న్యూఢిల్లీ: విద్య, ఉద్యోగాల్లో అగ్రవర్ణ పేదలకు 10 శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పించే బిల్లుకు రాష్ట్రపతి రామ్‌నాథ్‌ కోవింద్‌ ఆమోద ముద్ర వేశారు. రాజ్యాంగ(103వ సవరణ) చట్టం పేరిట తెచ్చిన ఈ బిల్లు ఇప్పటికే పార్లమెంట్‌లో ఆమోదం పొందిన సంగతి తెలిసిందే. తాజాగా రాష్ట్రపతి సంతకంతో చట్టరూపం దాల్చింది. ప్రభుత్వం త్వరలో ప్రకటించే తేదీ నుంచి ఈ చట్టం అమల్లోకి వస్తుంది. జనరల్‌ కేటగిరీలో ఆర్థికంగా వెనకబడిన ప్రజల అభివృద్ధికి ప్రత్యేక నిబంధనలు చేరుస్తూ రాజ్యాంగంలోని 15వ, 16వ నిబంధనల్ని సవరించి ఈ చట్టం రూపొందించారు. మైనారిటీ విద్యా సంస్థలు మినహా అన్ని విద్యా సంస్థల్లో ప్రవేశాలు, ప్రభుత్వ ఉద్యోగాల్లో జనరల్‌ కేటగిరీలోని పేదలకు 10 శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పించనున్నారు. కుటుంబ ఆదాయం, ఇతర ఆర్థిక పరిమితుల ఆధారంగా ఆర్థికంగా వెనకబడిన వర్గాలను ప్రభుత్వం కాలానుగుణంగా గుర్తిస్తుందని కేంద్ర సామాజిక న్యాయ మంత్రిత్వ శాఖ ప్రకటన జారీచేసింది. ఈ రిజర్వేషన్లకు అర్హులు ఎవరంటే.. ► వృత్తిగత, వ్యవసాయిక వార్షికాదాయం రూ.8 లక్షల కన్నా తక్కువ ఉన్నవారు ► 5 ఎకరాల కన్నా తక్కువ వ్యవసాయ భూమి, 1000 చదరపు అడుగుల కన్నా తక్కువ విస్తీర్ణంలో ఇల్లు ఉన్నవారు ► నోటిఫైడ్‌ మునిసిపల్‌ ప్రాంతంలో 100 గజాల కన్నా తక్కువ విస్తీర్ణంలో ఇల్లు కలిగిన వారు ► నాన్‌ నోటిఫైడ్‌ మునిసిపల్‌ ప్రాంతంలో 200 గజాల కన్నా తక్కువ విస్తీర్ణంలో ఇల్లు కలిగిన వారు

న్యూఢిల్లీ: అగ్రవర్ణ పేదలకు 10 శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పిస్తూ కేంద్రప్రభుత్వం తీసుకొచ్చిన బిల్లుకు శనివారం రాష్ట్రపతి రామ్‌నాథ్‌ కోవింద్‌ ఆమోదం తెలిపారు. రాష్ట్రపతి ఆమోదంతో భారత ప్రభుత్వం గెజిట్‌ను విడుదల చేయడంతో ఈబీసీ రిజర్వేషన్ల చట్టం అమల్లోకి వచ్చింది. దీంతో ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలతో పాటు విద్యాసంస్థల్లో అగ్రవర్ణపేదలకు 10 శాతం రిజర్వేషన్‌ లభించనుంది. 124వ రాజ్యంగ సవరణ పేరిట తెచ్చిన ఈ బిల్లుకు లోక్‌సభ, రాజ్యసభల్లో వెనువెంటనే ఆమోదం పొందిన విషయం తెలిసిందే. ఎన్నికల వ్యూహంలో భాగంగానే ఎన్డీఏ ప్రభుత్వం ఈ బిల్లును తీసుకొచ్చిందని ప్రతిపక్షాలు ఆరోపించినప్పటికీ 2/3 మెజార్టీతో పార్లమెంట్‌ ఆమోదించింది. మరోవైపు ఈ బిల్లును సవాలుచేస్తూ సుప్రీంకోర్టులో ఓ పిటిషన్‌ కూడా దాఖలైంది. ఈ బిల్లుతో కోటా పరిమితి 50 శాతం దాటిపోతుందని, ఇది సుప్రీంకోర్టు ఆదేశాలకు విరుద్ధమని యూత్‌ ఫర్‌ ఈక్వాలిటీ అనే స్వచ్ఛంద సంస్థ సుప్రీంను ఆశ్రయించింది. అర్హులు ఎవరంటే.. అగ్ర కులాల్లోని పేదలను గుర్తించేందుకు కేంద్రం కొన్ని మార్గదర్శకాలను రూపొందించింది. (విశ్వసనీయ సమాచారం ప్రకారం) ఐదెకరాల కంటే ఎక్కువ వ్యవసాయ భూమి ఉండకూడదు  కుటుంబ వార్షికాదాయం రూ. 8 లక్షలలోపు ఉండాలి  వెయ్యి చదరపు అడుగుల కంటే ఎక్కువ విస్తీర్ణంలో సొంతిల్లు ఉండొద్దు  మున్సిపాలిటీల్లో 100 గజాలు, మున్సిపాలిటీ కాని ప్రాంతాల్లో 200 గజాలకు మించిన స్థలాలు ఉండకూడదు.

