‘దేశ భాషలందు తెలుగు లెస్స’అన్న శ్రీకృష్ణదేవరాయలు పొగడ్తలు, ‘‘ఇటాలియన్‌ ఆఫ్‌ ది ఈస్ట్‌’’ అని వేనోళ్ల కీర్తించిన వైనం ప్రతి తెలుగు గుండెల్లో నిరంతరం ప్రతిధ్వనిస్తూనే ఉంటుంది. ప్రతి యేటా ఆగస్టు 29న తెలుగు భాషా దినోత్సవాన్ని జరుపుకొంటాము. తెలుగు కవి గిడుగు వేంకట రామమూర్తి (Gidugu Venkata Ramamurthy) జయంతి సందర్భంగా, తెలుగు భాషకు ఆయన చేసిన అమూల్యమైన కృషిని, సేవలను గుర్తు చేసుకుని, గౌరవించుకునేందుకు తెలుగు భాషా దినోత్సవాన్ని పాటిస్తాం. ఆంధ్రప్రదేశ్ (ఉమ్మడి) అధికారిక భాష చట్టం ద్వారా 1966లో తెలుగును రాష్ట్ర అధికారిక భాషగా ప్రకటించారు. గ్రాంథిక భాషకు ప్రత్యామ్నాయంగా తెలుగు యాసను ప్రాచుర్యంలోకి తెచ్చి, వ్యావహారిక భాష ప్రాచుర్యాన్ని ఒక ఉద్యమంలా నడిపించిన గిడుగు వెంకట రామమూర్తికి యావత్‌ తెలుగు ప్రజలు రుణపడి ఉంటారు. భారతదేశంలోని పురాతన, అత్యంత శక్తివంతమైన భాషలలో ఒకటి తెలుగు భాష. హిందీ, బెంగాలీ భాషల తర్వాత దేశంలో అత్యధికంగా మాట్లాడుకొనే భాష తెలుగు. అంతేకాదు ప్రపంచ వ్యాప్తంగా అనేక ఇతర దేశాల్లోనూ తెలుగు మాట్లాడేవారు అత్యధికంగా ఉండటం విశేషం.నన్నయ, తిక్కన, ఎఱ్ఱన లాంటి ఉద్దండ కవులు, సుమతీ, వేమన లాంటి శతకకారులు తమ భాషా పాండిత్యంతో తెలుగు ఖ్యాతిని విస్తరింపజేసిన మహానుభావులు. గిడుగు రామ్మూర్తితో పాటు గుర్రం జాషువా, గురజాడ అప్పారావు, కందుకూరి వీరేశలింగం, కాళోజీ, డా. సి.నారాయణరెడ్డి లాంటి ఎందరెందరో కవులు రచయితలు తెలుగు భాషోన్నతి కోసం పాటు పడినవారే.చక్కని పలుకుబడులకు, నుడికారాలు, అనేక చమత్కారాలతో నిండి ఉన్న తెలుగు భాష మాధుర్యాన్ని కాపాడుకోవాలి. తెలుగుభాష కనుమరుగైపోతోందన్న ఆందోళన నేపథ్యంలో తెలుగు భాషను కాపాడు కోవాల్సిన బాధ్యత ప్రతీ తెలుగువాడిపై ఉంది. ఏ దేశమేగినా, ఎందుకాలిడినా అన్నట్టు మన తెలుగు భాష ఔన్నత్యాన్ని ప్రతిష్ఠను నిలుపుకోవాల్సిన అసవరం ఎంతైనా ఉంది.తెలుగుబిడ్డవురోరి తెలుగు మాట్లాడుటకు సంకోచపడియెదవు సంగతేమిటిరా? అన్యభాషలు నేర్చి ఆంధ్రంబు రాదంచు-సకిలించు ఆంధ్రుడా! చావవేటికిరా - కాళోజీ“తరిపి వెన్నెల! ఆణిముత్యాల జిలుగుపునుగు జివ్వాజీ! ఆమని పూల వలపుమురళి రవాళులు! కస్తూరి పరిమళములుకలిసి ఏర్పడే సుమ్ము మా తెలుగు బాష” -నండూరి“మాతృబాష తల్లి పాల వంటిది. పరబాష పోతపాల వంటిది.” - కొమర్రాజు లక్ష్మణరావు క్రీ.శ. 1400-1500 మధ్య నికోలో డి కాంటీ అనే యాత్రికుడు ప్రపంచ యాత్రలు చేస్తూ మన భారతదేశానికి వచ్చాడు.క్రమంలో తెలుగు ప్రజలని కలిశాడు. వారి భాష, ఉఛ్చారణ తీరు చూసి ముగ్దుడైనాడు. తెలుగు భాష ఉచ్ఛరణ అచ్చుతో అంతమయ్యే ప్రత్యేక లక్షణం ఉన్నట్లు గుర్తించాడు. ఒక ఇటాలియన్‌ భాషలో మాత్రమే ఇలాంటి సంప్రదాయం ఉన్నట్లు గుర్తించాడు. అందుకే తెలుగును ‘ఇటాలియన్ ఆఫ్ ది ఈస్ట్’గా పేర్కొన్నాడు.

