సాక్షి ప్రతినిధి, నిజామాబాద్‌ ఆరుగాలం కష్టపడి పండించిన పంట.అందులోనూ పొలాన్ని శ్రద్ధగా, శుచీశుభ్రంగా చూసుకుంటూ పండించే పసుపు పంట. దిగుబడి వచ్చాక మార్కెట్‌కు తీసుకొస్తే.. నాణ్యతపై కొర్రీలు.. ‘కర్క్యుమిన్‌’ శాతంపై సందేహాలు.. ల్యాబ్‌ల నుంచి రిపోర్టులు రావడానికి నాలుగైదు రోజులు.. వేచి ఉండలేక తక్కువ ధరకు అమ్ముకునే రైతులు..ఇన్నేళ్లుగా కనిపించిన దృశ్యమిది. మరి ఇప్పుడు.. మార్కెట్లో వెంటనే నాణ్యత పరీక్షలు.. నిమిషాల్లోనే ‘కర్క్యుమిన్‌’, తేమ శాతం లెక్కలు.. ఆన్‌లైన్‌లో పసుపు పంట విక్రయాలు.. రైతులకు మంచి ధరలు.. దీనంతటికీ కారణం ‘కృత్రిమ మేధ (ఏఐ)’తో కూడిన అత్యాధునిక యంత్రాలు.  దేశంలోనే ముఖ్యమైన పసుపు మార్కెట్లలో ఒకటైన నిజామాబాద్‌ మార్కెట్‌ యార్డులో ఈ సరికొత్త సాంకేతికత రైతులకు వరంగా మారింది. దేశంలోనే మొదటిసారిగా కేంద్ర సుగంధ ద్రవ్యాల బోర్డు ఇక్కడ ‘కర్క్యుమిన్‌ రీడింగ్‌ మెషీన్‌’ను ఏర్పాటు చేసింది. రెండేళ్ల కింద మొదలై.. పసుపులో కర్క్యుమిన్‌ ఆధారిత మార్కెటింగ్‌ దిశగా దేశంలోనే తొలిసారిగా నిజామాబాద్‌ మార్కెట్‌లో పునాది పడింది. రైతుల పసుపు పంటలోని కర్క్యుమిన్‌ శాతాన్ని స్థానికంగానే, త్వరగా తెలుసుకునేందుకు 2021లో కేంద్ర ప్రభుత్వ సుగంధ ద్రవ్యాల బోర్డు ఇక్కడి మార్కెట్‌ యార్డులో ‘కర్క్యుమిన్‌ రీడింగ్‌ మెషీన్‌’ను ఏర్పాటు చేసింది. ‘ఏజీ–నెక్ట్స్‌’ సంస్థ తయారు చేసిన ఈ యంత్రం కృత్రిమ మేధ (ఏఐ) ఆధారంగా పనిచేస్తుంది. ఇంటర్నెట్‌ ఆధారంగా ‘క్లౌడ్‌ టెక్నాలజీ’తోనూ అనుసంధానం అవుతుంది. రైతులు తెచ్చిన పసుపులోని ఒక కొమ్మును పొడిచేసి, ఈ యంత్రంలో పెడితే.. కేవలం రెండు నిమిషాల్లోనే అందులోని కర్క్యుమిన్‌ శాతాన్ని వెల్లడిస్తుంది. ఇంతకుముందయితే.. పసుపు శాంపిల్‌ను ల్యాబ్‌కు పంపేవారు, ఫలితాలు రావడానికి రెండు, మూడు రోజులు సమయం పట్టేది. ఇక పసుపులో తేమశాతాన్ని గుర్తించే యంత్రాన్ని సైతం గత ఏడాది ఇక్కడి మార్కెట్లో ఏర్పాటు చేశారు. పసుపు కొమ్ములను దంచి ముక్కలను ఇందులో వేస్తే.. కేవలం 5 నిమిషాల్లో తేమ శాతం తెలిసిపోతుంది. రైతులకు ఉచితంగా.. నిజామాబాద్‌ మార్కెట్‌కు పసుపు పంట వచ్చే ఫిబ్రవరి, మార్చి, ఏప్రిల్‌ నెలల్లో కర్క్యుమిన్‌ పరీక్షలు చేస్తున్నారు. ప్రతి శాంపిల్‌కు రూ.140 రుసుము వసూలు చేస్తున్నారు. అయితే మార్కెట్‌లో పసుపు అమ్మేందుకు వచ్చిన రైతుల నుంచి మాత్రం రుసుము తీసుకోవడం లేదు. వారి పసుపు కర్క్యుమిన్‌ శాతం ఫలితాలను ‘ఈ–నామ్‌’ సైట్‌లో నమోదు చేసి, సంబంధిత పసుపు విక్రయ లాట్‌కు అను సంధానం చేస్తున్నారు. ‘ఈ–నామ్‌’ సైట్‌ ద్వారా దేశవ్యాప్తంగా ఏ ప్రాంతంలోని రైతులు అయినా.. ఇక్కడి పంటను కొనుగోలు చేయవచ్చు. దీనివల్ల కర్క్యుమిన్‌ శాతం ఎక్కువగా ఉన్న పసుపు రైతులకు మంచి ధర లభిస్తోందని అధికారులు తెలిపారు. కర్క్యుమిన్‌ పరీక్ష యంత్రం, దాని సాఫ్ట్‌వేర్, నిర్వహణ కలిపి మొత్తం రూ.50 లక్షలు అని వెల్లడించారు. నిజామాబాద్‌లో ఇది విజయవంతం కావడంతో ఇటీవలే మేఘాలయ రాజధాని షిల్లాంగ్‌లోనూ ఏర్పాటు చేశారని చెప్పారు. ఏమిటీ ‘కర్క్యుమిన్‌’? పసుపులో తేమ శాతాన్ని తెలిపే యంత్రం పసుపులో ఉండే కీలక రసాయన పదార్థమే ‘కర్క్యుమిన్‌’. దీనితోనే పసుపు పంటకు ఆ రంగు వస్తుంది. ఆహారం నుంచి ఔషధాల దాకా.. రంగుల తయారీ సౌందర్య ఉత్పత్తుల దాకా.. దీని ప్రయోజనాలెన్నో. కర్క్యుమిన్‌కు యాంటీ బయాటిక్,యాంటీ ఇన్‌ఫ్లమేషన్‌ లక్షణాలు ఉంటాయని.. కేన్సర్‌ సహా ఎన్నో రకాల వ్యాధుల నుంచి రక్షణకు, శరీరంలో రోగ నిరోధక వ్యవస్థ సమర్థవంతంగా పనిచేయడానికి ఇది తోడ్పడుతుందని శాస్త్రవేత్తలు ఎప్పుడో గుర్తించారు.

