ఇప్పుడన్నీ స్మార్ట్‌ఫోన్‌లోనే ఉన్నాయి.. ఇదివరకు ఫోన్‌.. కమ్యూనికేషన్‌ టూల్‌..! కానీ నేడు మనిషిని ఎంగేజ్‌ చేసే ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్‌ వాల్‌.. అవసరమైనప్పుడు మాత్రమే కమ్యూనికేషన్‌.. ఎప్పుడూ ఎంటర్‌టైన్‌మెంటే!! మునుపు రోజువారీ ఒత్తిళ్ల నుంచి ఒక తెరపిగానే వినోదం ఉండేది..! ఇప్పుడు వినోదమే రోజువారీ ఒత్తిడిగా మారింది! ఇవన్నీ కూడా సోషల్‌ మీడియాలోని పలు ప్లాట్‌ఫామ్స్‌ మీద ప్లే అయిన జోక్సే.. స్మార్ట్‌ఫోన్‌కి మనం ఎంత అడిక్ట్‌ అయ్యామో చెబుతూ! వాటిని చూసి నవ్వుకుంటాం. కానీ అడిక్షన్‌ గురించి ఆలోచించం. ఎందుకంటే ఆ లిస్ట్‌లో మనం లేమని మన ధీమా! కానీ ఎవ్వరం ఈ అడిక్షన్‌కి అతీతులం కాదని ఒక్క క్షణం మనల్ని మనం తరచి చూసుకుంటే తెలిసిపోతుంది. ఈ కథనం చదవబోతున్న పాఠకులకు ఒక విజ్ఞప్తి.. ఒక్క అయిదు నిమిషాలు మీ స్మార్ట్‌ఫోన్‌ను మరచిపోండి.. నోటిఫికేషన్స్‌ టోన్‌ వినబడుతున్నా పట్టించుకోకుండా! వెల్‌కమ్‌ "బ్యాక్‌ టు దిస్‌ పేజ్‌.. " ఉండగలిగారా అయిదు నిమిషాలు.. స్మార్ట్‌ఫోన్‌ని పట్టించుకోకుండా! కాస్త కష్టమైంది కదా! ప్రపంచాన్నంతా ఇముడ్చుకుని మన అరచేతిలోకి వచ్చిన స్మార్ట్‌ఫోన్స్, ట్యాబ్స్, లాప్‌టాప్స్‌ ఎట్‌సెట్రా స్మార్ట్‌ డివైసెస్‌ మన జీవితాలను ఎంతలా  కంట్రోల్‌ చేస్తున్నాయో కదా... జెన్‌ జెడ్‌కి తెలీదు కానీ మిలేనియల్స్‌కి గుర్తుండే ఉంటుంది.. ప్రైవేట్‌ టీవీ చానెల్స్‌ వచ్చిన కొత్తలో.. ఎవరైనా ఎవరింటికైనా వెళితే.. ‘రండి.. రండి..’ అంటూ పలకరించి ఆ అతిథికి గ్లాసుడు మంచినీళ్లిచ్చేంత తీరిక ఆ ఇంట్లో వాళ్లకు ఉండేది కాదు. అందరూ టీవీకి అతుక్కుపోయి కూర్చునేవారు. అంతేకాదు ప్రైవేట్‌ చానెళ్లలో ప్రసారమయ్యే సీరియళ్ల మోహంలో పడి.. ఇంట్లో ఇల్లాళ్లు తిండి కూడా పెట్టట్లేదు.. కమర్షియల్‌ బ్రేక్స్‌లోనే వంట అయినా.. తిండి అయినా అంటూ వాపోయిన కుటుంబ సభ్యులూ ఉన్నారు. ఇవీ పైన ఉదహరించిన తీరులో వారపత్రికల్లో కార్టూన్లుగా.. సినిమాల్లో హాస్య సన్నివేశాలుగా కనిపించిన దాఖలాలున్నాయి. దాన్ని మించిన వ్యసనమైంది ఈ స్మార్ట్‌ ఫోన్‌ అండ్‌ స్మార్ట్‌ డివైసెస్‌ వాడకం. నిరంతర వీక్షణ స్రవంతి.. ఇదివరకు లేవగానే చాలామంది భగవంతుడి ఫొటోనో.. లేకపోతే తమకిష్టమైన కుటుంబ సభ్యుల మొహమో.. లేదంటే తమ అరచేతులను తామే చూసుకునేవారు. ఇప్పుడు లేవగానే కళ్లు మూసుకునే పడక మీద ఫోన్‌ వెదుక్కునే పరిస్థితి. కళ్లు తెరవగానే కుడిచేయి దంతధావనం కోసం బ్రష్‌ పట్టుకోవడానికి సిద్ధమవదు. చూపుడు వేలు స్మార్ట్‌ ఫోన్‌ మీద స్క్రోల్‌ చేయడానికి సన్నద్ధమవుతుంది. ఇదివరకు న్యూస్‌ పేపర్‌ చదివితే కాని రోజు మొదలయ్యేది కాదు. ఇప్పుడు స్మార్ట్‌ ఫోన్‌లోని వాట్సాప్‌ స్టేటస్‌ల నుంచి స్నాప్‌ చాట్, టెలిగ్రామ్, ఇన్‌స్టాగ్రామ్, యూట్యూబుల్లోని అప్‌డేట్స్‌ చూస్తేగానీ డే స్టార్ట్‌ అవట్లేదు. చూశాక అక్కడితో ఆగదు.. ఆ వీక్షణ స్రవంతి నిర్విరామంగా.. రాత్రి పడుకునే వేళదాకా సాగుతూనే ఉంటుంది. అర్ధరాత్రి దాటినా.. ఇంకా ఫోన్‌ స్క్రీన్‌ వెలుగుతూనే ఉంటుంది. తెల్లవారి పనో.. ఆఫీస్‌ టాస్కో హఠాత్తుగా గుర్తొచ్చి.. బలవంతంగా నిద్రకు ఉపక్రమించాల్సిందే తప్ప ఫోన్‌లో వీక్షణలు చాలు అనిపించి మాత్రం కాదు. ‘డిన్నర్‌ రెడీ.. ’ అని అమ్మ పిలిస్తే ఎవరూ పట్టించుకోరు. అందరూ తమ సెల్‌ఫోన్‌ వాట్సాప్‌ చాట్స్‌లో నిమగ్నమై