సీవీ రామన్‌ 1888 జనవరి 7న జన్మించారు. అయితే నేషనల్‌ కౌన్సిల్‌ ఫర్‌ సైన్స్‌ అండ్‌ టెక్నాలజీ కమ్యూనికేషన్‌ (ఎన్సీఎస్టీసీ) ఆయన పుట్టిన రోజును కాకుండా, రామన్‌ ఎఫెక్ట్‌ను కనిపెట్టిన రోజును ‘నేషనల్‌ సైన్స్‌ డే’గా స్వీకరించడంతో ఫిబ్రవరి 28 ‘భారత జాతీయ సైన్స్‌’ దినోత్సవం అయింది.  అమృత మహోత్సవాల నేపథ్యంలో వచ్చిన సైన్స్‌ డే కనుక 1947 నుంచి ఈ ఏడున్నర దశాబ్దాల కాలంలో శాస్త్ర సాంకేతిక రంగాలలో సాధించిన విజయాలను వేడుకగా జరుపుకోవడం సందర్భోచితమే అయినప్పటికీ... సైన్స్‌ వేడుకలకు ‘విజ్ఞాన్‌ సర్వత్ర పూజ్యతే’ అనే సంస్కృత తగిలింపును ఇవ్వడం సమంజ మేనా అనే ప్రశ్న వస్తుంది. ఈ తగిలింపు వల్ల శాస్త్ర సాంకేతిక కృషి స్వదేశీ సంప్రదాయాల్లోని ఒక భాగం అయిందే తప్ప, ప్రత్యేకంగా ఒక భాగం అయినట్లనిపించడం లేదు. ‘విజ్ఞాన్‌ సర్వత్ర పూజ్యతే’ అంటే ‘విజ్ఞానం అన్నిచోట్లా గౌరవం పొందుతుంది’ అని. ఈ మాట, ‘విద్వాన్‌ సర్వత్ర పూజ్యతే’ అనే సంస్కృత శ్లోకభాగానికి అనుకరణ. ఆ శ్లోకంలోని విద్వాన్‌ అనే మాట స్థానంలో విజ్ఞాన్‌ అనే మాటను పెట్టి సైన్స్‌ డేకి ఉప శీర్షికగా తగిలించిన కారణంగా సైన్స్‌కు సంస్కృతి రంగును వేసినట్లయింది.  డెబ్బై ఐదేళ్ల స్వాతంత్య్ర అమృత మహోత్సవాలకు ఒక గుర్తింపు ఇచ్చేందుకు ప్రభుత్వం ప్రతి దాన్నీ 75తో బ్రాండింగ్‌ చేస్తోంది. 75 కార్యక్రమాలు, 75 పోస్టర్లు, 75 చిత్రాలు... ఇలా! ఆఖరికి సైన్స్‌ డేని కూడా ‘అమృత’మయం చేయడంతో ఆ రోజును ఎందుకైతే ఉద్దేశించారో ఆ ఉద్దేశాన్ని తక్కువ చేసినట్లుగా అయింది. సైన్స్‌కి ప్రజాదరణ కల్పించడం అన్నది భారత్‌ సాధిం చిన శాస్త్ర పురోగతి, విజయాలు, మైలురాళ్లు... వీటికే పరిమితం అవకూడదు. శాస్త్రీయ విధానాలను ప్రజల నిత్యజీవితంలో భాగం చేయడం, ప్రజల్లోని మూఢనమ్మకాలను, అపోహలను తొలగిం చడం వంటి ప్రయత్నాలు కూడా ముఖ్యమైనవే. ప్రభుత్వేతర సంస్థలు, పౌర సమాజాల భాగస్వామ్యంతో ఈ పని చేయవచ్చు. భోపాల్‌ గ్యాస్‌ దుర్ఘటన తర్వాత ప్రజల్లో విషవాయువుల పట్ల జాగరూకత కల్పించి, వారిలో చైతన్యం తెచ్చేందుకు ఎన్సీఎస్టీసీ... తన ఆవిర్భావ సంవత్సరాలలో ఉండి కూడా... ‘ఆలిండియా పీపుల్స్‌ సైన్స్‌ మూవ్‌మెంట్‌’ అనే ఛత్రం కిందికి స్వచ్ఛంద సేవా సమూహాలన్నీ వచ్చేందుకు ఒక ఉత్ప్రేరకంగా పని చేయ గలిగింది! అదే సమయంలో ‘కేరళ శాస్త్ర, సాహిత్య పరిషత్‌’ తన జాతీయ సాక్షరతా మిషన్‌తో దేశవ్యాప్తంగా, భారత జన విజ్ఞాన యాత్రలు జరిపి, ప్రజల్ని మేల్కొలిపే ఒక మహా యజ్ఞాన్ని ప్రారంభించింది.  