మంచి జీవితాన్ని గడిపే హక్కు, సంపదను కొంతమంది చేతుల్లో కేంద్రీకరించని ఆర్థిక వ్యవస్థ, పనిలో మానవీయ పరిస్థితులు... ఇలా రాజ్యాంగ ప్రవేశికలో ప్రజల మనోభావాలన్నింటికీ రూపమివ్వడమే కాకుండా సోషలిస్టు అనే పదం కూడా జోడించారు. కానీ ఆచరణలో వేతనాలు, జీవన ప్రమాణాలు, యూనియన్‌ పెట్టుకునే హక్కు గగన కుసుమాల్లాగే మారాయి. వందేళ్లుగా అనేక పోరాటాలు, త్యాగాలతో కార్మికులు తమ హక్కులను కాపాడుకుంటూ వచ్చారు. కానీ ప్రస్తుత కేంద్ర ప్రభుత్వం 46 లేబర్‌ చట్టాలను తొలగించి వాటి స్థానంలో 4 చట్టాలను తీసుకురావాలనుకుంటోంది. కార్మిక సంఘాలు ఈ మార్పుల పట్ల తీవ్ర ఆందోళనగా ఉన్నాయి. వారి డిమాండ్ల పట్ల  కేంద్రం ప్రదర్శిస్తున్న మౌనం ప్రమాదకరంగా కనిపిస్తోంది. భారతీయ కార్మికవర్గం మొదటినుంచీ బ్రిటిష్‌ పాలనకు వ్యతిరేకంగా సామ్రాజ్య వాద వ్యతిరేక పోరాటంలో పాలు పంచుకుంటూ వచ్చింది.  1908లో ముంబైలో చేసిన ఆరురోజుల సమ్మె, 1913లో కెనడాలోని పంజాబీ వలస కార్మికులు స్థాపించిన గదర్‌ పార్టీ, 1930లో నాలుగురోజుల పాటు నడిచిన సోలాపూర్‌ కమ్యూన్‌ లాంటి వాటివల్ల భారత కార్మికవర్గం అంతర్జాతీయ దృష్టిని ఆకర్షించింది. 1930లో కార్మికులు కలకత్తా కాంగ్రెస్‌ సెషన్‌లోకి దూసుకెళ్లినప్పుడు పూర్ణ స్వరాజ్‌ తీర్మానం ప్రకటించడానికి దారి తీసింది. 1937లో కిసాన్‌ సభ, వర్కర్స్‌ పీసెంట్స్‌ పార్టీ కార్యాచరణలు, యునైటెడ్‌ ప్రావెన్స్‌లలో జమీందారీ వ్యవస్థ రద్దు తీర్మానాలకు దారితీశాయి.  రెండో ప్రపంచ యుద్ధ కాలంలో బ్రిటిష్‌ దళాలకు సరఫరాలు తీసుకెళ్లడానికి 1945లో ముంబై, కలకత్తా డాక్‌ వర్కర్లు తిరస్కరిం చారు. 1946లో రాయల్‌ ఇండియన్‌ నేవీలో తిరుగుబాటుకు ముంబై కార్మిక వర్గం ఇచ్చిన వీరోచిత మద్దతు బ్రిటిష్‌ రాజ్‌కి చివరి సమాధి రాయిగా మారింది. ఈ కాలంలోనే, దేశంలో మొట్టమొదటి కార్మిక వర్గ సమాఖ్య అయిన అఖిల భారత ట్రేడ్‌ యూనియన్‌ కాంగ్రెస్‌కు (ఇది తర్వాత భారత కమ్యూనిస్టు పార్టీకి అనుబంధ సంస్థగా మారి పోయింది) బలమైన రాజకీయ మద్దతు లభించింది. లాలా లజపతి రాయ్‌ నుంచి జవహర్‌ లాల్‌ నెహ్రూ, సుభాష్‌ చంద్రబోస్, సరోజిని నాయుడు వరకు ఈ సంస్థకు అధ్యక్షులుగా పనిచేశారు.  