‘చిన్నప్పుడు... వేసవి రాత్రుల్లో మిద్దె మీద పడుకునేవాళ్ళం. ఆకాశంలో ఉన్న చుక్కలను చూసే వాళ్ళం. చుక్కలను మన ఊహకు తోచినట్టు గీతలతో కలుపుకుని చిత్రాలను వేసుకునేవాళ్ళం. నా సృజనకు కనబడ్డ చిత్రం మరొకరికి కనబడేది కాదు. వాళ్ళ చిత్రాలు నాకు కనబడేవి కావు. చిత్రం విచిత్రమైనది.చూసిన ప్రతి ఒక్కరికి ఓ కొత్త కోణం కనబడుతుంది’ ప్రేక్షకులు చూసే కోణం, చిత్రం తీసిన వారి కోణం ఒక్కటే కానక్కర్లేదు. సినిమా చూశాక ఎవరి ఇంటికి వారు, వారికి బోధపడ్డ విచిత్రాన్ని మూట కట్టుకుని తీసుకెళ్తారు. సృష్టికర్త పెట్టిన చుక్కలకు ఎన్ని అనంత అర్థాలు ఉంటాయో... కె.విశ్వనాథ్‌ సినిమాకు కూడా అన్నే పరమార్థాలు ఉండవచ్చు. మనం ఎంతెత్తు ఎదిగినా మనమూలాల్ని మర్చిపోకూడదని చూపించారు స్వయం కృషితో. అప్పటి వరకు ఆర్ట్స్‌ ఓరియెంటెడ్‌ సినిమాలు తెరకెక్కించిన ఆయన తొలిసారి మెసేజ్‌ ఓరియెంట్‌ మూవీ తీశారు. మరి ఈ కథ ఆయనకు ఎలా తొలచింది, ఈ సినిమా తియడానికి కారణాలను గతంలో ఆయన సాక్షితో పంచుకున్నారు. మరి స్వయం కృషి గురించి, ఆయన పంచుకున్న విశేషాలను మరోసారి గుర్తు చేసుకుందాం!  స్వయం కృషిలో తనకు నచ్చిన సన్నివేశం కోర్టు సీన్‌ అని చెప్పారు. అప్పటిదాకా విజయశాంతిని కసురుకునేవాడు కాస్తా,పిల్లలు పుట్టకుండా ఆపరేషన్‌ చేయించుకుందని తెలిశాక లోపలికి వచ్చి ఆమెవంక అభిమానంగా చూడడం, అప్పుడామె ‘అట్టసూడమాకయ్యా!’ అనే సీన్‌ పెంచుకున్న కొడుకుని అసలు తండ్రి (చరణ్‌రాజ్‌) కరప్ట్‌ చేస్తున్న క్యాసెట్‌ చూస్తున్నప్పుడు... తట్టుకోలేక తల్లిఏడవడం.. తండ్రి నిబ్బరంగా కూర్చునే కోర్టు సీన్‌... కొడుకు ఎవరి దగ్గర ఉండాలని కోరుకుంటాడో (పెంచిన తండ్రి దగ్గరా? అసలుతండ్రి దగ్గరా?) అని వేచి చూస్తున్న పేరెంట్స్‌... షాట్‌ అది. ఈ సీన్‌కి ముందు చిరంజీవితో ఒకటే చెప్పాను. ‘జీవితంలో చర్మాన్ని ఒలిచి చెప్పులు కుట్టుకుంటూ బ్రతికిన వాడివి... ఇప్పటిదాకా జరిగినవన్నీ చాలా నిబ్బరంగా తీసుకున్నవాడివి... ఈ సమయంలో నువ్వు