కళారూ΄ాలు అద్భుతాలకు మాత్రమే పరిమితం కానక్కర్లేదని చెబుతాయి సాహిల్‌ నాయక్‌ మినీయేచర్‌లు. అతడి కళాప్రపంచంలో నిర్మాణాల రూపంలో అసహాయుల హాహాకారాలు వినిపిస్తాయి. మహా నిర్మాణాలకు రాళ్లెత్తిన కూలీల జాడలు దొరుకుతాయి. పల్లకీ మోసిన బోయీల అడుగు జాడలు కనిపిస్తాయి.... గోవాలోని పొండలో పెరిగిన సాహిల్‌ నాయక్‌కు చిన్నప్పుడు ఒక్క దీపావళి పండగ వస్తే... వంద పండగలు వచ్చినంత సంబరంగా ఉండేది. రావణాసురుడి దిష్టి బొమ్మలను తయారుచేసే పనుల్లో బిజీ బిజీగా ఉండేవాడు. చిన్నప్పుడు నేర్చుకున్న బొమ్మలకళ ఊరకే పోలేదు. భవిష్యత్‌లో స్కల్ప›్టర్‌గా అంతర్జాతీయ స్థాయిలో పేరు తెచ్చుకోడానికి పునాదిగా నిలిచింది. బరోడాలోని ఎంఎస్‌ యూనివర్శిటీలో చదువుకున్న సాహిల్‌ తన డెబ్యూ సోలో ఎగ్జిబిషన్‌ను ఆ యూనివర్శిటీ ప్రాంగణంలోనే ఏర్పాటు చేశాడు. ఆ తరువాతి షో కోల్‌కత్తాలోని ఎక్స్‌పెరిమెంటల్‌ గ్యాలరీలో జరిగింది. ‘గ్రౌండ్‌ జీరో’ పేరుతో ఏర్పాటు చేసిన ఈ ఎగ్జిబిషన్‌లోని మినీయేచర్‌లు కళాభిమానులను ఆకట్టుకున్నాయి. సాహిల్‌ కళాప్రపంచం గురించి చె΄్పాలంటే... అందానికి, అద్భుతానికి మాత్రమే పరిమితమై ఉంటే ‘గ్రౌండ్‌ జీరో’లో విశేషం ఉండేది కాదేమో! సాహిల్‌ మినీయేచర్స్‌ను ‘ఆర్టిస్టిక్‌ రిప్రెంజటేషన్‌’కు మాత్రమే పరిమితం చేయడం సరికాదేమో అనిపిస్తుంది.  ఎందుకంటే సాహిల్‌ కళా ప్రపంచంలో యుద్ధానంతర, ప్రకృతి విలయం తరువాత కట్టడాల కళ్లలో కనిపించే దైన్యం కదిలిస్తుంది. ప్రశ్నిస్తుంది. ప్రకృతి విలయాల తరువాత దృశ్యాలపై ఆసక్తితో వందలాది ఫొటోలను అంతర్జాలంలో చూసేవాడు. పాత పుస్తకాల్లో దృశ్యాల వెంట వెళ్లేవాడు సాహిల్‌. అద్భుతమైన ఆర్కిటెక్చర్‌ కొలువుదీరిన ఊళ్లను వెదుక్కుంటూ వెళ్లేవాడు. ఈ ప్రయాణంలో తనకు ప్రత్యేక ఆసక్తి కలిగించిన గ్రామాల్లో ఒకటి గోవాలోని కుర్దీ. డ్యామ్‌ నిర్మాణం వల్ల ఈ ఊళ్లోని వాళ్లు నిరాశ్రయులు అయ్యారు. ఎక్కడెక్కడికో వెళ్లి బతుకుతున్న వాళ్లు  వేసవి సమయంలో మాత్రం తమ ఊరి ఆనవాళ్లను చూసుకోవడానికి తప్పకుండా వస్తారు. శిథిలమై, చిరునామా లేని ఊరిని తన కళలోకి తీసుకువస్తాడు సాహిల్‌. టెక్ట్స్, క్లిప్స్, రి΄ోర్ట్‌... తన అన్వేషణలో ఏదీ వృథా పోయేది కాదు. కొన్ని కట్టడాలను ఆర్ట్‌కి తీసుకురావడానికి ప్రత్యేకమైన పరికరాలను ఆశ్రయించడమో, తయారుచేయడమో జరిగేది. ‘ఆర్కిటెక్చర్‌ అనేది కళ కంటే ఎక్కువ. చరిత్రకు మౌనసాక్షి’ అంటాడు సాహిల్‌. ఆ మౌన సాక్షిని తన కళతో అనర్ఘళంగా మాట్లాడించడం సాహిల్‌ ప్రత్యేకత! ‘మాన్యుమెంట్స్, మెమోరియల్‌ అండ్‌ మోడ్రనిజం’ పేరుతో చేసిన సెకండ్‌ సోలో షోకు కూడా మంచి స్పందన లభించింది. చాలా