విసుగ్గా వాచీ చూసుకున్నాను. రోజూ ఈపాటికి వచ్చేసేవాడు శంకరం, ఈ రోజింకా రాలేదు అనుకున్నాను. కారు ఏసీ చల్లదనం మెత్తగా స్పృశిస్తుంటే సెల్‌లో ఈ-మెయిల్స్ చెక్ చేసుకోవటం మొదలుపెట్టాను. ఇంతకీ శంకర్రావు, నేను ఒకే ఆఫీసులో పనిచేస్తున్నాం. ఇద్దరం సెక్షన్ ఇన్‌ఛార్జ్‌లమే. ఇద్దరివీ పక్క పక్క క్యూబికల్స్. శంకరం నాకన్నా ఐదారేళ్లు చిన్నవాడు. ప్రభుత్వం వారు సూచించినట్లు పూల్ ట్రాన్స్‌పోర్ట్‌లో భాగంగా ఇద్దరం ఆఫీసుకి ఒకే కారులో వెళ్తాం. నిజం చెప్పొద్దూ, ఇది నాకు సౌకర్యంగా ఉంది కాబట్టి నేను ఒప్పుకున్నాను. కారు నాది కాబట్టి పెట్రోల్ ఖర్చులో 60 శాతం శంకరానిది, నలభై శాతం నాది. మా ఇద్దరిళ్లు ఎదురెదురుగానే ఉంటాయి. నాది సొంతిల్లు. శంకర్రావు అపార్టుమెంటులో అద్దెకుంటున్నాడు. మా వ్యక్తిత్వాలు కూడా కలవవు. కానీ అవసరం మమ్మల్ని కలిపింది. శంకరానిది జాలి గుండె. చాలా సున్నితంగా ఉంటాడు. అతను మనసుతో ఆలోచిస్తాడు. నేను నా బ్రెయిన్ పవర్ ఉపయోగిస్తాను. ‘బీ ఏ రోమన్ వెన్ యూ ఆర్ ఇన్ రోమ్’ అంటాన్నేను. మనిషి ఆలోచన ప్రాక్టికల్‌గా ఉండాలని బలంగా నమ్ముతాను. అందుకే ఆఫీసులో వీళ్లిద్దరికీ లంకె ఎలా కుదిరిందా అని ఆలోచిస్తారు.
 
 ఏదైనా పని చేయాలంటే నాకు గిఫ్టులు కావాలి. డబ్బులు బల్లమీదైనా పెట్టాలి. కాదంటే బల్ల కింద నుంచి ఇవ్వాలి. కొండకచో పార్టీలు ఇవ్వాలి. అవిచ్చేవాళ్లు నా ప్రాధాన్యత క్రమంలో ఉంటారు. అదే మీరు శంకరాన్ని కదిలించి చూడండి, ఎవరైనా ఒకటే అంటాడు. సీరియల్ నంబరు ప్రకారం వెళతానంటాడు. అందుకనే చాలామంది తమ ఫైల్స్ అతని టేబుల్ మీదకు కాకుండా నా టేబుల్ పైకి వస్తే బావుండనుకుంటారు. శంకరం టేబులంతా ఫైళ్లతో నిండిపోయి ఉంటుంది. అన్నీ సరిగ్గా ఉన్నప్పుడే ఆ ఫైల్ ముందుకు వెళుతుంది. దానికి చాలా సమయం పడుతుంది. అదే నా టేబుల్, కడిగిన ముత్యంలా ఉంటుంది. ప్రియుడి కోసం ఎదురుచూసే విరహ నాయికలా ఉంటుంది. శంకరం నా దారికి అడ్డురాడు కాబట్టి, నాకు అతనితో పేచీ లేదు. నేను సంపాదిస్తున్నాననే అసూయ అతనికి లేదు. నేనేం చెప్పినా వింటాడు. నాకో పెద్దరికమిస్తాడు. దానివల్ల నా అహం తృప్తిపడుతూనే ఉంటుంది. అసలు శంకరం ఆలస్యం చేస్తున్నందుకు ఈపాటికి నాకు కోపం వచ్చేయాలి కదా. దాన్ని కూడా నాకు అనుకూలంగా మార్చుకున్నాను. శంకరం ఆలస్యంగా వచ్చినప్పుడల్లా, ‘కామత్’లో కట్లెట్, కాఫీ ఇప్పించాలి. ఇది మా ఒప్పందం అని నేను పైకి చెప్పినా, అది నేను పొందే లాభం.
 
 అదిగో వస్తున్నాడు శంకరం ఆయాసపడుతూ భుజానికి తగిలించుకున్న బ్యాగుతో. రా శంకరం... కామత్‌లో కాఫీ తాగి చాలా రోజులైంది అనుకున్నాను తృప్తిగా.  ‘సారీ ఆనంద్... ఇవ్వాళ గురువారం కదా! కొంచెం చిల్లర తెచ్చుకునేటప్పటికి ఆలస్యమైంది’. కారు తలుపు తీసి లోపల కూర్చుంటూ అన్నాడు. గేరు మారుస్తూ, ఇవ్వాళ శంకరం ఆలోచనల రూట్ మార్చాలనుకున్నాను. ‘‘అది సరే శంకరం! ప్రతి వారం గుడి దగ్గర నువ్వు దానం చేసే మొత్తం ఓ వంద రూపాయలుంటుంది. నెలకు నాలుగు వందల చొప్పున లెక్కవేసినా సంవత్సరానికి నాలుగు వేల ఎనిమిది వందలు. పోనీ ఒక్క గురువారమేనా అంటే మళ్లీ శనివారం సాయంత్రం గుడికి వెళతావు. అక్కడ లెక్క వేరే. ఇలా నెలకి ఎనిమిది వందల రూపాయలు. దీనివల్ల ఎవరికి లాభం. పుణ్యం సంపాదించుకుని వచ్చే జన్మలో మరింత బాగా ఉండాలనా? లేదంటే పునర్జన్మ లేకుండా ఉండాలనా? అంటే నీ స్వార్ధం కోసమేగా ఈ దానాలు?’’ ఏసీ చల్లదనంలో శంకరానికి నా మాటలు చెమటలు పట్టిస్తాయనుకున్నాను. అందుకేనేమో వెంటనే సమాధానం ఇవ్వలేదు. రెండు నిమిషాలాగాడు.