"దేహబలమున కోడి రామమూర్తి- బుధ్ధిబలమున గిడుగు రామమూర్తి" అంటూ అభివర్ణించిన ఓ కవి మాటలు ఈ సందర్భంగా గుర్తుకువస్తున్నాయి. నేడే (ఆగష్టు 29) గిడుగు వెంకటరామమూర్తి జయంతి. ఆ మహనీయుని యశఃకాయానికి 160 ఏళ్ళు నిండుతున్న పండుగ వేళలో మనమున్నాం.ఇప్పటికే వారోత్సవాలు కూడా ప్రారంభమయ్యాయి.ప్రతి ఆగస్టు 29వ తేదీ గిడుగు స్మృతికి నివాళిగా 'తెలుగు భాషా దినోత్సవం' జరుపుకోవడం ఎప్పటి నుంచో సాగుతోంది. సరే! కొందరు మొక్కుబడిగా చేస్తారు. మరికొందరు భాషానురక్తితో మొక్కుగా భక్తితో చేస్తారు. ఈరోజు మనం రాసే భాష వెనకాల ఆయన స్వేదం ఉంది. నిత్యం తలచుకోవాల్సిన మాననీయుడు గిడుగు. తెలుగు వెలుగు గిడుగు ఆధునిక తెలుగు మానవుడు ఎలా చదవాలి, ఎలా రాయాలి,ఎలా అర్ధం చేసుకోవాలి,భాషామయమైన ప్రయాణం ఎలా చెయ్యాలో దారి చూపిన తెలుగు వెలుగు గిడుగు. ఈరోజు మనం రాసే భాష,చదివే భాష,పుస్తకాల్లో,పత్రికల్లో, ఉపన్యాసాల్లో కనిపిస్తున్న, వినిపిస్తున్న భాష,మనల్ని కదిలిస్తున్న భాష గిడుగు చేసిన త్యాగాలు,వేసిన మూలాల ఫలమేనని విశ్వసించాలి. గిడుగు వెంకటరామమూర్తి ఎప్పుడో 160ఏళ్ళ నాటి వాడు. ఎటు చూసినా పండితులు, కవులు, వారికి మాత్రమే అర్ధమయ్యే గ్రాంథిక భాషామయమైన తెలుగు వాతావరణంలో పుట్టి పెరిగినవాడు. ఈ విధానం ఇదే రీతిలో సాగితే, సామాన్యుడికి ఆ జ్ఞాన ఫలాలు ఎప్పుడు అందాలి,భాష ఎప్పుడు వికాసం చెందాలి, జనబాహుళ్యం ఆ భాషకు ఎన్నడు దగ్గరవ్వాలని మదనపడి మనకోసం అలోచించిన మనమనీషి. Warm wishes on #TeluguLanguage Day! The KMC team pays homage to Gidugu Venkata Ramamurthy, whose ideas and literary work for social reform endure, leaving an indelible mark on generations. pic.twitter.com/bnErRj3wmV — Commissioner Kadapa (@KadapaComsr) August 29, 2023 ఆధునిక భాషా మహోద్యమంలో తొలి అడుగు వేసినవాడు గిడుగు. భాషాసాహిత్యాలు,చరిత్ర పుష్కలంగా,క్షుణ్ణంగా చదువుకొని,ముందుగా తను జ్ఞాన స్వరూపుడిగా తయారై, సామాన్యుడి చెంతకు భాషను చేర్చాలని రంగంలోకి దిగిన చిచ్చరపిడుగు గిడుగు. ఇటు వ్యావహారిక భాష - అటు సవర భాష కోసం జీవితమంతా అంకితమయ్యాడు. ఆరోగ్యం కోల్పోయాడు. సొంత డబ్బులు ఖర్చు పెట్టాడు. గిరిజనులను ఇంట్లోనే ఉంచుకొని భోజనం పెట్టి పాఠాలు చెప్పాడు. కొండలు కోనలు తిరిగి భాషను సామాన్యుడికి చేర్చిన అసామాన్యుడు గిడుగు. అందరికీ అర్ధమవ్వాలానే తపన తప్ప,గ్రాంథిక భాషను ఎన్నడూ వ్యతిరేకించలేదు. పద్యాలను, కావ్యాలను, వ్యాకరణాలను,ఛందస్సును పండితులను,కవులను ఎప్పుడూ తూలనాడలేదు.