న్యూఢిల్లీ : అగ్రవర్ణ పేదలకు పది శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పిస్తూ 124వ రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లును కేంద్ర సామాజిక న్యాయశాఖ మంత్రి థావర్‌చంద్‌ గెహ్లాట్‌ మంగళవారం లోక్‌సభలో ప్రవేశ పెట్టారు. వెనుకబడిన వర్గాలకు న్యాయం చేయడానికే ఈ బిల్లును తీసుకొచ్చినట్లు ఈ సందర్భంగా గెహ్లాట్‌ స్పష్టం చేశారు. అగ్రవర్ణ పేదలకు న్యాయం చేయడానికి చాలా కాలంగా ప్రయత్నాలు జరుగుతున్నాయని, రిజర్వేషన్లు కాకుండా వేర్వేరు మార్గాల్లో వారికి ఊరట కలిగించే ప్రయత్నాలు కూడా జరిగాయన్నారు. ఆర్థిక స్థోమత లేక, రిజర్వేషన్ల పరిధిలోకి రాక చాలా ఇబ్బందులు పడుతున్నారని, సామాజిక సమానత్వం కోసమే ఈ చారిత్రక నిర్ణయం తీసుకున్నట్లు పేర్కొన్నారు. సబ్‌కా సాత్‌.. సబ్‌కా వికాస్‌ నినాదాన్ని పరిపూర్ణం చేయడానికే.. ఈ రిజర్వేషన్ల రాజ్యంగ సవరణ బిల్లు ప్రవేశపెట్టామన్నారు. రాజ్యాంగంలోని అధికరణం 15, 16లను సవరణలను ప్రతిపాదిస్తూ బిల్లును తీసుకొచ్చామన్నారు. ఇప్పటికే జరిగిన రాజ్యంగ సవరణలు ప్రభుత్వానికి కొంత వెసులుబాటు కలిగించాయన్నారు. తొందరపాటు చర్య : కాంగ్రెస్‌ ఎంపీ అగ్రవర్ణాల పేదల రిజర్వేషన్ల విషయంలో ప్రభుత్వం తొందరపాటుగా వ్యవహరిస్తోందని కాంగ్రెస్‌ ఎంపీ కేవీ థామస్‌ అభిప్రాయపడ్డారు. ఈ తరహా నిర్ణయాలు.. అనేక సమస్యలకు దారి తీస్తాయన్నారు. మాజీ ప్రధాని పీవీ నరసింహరావు హయాంలో ఆర్థిక వెనుకబాటు ఆధారంగా రిజర్వేషన్లు తెచ్చారని, కానీ ఆ రిజర్వేషన్లను సుప్రీం కోర్టు కొట్టేసిందని ఈ సందర్భంగా థామస్‌ గుర్తు చేశారు. ఆ అనుభవం దృష్ట్యా ఇందులో ఎన్నో చట్టపరమైన అంశాలున్నాయని తెలిపారు. ఎన్డీయేకు ఇంకా మూడు నెలల సమయం మాత్రమే ఉందని, తొందరపాటుతో తీసుకున్న ఈ నిర్ణయాన్ని ఎలా అర్థం చేసుకోవాలని ప్రశ్నించారు. తప్పులను కప్పిపుచ్చుకోవడానికే ఎన్డీయే తప్పుల మీద తప్పులు చేస్తోందన్నారు. అన్‌ ఎయిడెడ్‌ విద్యాసంస్థల్లో ఈ రిజర్వేషన్లను ఎలా అమలు చేస్తారో చెప్పాలన్నారు. రాష్ట్రాల ఆమోదం అవసరం లేదు : అరుణ్‌ జైట్లీ అగ్రవర్ణ పేదలకు 10 శాతం రిజర్వేషన్‌తో న్యాయం జరుగుతోందని కేంద్ర మంత్రి అరుణ్‌ జైట్లీ తెలిపారు. ఈ రాజ్యంగ సవరణ బిల్లుకు రాష్ట్ర అసెంబ్లీల ఆమోదం అవసరం