  ‘‘ఆనంద్! పాప పుణ్యాల చిట్టా దగ్గర పెట్టుకుని నేనేదో ఇస్తున్నానని అనుకోవటం లేదు. ఎన్నో జన్మలెత్తిన తర్వాత మనిషి జన్మ ప్రాప్తిస్తుందని చదివాను. విన్నాను. వచ్చే జన్మలో ఎవరం ఎలా ఉంటామో తెలీదు. అసలు జన్మంటూ ఉంటుందో కూడా తెలీదు. ఇలా అందరికీ ఇవ్వు అని ఆ బాబా నన్ను ఆజ్ఞాపించాడనుకుంటున్నాను. ఇస్తున్నాను. మనం మల్టీప్లెక్స్‌లో సినిమా చూసి ఒక పిజ్జానో, బర్గరో తింటే అయ్యే ఖర్చు కన్నా ఇది ఎక్కువని నేననుకోవటం లేదు.’’
  శంకరం వాదన ఇలాగే ఉంటుందని నాకు తెలుసు. అయినా అతనిలో ఏదో మార్పు తేవాలని నా వెర్రి ప్రయత్నం.
  ‘‘నువ్వు చెప్పిందే రైటనుకుందాం. నీ కుటుంబానికి ఇవ్వవలసిన ఆనందాన్ని, సుఖాన్ని ఆ మేరకు నువ్వు త్యాగం చేసినట్లే కదా!’’
  ‘‘ఎంతసేపూ నేనూ నా కుటుంబం అని ఆలోచిస్తూ కూర్చుంటే సమాజం ఇలాగే ఉండేదా ఆనంద్?’’. ఈ శంకరం ఎప్పుడూ ఇంతే. ఏదో సమాజాన్ని ఉద్ధరిస్తున్నాననే ఒక భ్రమలో బతుకుతున్నాడు. ఇలాంటి వాళ్లని ఆ దేవుడు కూడా మార్చలేడని దృష్టి రోడ్డు మీద పెట్టాను. మొత్తానికి వీడి నోరు మూయించగలిగానని శంకరం కూడా అనుకుంటున్నాడేమో! శంకరం కూడా నాలాగే ఆలోచిస్తాడన్న నా పిచ్చి ఊహకు నాకే నవ్వొచ్చింది. ఇద్దరం మా క్యాబిన్లలో కూలబడ్డామో లేదో, మా ప్యూన్ సాయిలు వచ్చాడు డెరైక్టర్‌గారు రమ్మన్నారంటూ. క్రీగంట శంకరం వంక చూశాను. మొహంలో ఏ ఫీలింగూ లేదు. శంకరానికి మా బాగా క్లాసు పీకితే ఆనందించాలన్న కోరిక కలిగింది ఆ క్షణాన.
     
  గ్లాస్ డోర్ చప్పుడు చేయకుండా మమ్మల్ని లోపలికి నెట్టింది. ఒక్క క్షణం తలెత్తి చూశాడు బాస్. ‘టేక్ యువర్ సీట్స్’ అన్నాడే కాని చాలా అసహనం ధ్వనించింది ఆ గొంతులో. నేరుగా విషయంలోకి వచ్చేశాడాయన.  ‘‘శంకరంగారూ! డెరైక్టరేట్ వాళ్లడిగిన స్టేట్‌మెంట్ ఎంతదాకా చేశారు. మీకు చెప్పి రెండు రోజులైంది. ఢిల్లీవాళ్లు ఫోన్ చేసి, ఇంకా అవ్వలేదా అంటున్నారు. అయినా మనకున్న ఇన్‌పుట్స్‌తో చెయ్యమన్నాను కదా. మీరేమిటి మొత్తం రికార్డులన్నీ తవ్విస్తున్నారట. ఆ తవ్వకాలు ఎప్పుడు పూర్తవుతాయి? మీ స్టేట్‌మెంట్ ఎప్పుడవుతుంది? ఎవడో ఢిల్లీలో కొత్తగా వచ్చాడు. వాడి ఉనికిని చాటుకోవటం కోసం ఇలాంటి అర్థం పర్థం లేనివి అడుగుతూ ఉంటాడు. అది వాడికీ తెలుసు, మనకూ తెలుసు. అక్కడ స్టేట్‌మెంట్ ఎంత కరెక్టుగా ఉన్నది అన్నదాని కంటే ఎంత తొందరగా పంపించామన్నది ప్రధానం. ఈ మాత్రం చిన్న లాజిక్ తెలుసుకోకపోతే ఎలా మీరు? ఆనంద్, ఆ స్టేట్‌మెంట్ మీరు తయారుచేయండి. సాయంత్రం లోపల పంపించాలి. నౌ యూ కెన్ గో’, నాకు ఆనందం కలిగించే ఆ నాలుగు మాటలు అని తన ఫైళ్లలో మునిగిపోయాడాయన. మహానుభావుడు అనుకున్నాను. శంకరం వంక చూశాను. మొహంలో ఏదైనా బాధ కనిపిస్తుందేమోనని. ఈయనా మహానుభావుడే, బాధను కూడా ఎంత జాగ్రత్తగా కనిపించకుండా దాస్తాడో అనుకున్నాను.
