సాక్షి, సెంట్రల్‌ డెస్క్‌ :  స్వతంత్ర భారతదేశపు మొదటి ఓటరు శ్యామ్‌ నారాయణ్‌ నేగి. హిమాచల్‌ప్రదేశ్‌కు చెందిన శ్యామ్‌ 1951లో జరిగిన తొలి సార్వత్రిక ఎన్నికల నుంచి ఇంత వరకు జరిగిన అన్ని ఎన్నికల్లోనూ ఓటు వేశారు. లోక్‌సభ, అసెంబ్లీ, పంచాయతీ.. ఇలా ఏ ఒక్క ఎన్నికనూ ఆయన మిస్‌ కాలేదు. ఇప్పుడు 102 ఏళ్ల వయసులో వచ్చే నెల్లో జరిగే ఎన్నికల్లో ఓటు వేసేందుకు సిద్ధంగా ఉన్నారు. ఇంతకీ అసలాయనే మొట్టమొదటి ఓటరని ఎలా గుర్తించారు? ‘అబ్బో.. అదో పెద్ద కథ. శ్యామ్‌ను గుర్తించడం కోసం ఎంతో కష్టపడ్డాం. నాలుగు నెలల పాటు ప్రభుత్వ కార్యాలయాల్లో రికార్డులన్నీ క్షుణ్ణంగా తిరగేశాం. ఆయన జాడ కనిపెట్టడానికి పీహెచ్‌డీ పట్టా కోసం పడాల్సినంత శ్రమ పడ్డాం. మొత్తానికి 45 ఏళ్ల తర్వాత ఒక చారిత్రక సత్యాన్ని వెలుగులోకి తెచ్చాం’ అంటూ తాము పడ్డ కష్టాన్ని గుర్తు చేసుకున్నారు ఐఏఎస్‌ అధికారి మనీషా నందా. హిమాచల్‌ప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వంలో అదనపు ప్రధాన కార్యదర్శి (పీడబ్ల్యూడీ)గా పనిచేస్తున్న మనీషాయే మొదటగా శ్యామ్‌ను గుర్తించారు. హిమాచల్‌లోని కినార్‌ జిల్లా కల్ప గ్రామస్తుడైన శ్యామ్‌ మన దేశపు తొలి ఓటరన్న సంగతి 2007 జూలైలో బయటపడింది. ‘మన దేశంలో ఇతర ప్రాంతాల కంటే ముందు కినార్‌లో పోలింగ్‌ మొదలవుతుందని నాకు తెలుసు. భిన్నమైన వాతావరణ పరిస్థితుల కారణంగా అక్కడ ముందే పోలింగ్‌ మొదలు పెడతారు. ఒకరోజు ఓటర్ల ఫొటోలున్న జాబితా చూస్తున్నాను. దాంట్లో వారంతా 90 ఏళ్లు పైబడిన వారే. వారిలో శ్యామ్‌ ఫొటో నన్ను ఆకట్టుకుంది. వెంటనే ఆయన వివరాలు తెలుసుకోవాలని ఎన్నికల అధికారులను కోరాను’ అన్నారు నందా. అప్పట్లో కినార్‌ డిప్యూటీ కమిషనర్‌గా ఉన్న సుధాదేవి అనే ఐఏఎస్‌ అధికారి కల్ప గ్రామానికి వెళ్లి శ్యామ్‌ను కలుసుకున్నారు. అప్పటికి శ్యామ్‌ వయసు 92 సంవత్సరాలు. 1917, జూలై 1న పుట్టిన శ్యామ్‌ ప్రభుత్వ పాఠశాలలో ఉపాధ్యాయుడిగా పనిచేసేవారు. 1951 ఎన్నికల్లో శ్యామ్‌కు ఎన్నికల డ్యూటీ వేశారు. ‘ముందు ఓటు వేసి తర్వాత ఎలక్షన్‌ డ్యూటీకి వెళ్లేందుకు అనుమతి ఇవ్వాలని మా నాన్న ఎన్నికల అధికారులను కోరారు. వారు ఒప్పుకోవడంతో అందరికంటే ముందే ఓటు వేశారు. అలా ఆయన దేశంలో మొట్టమొదట ఓటు వేసిన వ్యక్తి అయ్యారు’ అంటూ సుధాదేవికి విషయం వివరించారు శ్యామ్‌ కుమారుడు చంద్ర ప్రకాశ్‌. ఆయనకిప్పుడు 53 ఏళ్లు. శ్యామ్‌ శరణ్‌ కథను సుధాదేవి నందాకు చెప్పారు. దాంతో నందా నాలుగు నెలల పాటు ఎన్నికల రికార్డులన్నింటినీ పరిశీలించారు. ఢిల్లీలోని ఎన్నికల సంఘం ప్రధాన కార్యాలయంలో రికార్డులను కూడా తనిఖీ చేసి శ్యామే మొదటి ఓటరన్న సంగతిని నిర్ధారించారు. విషయం తెలిసిన అప్పటి  కేంద్ర ప్రధాన ఎన్నికల అధికారి నవీన్‌ చావ్లా 2012లో స్వయంగా కల్ప గ్రామానికి వెళ్లి శ్యామ్‌ను సత్కరించారు. 