మరోవైపున 1944లో ‘ఎ బ్రీఫ్‌ మెమొరాండమ్‌ అవుట్‌లైనింగ్‌ ఎ ప్లాన్‌ ఆఫ్‌ ఎకనమిక్‌ డెవలప్‌మెంట్‌ ఫర్‌ ఇండియా’ (బాంబే ప్లాన్‌గా సుప్రసిద్ధమైంది) ప్రచురితమైంది. ఈ ప్లాన్‌పై జేఆర్‌డి టాటా, ఘన శ్యామ్‌ దాస్‌ బిర్లా, అర్దెషిర్‌ దలాల్, లాలా శ్రీరామ్, కస్తూర్‌ బాయి లాల్‌ భాయి, అర్దేషిర్‌ దారాబ్‌ ష్రాఫ్, పురుషోత్తమ్‌ దాస్‌ ఠాకూర్దాస్, జాన్‌ మథాయి వంటి ప్రముఖులు సంతకాలు పెట్టారు. జోక్యం చేసుకునే ప్రభుత్వం, ప్రభుత్వ రంగానికి ప్రాముఖ్యత ఉండే ఆర్థిక వ్యవస్థను బాంబే ప్లాన్‌ ప్రబోధించింది. ఆనాటి పెట్టుబడిదారీ వర్గం జాతీయవాద ఆకాంక్షలను ఒక మంచి మౌలికరంగ వ్యవస్థను అభి వృద్ధి చేసేవైపునకు మళ్లించాలనీ, అది దేశీయ ప్రైవేట్‌ పరిశ్రమకు పునాది వేస్తుందనీ భావించింది. మంచి జీవితాన్ని గడిపే హక్కు, సంపదనూ, ఉత్పత్తి సాధనా లనూ కొంతమంది చేతుల్లో కేంద్రీకరించని ఆర్థిక వ్యవస్థ, స్త్రీపురుషు లకు సమానవేతనం, ఆర్థిక అవసరాల పేరిట కార్మికుల ఆరోగ్యాన్ని పణంగా పెట్టకపోవడం, వృద్ధాప్యం, వ్యాధులు, అంగవైకల్యం వంటి అంశాలలో సాయం చేయడం... ఇలా రాజ్యాంగ ప్రవేశికలో ప్రజల మనోభావాలన్నింటికీ రూపమివ్వడమే కాకుండా సోషలిస్టు అనే పదం కూడా దానికి జోడించారు. కానీ ఆచరణలో వేతనాలు, జీవన ప్రమాణాలు, యూనియన్‌ పెట్టుకునే హక్కు, అస్థిరత నుంచి పరి రక్షించే హక్కు వంటివి గగన కుసుమాల్లాగే మారాయి. 1920లో ఏఐటీయూసీ ఏర్పడిన నాటి నుంచీ గత వందేళ్లుగా అనేక పోరాటాలు, అనంత త్యాగాల నుంచే కార్మికులు తమ హక్కు లను కాపాడుకుంటూ వచ్చారు. భద్రతా ప్రమాణాలను నెలకొల్పి, పరిమిత పనిగంటలను కల్పించిన ఫ్యాక్ట రీస్‌ యాక్ట్,  ఇండస్ట్రియల్‌ ఎంప్లాయ్‌మెంట్‌ యాక్ట్, ఎంప్లాయీస్‌ స్టేట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ యాక్ట్, కనీస వేతనాల చట్టం వంటివి స్వాతంత్య్రం సిద్ధించిన ప్రారంభ సంవత్స రాల్లోనే ఏర్పడుతూ వచ్చాయి. 1950లలో విభిన్న కార్మిక బృందాలు తమ సమ్మె శక్తి ద్వారానే డాక్‌ వర్క్స్‌ చట్టం, గనుల చట్టం, ప్లాంటేషన్‌ యాక్ట్, సినీ వర్కర్స్‌ యాక్ట్, వర్కింగ్‌ జర్నలిస్ట్స్‌ యాక్ట్‌ వంటివి సాధించుకున్నారు. పెరుగుతున్న ప్రైవేట్‌ రంగం, రాజకీయాల్లో ప్రైవేట్‌ పరిశ్రమ దారుల బలం పెరుగుతూ వచ్చిన క్రమంలో రకరకాల పరిణామాలు సంభవించాయి. ప్రభుత్వ రంగం అనేది సామాజిక, ఆర్థిక సము ద్ధరణ లక్ష్యంతో పనిచేయడం కాకుండా లాభాలను సృష్టించే రంగంగా మారిపోసాగింది. శాశ్వత