  మా డెరైక్టర్ మమ్మల్ని పిలవడం వెనుక అసలు కారణం నాకు తెలుసు. మెటీరియల్ పర్చేజ్‌కు సంబంధించి కొటేషన్లు తెప్పించటంలో కొంత మతలబు చేయాల్సి ఉంది. అది చేస్తే కాని మాకు గిట్టుబాటు కాదు. మా డెరైక్టర్ అనుకున్నట్లుగా శంకరం ఆ పని చేయటం లేదు. నువ్వు ఇలా ఎందుకు నేను చెప్పినట్లు చెయ్యవు అని మా బాస్ శంకరాన్ని అడగలేడు. అక్కసంతా ఇలా వెళ్లగక్కుతున్నాడు. నిజానికి స్టేట్‌మెంట్ అనేది ఆయన అల్లిన ఒక అందమైన కథ. శంకరాన్ని నా ముందు అవమానపరిస్తే కానీ ఆయన శాంతించడు. ఆ విషయం నాకర్థమైంది. నేనూ, శంకరం మా క్యాబిన్‌కు వచ్చాం. ప్యూన్‌ని పంపించి, శంకరానికి హితబోధ చేశాను.
  ‘‘చూడు శంకరం! మన బాస్ నువ్వు ఆయనకు అనుకూలంగా, ఆయన అనుకున్నట్లుగా పని చేయాలని ఆశిస్తున్నాడు. ఆ కొటేషన్ల విషయంలో చూసీ చూడనట్లు పోవచ్చు కదా!’’
  ‘‘ఆనంద్! నేను రూల్‌కు విరుద్ధంగా చేస్తే చెప్పండి వింటాను. కొటేషన్లు, టెండర్ల విషయంలో కొన్ని పద్ధతులుంటాయి కదా. వాటిని పాటించాలి కదా. పోనీ ఆయనకు నేను నచ్చకపోతే, ఆ సీటు నుంచి నన్ను తప్పించొచ్చు కదా!’’
  అవును నిజమే కదా అనుకున్నాను. పర్చేజ్‌కు సంబంధించి శంకరం నిష్ణాతుడు. బాస్ చెప్పినా వినకపోవడం అన్న తిక్కను తీసేస్తే మిగిలినవన్నీ అతను చాలా పర్‌ఫెక్ట్‌గా చేస్తాడు. వంక పెట్టడానికి వీల్లేదు. ఆ సంగతి మా డెరైక్టర్‌కు కూడా తెలుసు. ఇంకేం మాట్లాడతాను!
  ‘‘శంకరం మనకు నష్టం కలగనంత వరకు బాస్ చెప్పినట్లు చేయటంలో తప్పేమీ లేదు కదా’’ అనునయంగా అన్నాను.
  ‘‘ఆడిట్‌లోనో, విజిలెన్సులోనో బయటపడితే దానికి పేచీ ఎవరిది? అదే కాదు, అంతరాత్మను మోసం చేసుకుంటూ నేనలాంటి పనులు చేయలేను.’’శంకరం అన్న ఈ మాటలకి నా దగ్గర సమాధానం లేదు.నేనూ, శంకరం ఇద్దరం క్లాస్ వన్ ఆఫీసర్లమే. కానీ నాకు, అతనికి ఎంత తేడా! నేను ఏది చేసినా నా లెక్కలు నాకుంటాయి. లేకపోతే మంచి కారు, మంచి అపార్ట్‌మెంట్ ఎక్కడొచ్చేవి! శంకరంలాగా అద్దె కొంపలోను, అరువు కారులోను బతుకు బండి లాగిస్తుండేవాడిని అనుకున్నాను. అందుకే నేనంటే భయపడతారు. శంకరం అంటే జాలిపడతారు.
     
  శంకరాన్ని రాత్రికి ఇంటికి ఆహ్వానించాను. ఓ క్లయింటుని సతాయిస్తే స్కాచ్ బాటిల్ ఒకటి సమర్పించుకుని వెళ్లాడు. ఆ సందర్భాన్ని సెలబ్రేట్ చేస్తున్నాను. శంకరం తీసుకోడు కానీ నా ఎద సొదంతా వింటాడు. అక్కసంతా భరిస్తాడు. శంకరం మంచితనం, నిజాయితీ అంటే నా గుండె లోతుల్లో ఎక్కడో చిన్న సెగ రగులుతోంది. దాన్ని మింగలేను, కక్కలేను. ఈ రోజు అతని నిజాయితీ మూలాల అంతు తేల్చాలనుకున్నాను. నాకున్న మొహమాటం మొదటి డ్రింకుతో పోయింది. రెండో డ్రింకు కలుపుకుని అతడికో లైమ్ జ్యూస్ గ్లాసుని మళ్లీ నింపుతూ అడిగాను, ‘‘ఇప్పుడు చెప్పు శంకరం. ఇంత మంచితనం సిన్సియారిటీ అవసరమంటావా?’’