లేదన్నారు. ఈబీసీ రిజర్వేషన్‌ బిల్లు రాజ్యాంగ సవరణకు ఎలాంటి ఇబ్బందుల్లేవని, దేశంలోని పేదలకు మేలు చేసేందుకే ఈ బిల్లు తీసుకొచ్చామన్నారు. దేశంలోని అన్ని వర్గాల ప్రజలకు న్యాయం చేసేందుకే తమ ఈ ప్రయత్నమని తెలిపారు. ఆర్థికంగా వెనుకబడిన వర్గాల వారిని పైకి తీసుకురావాలన్నదే ఈ బిల్లు ముఖ్య ఉద్దేశమని పేర్కొన్నారు. ఎయిడెడ్‌, అన్‌ ఎయిడెడ్‌ అన్న అంశాన్ని 15వ అధికరణ క్లాజ్‌(5) సవరణ సమయంలోనే చేర్చారని, అదే ప్రకారం ఇప్పుడు వెనుకబడిన వర్గాలకు రిజర్వేషన్లను కల్పించాలని ప్రయత్నిస్తున్నామన్నారు. పీవీ హయాంలో ప్రత్యేక చట్టం ఏమీ చేయలేదని, అందుకే కోర్టు కొట్టివేసిందన్నారు. చాలా మంది రిజర్వేషన్లు 50శాతం దాటితే కోర్టు కొట్టివేస్తుందని అంటున్నారని, ఆ ఆందోళన నిజమే అయితే ఇప్పటివరకు రిజర్వేషన్లకు ఆర్టికల్‌ 15, 16 కల్పించిన వెసులుబాటులే మూలమని చెప్పుకొచ్చారు. ఆర్టికల్‌ 16(4)లో కులాల ఆధారంగా రిజర్వేషన్ల ప్రస్తావన ఉందని జైట్లీ వెల్లడించారు. ఇదో రాజకీయ జిమ్మిక్కు: టీఎంసీ రిజర్వేషన్ల రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లు ఓ రాజకీయ జిమ్మిక్కనే అనుమానం కలుగుతోందని తృణముల్‌ కాంగ్రెస్‌ ఎంపీలు కొట్టిపారేశారు. ఈ సవరణ బిల్లును సెలెక్ట్‌ కమిటీకి పంపాలన్నారు. మహిళా రిజర్వేషన్ల బిల్లుకు ఎందుకు ఇంత ప్రాధాన్యత ఇవ్వలేదని ప్రశ్నించారు. ఈబీసీ బిల్లు ఉద్దేశం మంచిది: శివసేన ఈబీసీ బిల్లును తీసుకొస్తున్న ఉద్దేశం చాలా మంచిదని, అన్ని రాష్ట్రాల్లోను రిజర్వేషన్ల కోసం ఆందోళన చేస్తున్నారన్నారని శివసేన ఎంపీలు పేర్కొన్నారు. అర్హత ఉండి రిజర్వేషన్లు కోల్పోయిన వారికి అవకాశాలు కల్పించాలని సూచించారు. ఇంత తొందరేంటి: ఏఐడీఎంకే ఈబీసీ బిల్లును తొందరగా తీసుకురావాల్సిన అవసరం ఏంటని ఏఐడీఎంకే ఎంపీ తంబిదురై ప్రశ్నించారు. సంక్షేమ పథకాలను సక్రమంగా అమలు చేయకపోవడం వల్లే ఇంకా పేదరికం ఉందని, 70 ఏళ్ల స్వాతంత్ర భారత్‌లో ఇంకా కుల వివక్ష ఉందన్నారు.   ఈ రాజ్యంగ సవరణ బిల్లుకు ఉభయ సభల్లో 2/3 వంతు మెజార్టీ అవసరం కాగా.. ఈ నిర్ణయంతో రిజర్వేషన్లు 50 శాతం దాటనున్నాయి. ప్రస్తుతం అమలవుతున్నరిజర్వేషన్ల శాతం 49.5 శాతం కాగా.. ఎస్సీలకు 15, ఎస్టీలకు 7.5, బీసీలకు 27 శాతంగా రిజర్వేషన్లు అమలవుతున్నాయి.