 కల్ప : భారతదేశ తొలి ఓటరు శ్యామ్ నేగి (97) సతీ సమేతంగా  ఎనిమిదో విడత పోలింగ్‌లో తన ఓటు హక్కును వినియోగించుకున్నారు. బుధవారం ఆయన కల్పలో భార్యతో కలిసి ఓటు వేశారు. ఇప్పటివరకు 15 లోక్‌సభ ఎన్నికలతోపాటు హిమాచల్‌ప్రదేశ్‌లో జరిగిన అన్ని ఎన్నికల్లోనూ శ్యామ్ నేగి ఓటుహక్కు వినియోగించుకున్నారు. ఇలా ఓటేసినవారు ఇంకా ఉన్నప్పటికీ ఆయన ప్రత్యేకత ఆయనదే.. ఎందుకంటే భారతదేశ తొలి ఓటరు ఆయనే..
 
 దాంతో 1951లో తొలిసారిగా జరిగిన లోక్‌సభ ఎన్నికల దగ్గరనుంచి ఇప్పటివరకు జరిగిన మొత్తం 16 సార్వత్రిక ఎన్నికల్లోనూ శ్యామ్ నేగి ఓటు వేయటం విశేషం. దాంతో ఆయనను రాష్ట్ర ఎన్నికల సంఘం ఘనంగా సత్కరించింది. ఈ సందర్భంగా శ్యామ్ నేగి మాట్లాడుతూ 97 ఏళ్ల తానే ఓటు హక్కు వినియోగించుకున్నానని, ప్రజలందరూ ఓటు వేయాలని విజ్ఞప్తి చేశారు. కాగా శ్యామ్ నేగి జూలై ఒకటో తేదీన 98వ ఏట అడుగుపెట్టనున్నారు.
 
  


  భారత్ తొలి ఓటరు శ్యామ్ నేగి వ్యాఖ్య
  
  కల్ప (కిన్నౌర్): ఆయన వయసు 97 ఏళ్లు.. హిమాచల్‌ప్రదేశ్ నివాసి, రిటైర్డ్ హెడ్‌మాస్టర్.. ఏమిటి ఆయన గొప్పతనం అంటారా? 1951లో తొలిసారిగా జరిగిన లోక్‌సభ ఎన్నికల దగ్గరనుంచి ఇప్పటివరకు మొత్తం 15 సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో ఓటేశారు. ఇప్పుడు జరుగుతున్న 16వ లోక్‌సభ ఎన్నికల్లోనూ ఓటేయనున్నారు. ఇందులో విశేషముంది.. అలాంటివారు ఇంకా ఉండొచ్చంటారా? ఇలా ఓటేసినవారు ఇంకా ఉన్నప్పటికీ ఆయన ప్రత్యేకత ఆయనదే.. ఎందుకంటే భారతదేశ తొలి ఓటరు ఆయనే..! పేరు శ్యామ్ నేగి. ఇప్పటివరకు 15 లోక్‌సభ ఎన్నికలతోపాటు హిమాచల్‌ప్రదేశ్‌లో జరిగిన అన్ని ఎన్నికల్లోనూ ఆయన ఓటుహక్కు వినియోగించుకున్నారు. ఈనెల 7న జరగనున్న ఎనిమిదో విడత పోలింగ్‌లో నేగీ మరోసారి ఓటు వేయనున్నారు. ఈ నేపథ్యంలో పోలింగ్ రోజున ఆయన్ను ఘనంగా సత్కరించాలని రాష్ట్ర ఎన్నికల సంఘం నిర్ణయించింది. మీడియా దృష్టి మొత్తం తనపైనే ఉండటంతో ఈసారి ఓటేయడానికి కాస్త టెన్షన్‌గా ఉందని నేగి పేర్కొన్నారు. జూలై ఒకటో తేదీన 98వ ఏట అడుగుపెట్టనున్న శ్యామ్ నేగి.. ఓటేయడం ప్రతి పౌరుడి అత్యంత పవిత్రమైన విధి అని చెప్పారు.  భారత్‌లో మొదటి సార్వత్రిక ఎన్నికలు 1951 అక్టోబర్ 25 నుంచి 1952 ఫిబ్రవరి వరకు జరిగాయి. అప్పుడు మొట్టమొదటి పోలింగ్ కేంద్రాన్ని కి న్నౌర్ జిల్లా కల్పలో ఏర్పాటుచేశారు. ఆ సమయంలో అక్కడ ఎన్నికల విధుల్లో ఉన్న నేగి.. తొలుత తానే ఓటేశారు. దీంతో ఆయన భారత తొలి ఓటరుగా రికార్డులకెక్కారని రాష్ట్ర ఎన్నికల సంఘానికి చెందిన నీరజ్ శర్మ చెప్పారు.