  
  ‘‘ఆనంద్, మీకో విషయం చెప్పాలి. మీరెలా పెరిగారో, మీ బ్యాక్‌గ్రౌండ్ ఏమిటో నాకు తెలీదు గానీ, నా జీవితం అంత సుఖంగా గడవలేదు. మాదో పేద కుటుంబం. పెద్ద కుటుంబం కూడా. చదువుకోసం చాలామంది దాతల మీద ఆధారపడ్డాను. మాలాంటి పేద విద్యార్థులకున్న ఓ వసతి గృహంలో చేరాను. నెల నెలా దాతల ఇళ్లకెళ్లి డబ్బులు తెచ్చుకుని దాంతోటి ఆ వసతి గృహాన్ని నడిపేవాళ్లం. ఈ క్రమంలో కొంతమంది విసుక్కునేవాళ్లు. కొంతమంది మర్యాదగా మాట్లాడి బాగా చదువుకోమని ప్రోత్సహిస్తూ ఉండేవాళ్లు. పోస్ట్ గ్రాడ్యుయేషన్ చదువు అయిన తరువాత వారి దయా దాక్షిణ్యాలతో అక్కడే ఉండి పోటీపరీక్షలు రాసి ఉద్యోగం సంపాదించుకున్నవాడిని. ఇప్పుడు చెప్పండి.
  
  ఆ అనాథాశ్రమం నన్ను అక్కున చేర్చుకోకపోయినా, దాతలు నాలుగు మంచి మాటలు చెప్పకపోయినా నేనీ స్థాయికి వచ్చేవాడినా! సమాజం పట్ల కృతజ్ఞత చూపకుండా ఎలా ఉంటాను! ఆదర్శవంతంగా జీవించకుండా నాలాంటి అనేక మందికి ఎలా సహాయపడగలను! నేనెక్కడైతే ఉండి చదువుకున్నానో దాని బాగోగులు చూస్తున్నాను. గుడికి ఎందుకు వెళతానంటారా! చాలా మంది అనాథలు గుడికి వచ్చినవారు తమకేదన్నా ఇవ్వకపోతారా అని ఎదురుచూస్తూ ఉంటారు. నేను వారికోసం వెళుతుంటాను. దానితో పాటు నన్ను మనిషిగా పుట్టించినందుకు ఆ బాబాకు నా కృతజ్ఞతను వ్యక్తపరుస్తూ ఉంటాను. ఇప్పుడు చెప్పండి నేను చేసే దాంట్లో తప్పేముందో.’’
  
  శంకరం మాటలు స్కాచ్ విస్కీ అందిస్తున్న మత్తుని, హాయిని కరిగించేశాయి. ఇదన్నమాట శంకరం బిడియం, నెమ్మదితనం, బెరుకు వెనకున్న అసలు కథ. అందుకే అతని గురించి ఎవరేమనుకున్నా తను అనుకున్న గమ్యం వైపు నెమ్మదిగా సాగుతున్నాడు. ఇలా తనకు తాను ఒక ఆదర్శాల చట్రాన్ని సృష్టించుకుని ఆ ఇరుకులోనే సుఖం పొందుతున్నాడు. సెంటిమెంటల్ ఫూల్ అనుకున్నాను.ఓదార్పుగా అతని భుజం తట్టాను.
     
  ఆ తర్వాతి గురువారం నాటికి శంకరం ముఖ్యమైన పనిమీద ఢిల్లీ వెళ్లాడు. శంకరం లేకుండా అలవాటు ప్రకారం గుడికి నేనొక్కడినే వెళ్లాను. నా అవినీతి సంపాదనకు రక్షణ కల్పించమనీ, ఆ సంపాదన తగ్గకుండా చూడమనీ కోరటం నాకలవాటు. అది ముగించుకుని బయటకు వస్తూ, శంకరం స్నేహితులు అదే ఆ బిచ్చగాళ్లందరూ ఏం చేస్తున్నారా అని గమనించాను. రెండు వరుసల్లో కూర్చున్నారు వాళ్లు. ఓ ఇరవై మందుంటారేమో. ఆడవాళ్లంతా ఒకవైపు, మగవాళ్లు ఒకవైపు. దుమ్ము కొట్టుకుపోయిన బట్టలు, అందరి చేతుల్లో చిన్న చిన్న బొచ్చెలు. మగవాళ్లయితే మాసిపోయిన గడ్డాలు, తైల సంస్కారం లేని జుట్టు. మొత్తంగా మురికి పేరుకుపోయిన శరీరాలు వాళ్లందరివి. కొంచెం పరీక్షగా చూసేసరికి నాకు ఒళ్లు జలదరించింది. శంకరం రాకపోవటం వలన వాళ్లు నిరాశ చెందినట్లున్నారు అనుకున్నాను. వారిలో ఓ ముగ్గురు నా వెనకే రావటం గమనించాను. కొంపదీసి నన్ను డబ్బులడగరు కదా అనుకున్నాను. కారు తలుపు తీసి లోపల కూర్చుని కారు ఇగ్నేషన్ కీ తిప్పేలోపు బాగా దగ్గరకు వచ్చారు వాళ్లు.‘‘బాబూ, మీతో పాటు వచ్చే అయ్య రాలేదా ఇయ్యాల’’ వాళ్లలో ఒకతను అడిగాడు.‘‘రాలేదు’’ అన్నాను.
  ‘‘ఆ అయ్య మంచిగనే ఉన్నాడు కదయ్యా’’ ఈసారి ఇంకోడడిగాడు.
  ‘‘ఏం ఇవ్వాళ మీ పైసలు మీకు రాలేదనా?’’ ఎంత అణుచుకున్నా వెటకారం దాగలేదు. వారానికోసారి చిల్లర డబ్బులిచ్చేవాడిని అంత ప్రేమగా వాళ్లు తలచుకోవటం నాకు ఆశ్చర్యం కలిగించింది.