ఉంటారు. వాళ్ల వాలకం చూసి ‘డిన్నర్‌ రెడీ.. డైనింగ్‌ టేబుల్‌ దగ్గరకు వస్తే తినొచ్చు’ అని వాట్సాప్‌లోని వాళ్ల ఫ్యామిలీ గ్రూప్‌లో మెసేజ్‌ పెట్టగానే అందరూ చూసుకొని డైనింగ్‌ టేబుల్‌ దగ్గరకు వచ్చేస్తారు. ఒక అబ్బాయి రోడ్‌ మీద ఫోన్‌లో యూట్యూబ్‌ చూసుకుంటూ వెళ్తుంటాడు. వెనుక నుంచి బైక్‌ మీద వచ్చిన ఇంకో కుర్రాడు అమాంతం అతని ఫోన్‌ తీసుకుని ఉడాయిస్తాడు. హాల్లో కుటుంబ సభ్యులంతా కూర్చుని ఉంటారు. కలసి కబుర్లు చెప్పుకోకుండా.. ఎవరికి వారే  అందరూ వాళ్ల వాళ్ల ఫోన్స్‌లో నిమగ్నమై ఉంటారు. ఇంకొక ఇంట్లో.. భోజనాల వేళ.. అమ్మ డైనింగ్‌ టేబుల్‌ దగ్గర కూర్చుని.. అందరికీ ప్లేట్స్‌లో సెల్‌ ఫోన్స్‌ సర్వ్‌ చేస్తుంటుంది. ఇంకో చోట.. డైనింగ్‌ టేబుల్‌ దగ్గరకి వచ్చిన ఫ్యామిలీ మెంబర్స్‌ అంతా.. టేబుల్‌ మీదున్న బౌల్లో ఫోన్స్‌ పెడితే గానీ వాళ్ల కంచాల్లో అమ్మ భోజనం వడ్డించదు. ఇంపార్టెంట్‌ మీటింగ్‌ జరుగుతూ ఉంటుంది. స్పీకర్‌ మాట్లాడుతుంటాడు. మిగిలినవాళ్లంతా ఫోన్స్‌లో జోక్స్‌ షేర్‌ చేసుకుంటూనో.. ఇన్‌స్టాలో రీల్స్‌ చూస్తూనో.. మీమ్స్‌ సెండ్‌ చేసుకుంటూనో.. చాట్‌ చదువుకుంటూనో.. యూట్యూబ్‌ షార్ట్స్‌ ఎంజాయ్‌ చేస్తూనో ఉంటారు! బ్రెడ్‌ అండ్‌ బటర్‌.. ‘ఒక్క అయిదు నిమిషాలు ఇన్‌స్టాలో రీల్స్‌ చూసి.. సీరియస్‌గా చదువుకుంటాను ఇక’.. ‘అబ్బ వర్క్‌తో తల వేడెక్కింది కాసేపు యూట్యూబ్‌ చూసి.. రిఫ్రెష్‌ అయితే మళ్లీ వర్క్‌లో పడొచ్చు’.. ‘పావు గంట నుంచి వాట్సాప్‌ చెక్‌ చేసుకోలేదు. ఒక్కసారి చెక్‌ చేసుకుని ఇంటి పనిలో పడిపోతా’ .. ఇలా సోషల్‌ మీడియా ప్లాట్‌ఫామ్స్‌ అన్నీ ఊరించేవే! ఆ అయిదు నిమిషాలు.. రిఫ్రెష్‌మెంట్‌.. చెక్‌ చేసుకోవడానికి అంతే లేకుండా చేస్తాయి. చూస్తున్న కొద్దీ పుట్టుకొస్తుంటాయి అక్షయ పాత్ర మాదిరి. తలాతోకా లేని విషయాల నుంచి తలలు పగలకొట్టుకునే చర్చల దాకా యూజర్స్‌ని అందులో ఎంగేజ్‌ చేస్తాయి. వాటి తీరే అది. అవి బతుకున్నదే వాటి మీద. ఎలాగైనా.. ఎక్కడిదాకా వెళ్లయినా సరే యూజర్స్‌ని నిమగ్నం చేయాలి. అందుకే అస్ట్రాలజీ నుంచి అంతరిక్షం దాకా.. వంటింటి చిట్కాల నుంచి పాలెస్తినా, ఇజ్రాయేల్‌ దాకా, రైమ్స్‌ అండ్‌ రిడిల్స్‌ నుంచి రష్యా – ఉక్రెయిన్‌ యుద్ధం దాకా, కుల, మతాలు, కంట్రీ పాలిటిక్స్‌ నుంచి ఎన్‌ఆర్‌ఐ ఇంట్రెస్ట్‌ల దాకా.. కుట్లు, అల్లికలు, జడలు, మేకప్‌ నుంచి పారిస్‌ ఫ్యాషన్‌ దాకా.. లోకల్‌ స్ట్రీట్‌ సింగర్‌ నుంచి కొరియన్‌ పాప్‌ బాండ్స్‌ దాకా.. నెలల పిల్లల నుంచి సెంచరీకి దగ్గరగా ఉన్న వృద్ధుల దాకా.. డాన్స్, యాక్టింగ్, కామెడీ, సీరియస్, థియేటర్, సినిమా, ఫైన్‌ ఆర్ట్స్, స్పోర్ట్స్, మెన్, విమెన్, ఎల్‌జీబీటీక్యూ.. ఒక్కరేమిటీ.. ఒక్కటేమిటీ.. ఎన్నిటినో కలబెట్టడం.. ఎందరినో ఇన్‌ఫ్లుయెన్సర్స్‌గా మార్చి వీక్షకులను ఏమార్చడం.. సోషల్‌ మీడియా ప్లాట్‌ఫామ్స్‌కి బ్రెడ్‌ అండ్‌ బటర్‌..! 95% మంది తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లలు స్మార్ట్‌ఫోన్‌కి అడిక్ట్‌ అయ్యారని ఆందోళన చెందుతున్నారు. 80 శాతం మంది తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లలకు గేమింగ్‌ వ్యసనంగా మారిందని వాపోతున్నారు. 