అంతర్జాతీయంగా 2019 ఎన్నెన్నో ప్రభావవంతమైన ఘటనలకు వేదికయింది. ఆ వివరాలు చూస్తే... అమెరికా – ఉత్తర కొరియా అణు సంక్షోభం ఉత్తర కొరియాను అణ్వస్త్ర రహిత దేశంగా మార్చాలని అగ్రరాజ్యం భావి స్తూ ఉంటే, దేశ అధ్యక్షుడు కిమ్‌ మరి న్ని అణు పరీక్షలు నిర్వహిస్తూ ఉద్రిక్త తల్ని పెంచే ప్రయత్నం చేస్తున్నారు. ఈ నేపథ్యంలో డొనాల్డ్‌ ట్రంప్‌ ఉత్తర కొరియాలో జూన్‌ 30న అడుగు పెట్టడం ఈ ఏడాది అతి పెద్ద విశేషం గా చెప్పుకోవాలి. ఉత్తర కొరియాకు వెళ్లిన తొలి అమెరికా అధ్యక్షుడిగానూ ఆయన రికార్డు సృష్టించారు. ఉత్తర కొరియాలో జరిగిన సమావేశంలో ఇరు దేశాధినేతలు అణు చర్చలు జర పాలని నిర్ణయించారు. కానీ అక్టోబర్‌ 1 వరకు అది సాధ్యం కాలేదు. అయితే ఐక్యరాజ్య సమితి తీర్మానాన్ని ఉల్లం ఘించి మరీ ఉత్తర కొరియా బాలిస్టిక్‌ క్షిపణి పరీక్షలు నిర్వహించింది. దీంతో ఇరు దేశాల ప్రతినిధులు అక్టోబర్‌ 5న సంప్రదింపులు జరిపారు. అవి కూడా ముందుకు వెళ్లలేదు. అంతర్జాతీయంగా ఈ ఏడాది ఎన్నెన్నో ప్రభావవంతమైన ఘటనలకు వేదికయింది. ఆ వివరాలు చూస్తే... ట్రంప్‌ అభిశంసనకు ఓకే! అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్‌ ట్రంప్‌ అభిశంసనని ఎదుర్కొ న్నారు. డెమొక్రాటిక్‌ పార్టీ అధ్యక్ష అభ్యర్థి పోటీదారు అయిన జో బైడెన్‌పై ఉన్న అవినీతి ఆరోపణలకు తగు ఆధారాలు సంపాదించి, విచారణ జరపాలని... తనకు రాజకీయంగా సహకరించాలని ఉక్రెయిన్‌పై ట్రంప్‌ ఒత్తిడి తెచ్చినట్టు ఆరోపణలున్నాయి. ట్రంప్‌ తన అధికారాన్ని దుర్విని యోగం చేస్తున్నారని, కాంగ్రెస్‌ను నిర్లక్ష్యం చేస్తున్నారని పేర్కొంటూ ప్రతినిధుల సభలో విచారణ సాగింది. ప్రతినిధుల సభ అభిశంసనకి అనుకూలంగా ఓటు కూడా వేసింది. ఈ అభిశంసన తీర్మానం కొత్త ఏడాది జనవరిలో సెనేట్‌లో చర్చకు రానుంది.   హాంగ్‌కాంగ్‌ భగ్గు హాంగ్‌కాంగ్‌లో భగ్గుమన్న నిరసనలు ఈ ఏడాది ప్రపంచ దేశాల్లో మరెన్నో పోరాటాలకి స్ఫూర్తిగా నిలిచాయి. చైనా చేసిన నేరస్తుల అప్పగింత బిల్లుపై హాంగ్‌కాంగ్‌లో అగ్గి రాజుకుంది. ఈ బిల్లు నిందితుల్ని చైనాలో విచారించడానికి వీలు కల్పిస్తుంది. చైనా ప్రభుత్వ విధానాలపై కొన్నేళ్లుగా పేరుకుపోయిన అసంతృప్తి అగ్నికి ఆజ్యం పోసినట్టయింది. హాంగ్‌కాంగ్‌ ప్రత్యేక ప్రతిపత్తిని నిర్వీర్యం చేసేలా చైనా ప్రభుత్వం వ్యవహరిస్తోందని నిరసిస్తూ రోడ్డెక్కారు. ప్రభుత్వం కూడా పోలీసు బలగాలతో నిరసనలు అణచివేయాలని అనుకుంది కానీ అంతకంతకూ అవి తీవ్రమయ్యాయి.   బ్రెగ్జిట్‌ గెలుపు.. బోరిస్‌ జాన్సన్‌ 2019 చివరలో బ్రిటన్‌ ఒక స్పష్టమైన వైఖరిని కనబరిచింది. యూరోపియన్‌ యూనియన్‌ నుంచి బ్రిటన్‌ వైదొలిగే ప్రక్రియను (బ్రెగ్జిట్‌) 2020 మార్చి 29 నాటికి పూర్తి చేయాలని డెడ్‌లైన్‌ కూడా విధించుకుంది. దీనికి తగ్గట్టుగా దేశంలో రాజకీయంగా భారీ మార్పులు చోటు చేసుకున్నాయి. బ్రిటన్‌ ప్రధానిగా మూడు సార్లు బ్రెగ్జిట్‌ ఒప్పందాన్ని ముందుకు తీసుకువెళ్లడంలో విఫలమైన థెరెస్సా మే... తన పదవికి రాజీనామా చేయగా అప్పటికే కన్జర్వేటివ్‌ పార్టీలోని బోరిస్‌ జాన్సన్‌ ఈయూతో ఏ ఒప్పందం లేకుండా బ్రిటన్‌ నుంచి వైదొలుగుతామని చెప్పారు. దీంతో పార్టీ ఆయన్ను ప్రధానిని చేసింది. అయితే సభలో బ్రెగ్జిట్‌ను వ్యతిరేకించే సంప్రదాయవాదులు కూడా ఉండడంతో జాన్సన్‌ సభను రద్దు చేసి ఎన్నికలకు వెళ్లారు. అఖండ మెజార్టీతో నెగ్గారు. జనవరి 31లోగా బ్రెగ్జిట్‌కు అనుసరించాల్సిన వ్యూహాన్ని రూపొందిస్తానని జాన్సన్‌ వెల్లడించారు. అమెజాన్‌ చిచ్చు పుడమికి ఊపిరితిత్తులుగా పేరొందిన బ్రెజిల్‌లోని అమెజాన్‌ అడవుల్లో ఏర్పడిన కార్చిచ్చు ప్రపంచవ్యాప్తంగా గుబులు పుట్టించింది. ఇక్కడ కార్చిచ్చులు సర్వ సాధారణమైనా 2019లో 80 వేల చోట్ల చెలరేగిన కార్చిచ్చులు రికార్డు సృష్టించాయి.


