సాక్షి, హైదరాబాద్‌: మూసీ సుందరీకరణ ప్రాజెక్టు అంచనా వ్యయం అక్షరాలా రూ.60 వేల కోట్లు. దశల వారీగా మూసీని ప్రక్షాళన చేయాలని నిర్ణయించిన సర్కారు.. నది సుందరీకరణ, నిర్వహణ కోసం నిధుల సమీకరణకు ప్రత్యేక కార్యాచరణ రూపొందిస్తోంది. 2050 మాస్టర్‌ప్లాన్‌కు అనుగుణంగా నది పరిసరాలను జోన్ల వారీగా విభజించి వాణిజ్య కార్యకలాపాలను అనుమతించడం ద్వారా నిధులను సమీకరించాలని భావిస్తోంది. దీనికి అనుగుణంగా మూసీ వెంట రవాణా కారిడార్లు, లాజిస్టిక్‌ హబ్‌లను అభివృద్ధి చేయాలని ప్రభుత్వం యోచిస్తోంది. నదీ గర్భం నుంచి ఇరువైపులా కిలోమీటరు మేర ఇంపాక్ట్‌ ఏరియాగా ప్రకటించాలని సూత్రప్రాయంగా నిర్ణయించిన మూసీ సుందరీకరణ ప్రాజెక్టు యంత్రాంగం.. ఇప్పటికే నది హద్దులు, ఆక్రమణలపై ప్రాథమికంగా సర్వే నిర్వహించింది. ఈ సర్వే ఆధారంగా జీఐఎస్‌ మ్యాపింగ్‌ను చేసింది. ఆక్రమణలే అడ్డంకి.. మూసీ రివర్‌ ఫ్రంట్‌ను పునరాభివృద్ధి చేయాలనే ఆలోచన తొలుత 1908లోనే వచ్చింది. 1990లో కాస్త ముందుకు కదిలినా.. పూర్తిస్థాయిలో పురోగతి సాధించలేదు. మురుగునీరు, ఆక్రమణలే మూసీ పునరుజ్జీవానికి ప్రధాన అడ్డకుంలుగా నిలిచాయి. 55 కి.మీ మేర నదీ మార్గంలో ఉన్న ఆక్రమణలను తొలగించడం ప్రభుత్వానికి కష్టతరమైన పనే అని అంటున్నారు. నది పునరుజ్జీవం కావడానికి 15–20 ఏళ్ల సమయం పడుతుందని నిపుణులు చెబుతున్నారు. ఆక్రమణలు సుమారు 2వేల మేర ఉంటాయని అంచనా వేసిన యంత్రాంగం.. వీటిని తొలగించేందుకు ఎలాంటి న్యాయపరమైన అడ్డంకులు లేనప్పటికీ, కొన్నిచోట్ల పట్టా భూముల్లో వెలిసిన నిర్మాణాల విషయంలో మాత్రం ప్రత్యామ్నాయ మార్గాలను అన్వేషించింది. ఇలాంటి కట్టడాలు 10వేల వరకు ఉన్నట్లు ప్రాథమికంగా గుర్తించింది. భూ సేకరణ చట్టం కింద వీరికి పరిహారం చెల్లించడమా? ల్యాండ్‌ పూలింగ్‌ ద్వారా సేకరించడమా? ఇతర మార్గాలేమిటనే కోణంలో అధ్యయనం చేస్తోంది. పాతబస్తీలో మూసీ కుచించుపోయిందున ఇక్కడ ఎలివేటెడ్‌ కారిడార్‌ను నిర్మించే ఆలోచన కూడా చేస్తోంది.  జంట జలాశయాల నుంచి రోజూ నీరు  గుజరాత్‌లో నర్మదా నది నీటిని సబర్మతికి తీసుకెళ్లిన మాదిరే గోదావరిని ఉస్మాన్‌సాగర్, హిమాయత్‌ సాగర్‌ జంట జలాశయాలకు అనుసంధానం చేయాలనేది ప్రణాళిక. మురుగునీటితో నిండి ఉన్న మూసీ నదికి ఈ జంట జలాశయాల నుంచి నీటిని విడుదల చేస్తారు. ఇలా రోజుకు 1–2 టీఎంసీల జలాల విడుదలతో మురుగు శుద్ధి జరుగుతుందని ప్రభుత్వం భావిస్తోంది. వరద నీరు, మురుగు నీరు కూడా నదిలో కలుస్తున్నందున మూసీ కలుషితం అవుతుందని తేలడంతో అమృత్‌ పథకం కింద 39 మురుగునీటి శుద్ధీకరణ ప్లాంట్‌ (ఎస్టీపీ)లను నిర్మిస్తోంది. వీటిద్వారా వందశాతం శుద్ధి చేసిన నీటిని నదిలోకి విడుదల చేస్తారు. వీటికి అనుబంధంగా ప్రతి రోజు జంట జలాశయాల నుంచి నీటిని వదలడం ద్వారా నదీలో స్వచ్ఛమైన నీరు ప్రవహించేలా.. సందర్శకులను ఆకర్షించేలా రూపొందిస్తారు. మార్గమధ్యంలో పార్కులు, బోటింగ్‌ కూడా ఏర్పాటు చేసే అంశాన్ని ప్రభుత్వం పరిశీలిస్తోంది. సబర్మతి.. మూసీ కృష్ణా నదికి ఉపనది అయిన మూసీ వికారాబాద్‌ జిల్లా అనంతగిరి కొండలో పుట్టి.. నార్సింగి ఔటర్‌ రింగ్‌రోడ్డు నుంచి గౌరెల్లి ఓఆర్‌ఆర్‌ వరకు 55 కి.