నడిచే ఉద్యమం

నడిచే ఉద్యమం

జీవన కాలమ్
కొందరు పరిమితమైన ఆవరణలో పవిత్రమైన కలువ పువ్వులాగ దర్శనమిస్తారు. తమ చుట్టూ ఉన్న ప్రపంచాన్ని తమ మంచితనంతో, సౌహార్దంతో అలంకరిస్తారు. వేళ మించి పోగానే గంభీరంగా శలవు తీసుకుంటారు. ఆ కలువ పువ్వు పేరు- కళ్లు చిదంబరం.
 
కళ్లు చిదంబరానికీ నాకూ బంధుత్వముంది. దాదాపు 34 సంవత్సరాల కిందట- మిత్రు డు రఘు నా కళ్లు నాటికను చిత్రంగా తీయాలని తలపెట్టి నప్పుడు-  అందులో భాగమ యిన విశాఖ నటుడు చిదం బరం. చిదంబరం అసలు పేరు కొల్లూరు చిదంబరం. కాని ఆనాడు కళ్లు సినీమాలో నటించి మొదటి చిత్రం లోనే నంది అవార్డ్డుని తీసుకుని ఇంటి పేరుని నా రచన పేరుని చేసుకున్న మంచి నటుడు చిదంబరం. నాలాగే అతనూ విజయనగరంలో పుట్టాడు. అదీ మా బంధు త్వం. విచిత్రమేమిటంటే చిదంబరం పాత్ర నా నాటి కలో లేదు. లేని పాత్రని సృష్టించిన ఘనత రఘుదయితే దానికి ప్రాణం పోసి ఆ పాత్ర కారణంగా తన ఇంటి పేరునే చేసుకున్న ఘనత చిదంబరానిది. అంతేకాదు- ఉత్తరాంధ్ర యాసకు ప్రాచుర్యాన్నీ, ఒక పదునునీ తీసు కొచ్చిన ఘనత చిదంబరానిది. సరిగ్గా 45 సంవత్సరాల కిందట ఆంధ్రనాటక కళాపరిషత్తు పోటీల్లో విజయ వాడ రైల్వే ఇన్‌స్టిట్యూట్‌లో కళ్లు నాటికను ప్రదర్శించిన ప్పుడు-పోటీ సమాజాలలోని నటులు- పోటీ ప్రమే యం లేకుండా నన్ను తమ చేతుల మీద ఎత్తుకుని ఊరేగించారు. అలా ఊరేగించిన వారిలో ఎమ్.వి.రఘు, జంధ్యాల వంటి వారెందరో ఉన్నారు. ఓ రచయిత కృషికి అది గొప్ప బహుమతి.
 
 తర్వాత సినీమా.
 చిదంబరం విలక్షణమయిన నటుడు. నార్మన్ విస్డమ్ లాగ అతని ముఖమే పెద్ద కేరికేచర్. కేరికేచర్‌లో ఒక లాభం ఉంది. ఒక నష్టం ఉంది. ప్రేక్షకులను కొట్ట వచ్చినట్టు ఆకర్షిస్తుంది. (కేరికేచర్‌తో ఒక పాత్రను చిర స్మరణీయం చేసిన సృష్టికర్త కె.వి.రెడ్డి, నటించిన నటుడు రేలంగి. పాత్ర మాయాబజారులో ఉత్తరుడు.) ఆయితే దర్శకుడు దానినే వాడుకుంటే- అదే దృశ్యం ఎప్పుడూ అలాగే కనిపిస్త్తుంది. ఇది మొనాటినీ. చర్విత చర్వణం అయిపోతుంది. ఇది నటుడి పరిణతికి పరిమితమైన ప్రయోజనం. రొటీన్. తెలివయిన నటుడు అర్థం చేసుకుని అధిగమి స్తాడు. ఇది సవాలు. తన నటనా జీవితంలో ఆయా చిత్రాలలో టైప్ కాస్టింగ్ చేసిన ఎన్నో సందర్భాలను అధిగమించి తనదైన ముద్రని వేసుకున్నారు చిదంబరం.
 