బ్యాలెన్స్‌ కోల్పోవద్దు! జరగబోయే పరిణామాల గురించి చింతపడకుండా కేవలం ఒక ప్రేక్షకుడిలా ఏం జరగబోతోందో! చూడు’ అని చెప్పాను. తర్వాత ఆ సీన్‌ చేసేటప్పుడు చిరంజీవి ఇచ్చిన ఎక్స్‌ప్రెషన్‌ అత్యద్భుతం, అలా చేయడానికి యోగసిద్ధి ఉండాలనిపించేతలా చేశాడంటూ విశ్వానథ్‌ చిరునుప్రశంసించారు.  ఇక చిరంజీవి మూడు సినిమాలు చేసిన అనుభవం గురించి ఆయన మాట్లాడుతూ.. చిరంజీవికి తన వృత్తిపట్ల ఉన్న డెడికేషన్‌ అయోఘమైనదన్నారు. ‘శుభలేఖ’, ‘స్వయంకృషి’ తర్వాత ‘ఆపద్బాంధవుడు’... ఈ మధ్య గ్యాప్‌లో అతడు స్టార్‌గా అంచెలంచెలుగా ఎదిగాడు. కానీ తను అది ఏమాత్రం చూపించలేదు. ప్రతి పిక్చర్‌ ఇదే తన మొదటి సినిమా అన్నట్లుగా తపనపడేవాడు. దానికో ఉదాహరణ చెప్తాను.. ‘ఆపద్బాంధవుడు’లో... మెంటల్‌ హాస్పిటల్‌లో షాక్‌ థెరపీ ఇచ్చాక హీరోకి మాట పెగలదు. అలాంటి సీన్‌ యాక్ట్‌ చేయడం ఏ యాక్టర్‌కైనా పండగ. ఓన్లీ స్కై ఈజ్‌ ద లిమిట్‌ ఫర్‌ దట్‌! అది తనకు తెలుసు కాబట్టి ఏమాత్రం ఖాళీ లేకపోయినా, తనంత పీక్‌ స్టార్‌డమ్‌లో ఉన్నా... ముందు రోజు తనంతట తాను నా రూమ్‌ కొచ్చి, ఎక్కడేం చేయాలో తెలుసుకుని, రిహార్సల్స్‌ చేసుకుని వెళ్ళాడు. అదే సినిమాలో దక్షుడిగా క్లాసికల్‌ డ్యాన్స్‌ చేయాల్సి వచ్చినప్పుడు... తనకసలు అవసరం లేకపోయినా (మంచి డ్యాన్సర్‌ కదా!), రెండు రోజులపాటు డ్యాన్స్‌ డైరెక్టర్‌తో రిహార్సల్స్‌ చేసుకుని వెళ్ళాడు’ అంటూ చెప్పుకొచ్చారు. తన ప్రతి సినిమాలో శివుడి ప్రస్తావన తీసుకొచ్చే విశ్వనాథ్‌ స్వయం కృషిలో పెద్దగా పెట్టలేదనేది ప్రేక్షకులు అభిప్రాయం. దీనికి ఆయన స్పందిస్తూ.. ఈ సినిమాలో శివుని ప్రస్తావన పెట్టానని, బ్రహ్మానందం తన కొడుకుతో ఒకమాటంటాడు కదా.. ‘గుళ్ళో శివుడు, నంది ఇద్దరూ ఉంటారు; అలా అని నంది వెళ్ళి శివుని పక్కనకూర్చోవాలనుకోవడం తప్పుకదా? అని ఉంది కదా అన్నారు. ఆ తర్వాత మీకు శివుడి సెంటిమెంట్‌ ఉందాని హోస్ట్‌ అడగ్గా.. తన పేరులోనే శివుడు ఉన్నాడంటూ నవ్వుతూ ఆయన సమాధానం ఇచ్చారు.