మీ. మేర ప్రవహిస్తుంది. దేశంలోనే నది పునరాభివృద్ధి ప్రాజెక్ట్‌ల్లో మూసీ రివర్‌ ఫ్రంట్‌ అత్యంత ప్రతిష్టాత్మకం. నీటి నిర్వహణ, ప్రణాళిక, రవాణా, పునరావాసం, పట్టణ పునరుజ్జీవం తదితరాల కోసం రూ.60 వేల కోట్ల వ్యయం, సుమారు 36 నెలల సమయం పడుతుందని అధికారులు అంచనా వేస్తున్నారు. గుజరాత్‌లోని సబర్మతి నది పునరాభివృద్ధికి మూసీకి దగ్గరి పోలికలున్నాయి, కాకపోతే సబర్మతి అహ్మదాబాద్‌ నగరంలో 11 కి.మీ. మేర మాత్రమే విస్తరించి ఉండగా.. మూసీ నది హైదరాబాద్‌లో 55 కి.మీ. మేర ప్రవహిస్తుంది. అదీగాక సబర్మతి కంటే మూసీ పరీవాహక ప్రాంతాలు ఎక్కువ ఆక్రమణకు గురవడంతోపాటు జనసాంద్రత కలిగిన ప్రాంతాలు కావడం గమనార్హం.  ప్రాజెక్టు తొలి దశ అంచనా వ్యయమిలా వెస్ట్‌ కారిడార్‌– ఈస్ట్‌ కారిడార్‌ వరకు రోడ్డు నిర్మాణానికి రూ.15,000 కోట్లు ట్రంక్‌ లైన్‌కు రూ.3,000 కోట్లు రివర్‌ లింకేజీకి రూ.3,000 కోట్లు మూసీ మొత్తం పరీవాహక ప్రాంతం: 110 చ.కి.మీ. ఆక్రమణలున్న ప్రాంతం: 55 చ.కి.మీ.


 ♦ పునర్విభజనలో తెరపైకి జీఐఎస్ మ్యాపింగ్
 ♦ జిల్లా కేంద్రం నుంచి 70 కి.మీ. పరిధి నిర్ధారణ
 ♦ కొత్తగా జిల్లాలో 11 మండలాలకు గ్రీన్‌సిగ్నల్
 ♦ రెవెన్యూ డివిజన్ల పెంపు ఇప్పట్లో లేనట్లే
 మండలాల పునర్విభజనకు లైన్ క్లియరైంది. జిల్లాలో కొత్తగా 11 మండలాలను ఏర్పాటు చేయడానికి ప్రభుత్వం సూత్రప్రాయంగా అంగీకరించింది.ఎంసీహెచ్‌ఆర్‌డీలో భూ పరిపాలనా ప్రధాన కమిషనర్ రేమండ్ పీటర్ అధ్యక్షతన మంగళవారం జరిగిన కలెక్టర్ల వర్క్‌షాప్‌లో మండలాలు, రెవెన్యూ డివిజన్లు, జిల్లాల పునర్విభజనపై విస్తృతంగా చర్చించారు.
 సాక్షి, రంగారెడ్డి జిల్లా ప్రతినిధి: పరిపాల నా సౌలభ్యం దృష్ట్యా జిల్లాలో అదనంగా మరికొన్ని మండలాలను ఏర్పాటు చేయాలనే జిల్లా కలెక్టర్ రఘునందన్‌రావు ప్రతిపాదనలకు సర్కారు పచ్చజెండా ఊపింది. కాగా, ఇప్పటికే ఐదు రెవెన్యూ డివిజన్లు ఉన్నందున.. కొత్త డివిజన్ల అవసరంలేదనే అభిప్రాయం వ్యక్తమైంది. ప్రతి మండలంలో దాదాపు ఒకే నిష్పత్తిలో జనాభా, మండల కేంద్రం నుంచి దూరాన్ని కూడా కొలమానంగా తీసుకొని మండలాలను పునర్విభజించారు. అంతేకాకుండా మండలాల పునర్విభజనలో భూ పరిపాలనాశాఖ సరికొత్త సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని వినియోగించింది. జీఐఎస్ సాఫ్ట్‌వేర్ మ్యాపింగ్ ద్వారా ప్రతిపాదిత మండలాల రేఖాచిత్రాలను గీసింది.