సంప్రదాయమైన సర్వ వ్యవస్థలనూ గౌరవించి, అధ్యయనం చేసి, భవ్య మార్గాన్ని పట్టిన నవ్య ప్రయోగశీలి గిడుగు వెంకటరామమూర్తి. అడవుల్లో జీవించేవారు మాట్లాడుకునే 'సవర' భాషకు వ్యాకరణం రూపకల్పన చేసి, శాస్త్రీయత తీసుకువచ్చిన ఘనుడు. అధ్యాపకుడిగా, జ్ఞాన సముపార్జన కోసం విద్యార్థులు పడే కష్టాన్ని అర్ధం చేసుకున్నాడు. తమ భావాలకు అక్షరరూపం ఇవ్వడానికి సామాన్యులు పడే తపనను తెలుసుకున్నాడు. గ్రాంథిక భాషా బంధనాల నుంచి విద్యా విధానాన్ని తెంచి, ప్రజలభాషలోకి తెచ్చాడు.దాని వల్ల చదివేవారి సంఖ్య,చదువరుల సంఖ్య పెరిగింది.తద్వారా, తెలుగునేలపై అక్షరాస్యత పెరిగింది. ఆలోచన పెరిగింది. ఆలోచనను వ్యక్తీకరించే శక్తి పెరిగింది.వాడుకభాష అవసరాన్ని చెబుతూ వీధివీధులా తిరిగాడు. The Governor said the Telugu Language Day marks the birth anniversary of eminent Telugu linguist, poet and visionary Sri Gidugu Venkata Ramamurthy.#Telugulanguageday #giduguvenkataramamurthy — governorap (@governorap) August 29, 2023 పండితులతో గొడవలు పడ్డాడు. ఇంటినే బడిగా మార్చాడు. సొంతంగా 'తెలుగు' అనే పేరుతో ఒక పత్రికను నడిపాడు. గురజాడ,కందుకూరి వీరేశిలింగం, చెళ్ళపిళ్ళ వెంకటశాస్త్రి,తల్లావజ్ఝల శివశంకరశాస్త్రి,పంచాగ్నుల ఆదినారాయణశాస్త్రి, వజ్ఝల చినసీతారామశాస్త్రి మొదలైనవారు గిడుగుకు అండగా నిలిచారు.ఆయనతోకలిసి, వాడుకభాషా ఉద్యమంలో నడిచారు. బావా ఎప్పుడు వచ్చితీవు, చెల్లియొ చెల్లకో, జండాపై కపిరాజు, అలుగుటయే ఎరుంగని మొదలైన వాడుక భాషా పదాలతో తిరుపతి వేంకటకవులు 'పాండవ ఉద్యోగ విజయాలు' పేరుతో పద్యనాటకాలు రాయడానికి ప్రేరకుడు గిడుగు. దానికి కారకుడు,పోషకుడు పోలవరం జమీందారు రాజా కొచ్చెర్లకోట వెంకటకృష్ణారావు. వాడుకభాష కోసం ఉద్యమించే గిడుగు వ్యాకరణానికి,ఛందస్సుకు ఎవరైనా గౌరవం ఇవ్వకపోయినా, వ్యాకరణపరమైన తప్పులు జరిగినా ఊరుకునేవాడు కాడు. ఎంతటి పండితుడినైనా చీల్చి చెండాడేవాడు. మీసాలపై తిరుపతి వేంకటకవులు చెప్పిన పద్యం తెలుగులోకంలో సుప్రసిద్ధం. మీసం పెంచడం సంగతి తర్వాత... ముందు..