70 శాతం పేరెంట్సేమో తమ పిల్లలు అడల్ట్‌ కంటెంట్‌ను చూస్తున్నారని భయపడుతున్నారు. – ‘బాటు టెక్‌’ తాజా సర్వే. ఆ నెట్‌వర్క్‌లో.. మంచినీళ్ల వసతి ఉన్నా లేకపోయినా కూల్‌డ్రింక్‌ ఫెసిలిటీ లేని పల్లెలు ఎలా లేవో.. ఇంట్లో సరకులున్నా లేకపోయినా స్మార్ట్‌ఫోన్‌ లేని ఇల్లు లేదిప్పుడు. అంత ఎసెన్షియల్‌ కమొడిటీ అయిపోయింది అది. కమ్యూనికేషన్‌ నుంచి వాలెట్, నేవిగేటర్, న్యూస్‌ జర్నల్‌ వంటి అత్యవసరాలే కాక వినోదాన్ని పంచే సాధనంగా కూడా మారిపోయే! అలాంటప్పుడు సోషల్‌ మీడియా నెట్‌వర్క్‌లో చిక్కకుండా ఎలా ఉంటాడు మనిషి?! దైనందిన జీవితం నుంచి జ్ఞాన సముపార్జన వరకు అన్నీ.. అన్నిటికీ ఇంటర్నెట్‌.. దానితో అనుసంధానమైన డిజిటల్‌ ప్లాట్‌ఫామ్సే సోర్స్‌ అయిపోయే! డిజిటల్‌ విప్లవం ప్రపంచాన్ని గ్రామం నుంచి ఇంకా సూక్ష్మంగా మార్చి అరచేతిలోని స్మార్ట్‌ఫోన్‌లో కూర్చింది. దానికి మనిషిని నిలువెత్తు బానిసను చేసింది. ఒక రోబోలా మార్చింది. దాంతో మనిషి ప్రాక్టికాలిటీలో కన్నా డిజిటల్‌ వరల్డ్‌లోనే ఎక్కువ గడుపుతున్నాడు. ప్రపంచంతో ఉన్న స్పర్శను కోల్పోయి.. డివైసెస్‌తో పెనవేసుకుపోతున్నాడు. ఒకరకంగా అవి మనిషికి అవిభక్త కవలలయ్యాయి. అవసరం కాదు వ్యసనం.. హఠాత్తుగా ఇంటర్నెట్‌ ట్రాఫిక్‌.. డిజిటల్‌ ట్రాఫిక్‌ జామ్‌ అయి ప్రపంచమంతా స్తంభించిపోయి.. డిజిటల్‌ డివైసెస్‌ అన్నీ స్క్రాప్‌గా మారిపోతే.. మనిషి పరిస్థితి ఏంటీ? మానసిక వైకల్యం వచ్చేస్తుందేమో! చూపుడు వేలిని గాల్లో స్క్రోల్‌  చేస్తూ నడుస్తాడేమో! చుట్టూ ఉన్న పరిసరాల పరిజ్ఞానం అప్పుడు మొదలవుతుందేమో! అతిశయోక్తేం కాదు.. ఆ స్థితీ ఎంతో దూరంలో లేదు అంటున్నారు మానసిక నిపుణులు. అంతేకదా.. దేన్నయినా అవసరాన్ని మించి వాడితే దేనిమీదైనా అవసరం కన్నా ఎక్కువ ఆధారపడితే.. అది వ్యసనమే అవుతుంది. ఇప్పుడు మనం ఆ దశలోనే ఉన్నాం. చంటి పిల్లలు కూడా స్మార్ట్‌ఫోన్‌ ముందుంటేనే ముద్ద మింగుతున్నారు. ఏ కాలానికి తగ్గట్టు ఆ కాలానికి ఉండాలి. అయితే ఆ అప్‌డేట్‌ కాలాన్నే మరచిపోనివ్వవద్దు కదా! కానీ నేటి స్టేటస్‌ దీనికి భిన్నంగా ఉంది. డిజిటల్‌ డివైసెస్‌ ద్వారా డిజిటల్‌ వరల్డ్‌కి ఎంతలా కండిషన్డ్‌ అయ్యామంటే మనం చేసే ప్రతి చిన్న పనికీ అవతలి వాళ్ల లైకులు, షేర్లు, కామెంట్లతో ఆమోదం కోరుకోనేంతలా! ఇది మన పని మీద.. నైపుణ్యం మీద.. ఇందాక చెప్పుకున్నట్టు మానసిక ఆరోగ్యం మీదా ప్రతికూల ప్రభావం చూపిస్తోంది. ఆందోళనకు కారణమవుతోంది. డిప్రెషన్‌కి దారితీస్తోంది. చుట్టూ ఉన్న ప్రపచంతో డిస్కనెక్ట్‌ చేస్తోంది. ఫాస్టింగ్‌.. అదే ఉపవాసం..! ఏదైనా వ్యసనంగా మారితే ఏం చేస్తాం.. డీఅడిక్షన్‌కి ట్రై చేస్తాం. తిండి కూడా వ్యసనమైతే కంట్రోల్‌ చేయడానికి మొదట డైట్‌ ప్లాన్‌ తీసుకుంటాం. అందులో ఫాస్టింగ్‌ని ఇన్‌క్లూడ్‌ చేస్తాం. అలాగే ఈ డిజిటల్‌ అడిక్షన్‌ని పోగొట్టుకోవడానికీ ఉపవాసం ఉంది. అదే డిజిటల్‌ ఫాస్టింగ్‌ లేదా డిజిటల్‌ డిటాక్స్‌. స్మార్ట్‌ ఫోన్స్, ట్యాబ్స్, లాప్‌టాప్స్‌ను పక్కనపెట్టి.. సోషల్‌మీడియా యాప్స్‌ నుంచి వారంలో ఒకరోజో.. పక్షానికి ఒకరోజో.. లేదా నెలలోనో ఇలా వీలును బట్టి బ్రేక్‌ తీసుకోవడమన్నమాట. ఇప్పుడు అదే ట్రెండ్‌.. ఇప్పుడున్న ప్రపంచానికి ఏ మంచినైనా అలవాటు చేయాలంటే దాన్ని ముందు ట్రెండ్‌గా వైరల్‌ చేయాలి. డిజిటల్‌ స్లేవరీలో అదీ ఒక భాగమే. సరే విషయానికి వస్తే.. ఇప్పుడు డిజిటల్‌ డీఅడిక్షన్‌ స్టార్ట్‌ అయిపోయింది. ఇంకా చెప్పాలంటే అవసరానికి తప్ప మిగిలిన సమయాల్లో.. సందర్భాల్లో డిజిటల్‌ డివైసెస్‌ని దూరంగా ఉంచడం.. రియల్‌ వరల్డ్‌తో అంటే చుట్టూ ఉన్న మనుషులు.. పరిసరాలతో మమేకం అవడం.. ఇంటర్నెట్‌ హెల్ప్‌ తీసుకోకుండా.. స్వయంగా శోధించడం.. టెక్నికల్‌ సపోర్ట్‌తో కాకుండా సొంతంగా ప్రయత్నించడం.. సరికొత్త జీవన శైలిగా మారింది. ఇప్పుడు ఇదే వెల్‌నెస్‌ ట్రెండ్‌ అయింది. దీన్ని ప్రాక్టీస్‌ చేస్తోంది సెకండ్‌ యూత్‌ అనుకునేరు.. కాదు.. యువతే! ఒక పూటో.. ఒక రోజో భోజనం మానేయడానికి ఈ రోజుల్లో అంత విల్‌ పవర్‌ అక్కర్లేదు. కానీ డిజిటల్‌ వరల్డ్‌ నుంచి డిస్కనెక్ట్‌ కావడానికి చాలా విల్‌ పవర్‌ అవసరం. అదంత ఈజీ కాదు. కాసేపు ఫోన్‌ కనిపించకపోతేనే ఊపిరి ఆగిపోతుందేమో అని గాభరాపడే ప్రాణాలు మనవి! అలాంటిది ఒక పూటో.. ఒక రోజో ఆ డివైసెస్‌కి దూరంగా.. ఇంటర్నెట్‌ నుంచి లాగౌట్‌ అవడమంటే నిజంగా సాహసమే! అందుకే మొదట్లో మాటి మాటికీ ఫోన్‌ని వెదుక్కోవాలనిపిస్తుంది. విసుగు, చిరాకు కలుగుతుంది. ఒంటరైపోయామనే భావన వెంటాడుతుంది. వీటన్నిటినీ అధిగమించి ఉపవాస దీక్షను విజయవంతం చేసుకోవడమంటే విల్‌ పవర్‌కి పరీక్ష పెట్టడమే! డిజిటల్‌ ఫాస్టింగ్‌ వల్ల ప్రయోజనాలు..  చేసే పని మీద ఏకాగ్రత కుదురుతుంది. పనిలో నాణ్యతా పెరుగుతుంది. డిజిటల్‌ ప్లాట్‌ఫామ్స్‌ ఇచ్చే విస్తృతమైన సమాచారం ఎనలేని ఆనందాన్నే ఇస్తుండొచ్చు. కానీ అవసరం లేని అదనపు సమాచారమేదైనా  మెదడుకు భారమే తప్ప పనికొచ్చే వ్యవహారంగా ఉండదు. పైగా లేనిపోని కన్‌ఫ్యూజన్‌లోకీ నెడుతుంది.   అందుకే అప్పుడప్పుడూ డిజిటల్‌ ఫాస్టింగ్‌ చేస్తే ఒత్తిడి తగ్గుతుంది. మెదడు విశ్రాంతి పొంది రీచార్జ్‌ అవుతాం. రాత్రివేళల్లో స్మార్ట్‌ ఫోన్, ట్యాబ్, లాప్‌టాప్‌ వంటివి చూడటం వల్ల వాటి స్క్రీన్‌ లైట్స్‌ కళ్ల మీద పడి.. మెదడు ఇంకా రాత్రి కాలేదేమో అనే భావనలో ఉండిపోయి నిద్రను దూరం చేస్తుంది. దాంతో సహజంగా ఉండే స్లీప్‌ – వేకప్‌ సైకిల్‌ డిస్టర్బ్‌ అవుతుంది. నిద్రలేమి చెంత చేరుతుంది. డిజిటల్‌ డివైసెస్‌ వ్యసనం వల్ల గనక నిద్రలేమి దరి చేరితే దానికి ఒకటే మార్గం.. ఇంటర్మిటెంట్‌ డిజిటల్‌ ఫాస్టింగ్‌. దీనివల్ల మంచి నిద్ర కంటికి చేరి.. ఉదయాలు ఫ్రెష్‌గా మొదలవుతాయి. ఆ రోజంతా ఆహ్లాదంగా గడుస్తుంది. డిజిటల్‌ వరల్డ్‌కు దూరంగా ఉంటే మెదడు చురుగ్గా ఉంటుంది. కొత్త కొత్త కాన్సెప్ట్స్‌ను ఆలోచించడానికి మెదడు మొగ్గు చూపుతుంది. సృజన వికసిస్తుంది. ఈ రోజుల్లో.. బంధాలు, అనుబంధాలు బలహీన పడటంలో డిజిటల్‌ డివైసెస్‌దే ప్రధాన పాత్ర అంటున్నారు  ఫ్యామిలీ కౌన్సెలర్లు. మునుపటిలా బంధాలు బలపడి.. అనుబంధాలు వెల్లివిరిసి, స్నేహానురాగాలను ఆస్వాదించాలను కుంటే దానికి సింపుల్‌ వే.. డిజిటల్‌ డివైసెస్‌కి డైవోర్స్‌ ఇవ్వడమే అని చెబుతున్నారు. కుటుంబం, బంధుమిత్రులతో గడిపిన క్షణాలు.. సందర్భాలు.. ఏ డిజిటల్‌ మీడియం ఇవ్వలేని అసలైన వినోదాన్ని.. ఆనందాన్నిస్తాయి. ఎప్పటికీ మరచిపోలేని జ్ఞాపకాలుగా మలుస్తాయని చెబుతున్నారు మానసిక విశ్లేషకులు. మన దగ్గర 9 –17 ఏళ్లలోపు పిల్లల్లో 60 శాతం మంది రోజుకు మూడు గంటల కంటే ఎక్కువే సోషల్‌ మీడియా లేదా గేమింగ్‌ ప్లాట్‌ఫామ్స్‌లో గడుపుతున్నారని నిరుడు నవంబర్‌లో చేసిన ఒక అధ్యయనంలో వెల్లడైంది. ఎలా స్టార్ట్‌ చేయాలి.. ముందు ఈ డిజిటల్‌ వరల్డ్‌ నుంచి ఎందుకు బ్రేక్‌ తీసుకోవాలనుకుంటున్నారో నిర్ధారించుకోవాలి. పని మీదే ఫోకస్‌ చేసి.. నైపుణ్యం పెంచుకోవడానికా? ఆందోళన తగ్గించుకోవడానికా? లేదంటే