అభిప్రాయం
 
 అస్తిత్వవాదాల పరిధి పరిమితమైనది. అవి ప్రపంచంలోని కొన్ని ప్రాంతాలకు, పరిమిత ప్రజా సమూహాలకు చెందినవి. ఫెమినిజం అలాంటిది కాదు. అది ప్రపంచంలోని స్త్రీలందరికీ సంబంధించినది. స్త్రీలకే కాదు పురుషులకు కూడా సంబంధించినది.
  
 ఫెమినిజం, దళితవాదం, ముస్లిం మైనారిటీవాదం మొదలైనవి తెలుగునాట అస్తిత్వవాదాలుగా చలామణి అవుతున్నాయి. వాస్తవానికి వీటిని అస్తిత్వ ఉద్యమాలు లేక గుర్తింపు రాజకీయాలు అని పిలవటం సరికాదని బాలగోపాల్ గారు తన ‘కొత్త ఉద్యమాలు పాత సిద్ధాంతాలు’ అనే వ్యాసంలో పేర్కొన్నారు. ఈ పేర్లు ఆ ఉద్యమాలు తమకుతాము పెట్టుకున్నవి కావనీ, విశ్లేషకులు పెట్టినవనీ చెప్పారు.
 
 ‘‘ఒక ప్రత్యేకమైన సాంఘిక సాంస్కృతిక స్వభావం గల ప్రజలు తమ ప్రత్యేకతను కాపాడుకోవటం కోసం చేసే ఉద్యమాలకు అ పేరు పెట్టవచ్చును. ఉదాహరణకు బ్రిటన్‌లోని ఐరిష్ ప్రజల పోరాటం, ఈశాన్య భారత ప్రాంతంలోని ‘నాగా’ తదితర జాతుల పోరాటాలకు, కశ్మీర్ పోరాటానికి కూడా ఈ పేరు చాలా వరకు సరిపోతుంది.’’
 
 1990, జనవరి-ఫిబ్రవరి ‘చూపు’ మాసపత్రికలో బాలగోపాల్ వ్యక్తపరచిన అభిప్రాయం ఇది. అయితే ఆ వ్యాసం పాఠకుల్ని గందరగోళానికి గురి చేస్తుంది. ఫెమినిజం, దళితవాదం, ముస్లిం మైనారిటీ వాదాల్ని అస్తిత్వ వాదాలని పిలవొచ్చా లేదా అనే స్పష్టత ఆ వ్యాసం కలిగించదు. దళితవాదం, ముస్లిం మైనారిటీవాదాల్ని పక్కన పెట్టి, ఫెమినిజాన్ని గురించి నేను చెప్పదలచుకొన్నాను. ఫెమినిజం అస్తిత్వవాదం కాదు.
 
 అస్తిత్వవాదాల పరిధి పరిమితమైనది. అవి ప్రపంచంలోని కొన్ని ప్రాంతాలకు, పరిమిత ప్రజా సమూహాలకు చెందినవి. ఫెమినిజం అలాంటిది కాదు. అది ప్రపంచంలోని స్త్రీలందరికీ సంబంధించినది. స్త్రీలకే కాదు పురుషులకు కూడా సంబంధించినది. ఈ మాట ఎందుకంటున్నానంటే- స్త్రీ పురుషులు వేరు వేరు కాదు, వేరు వేరు జాతులకు (species) చెందినవారు కాదు. ఒకే జాతికి చెందిన పరస్పర పూరకాలు. ఒకరి కష్టాలు మరొకరు పంచుకొంటారు. ఒకరికి అన్యాయం జరుగుతుంటే అది తమకు సంబంధించినది కాదని రెండవవారు ఊరుకోరు. అలా ఊరుకొనే వారైతే రాజా రామమోహనరాయ్,కందుకూరి, గురజాడ, చలం పేర్లు చరిత్రలో నిలిచేవి కావు.
  
