కొత్తపల్లి: గ్రామానికి అరిష్టం పోవాలని, తమ కష్టాలు తీరాలని పెద్ద ఎత్తున భక్తులు బారులు తీరి పడుకుని దున్నపోతుతో తొక్కించుకున్నారు. తూర్పుగోదావరి జిల్లా యు.కొత్తపల్లి మండలం అమీనాబాద్‌లో జరిగే పోలేరమ్మ తీర్థంలో పూర్వం నుంచీ ఈ వింత ఆచారం కొనసాగుతోంది. ఆదివారం జరిగిన ఈ ఉత్సవంలో ఉదయం నుంచి ఉపవాసం ఉన్న భక్తులు, గ్రామస్తులు తొలుత అమ్మవారికి ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహించారు. అనంతరం దున్నపోతుకు పూజలు చేసి, గరగ నృత్యాల మధ్య గ్రామంలో ఊరేగించి, ఆలయం వద్దకు తీసుకువచ్చారు. ఉపవాసం ఉన్న భక్తులందరూ పసుపు నీళ్లతో స్నానం చేసి, అమ్మవారి ఆలయం ఎదురుగా బారులు తీరి పడుకున్నారు. వెంటనే ఆ దున్నపోతును తీసుకుని ఒక భక్తురాలు పడుకున్న వారి మీదుగా నడిపించింది. భక్తులు ఇలా మూడుసార్లు దున్నపోతుతో తొక్కించుకున్నారు. ఇలా చేయడం వల్ల గ్రామానికి ఉన్న అరిష్టం పోవడంతో పాటు, తమ కష్టాలు తొలగిపోతాయని వారు నమ్ముతారు. ఏటా క్రమం తప్పకుండా ఈ ఆచారాన్ని వారు పాటిస్తున్నారు. గతంలో ఈ దున్నపోతును బలి ఇచ్చేవారు. ప్రస్తుతం ఉత్సవం అనంతరం దానిని విడిచిపెట్టేస్తున్నారు. 

ఆదోని: అక్కడ మగవాళ్లు ఆడవాళ్లుగా మారిపోతారు. కట్టు, బొట్టు, మాట తీరు అచ్చం సంప్రదాయ మహిళలను తలపిస్తుంది. నెత్తిపై నైవేద్యంతో నింపిన కుంభాన్ని పెట్టుకుని ఆలయానికి చేరుకుని ప్రత్యేక పూజల అనంతరం మళ్లీ తిరిగి ఇంటికి వస్తారు. దారిలో తమకు తెలిసిన, ఇష్టమున్న వ్యక్తులను దూషిస్తారు. ఆ వ్యక్తులు గతంలో చేసిన బండారం అంతా తిట్ల పురాణంలో వెలుగులోకి తెస్తారు. ఇష్టమున్న వ్యక్తులను ఆలింగనం చేసుకుంటారు. దూషణలు, ఆలింగనాలను రతి, మన్మథుల ఆశీస్సులుగా భావిస్తారు. దీని వల్ల తమ కుటుంబానికి అంతా మంచి జరుగుతోందని విశ్వసిస్తారు. నిష్టతో తమ ఇలవేల్పు రతి, మన్మథులకు మొక్కుబడి తీర్చుకునే క్రమంలోనే వింత ఆచారం కొనసాగుతోంది. కొత్తగా వింత ఆచారం చూసిన వాళ్లకు మాత్రం తరువాత పెద్ద గొడవలే జరుగుతాయోమోనన్న ఆందోళన కలిగిస్తోంది. వందేళ్లకు పైగా ఈ వింత ఆచారం ప్రశాంతంగానే కొనసాగుతోందని రతి, మన్మథుల ఆలయం పూజారి బసవరాజు స్వామి తెలిపారు. సృష్టి కి మూల పురుషులు అయిన రతి, మన్మథులను ఊరంతా ఇలాగే కొలుస్తూ మొక్కులు తీర్చుకుంటారని ఆయన అన్నారు. నేటి నుంచే వేడుకలు  పాల్గుణ మాసం శుద్ద దశిమిని పురస్కరించుకుని నిర్వహించే వేడుకలు ఆదివారం నుంచి రెండు రోజుల పాటు కొనసాగుతాయి. రెండు రోజుల క్రితం శుక్రవారం నిర్వాహకలు భాజీ భజంత్రీలతో ఇంటింటికి వెళ్లి రంగులు చల్లి వేడుకలకు భక్తులను ఆహా్వనించారు. ఆది, సోమ వారాల్లో గ్రామం నడి బొడ్డున ఉన్న ఆలయంలో కొలువు దీరిన రతి,మన్మథుల