 కలెక్టర్ల ప్రతిపాదనలను  పరిగణనలోకి తీసుకొని నిర్దేశిత మండలాల సరిహద్దులు, మండల పరిధిలోకి వచ్చే గ్రామాలు, కొత్తగా కలిపే గ్రామాలు, జనాభా, ఇతర వనరులు తదితర అంశాలతో కూడిన మ్యాపింగ్ ను అక్కడికక్కడే ప్రదర్శించింది. తద్వారా మండలాల విభజనలో శాస్త్రీయత పాటించలేదనే విమర్శలకు ఫుల్‌స్టాప్ పెట్టింది. అయితే ఈ జీఐఎస్ సాఫ్ట్‌వేర్ మ్యాపింగ్ విధానాన్ని నగర శివారులో ప్రాంతాల్లో అమలు చేయకూడదని నిర్ణయించింది.
  కొత్త మండలాలు ఇవే..!
 జిల్లాలో ప్రస్తుత 37 మండలాలకు అదనంగా మరో 11 మండలాలు ఏర్పడనున్నాయి. వీటిలో అధికశాతం పట్టణ మండలాలే ఉన్నాయి. రెవెన్యూ వివాదాలు, సిబ్బందిపై పనిభారం కారణంగా అదనంగా అర్బన్ మండలాలను ఏర్పాటు చేయాలనే ప్రతిపాదనలు ప్రభుత్వ పరిశీలనలో ఉన్నాయి. వీటికి తాజాగా జరిగిన సమావేశంలో మోక్షం కలిగింది. ప్రస్తుత మండలాల పరిధిని వర్గీకరించడం ద్వారా అల్వాల్, దొమ్మరపోచంపల్లి, జవహర్‌నగర్, కాప్రా, పెద్దషాపూర్, అబ్దుల్లాపూర్, కూకట్‌పల్లి, మీర్‌పేట/ బడంగ్‌పేట, మాదాపూర్/ కొండాపూర్, నార్సింగి, మేడిపల్లి మండలాలుగా ఆవిర్భవించనున్నాయి.
 జిల్లాలపై సస్పెన్స్
 జిల్లాల పునర్వ్యస్థీకరణపై మాత్రం ఇంకా సందిగ్ధత కొనసాగుతునే ఉంది. బుధవారం ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్ సమక్షంలో జరిగే సమావేశంలో జిల్లాల ముఖచిత్రం ఖ రారు కానుంది. వికారాబాద్ కేంద్రంగా కొత్త జిల్లా ఏర్పాటు చేయాలనే అంశంపై ఎలాంటి వివాదం లేకున్నా, శివారు ప్రాంతాలను ఎక్కడ కలపాలనే విషయంపై మాత్రం ప్రభుత్వం తర్జనభర్జనలు పడుతోంది. రాష్ట్రవ్యాప్తంగా 23 లేదా 24 జిల్లాలు ఉంటాయని ప్రభుత్వం ప్రకటించిన నేపథ్యంలో.. దానికి అనుగుణంగా ఆదిలాబాద్ నుంచి జిల్లాల విభజన ప్రక్రియను మొదలు పెడతారని, ఆ మేరకు రంగారెడ్డి, హైదరాబాద్‌లలో జిల్లాలు పెరుగుతాయా? తగ్గుతాయా? అనే ది ఆధారపడి ఉంటుందని ఉన్నతాధికారి ఒకరు ‘సాక్షి’ ప్రతినిధికి తెలిపారు. కాగా, జిల్లా కేంద్రం 70 కిలోమీటర్ల దూరం వరకు జిల్లా పరిధిని ప్రభుత్వం నిర్ధేశించింది.
 దీనికి అనుగుణంగా జిల్లా కేంద్రం కొత్త జిల్లా ఏర్పాటులో కీలకం కానుంది. జిల్లా కేంద్రాన్ని గీటురాయిగా చేసుకొని జీఐఎస్ సాఫ్ట్‌వేర్(టూల్)తో నయా జిల్లా సరిహద్దులు రూపొందించనున్నారు. తద్వారా ఆ జిల్లా పరిధిలోకి వచ్చే జనాభా, జలవనరులు, రైల్వేలైన్లు, జాతీయ రహదారులు, ఇతరత్రా వనరులు క్షణాల్లో మ్యాపింగ్ అవుతాయి. దీంతో ఆ పరిధిలోకి వచ్చే పొరుగు జిల్లాల పరిధిలోని మండలాలు కూడా ఇందులోకి వచ్చే అవకాశం లేకపోలేదు. అదే సమయంలో ఇక్కడి ప్రాంతాలు పక్క జిల్లా పరిధిలోకి వెళ్లే వీలు లేకపోలేదు. ఈ సాంకేతిక పరిజ్ఞానంతో నేడు జరిగే వర్క్‌షాప్‌లో సీఎం కొత్త జిల్లాలను కొలిక్కి తేనున్నారు. అయితే, జిల్లా కేంద్రమే ఈ వ్యవహారంలో దిక్సూచి కానున్నందున.. రాజకీయ నిర్ణయం మేరకు కొత్త జిల్లాలు పురుడు పోసుకునే అవకాశముంది.