‘చరిత్ర అడక్కు.. చెప్పేది విను’ అని నాగభూషణం ఫేమస్‌ డైలాగ్‌. కాని– నటుడిగా ఆయన చరిత్ర చెక్కుచెదరక నిలిచి ఉంది. ప్రేక్షకులకు దానిని పదేపదే అడగాలని ఉంటుంది. విలన్‌ నాగభూషణంగా, ‘రక్తకన్నీరు’ నాగభూషణంగా, మంచి పాత్రల నాగభూషణంగా ఆయన తెలుగువారికి ఆత్మీయుడు. నాగభూషణం కుమార్తె భువనేశ్వరి  తండ్రి జ్ఞాపకాలను సాక్షితో పంచుకున్నారు. మాకు ఊహ తెలిసేటప్పటికే నాన్నగారు బాగా బిజీగా ఉన్నారు. షూటింగ్‌ అయ్యాక సాయంత్రాలు మేకప్‌తో ఇంటికి వస్తూనే అన్నయ్యను పలకరించేవారు. కాస్త ఊహ వచ్చాక నాన్నకు కావలసినవన్నీ నేనే చూసేదాన్ని. ‘మా అమ్మాయి అన్నీ చూసుకుంటోంది’ అని సంతోషించేవారు. నాన్న ప్రతిరోజూ కాకరకాయ రసం తాగేవారు. నేనే స్వయంగా కాకరకాయ రసం చిన్న గ్లాసుతో ఇస్తే తాగేవారు. ఆ తరవాత మేకప్‌ తీసేవారు. నాన్న చాలా పంక్చువల్‌. మడి కట్టుకుని వండేది... మాది శాకాహార కుటుంబమే అయినా నాన్నకు నాన్‌వెజ్‌ అంటే ఇష్టమని, మా అమ్మ (‘రక్త కన్నీరు’ సీతాదేవి) మడి కట్టుకుని నాన్‌వెజ్‌ వండేది. అమ్మ చేసిన కంది పచ్చడి అంటే నాన్నకు చాలా ఇష్టం.  నాన్నగారికి కమ్యూనిస్టు భావాలున్నా ప్రతిరోజూ తెల్లవారుజామున గాయత్రీ మంత్రం జపించేవారు. దేవుడి గురించి ప్రశ్నిస్తే ‘ఒక మానవాతీత శక్తి ఉంది,  ఆ శక్తినే గాయత్రీ మంత్రంగా భావించి జపిస్తాను. దానివల్ల పాజిటివ్‌ వైబ్రేషన్స్‌ వస్తాయి’ అనేవారు. అమ్మ శ్రావణ శుక్రవారం వరలక్ష్మీవ్రతం చేసుకున్న రోజున, పూజ అయ్యే సమయానికి ఎక్కడ షూటింగ్‌లో ఉన్నా, మధ్యాహ్నం ఇంటికి వచ్చి తప్పనిసరిగా భోజనం చేసేవారు. చెంప పగలగొట్టారు... ఆయనకు నేనంటే చాలా ఇష్టం. నేను పుట్టాక కలిసి వచ్చింది అంటుండేవారు. కాని నేను లిప్‌స్టిక్‌ వేసుకుంటే ఆయనకు నచ్చలేదు. ‘బాగుండదమ్మా. ముఖం కడుక్కో’ అని సున్నితంగా మందలించారు. ఒకసారి నేను, మా మామయ్య కూతురు కలిసి ‘అందాజ్‌’ (1971) సినిమాకు వెళ్లేసరికి టికెట్లు అయిపోయాయి. సాయంత్రం 6.30 షోకి  వెళ్దామని అక్కడే ఉండిపోయాం. సినిమా అయ్యేసరికి ఆలస్యం అయిపోయింది. నాన్న టెన్షన్‌ పడిపోయి బయటకు వచ్చేసరికి, గేట్‌ దగ్గరే నిలబడి ఉన్నారు. మమ్మల్ని కారులో ఎక్కించుకుని ఇంటికి తీసుకువచ్చారు. భయంతో ఒళ్లంతా వణికిపోతోంది. ఇంట్లోకి రాగానే, చెంప మీద ఒక్కటి లాగి పెట్టి కొట్టారు. చెవి రింగు ఊడిపోయింది. ఎక్కడకు వెళ్లినా, సాయంత్రం ఆరుగంటలకు ఇంటికి వచ్చేయాలన్నది ఆయన స్ట్రిక్ట్‌ పోలసీ. ఆ ఒక్క దెబ్బతో ‘అందాజ్‌’ సినిమా కథంతా మరచిపోయాను. మూగమనసులుతో బ్రేక్‌ నాన్న 1956 నుంచి ‘రక్తకన్నీరు’ నాటకం వేయటం ప్రారంభించారు. అమ్మ సీతాదేవితో అక్కడే పరిచయం ఏర్పడి, కొన్ని రోజులకే వారు ప్రేమ వివాహం చేసుకున్నారు. అప్పట్లో అమ్మ స్పెషల్‌ సాంగ్స్‌ చేసేది. మా నాయనమ్మ లీలాబాయమ్మ సినిమాలలో హీరోయిన్‌గా వేశారు. ఆవిడ మా అమ్మను పెంచుకున్నారు. ఆవిడ అదృష్టం ఏమో కాని, అమ్మను దత్తత తీసుకున్న ఆరు నెలలకు మా మేనమామ పుట్టారు. అమ్మకు 1957లో అన్నయ్య, 1960లో నేను పుట్టాక అమ్మ సినిమాలు మానేసింది. ‘మూగమనసులు’ చిత్రంతో నాన్నకు బ్రేక్‌ వచ్చినా, నాన్న నాటకాలు మానలేదు. నాన్నగారు ఒక్క డైలాగు కూడా మర్చిపోయే వారు కాదు. భయంతో ఏడ్చేశాను.. రక్తకన్నీరు నాటకంలో ఒక సీన్‌లో స్టేజీ మీద మొత్తం లైట్లన్నీ ఆర్పేసి, రెడ్‌ స్పాట్‌ లైట్‌ వేశారు.   