సాక్షి, న్యూఢిల్లీ : ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలు, విద్యా రంగంలో తమకు కూడా రిజర్వేషన్లు కల్పించాలంటూ దేశవ్యాప్తంగా పటేళ్లు, ఠాకూర్లు, రాజ్‌పుత్‌లు, మరాఠాలు గత రెండు, మూడేళ్లుగా ఆందోళన చేస్తున్నా చలించని కేంద్రంలోని నరేంద్ర మోదీ ప్రభుత్వం అనూహ్యంగా అకస్మాత్తుగా అగ్రవర్ణాల వారికి ఉద్యోగ, విద్యారంగాల్లో పది శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పిస్తూ సోమవారం నాడు నిర్ణయం తీసుకొంది. ఈ మేరకు రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లును మంగళవారం మధ్యాహ్నం లోక్‌సభలో ప్రవేశపెట్టింది. రానున్న 2019 సార్వత్రిక ఎన్నికలను దృష్టిలో పెట్టుకునే మోదీ ప్రభుత్వం ఈ నిర్ణయం తీసుకుందని ప్రతిపక్షాలు విమర్శించడంలో నిజం లేకపోలేదు. అగ్రవర్ణాల రిజర్వేషన్లకు సంబంధించి చట్టం తీసుకురావాలంటే రాజ్యాంగంలోని 15, 16 అధికరణల్లో సవరణలు తీసుకరావాలి. ముఖ్యంగా 15 అధికరణలోని నాలుగవ క్లాజ్‌ను సవరించాల్సి ఉంటుంది. ‘సామాజికంగా విద్యాపరంగా వెనకబడిన తరగతుల పురోభివృద్ధికి ప్రత్యేక చర్యలు తీసుకోవడానికి రాజ్యాంగంలోని 29వ అధికరణలోని రెండో క్లాజ్‌ ఎంతమాత్రం అడ్డంకి కాదు’ అని 15వ అధికరణలోని నాలుగవ క్లాజ్‌ స్పష్టం చేస్తోంది. వెనకబడిన తరగతుల తర్వాత ‘అగ్రవర్ణాల్లో ఆర్థికంగా వెనకబడిన తరగతులు’ అన్న పదాలను చేరిస్తే సవరణ సరిపోతుంది. (అగ్రవర్ణ పేదలకు 10% కోటా) అయితే ఈ సవరణ అత్యున్నత న్యాయ స్థానం ముందు నిలబడుతుందా, లేదా ? అన్నదే ప్రధాన సమస్య. రిజర్వేషన్లు యాభై శాతానికి మించరాదని, మించితే రిజర్వేషన్ల ఉద్దేశమే దెబ్బతింటుందని 1992లోనే సుప్రీం కోర్టు స్పష్టం చేసింది. సుప్రీం కోర్టు ఏకపక్షంగా ఈ తీర్పు చెప్పిందంటూ ఆ తీర్పును లెక్క చేయకుండా తమిళనాడు రాష్ట్రం ప్రస్తుతం 69 శాతం రిజర్వేషన్లను అమలు చేస్తోంది. యాభై శాతానికి మించిన రిజర్వేషన్లు సబబేనంటూ నిరూపించుకునే డేటా ఉన్నట్లయితే మించినా ఫర్వాలేదని 2010లోనే సుప్రీం కోర్టు చెప్పింది. అందుకనే సుప్రీం కోర్టు తమిళనాడు రిజర్వేషన్లలో జోక్యం చేసుకోలేదు. ఆ మాటకొస్తే ఇప్పుడు కేంద్రంలోని నరేంద్ర మోదీ ప్రభుత్వం ఆర్థికంగా వెనకబడిన అగ్రవర్ణాల వారికి పది శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పిస్తూ ఏకపక్షంగానే నిర్ణయం తీసుకుంది. అన్ని ప్రధాన, ప్రాంతీయ రాజకీయ పార్టీలకు రేపటి ఎన్నికల ప్రయోజనాలే ముఖ్యం కనుక కేంద్రం ఏకపక్షంగా తీసుకున్న నిర్ణయాన్ని కాదనలేక పోతున్నాయి. అవి తీసుకొచ్చిన ‘టైమ్‌’నే ప్రశ్నిస్తున్నాయి. ఏది ఏమైన న్యాయస్థానం ముందు నెగ్గుతుందా, లేదా అన్నదే కోటి రూకల ప్రశ్న. దేశంలో సామాజికంగా, విద్యాపరంగా వెనకబడిన వర్గాల వారికి రాజ్యాంగపరంగా రిజర్వేషన్లు వచ్చినవే కులాల ప్రాతిపదిక. ఆర్థికంగా వెనకబాటును పరిగణలోని తీసుకుంటే సమాజంలో అట్టడుగున జీవిస్తున్న ఎస్సీ,ఎస్టీ తరగతుల వారికి అన్యాయం