 ఊగిసలాటకు మారుపేరైన ఒబామా ఇరాన్ అణు సమస్యపై తన నూతన వైఖరికి కట్టుబడితే అణు సంక్షోభం మటుమాయమై పోతుంది. ఆయన ఆ సాహసం చేయగలిగితే మధ్యప్రాచ్యంలోని బలాబలాల సమతూకంలో అనూహ్యమైన మార్పులకు శ్రీకారం చుట్టినవారవుతారు.
  
  ఉన్నది లేనట్టుగా, లేనిది ఉన్నట్టుగా కనిపించడం చిత్తభ్రాంతి. అలా కనిపించేట్టు చేయడం కనికట్టు. జెనీవాలో మంగళ, బుధవారాల్లో జరిగిన ఇరాన్ అణు చర్చలపై పాశ్చాత్య మీడియా కథనాలను చూస్తుంటే... అది చిత్తభ్రాంతికి గురయ్యిందా? లేక కనికట్టును ప్రదర్శిస్తోందా? అని అనుమానం రాక మానదు. జర్మనీగాక ఐదు భద్రతా మండలి శాశ్వత సభ్య దేశాలైన అమెరికా, రష్యా, చైనా, బ్రిటన్, ఫ్రాన్స్‌లు (5+1) ఇరాన్‌తో జరిపిన చర్చలు ఆశావహంగా జరిగిన మాట నిజమే. కాకపోతే ఇరాన్ అధ్యక్షుడు హస్సన్ రొహానీ చొరవ అందుకు కారణమనడమే ఈ అనుమనాన్ని రేకెత్తిస్తోంది. ఇరాన్ విదేశాంగ మంత్రి మహ్మద్ జావెద్ జారిఫ్ ‘వినూత్న’ ప్రతిపాదనలను (జారిఫ్ ప్యాకేజీ) బహిరంగపరచలేదు. అవే ఇరాన్‌తో అణు ఒప్పందాన్ని సుసాధ్యం చేస్తున్నాయని మీడియా అంటోంది.
  
   ‘దుష్టరాజ్యం’ ఇరాన్‌తో అమెరికా ‘స్నేహ బంధానికి’ అవకాశాలను సైతం కొందరు విశ్లేషకులు చూస్తున్నారు. అమెరికా, యూరోపియన్ యూనియన్లు చర్చల్లో గొప్ప పురోగతిని చూస్తుంటే... ఇజ్రాయెల్, సౌదీ అరేబియా, యునెటైడ్ అరబ్ ఎమిరేట్స్, బహ్రెయిన్‌లు ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నాయి! మూడు దశాబ్దాలకు పైగా అమలవుతున్న దుర్మార్గమైన ‘ఆంక్షలను పూర్తిగా వినియోగించుకోకుండానే, ఇరాన్ అణు కార్యక్రమాన్ని పూర్తిగా నిర్మూలించకముందే సడలింపులకు అంగీకరించడం చారిత్రక తప్పిదం’ అని మంగళవారం ఇజ్రాయెల్ ప్రధాని బెంజమిన్ నెతన్యాహూ హెచ్చరించారు. ఆ ‘చారిత్రక తప్పిదం’ చేయడానికి అమెరికా సిద్ధపడింది కాబట్టే జెనీవా చర్చల్లో పురోగతి సాధ్యమైంది!
  