ఒక్కసారిగా నాన్న వెనక్కి తిరుగుతారు. రెడ్‌ లైట్‌ ముఖం మీద పడగానే,  భయంతో ఏడ్చేశాను. ఆ సీన్‌లో కుష్ఠురోగంతో ఒళ్లంతా చీమునెత్తురుతో కుళ్లిపోయి ఉంటుంది నాన్న శరీరం. ఆ తరవాత ఎన్నడూ చూడలేదు. రక్తకన్నీరు లేకుండానే... 1995లో  నాన్నగారు చేసిన సినిమాలన్నీ అన్నయ్య సేకరించాడు. నిర్మాతలు, దర్శకులతో ఇంటర్వ్యూలు చేసి, మావారికి అందచేశాడు. మావారు  దానిని డాక్యుమెంటరీ చేశారు. అది దూరదర్శన్‌ లో టెలికాస్ట్‌ అయ్యింది. బషీర్‌బాగ్‌లో షో వేసి నాన్నగారికి చూపిస్తే, ‘ఇంత పెద్ద పనిని ఎలా చేయగలిగారు’ అని సంతోషంతో ప్రశంసించారు. అయితే అందులో రక్తకన్నీరు ప్రస్తావన లేకపోవటంతో – తన ఇంటి ముందు రోడ్డు మీద రాబోయే ఆదివారం నాడు కాండిడ్‌ షాట్స్‌తో కుష్ఠు సీన్‌ తీద్దామని, రోడ్డు మీద వాళ్ల రియాక్షన్‌ ఎలా ఉంటుందో చూద్దామనీ అన్నారు నాన్న. ‘సరే’ అన్నాం. ఇది జరిగిన మరుసటి రోజు (ఆ రోజు గురువారం) నాన్నగారిని చూడటానికి వెళ్లాను. ఆయన ‘భువనా! నాకు ఖీమా తినాలని ఉంది’ అన్నారు. ‘రేపు తేనా?’ అన్నాను. ‘ఆదివారం తిందాంలే, అమ్మ చేసినట్లు చెయ్యాలి’ అన్నారు. సరేనని ఇంటికి వచ్చేశాను. శుక్రవారం నాడు ఏదో పని మీద బయటకు వెళ్లి, బాగా అలసిపోయి, ఇంటికి వచ్చాక ఫోన్‌ ప్లగ్‌ తీసేశాను. మరుసటి రోజు ఉదయం నాన్న స్నేహితుడు ప్రతాపరెడ్డి ఫోన్‌ చేసి ‘నాన్న నిన్నే కలవరిస్తున్నారు. రాత్రంతా ప్రయత్నించాను. నీ ఫోన్‌ కలవలేదు’ అన్నారు. నాకేమీ అర్థం కాలేదు. ఏదో సీరియస్‌ అయి ఉంటుంది అనిపించి, వెంటనే బయలుదేరి, వెళ్లేసరికి అంతా అయిపోయింది. అది మే 5, 1995. అలా నాన్న రక్తకన్నీరు నాటకం డాక్యుమెంట్‌ చేయలేకపోయాను, నాన్నకు ఖీమా పెట్టలేకపోయాను అని ఇప్పటికీ బాధ పడుతుంటాను. టైమ్‌కి అన్నం ఉండాల్సిందే.. ఇంట్లో నేను, నాన్న, అమ్మ కలిసి పేక ఆడుకునేవాళ్లం. అన్నయ్యను ఆడనిచ్చేవారు కాదు. ఆడపిల్ల పేకాడితే చెడిపోదులే, మగపిల్లవాడైతే కష్టం అనేవారు. నాన్నగారు భోజనానికి ఆగలేకపోయేవారు. టైమ్‌కల్లా అన్నం పడాలి. ఒకసారి విజయవాడ వెళుతుంటే దారిలో కారు పంక్చర్‌ అయ్యింది. అక్కడే పక్కన పొలంలో కూలీలు పంట కోస్తున్నారు. మా అవస్థ చూసి ‘ఏమైనా కావాలా?’ అని అడిగారు. అమ్మ మొహమాట పడకుండా, అన్నం కావాలని అడిగి తెచ్చి, నాన్న ఆకలి తీర్చిందని, అమ్మ గురించి నాన్న గొప్పగా చెప్పేవారు.  