ఆ పద్యంలో ఉన్న దోషం సంగతి చూడు...అని చెళ్ళపిళ్ళ వెంకటశాస్త్రికి గిడుగు మొట్టికాయలు వేశాడు. గెల్చితిరేని అని ఉండాలి.నువ్వు గెల్చిరేని అని రాశావు,ఇది తప్పు,సరిదిద్దుకో... అంటూ తిరుపతి వేంకటకవులను నిలదీశాడు. ఆమ్మో! గిడుగు పిడుగే అంటూ చెళ్ళపిళ్ళ సర్దుకున్నాడు. #TeluguLanguageDay Gidugu Venkata Ramamurthy, born on 29 August 1863, was a Telugu writer and one of the earliest modern #Telugu linguists and social visionaries during the British rule. He championed the cause of using a #language comprehensible to the common man #philately pic.twitter.com/15sG2jw4Q1 — South India Philatelists' Association, Chennai (@SIPA_chennai) August 29, 2023 అంతటితో ఆగక 'గిడుగు పిడుగే' అని ప్రత్యేక వ్యాసం కూడా రాశాడు. 'పాండవ ఉద్యోగవిజయాలు' వంటి పద్యకృతులతో పాటు,చెళ్ళపిళ్ళ ఎన్నో వచన రచనలు చేశారు. ఇవన్నీ వ్యావహారిక భాషలోనే రాశారు. ఇలా,తిరుపతి వేంకటకవుల వంటి సంప్రదాయ పద్యకవులను కూడా వాడుక భాషవైపు మళ్లించిన ఘటికుడు గిడుగు. ముఖ్యంగా చెళ్ళపిళ్ల వెంకటశాస్త్రి ఆ బాటలో నడిచారు. స్వయంకృషితో శాసనాల భాషను అర్ధం చేసుకోవడం నేర్చుకున్న పట్టుదల గిడుగు సొంతం.ఒరిస్సా రాష్ట్రం ఏర్పడినప్పుడు పర్లాకిమిడి వంటి తెలుగుప్రాంతాలు కూడా ఒరిస్సా రాష్ట్రంలోకి వెళ్లిపోయాయి. ఈ విధానాన్ని గిడుగు తీవ్రంగా వ్యతిరేకించడమేకాక, తెలుగునేలపైనే జీవించాలనే సంకల్పంతో,తన సొంతవూరు పర్లాకిమిడిని వదిలి రాజమండ్రికి తరలి వచ్చేశాడు. గిడుగుకు తెలుగుభాష,గాలి,నేలపై ఉండే భక్తికి,ప్రేమకు అది గొప్ప ఉదాహరణ.1937లో తాపీ ధర్మారావు సంపాదకుడిగా 'జనవాణి'అనే పత్రికను స్థాపించారు.కేవలం ఆధునిక ప్రమాణభాషలోనే వార్తలు, సంపాదకీయాలు రాయడం మొదలుపెట్టారు.అదంతా కూడా గిడుగు ప్రభావమే.గిడుగు,గురజాడ ఇద్దరూ విజయనగరంలో సహాధ్యాయులు. ఇద్దరూ వాడుకభాషకోసం ఉద్యమించినవారే కావడం విశేషం. సంస్కృతం, ఇంగ్లిష్,చరిత్ర ముఖ్య విషయాలుగా గిడుగు బి.