  ఇగ్నేషన్ కీ తిప్పాను. ఇంజన్ మొరాయిస్తోంది. ఎంత ప్రయత్నించినా స్టార్ట్ అవటం లేదు. నాలో అలజడి మొదలైంది. వాళ్లు ముగ్గురూ నా వంకే చూస్తున్నారు. నాకు పట్టుదల పెరిగింది. చెమటలు పడుతున్నాయి కాని కారు కదలటం లేదు. మొరాయింపు ఆగటం లేదు.
  ఈసారి వాళ్లు ధైర్యం చేసి అడిగారు.
  ‘‘అయ్యా బండి తోస్తే కానీ కదలదేమో. ఒక్క నిమిషం మీరు అట్నే కూర్చోండి. మేం బండిని తోస్తాం’’.
  శుష్కించిపోయిన వాళ్ల శరీరాలు ఈ హెవీ వెయిట్ కారును నెట్టగలవా అని తొలుస్తున్నా, అక్కడ నా అహం కన్నా అవసరం ముఖ్యం కాబట్టి నీరసంగా తలూపాను.
  వాళ్ల తోపుకు బండి ఇరవై అడుగులు ముందుకు కదలగానే, గేరు వేశాను. ఇంజన్ గుర్రంలా సకిలించింది. కారు ముందుకు కదిలింది. న్యూట్రల్‌లో ఉంచి తలుపు తీసి బయటకు వచ్చి చేతులు జోడించాను. సిగ్గుతో జేబులోంచి పర్సు తీయబోయాను.
  ‘‘వద్దయ్యా. మా సారును తీసుకొచ్చే కారిది. ప్రతివారం మేం జూస్తుంటాం సార్, ఆ సార్ ఎప్పుడొస్తడాని. మమ్మల్ని నవ్వుతూ పలకరిస్తాడు. వచ్చేవారమొస్తడు కదు సార్. రమ్మని జెప్పుర్రి అయ్యా! మేము ఎదురుజూస్తుంటాం ఆ సార్ కోసం.’’ నా మాట కోసం ఎదురు చూడకుండానే వెళ్లిపోయారు వాళ్లు. శంకరాన్ని తలుచుకున్నప్పుడు వాళ్ల కళ్లల్లో కనిపించిన మెరుపు నా కళ్లు తెరిపించింది. శంకరంలో ఏమిటి గొప్ప అని నన్ను తొలిచే ప్రశ్నకు ఆ ముగ్గురి కళ్లలోని మెరుపే నాకు సమాధానం చెప్పినట్లనిపించింది. లోపలి ఇరుకేదో వదులయింది.
 - సి.ఎస్.రాంబాబు


 కథ
 
 ‘‘ఎన్నాళ్లకు మళ్లీ మీ దర్శనం సాబ్!
 లోపలికి దయ చేయండి’’ అంది. ఆమె వెనకాలే నడిచాడు. లేకపోతే చేయి పట్టుకుని లాక్కుపోతుందేమోననిపించింది.
 ‘‘మాల్ చాహియే సాబ్’’ అడిగాడు ఆటోవాలా.
 పరధ్యానంలో ఉన్న శంకరానికి ఆ మాటలు చెవికెక్కలేదు. మళ్లీ అదే మాట ఆటోవాలా నోటి నుండి వెలువడింది. ఏ కళనున్నాడో అతడు జవాబివ్వలేదు. ఆయన బుర్ర నిండా ఆలోచనల సుడులు. ఏదో తెలియని ‘సాంత్వన’ కోసం ఆయన మనస్సు వెదుకులాడుతోంది. ఆటోలో కూర్చున్నాడు. మౌనం అంగీకారంగా తీసుకున్న ఆటోవాలా, స్టార్ట్ చేసి చార్మినార్ వైపు పోనిచ్చాడు.
 
 పుత్లీబౌలి, గౌలీగూడ, నయాపూల్, మూసీ సువాసనలు, హైకోర్టు భవనం దాటి చార్మినార్ ఏరియాలో ప్రవేశించింది ఆటో. ఏవేవో సందులు, ఇరుకు గల్లీలు, ఇరానీ హోటళ్లు, అరిగిపోయిన రికార్డులోంచి పాత హిందుస్తానీ పాటలు, గుడ్డి వెలుతురు. ఇరుకు సందుకు రెండు వైపులా ఇళ్లు. రోడ్డుపైకి తెరుచుకున్న పాతకాలపు భవంతుల కిటికీలు, కిటికీల కింద సింహద్వారాన్ని కప్పుతూ వేలాడుతున్న నిజాము కాలం నాటి గోనెపట్టా పరదాలు. పై కప్పులు కూలిన ఇళ్లు, ఒక్కో చోట గోడల మీద నిలువుగా జారిన వర్షపు నీటి చారికలు. రోడ్డంతా పాన్ మరకలు. ఖాళీ గుట్కా పొట్లాలు. నవ్య నగరానికి భిన్నంగా నాలుగు వందల నాటి సంస్కృతిని ప్రతిబింబించే కట్టడాలు.
  ఓ ఇరుకు గల్లీలో ఆటో ఆగింది. ఢోలక్ మోత, చప్పట్లు. ‘మేరి బన్‌కీ బాత్ న పూఛో మేరీ బన్ హరియాలా హై’, (నా వనం గురించి అడుగకు. నా వనం సస్యశ్యామలం) అంటూ ఆడ, మగ కాని గొంతులు, గజ్జెల చప్పుడు.
  ‘‘దిగండి సాబ్’’ అన్న మాటతో మళ్లీ ఈ లోకానికి వచ్చాడు. ఆ ఏరియాలోకి మొదటిసారి వస్తున్న శంకరానికి ఏమీ అర్థం కాలేదు.