పుట్టినరోజుకి పట్టు లంగా కొనేవారు. ప్రతి పండక్కి నాన్న తప్పకుండా వచ్చేవారు. దీపావళి నాడు అందరి ఇళ్లకూ తీసుకు వెళ్లి స్వీట్స్‌ ఇచ్చేవారు. ఆడవేషంలో... నాన్నకి పీతాంబరం గారు మేకప్‌ చేసేవారు. ‘నేనంటే నేనే’ సినిమాలో లేడీ గెటప్‌ వేసిన రోజున, అదే వేషంతో సందు చివర నుంచి ఇంటి దాకా నడిచారు. అందరూ నాన్నను క్యాజువల్‌గా చూశారు. అంత సహజంగా నడిచారన్నమాట. – సంభాషణ: వైజయంతి పురాణపండ ఫొటోలు: కె. రమేశ్‌ బాబు మాది మతాంతర వివాహం మా ఇంటి వ్యవహారాలన్నీ మా మేనమామ చూసుకునేవారు. నేను శారదా విద్యాలయలోను, సయ్యద్‌ మీర్‌ (ఎస్‌. డి.లాల్‌ కుమారుడు) రామకృష్ణ మిషన్‌లోను చదువుకున్నాం. మా అన్నయ్య సురేంద్ర, మీర్‌ గారు క్లాస్‌మేట్స్‌. ఆయన ఇంటికి వస్తుండేవారు. మా మధ్య సాన్నిహిత్యం ఏర్పడింది. ఇద్దరి మతాలు వేరు కావటంతో నాన్నగారు ఏమంటారోనని భయం వేసింది. మా విషయం అమ్మకు చెపితే మామయ్య ద్వారా అమ్మ నాన్నకి చెప్పించింది. ఇరువైపుల వారినీ కష్టపడి ఒప్పించాకే 1982లో మా వివాహం జరిగింది. అదే సంవత్సరం డిగ్రీ కూడా పూర్తి చేశాను. మా కుటుంబంలో ఎటువంటి గొడవలు రాకుండా జాగ్రత్తపడ్డాను. నా విధానం చూసి మా అత్తగారు సంతోషించారు. మాకు ఇద్దరు బాబులు. ఆబిద్‌ భూషణ్, ఆసిఫ్‌ భూషణ్‌. మా పిల్లలు తాతగారితో బాగా ఆడుకునేవారు. పెద్దబ్బాయి బిటెక్‌ పూర్తి చేసి ఉద్యోగం చేస్తున్నాడు. వాడికి యాక్టింగ్‌ మీద ఆసక్తి ఉంది. చిన్నవాడు విజువల్‌ ఎఫెక్ట్స్‌ చేస్తున్నాడు. పెద్దబాబుకి బ్రేక్‌ రాలేదు. అందుకని పెళ్లి చేసుకోలేదు. చిన్నబాబుకి పెళ్లి చేశాం. కోడలు సంధ్య ఉద్యోగం చేస్తోంది. వాళ్లు చెన్నైలో ఉంటున్నారు. మా వారు పది సంవత్సరాలుగా ఆధ్యాత్మిక జీవితం గడుపుతున్నారు. ఆయనకు వెంకటేశ్వరస్వామి అంటే భక్తి ఎక్కువ. అన్నయ్య డిప్లొమా ఇన్‌ మెకానికల్‌ ఇంజినీరింగ్‌ చేశాడు. ఉద్యోగం చేస్తూ, సినిమాటోగ్రఫర్‌గా పని చేశాడు. నాలుగేళ్లుగా అనారోగ్యం కారణంగా బయటకు రావట్లేదు. – భువనేశ్వరి, నాగభూషణం కుమార్తె

‘‘సుష్మా! నేను ఫోరంకి వెళ్లొస్తాను. మా నాన్నకి బాగాలేదంట. తమ్ముడు ఫోన్‌ చేశాడు. వెళ్లి చూసొస్తాను. సాయంకాలానికి వచ్చేస్తాలే. మీ నాన్నకు మందులు ఇవ్వు అన్నం తినగానే.’’ అన్నది హైమావతి.‘‘సరే! పిన్నీ’’ అన్నది సుష్మ.హైమావతి బెడ్‌రూమ్‌లోకి వెళ్లింది. నాగభూషణం కళ్లుమూసుకొని ఉన్నాడు.‘‘ఏమండీ!’’ అని తట్టి పిలిచింది.నాగభూషణం కళ్లు తెరిచాడు.‘‘ఫోరంకి వెళ్లొస్తాను. మా నాన్నకి బాగాలేదంట’’ అన్నది.నాగభూషణం తల ఊపాడు. హైమావతి భవానీపురం నుంచి విజయవాడ బస్‌స్టేషన్‌కి వెళ్లే బస్సు ఎక్కింది. అక్కడ ఆమె కోసం ఎదురు చూస్తున్నాడు వీర్రాజు.  ఇద్దరూ ఒక హోటల్‌కెళ్లి ఫ్యామిలీరూమ్‌లో కూర్చున్నారు.‘‘అర్జెంట్‌ అన్నావు. ఏంటది?’’ అడిగాడు వీర్రాజు.‘‘ఉండవల్లిలో పొలం అమ్మడానికి బేరంపెట్టాడు మా ఆయన. ఆ డబ్బుతో కూతురి పెళ్లి చేయాలని ప్లాన్‌. అది అమ్మేస్తే నాది అథోగతే. అందుకే నేనొక ప్లాన్‌ వేశాను.’’‘ప్లానా?’’