సైన్స్‌ని ప్రజలకు చేరువగా తీసుకెళ్లేందుకు తొలిసారిగా ఎన్సీఎస్టీసీ దేశంలోని ప్రభుత్వ, పాక్షిక–ప్రభుత్వ, స్వచ్ఛంద సంస్థలను కలుపుకొంటూ ఒక యంత్రాంగాన్ని సంస్థాగత పరి చింది. ఎన్సీఎస్టీసీ సహకారంతో శాస్త్రబృందాలు గ్రామాల్లో పర్యటించి దొంగ స్వాముల అసలు స్వరూపాలను, వారి మాయ మాటల్ని బట్టబయలు చేశాయి. అలాగే సూర్యగ్రహణంతో లంకె ఉన్న అనేక మూఢ నమ్మకాలను పటాపంచలు చేయగలిగాయి. విచిత్రం ఏమిటంటే, సైన్స్‌ను ప్రోత్సహించాలనీ, ప్రజల్లోకి తీసు కెళ్లాలనీ, సమాజంతో అనుసంధానం చేయాలనీ ప్రవచించే ప్రభుత్వ సంస్థలు ఇలాంటి జాగృతి కార్యక్రమాలకు మద్దతు ఇవ్వకపోవడం, స్వచ్ఛంద సంస్థలను కలుపుకొని వెళ్లకపోవడం!  దేశంలోని సైన్స్, టెక్నాలజీ సంస్థలు... సైన్సుకు ప్రజల్లో ఆదరణ కల్పించేందుకు తమ పాత్రపై పునరాలోచన చేసుకోవాలి. జాతీయ ప్రయోగశాలలు, విశ్వ విద్యాలయాలు, ఐఐటీలు ప్రజ లకు సహాయకారిగా ఉండే వనరుల కేంద్రాలు అవాలి. శాస్త్రీయ సంస్థలు తమ నైపుణ్యాలు, ప్రసంగాలతో తమ చుట్టూ ఉన్న ప్రజల్లో సామాజిక చైతన్యం తెచ్చేందుకు కృషి చేయాలి. ఉదా: ఉన్నత విద్యాసంస్థల్లోని శాస్త్రవేత్తలు, సైన్స్‌లో సీనియర్‌ విద్యా ర్థులు... విద్యా సంస్థలకు వెళ్లి సైన్స్‌ బోధన మెరుగయ్యేందుకు సహాయపడవచ్చు. పిల్లలు పాఠశాల స్థాయిలోనే సైన్స్‌ రంగంపై ఆసక్తి ఏర్పడేందుకు ఈ ‘సహాయక చర్యలు’ తోడ్పడతాయి. బయటి నుంచి వచ్చిన వాళ్లంటే పిల్లలూ ఉత్సాహంగా వింటారు.  వాతావరణ మార్పులు, ఇంధనం, ఆహార భద్రత, జల సంరక్షణ, రీసైక్లింగ్, ఇ–వ్యర్థాలు, వన్య ప్రాణుల రక్షణ వంటి శాస్త్ర, సాంకేతిక అంశాలపై ప్రజల ప్రత్యక్ష భాగస్వామ్యం ఎప్పుడూ అవసరమే. అందుకు వారిని సైన్స్‌ సన్నద్ధం చేస్తుం డాలి. ప్రభుత్వం కూడా ఆర్భాటపు పథకాలు, ప్రణాళికలపై డబ్బును వృ«థా చేయకుండా సైన్స్‌ అభివృద్ధి రంగంలో ఉన్న సంస్థలకు ఆర్థిక వనరులను సమృద్ధిగా సమకూర్చాలి. అప్పుడే సైన్స్‌ వర్ధిల్లుతుంది. సైన్స్‌ డే ఉద్దేశం నెరవేరుతుంది.  దినేశ్‌ సి. శర్మ, సైన్స్‌ వ్యాఖ్యాత (రేపు జాతీయ సైన్స్‌ దినోత్సవం) 