జరుగుతుందన్న వాదనతో కులాలనే రిజర్వేషన్లకు ప్రాతిపదికగా తీసుకున్నారు. అందుకని ఎస్సీ, ఎస్టీలకు విద్యా, ఉద్యోగావకాశాల్లో 22.5 శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పించారు. ఆ తర్వాత 1980లో మండల కమిషన్‌ సిఫార్సుల మేరకు ఓబీసీలకు 27 శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పిస్తూ చట్టం తెచ్చారు. ఈ అంశం కూడా సుప్రీం కోర్టు ముందుకు వెళ్లగా, సమాజంలో వెనకబడిన తరగతులను గుర్తించేందుకు కులాలను ప్రాతిపదికగా తీసుకోవాలా లేదా ఆర్థిక వెనకబాటు తనాన్ని రిజర్వేషన్లకు ప్రాతిపదికగా తీసుకోవాలా? అన్న అంశం చర్చకు వచ్చింది. ఆర్థికంగా వెనకబడిన వర్గాల వారు ఏయే కులాల్లో ఎంత శాతం మంది ఉన్నారో తెలుసుకునేందుకు కేంద్ర ప్రభుత్వం వద్ద ఎలాంటి డేటా లేకపోవడంతో సుప్రీం కోర్టు రాజ్యాంగ పరిషత్తులో రిజర్వేషన్లపై జరిగిన చర్చనే ప్రాతిపదికగా తీసుకుని తీర్పు చెప్పింది. ఈ న్యాయ ప్రక్రియ ముగియడానికి దాదాపు పదేళ్లు పట్టడంతో ఓబీసీ రిజర్వేషన్లు 1992 నుంచి అమల్లోకి వచ్చాయి. పలు కేసుల రూపంలో ఏదోవిధంగా సుప్రీం కోర్టు దృష్టికి ఈ రిజర్వేషన్ల అంశం తరచూ వస్తూనే ఉంది. ఇన్నేళ్ల తర్వాత కూడా కులాలను ప్రాతిపదికగా తీసుకోవాలా, ఆర్థికంగా వెనకబాటుతనాన్ని ప్రాతిపదికగా తీసుకోవాల? అన్న అంశంపై చర్చ జరుగుతూనే ఉంది. దీన్ని తేల్చడానికి దేశంలో ఏయే వర్గాలు ఆర్థికంగా వెనకబడి  ఉన్నాయో 2011 జనాభా లెక్కలను ప్రాతిపదికగా తీసుకొని డేటాను సమర్పించాల్సిందిగా కూడా కేంద్రాన్ని సుప్రీం కోర్టు కోరింది. అయితే ఆ డేటా తమ వద్దలేదని కేంద్రం చేతులు ఎత్తేసింది. 2021లో జరుగనున్న జనాభా లెక్కల్లో ఏయే కులాల వారు, ఏయే సామాజిక వర్గాల వారు ఎంతశాతం మేరకు వెనకబడి ఉన్నారో వివరాలను సేకరిస్తామని కేంద్రం తెలిపింది. మళ్లీ అదే ప్రాతిపదికపై చర్చ అగ్రవర్ణాల వారికి పదిశాతం రిజర్వేషన్ల బిల్లు చట్ట రూపం దాలిస్తే ఎవరో ఒకరు సుప్రీం కోర్టుకు వెళ్లడం ఖాయం. రిజర్వేషన్లకు కులాలను ప్రాతిపదికగా తీసుకోవాలా లేదా ఆర్థికంగా వెనకబాటుతనాన్ని ప్రాతిపదికగా తీసుకోవాలా? అన్న అంశం మళ్లీ చర్చకు రాక తప్పదు. ఇంతకుముందు నిమ్న కులాల వారికి కులాల ప్రాతిపదికన రిజర్వేషన్లు ఇచ్చినందున అగ్రవర్ణాల వారికి ఆర్ధిక వెనకబాటుతనాన్ని పరిగణలోకి తీసుకోవాలని కేంద్ర ప్రభుత్వం వాదించవచ్చు. మరి నిమ్న వర్గాల వారి రిజర్వేషన్ల కూడా ఆర్థిక వెనకబాటుతనాన్నే అమలు చేయవచ్చుకదా? అని సుప్రీం కోర్టు ఎదురు ప్రశ్నించవచ్చు. అప్పుడు అది మొత్తం రిజర్వేషన్ల వ్యవస్థనే తలకిందులయ్యేందుకు దారితీయవచ్చు. ఇంత పెద్ద తలనొప్పి ఇప్పుడే ఎందుకంటూ 2021 జనాభా లెక్కల వరకు నిరీక్షంచనూవచ్చు. ఏదేమైనా న్యాయ ప్రక్రియ ముగిసి అగ్రవర్ణాల వారికి రిజర్వేషన్లు అమల్లోకి రావడానికి కొన్నేళ్లు పడుతుందనడంలో సందేహం లేదు. అందుకనే మోదీ ప్రభుత్వం దృష్టిలో మూడేళ్ల నుంచే ఈ ప్రతిపదన పరిశీలనలో ఉన్న ఇప్పుడు తీసుకొచ్చింది.