‘‘ఔను. రేపు ఉదయం పది తర్వాత నువ్వు నీ కారు తీసుకురా. కాన్సర్‌ ఆసుపత్రికని ఆయన్ని తీసుకొస్తాను. దారిలో ఎక్కడో ఒక చోట కారు ఆపి ముఖం మీద దిండుపెట్టి ఊపిరాడకుండా చేసి చంపేద్దాం. పీడావిరగడ అవుతుంది’’ చెప్పింది హైమావతి.వీర్రాజు ఆలోచనలో పడ్డాడు.నాగభూషణం రెండో భార్య హైమావతి. రిటైర్‌మెంట్‌ దగ్గరికొచ్చాక నాగభూషణం భార్య చనిపోయింది. హైమావతిని పెళ్లి చేసుకున్నాడు. వయసులో ఇరవై ఏళ్ల వ్యత్యాసం ఉంది. ఆమెకు వీర్రాజుతో అక్రమ సంబంధం ఉంది. వీర్రాజుకి సొంతంగా కారు ఉంది. తనే డ్రైవ్‌ చేసుకుంటూ టాక్సీలా తిప్పుతుంటాడు. ఉండవల్లి ఊళ్లో నాగభూషణానికి ఎకరం పొలం ఉంది. అది రాజధానికి దగ్గరగా ఉండడంతో విలువ పెరిగింది. రిటైరైన తర్వాత నాగభూషణానికి క్యాన్సర్‌ జబ్బు బయట పడింది. తను పోయే లోపల కూతురు సుష్మ పెళ్లి గ్రాండ్‌గా చేసి అత్తారింటికి పంపేయాలని ఆలోచనలో ఉన్నాడు. కోటి రూపాయల కట్నమైనా ఇచ్చి మంచి ఉద్యోగస్తుడికి ఇవ్వాలని కోరిక. అందుకు హైమావతి వ్యతిరేకి. పొలం అమ్మడం ఇష్టం లేదు. బ్యాంకులో ఉన్న డబ్బుతో మామూలు సాదాసీదా సంబంధం చూసి సుష్మ పెళ్లి చేసి పంపాలని పోరుతోంది. పొలం అమ్మేస్తే ఆయన పోయాక తనకేం మిగులుతుంది? భార్యగా వచ్చే ఫ్యామిలీ పెన్షన్‌తో బతకాలి. ‘‘సరే అయితే! ఆసుపత్రికి వెళ్లేటప్పుడు వద్దు. ముందు ఆసుపత్రికి వెళ్దాం. అక్కడ టెస్టులు అవీ చేస్తారు. టైమ్‌ పడుతుంది. ఆయన్ని అక్కడ ఉంచి మనం హాయ్‌ల్యాండ్‌లో గడుపుదాం. సాయంకాలం వెళ్లి ఆయన్ని కారెక్కించుకొని తిరిగి వచ్చేటప్పుడు ఫినిష్‌ చేద్దాం. అప్పుడు ఎవరికీ అనుమానం రాదు. ఎటూ క్యాన్సర్‌తో పోయేవాడే అని అందరికీ తెలుసు.’’ అన్నాడు వీర్రాజు.హైమావతి తల ఊపింది. వీర్రాజుతో అప్పుడప్పుడు హోటళ్లలో గడపడం ఆమెకు మామూలే.  మ్యారేజ్‌ బ్యూరో నుంచి వచ్చిన ఏజెంట్‌ విక్రమ్‌ లాప్‌టాప్‌లో వధువుల కోసం రిజిస్ట్రేషన్‌ చేయించుకున్న అబ్బాయిల ఫొటోలు, బయోడేటాలు నాగభూషణానికి చూపిస్తున్నాడు. ఎక్కువగా అమెరికాలో జాబ్స్‌ చేస్తున్న వాళ్లవే ఉన్నాయి. నాగభూషణానికి ఫారిన్‌ సంబంధం చేయడం ఇష్టం లేదు. అమెరికాలో ఉద్యోగం చేస్తున్నాడని భారీ ఎత్తున కట్నాలు ఇచ్చి కూతురితో పెళ్లి చేసి మోసపోయిన వార్తలు ఈమధ్య ఎక్కువగా వస్తున్నాయి. కొందరేమో అక్కడ ఆల్రెడీ ఏ తెల్లమ్మాయినో పెళ్లి చేసుకొని కాపురం చేస్తుంటారు. తల్లిదండ్రులకు ఆ సంగతి చెప్పరు. ఇక్కడ పేరెంట్స్‌ ఒత్తిడి చేస్తే మళ్లీ పెళ్లి చేసుకుంటారు. అమ్మాయి కాపురానికి వెళ్లాక అసలు సంగతి బయటపడి లబోదిబోమంటారు. ఇంకొందరు యువకులకు అమెరికాలో ఏ ఉద్యోగం ఉండదు. సాఫ్ట్‌వేర్‌ జాబ్‌ అని చెప్పి పెళ్లి చేసుకుంటారు. తీరా కాపురానికి వెళ్లాక తెలుస్తుంది, అక్కడ ఏ పెట్రోలు బంకులోనో, సూపర్‌ మార్కెట్‌లోనో ఉద్యోగం చేస్తున్నాడని.అందుకే నాగభూషణం ఇండియాలోనే ఉద్యోగం చేస్తున్న సంబంధాలు చూడమని చెప్పాడు. సుష్మ బీటెక్‌ చదివింది. తర్వాత అమెరికాలో ఎమ్మెస్‌ చేయాలనుకుంటోంది. ఆమె స్నేహితురాళ్లు చాలామంది అమెరికాకి వెళ్లి చదవాలని ప్లాన్‌ చేసుకుంటున్నారు. కానీ తండ్రికి క్యాన్సర్‌ అని బయటపడగానే ఆమె ఆశలు నీరు కారిపోయాయి.