  ‘‘ఇదేమిటోయ్?’’ ప్రశ్న.
  ‘‘భలే వారే సార్... గానా బజానా. వెయిట్ చేయమంటారా?’’
  ‘‘అక్కరలేదు’’ అన్నట్లుగా చేసైగ చేసి ఆటో దిగాడు.
  సంకేతం కాబోలు, రెండుసార్లు లాంగ్ హారన్ ఇచ్చి ‘యు’ టర్న్ చేసుకుని వెళ్లిపోయాడా ఆటోవాలా.
  సందు అంతా చీకటి. ఎక్కడో చదివాడతను- వీధి లైట్ల బల్బుల్ని స్థానికులు కావాలనే పగలగొడతారట. కొత్తవి వేసినా రెండు రోజుల్లో అవీ పగిలిపోతాయట.
  కిటికీలు అనబడే తెరలు కట్టిన కన్నాల్లోంచి బలవంతంగా బయటకు వస్తోన్న గుడ్డి వెలుతురు. సందుకు ఎదురుగా ఓ ఇల్లు. ఇంటికి రెండు వైపులా ఇంటి గోడల మీద గీచిన పసుపు రంగు పెద్దపులి బొమ్మలు, వాటి పంజాల్లో ‘తల్‌వారు’లు. బూడిద రంగుకు మారిన పరదా. చేరేడు, తలుపుల రెక్కలు, అన్నీ ఒకే రంగుకు మారాయి. పట్టా పరదాను కాస్త తొలిగించాడు శంకరం.
  ‘‘అయియే, ఆయియే బాద్‌షా!’’ ఓ నడి వయస్సు దాటిన ఆడగొంతు. షర్టు లాంటి పల్చని వదులు లుంగీ, చీర. ముక్కుకూ, చెవులకూ బంగారం గుళ్ల వరుసలు. సుర్మా కళ్లు, నెత్తిన ఏవో వెండి ఆభరణాలు. ‘ఒగల్‌దాన్’లోకి పాన్‌ను తుపుక్కున ఉమ్మేసింది. ‘‘పీర్ల బీబీ మీకు సలాం చేస్తోంది’’ అంటూ ఆహ్వానించిందామె. లోపల మళ్లీ ఓ తెర కట్టిన దర్వాజా. ‘‘అరే ఖాజా! నవాబ్ సాబ్ ఆగయా’’ అంది లోనికి చూస్తూ. శంకరం వైపు తిరిగి, ‘‘ఎన్నాళ్లకు మళ్లీ మీ దర్శనం సాబ్! లోపలికి దయ చేయండి’’ అంది. ఆమె వెనకాలే నడిచాడు. లేకపోతే చేయి పట్టుకుని లాక్కుపోతుందేమోననిపించింది. ‘ఠప్’మని నుదురుకు కొట్టుకుంది ద్వార బంధం. తడుముకున్నాడు. అతడి ఎత్తు ద్వారానికి సరిపోలేదు. ‘‘అరరే! మార్ లగ్ గయా క్యా? ఖాజా! బద్మాష్! ఇక్కడ బత్తీ (లైటు) వేయలేదురా’’ అన్న అరుపు. ఆవిడకు తెలుసు అక్కడ లైటు లేదని.
  ‘‘ఇలా నా చేయి పుచ్చుకుని రండి సాబ్’’ అంది. ఆమె చేయి సాయం అక్కర లేకుండానే లోనికి నడిచాడు.
  విశాలమైన హాలు. నేలమీద ఓ మాసిపోయిన తివాచీ. తివాచీకి రెండు వైపులా బయటకు తెరుచుకునే అగ్గిపెట్టెల్లాంటి అరలు. గోడల మీద అసఫ్‌జాహీ వంశీయుల ఫొటోలు. ఎవరో ఓ నవాబు తుపాకీని నేలకి ఆనించి మీసాల్ని మెలిపెడుతూ నించున్నాడు. ఆయన కాళ్ల దగ్గర పులి కళేబరం. నెత్తిన ఇంగ్లిషు వాడి టోపి, వెడల్పాటి బెల్టు, టైట్ ప్యాంటు.
  తివాచీకి అటువైపు ఐదారుగురు యువతులు కూర్చున్నారు. వారి వయస్సులు ఇరవై ఐదు నుంచి నలభై మధ్య ఉంటుండొచ్చు. ఒకరు ఢోలక్ కొడుతుంటే మరొకరు గొంతు కలిపారు. మిగతా వారు చప్పట్లు చరుస్తున్నారు. పెట్రోమాక్సు వెలుతురు అంతగా లేదు. వాళ్ల పాటకు నాదస్వరంలా ‘సుయ్’మంటోంది.
  ‘‘అరే! ఖాజా! బద్మాష్! పాందాన్ తీసుకురా’’ అన్న పీర్ల బీబీ కేక. వయస్సులో ఉన్నప్పుడు ఆమెను ‘బేబీ’ అని పిలిచేవారు కావొచ్చు. వయస్సుడిగాక ‘బీబీ’ అయింది.
  శంకరం, ఆవిడ, బాలీసులకు ఆనుకుని కూర్చున్నారు. హాలుని మరింత పరిశీలనగా చూశాడు శంకరం. వాడిపోయిన మందారం రంగు బాలీసులు. ఇంచుమించు అదే రంగు తివాచీ. అక్కడక్కడా స్టూల్స్ మీద నిలబెట్టబడిన ఆయుధాలు ధరించిన సైనికుల ఇత్తడి విగ్రహాలు. గోడలకు ప్లాస్టిక్ పూలసరాలు.