 ప్రారంభాన్ని మర్చిపోతే గమ్యం శిథిలమవుతుంది. చెట్టు అరవై బారల ఎత్తు ఎదుగుతుంది. కాని దాని వేళ్లు భూమిలోనే ఉన్నాయన్న ఇంగితాన్ని కలిగి ఉంటుంది. మబ్బు అంబరాన్ని చుంబిస్తూ ఉంటుంది.\ కాని దాని గర్భంలో ఉన్న నీటి గమ్యం నేలకే అన్న ఎరుకతో ఉంటుంది. వందల ఎకరాల పంట అయినా మొలకతోనే మొదలవుతుందని రైతుకు తెలుసు. ఎంత అగాధానికి చేరుకున్నాతిరిగి తిరిగి ఒడ్డుకే చేరాలని జాలరికి తెలుసు. అడుగు లేని కుండ నిలువదు. మొదలు గట్టిగా లేని దారం చివరన గాలిపటం ఎగుర వేయలేదు. పొంగు నురగే తప్ప పాలు కాదు. ఇది మర్చిపోతే జీవితం పటాటోపం ఉంటుంది. పైపై పొరల జీవితం ఓటితనంతో దుఃఖాన్ని మిగులుస్తుంది.
 
 ఎనిమిదేళ్ల చిన్నా... ఇంట్లో పని చేసే పిల్లవాణ్ణి అబ్యూజ్‌ చేశాడు. ఆ పిల్లవాడి ఒళ్లంతా పాలిష్‌ పూశాడు. ఏడిపించాడు. కారణం? ఆ పిల్లవాడు తన షూస్‌ సరిగ్గా పాలిష్‌ చేయలేదు. అందుకు అది శిక్ష. ఇది చిన్నాను పెంచుతున్న తండ్రి, సాంబయ్య పాత్రధారి అయిన చిరంజీవికి తెలిసింది. ఒక్కసారిగా కోపం నషాళానికి అంటింది. వెంటనే చిన్నాను పిలిచి పని పిల్లవాడి ముందే షూస్‌ పాలిష్‌ చేయించాడు. అంతేకాదు సాయంత్రం స్కూల్‌ అయిపోయాక తీసుకెళ్లి చెట్టు కింద గుడ్డ పరిచి దారిన పోయేవాళ్ల షూస్‌ పాలిష్‌ చేసే శిక్ష విధించాడు.
 
 చిరంజీవి అలా ఎందుకు చేశాడు?
 ఎందుకంటే ఏ పాలిష్‌ చేయడానికైతే చిన్నా అసహ్యించుకున్నాడో ఆ పాలిష్‌ చేసే చిరంజీవి పైకి వచ్చాడు. చెప్పులు కుట్టి పైకి వచ్చాడు. చెట్టు కింద నుంచి పైకి వచ్చాడు. ఇవాళ నాలుగు మేడలు, ఎనిమిది షోరూములు ఉండనీ గాక అతని మొదలు అతనికి తెలుసు. ఆ మొదలంటే అతడికి గౌరవం. ఆ మొదలంటే అతనికి గర్వం. అన్నం పెట్టే వృత్తిని గౌరవించని వాడు అమ్మను గౌరవించనివాడితో సమానం. మరి అలాంటి ఇంట్లో పుట్టిన చిన్నా ‘నాకు షూస్‌ పాలిష్‌ అంటే అసహ్యం, నాకు పేదవాళ్లంటే అసహ్యం, నేను అందరితో పాటు స్కూలుకు బస్సులో వెళ్లను కారులో వెళతాను’ అంటే ఎలా ఉపేక్షించడం. అందుకే చిన్నా పట్ల చిరంజీవి అంత కఠినంగా వ్యవహరించాడు.
 కాని అందుకు తాను పెంచిన చిన్నానే ఒదులుకోవాల్సినంత పెద్ద శిక్షను పొందాడు.
 
 స్వయంకృషి సినిమాలో చిరంజీవి  చెప్పులు కుట్టుకునేవాడు. చెల్లెలిని చరణ్‌రాజ్‌కు ఇచ్చి పెళ్లి చేస్తే ఆమె బిడ్డను కని భర్త నిర్లక్ష్యం వల్ల మరణిస్తుంది. సంవత్సరం వయసున్న ఆ పిల్లవాడికి ‘చిన్నా’ అని పేరు పెట్టుకుని అల్లారు ముద్దుగా పెంచుకుంటూ ఉంటాడు చిరంజీవి. చిన్నప్పటి నుంచి తాను ప్రేమించిన సుమలతను కూడా చిరంజీవే చదివిస్తూ ఉంటాడు. సుమలతను పెళ్లి చేసుకోవాలని అతడి కోరిక. కాని సుమలత... చిరంజీవిని కాదని సర్వదమన్‌ బెనర్జీని చేసుకుంటుంది. ఇదీ మంచికే అయ్యిందనీ, సుమలతతో పెళ్లయి పిల్లలు పుడితే గనక వారి మీద ప్రేమతో చిన్నాను నిర్లక్ష్యం చేసి ఉండేవాణ్ణని చిరంజీవి తనను తాను సమాధానపరుచుకుంటాడు. ఇది అతడి మీదే మనసు పెట్టుకుని బతుకుతున్న గంగ పాత్రధారి విజయశాంతికి తెలుస్తుంది.
 