మ్యారేజ్‌ బ్యూరో ఏజెంట్‌ వెళ్లిపోయిన తర్వాత సుష్మ తండ్రితో చెప్పింది. ‘‘నాన్నా! నాకు ఇప్పుడే పెళ్లి వద్దు. కావాలంటే ఇక్కడే ఎంటెక్‌ చేస్తాను.’’‘‘కాదమ్మా! నువ్వు అమెరికాలో ఎమ్మెస్‌ చేసినా, ఇక్కడ ఎంటెక్‌ చేసినా తేడా ఏం లేదు. కాకపోతే నా పరిస్థితి తెలుసుగా? ఎప్పుడు పోతానో తెలీదు. నేను ఉండగానే నీ పెళ్లి చేసి అత్తారింటికి పంపేస్తే నాకు మనశ్శాంతిగా ఉంటుంది.’’ అన్నాడు నాగభూషణం. తండ్రి సంగతి ఆమెకు బాగా తెలుసు. తను అనుకున్నదే చేస్తాడు. ఎవరిమాటా వినడు. తన తల్లి చనిపోయినప్పుడు చాలామంది మళ్లీ ఈ వయసులో పెళ్లెందుకు? వద్దు అన్నారు. ఇరవై ఏళ్ల చిన్నదాన్ని చేసుకోవడం ఎందుకు? అన్నారు. అయినా ఆయన వినలేదు. హైమావతి తండ్రి కూడా విధవరాలైన కూతురికి పెళ్లి చెయ్యలేక పోతున్నాడు. నాగభూషణం పోయినా సొంత ఇల్లు, పొలం ఉంది, పైగా కూతురికి జీవితాంతం ఫ్యామిలీ పెన్షన్‌ వస్తుందని ఆలోచించి పిల్లనిచ్చి పెళ్లి చేశాడు.ఇప్పుడిక సుష్మ చదువుకి ఫుల్‌స్టాప్‌ పెట్టక తప్పని పరిస్థితిలో ఉంది. పెళ్లి చేసుకోక తప్పదని ఆమెకు అర్థమైంది. ∙∙  నాగభూషణం సుష్మ పెళ్లి చేయడానికి తీవ్రమైన ప్రయత్నాలు చేస్తుండడంతో హైమావతి పెళ్లి ఆపడానికి అన్నిరకాలుగా ఆలోచిస్తోంది. ఎలాగూ భర్త తన మాటవినడు.‘‘నువ్వు పెళ్లికి ఒప్పుకోకు. మీ నాన్న ఒత్తిడి చేస్తాడు. ఏ సంబంధం నచ్చలేదని చెప్తుండు. ఆయన ఎక్కువ రోజులు బతకడు. ఆ తర్వాత నువ్వు అమెరికా వెళ్లి చదువుకుందువు గాని’’ అని సుష్మకు ఎక్కించింది. సవతి తల్లికి తన మీద ఎంతో ప్రేమ ఉందని సుష్మ అనుకుంది. అసలు సంగతి అది కాదనే గ్రహింపు లేదు. అందుకే తనకు పెళ్లి వద్దని తండ్రితో వాదిస్తోంది. కానీ తండ్రి తన మాటలు లెక్కచేయడని ఆమెకు తెలుసు. జరిగేది జరుగుతుందనే నిర్వేదంలో పడిపోయింది సుష్మ.అనుకున్నట్టుగానే వీర్రాజు ఉదయం పది గంటలకు భవానీపురంలోని నాగభూషణం ఇంటికి కారు తీసుకొచ్చాడు.నాగభూషణం అప్పుడు టిఫిన్‌ చేస్తున్నాడు.‘‘వీర్రాజూ! టిఫిన్‌ చేద్దువుగాని లోపలకు రా!’’ అని పిలిచింది హైమావతి.‘‘వద్దండీ! టిఫిన్‌ చేసొచ్చాను అమ్మగారూ!’’ అని వినయం ఒలకబోశాడు వీర్రాజు.తర్వాత నాగభూషణాన్ని ఎక్కించుకుని కారులో బయల్దేరారు. తాడేపల్లిలో ఉంది మణిపాల్‌ క్యాన్సర్‌ హాస్పిటల్‌.  విజయవాడలో కృష్ణానది మీదున్న కనకదుర్గ వారధి దాటి తాడేపల్లికి చేరుకున్నారు. నాగభూషణాన్ని ఆసుపత్రిలో నర్స్‌కి అప్పగించారు. ఆమె శ్రద్ధగా చూస్తుంది నాగభూషణాన్ని.నాగభూషణం టీచర్‌గా పని చేస్తున్నప్పుడు నర్స్‌ సునీత ఆయన శిష్యురాలు. అందుకే వచ్చినప్పుడల్లా ప్రత్యేకంగా ట్రీట్‌ చేస్తుంది. మధ్యాహ్నం లంచ్‌ ఏర్పాటు చేసి టెస్ట్‌లు, ట్రీట్‌మెంట్‌ను శ్రద్ధగా చేస్తుంది.