ఏ పూర్తి చేశారు. సంస్కృతం,ఇంగ్లిష్,తెలుగు బాగా చదువుకున్నారు. సామాన్యులకు అర్ధం కావడం కోసం తన భాషాపాండిత్యాన్ని కుదించుకొని,వాడుకభాషలో రచనలు చేశారు, ఉపన్యాసాలు ఇచ్చారు. ప్రజలను చైతన్య పరిచారు,జ్ఞానాన్ని సామాన్యుడి చెంతకు చేర్చారు. కావ్యాలను, ప్రబంధాలను,గ్రాంథికభాషను, అలంకారశాస్త్రాలను గౌరవిస్తూనే, ఆధునిక భాషాయానం చేసిన అత్యాధునికుడు,దార్శనికుడు, ఆదర్శప్రాయుడు గిడుగు. భాషను సామాన్యుడికి చేర్చమని చెప్పాడు కానీ,భాషాపాండిత్యాలు, అధ్యయనాల స్థాయిని దిగజార్చమని ఎప్పుడూ చెప్పలేదు. ఛందస్సు,వ్యాకరణం,పద్యాలు, ప్రబంధాలను వదిలివెయ్యమని గిడుగు ఏనాడూ అనలేదు. భాషకోసమే శ్రమించి,సామాన్యుడి కోసమే తపించి జీవించిన పుణ్యమూర్తి గిడుగు రామమూర్తి. విద్యార్థికి ప్రతి దశలో తెలుగు భాషను అందించాలి. కనీసం 10ఏళ్ళ వయస్సు వరకూ మాతృభాషలోనే విద్యాబోధన జరగాలి. ఆధునిక తెలుగుభాషా వేత్తలలో అగ్రగణ్యుడు గిడుగు వెంకట రామమూర్తి గారు. తన ఉద్యమం ద్వారా తెలుగుభాషను సామాన్యుల దగ్గరకు చేర్చి, వ్యవహారిక భాషను మాధ్యమంగా తీర్చిదిద్దిన గొప్ప వ్యక్తి. భాషా నైపుణ్యాలను వృద్ధిచేయడం ద్వారా అక్షరాస్యత పెంపు, తద్వారా మానవాభివృద్ధికి విశేషంగా కృషిచేశారు.… pic.twitter.com/Ie0WoIsL0z — YS Jagan Mohan Reddy (@ysjagan) August 29, 2023 తెలుగుభాషా,సాహిత్యాలు చదువుకున్నవారికి ప్రోత్సాహంలో, ఉపాధిలో, ఉద్యోగాలలలో పెద్దపీట వెయ్యాలి. తెలుగు చదువుకున్నవారు ఆత్మన్యూనతకు గురయ్యే పరిస్థితులు కల్పించరాదు. 'పద్యం' మన ఆస్తి, 'అవధానం' మన సంతకం. ఆధునికత పేరుతో వ్యాకరణం, ఛందస్సులను దూరం చేస్తే? కొన్నాళ్ళకు మనవైన పద్యాలు, అవధానాలు కానరాకుండా పోతాయి. మన భాషా భవనాల పునాదులు కదిలిపోతాయి.మెల్లగా మనదైన సంస్కృతి మృగ్యమైపోతుంది. తెలుగును వెలిగించడం, ఆ వెలుగులో జీవించడమే గిడుగు వంటి తెలుగు వెలుగులకు మనమిచ్చే అచ్చమైన నివాళి. భాష,సంస్కృతి, సంప్రదాయాలను నిలబెట్టడమే నిజమైన వేడుక.   మా శర్మ, సీనియర్ జర్నలిస్ట్ (చదవండి: గిడుగు సాక్షిగా మరొక భాషోద్యమం రావాలి! నేడు గిడుగు రామమూర్తి పంతులు జయంతి)


 గిడుగు రామ్మూర్తి పంతులు ఒక ఉద్యమం. వాడుక భాష ప్రజల హక్కు. తెలుగు భాష జాతికి గౌరవం. ఆ అక్షరం ఎందరికో అన్నం. కాని- ఒక మెతుకు కావాల్సి ఉంది. ప్రభుత్వం నుంచి ఒక సాయం అందాల్సి ఉంది. కష్టాలలో ఉన్న ఒక వారసత్వానికి భరోసా ఇవ్వాల్సి ఉంది. ఇది గిడుగు రామ్మూర్తి ముని మనవడి మొర.