  అంతర్జాతీయ అణుశక్తి సంఘం నిబంధనలకు లోబడి ఇరాన్ అణు కర్మాగారాలలో జరిగే తనిఖీలతో పాటూ ఆ దేశంపై అమలవుతున్న ఆంక్షలను ఎత్తివేయడం కూడా జరగాలనేది ‘జారిఫ్ ప్యాకేజీ’లోని ప్రధానాంశం.  ఇరాన్ యురేనియం శుద్ధి కార్యక్రమాన్ని పూర్తిగా నిర్మూలించాలన్న ఇజ్రాయెల్ డిమాండునే ముందు షరతుగా పెట్టి అమెరికా గత ఏడు దఫాల చర్చలు విఫలం కావడానికి కారణమైంది. ఆ షరతును నేడు అమెరికా ఉపసంహరించింది. ఫలితంగా వచ్చే నెలలో జరగనున్న చర్చల్లో అమెరికా ఇరాన్‌కు ఉన్న ‘అనుల్లంఘనీయమైన అణు హక్కులను’ గుర్తించాల్సి ఉంటుంది. ఇప్పటికైతే ఒబామా అందుకు సిద్ధమే.
  
  చర్చలకు ముందే ఇరాన్ ఉపాధ్యక్షుడు సయ్యద్ అబ్బాస్ అరాగ్‌చీ అణ్వస్త్ర వ్యాప్తి నిరోధక ఒప్పందంపై తమ ‘రెడ్ లైన్’ అదేనని స్పష్టం చేశారు. నిజానికి నేటి ప్రతిపాదనలన్నీ ఇరాన్ 2001 నుంచి చేస్తున్నవే. సుప్రీంనేత ఆయతుల్లా ఖమేనీ మధ్యప్రాచ్యంలో పూర్తి అణ్వస్త్ర నిషేధాన్ని ప్రతిపాదించారు! నిజంగానే అణు బాంబులున్న ఇజ్రాయెల్ కోసం అమెరికా అందుకు నిరాకరిస్తూ వచ్చింది. ఇరాన్ తమ అణు హక్కుల గుర్తింపునకు బదులుగా అణ్వస్త్ర స్థాయి యురేనియం శుద్ధిని విరమించుకోడానికి సిద్ధంగా ఉంది. ‘నిరర్థకమైన ఇరాన్ సంక్షోభానికి’ ఇకనైనా స్వస్తి పలికి, ‘అంతర్జాతీయ చట్టాలకు లోబడి ఇరాన్ అణు హక్కులను గుర్తించి’ సమస్యను పరిష్కరించాలనేది ఒబామా నూతన వైఖరి.
  
  ఊగిసలాటకు మారుపేరైన ఒబామా ఈ నూతన వైఖరికి కట్టుబడితే ఇరాన్ అణు సంక్షోభం మటుమా యమైపోతుంది. ఆయన ఆ సాహసం చేయగలిగితే మధ్యప్రాచ్యంలోని బలాబలాల సమతూకంలో అనూహ్యమైన మార్పులకు శ్రీకారం చుట్టినవారవుతారు. ఇజ్రాయెల్, సౌదీల వంటి పాత ‘నమ్మకమైన’ మిత్రులను దూరం చేసుకోవాల్సి రావచ్చు. ఇంతవరకు ఆ ప్రాంతంలో అమెరికా విధానానికి ఇజ్రాయెల్, సౌదీలే ప్రధాన ఆధారం. సౌదీ కాబోయే రాజుగా భావిస్తున్న బందర్ బిన్ చర్చల్లో తమకు స్థానం కల్పించనందుకు గుర్రుగా ఉన్నారు. ఇరాన్‌పై ఆంక్షల ఎత్తివేతంటే అరబ్బు ప్రపంచంలో తమ ప్రాబల్యం అంతరించిపోవడమేనని భావిస్తున్నారు. ప్రాం తీయ శక్తిగా ఇజ్రాయెల్ స్థానానికి ముప్పు తప్పదని నెతన్యాహూ ఆందోళన. ఇరాన్‌తో సయోధ్య ఇంధన సమస్యకు పరిష్కారం కాగలదని ఈయూ దేశాల ఆశ. ఏకైక అగ్రరాజ్యం తన మధ్యప్రాచ్య విధానాన్ని సమూలంగా మార్చుకునే చారిత్రక సన్నివేశం కోసం రష్యా, చైనాలు వేచి చూస్తున్నాయి. సిరియాపై యుద్ధాన్ని విరమించి ఇప్పటికే ఇజ్రాయెల్, సౌదీల ఆగ్రహాన్ని చవిచూస్తున్న ఒబామా అడుగు వెనక్కు వేయకుండా ఉంటారా?    
 -  పి. గౌతమ్