న్యూఢిల్లీ: దేశ రాజధాని ఢిల్లీలో తొమ్మిదేళ్ల దళిత బాలికపై సామూహిక అత్యాచారం, హత్య కేసులో పోలీసులు అదనపు సెషన్స్‌ కోర్టులో చార్జిషీట్‌ దాఖలు చేశారు. నలుగురు నిందితుల దుస్తులపై, బాధితురాలి దుస్తులపై వీర్యం ఆనవాళ్లేవీ ఫోరెన్సిక్‌ సైన్స్‌ ల్యాబ్‌ టెస్టులో బయటపడలేదని పేర్కొన్నారు. అలాగే నిందితుల దుస్తులపై, ఘటనా స్థలంలో వారి గదిలో లభించిన బెడ్‌షీట్‌పై బాలిక రక్తం మరకలు లేవని తేలినట్లు వెల్లడించారు. ఈ మేరకు ఫోరెన్సిక్‌ సైన్స్‌ ట్యాబ్‌ టెస్టు నివేదికను చార్జీషీట్‌తో జతచేశారు. ఈ ఏడాది ఆగస్టులో ఢిల్లీలో దళిత బాలికపై అత్యాచారం, హత్య వ్యవహారం దేశవ్యాప్తంగా సంచలనం సృష్టించిన సంగతి తెలిసిందే. శ్మశానంలో నీళ్ల కోసం వెళ్లిన బాలికపై దుండగులు సామూహిక అత్యాచారం చేసి, హతమార్చినట్లు ఆరోపణలు వెల్లువెత్తాయి. ఈ కేసులో శ్మశానంలోని గుడి పుజారి రాధేశ్యామ్‌(55), శ్మశానం సిబ్బంది కుల్దీప్‌సింగ్, సలీం అహ్మద్, లక్ష్మీనారాయణ్‌ను పోలీసులు అదుపులోకి తీసుకున్నారు. బాధితురాలి తల్లి ఫిర్యాదు మేరకు వారిపై పోక్సో చట్టంతోపాటు పలు సెక్షన్ల కింద కేసు నమోదు చేశారు. తమకు సమాచారం ఇవ్వకుండానే బాలిక మృతదేహాన్ని దహనం చేశారని తల్లి ఆరోపించారు. చదవండి:  పెళ్లికి ముందే అత్యాచారానికి పాల్పడ్డాడని పోలీసులకు ఫిర్యాదు