  మొఖాన మేకప్, సన్నని మీసం, గమ్మత్తుగా కత్తిరించుకున్న గడ్డం, నెత్తిన బోర్లించిన బౌల్ లాంటి ఎంబ్రాయిడరీ టోపీతో ఓ ముప్ఫై ఏళ్ల యువకుడు చేతిలోని పాందాన్ అక్కడుంచి, మోకాళ్లు ముందుకు వంచి, చూపుడు వేలు చుబుకానికి ఆనిస్తూ ‘సలాం’ చేశాడు.
  పాందాన్ తెరిచి, తమలపాకు ఈనెలు చీల్చి నాజూగ్గా సున్నం రాస్తోంది పీర్ల బీబీ. వయస్సుడిగినా వృత్తితో అబ్బిన నాజూకుదనం ఆమెలో కనబడుతోంది.
  శంకరం కంటే ముందే వచ్చి కూర్చున్న ఓ యువకుడు, యువతుల గుంపులోంచి లేచిన ఓ యువతీ అగ్గిపెట్టెల అరల్లో ఓ అరలోకి వెళ్లిపోయారు.
  ఉక్క లాంటి వేడి, చవక రకం సెంటు వాసన, శంకరాన్ని ఉక్కిరి బిక్కిరి చేస్తున్నాయి. గాలి ఆడటం లేదు. ఒక రకమైన విసుగు ముఖం పెట్టి ‘ఊఫ్’ అంటూ ఊదుకున్నాడు.
  విసుగు కనిపెట్టిన పీర్ల బీబీ చెప్పసాగింది, ‘‘ఆ పాడుతున్న పిల్ల ఉంది చూశారు! ‘చమేలీ’. పద్నాలుగేళ్లే సాబ్!  ఎంత మంది దానిమీద కన్నేశారనుకున్నారు? మీరు చాలా కిస్మత్‌వాలా సాబ్! ఒక్కరోజు ఆలస్యం అయినా మీకు దొరికేది కాదు.’’
  శంకరం నిశ్శబ్దాన్ని గమనించి మళ్లీ తనే అందుకుంది. ‘‘నిజం నవాబ్ సాబ్’’ వేయికి తక్కువ అసలు ముట్టనే ముట్టను. మీరు వెళ్లేటప్పుడు మరో అయిదు వందలు బక్షీష్‌గా ఖుషీగా మీరే ఇస్తారు. ఇంత ఫ్రెష్ సరుకు ఈ గల్లీ మొత్తానికి లేదు సాబ్! అబద్ధం అయితే నా పేరు మార్చుకుంటా’’ అంది రొమ్ము చరుచుకుంటూ. ఆమె చేతి పది వేళ్లకున్న పెద్ద పెద్ద రాళ్లు తళుక్కుమన్నాయి.
  శంకరం జేబులోంచి ఫెళఫెళలాడే ఓ నోటు పీర్ల బీబీ వదులు అంగీ జేబులోకి పోయింది. చమేలీకి కనుసైగ అందింది. ఓరగా శంకరాన్ని చూస్తూ, ఓ అగ్గిపెట్టెల అరలోనికి వెళ్లింది. మరో పాట మొదలైంది. ‘‘మేరీ మహబూబ్ తూ...’’
  చమేలీని అనుసరించటానికి శంకరం కూడా లేవబోయాడు. ‘‘సాబ్! నా ఇనాం’’ ఒళ్లంతా మెలికలు తిరుగుతూ ఖాజా.
  ఓ పచ్చనోటు జేబులు మారింది. నుదురు నేలకు తాకేంతగా వంగి సలాం చేశాడు ఖాజా. ‘‘జరా నాజూక్ సాబ్! ఇదే మొదటిసారి. బెదరగలదు. అయినా మీ లాంటి ‘ఆశిఖ్’లకు చెప్పాలా సాబ్!’’ పీర్ల బీబీ గొంతు సన్నాయి నొక్కులు నొక్కుతోంది.
  చాలా ఇరుకైన గది. చిన్న మంచం. పల్చని పరుపు. నల్లరంగు ఛాదర్. తెరలు దించిన కిటికీ వైపు ముఖం చేసి నిలుచున్న చమేలీ. ఆకుపచ్చ పైజామా, తెల్ల కుర్తా, మెడకు ఓ వైపు జీరాడుతున్న నైలాన్ దుపట్టా.
  చమేలీ భుజం మీద శంకరం చేయి సతారంగా పడింది. చమేలీ అతడి వైపు తిరిగింది. పీర్ల బీబీ మాటలు పూర్తిగా అబద్ధం కావు. చామనఛాయ, కోల ముఖం. చేపల్లాంటి కళ్లు. సన్నజాజి లాంటి నాసిక. ‘పాన్’ వల్ల మెరుస్తున్న ఎర్రని పెదాలు. పాపెట్లో ‘సునేరు’. జుట్టునూ ముఖాన్నీ కప్పుతున్న ప్లాస్టిక్ ముత్యాల సరాలు. మోచేతి వరకు మెరుస్తున్న గాజులు.
  మంచంలో కూర్చున్నాడు శంకరం. ‘‘సాబ్!’’ మృదువుగా పెదాలు విచ్చుకున్నాయి. పండు దానిమ్మ గింజల్లాంటి పలువరుస.
  ‘‘పాన్ ఇవ్వనా?’’