 చిరంజీవితో పెళ్లికి పిల్లలే గనుక అడ్డమైతే ఆ పిల్లలు తనకూ వద్దని పెళ్లికి ముందే పిల్లలు పుట్టని ఆపరేషన్‌ చేయించుకుంటుంది. ఇది చిరంజీవికి తెలిసి కదిలిపోతాడు. కృతజ్ఞతగా ఆమెను పెళ్లి చేసుకుంటాడు. అప్పటి నుంచి వాళ్లిద్దరికీ చిన్నాయే జీవితం. కాని ఆ చిన్నాను కన్నతండ్రి చరణ్‌రాజ్‌ తన వైపు తిప్పుకుంటాడు. పసి మనసు విరిచేసి ‘కోర్టులో కన్నతండ్రి కావాలా పెంచిన తండ్రి కావాలా’ అని అడిగితే కన్నతండ్రే కావాలని చెప్పేలా చేస్తాడు. చిన్నాను తనతో పాటు తీసుకెళ్లి వ్యసనాలకు ఎక్స్‌పోజ్‌ చేస్తాడు చరణ్‌రాజ్‌. ఇదంతా ఎందుకు? చిరంజీవి ఆస్తి కోసం. ఆస్తి ఇచ్చేస్తే చిన్నాను ఇచ్చేస్తానని బేరం పెడతాడు. చిరంజీవి చిన్నా కోసం ఆస్తినంతా వదిలేస్తాడు. క్రమంగా చిన్నాకు చిరంజీవి మనసు అర్థమవుతుంది. చరణ్‌రాజ్‌ తన సొంత తండ్రే అయినా అతడు దుర్మార్గుడని అర్థం చేసుకుంటాడు. చరణ్‌రాజ్‌ ముఖాన ఉమ్మి ఆ పాత్రకు ముగింపు పలుకుతాడు.
 
 క్లయిమాక్స్‌లో చిరంజీవి ఒక చెట్టు కింద చెప్పులు కుట్టుకోవడానికి కూర్చుంటే ఎదుటి చెట్టు కింద చిన్నా కూడా చెప్పులు కుట్టడానికి కూర్చుంటాడు. అంటే చిన్నా తన మూలాలను స్వీకరించాడు. చిరంజీవిలానే ‘కృషితో నాస్తి దుర్బిక్షం‘ అని గ్రహించాడు. ఒక సంస్కారం ఒక జనరేషన్‌ నుంచి మరో జనరేషన్‌కు అందింది. ఈ సినిమాతో దర్శకుడు కె.విశ్వనాథ్‌ బట్వాడా చేయాలనుకున్న సంస్కారం ఇదే.
 
 నాటి  సినిమా
 చిరంజీవికి ఈ సినిమా సగర్వమైన సినిమాగా మారడానికి కారణం చిరంజీవి కూడా ఇండస్ట్రీలో ఎవరి అండా లేకుండా స్వయంకృషితో పైకి రావడమే. తమ తల్లిదండ్రులు చేస్తున్న వృత్తి, తాము చేస్తున్న వృత్తి చెప్పుకోవడానికి నామోషీ పడే ఒక తరం యువతీ యువకులకు ‘స్వయంకృషి’ ఒక గట్టి మెసేజ్‌ ఇచ్చిందని చెప్పాలి. ఈ సినిమాకు చిరంజీవి ఎంత బలమో విజయశాంతి కూడా అంతే బలం. ఆమె తాను పోషించిన గంగ పాత్రను అద్భుతంగా రక్తి కట్టించింది. ‘అట్ట సూడమాకయ్యా’ అనే ఆమె ఊతపదం పాపులర్‌. ఈ సినిమాకు మొదటిసారి కె.విశ్వనాథ్, రమేష్‌నాయుడు కలిసి పని చేసినా పాటలన్నీ హిట్‌ అయ్యాయి. ‘పారా హుషార్‌’..., ‘సిగ్గు పూబంతి’, ‘సిన్నీ సిన్నీ కోరికలడగ’, ‘హలో హలో డార్లింగ్‌’... ఈ పాటలన్నీ ఆకట్టుకుని తెలుగు వారి మనసులకు అతికిపోయినవే. స్వయంకృషి ఇన్‌స్పిరేషన్‌తో చాలామంది తమ షాపులకు ‘స్వయంకృషి’ అని పేరుపెట్టుకున్నారు. స్వయంకృషి సినిమాని స్కూల్‌ సిలబస్‌లో చేర్చవచ్చు. నేటి ఆరంభాలు గుర్తుపెట్టుకున్న బాలలే రేపటి గొప్ప గొప్ప గమ్యాలను నిర్మించగలరు. స్వచ్ఛభారత్‌ కన్నా విలువైన స్లోగన్‌ స్వయం భారత్‌.
 