 ఫెమినిజంలో చాలా రకాలున్నాయి. వాటిలో Existentialist Feminism ఒకటి. దీన్ని దృష్టిలో పెట్టుకొని ఫెమినిజాన్ని అస్తిత్వవాదంగా పరిగణించకూడదు. ఎగ్జిస్టెన్షియల్ ఫెమినిజం సృష్టికర్త సిమోన్ డి బావర్ (Simon de beauvoir), ఝపాల్ సార్త్ర యొక్క అస్తిత్వవాదంతో ప్రభావితురాలై 1949లో ‘ద సెకండ్ సెక్స్’ రాసింది. రెండవ తరం ఫెమినిస్టులకు ఈ పుస్తకం మంచి స్ఫూర్తినిచ్చింది. స్త్రీలకు జండర్ అవగాహన కలిగించిన మొదటి రచనగా దీన్ని భావిస్తారు. కానీ దీంట్లో వివాహ వ్యవస్థనీ, మాతృత్వాన్నీ బావర్ తీవ్రంగా వ్యతిరేకించింది. దీని ప్రభావం వలన రాడికల్ ఫెమినిస్టులు కొందరు పురుష ద్వేషానికి లోనై ఫెమినిస్ట్ ఉద్యమానికి నష్టం కలిగించారు. పైగా 1972 వరకూ బావర్ తను ఫెమినిస్టునని చెప్పుకోవడానికి ఇష్టపడలేదు. అందువలన ఎగ్జిస్టెన్షియల్ ఫెమినిజాన్ని సాధారణంగా ఫెమినిజం యొక్క ప్రధాన స్రవంతిలో భాగంగా ఫెమినిస్టులు గుర్తించరు.
 
 ఫెమినిజంలో అనేక రకాలున్నట్లే కొన్ని దశలు (W aves) కూడా ఉన్నాయి. ఇప్పుడు నడుస్తున్న దశ వరకు ఫెమినిస్టులు చేసిన కృషి, ప్రపంచానికి అందించిన నూతన జ్ఞానం చాలా విశిష్టమైనవి. ఉదాహరణకు ఆడవాళ్ళు ఓటు హక్కు కలిగి ఉండటం, చదువుకోవటం ఈ రోజు అతి సాధారణ విషయం. కానీ ఇంత సాధారణ విషయాలను సాధించుకోవటానికి పశ్చిమ దేశాల స్త్రీలు ఎన్ని ఆలోచనలు చెయ్యాల్సి వచ్చింది! ఎన్ని పోరాటాలు చెయ్యాల్సి వచ్చింది! మగవాళ్ళ నుండి ఎంత వ్యతిరేకత! అదే, మన దేశంలో స్త్రీలు ఓటు హక్కు కోసం ప్రత్యేకంగా పోరాడాల్సిన అవసరం లేక పోయింది. స్వతంత్రోద్యమంలోనూ, సంస్కరణోద్యమంలోనూ అవి భాగాలైనాయి. స్వాతంత్య్రం రావటంతో హక్కులుగా అవి రాజ్యాంగంలో పొందుపరచబడ్డాయి. అయినప్పటికీ ఆ రాజ్యాంగ హక్కులను స్త్రీలు అనుభవించేట్లు చెయ్యటానికి నానా తంటాలు పడ్డాం. ఇంకా పడుతున్నాం.
 
  ప్రపంచ వ్యాప్తంగా- ముఖ్యంగా పశ్చిమ దేశాలలో- స్త్రీలు విద్యావంతులవుతున్న కొద్దీ ఆర్థిక, రాజకీయ, సామాజిక విషయాలపట్ల వారి అవగాహన పెరిగింది. 1960ల నుంచి ఫెమినిజం ప్రపంచంలోని అన్ని దేశాలకూ వ్యాపించింది. స్త్రీలు తాము జండర్ వివక్షతకు గురవుతున్నామనీ, జండర్ అనేది పుట్టుకతో సహజంగా వచ్చేది కాదనీ గ్రహించటం మొదలుపెట్టారు. స్త్రీలు ఇప్పుడున్న విధంగా తయారు కావటానికి కారణం పితృస్వామ్య మతాలు, సంస్కృతి, రాజకీయ, ఆర్థిక, కుటుంబ వ్యవస్థలని గుర్తించారు. వీటి గురంచి విస్తృతంగా అధ్యయనం, పరిశోధన చేస్తున్నారు. ఇంత విస్తృత పునాది, స్థాయి కలిగిన ఫెమినిజాన్ని అస్తిత్వవాదంగా భావించడం సరికాదు.
 