కార్మికులు సోమరులుగా ఉంటు న్నారనీ, కూర్చుండబెట్టి మరీ జీతాలు ఇస్తున్నారనే భావాలు కొత్తగా ఏర్పడే క్రమంలో లేబర్‌ వెసులుబాటు పేరుతో ఉద్యోగాల్లోకి తీసు కోవడం, ఉద్యోగాల్లోంచి తొలగించడం వంటి పద్ధతులు పుట్టు కొచ్చాయి. వెనువెంటనే మానవశక్తిని తగ్గిస్తూ, యాంత్రికీకరణను పెంచే ధోరణులు ప్రారంభమయ్యాయి. మొదట్లో పర్మనెంట్‌ వర్కర్ల సంఖ్య చాలా ఎక్కువగా ఉండేది. వారి స్థానంలో కాంట్రాక్టు కార్మికుల సంఖ్య పెరగసాగింది. 1950ల చివరలో భిలాయి స్టీల్‌ ప్లాంటులో 96 వేలమంది పర్మనెంట్‌ కార్మికులు ఉండగా, ఇప్పుడు వారి సంఖ్య పదివేలకు పడిపోయింది. వారి స్థానంలో 40 వేలమంది కాంట్రాక్టు కార్మికులు వచ్చి చేరారు. వీరికి పర్మనెంట్‌ కార్మికుల జీతాల్లో మూడో వంతు కూడా దక్కడం లేదు. 1970లో వచ్చిన కాంట్రాక్ట్‌ లేబర్‌ (క్రమబద్ధీకరణ మరియు రద్దు) చట్టం పారిశ్రామిక రంగంలోని కార్మి కులకు అనుకూలంగా ఉన్న చిట్టచివరి చట్టాల్లో ఒకటి. కాంట్రాక్ట్‌ లేబర్‌ వ్యవస్థను తొలగించడం సాధ్యం కాకున్నా కాంట్రాక్ట్‌ కార్మికుల పని పరిస్థితులను మెరుగుపర్చి వారి వేతనాలకు, నిత్యాసరాలకు హామీ ఇచ్చేందుకు ఈ చట్టం వీలు కల్పించింది.  కీలకమైన ఉత్పత్తి రంగంలో నిపుణ శ్రమలు, కఠిన శ్రమలు చేస్తున్న కాంట్రాక్ట్‌ కార్మికులకు కూడా నామమాత్రపు కూలీ మాత్రమే దక్కుతోంది. 1974లో చారిత్రాత్మక రైల్వే సమ్మెలో 17 లక్షలమంది పాల్గొనగా 20 రోజులపాటు భారతదేశం స్తంభించిపోయింది. ఎమ ర్జెన్సీ విధింపునకు, నూతన పాలనకు కూడా ఇదొక కారణమని చెబుతుంటారు. ఈ సమ్మె తర్వాతే రైల్వే కార్మికుల్లో కాంట్రాక్టీరణ శర వేగంతో సాగింది. ఈరోజు లోకో పైలట్లు, ట్రావెలింగ్‌ టికెట్‌ ఎగ్జామి నర్లు వంటి వివిధ విభాగాల కార్మికులు రైల్వే నియమాకం చేసినవారు కాదు. కేటరింగ్‌ స్టాఫ్, క్లీనింగ్‌ స్టాఫ్, గ్యాంగ్‌మెన్లు కూడా కాంట్రాక్టు కార్మికులుగా మారిపోయారు. ముంబైలో 1982లో 65 మిల్లులలోని 2.5 లక్షలమంది మిల్లు కార్మికులు తలపెట్టిన గొప్ప సమ్మె విషాదకరగా మిల్లులు మూసి వేతకు, భారీ స్థాయిలో ఉద్యోగుల తొలగింపునకు దారితీసింది. అప్పట్లో ఉద్యోగాలు కోల్పోయిన వారు తమకు రావలసిన బకాయిల కోసం నేటికీ దీనంగా ఎదురుచూస్తున్నారు. 