నాగభూషణం శిష్యురాలు అక్కడ ఉండడం హైమావతికి వెసులుబాటుగా ఉంది. ఆయన్ని అప్పగించి వీర్రాజుతో ఎంజాయ్‌ చేయడానికి బయలుదేరింది. ∙∙  సాయంకాలమైంది. చీకటిపడింది. హైమావతి తిరిగి రాలేదు. నర్స్‌ సునీత.. నాగభూషణం దగ్గరున్న సెల్‌ఫోన్‌ నుంచి హైమావతికి కాల్‌ చేసింది. రింగవుతున్నది కానీ ఆమె లిఫ్ట్‌ చేయడం లేదు.‘‘మాష్టారూ! మేడమ్‌ లిఫ్ట్‌ చెయ్యడం లేదు’’ అన్నది సునీత. ‘‘ఈ పాటికే రావాలి కదా?’’ అన్నాడు.ఎన్నిసార్లు కాల్‌ చేస్తున్నా రింగవుతుంది కానీ హైమావతి కాల్‌ లిఫ్ట్‌ చేయడం లేదు.‘‘సునీతా! మా అమ్మాయికి కాల్‌ చెయ్యి. అసలు ఇంట్లో నుంచి హైమా బయల్దేరిందో లేదో? అన్నాడు నాగభూషణం. సుష్మ ఫోన్‌ ఎత్తగానే సునీత ఫోన్‌ను నాగభూషణానికి అందించింది.‘‘నాన్నా! ఘోరం జరిగిపోయింది.’’ అన్నది సుష్మ వణుకుతున్న గొంతుతో. ‘‘ఏం జరిగిందమ్మా?’’ అడిగాడు కూతుర్ని.‘‘నాన్నా! నందన్‌ రిసార్ట్స్‌ వెళ్లే దారిలో పిన్ని వెళ్తున్న కారును ఓ బస్సు ఢీ కొట్టిందట. పిన్ని హ్యాండ్‌బ్యాగ్‌ని, అందులోని తన ఫొటోను టీవీలో చూపిస్తున్నారు. పిన్ని స్పాట్‌లోనే చనిపోయిందట నాన్నా. శవాన్ని కూడా చూపిస్తున్నారు..!’’ అని చెప్పింది సుష్మ.ఎప్పుడూ హాయ్‌ల్యాండ్‌లో ఎంజాయ్‌ చేసే వీర్రాజు, హైమావతి ఈసారి నందన్‌ రిసార్ట్స్‌లో గడపాలనుకున్నారు. విధి చిన్నచూపు చూసింది. అందుకే అంటారు తానొకటి తలిస్తే దైవం మరొకటి తలిచిందని. నాగభూషణం బిత్తరపోయాడు.‘‘అటువైపు ఎందుకు వెళ్లింది?’’ అడిగాడు కూతుర్ని.  సుష్మకి మాత్రం ఏం తెలుసు?‘‘ఏమో నాన్నా!’’ అన్నది.  


 పట్టుకోండి చూద్దాం
 
 1 
 నాగభూషణంకు ఇద్దరు భార్యలు. ఆయన మొదటి భార్య చనిపోయిన నెలకే... ఆస్తి విషయంలో రెండో భార్య పిల్లలకు, నాగభూషణంకు మధ్య గొడవలు మొదలయ్యాయి. ఆ తరువాత రాజీ చర్చలు జరిగాయి.అయితే ఉన్నట్టుండి నాగభూషణం హత్యకు గురయ్యాడు.‘‘ఉదయం నాలుగున్నరకల్లా లేవాలి కాబట్టి  రాత్రి పదిన్నర టైంలో పడుకుంటాను. బాబుగారికి రాత్రి పన్నెండు, ఒంటిగంట వరకు చదువుకొని పడుకునే అలవాటు ఉంది. అర్ధరాత్రి దాటిన తరువాత కూడా అప్పుడప్పుడూ ఆయన స్నేహితులు వస్తుంటారు. స్నేహితులతో కలిసి కాఫీ తాగడం ఆయనకు చాలా ఇష్టం. అయితే... నన్ను నిద్ర లేపడం ఇష్టం లేక ఆయనే స్వయంగా కాఫీ తయారుచేస్తుంటారు. నేను నా గదిలో పడుకొని ఉన్నాను. రాత్రి  ఆయన కోసం ఎవరు వచ్చారో తెలియదు. తెల్లారిన తరువాత బాబుగారి గదిలోకి వెళితే ఆయన చనిపోయిన విషయం తెలిసింది. కుర్చీలో అటు వైపుకు ఒరిగిపోయారు. ఆయన ముందు టేబుల్‌పై రెండు కాఫీ కప్పులు ఉన్నాయి’’ అని చెప్పాడు పని మనిషి సూరయ్య.
 
 పోలీసులు... ఆ కప్పులను జాగ్రత్తగా పరిశీలించారు.ఒక కప్పుపై ‘మై మగ్‌’ అని ఉంది. ఈ మగ్‌ను నాగభూషణం మాత్రమే ఉపయోగిస్తాడు. మరో కప్పు...గెస్ట్‌లు ఉపయోగించేది.విషప్రయోగంతో... నాగభూషణాన్ని చంపిన విషయం బయటపడిపోయింది. అయితే... గెస్ట్‌ కాఫీ కప్పుపై ఎలాంటి వేలి ముద్రలు కనిపించలేదు. అయినప్పటికీ ఈ కప్పు ఆధారంగా విషప్రయోగం చేసిన నాగభూషణం రెండో భార్య కూతురు రాగిణిని పోలీసులు  అరెస్టు చేశారు. ఎలా?