కళ్లముందున్న చిన్న చిన్న ఆనందాలను ఆస్వాదించడానికా? ఇలా దేనికోసం డిస్కనెక్ట్‌ కావాలనుకుంటున్నారో స్పష్టంగా తెలిస్తేనే ఫాస్టింగ్‌ ఈజీ అవుతుంది. అలాగే రోజంతా ఉండాలనుకుంటున్నారా? రోజులో కొన్ని గంటలు మాత్రమే చాలనుకుంటున్నారా? ముందు గంటల నుంచి మొదలుపెట్టి.. రోజులకు పెంచుదామనుకుంటున్నారా.. అనేదాన్ని డిజిటల్‌ డివైసెస్‌ యూసేజ్‌.. దానికి అలవాటుపడిన తీవ్రతను బట్టి నిర్ణయించుకోవాలి. థసౌకర్యాన్ని బట్టి ఫాస్టింగ్‌ టైమ్‌ని నిర్ధారించుకుని వారం.. వర్జ్యం.. మీనం.. మేషం లేక్కపెట్టకుండా తక్షణమే స్టార్ట్‌ చేయాలి. ఏరోజు.. ఏ పూట డిజిటల్‌ ఫాస్టింగ్‌ ఉండబోతున్నారో.. ఆ సమాచారాన్ని కుటుంబం, ఆప్తులు, సన్నిహితులు.. బాస్‌.. కొలీగ్స్‌ ఇలా మీ సర్కిల్‌లో ఉన్న వారందరికీ తెలియజేయాలి. మీ స్మార్ట్‌ ఫోన్, ఇతర డివైసెస్‌లోని నోటిఫికేషన్‌ ఆప్షన్‌ని టర్న్‌ ఆఫ్‌ చేయడం.. వీలైతే సోషల్‌ మీడియాను అన్‌ఫ్రెండ్‌ చేయాలి. ఇంకా కుదిరితే ఫోన్‌తోపాటు మిగతా డివైసెస్‌లోని సోషల్‌ యాప్స్‌ అన్నిటినీ తాత్కాలికంగా అన్‌ఇన్‌స్టాల్‌ చేయడం మంచిది. భోజనం చేసేటప్పుడు.. ఫ్యామిలీ, ఫ్రెండ్స్‌తో ఉన్నప్పుడు.. రాత్రి పడుకునే ముందు.. పని వేళల్లో స్మార్ట్‌ఫోన్‌కి దూరంగా ఉండాలి. మాటి మాటికీ ఫోన్‌ చెక్‌ చేయాలనుకునే టెంప్టేషన్‌కి డిలిట్‌ ఫరెవర్‌ కొట్టేయాలి. అయినా టెంప్ట్‌ అవుతుంటే డిజిటల్‌ ఫాస్టింగ్‌ ఎందుకు చేస్తున్నామో పదే పదే గుర్తుతెచ్చుకోవాలి. సోషల్‌ మీడియా నుంచి డిస్కనెక్ట్‌ అవడం వల్ల దొరికిన విలువైన సమయాన్ని రీడింగ్‌.. ఎక్సర్‌సైజెస్‌.. లేదా చిరకాల అభిరుచుల కోసం వినియోగించుకోవాలి. చేయాలనుకుని చేయలేకపోయిన.. ఎంతోకాలంగా వాయిదా వేసుకుంటూ వస్తూన్న పనుల కోసమూ కేటాయించుకోవచ్చు. లేదా ఇతర ఆసక్తుల మీదా వెచ్చించొచ్చు. బిఫోర్‌ లాగౌట్‌.. కళ్లముందు మంచి నీటి ప్రవాహం ఉన్నా.. గుక్కెడు నీళ్లు మాత్రమే దాహాన్ని తీరుస్తాయి. వెల్లువ ఉంది కదాని దాన్ని పొట్టలో నింపేయలేం కదా! ఈ డిజిటల్‌ ఇన్‌ఫో కూడా అంతే! ఆ అజీర్తి నుంచి బయటపడేసే ఏకైక మెడిసన్‌ డిజిటల్‌ ఫాస్టింగ్‌. ఈ ఉపవాస దీక్షవల్ల సైడ్‌ ఎఫెక్ట్స్‌ ఉండవు.. అన్నీ అనుకూల ప్రభావాలే! కాబట్టి.. మీ డిజిటల్‌ ఫాస్టింగ్‌ గోల్స్‌ని మీ ఫ్యామిలీ, ఫ్రెండ్స్‌తో కూడా పంచుకుని.. ఫాస్టింగ్‌ వైపు వాళ్లనూ ప్రోత్సహించాలి. ఇలా ఏర్పాటు చేసుకున్న సపోర్ట్‌సిస్టమ్‌ మీ ప్రయాణాన్ని మీరు ఆస్వాదించేలా చేస్తుంది. లక్ష్యానికీ త్వరగా  చేరుస్తుంది. సెలబ్రిటీలు ఆమిర్‌ ఖాన్, ఫాతిమా సనా షేఖ్, అమిత్‌ సాద్, ఇషా గుప్తా వంటి బాలీవుడ్‌ సెలబ్రిటీలు తరచుగా డిజిటల్‌ ఫాస్టింగ్‌ చేస్తుంటారు. బాడ్మింటన్‌ ప్లేయర్‌ పీవీ సింధు కూడా డిజిటల్‌ ఫాస్టింగ్‌లో ఉంటుందని వెబ్‌సైట్స్‌ సోర్సెస్‌ చెబుతున్నాయి. ఈ ఊళ్లో.. మాహారాష్ట్రలోని సాంగ్లీ జిల్లా.. వడ్గాంలో ప్రతిరోజు సాయంకాలం ఏడు గంటలకు ఒక సైరన్‌ మోగుతుంది. అలా మోగగానే ఆ గ్రామస్థులంతా తమ ఇళ్లళ్లో టీవీలు, ఫోన్లు స్విచ్‌ ఆఫ్‌ చేసుకుంటారు. తర్వాత గం.8.30 నిమిషాలకు మళ్లీ సైరన్‌ మోగుతుంది. అప్పుడు టీవీలు, ఫోన్‌లు స్విచాన్‌ చేసుకుంటారు. ఈ గంటన్నరపాటు వాళ్లంతా కుటుంబంతో.. ఇరుగుపొరుగుతో కబుర్లు చెప్పుకుంటూ.. పిల్లలను ఆడిస్తూ.. చదివిస్తూ కాలక్షేపం చేస్తారు. ఇది దాదాపు రెండేళ్ల నుంచి అమల్లో ఉంది. వడ్గాంను డిజిటల్‌ డీటాక్స్‌ విలేజ్‌గా అభివర్ణిస్తున్నారు. ఇక్కడ మూడు వేల వరకు జనాభా ఉంటుంది. అంతా రైతులు, సుగర్‌ ఫ్యాక్టరీ కార్మికులే! కరోనా సమయంలో ఆన్‌లైన్‌ పాఠాలు తప్పనిసరై స్మార్ట్‌ఫోన్స్‌ వాడటంతో.. ఆ ఊరి విద్యార్థులంతా ఫోన్లకు అడిక్ట్‌ అయ్యారట. ఇరవైనాలుగ్గంటలూ ఫోన్లతోనే ఆడుకుంటుండంతో ఇటు చదువులోనూ.. అటు ఆటల్లోనూ చురుకుదనం తగ్గి బద్ధకంగా తయారయ్యాట. పెద్దవాళ్లూ ఇందుకు భిన్నంగా కనిపించక వాళ్లూ టీవీలకు అతుక్కుపోయారు. ఇలాగైతే కష్టమని.. పిల్లలు బాగుపడాలంటే ముందు పెద్దవాళ్లను దారిలో పెట్టాలని భావించిన స్కూల్‌ టీచర్లు.. గ్రామ పంచాయతీ సభ్యులతో మాట్లాడి ఈ డిజిటల్‌ డిటాక్స్‌ నిర్ణయాన్ని  తీసుకున్నారు. మొదట్లో సైరన్‌ మోగగానే ఇంటింటికీ వెళ్లి చెక్‌ చేసేవారట.. ఫోన్లు, టీవీలు కట్టేశారా లేదా అని. గంటన్నర డిజిటల్‌ డీటాక్స్‌ మంచి ఫలితాలనివ్వడంతో.. గ్రామస్థులే స్వచ్ఛందంగా సైరన్‌ మోగగానే డివైసెస్‌ని కట్టేయసాగారని ఆ గ్రామ సర్పంచ్‌ విజయ్‌ మొహితే బీబీసీకి ఇచ్చిన ఇంటర్వ్యూలో చెప్పాడు. ఇవి చదవండి: కిడ్నీ సమస్యలు ఈ కారణాలతో కూడా రావచ్చు.. జాగ్రత్త!

మనం తీసుకునే ఆహారం మన క్వాలిటీ ఆఫ్ లైఫ్‌ నిర్ణయిస్తుంది. ఆహరం అనేది రుచి కోసమో బలం కోసమో మాత్రమే కాదు, సరైన సంపూర్ణ ఆరోగ్యం కోసం సరైన ఆహారం తీసుకోవటం ఎంతో అవసరం. ఆహారం తక్కువగా తింటే పోషకాహార లోపాలు వచ్చే అవకాశం ఉంది అలాగే ఎక్కువగా తింటే అది ఊబకాయం వంటి ఎన్నో సమస్యలకు దారి తీసే అవకాశం ఉంది. అందుకని ఆహారాన్ని ఎప్పుడు కంట్రోల్‌గానే తినాలి అంటున్నారు ఆయుర్వేద వైద్యులు నవీన్‌ నడిమింటి. ఒక డైలీ డైట్ అనేది నిర్ణయించుకొని సరైన ఆహారాన్నే తినాలి. ఒక వేళ ఆహారాన్ని నియంత్రించకపోతే సమస్యలు తప్పవని గట్టిగా హెచ్చరిస్తున్నారు నవీన్‌ నడిమింటి. ఇంతకీ ఎలాంటి సమస్యలు వస్తాయి? తక్కువగా తినాంటే ఎలాంటి టిప్స్‌ ఫాలో అవ్వాలి తదితరాలు నవీన్‌ నడిమింటిగారి మాటల్లో చూద్దాం. ఎలాంటి సమస్యలు వస్తాయంటే..? ఊబకాయం: ఊబకాయం అనేది అధిక బరువు లేదా అధిక కొవ్వు కలిగి ఉండటం. ఇది అనేక ఆరోగ్య సమస్యలకు దారితీస్తుంది, వీటిలో గుండె జబ్బులు, మధుమేహం, స్థూలకాయం మరియు క్యాన్సర్ ఉన్నాయి. గుండె జబ్బులు: గుండె జబ్బులు అనేవి గుండెను ప్రభావితం చేసే అనేక రకాల పరిస్థితులను సూచిస్తాయి. అవి అధిక కొలెస్ట్రాల్, అధిక రక్తపోటు మరియు ఊబకాయం వంటి ఆహారపు అలవాట్ల ద్వారా ప్రభావితమవుతాయి. మధుమేహం: మధుమేహం అనేది శరీరం రక్తంలో చక్కెరను సరిగ్గా నియంత్రించలేకపోవడం. ఇది అధిక కొవ్వు, అధిక చక్కెర మరియు తక్కువ ఫైబర్ ఉన్న ఆహారాలు తినడం వల్ల ప్రభావితమవుతుంది. క్యాన్సర్: క్యాన్సర్ అనేది కణాలు అసాధారణంగా పెరిగే పరిస్థితి. కొన్ని రకాల క్యాన్సర్లు ఆహారపు అలవాట్ల కారణంగానే వస్తాయి. వీటిలో కడుపు క్యాన్సర్, ప్రోస్టేట్ క్యాన్సర్ కోలన్ క్యాన్సర్ ఉన్నాయి. పాటించాల్సి టిప్స్‌: తాజా పండ్లు, కూరగాయలు, తృణధాన్యాలు ఎక్కువగా తినండి. గోధుమ, బ్రౌన్ రైస్, ఓట్స్ వంటివి తినండి తక్కువ కొవ్వు, తక్కువ చక్కెర, ఉప్పు ఉన్న ఆహారాలను ఎంచుకోండి. ఆహారాన్ని మితంగా తినండి. ఇలాంటి ఆహారపు అలవాట్లు ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి తప్పక సహాయపడతాయి. -- నవీన్‌ నడిమింటి, ఆయుర్వేద వైద్యులు (చదవండి: డ్రాగన్ ఫ్రూట్‌ ఎలా వాడాలి?..పొరపాటున అలా తింటే..)