  
 గిడుగు కుటుంబం
 గిడుగు రామమూర్తి పంతులుగారికి నలుగురు కుమారులు, ఇద్దరు కుమార్తెలు. కుమారుల పేర్లు గిడుగు సీతాపతి, గిడుగు వీర్రాజు, గిడుగు రామదాసు, గిడుగు సూర్యనారాయణ. వీరిలో గిడుగు సీతాపతిగారి పెద్దబ్బాయి గిడుగు జగన్నాథరావు (హైస్కూల్ హెడ్‌మాస్టారుగా చేశారు). వీరి మూడో అబ్బాయే ప్రస్తుతం ఇబ్బందులలో ఉన్న వెంకట నాగేశ్వరరావు (పై చిత్రం).
 చిరునామా: గిడుగు వెంకట నాగేశ్వరరావు, న్యూ నల్లకుంట రామాలయం వద్ద, హైదరాబాద్. ఫోన్ : 9581 888 989
  
 తెలుగుభాషను వాడుక భాషగా తీసుకురావ డానికి గిడుగు రామ్మూర్తి పంతులు తన జీవితసర్వస్వాన్నీ త్యాగం చేశారు. ఆ త్యాగానికి గుర్తుగా జయంతులు, వర్ధంతులు జరుగుతున్నాయి. భాషను ఉద్ధరిస్తున్నామని చెబుతున్నవారికి గౌరవాలు దక్కుతున్నాయి. పదవులు ప్రాప్తమవుతున్నాయి.
 మంచిదే.
 కాని వారి వారసులు కష్టాలలో ఉంటే పట్టించుకోరా అంటున్నారు గిడుగు రామ్మూర్తి పంతులు మునిమనుమడు గిడుగు వెంకట నాగేశ్వరరావు. గిడుగు జయంతి సందర్భంగా వారి మునిమనుమడు గిడుగు వెంకట నాగేశ్వరరావును రాష్ట్ర ప్రభుత్వం విజయవాడ నగరంలో సన్మానించింది. ఆ సందర్భంగా సాక్షి ఆయనను పలకరించింది. గద్గద స్వరంతో, కన్నీరు నిండిన గుండెతో ఆయన పలికిన మాటలు ఎవరి గుండెనైనా ఆర్ద్రపరిచేలా ఉన్నాయి...
  
 బులుమూరు నుంచి...
 ‘‘గిడుగు రామ్మూర్తిగారు మాకు ముత్తాత అవుతారు. నా పేరు గిడుగు వెంకట నాగేశ్వరరావు. మా స్వస్థలం శ్రీకాకుళం జిల్లా బులుమూరు. విద్యాభ్యాసం అక్కడ కొంత, పర్లాకిమిడిలో కొంత జరిగింది. బీఎస్సీ  చదువుకున్నాను. అప్పట్లో నాన్నగారికి కొద్దిగా పొలం ఉండేది. అయితే చెల్లెళ్ల పెళ్లిళ్లకు అంతా ఖర్చయిపోయింది. ఇక పొలం లేదు, చేయడానికి పనులు లేవు. అందువల్ల 1992లో ఉద్యోగం కోసం, అమ్మాయి చదువు కోసం హైదరాబాద్ నగరానికి కట్టుబట్టలతో వచ్చేశాను. అప్పటి నుంచి అక్కడే ఓ ప్రైవేట్ కంపెనీలో పనిచేసి రిటైర్ అయ్యాను. నాది చిన్న ఉద్యోగమే కనుక వేణ్ణిళ్లకు చన్నీళ్లుగా కొన్ని సినిమాలలోను, టీవీ సీరియళ్లలోను నటించాను. మంగమ్మగారి మనవడు, కుంకుమరేఖ, కొడుకు పుట్టాలి... సీరియల్స్‌లో చిన్నచిన్న వేషాలు వేశాను. కాని దానివల్ల లబ్ధి బహు స్వల్పం.