సాక్షి ప్రతినిధి, న్యూఢిల్లీ : మరో నాలుగు నెలల్లో లోక్‌సభకు సాధారణ ఎన్నికలు జరగనున్న తరుణంలో కేంద్రం లోని బీజేపీ ప్రభుత్వం సోమవారం అత్యంత కీలక నిర్ణయం తీసుకుంది. దశాబ్దాలుగా ఉన్న డిమాండ్‌కు తలొగ్గుతూ అగ్ర కులాల్లోని పేదలకు విద్య, ఉద్యోగాల్లో 10 శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పించేందుకు ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ నేతృత్వంలోని కేంద్ర మంత్రివర్గం ఆమోదం తెలిపింది. ప్రస్తుతం జనరల్‌ కోటాగా ఉన్న 50 శాతం నుంచే మరో పది శాతాన్ని పక్కకు తీసి ఈ రిజర్వేషన్లు కల్పిస్తారు. అంటే బీసీ, ఎస్సీ, ఎస్టీల రిజర్వేషన్లలో మార్పు ఉండదు. అగ్ర కులాలకు రిజర్వేషన్లు ఇచ్చేందుకు అవసరమైన రాజ్యాంగ సవరణల బిల్లును కేంద్రం మంగళవారమే పార్లమెంటులో ప్రవేశపెట్టనుంది. ప్రస్తుత ప్రభుత్వానికి ఇవే చివరి పూర్తిస్థాయి పార్లమెంటు సమావేశాలు కావడం గమనార్హం. ఇది బీజేపీ ఎన్నికల గిమ్మిక్కు అనీ, మూడు రాష్ట్రాల్లో అధికారం కోల్పోవడంతో లోక్‌సభ ఎన్నికల్లోనూ అదే జరగుతుందని భయపడి ఉన్నపళంగా రిజర్వేషన్లను తెరపైకి తెచ్చిందని కాంగ్రెస్‌ విమర్శించింది. ఈ బిల్లును ఉభయసభలూ మూడింట రెండొంతుల ఆధిక్యంతో ఆమోదించాల్సి ఉంది.  ఈ రిజర్వేషన్లు అమలైతే బ్రాహ్మణ, కమ్మ, కాపు, రాజ్‌పుత్, జాట్, మరాఠా, భూమిహార్‌ తదితర కులాల్లోని పేదలకు లబ్ధి చేకూరనుంది. కాపులు, మరాఠాలు, జాట్‌లు ఇటీవలి కాలంలో రిజర్వేషన్ల కోసం ఆందోళనలు నిర్వహించడం, అవి హింసాత్మకంగా మారడం తెలిసిందే.  గతంలో ఇంద్రా సాహ్నీ కేసులో సుప్రీంకోర్టు ఇచ్చిన తీర్పు ప్రకారం మొత్తం రిజర్వేషన్లు ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ 50 శాతం దాటకూడదు. మిగతా 50 శాతం సీట్లు, ఉద్యోగాలను పూర్తిగా ప్రతిభ ఆధారంగా (జనరల్‌ కోటా)నే భర్తీ చేయాలి. ప్రస్తుతం కొన్ని రాష్ట్రాలను మినహాయిస్తే మిగిలిన అన్ని చోట్లా ఓబీసీ, ఎస్సీ, ఎస్టీలకు కలిపి మొత్తంగా 49.5 శాతం రిజర్వేషన్లు ఉన్నాయి. అంటే సుప్రీంకోర్టు తీర్పు ప్రకారం రిజర్వేషన్లను మరో 0.5 శాతానికి మించి పెంచే వీలు లేదు. ఈ సమస్యను అధిగమించేందుకే కేంద్రం రాజ్యాంగ సవరణ చేపట్టనుంది. ఈ బిల్లును పార్లమెంటు ఆమోదిస్తే మొత్తం రిజర్వేషన్ల శాతం దాదాపు 60కి చేరుతుంది. రాజ్యాంగంలో ఆర్థికంగా వెనుకబడిన వారికి రిజర్వేషన్ల గురించి ప్రస్తావనేదీ లేదు కాబట్టి అగ్రవర్ణాల్లోని పేదలకు రిజర్వేషన్లు కల్పించేందుకు రాజ్యాంగ సవరణ తప్పనిసరి. అధికరణం 15, 16లను సవరించడం ద్వారా రిజర్వేషన్లు ఇవ్వాలని కేంద్రం భావిస్తోంది. కేంద్ర మంత్రి ఒకరు మాట్లాడుతూ ‘బిల్లుకు పార్లమెంటు ఆమోదం లభించాక రాజ్యాంగాన్ని సవరించి, అగ్ర కులాల్లోని పేదలకు రిజర్వేషన్లు కల్పిస్తాం. ప్రాథమిక హక్కులను అనుసరించి అగ్ర కులాల్లోని వారికి ఈ రిజర్వేషన్లు ఇస్తాం. రిజర్వేషన్లు 50 శాతానికి మించకూడదన్న సుప్రీంకోర్టు