 సాక్షి, చిత్తూరు: కార్వేటి నగరం మండలంలోని ఓ గ్రామానికి చెందిన చిన్నారి అముద(7)కు రెండు రోజుల క్రితం తీవ్ర జ్వరం సోకింది. చికిత్స కోసం వారి తల్లిదండ్రులు చిత్తూరు నగరంలోని ఓ ప్రైవేటు ఆస్పత్రికి తీసుకెళ్లారు. రక్తంలో తెల్లకణాలు భారీగా తగ్గి 39వేలు మాత్రమే ఉన్నట్లు ల్యాబ్‌రిపోర్టు ఇచ్చారు. వేలూరు లేదా చైన్నై తీసుకెళ్లాలని చెప్పారు. దీంతో చెన్నై తీసుకెళ్లారు. ఓ ప్రైవేటు ఆస్పత్రిలో  పరీక్షలు చేయించారు. రక్తకణాలు సాధారణ స్థితిలో ఉన్నట్లు రిపోర్టు వచ్చింది. చిత్తూరు-చెన్నై సంఘటన సమయంలో తల్లిదండ్రులు ఎంత తల్లడిల్లి ఉంటారు.
  
 డెంగీ పేరుతో చికిత్స చేసి ఉంటే ఎంత నష్టపోతారు?
 ఈ ఒక్క ఉదాహరణ చాలు డెంగీ పేరిట జిల్లా లో నిర్వహిస్తున్న రక్త పరీక్షలు రోగుల్ని ఏవిధంగా కలవరపెడుతున్నాయో. ప్లేట్‌లెట్ల సంఖ్య క్షణక్షణానికీ వేల సంఖ్యలో మార్పు వస్తుండటంతో ఏ ల్యాబ్ రిపోర్ట్ కరెక్టో తెలీక రోగులు ఆందోళన పడుతున్నా రు. ఇక పరీక్షల పేరుతో వేలకు వేలు ల్యాబ్‌ల్లో లాగుతున్నారు. సర్కారు ఆస్పత్రుల్లో నాణ్యమైన చికిత్స అందక తప్పని పరిస్థితుల్లో రోగులు ప్రైవేటు బాట పట్టాల్సి రావడం, అక్కడికి వెళితే తప్పుడు రిపోర్టు లు..అధిక ఫీజులతో రోగులు బెంబేలెత్తిపోతున్నారు.
  
 ప్రభుత్వ గుర్తింపు సర్టిఫికెట్లు ఎక్కడ?
 జిల్లాలో చాలా ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లో అక్కడే ల్యాబ్ సౌకర్యం అందుబాటులో ఉంది. అయితే చాలా వాటికి వైద్య, ఆరోగ్యశాఖ గుర్తింపు లేదు. ప్రభుత్వ గుర్తింపు సర్టిఫికెట్ లేకుండానే ల్యాబ్‌లను నడుపుతున్నారు. నిపుణులైన టెక్నీషియన్లు లేరు. ఎంఎల్‌టీ చేసిన ఓ వ్యక్తి పేరుతో అనుమతి తెచ్చుకుని అరకొర పరీక్షలు చేయడం వచ్చిన ‘ల్యాబ్‌బాయ్స్’తో  పరీక్షలు చేయిస్తున్నారు. దీంతోనే తప్పుడు రిపోర్టులు వస్తున్నాయి. ఈ పరిస్థితి తరచూ ఎదురవుతున్నా వైద్య, ఆరోగ్యశాఖ అధికారులు చర్యలు తీసుకోవడం లేదు. ల్యాబ్‌లపై తనిఖీలు చేపట్టడం, అనుమతులు లేనివాటిని సీజ్ చేసేందుకు ఉపక్రమించడం లేదు. దీనికి కారణం ల్యాబ్ ఏర్పాటు సమయంలో అధికారులకు మామూళ్లు ఇచ్చుకోవడం, ఆపై ప్రతినెలా పంపకాల ప్రక్రియ నిర్విరామంగా సాగుతుండటమే! అలాగే జిల్లాలోని కొంతమంది ప్రైవేటు వైద్యులు కూడా కాసులకు ఆశపడి ఎక్కువ కమీషన్ ఇచ్చే ల్యాబ్‌లకు రిపోర్టులు రాసిస్తున్నారు. దీంతోనే సమస్య ఉత్పన్నమవుతోంది.
  