 నోబెల్ ఇండియా: హరగోవింద్ ఖొరానా 1952 లో ఎస్తర్ ఎలిజబెత్ సిబ్లర్ అనే స్విస్ వనితను పెళ్లాడారు. వారికి జూలియా ఎలిజబెత్, ఎమిలీయాన్ అనే ఇద్దరు కూతుళ్లు, దేవ్‌రాయ్ అనే కుమారుడు కలిగారు.
  
  అత్యంత ప్రతిష్ఠాత్మకమైన నోబెల్ పురస్కార గ్రహీతలలో సర్. సి.వి.రామన్ తదనంతరం పేర్కొనదగిన శాస్త్రవేత్త హరగోవింద్ ఖొరానా. ఈయన అవిభక్త భారతదేశంలోని పంజాబ్ రాష్ట్రంలో జన్మించారు. ప్రస్తుతం ఆ ప్రదేశం పాకిస్తాన్‌లో ఉంది. ఈయనకు 1968వ సంవత్సరంలో నోబెల్ బహుమతి ప్రదానం జరిగింది. ఖొరానా ఫిజియాలజీ (శరీర ధర్మశాస్త్రం, మెడిసిన్ విభాగం)లో జన్యువులపై పరిశోధనలు చేశారు.
  
  హరగోవింద్ ఖొరానా జీవితం:
  హరగోవింద్ ఖొరానా పంజాబ్ రాష్ట్రానికి చెందిన రాయపూర్ గ్రామంలో 1922వ సంవత్సరం జనవరి 9వ తేదీన జన్మించారు. వీరిది పేద కుటుంబం. హరగోవింద్ తండ్రి రాయపూర్ గ్రామంలో పన్ను వసూలు చేసే గుమాస్తా (ఫట్వాన్). ఆయనకు నలుగురు కుమారులు ఒక కుమార్తె. వారిలో ఖొరానా కడపటివాడు. చిన్న ఉద్యోగం మీద జీవిస్తూ కూడా పిల్లలకు మంచి చదువులు చెప్పించారాయన. ఆ ఊరిలో చదువుకున్న కుటుంబం వీరిది ఒక్కటే.
  
  విద్య... పరిశోధనలు:
  హరగోవింద్ ఖొరానా లాహోర్‌లోని పంజాబ్ యూనివర్సిటీలో చదివారు. 1943లో బీఎస్సీ, 1945లో ఎమ్మెస్సీ పట్టాను పొందారు. అదే సంవత్సరంలో ఆయన స్కాలర్‌షిప్ (ఉపకారవేతనం)తో ఇంగ్లండు వెళ్లి, లివర్‌పూల్ విశ్వవిద్యాలయంలో చేరారు. అక్కడ కర్బన రసాయన శాస్త్రంలో పరిశోధనలు జరిపి, 1948వ సంవత్సరంలో పీహెచ్‌డీ పట్టా సాధించారు. వెంటనే ఆయన స్విట్జర్లాండ్‌లోని ‘జ్యూరిక్’ నగరంలో పోస్ట్ డాక్టరల్ ఫెలోగా కొద్దికాలం పనిచేశారు. ఆ తర్వాత ఇంగ్లండ్‌కు తిరిగివచ్చి కేంబ్రిడ్జి విశ్వవిద్యాలయంలో కొంతకాలం పనిచేశారు. కేంబ్రిడ్జిలో పనిచేస్తున్న తరుణంలోనే ఖొరానా దృష్టి బయో కెమిస్ట్రీలో ప్రొటీన్లు, న్యూ క్లియర్ ఆమ్లాల రసాయన శాస్త్రంపై పడింది.
  
   ఈ దశలో 1952వ సంవత్సరంలో ఖొరానా కెనడాలోని బ్రిటిష్ కొలంబియా యూనివర్సిటీలో ఆచార్యునిగా చేరి, న్యూక్లియర్ ఆమ్లాల ఫాస్ఫేట్ ఎస్టర్లపై పరిశోధనలకు శ్రీకారం చుట్టారు. అయితే ఆయా వర్సిటీలలో ప్రయోగ పరికరాలు తన పరిశోధనలకు తగినట్లుగా లేకపోవటంతో 1960లో ఖొరానా విస్కాన్‌సిన్‌లోని ఎంజైమ్‌ల పరిశోధన సంస్థలో చేరారు. అక్కడ పది సంవత్సరాల పాటు పనిచేసిన ఖొరానా, ప్రతిష్టాత్మకమైన ఎమ్‌ఐటీలో బయాలజీ, రసాయన శాస్త్రాల విభాగంలో ఆల్‌ఫ్రెడ్.పి.స్లోన్ ఆచార్యునిగా స్థిరపడ్డారు.
  