మంది సాహిల్‌  మొదటి షో ‘గ్రౌండ్‌ జీరో: సైట్‌ యాజ్‌ విట్‌నెస్‌/ఆర్కిటెక్చర్‌ యాజ్‌ ఎవిడెన్స్‌’ తో ΄ోల్చుకొని మంచి మార్కులు వేశారు. ‘ఎక్కడా తగ్గలేదు’ అని ప్రశంసించారు. కోల్‌కత్తాలో జరిగినా, అక్కడెక్కడో జ΄ాన్‌లోని కాంటెంపరరీ ఆర్ట్స్‌ సెంటర్‌లో జరిగినా సాహిల్‌ ఎగ్జిబిషన్‌కు ప్రేక్షకుల నుంచి వచ్చే స్పందన ఒక్కటే. ‘మన ఆలోచనల్లో ఉండే సంక్లిష్టతను కళలోకి తీసుకురావడం అంత తేలిక కాదు. సాహిల్‌ మాత్రం ఆ క్లిష్టమైన పనిని తేలిక చేసుకున్నాడు’ అంటారు ‘ఖోజ్‌’ గ్యాలరీ క్యూరెటర్, ్ర΄ోగ్రామ్‌ మేనేజర్‌ రాధ మహేందు. గోవాలో మొదలైన సాహిల్‌ ప్రయాణం అంతర్జాతీయ స్థాయికి చేరుకుంది. అయితే ‘గౌండ్‌ జీరో’ రూపంలో గ్రౌండ్‌ రియాలిటీకి ఎప్పుడూ దూరం కాలేదు. అదే అతడి విజయ రహస్యమని ప్రత్యేకంగా చెప్పనక్కర్లేదు కదా!    


 పెద్దగా సందేశాలిచ్చే పనేమీ పెట్టుకోలేదు సీనియర్‌ చిత్రకారుడు రమేశ్‌. దేన్నైనా టచ్‌ చేసి వదిలేస్తారు. టచింగ్‌లు మాత్రం ఇవ్వరు. అదే ఆయన ప్రత్యేకత. ఉన్నది ఉన్నట్టుగా గీసేసి, ‘ఇక మీ పని’ అన్నట్లు లేచి వెళ్లిపోతారు. ప్రపంచానికి మనిషిని మెత్తగిలేలా చెయ్యడం ఇది. ఈ కళలో ‘ఆర్ట్‌’తేరిపోయారు రమేశ్‌. ఇండియా ఆర్ట్‌ ఫెయిర్‌లో ప్రస్తుతం ఆయన షో నడుస్తోంది. షో ప్రారంభానికి ఎప్పుడో జనవరి 13న ఢిల్లీ వెళ్లొచ్చారు. మళ్లీ వెళ్లలేదు. వైజాగ్‌లోనే ఉండిపోయారు. ఏమిటీ మనిషి? తన ఆర్ట్‌ గురించి నలుగురికీ  చెప్పుకోవాలని ఉండదా... అంత పెద్ద ఢిల్లీలో!! ఢిల్లీ అయినా, ఆయన ఎగ్జిబిషన్‌ పెట్టొచ్చిన వాషింగ్టన్‌ అయినా అంతే. ‘నేను చెప్పాలనుకున్నది నా ఆర్ట్‌ చెబుతుంది.
 
 నా గురించి చెప్పుకోవలసిన అవసరం ఏముంది?’ అని పెద్దగా నవ్వుతారు రమేశ్‌. ఆ నవ్వే ఒక ఆర్ట్‌ పీస్‌లా ఉంటుంది. రమేశ్‌ రంగులకు ముఖ్య కాన్వాస్‌... భక్తి విశ్వాసాలు. పెయింటింగ్‌ పూజలో కూర్చున్నాడంటే అయ్యేవరకు కదలరు. ఇదేం గొప్పకాదు కానీ... ఆయన బొమ్మ గీస్తుంటే, ఆ బొమ్మ ఆయన్ని చెక్కుతూ ఉంటుందట! ‘నాకేదో సిద్ధించినట్టుగా ఉంటుంది. ఆర్ట్‌వర్క్‌ పూర్తవగానే’ అంటారు. రమేశ్‌కి ఇష్టమైన భారతీయ చిత్రకారుడు  భూపేన్‌ కక్కర్‌. ఇక ఆయన ఆరాధించే హెరానిమస్‌ బాష్‌ (ఏజ్ఛీటౌnyఝuటఆౌటఛిజి) 16వ శతాబ్దపు చిత్రశిల్పి. వాళ్లిద్దరి ప్రభావం ఆయన్ని ఆర్ట్‌పైపు తిప్పడం వరకే కనిపిస్తుంది. ఆర్ట్‌ బ్రష్‌ తిప్పడంలో ఉండదు. అంతమాత్రాన తనదొక ప్రత్యేక రేఖాంశమని చెప్పుకోడానికి ఉవ్విళ్లూరరు రమేశ్‌. ఇక ఆయన ఇచ్చిన షోలు, ఆయనకు వచ్చిన అవార్డులు ఆయన చెయ్యి తగిలిన ఒలికిన రంగులే తప్ప, ఆయన అభిమానుల దృష్టిలో వాటికి ఏమంత ప్రాముఖ్యం లేదు.