్రేక్‌ అనివార్యమైంది. టైబ్రేక్‌లో నాదల్‌ పైచేయి సాధించాడు. రావ్‌నిచ్‌ 14 ఏస్‌లు సంధించినా... 32 అనవసర తప్పిదాలు చేయడంతోపాటు ఒక్కసారి కూడా నాదల్‌ సర్వీస్‌లో బ్రేక్‌ పాయింట్‌ అవకాశాన్ని సంపాదించడంలో విఫలమయ్యాడు.  
 
 బోపన్న జంటపై సానియా జోడీ గెలుపు
 మిక్స్‌డ్‌ డబుల్స్‌ విభాగంలో రెండో సీడ్‌ సానియా మీర్జా (భారత్‌)–ఇవాన్‌ డోడిగ్‌ (క్రొయేషియా) జంట సెమీఫైనల్‌కు చేరింది. 67 నిమిషాలపాటు జరిగిన క్వార్టర్‌ ఫైనల్లో సానియా–డోడిగ్‌ ద్వయం 6–4, 3–6, 12–10తో ‘సూపర్‌ టైబ్రేక్‌’లో రోహన్‌ బోపన్న (భారత్‌)–గాబ్రియేలా దబ్రౌస్కీ (కెనడా) జంటను ఓడించింది. జూనియర్‌ బాలికల సింగిల్స్‌ విభాగంలో భారత అమ్మాయి జీల్‌ దేశాయ్‌ క్వార్టర్‌ ఫైనల్లోకి ప్రవేశించింది. ఐదో సీడ్‌ ఓల్గా డానిలోవిచ్‌ (సెర్బియా)తో జరిగిన మూడో రౌండ్‌లో జీల్‌ తొలి సెట్‌లో 3–5తో వెనుకబడిన దశలో ఆమె ప్రత్యర్థి గాయం కారణంగా వైదొలిగింది.
 
 నమ్మశక్యంగా లేదు. దేవుడు నాకు అండగా నిలిచాడని మాత్రం చెప్పగలను. ఈ రోజును, గత రెండు వారాలను నేను జీవితాంతం గుర్తు పెట్టుకుంటాను. –మిర్యానా
 
 నేటి సెమీఫైనల్స్‌  వీనస్‌ విలియమ్స్‌   vs కోకో వాండెవె
 సెరెనా విలియమ్స్‌  vs మిర్యానా లూసిచ్‌ ఉదయం గం. 7.30 నుంచి
 రోజర్‌ ఫెడరర్‌ vs వావ్రింకా
 మధ్యాహ్నం గం. 1.30 నుంచి సోనీ సిక్స్‌లో ప్రత్యక్ష ప్రసారం