నిబంధన.. రాజ్యాంగాన్ని సవరించకుండా పార్లమెంటును నిలువరించలేదు’అని చెప్పారు. పలువురు బీజేపీ నేతలు ఈ రిజర్వేషన్ల ప్రతిపాదనను స్వాగతించారు. ఈ నిర్ణయం చరిత్రాత్మకమైనదనీ, అందరి తోడుగా అందరి వికాసమనే ప్రభుత్వ విధానంలో ఇది భాగమని పలువురు పేర్కొన్నారు. బీజేపీ మిత్రపక్షం ఎల్జేపీ అధ్యక్షుడు, దళిత నేత రాం విలాస్‌ పాశ్వాన్‌ కూడా ప్రభుత్వ నిర్ణయాన్ని ఆహ్వానించారు. కేంద్ర మంత్రి, ఆర్‌పీఐ అధ్యక్షుడు రాందాస్‌ అఠవాలే కూడా ప్రభుత్వాన్ని మెచ్చుకున్నారు. నిమ్న, అగ్ర కులాల మధ్య వ్యత్యాసాన్ని తగ్గించేందుకు ఇది ఉపయోగపడుతుందని ఆయన పేర్కొన్నారు.  ప్రజలను మోసం చేసేందుకే: కాంగ్రెస్‌  ప్రజలను మోసగించేందుకే బీజేపీ ఈ రిజర్వేషన్ల ప్రతిపాదనను తీసుకొచ్చిందనీ, ఆ పార్టీకున్న ఓటమి భయానికి ఇది నిదర్శనమని కాంగ్రెస్‌ విమర్శించింది. అయితే తాము ఈ బిల్లుకు మద్దతు ఇస్తామని ప్రకటించింది. కాంగ్రెస్‌ అధికార ప్రతినిధి అభిషేక్‌ మనుసింఘ్వీ మాట్లాడుతూ ‘పార్లమెంటులో రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లును ఆమోదింపజేసుకునేందుకు అవసరమైనంత ఆధిక్యం బీజేపీకి లేదన్న విషయం ఆ పార్టీకి బాగా తెలుసు. అయినా దేశాన్ని తప్పుదోవ పట్టించేందుకే, ఎన్నికలకు సరిగ్గా నాలుగు నెలల ముందు ఈ బిల్లు తీసుకొస్తున్నారు. మరి గత నాలుగు సంవత్సరాల ఎనిమిది నెలలు ఏం చేశారు?’అని నిలదీశారు. రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లు ఆమోదం పొందాలంటే పార్లమెంటులో మూడింట రెండొంతుల మంది సభ్యులు మద్దతు తెలపడం తప్పనిసరి. విపక్షాల మద్దతు లేకుండా బీజేపీ ఈ బిల్లును ఆమోదింపజేసుకోవటం అసాధ్యం. అయితే అగ్ర కులాల ఓట్ల కోసం ఈ బిల్లుకు అడ్డుచెప్పే ప్రయత్నాన్ని ఏ పార్టీ చేయబోదని బీజేపీ విశ్వసిస్తున్నట్లు సమాచారం. రిజర్వేషన్ల బిల్లుతో సాధారణ ఎన్నికల్లో అగ్ర కులాల ఓట్లు తమకు గణనీయంగా పడతాయని బీజేపీ భావిస్తోంది.  అర్హులు ఎవరంటే.. అగ్ర కులాల్లోని పేదలను గుర్తించేందుకు కేంద్రం కొన్ని మార్గదర్శకాలను రూపొందించింది. (విశ్వసనీయ సమాచారం ప్రకారం) ఐదెకరాల కంటే ఎక్కువ వ్యవసాయ భూమి ఉండకూడదు  కుటుంబ వార్షికాదాయం రూ. 8 లక్షలలోపు ఉండాలి  వెయ్యి చదరపు అడుగుల కంటే ఎక్కువ విస్తీర్ణంలో సొంతిల్లు ఉండొద్దు  మున్సిపాలిటీల్లో 100 గజాలు, మున్సిపాలిటీ కాని ప్రాంతాల్లో 200 గజాలకు మించిన స్థలాలు ఉండకూడదు.


 స్ఫూర్తి
 
 ఒకప్పుడు వారు మహిళల కోసమే కేటాయించిన స్థానానికే పోటీ చేసి గెలిచి ఉండవచ్చు. కానీ, ఇప్పుడు వారు జనరల్ కోటాలో పోటీ చేసి కూడా గెలిచారు. ఎందుకంటే కాలిబాట కూడా కరువైన తమ గ్రామాలకు అద్దంలాంటి రోడ్డు వేయించటం, ఏళ్లతరబడి విద్యుత్ ముఖమే చూడని వీధులను విద్యుద్దీపాలతో వెలిగిపోయేలా చేయటం, దాహంతో ఎండిపోతున్న తమ గొంతులను మైళ్లకొద్దీ దూరం నడిచి వెళ్లి, కావిళ్లతో తెచ్చుకున్న కలుషిత నీటితో తడుపుకునేవారు గ్రామస్థులు.