  
 పగబట్టిన విధి
 ఇప్పుడు నా వయసు 67 సంవత్సరాలు. ఒక అమ్మాయి. పేరు కిరణ్మయి. ఆమె చ దువుకోవడానికి మా బంధువులు కొద్దిగా ఆర్థిక సహాయం చేశారు. ప్రస్తుతం నాకు నెలకి కేవలం ఆరు వందలు పెన్షన్ వస్తోంది. అమ్మాయి బిటెక్ చేసి, చిన్న ఉద్యోగంచేస్తోంది. ఆమె తెచ్చేది పదీ పన్నెండు వేలకు మించదు. నేను, నా భార్య పూర్తిగా అమ్మాయి మీదే ఆధారపడ్డాం. విధి నా మీద పగబట్టినట్లుగా 2014లో నా భార్య సావిత్రికి బ్రెస్ట్ క్యాన్సర్ వచ్చింది. ఆవిడ వయసు 60 సంవత్సరాలు. నాకు తెల్ల కార్డు కాని, ఆరోగ్యశ్రీ కార్డు కాని లేవు. అందువల్ల ప్రైవేటు ఆసుపత్రిలో చేర్పించాం. ఆపరేషన్ అవసరం లేదని కొన్నాళ్లు చికిత్స చేసి డిశ్చార్జ్ చేశారు. రెండు సంవత్సరాలకే మళ్లీ తిరగబెట్టింది. ఈసారి ‘మల్టిపుల్ బోన్ క్యాన్సర్’ అన్నారు.
 
 బసవతారకం క్యాన్సర్ హాస్పిటల్‌లో చేర్పించాను. అక్కడ వైద్యం ప్రారంభించారు. అయితే అక్కడ కొంత వరకు రీ ఇంబర్స్ అయ్యింది. బంధువులు కొద్దికొద్దిగా సహాయం చేస్తున్నారు. కాని ఇది ఎంతో ఖర్చుతో కూడుకున్న వైద్యం కదా. ప్రస్తుతం రేడియేషన్ పూర్తయ్యింది. త్వరలోనే కీమోథెరపీ ప్రారంభిస్తామన్నారు. ఉన్న కొద్ది సంపాదన నా భార్య వైద్యానికి ఏమాత్రం సరిపోవట్లేదు. ఇంటి అద్దె, ఇంటి ఖర్చులను భరించడమే కష్టంగా ఉంది. అమ్మాయి పెళ్లి బాధ్యత అలాగే ఉంది. ఈ సమస్యలు, ఆర్థిక ఇబ్బందులతో సతమతమవుతున్నాను.
  
 చికిత్స కోసం...
 నా భార్యకు కీమోథెరపీ ప్రారంభిస్తే అందుకు చాలా ఖర్చు అవుతుంది. చికిత్స కోసం ముఖ్యమంత్రి సహాయనిధి నుంచి నిధులు ఇప్పించమని కోరాను. అయితే ముందు మేం సొంతంగా డబ్బు ఖర్చు పెట్టుకుంటే ఆ తరువాత ప్రభుత్వం రీ ఇంబర్స్ చేస్తామంది. నా దగ్గర అంత డబ్బే ఉంటే నేను సహాయం కోసం అర్థించను కదా. ప్రభుత్వం దయతో మా కుటుంబాన్ని ఆర్థికంగా ఆదుకుంటే నా శేషజీవితం హాయిగా గడపగలుగుతాను.