 
 2
 విశ్వేశ్వర్రావు రాత్రి హత్యకు గురైన విషయం నగరమంతా పాకిపోయింది. అజాతశత్రువైనా విశ్వేశ్వర్రావుని చంపాల్సిన అవసరం ఎవరికి వచ్చింది? అనేది హాట్‌టాపిక్‌గా మారింది. పోలీసుల విచారణ మొదలైంది... ‘‘కుటుంబసభ్యులంతా టూర్‌కు వెళ్లారు. అయ్యగారికి ఆరోగ్యం బాగ లేకపోవడంతో  ఇంట్లోనే ఉండిపోయారు. రాత్రి తనకు ఇష్టమైన సినిమా వస్తుంటే చూస్తున్నారు. నేను నా  గదిలో పడుకొని ఉన్నాను. పొద్దున కాఫీ ఇవ్వడానికి వెళితే... చనిపోయి ఉన్నారు’’ అని చెప్పాడు పనిమనిషి సాగర్‌.‘‘రాత్రి ఆయన గురించి ఎవరైనా వచ్చారా?’’ అడిగాడు ఇన్‌స్పెక్టర్‌ నరసింహ.‘‘ఆయనకు చాలామంది స్నేహితులు. కొందరు రెగ్యులర్‌గా వస్తుంటారు. కానీ రాత్రి ఎవరు వచ్చారనేది నాకు తెలియదు’’ అని చెప్పాడు సాగర్‌.విశ్వేశ్వర్రావును తరచుగా  కలుసుకునే వారిలో నలుగురు ఉన్నారు... రమణ, రంగారావు, చంద్రశేఖరం, రాజేశ్వరి. ఈ నలుగురిని  ఎంక్వైరీ చేశాడు ఇన్‌స్పెక్టర్‌.ఒక్కొక్కరు ఒక్కో టైంలో విశ్వేశ్వర్రావును కలుసుకున్నట్లు విచారణలో తేలింది.నలుగురూ... విశ్వేశ్వర్రావుకు మంచి మిత్రులే.ఎవరిని అనుమానించాలో అర్థం కావడం లేదు.విశ్వేశ్వర్రావు గదిలో ఆక్వేరియం దగ్గర ఒక నోట్‌ బుక్‌ కనిపించింది. అందులో ఆక్వేరియంలో ఉన్న చేపల గురించి, వాటి చేష్టల గురించి వాటికి సంబంధించిన  ఫీడ్‌ గురించి రాసి ఉంది. ఆక్వేరియం వైపు ఒకసారి చూశాడు ఇన్‌స్పెక్టర్‌ నరసింహ. మరోసారి మరింత పరిశీలనగా  చూశాడు. ఏదో ఆలోచన ఫ్లాష్‌లా మెరిసింది. ఆ తరువాత రాజేశ్వరి ఇంటికి వెళ్లాడు.
 
 ‘ఇలా వచ్చారేమిటి?!’ అన్నట్లుగా చూసింది ఆమె. అలా చూస్తూనే ఇన్‌స్పెక్టర్‌ను ఇంట్లోకి ఆహ్వానించి కాఫీ ఇచ్చింది. ఆ మాట ఈ మాట మాట్లాడుతూ... ఆక్వేరియం వైపు చూశాడు ఇన్‌స్పెక్టర్‌. ఈసారి మరింత పరిశీలనగా చూశాడు. ఇది గమనించి...‘‘విశ్వేశ్వర్రావుగారికి ఈ ఆక్వేరియం అంటే చాలా ఇష్టం. చాలాసేపు ఇందులోని చేపలను చూస్తూ గడిపేవారు. రకరకాల చేపల గురించి  అభిరుచే మమ్మల్ని దగ్గర చేసింది అని గతంలో కూడా మీకు చెప్పాను కదా’’ అంది రాజేశ్వరి‘‘విశ్వేశ్వర్రావుని చంపింది మీరే. అరెస్ట్‌ చేస్తున్నాను’’ అన్నాడు ఇన్‌స్పెక్టర్‌. రాజేశ్వరి తన నేరాన్ని ఒప్పుకోవడానికి ఎంతోసేపు పట్టలేదు. హంతకురాలు రాజేశ్వరి అని  ఇన్‌స్పెక్టర్‌ ఎలా కనిపెట్టాడు?
 
 ఆన్సర్‌
 1. ఆ రాత్రి ఏదో పుస్తకం చదువుకుంటున్న నాగభూషణం, కూతురు రాగిణి రావడంతో కాసేపు మాట్లాడి,  కాఫీ తయారు చేయడానికి కుర్చీలో నుంచి లేచాడు. అతడిని వారించి తానే  కాఫీ తయారుచేసింది రాగిణి. నాగభూషణం రెస్ట్‌రూమ్‌లోకి వెళ్లి వచ్చేలోపు  
 ‘మై మగ్‌’లో విషం కలిపింది. తాను తాగిన కప్పుపై వేలిముద్రలు లేకుండా జాగ్రత్త పడిందిగానీ... కాఫీకప్పు అంచులకు అంటిన తన ఫేవరెట్‌ లిపిస్టిక్‌ ‘పింక్‌ లవ్‌’ గుర్తులను మరచిపోయింది.