  చంటి, అమ్మోరు, పెళ్లి పందిరి, గోవింద గోవింద ఇందుకు నిదర్శనాలు. శుభలేఖ సినీమాలో చిదంబరం పెళ్లిచూపు లకు వస్తాడు. మెల్లకన్ను. అతను పక్కన నిలబడిన అత్తగారిని చూస్తున్నాడు- తదేకంగా. పెళ్లి పెద్ద ఇబ్బంది పడిపో యాడు. బాబూ, పెళ్లి కూతురు ఇటువేపు ఉంది బాబూ అన్నాడు చెప్పలేక చెప్పలేక. తండ్రి ఇబ్బందిగా మా వాడు పెళ్లి కూతురునే చూస్త్తున్నాడండీ అన్నాడు. ఈ సీను ఊహిస్తూ ఓ రోజంతా నవ్వుకున్నాం నేనూ, కె.విశ్వనాథ్‌గారూ. తీరా ఈ సీను చిత్రంలో ఉందో లేదో నాకు గుర్తులేదు. కాని మిత్రుడు చిదంబరంతో మాట్లాడి నప్పుడు తరుచు నాకీ సీను గుర్తొస్తుంది.
 
 అయితే ఇది కేవలం చిదంబరం వ్యక్తిత్వంలో ఒక పార్శ్వం. గొప్ప ఉద్యమకారుడు. ఎప్పుడూ సాటి నటుల గురించి, తనతో ప్రయాణం చేసే సోదర కళాకా రుల గురించీ తాపత్ర యపడే మనిషి. విశాఖలో సకల కళాకారుల సమాఖ్యని ప్రారంభించాడు. పేద కళాకారు లకు ఆర్థిక సహాయాన్ని అందించాడు. చదువు చెప్పిం చుకోలేని పేద కళాకారుల పిల్లలకు జీతాలు, పుస్తకాలు వంటివి సమకూర్చే ఏర్పాట్లు చేశాడు. అన్నిటికంటే విశేషమైన ఉపకారం- ఈ ప్రాంతంలో ఏ కళాకారుడు కన్నుమూసినా-అంతరాలతో ప్రమేయం లేకుండా వెంటనే సమాఖ్య ఖాతాలోంచి రెండువేల రూపాయలు ఆ కుటుంబానికి చేరుతుంది.
 
 చివరి రోజుల్లో ఆరోగ్యం బొత్తిగా చెడింది. పక్కనే ఆక్సిజన్ సిలెండర్ పెట్టుకుని ముక్కుకి గొట్టం పెట్టు కుంటే తప్ప కూర్చోలేని పరిస్థితి. ఆ పరిస్థితిలోనూ సభ లను నిర్వహించాడు! ఆ మధ్య- విశాఖ కళాకారులకు మాత్రమే సన్ని హితుడైన మరో ఉద్యమకారుడు- అతి మామూలు మనిషి- కష్టంలో కొండంత మనస్సుతో నిలవగలిగిన ఒక వ్యక్తి- మొక్కల మోహన్ కన్నుమూశాడు. మా అందరికీ ఆప్తుడు. చిదంబరం పేరు పేరునా అందరికీ ఫోన్ చేశాడు. నాకయితే అరడజను సార్లు ఫోన్ చేశాడు. అంత నిస్సహాయత లోనూ- వచ్చి సభను నిర్వహించాడు. తాను రాలేని సభలను- రాకపోయినా- నిర్వహించిన సందర్భాలు నాకు తెలుసు.
 
 మంచితనం మీదా, స్నేహం మీదా, సౌహార్ద్రం మీదా, పక్కవాడికి చెయ్యగల సహాయం మీదా కొం డంత నమ్మకంగల వ్యక్తి. మొన్న చెన్నైలో ఉన్న నాకు విశాఖ నుంచి ఒక మిత్రుడు ఫోన్ చేసి కళ్లు చిదంబరం గారు ఆసుపత్రిలో చేరారు అన్నారు. అప్పటి నుంచీ ఆయనకి ఫోన్ చేస్తున్నాను. మధ్యాహ్నానికి వారి అబ్బాయి పలికాడు. నాన్నగారు వెళ్లిపోయారు- అదీ వార్త. కొందరు పరిమితమైన ఆవరణలో పవిత్రమైన కలువపువ్వులాగ దర్శనమిస్తారు. తమచుట్టూ ఉన్న ప్రపంచాన్ని తమ మంచితనంతో, సౌహార్ద్రంతో అలంక రిస్తారు. వేళ మించిపోగానే గంభీరంగా సెలవు తీసుకుం టారు-నిస్సహాయంగా కాదు. తృప్తిగా, హుందాగా, గర్వంగా.  కారణం- తమ ఉనికిని, తమ సౌజన్యాన్ని పంచిన ఆవరణ వారి చుట్టూ వెలుగుతూంటుంది.  ఆ కలువ పువ్వు పేరు- కళ్లు చిదంబరం.

గొల్లపూడి మారుతీరావు