  
 వారసుడిగా గుర్తిస్తేనే గౌరవం
 గురజాడ అప్పారావుగారి మనవరాలు ఆర్థిక ఇబ్బందుల్లో ఉందని తెలుసుకుని ప్రభుత్వం ఆమెకు నెలనెలా పదివేలు భృతి ఇస్తోంది. గిడుగు రామ్మూర్తి మునిమనవడినైన నేను నాకు ఇవ్వమని అడగలేక పోతున్నాను. మా కుటుంబంలో నేనొక్కడినే ఆర్థికంగా దుర్భర పరిస్థితుల్లో ఉన్నాను. అందువల్లే నాకు ఆర్థికసహాయం చేయమని ప్రభుత్వాన్ని అర్థిస్తున్నాను. కిరణ్‌కుమార్‌రెడ్డి ప్రభుత్వ హయాంలో నా దరఖాస్తు సాంస్కృతిక శాఖకు వెళ్లింది. కాని ‘లెజండరీ’ కుటుంబ సభ్యులకు భృతి ఇచ్చేలా జీ.వో. లేదని ప్రిన్సిపల్ సెక్రటరీ అనడంతో నా నవ నాడులు కుంగిపోయాయి. నన్ను వృద్ధాప్య పెన్షన్‌కి దరఖాస్తు చేసుకోమన్నారు. నాకు అది అవసరం లేదు. గిడుగువారి వారసుడిగా గుర్తించి, నాకు భృతి ఇచ్చినట్లయితే అది నాకు గౌరవం.
  
 24 ఏళ్లుగా...
 మేము 1992లో హైదరాబాద్ వచ్చినది మొదలు న్యూనల్లకుంట లోని రామాలయం దగ్గర ఉంటున్నాం. ఇన్ని సంవత్సరాలుగా అద్దె ఇంట్లోనే ఉంటున్నాం. ఇంటి వాళ్లు ఎంతో మంచివాళ్లు. అందువల్ల మాకు సొంత ఇంట్లో ఉన్న భావనే కలుగుతుంది.
  
 ఆహ్వానం మేరకు...
 ఆంధ్రప్రదేశ్ సాంస్కృతిక శాఖ కార్యదర్శి విజయభాస్కర్  గారి ఆహ్వానం మేరకు విజయవాడ వచ్చాను. మా ముత్తాతగారి జయంతిని తెలుగు భాషా దినోత్సవంగా జరుపుకుంటున్న నేపథ్యంలో నన్ను ఇక్కడకు ఆహ్వానించి, సన్మానం చేశారు. గిడుగువారి కుటుంబ సభ్యులు, మునిమనుమలు ఎంతోమంది ఉండగా, నన్నే ఎందుకు పిలుస్తారని చాలామంది ప్రశ్నిస్తుంటారు. నాకు ముందర నుంచి నలుగురితో కలిసి మాట్లాడటం, అన్ని కార్యక్రమాలకు హాజరు కావడం అలవాటు. అందువల్లే నన్ను ఆహ్వానిస్తారు.
 - సంభాషణ: డా. పురాణపండ వైజయంతి
 సాక్షి, విజయవాడ
  
 ఆదుకోమని విన్నవించుకుంటున్నాను...
 నేను గిడుగు వారసులలో ఒకడిని. ఆయన పేరిట ఇంత వైభవంగా ఉత్సవాలు జరుపుతున్నారు కాని, మా పరిస్థితి గురించి పట్టించుకునేవారే లేరు. నేను వృద్ధుడినయ్యాను. నా భార్యకు అనారోగ్యంగా ఉంది. మా అమ్మాయి జీతం మీదే ఆధారపడవలసి వస్తోంది. నేను కోరేది ఒక్కటే, నెలనెలా నాకు భృతి ఏర్పాటుచేస్తే, ఆ డబ్బుతో నా భార్యకు చికిత్స చేయించుకుంటాను.  నాకు గౌరవభృతి ఇప్పించాలని కోరుతున్నాను. అలా ఇవ్వడం మాకు ఎంతో గౌరవంగాను, మా ముత్తాతగారిని గౌరవించినట్లుగాను భావిస్తాను.
 - గిడుగు వెంకట నాగేశ్వరరావు