విగ్రహాలను పలు రంగుల పూలతో అందంగా అలంకరించి ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తారు. ఆదివారం సాయంత్రం రథోత్సవం జరుగుతుంది. మరుసటి రోజు సోమవారం ఉదయం 6 గంటలకు కామ దహనం, సాయంత్రం శస్త్ర ధారణ కార్యక్రమాలు జరుగుతాయి. ఈ సందర్బంగా రెండు దవుడలో దబ్బణం గుచ్చిన రంధ్రంలో నుంచి 101 అడుగుల పొడువైన తాడును లాగుతారు. ఆది సోమవారాల్లో సాయంత్రం ఎంతో అందంగా తీర్చి దిద్దిన చిన్ప పిల్లలను విమానం పోలిన వాహనంలో కూర్చోబెట్టి మేళ,తాళాల మధ్య ఊరేగింపు నిర్వహిస్తారు. ఆదివారం రాత్రి ‘వీరభిమాన్య కాళగ’ నాటక ప్రదర్శన కూడ ఏర్పాటు చేసుకున్నారు. వేడుకలను తిలకించేందుకు పలు గ్రామాల ప్రజలు పెద్ద ఎత్తున తరలి వస్తారు.  నేను వేషధారణ చేస్తాను నేను కూడా ఆడవారి వేషం వేస్తాను. ఇది మా ఇంటి ఆచారం. ఎవరైనా ప్రోత్సాహించినా, మనుసులో తిట్టాలని పించినా తిడుతాను. అయితే ఎవరిని, ఏమి తిట్టామో తరువాత గుర్తుండదు. తిట్టించుకున్న వారు కూడ ఎప్పుడూ అడగరు. రతి, మన్మథుల మహిమ ఇది.  – రవి, సంతెకూడ్లూరు చదవండి: రాజమహేంద్రవరంలో ‘టక్‌ జగదీష్‌’    సుబ్బారావు గ్రేట్.. నారింజ రసం సూపర్‌


 పుల్లంపేట: మండలంలోని తిప్పాయపల్లె గ్రామంలో వెలసివున్న సంజీవరాయుని స్వామి (ఆంజనేయస్వామి)కి ఆదివారం అంగరంగ వైభవంగా పొంగళ్లు నిర్వహించారు. అయితే దేశంలో ఎక్కడాలేని వింత ఆచారం ఇక్కడ ఉంది. తమ పూర్వికుల నుంచి ఆ ఆచారం వస్తోందని ప్రజలు చెబుతున్నారు. ఈ ఆలయంలోకి ఆడవారికి, ఎస్సీ, ఎస్టీలకు ప్రవేశం లేదు. 1516 సంవత్సరంలో ఒక వృద్ధ బ్రాహ్మణుడు గ్రామానికి వచ్చి కరువుతో అల్లాడుతున్న తిప్పాయపల్లె గ్రామాన్ని రక్షించడం కోసం ఒక రాతిశిలను తీసుకొచ్చి దానిపై బీజాక్షరాలు చెక్కి మంత్రాలతో సంజీవ రాయస్వామి అని నామకరణం చేశారు. అనంతరం ఆలయంలోకి 10 సంవత్సరాల్లోపు ఆడపిల్లలు మాత్రమే ఆలయంలోకి ప్రవేశించాలని నిబంధన పెట్టారు. ఆనాటి నుంచి నేటి వరకు ఆడవారు ఆలయం లోపలికి వెళ్లకుండా ఎంతో భక్తి శ్రద్ధలతో స్వామి వారికి పూజలు చేస్తున్నారు. స్వామి వల్ల తమ గ్రామంలో పాడి పంటలు, సిరి సంపదలతో, సుఖసంతోషాలతో ఉన్నామని స్థానికులు అభిప్రాయపడుతున్నారు. తిప్పాయపల్లె గ్రామ వాసులు దూర ప్రాంతాల్లో ఎక్కడవున్నా సంక్రాంతికి ముందువచ్చు ఆదివారం గ్రామానికి చేరుకుంటారు. అనంతరం మగవారు మాత్రమే  స్వామి వారికి పాలు, నెయ్యితో పొంగళ్లు నిర్వహిస్తారు. ఆ ప్రసాదాన్ని కూడా మగవారికి మాత్రమే పంపిణీ చేస్తారు. రాత్రివేళ సంజీవరాయుడే శ్వేత గుర్రంపై సంచరిస్తూ, గ్రామాన్ని కాపాడుతున్నాడని వారి నమ్మకం. కోర్కెలు తీరుస్తాడని జిల్లా నుంచేకాక, విదేశాల నుంచి కూడా పలువురు ఇక్కడికి వస్తుంటారని గ్రామస్తులు తెలిపారు.