2011–12లో గుర్గావ్‌లో మారుతి సుజుకిలో జరిగిన సాహసోపేతమైన సమ్మెను నిర్దాక్షిణ్యంగా అణిచేశారు. ఆ ఫ్యాక్టరీకి చెందిన మేనేజర్‌ హత్యకు కుట్రపన్నారన్న ఆరోపణలో కొంతమంది కార్మిక నేతలు నేటికీ జైల్లో ఉంటున్నారు. ఉద్యోగాల వాటా ప్రకారం చూస్తే దేశ అసంఘటిత రంగంలో 83 శాతం మంది ఉండగా 17 శాతం మాత్రమే సంఘటిత రంగంలో ఉంటున్నారు. కానీ ఎంప్లాయ్‌మెంట్‌ స్వభావం బట్టి చూస్తే, మన దేశంలో 92.4 శాతం మంది కార్మికులు అనియత రంగంలోనే ఉన్నా రని బోధపడుతుంది. వీరంతా రాతపూర్వక కాంట్రాక్ట్‌ ఉద్యోగాల్లో లేరు కాబట్టి లేబర్‌ చట్టాలు వీరికి వర్తించవు. భారత్‌లో నిజవేతన పెరుగుదల ఆసియాలోనే అతి తక్కువ అని అంతర్జాతీయ కార్మిక సంస్థ పేర్కొంది. 2015–2018 వరకు భారత్‌లో నిజ వేతన పెరుగు దల 2.8 నుంచి 2.5 శాతానికి దిగజారుతూ వస్తోందని తెలిపింది. పాకిస్తాన్, శ్రీలంక, చైనా, నేపాల్‌ వంటి పొరుగు దేశాలతో పోలిస్తే కూడా భారత్‌లో నిజవేతన పెరుగుదల చాలా తక్కువగా నమోదైంది.   ఈరోజు, కార్మికుల్లో చాలా తక్కువమంది యూనియన్లలో ఉంటున్నారు. అసంఘటిత రంగంలోని వివిధ సెక్షన్ల కార్మికులు ప్రత్యే కించి నిర్మాణ కార్మికులు, సఫాయి కర్మచారీలు, హాకర్లు వంటి వారు తమను కాపాడే చట్టాల కోసం పోరాడుతున్నారు. కానీ ప్రస్తుత కేంద్ర ప్రభుత్వం దేశంలోని 46 లేబర్‌ చట్టాలను తొలగించి వాటిస్థానంలో 4 చట్టాలను తీసుకురావాలనుకుంటోంది. కానీ బీజేపికి చెందిన భార తీయ మజ్దూర్‌ సంఘంతో సహా పలు రాజకీయ పార్టీలకు చెందిన కార్మిక సంఘాలు ఈ మార్పుల పట్ల తీవ్ర ఆందోళనలు వ్యక్తం చేస్తున్నాయి. కానీ కార్మిక సంఘాల కనీసపాటి డిమాండ్ల పట్ల కూడా కేంద్రం ప్రదర్శిస్తున్న మౌనం మరింత భయంకరంగా కనిపిస్తోంది. వ్యాసకర్త న్యాయవాది, మానవ హక్కుల కార్యకర్త 


 హైదరాబాద్: కేంద్ర,రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు కార్మిక హక్కులను కాలరాస్తున్నాయని సీపీఐ కేంద్ర కమిటీ కార్యదర్శి నారాయణ అన్నారు. ఏఐటీయూసీ ఆధ్వర్యంలో ఆదివారం మేడే వేడుకలు ఘనంగా నిర్వహించారు. హిమాయత్‌నగర్‌లోని మఖ్దూంభవన్ నుంచి నారాయణగూడ ఏఐటీయూసీ భవన్ వరకు కార్మికులు భారీ ర్యాలీ చేపట్టారు. అనంతరం ఏఐటీయూసీ భవన్ వద్ద జరిగిన బహిరంగ సభలో నారాయణ మాట్లాడారు. కార్మిక వర్గానికి కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు హక్కులు లేకుండా చేస్తున్నాయని సీపీఐ  కార్యదర్శి చాడ వెంకటరెడ్డి అన్నారు.