 భారతదేశంలో, అందులోనూ మన తెలుగు రాష్ట్రాలకు చెందిన ఫెమినిజాన్ని దృష్టిలో పెట్టుకుని దాని పని అయిపోయిందని సాధారణీకరించటం సరికాదు. 1990 నుండి ఫెమినిజం ప్రభావం తగ్గింది. కాని అంతరించిపోలేదు. ఆలోచనా విధానంలో ఆధునికాంతర వాదం, ఆర్థిక విధానాలలో సరళీకృత ఆర్థిక విధానాలు ఫెమినిస్ట్ ప్రభావాన్ని కాస్త మసకబార్చాయి. గతంలో అనేక కష్ట నష్టాల కోర్చి స్త్రీలు చేసిన పోరాటాల ఫలితంగా ఈ దశలో స్త్రీలు ఉన్నత విద్యనభ్యసించి ఉన్నత ఉద్యోగాలు చేపట్ట గలిగారు. కొత్తగా వచ్చిన ఆర్థిక, సామాజిక స్వేచ్ఛ, ఇంటర్నెట్ వల్ల కలిగిన భావ ప్రకటన సౌలభ్యం మూడవ తరానికి (Third w ave) చెందిన ఆడపిల్లల్ని తమ మూలాలు మర్చిపోయేట్లు చేశాయి. మొదటి తరం, రెండవ తరం ఫెమినిస్టులు ఏ విలువలనైతే విమర్శిస్తూ వచ్చారో (ఉదాహరణకు విశ్వసుందరి పోటీలు) వాటిని వీళ్ళు సమర్థించారు. ఆడవాళ్ళు ఎట్లా ఉండాలో, ఎట్లా ఆలోచించాలో ఫెమినిస్టులు చెప్పనక్కర్లేదనీ, జండర్ సమానత్వం సాధించబడింది కనుక స్త్రీల హక్కుల గురించి చర్చ అవసరం లేదనీ వాదించారు. ఇటువంటి వాదనలకు మీడియా అధిక ప్రాధాన్యతనిచ్చి దీన్ని పోస్టు ఫెమినిజంగా ప్రచారం చేసింది.
 
 కార్పొరేట్ శక్తులు, మీడియా ఎంత ప్రయత్నించినా ఫెమినిజాన్ని అణచివేయటం సాధ్యం కాలేదు. తాత్కాలికంగా ఉద్యమ బాట నుండి జండర్ లేక విమెన్స్ స్టడీస్ పేరుతో ఎకాడమీ బాట పట్టింది. అక్కడ అన్ని రకాల సామాజిక, జీవ, మనస్తత్వ శాస్త్రాల పరిధి నుండి మానవ జీవితాన్ని అధ్యయనం చేస్తున్నది. ఆర్థిక, సామాజిక అసమానతలన్నింటినీ గుర్తిస్తున్నది. వాటిని రూపు మాపే విధానాలను అన్వేషిస్తున్నది. పరిశోధనకు అంతగా ప్రాముఖ్యతనివ్వని మనదేశంలాంటి చోట్ల మాత్రం ఫెమినిజం సాహిత్యానికీ, సాహిత్య విమర్శకూ పరిమితమైంది.
 
 ఎకాడమీలో బలం పుంజుకొని నాలుగవ తరం (Fouth w ave) ఫెమినిజంగా ఉద్యమ బాట పట్టడానికి సిద్ధమవుతోంది ఫెమినిజం. ఫెమినిస్ట్ ఐక్యత(Fem inist solidarity) దిశగా అడుగులు వేస్తూ మరింత బలంగా ముందుకు వస్తోంది. ఉప్పెనలా ఈ ప్రపంచాన్ని ముంచి, పితృస్వామ్య మురికిని సమూలంగా వదలగొట్టి, కొత్త రూపుతో సుందరమైన నూతన ప్రపంచాన్ని ఆవిష్కరిస్తుంది. అటువంటి ప్రపంచం కోసం స్త్రీ పురుషులందరూ కృషి చెయ్యాలి.
 
 రచయిత: ఫెమినిస్ట్ ప్రసాద్
 9849828797