తిరుపతి రూరల్‌: చిత్తూరు జిల్లా చంద్రగిరి నియోజకవర్గంలోని తిరుపతి రూరల్, రామచంద్రాపురం మండలాలకు చెందిన 25 గ్రామాల ప్రజలకు వారం రోజులపాటు కంటి మీద కునుకు లేకుండా చేసిన 500 ఏళ్ల నాటి రాయలచెరువుకు పూర్తిస్థాయిలో ముప్పు తప్పింది. వారం కిందట భారీ వరదలతో చెరువు కట్టకు ఏర్పడిన లీకేజీలకు 55 వేల ఇసుక బస్తాలతో అడ్డుకట్ట వేశారు. దీంతో చుట్టుపక్కల గ్రామాల్లోని వేలాదిమంది ప్రజలు ఊపిరి పీల్చుకున్నారు. ఈ సందర్భంగా చంద్రగిరి ఎమ్మెల్యే, ప్రభుత్వ విప్, తుడా చైర్మన్‌ చెవిరెడ్డి భాస్కర్‌రెడ్డి శనివారం సాయంత్రం రాయల చెరువు వద్ద ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహించారు. చదవండి: ఆ దిశగా మరో ముందడుగు.. సీఎం జగన్‌ ట్వీట్‌ అనంతరం ఆయన మీడియాతో మాట్లాడుతూ.. చెరువు లీకేజీలను వందశాతం అరికట్టామని, పశువులతో సహా పునరావస కేంద్రాలకు వెళ్లిన దాదాపు 15 వేల మంది ప్రజలు తిరిగి ఇళ్లకు రావాలని పిలుపునిచ్చారు. లీకేజీలను అరికట్టేందుకు ముఖ్యమంత్రి వైఎస్‌ జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి ప్రత్యేక శ్రద్ధ చూపించారని, ఆయన ఆదేశాల మేరకు చెన్నై, తిరుపతి ఐఐటీ ప్రొఫెసర్లు, ఇరిగేషన్‌ నిపుణులను పిలిపించి సమస్యను గుర్తించామన్నారు. 120 మంది నిపుణుల పర్యవేక్షణలో 453 మంది కార్మికులు వారం రోజులుగా రోజుకు 19 గంటలపాటు యుద్ధప్రతిపాదికన పనులు చేశారన్నారు. భారతీ సిమెంట్‌ యాజమాన్యం వితరణ చేసిన 35వేల ఖాళీ సంచులు, టీటీడీ నుంచి 20 వేల సంచుల్లో ఇసుక, క్వారీ డస్ట్‌ను కలిపి లీకేజీలు ఏర్పడిన ప్రదేశంలో బెర్మ్‌ పద్ధతిలో అరికట్టామని వివరించారు. నీటి ప్రవాహానికి ఈ బస్తాలు కొట్టుకుపోకుండా 700 టన్నుల బోల్డర్స్‌ (పెద్దపెద్ద బండరాళ్లు)ను వీటికి దన్నుగా ఉంచామన్నారు. రానున్న రోజుల్లో భారీ వర్షాలు పడినా కట్టకు ఇబ్బంది లేకుండా ఔట్‌ఫ్లో 8 వేల క్యూసెక్కులు వెళ్లే విధంగా ఏర్పాట్లుచేశామని చెవిరెడ్డి వెల్లడించారు. ఏడు రోజుల తర్వాత ఇంటికి.. నిర్వాసితులు ఇంటికి వచ్చిన తర్వాతే తాను ఇంటికి వెళ్తానన్న చెవిరెడ్డి.. మొదటి రోజు నుంచి చెరువు కట్టపైనే బసచేసి చెరువు మరమ్మతు పనులను అనుక్షణం పర్యవేక్షించారు. అంతేకాక.. ముంపు ప్రాంతాల్లోని ప్రజలకు నేవీ హెలికాప్టర్లలో నిత్యావసర సరుకులను అందిస్తూ వచ్చారు. ఈ నేపథ్యంలో.. చెరువు లీకేజీలకు పూర్తిస్థాయిలో అడ్డకట్ట వేసిన తర్వాత స్థానికులందరూ ఇళ్లకు చేరుకున్నాక చెవిరెడ్డి శనివారం ఇంటికి వెళ్లారు.