 
  లోక్‌సత్తా ఆధ్వర్యంలో...: లోక్‌సత్తా ఆధ్వర్యంలో పార్టీ రాష్ట్ర కార్యాలయంలో ఘనంగా మేడే వేడుకలు జరిగాయి. రాష్ట్ర అధ్యక్షులు పాండురంగారావు, ఆర్గనైజేషన్ చైర్‌పర్సన్ సరోజనీదేవి, ఉపాధ్యక్షులు దుర్గారావు పాల్గొన్నారు.


 - కార్మిక హక్కులు కాలరాస్తున్న మోదీ సర్కార్‌పై పోరాటానికి సిద్ధమవండి
 - అఖిల భారత కార్మిక సంఘాల సమాఖ్య రాష్ట్ర అధ్యక్షుడు పెద్దన్న
 చీరాలటౌన్ : మోదీ పాలన పేదల భక్షణ..బడా బాబులకు రక్షణగా నిలుస్తోందని, పేద ప్రజల సంక్షేమమే ధ్యేయం..నల్లదనాన్ని వెలికితీసి పేదలకు అందిస్తానని చెప్పి గద్దెనెక్కిన ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ కార్మిక హక్కులను కాలరాస్తున్నారని అఖిలభారత కార్మిక సంఘాల సమాఖ్య రాష్ట్ర అధ్యక్షుడు సి.పెద్దన్న విమర్శించారు. చీరాలలోని షిర్డీ సాయిబాబా కల్యాణ మండపంలో ప్రజాతంత్ర చేనేత కార్మిక సంఘం, అఖిల భారత కార్మిక సంఘాల సమాఖ్య సంయుక్త ఆధ్వర్యంలో ప్రకాశం జిల్లా కార్మిక సదస్సు ఆదివారం నిర్వహించారు. బీజేపీ  అధికారంలోకి వచ్చాక కార్పొరేట్ సంస్థలో ఊడిగం చేసే విధంగా కార్మిక హక్కులపై దాడి చేయడం ప్రారంభించిందన్నారు.
 
 కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఓట్లు వేసి గెలిపించిన ప్రజలు, కార్మికుల సమస్యలను వదిలేసి విదేశీ పర్యటనలకు, విదేశీ పెట్టుబడులు ఆకర్షించడం కోసం ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలన్నింటినీ ప్రవేటీకరించే చర్యలకు పూనుకుంటున్నాయని చెప్పారు. దేశ సంపదలను కొల్లగొడుతూ విదేశీయులకు రెడ్ కార్పెట్‌లను పర్చడంలో మోదీని మించిన వారు లేరన్నారు.  సెప్టెంబర్ 2న చేపట్టిన సార్వత్రిక సమ్మెను జయప్రదం చేయాలని పిలుపునిచ్చారు. సంస్కరణల పేరుతో కేంద్ర ప్రభుత్వం కార్మిక హక్కులను కాలరాసేలా జీవోలను ఇవ్వడం దారుణమన్నారు.