 
 2. విశ్వేశ్వర్రావు ఆక్వేరియంలో కనిపించాల్సిన అరోవాన చేప... రాజేశ్వరి ఇంట్లోని ఆక్వేరియంలో కనిపించింది. ఈ చేప వల్ల అన్ని కలిసొస్తున్నాయని, నష్టాల్లో  ఉన్న వ్యాపారం సైతం లాభాల బాట పట్టిందని రాజేశ్వరికి  ఎన్నోసార్లు చెప్పాడు విశ్వేశ్వర్రావు. రాజేశ్వరికి సెంటిమెంట్ల పిచ్చి.  వ్యాపారంలో విపరీతమైన నష్టాల్లో ఉన్న రాజేశ్వరి  కన్ను అరోవాన చేపపై పండింది.  అలా ఆ రాత్రి విశ్వేశ్వర్రావుని హత్య చేసి అరోవాన చేపను దోచుకెళ్లింది.


  ఈజీఎస్ కింద టేకు మొక్కల దిగుమతి
  అధికారుల నిర్లక్ష్యంతో మూలనపడ్డ వైనం
  రైతులకు అందకుండానే ఎండుముఖం
  రూ.లక్షల ప్రజాధనం వృథా
 
 అధికారుల నిర్లక్ష్యం పచ్చని మొక్కల ప్రాణం తీసేసింది.. ఏపుగా ఎదిగి రైతులకు గణనీయమైన ఆదాయం సమకూర్చాల్సిన విలువైన టేకు మొక్కలు నాటకుండానే ఎండు ముఖం పట్టాయి.. లక్షల రూపాయలు వెచ్చించి తీసిన గుంతలు పూడుకుపోయాయి.. ఇతర జిల్లాల నుంచి దిగుమతి చేసుకున్న వేల మొక్కలు నిరుపయోగంగా మారాయి.. వెరసి ప్రజాధనం వృథా అవుతోంది.. ఉపాధిహామీ (ఈజీఎస్) పథక లక్ష్యం నీరుగారుతోంది..  
  - యాచారం
  
 వ్యవసాయ పొలాల్లో నాటుకునేందుకు చిన్న, సన్నకారు రైతులకు ఈజీఎస్ పథకం (ఎంప్లాయ్‌మెంట్ గ్యారెంటీ స్కీం) కింద ఉచితంగా టేకు మొక్కలు పంపిణీ చేసేందుకు నిర్ణయించారు. ఈ ఏడాది మండలంలోని 20 గ్రామాల్లో 626 మంది రైతులకు చెందిన వ్యవసాయ పొలాల్లో లక్ష 65 వేలకు పైగా టేకు మొక్కలు నాటాలని అధికారులు లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారు. మూడు నెలల క్రితం ఇతర జిల్లాల నుంచి మొక్కలు తెప్పించారు.
 
 ఆయా గ్రామాల్లో ఉపాధి కూలీల ద్వారా గుంతకు రూ. 13 చొప్పున కేటాయించి, రూ. 20 లక్షలకు పైగా ఖర్చు చేశారు. కానీ 195 మంది రైతులకు చెందిన వ్యవసాయ పొలాల్లో కేవలం 43,400 టేకు మొక్కలు నాటినట్లు అధికారులు లెక్కలు చెబుతున్నారు. రైతుల్లో సరైన చైతన్యం కల్పించకపోవడంతో ఏ గ్రామంలో చూసినా టేకు మొక్కలు నాటకుండానే చచ్చిపోయి కనిపిస్తున్నాయి. గాండ్లగూడంలోని నూతన ప్రభుత్వ జూనియర్ కళాశాల భవనంలో తెచ్చిపెట్టిన మొక్కలు  పంపిణీ చేయకుండా వదిలేయడంతో ఎండిపోయి మూలన పడి ఉన్నాయి.
 
 గుంతలకు రూ. 20 లక్షలు వృథా...
 టేకు మొక్కలు నాటుకోవడం కోసం ఆసక్తి ఉన్న రైతులకు కూలీల ద్వారా ఉచితంగానే గుంతలు తీయించి, మొక్కలు పంపిణీ చేస్తారు. నీటి సౌకర్యం కలిగిన రైతులు మూడేళ్ల పాటు పోషణ చేస్తే ఈజీఎస్ నుంచి ప్రతి నెలా నిర్వాహణ బిల్లులు అందజేస్తారు.
 
 అయితే మండల అధికారుల నిర్వాకంతో రూ. లక్షలు ఖర్చు చేసి ఇతర జిల్లాల నుంచి దిగుమతి చేసుకున్న విలువైన టేకు మొక్కలు వృథా అయ్యాయి. గ్రామాల్లో రూ. 20 లక్షలు ఖర్చు చేసి తవ్విన వేలాది గుంతలు పూడుకుపోయాయి. ఆయా గ్రామాల్లో 43,400 గుంతల్లో మొక్కలు నాటారన్నదానిపై అనుమానాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. నాటిన మొక్కల్లో ఎన్ని బతికున్నాయో, ఎన్ని చనిపోయాయో కూడా సందేహాస్పదంగా మారింది. ఇదే విషయమై ఈజీఎస్ ఏపీఓ నాగభూషణంను వివరణ కోరగా అప్పట్లో రవాణ సమయంలో మొక్కలు దెబ్బతినడం వల్ల అలా వదిలేశామని నిర్లక్ష్యంగా సమాధానమిచ్చారు. ఇదే విషయమై యాచారం గ్రామానికి చెందిన కొంతమంది రైతులు ఈజీఎస్ ఉన్నతాధికారులకు ఫిర్యాదు చేశారు.