 పెద్ద ఆస్పత్రుల నుంచి పెద్ద కమీషన్లు
 డెంగీ, విష జ్వరాలు ప్రమాద ఘంటికలు మోగిస్తున్నాయి. డెంగీతో పుత్తూరు, చిత్తూరు రూరల్ మండలంలో 5 మంది ఈ ఏడాది మృత్యువాతపడ్డారు. అయినా అధికారుల్లో అప్రమత్తత కొరవడింది. ప్రజల ప్రాణాల మీద కొచ్చినప్పుడు ఓ వైద్యశిబిరం ఏర్పాటు చేసి చేతులు దులుపుకుంటున్నారు. దీంతో సర్కారు వైద్యంపై సామాన్యుడికి భరోసా కరువైంది. ప్రస్తుత వర్షాకాల సీజన్‌లో జిల్లాలో మలేరియా, డెంగీ, చికున్‌గున్యా వంటి విషజ్వరాలు ముసురుకుంటున్నాయి. ఇదే అదునుగా ప్రైవేటు వైద్యులు జ్వరం, ఒళ్లునొప్పులనగానే డెంగీ లక్షణాలంటూ భయపెడుతున్నారు. ఇక్కడ పరీక్షల నిమిత్తం 600-1000 రూపాయల వరకూ వసూలు చేస్తున్నారు. ఖర్చు ఎంతయినా ఫర్వాలేదనే వారిని తిరుపతి, చెన్నై ఆస్పత్రులకు సిఫార్సు చేస్తున్నారు. వీరు సిఫార్సు చేసే ఆస్పత్రుల నుంచి భారీగా కమీషన్లు దండుకుంటున్నారు.
  
 1000-1500 రూపాయల వరకూ వసూళ్లు
 ప్రస్తుతం జిల్లాలో కొన్ని రక్తపరీక్ష కేంద్రాల్లో ర్యాపిడ్‌కిట్ సాయంతో డెంగీ పరీక్షలు నిర్వహిస్తున్నారు. జాతీయ వైరాలజీ సంస్థ మార్గదర్శకాల ప్రకారం.. ఎలీసా పరీక్షలో నిర్ధారణ అయితేనే డెంగీగా పరిగణించాలి. ఇది కేవలం జిల్లాలో రుయాతో పాటు మరో ప్రముఖ వైద్యశాలలో మాత్రమే ఉంది. అయితే కొందరు ప్రైవేటు కేంద్రాల నిర్వాహకులు వైద్యులు కనుసన్నల్లో ప్రత్యేక కిట్ల ద్వారా నామమాత్రపు పరీక్షలు చేస్తున్నారు. ఇందుకు 200 వసూలు చేయాల్సి ఉంటే 1000-1500 రూపాయల వరకూ గుంజుతున్నారు. రుయాలో ప్లేట్‌లెట్ కౌంటింగ్ మిషన్ ఉంది. అయితే చాలామంది ప్రైవేటు డాక్టర్లు వ్యాధి తీవ్రత భయంకరంగా ఉందంటూ రోగులను భయపెట్టి ప్రైవేటుకు సిఫార్సు చేస్తున్నారు.
  
 డెంగీ లక్షణాలు ఇలా
 డెంగీ జ్వరం వల్ల తలనొప్పి, కంటి వెనుకనొప్పి, కండరాల నొప్పులతో శరీరంపై దద్దుర్లు కనిపిస్తాయి. ప్లేట్‌లెట్ల సంఖ్య పడిపోతుంటే ముక్కు, నోరు, చిగుళ్లు వెంట రక్తం రావడం, వాంతులు, మలం నల్లగా ఉండటం, నిద్రలేమి, శ్వాసలో ఇబ్బంది, పొత్తి కడుపునొప్పి, నాలుక తడారడం వంటి లక్షణాలు కన్పిస్తాయి.