 
 కార్మికులకు ఉన్న పీఎఫ్, ఈఎస్‌ఐ సౌకర్యాలను కూడా నిర్వీర్యం చేసేందుకు కుట్రలు పన్నుతున్నారని వీటన్నింటిని తిప్పికొట్టేందుకు అందరూ సిద్ధం కావాలన్నారు. కార్మికులకు కనీసవేతనం రూ.15 వేలు ఇవ్వాలని, కార్మికులకు సామాజిక భద్రత కల్పించి కార్మిక చట్టాల సవరణలు ఆపివేయాలని డిమాండ్ చేశారు. కార్యక్రమంలో వివిధ కార్మిక సంఘాల నాయకులు వార్తికోట సుబ్బారావు, డివిఎన్ స్వామి, ఎస్. లలితకుమారి, కత్తి పేరయ్య, ఎన్. కుటుంబరావు, ఎ.సతీష్, అధికసంఖ్యలో కార్మికులు పాల్గొన్నారు.


  ఖమ్మం అర్బన్, న్యూస్‌లైన్ : శ్రామిక శక్తులు సంఘటితంగా పోరాడి తమ హక్కులను సాధించుకోవాలని వైఎస్సార్‌సీపీ ఖమ్మం పార్లమెంటు అభ్యర్థి పొంగులేటి శ్రీనివాసరెడ్డి అన్నారు. ఖమ్మం రోటరీనగర్‌లోని పార్టీ జిల్లా కార్యాలయంలో గురువారం ఆయన మేడే జెండాను ఎగురవేశారు. అనంతరం నిర్వహించిన సభలో ఆయన మాట్లాడుతూ రెక్కలు ముక్కలు చేసి అరకొర వేతనాలతో కార్మికులు దుర్భర జీవితాలు గడుపుతున్నా పాలకులు పట్టించుకోలేదన్నారు. కార్మికుల సంక్షేమం కోసం ప్రభుత్వాలు ప్రత్యేక కార్యాచరణ రూపొందించాల్సిన అవసరముందన్నారు. కార్మికులు నిలువనీడ లేక అష్టకష్టాలు ఎదుర్కొంటున్న దుస్థితి నెలకొందని ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు.
 
  వీరికి స్థలాలు కేటాయించి పక్కా ఇళ్లు నిర్మించాల్సిన బాధ్యత ప్రభుత్వాలపై ఉందన్నారు. ఆయా విభాగాల్లో పనిచేస్తున్న కాంట్రాక్ట్ కార్మికులను క్రమబద్ధీకరించాలని డిమాండ్ చేశారు. ఎంపీగా తాను విజయం సాధించి కార్మిక వర్గాల అభ్యున్నతికి ప్రణాళికాబద్ధంగా కృషి చేస్తానన్నారు. కార్మికుల సంక్షేమమే తన ధ్యేయమన్నారు. దివంగత మహానేత వై.ఎస్.రాజశేఖరరెడ్డి ఆశయ సాధన కోసం శ్రామికుల సంక్షేమానికి పాటుపడతానన్నారు.
  
 వైఎస్సార్‌సీపీ కార్మిక విభాగం జిల్లా అధ్యక్షుడు సంపెట వెంకటేశ్వర్లు అధ్యక్షతన జరిగిన ఈ కార్యక్రమంలో పార్టీ ఖమ్మం అసెంబ్లీ  అభ్యర్థి కూరాకుల నాగభూషణం, మహిళా విభాగం జిల్లా అధ్యక్షరాలు కీసర పద్మజారెడ్డి, పార్టీ జిల్లా అధికార ప్రతినిధి  ముదిరెడ్డి నిరంజన్‌రెడ్డి, నగర అధికార ప్రతినిధి హెచ్. వెంకటేశ్వర్లు, రైతు విభాగం జిల్లా అద్యక్షుడు ఏలూరి కోటేశ్వరరావు, నాయకులు కొంగర జ్యోతిర్మయి. దోరేపల్లి శ్వేత, వేముల సీత, షకీనా, ఆరెంపుల వీరభద్రం, మేడా విజయ్‌కుమార్, మేడా శ్రీనివాసరావు, పగడాల భాస్కర్‌నాయుడు,  వంటికొమ్ము  శ్రీనివాస్‌రెడ్డి, సమద్, సుజా, పత్తి శ్రీను, రిటైర్డ్  ఈఓ చక్రపు సత్యనారాయణ, తదితరులు పాల్గొన్నారు.