  ఖొరానా ఆవిష్కరణలు:
  జీవ కణాలలోని ప్రొటీన్లు నిర్వహించే విధులను నిర్ణయించే జన్యువుల కోడ్‌ను సంకేతాలను మొట్టమొదటిసారిగా కనుగొన్నారు హరగోవింద్ ఖొరానా. జన్యు ధర్మాలను నియంత్రించే న్యూక్లియర్ ఆమ్లాలలో ఉండే నాలుగు ప్రధానమైన బేస్ అణువులు 1. ఎడినీన్ 2. సైటోసిన్ 3. యూరసిల్ 4.గ్వానిన్. ఇవి ఒక్కొక్క క్రమంలో అమరి, ఒక్కొక్క ఎమైనో ఆమ్లానికి సంకేతంగా ఉంటాయి. ఈ అమరికలననుసరించి ఆయా ఎమైనో ఆమ్లాల వరుసలు ఏర్పడతాయి. ఉదాహరణకు, నిరేన్ బెర్గ్ అనే శాస్త్రజ్ఞుడు న్యూక్లియర్ ఆమ్ల క్రమం U U U (3 యూరసిల్ యూనిట్లు)గా ఉంటే... అది ఫినైల్ ఎలనీన్ అనే ఎమైనో ఆమ్లానికి సంకేతమని నిర్థారించారు. హరగోవింద్ ఖొరానా పూర్తిగా కర్బన రసాయన సంశ్లేషణా విధానాలతో భిన్నమైన ఎమైనో ఆమ్లాలకు కోడ్‌లైన్ బేస్ అణువుల క్రమం (UCU CUCUCU) మొదలైన వాటిని తయారుచేసి చూపించారు. ఈ విధమైన మూడేసి యూనిట్లు (ఉదా: UCU, CUC మొదలైన పదాలు) మొత్తం 64 ఉన్నాయని, ఈ మూడేసి యూనిట్‌ల క్రమాన్ని బట్టి ఆయా ఎమైనో ఆమ్లాలు, వాటి వరుసలను నిర్థారించవచ్చునని కనుగొన్నారు. ఈ విధంగా ప్రయోగశాలలో డీఎన్‌ఏ (డీ ఆక్సీ రైబో న్యూక్లిక్ ఆమ్లం) సంశ్లేషణ చేయగల్గిన మొట్టమొదటి శాస్త్రజ్ఞుడిగా హరగోవింద్ ఖొరానా పేరుపొందారు.
  
  నోబెల్ పురస్కారం:
  జన్యువులలోని కోడ్‌లను సమగ్రంగా వివరించగలగటంతో, జన్యువులలో తగు విధంగా మార్పులు చేయటం, జీవరాశులలో జన్యు మార్పిడి విధానాల ద్వారా జన్యువులలో అవాంఛిత లక్షణాలు తొలగించటం, అవసరమైనచోట్ల జన్యు మార్పిడి చేయగలగటం వంటి ఎన్నో విధానాలు అమలులోకి వచ్చాయి. ఖొరానా చేసిన ఈ పరిశోధనల ఫలితంగా ఈ రంగం ‘బయో టెక్నాలజీ’ అనే ప్రత్యేకమైన శాస్త్ర విభాగంగా ఏర్పడింది. జన్యువుల ఉత్పత్తి పారిశ్రామికంగా చేపట్టడానికి కూడా వీలు కలిగింది.
  
   ఈ ఆవిష్కరణలకు గాను ఖొరానాకు ఫిజియాలజీ (శరీర ధర్మ శాస్త్రం) విభాగంలో 1968వ సంవత్సరపు నోబెల్ పురస్కారం అందింది. ఈ పురస్కారాన్ని ఎమ్‌ఐటీకి చెందిన ఖొరానాకు, కార్నెల్ యూనివర్సిటీకి చెందిన రాబర్ట్. డబ్ల్యూ. హాలీ, ఎన్‌ఐహెచ్‌కి చెందిన  మార్షల్. డబ్ల్యూ. నిరేన్ బర్గ్‌లకు సంయుక్తంగా ప్రకటించారు. హరగోవింద్ ఖొరానాకు 1968లో లెస్టర్ పురస్కారం, 1987లో యూఎస్‌ఏ సైన్స్ మెడల్ కూడా లభించాయి. ఖొరానా ఎమ్‌ఐటీ నుంచి 2007లో పదవీ విరమణ చేశారు.  2011 నవంబర్ 9వ తేదీన కన్నుమూసేనాటికి ఆయన వయసు 89 ఏళ్లు.
  