 సప్తస్వరాల సమ్మేళనమైన సంగీతం మనసుకు హాయినీ, ఆహ్లాదాన్ని, ఆనందాన్ని ఇస్తుంది. శిశువులు, పశువులు కూడా సంగీతాన్ని విని ఆనందిస్తాయని చెప్తారు. అటువంటి సంగీతం మన మానసిక స్థితిని బట్టి, మనం ఉన్న పరిసరాలను బట్టి మారడం నిజంగా అద్బుతం. మన గుండె చప్పుడును బట్టి టెంపోను నియంత్రించే నూతన వీడియోను సంగీతజ్ఞుడు జోనాథన్ నూతనంగా సృష్టించాడు. మనసును ఆకట్టుకునేట్టుగా ఈడీఎం ట్రాక్ తో అద్భుత సంగీతాన్నిరూపొందించాడు.  
 
 డీఎన్ ఏ ప్రాజెక్ట్ 'జె. వ్యూజ్' ద్వారా జోనాథన్ దగాన్.. విడుదల చేసిన  'ఆల్మోస్ట్ ఫర్ గాట్' మ్యూజిక్ వీడియో ఇప్పుడు సంగీత ప్రేమికులనే కాక సాధారణ జనాన్నీ అమితంగా ఆకట్టుకుంటోంది. యూట్యూబ్  తోపాటు యాప్ గా  విడుదలైన వీడియో... మనుషుల మానసిక స్థితికి తగ్గట్టుగా ప్లే అవుతూ అద్బుతాన్ని తలపిస్తోంది. ఫోన్ లోని కెమెరా ద్వారా మన హృదయ స్పందనలను స్కాన్ చేసే మ్యూజిక్ యాప్.. అప్పటి మన మానసిక స్థితికి అనుగుణంగా గుండె చప్పుడును బట్టి పాట టెంపోను మారుస్తుంది.
 
 ఉదాహరణకు మనం జిమ్ లోని  ట్రెడ్ మిల్ పై పరుగెడుతుంటే పాట టెంపో  కూడా వేగంగా మారిపోతుంది. అదే మన హార్ట్ రేట్ నెమ్మదిగా మారినప్పుడు ఆ టెంపో స్లో అవుతుంది. అయితే ప్రస్తుతం ఈ అనువర్తనం ఒక్క ఐవోఎస్ వినియోగదారులకు  మాత్రమే అందుబాటులో ఉంది. అండ్రాయిడ్ యూజర్లు మాత్రం 'ఆల్మోస్ట్ ఫర్ గాట్' వెబ్ సైట్ నుంచి పొందే అవకాశం ఉంది.
 గతంలో ఇటువంటి  ప్రయత్నాలు ఎన్నో జరిగి, 'స్పోర్టిఫై రన్' వంటివి అందుబాటులోకి వచ్చాయి. అయితే వాటిలో వినియోగదారులు వారికిష్టమైన టెంపోను స్వయంగా సెట్ చేసుకోవాల్సి వచ్చేది. కానీ ఇప్పుడు గుండె చప్పుడును బట్టి దానంతటదే టెంపో మార్చుకునే అవకాశం ఈ కొత్త ప్రయోగంలో పొందుపరచబడింది. ఆల్మోస్ట్ ఫర్ గాట్ వీడియో యాప్ ను డౌన్ లోడ్ చేసుకొనేవారు ఐ ట్యూన్స్ యాప్ స్టోర్ నుంచి ఉచితంగా చేసుకునే అవకాశం ఉంది.


 అమెరికా శాస్త్రవేత్తలు ఓ కొత్త రోబోటిక్ వీల్ ఛైర్ ను అభివృద్ధి చేశారు. ముందుగా వీల్ ఛైర్ పనిచేసే విధానాన్ని కనుగొనేందుకు కోతులపై ప్రయోగించారు. అవి దాన్ని నడిపే తీరును పరిశీలించారు. కోతుల మెదడులోని ఆలోచనలను బట్టి ఆ ఛైర్ కదలడాన్నిగమనించారు. భవిష్యత్తులో అలాంటి వీల్ ఛైర్లు కండరాల నియంత్రణ, చైతన్యం కోల్పోయిన వ్యక్తులకు అందుబాటులోకి తెచ్చేందుకు భారత సంతతికి చెందిన శాస్త్రవేత్త, ఆయన బృందం పరిశోధనలు చేస్తోంది. మెదడు సంకేతాలను డిజిటల్ మోటార్ కమాండ్స్‌గా మార్చే ఓ కంప్యూటర్ ప్రోగ్రామ్‌ను తయారుచేసిన సైంటిస్టులు.. అవి వీల్ ఛైర్ కదలికలను నియంత్రించేలా రూపొందించారు.
 
 కోతుల్లో కూడా అచ్చం మానవచేష్టలే ఉంటాయని ఇంతకుముందే ఎన్నోసార్లు నిర్ధారించారు. అందుకే ఈ వీల్ ఛైర్‌ను ముందుగా కోతులతో ప్రయోగించి చూశారు.  వాటి  మెదడులో కదలికలు, స్పర్శను తెలిపే న్యూరాల్ల పనితీరును ఇంటర్ ఫేస్ సంకేతాల ద్వారా రికార్డు చేశారు. ఆలోచనలను బట్టి కోతులు వాటి లక్ష్యం దిశగా కదలడాన్ని తెలుసుకునేందుకు ఓ ద్రాక్షపళ్ల గిన్నెను వాటి ముందుంచారు. వీల్ ఛైర్ కదిలే విధానం, వాటి మెదడు చర్యలు ఒకేలా ఉండటాన్ని కంప్యూటర్ ద్వారా పరిశీలించారు. కోతుల్లో మెదడు పనిచేస్తున్న తీరు, వీల్ ఛైర్ కదిలే విధానం ఒకేలా ఉందని తేలింది. దీంతో భవిష్యత్తులో పక్షవాతం, వెన్నుకు సంబంధించిన వైకల్యాలతో బాధపడేవారికి, కండరాల నియంత్రణ, చైతన్యం కోల్పోయినవారికి ఈ మనో నియంత్రిత వీల్ ఛైర్ సహకరిస్తుందని అమెరికా డ్యూక్ విశ్వవిద్యాలయం న్యూరో ఇంజనీరింగ్ సెంటర్‌కు చెందిన మిగ్యూల్ నికోలస్ తెలిపారు. అయితే కనీస కదలికలు కూడా లేనివారికి మాత్రం ఇది పెద్దగా పనికొచ్చే అవకాశం ఉండదన్నారు.