  పీర్ల బీబీ ఇచ్చిందే ఇంకా నోట్లోనే ఉంది. అయినా చమేలీ చేత్తో అందుకోవటంలోని అనుభవం వేరు. ‘ఊ’. కావాలో వద్దో ఎటూ తేల్చని సమాధానం. చిన్నగా గాజులు లయబద్ధంగా శబ్దం చేస్తూంటే తమలపాకుపైకి నాజూగ్గా సున్నం, కాచు, ఛాలియా చేర్చింది. మధ్య మధ్య శంకరం వైపు చిరునవ్వులు విసిరేస్తూ ‘బీడా’లు చుట్టింది.
  చనువుగా మంచంలో శంకరం పక్క కూర్చుంది. మంచం కిర్రుమంది. సిగ్గు నటిస్తూ నోటికి అందించింది. శంకరానికింకా కైపు ఎక్కటం లేదు. ఎక్కడో చదివాడు. ఈ ప్రొఫెషనల్స్‌లో ఎన్నో జబ్బులుంటాయని వెనక్కు తగ్గలేక  ముందుకు పోలేకా మల్లగుల్లాలు పడుతున్నాడు.
  చమేలీ పక్కన చేరగానే ఆయన మనస్సు ముడుచుకుపోయింది. వృత్తిపరంగా ఆరితేరిన చమేలీకి అది అర్థం కావటానికి ఎంతోసేపు పట్టలేదు.
  ‘‘మీకిది కొత్తా’’ అంది.
  ‘‘జరా నాజూక్ సాబ్! ఇదే మొదటిసారి’’ మాటలు గుర్తుకు వచ్చాయి. శంకరానికి నవ్వు వచ్చింది. ‘‘ఆ నవ్వెందుకో నాకు చెప్పగూడదూ’’ అంటూ మంచం పట్టీ మీదకు ఒరుగుతూ ఆయన్నూ లాక్కుంది. పులుముకున్న సెంటూ చెమటా రెండూ కలిసి అదో కొత్త వాసన.
  గుచ్చుకుంటున్న చమ్కీ దుస్తులు దూరమయ్యాయి. ఆమె పొడవాటి వేళ్ల గోళ్లు శంకరం వీపును గుచ్చుతున్నాయి. మెరుస్తున్న ఆమె గాజులు ఆయన వీపుకు ఒరుసుకుపోతున్నాయి. ఆయన వీపు ఎర్రనై చిన్న మంట. ‘మెహబూబ్‌కా మెహందీ’ అంటుకుంది. పున్నమి చంద్రుటి రాకతో పొంగిన సముద్రపు కెరటాలు రగిలి రగిలి అమావాస్య రాత్రిలాగా చల్లబడ్డాయి. అనుభవాంతర తన్మయత్వంతో కళ్లు మూతలు పడుతున్నాయి. ప్యాంటు జోబీలో చమేలీ చేయి తారాడుతుంటే ఈ లోకంలోకి వచ్చాడు శంకరం.
  ‘ఏం’ అన్నట్లుగా కళ్లతోనే ప్రశ్న.
  ‘‘అంతా ఆ ముసలి ముండకే ఇచ్చారా?’’ ఖాళీ జేబులు తడుముతున్న చమేలీ శంకరం నుండి దూరం జరిగి, ‘‘నా బక్షీష్’’ అంది దీనంగా. ‘నా శ్రమంతా వృథాయేనా’ అన్నట్లున్నాయ్ ఆ చూపులు.
  ‘‘అదేంటి, నా మీద ప్రేమ లేదూ! నీదంతా నటనేనా?’’ శంకరం నిలవరింపు.
  ‘‘ప్రేమా, మట్టిగడ్డా!’’ అంటూ కాసేపాగి, ‘‘నా బక్షీష్’’ అంది కొంచెం అధికార స్వరంతో.
  దగ్గరకు లాక్కోబోయాడు. విదిలించుకుంది చమేలీ. ‘బోణీ నై హూవా’ సణుగుతోంది. ఆయన హిప్ పాకెట్‌లోంచి రెండు పచ్చనోట్లు బయటకు వచ్చాయి. చమేలీ ముఖంలో మళ్లీ వెలుగు వచ్చింది. గభాలున మంచంలో వాలి శంకరాన్ని పొదుముకుంది. ‘‘అజీ! నువ్వే నా ప్రాణం. ఈ రాత్రికి ఇక్కడే ఉండిపోండి. క్వార్టర్, బిర్యానీ తెప్పించనా? ఎగస్ట్రా అవుతుంది. మరి’’ ముద్దుల వర్షం కురిపిస్తోంది. శంకరానికి తన్మయత్వం కలుగటం లేదు. నెమ్మదిగా వదిలించుకుని బయటకు వచ్చాడు. హాల్లో పీర్ల బేబీ కునుకుతోంది. తలుపు చప్పుడు విని కళ్లు తెరిచింది. శంకరాన్ని గమనించింది. మరోవైపు తిరిగి కళ్లు మూసుకుంది. ఖాజా బద్మాష్ పత్తాలేడు.
  చెప్పుల్లో కాళ్లు దూర్చి బయటపడ్డాడు. పక్కింట్లోంచి ఖవాలీ, మద్దెల చప్పుడు, ‘‘ఓ జానె వాలే కభీ న కభీ లౌట్ కె ఆనా’’.
  చమేలీ ఇచ్చిన బీడాలో సున్నం ఎక్కువైనట్లుంది. నోరు మండుతుంటే దవడ తడుముకున్నాడు. ఇంటి బయటి గోడలకు గీచిన పులులు గర్జించినట్లనిపించింది.
  ‘పులి రాజు’ శంకరం మళ్లీ మెహందీకై అటేపు వస్తాడో - లేక అఫ్జల్‌గంజ్ ఆస్పత్రి చుట్టూ తిరుగుతాడో కాలమే నిర్ణయించాలి.