  2013 నోబెల్ గ్రహీతలు నాస్తికుణ్ని కరుణించిన ‘దైవకణం’
  2013వ సంవత్సరంలో భౌతిక శాస్త్ర విభాగానికి చెందిన నోబెల్ పురస్కారాన్నిఇంగ్లండులోని ఎడిన్‌బర్గ్ విశ్వవిద్యాలయానికి చెందిన ఆచార్యుడు పీటర్ హిగ్స్ అనే 84 ఏళ్ల శాస్త్రజ్ఞుడు, బెల్జియం దేశంలో బ్రస్సెల్స్ విశ్వవిద్యాలయంలో ఆచార్యుడైన ఫ్రాంకోయ్ ఎంగ్లెర్ట్ అనే మరో శాస్త్రవేత్తకు కలిపి ప్రకటించారు. విశ్వ నిర్మాణానికి ఆధారమైన పరమాణువులలోని సూక్ష్మ కణాలలోకెల్లా అతి సూక్ష్మమైన ‘బోసాన్’ వేదా హిగ్స్ కణాల ఉనికిని ప్రయోగాత్మకంగా నిరూపించినందుకు, తద్వారా విశ్వంలోని పదార్థాలు ఏర్పడే విధానం అవగాహన చేసుకునే సౌకర్యం కలిగించినందుకు వీరికి ఈ సంవత్సరపు నోబెల్ పురస్కారం అందజేశారు.
  
  బోసాన్‌లు (Bosons) లేదా హిగ్స్ కణాల ఉనికిని 1924వ సంవత్సరంలోనే సత్యేంద్రనాథ్ బోస్ అనే భారతీయ భౌతిక శాస్త్రవేత్త ఐన్‌స్టీన్‌తో కలిసి మొదటిసారిగా ప్రతిపాదించారు. అందుకే శ్రీ సత్యేంద్రనాథ్ బోస్ జ్ఞాపకార్థం హిగ్స్, ఎంగ్లెర్ట్ శాస్త్రవేత్తలు  వాటికి ‘బోసాన్’లు (ఆౌటౌ) అని పేరు పెట్టారు. అయితే సత్యేంద్రనాథ్ ప్రతిపాదన జరిగిన నాలుగు దశాబ్దాల తరువాత, 1964లో ఎంగ్లెర్ట్, హిగ్స్ శాస్త్రవేత్తలు విడివిడిగా పరిశోధనలు జరిపి, బోసాన్ కణాల ఉనికిని తమ సిద్ధాంతాల ద్వారా ప్రతిపాదించారు. అయితే 2010 సంవత్సరం తర్వాత మాత్రమే వారి ప్రతిపాదనలు ప్రయోగం ద్వారా నిరూపించటానికి అవకాశం కలిగింది.
  
  సృష్టి ప్రారంభంలో విశ్వమంతా శక్తితో నిండి ఉండేదని, ఈ శక్తి నాలుగు విధాలుగా ఉంటుందని వీరు నిరూపించారు (అవి 1. గురుత్వాకర్షణశక్తి 2. విద్యుదయస్కాంత శక్తి 3. బలహీనమైన రేడియో ధార్మిక విఘటన శక్తి (సూర్యునిలో సంభవించే అణు ప్రక్రియలకు ఈ శక్తి ఆధారం) 4. పరమాణువుల్లో ప్రోటాన్‌లు, న్యూట్రాన్‌లను దగ్గరగా పట్టి ఉంచే బలమైన శక్తి). విశ్వంలో ఈ శక్తి యొక్క అనూహ్యమైన మార్పుల వలన పదార్థ కణాలు ఏర్పడతాయి. వాటిలో అతి చిన్నదైన, అస్థిరమైన, ద్రవ్యరాశితో కూడిన కణమే బోసాన్.
  
  - డా॥రెబ్బాప్రెగడ రామాంజనేయులు
  విశ్రాంత రసాయనాచార్యులు