 
 ఇప్పుడు వారు చేతిపంపులు, గొట్టపు బావులతో సమృద్ధిగా లభించే మంచినీటితో శుభ్రంగా స్నానాలు చేస్తున్నారు. రెక్కాడితే కాని డొక్కాడని ఎందరో పండుటాకులకు వృద్ధాప్య పింఛన్ల రూపంలో ఊరటనిచ్చారు వారు. వీటిని ఆ గ్రామస్థులెవరూ ఆనాడు ఊహించి ఉండరు. అయితేనేం, అవన్నీ  మహిళా సర్పంచుల కృషితో సాకారమయ్యాయి.
  
 అభివృద్ధికి ఎంతో దూరంలో ఉండే రాజస్థాన్ రాష్ట్రంలో 2000వ సంవత్సరంలో జరిగిన పంచాయతీ ఎన్నికల్లో నిలబడిన మహిళా అభ్యర్థులందరూ గెలిచారు. వీరిని చూసి పెదవి విరిచిన వారందరినీ ఆ తర్వాత ఆశ్చర్యంతో నోరువెళ్లబెట్టేలా చేశారు. తర్వాత రెండు దఫాలూ వారు తమ స్థానాలను ఎలా నిలబెట్టుకున్నారో చూద్దాం..  
  
 జైపూర్‌కి 60 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న సోడా గ్రామంలో 1980లో పుట్టిన చావీ రాజావత్ ఆ గ్రామానికి మహిళా సర్పంచ్‌గా ఎన్నికైం ది. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని రిషీ వ్యాలీలోని మాయో కాలేజీ గరల్స్ పాఠశాలలో చదివిన చావీ రావత్  పూనేలో ఎంబిఏ పూర్తి చేసి, తమ గ్రామంలో ఎంబిఏ చదివిన మొట్టమొదటి మహిళగా రికార్డు సృష్టించింది. ఉన్నతోద్యోగం చేస్తున్న రాజావత్ సర్పంచ్ అయ్యాక, తన ఉద్యోగానికి రాజీనామా చేసి, ప్రజలలోకి వెళ్లి వారి కష్టసుఖాలు తెలుసుకుని, సమస్యలకు పరిష్కారం చూపింది.
 
 ఎన్నో ప్రాజెక్టులు చేపట్టి, పంటలకు సాగునీరు అందేలా చేసింది. ఆ గ్రామంలోని ప్రతి ఇంటిలోనూ మరుగుదొడ్లు ఉండేలా చర్యలు చేపట్టమే కాదు... రాజస్థాన్ గ్రామాల రూపురేఖలు మారేలా పదిమందికీ స్ఫూర్తిగా నిలిచి, మాజీ రాష్ట్రపతి అబ్దుల్ కలామ్ చేతుల మీదగా న్యూఢిల్లీలో జరిగిన ‘టెక్నాలజీ డే ఫంక్షన్’లో యంగ్ ఇండియన్ లీడర్ అవార్డు అందుకుంది. మురళీ మీనాది మరో కథ.
 
 దినసరి కూలీల కుటుంబంలో పుట్టిన మురళీ మీనాలో మొదటినుంచి నాయకత్వ లక్షణాలున్నాయి. పెళ్లయిన తర్వాత  అనుకోకుండా కలసి వచ్చిన అవకాశం ఆమెను గ్రామసర్పంచ్‌గా నిలబెట్టింది. తనను తాను నిరూపించుకునేందుకు అవకాశం ఇచ్చింది. కేవలం ఎనిమిదో తరగతితో చదువు ఆపేసిన మురళీ మహిళలందరినీ సంఘటిత పరచి, స్వయం సహాయక బృందాలుగా తమ కాళ్లమీద తాము నిలదొక్కుకునేలా చేసింది. ఆమె చేసిన మరెన్నో అభివృద్ధి కార్యక్రమాలు మరో రెండు పర్యాయాలు మురళీనే ఏకగ్రీవంగా ఎన్నికయ్యేలా చేశాయి.
 
 అదే బాటన నడిచారు మరో ముగ్గురు సర్పంచ్‌లు సునీతా రాజావత్, శ్రీమాలి, బాదం బైర్వా. ఒకప్పుడు మహిళలకోసం కేటాయించిన స్థానాల నుంచి గెలుపొందిన వీరంతా ఇటీవల జరిగిన ఎన్నికల్లో జనరల్‌గా మారిన ఆ స్థానాల్లో పోటీ చేసి, పురుష ప్రత్యర్థులపై ఘన విజయం సాధించటం వారి సుపరిపాలనకు నిలువెత్తు నిదర్శనం. వ్యవస్థలో ఉండి వ్యవస్థను బాగుచేస్తూ, గ్రామంలోని మహిళలనందరినీ ఒక్క తాటి మీదకు తీసుకువచ్చిన ఈ మహిళలు మరెందరికో స్ఫూరిదాయకం.