 చిరంజీవికి 1986లో ‘కొండవీటి రాజా’, ‘రాక్షసుడు’ వంటి కమర్షియల్‌ హిట్స్‌ పడ్డాయి. అయితే ఆ సంవత్సరమే కె.విశ్వనాథ్‌ తీసిన ‘స్వాతిముత్యం’ సినిమా వచ్చింది. చిరంజీవికి ఆ సినిమా చూశాక తనలోని నటుడిని సంతృప్తి పరిచేది ఇటువంటి సినిమాలే అని అనిపించింది. ‘స్వాతిముత్యం’ చేయలేదని కె.విశ్వనాథ్‌ దగ్గర బాధ పడ్డారు. ఫలితంగా వారి కాంబినేషన్‌లో పూర్ణోదయ నిర్మాణంలో ‘స్వయంకృషి’ మొదలైంది. ఇది దర్శకునికి, నిర్మాతకు ఎంతో సాహసపూరితమైన నిర్ణయం. 1987 సెప్టెంబర్‌లో ‘స్వయంకృషి’ విడుదలయ్యేలోపు అదే సంవత్సరం జూలైలో ‘పసివాడి ప్రాణం’ రిలీజయ్యి చిరంజీవిని సుప్రీం హీరోను చేసింది. అంత ఇమేజ్‌ ఉన్న హీరో మామూలు బట్టల్లో చెట్టు కింద కూచుని చెప్పులు కుట్టేవాడిలా కనిపిస్తే ప్రేక్షకులు తెరలు చించేయరా? రిజెక్ట్‌ చేయరా? నిజానికి అలాంటి రిజెక్షన్‌ జరిగింది కూడా. 1987లోనే మార్చి నెలలో చిరంజీవి–భారతీరాజా కాంబినేషన్‌లో ‘ఆరాధన’ వచ్చింది. ఇందులో చిరంజీవి బెస్తపాలెంలో ఆకతాయిలా ఆర్ట్‌ఫిల్మ్‌ హీరోలా కనిపిస్తే జనం దారుణంగా రిజెక్ట్‌ చేశారు. మరలాంటిది చెప్పులు కుట్టేవాడిగా చూస్తారా? చూశారు. కారణం? ఆ కథలోని ఆత్మ. ప్రతి మనిషికి తాను నడిచి వచ్చిన దారి గుర్తు ఉంటుంది. దాని పట్ల గౌరవం ఉంటుంది. కొందరు అల్పులు దానిని మర్చిపోయి ఆకాశం నుంచి ఊడి పడినట్టుగా బిహేవ్‌ చేస్తుంటే వారికి బుద్ధి చెప్పాలని ఉంటుంది. అలాంటి బుద్ధిని చెప్పే సినిమా కాబట్టి ‘స్వయంకృషి’ జనానికి నచ్చింది.
 
 ‘నీకు ఇష్టమైన పనిలో నైపుణ్యం సంపాదించు. సక్సెస్‌ దానంతట అదే వస్తుంది’ అని నిన్న మొన్నటి త్రీ ఇడియట్స్‌ ద్వారా చెప్పాడు రాజ్‌కుమార్‌ హిరాణీ. ‘ఏదో ఒక పని ఎంచుకుని దానిలో కష్టపడు. పైకొస్తావ్‌’ అని దీనికి ఎన్నో ఏళ్ల క్రితం చెప్పారు కె.విశ్వనాథ్‌. ఆదర్శాలను మనం పాటించడం కాదు తర్వాతి తరాలకు అందించాలి. ఆ సూత్రం కూడా ఈ కథ పాటించడంతో జనం స్వయంకృషి బ్రహ్మరథం పట్టారు.
 – కె