బోటనీ పాఠమంటే.. బోరు..బోరు.. హిస్టరీ రొస్టు్ట కంటే రెస్ట్‌ మేలు.. అని పాడుకుంటే పొరపాటే.. పాఠం సరిగా వింటే విదేశీయానం, విమోనమెక్కే యోగం దక్కుతుందని నిరూపించింది కరీంనగర్‌ జిల్లా శంకరపట్నంకు చెందిన నబా మొహమ్మదీ. ఇటీవల హైదరాబాద్‌లో ఎన్సీఈఆర్టీ ఆధ్వర్యంలో నిర్వహించిన రాతపరీక్షలో ఉత్తీర్ణత సాధించి ఏకంగా ఈ ఏడాది నవంబరులో జపాన్ లో జరిగే సకుర సైన్స్ ఫెస్టివల్‌ లో పాల్గొనబోతోంది. ఇదంతా ఎలా సాధ్యమైంది? కేవలం సైన్స్ మీద ఉన్న ఆసక్తి.. మోటారు పాఠం వినడం వల్లే అంటుంది. నబా..! తనకు సైన్స్పై ఉన్న ఆసక్తి తనను జపాన్‌ గడ్డపై కాలు మోపేలా చేస్తుందని ‘సాక్షి’కి చెప్పింది.ఏంటా మోటారు కథ...!నబా ప్రస్తుతం శంకరపట్నంలోనే ఇంటర్‌ సెకండియర్‌ చదువుతోంది. దాదాపు నాలుగేళ్ల క్రితం తాను 9వ తరగతిలో ఉండగా.. విన్న ఫిజిక్స్‌ పాఠం తన ఆలోచన తీరును మార్చివేసింది. 8 వ తరగతి వరకు బేసిక్‌ సైన్స్ విన్న తాను.. తొలిసారిగా మోటారు ఎలా పనిచేస్తుందో తన గురువులు చెప్పిన పాఠానికి ముగ్ధురాలైంది. విద్యుచ్ఛక్తి, అయస్కాంత శక్తిని కలిపి మోటారు నడిపే విధానం తెలుసుకోవడం తనకు సైన్స్ ఉన్న ఆసక్తిని మరింత పెంచింది. ఈ చిన్న సూత్రం ఆధారంగా ప్రపంచంలోని ఎన్నో మోటార్లు ఎలా నడుస్తున్నాయన్న విషయంపై తనకు పూర్తి అవగాహన వచ్చింది. అది మొదలు సైన్స్పాఠాలను మరింత శ్రద్ధగా చదువుతూ విశ్లేషణ చేసుకునేది. ప్రతీది తనకు అర్థమయ్యేందుకు అదనపు పుస్తకాలు, యూట్యూబ్‌ చూసేది. ఇటీవల జిల్లా స్థాయిలో ఎస్‌సీఈఆర్‌టీ ఆధ్వర్యంలో జరిగిన పోటీల్లో కరీంనగర్‌ నుంచి మొదటి స్థానంలో నిలిచింది. అదే ఊపులో రాష్ట్రస్థాయికి ఎంపికై టాప్‌–5లో టాప్‌–2 స్థానం దక్కించుకుంది. ఫలితంగా నవంబరులో జపాన్ లో జరిగే సుకుర సైన్స్ ఫెస్టివల్‌లో పాల్గొనే అరుదైన అవకాశం చేజిక్కించుకుంది.తాను కూడా ఏదైనా సాధించాలంటే..!అదే ఉత్సాహంతో తాను కూడా ఏదైనా సాధించాలని తలచింది. అంధులకు దారి చూపేందుకు ప్రత్యేక డివైజ్‌ రూపొందించింది. ఇది ప్రస్తుతంప్రోటోటైప్‌ దశలోనే ఉంది. దీన్ని ఇంకా అభివృద్ధి చేయాల్సి ఉంది. దీనికి త్వరలోనే పేటెంట్‌ కూడా దరఖాస్తు చేసుకుంటానని నబా ‘సాక్షి’కి వివరించింది. జపాన్‌ పర్యటనలో అక్కడ శాస్త్ర సాంకేతిక రంగాలను గమనించి, వాటిని ఇక్కడఅమలు చేసేందుకు ప్రయత్నిస్తానని తెలిపింది. తాను ఈ ప్రగతి సాధించడం వెనక తన తండ్రి షాబీర్, ఫిర్దౌస్‌ సుల్తానాలు ఎంతోప్రోత్సహించారని, సంప్రదాయ కుటుంబమైనా, బాలికనైన తనను అన్ని కాంపిటీషన్లకు పంపించారని తెలిపింది. అదే సమయంలో తనకు పాఠాలు చెప్పిన గురువులకు తానెప్పుడూ రుణపడి ఉంటానని, పెద్దయ్యాక శాస్త్రవేత్తనవుతాననీ, అంధులకు చూపునవుతాననీ వారికి దారిచూపేందుకు రూపొందించిన ఉపకరణాన్ని మరింత అభివృద్ధి చేస్తాననీ చెప్పింది. భవిష్యత్తులో శాస్త్రవేత్తగా ఎదగడమే తన కల అని వివరించింది నబా. – బి. అనిల్‌కుమార్, సాక్షి ప్రతినిధి, కరీంనగర్‌

సాక్షి, అమరావతి : సరైన సదుపాయాలు కల్పిస్తే తామెంతో అద్భుతంగా రాణించగలమని రాష్ట్రంలోని ప్రభుత్వ పాఠశాలల విద్యార్థులు నిరూ­పిస్తు­న్నారు. జాతీయ స్థాయిలోనే కాదు.. అంతర్జాతీయ స్థా­యిలోనూ ఇప్పుడు వీరు తమ ప్రతిభను చా­టు­తు­న్నారు. నాడు–నేడు పథకం కింద ప్రభుత్వ పా­ఠ­శా­లలను అద్భుతంగా తీర్చిదిద్ది, విద్యార్థులకు అ­వ­స­రమైన అన్ని మౌలిక సౌకర్యాలను రాష్ట్ర ప్ర­భు­త్వం క­ల్పించింది. దీంతో అక్కడి సైన్స్‌ ల్యాబ్స్, ని­ష్ణా­తులైన ఉపాధ్యాయుల ప్రోత్సాహంతో కేంద్ర ప్రభుత్వ సైన్స్‌ అండ్‌ టెక్నాలజీ విభాగం నిర్వహించే ‘ఇన్‌స్పైర్‌’ పోటీల్లో వారిప్పుడు తమ సత్తా చాటు­తున్నారు. 2019 నుంచి 2022 విద్యా సంవత్సరం వరకు ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో చదువుతున్న ఏడు­గు­రు విద్యార్థులు తమ సైన్స్‌ ప్రతిభతో ‘జపాన్‌ సకు­రా’ పోటీలకు ఎంపిక కాగా, వీరిలో ముగ్గురు జపా­న్‌లో పర్యటించి వచ్చారు. మరో నలుగురు వచ్చే మే­లో జపాన్‌ వెళ్లేందుకు సిద్ధమవుతున్నారు.  10 నుంచి మూడో స్థానానికి.. నిజానికి.. 2019కి ముందు జాతీయ స్థాయి ఇన్‌స్పైర్‌ పోటీల్లో ఆంధ్రప్రదేశ్‌ 10వ స్థానంలో ఉంటే ఇప్పుడు 3వ స్థానానికి చేరుకుంది. గతంలో రెండు మూడేళ్లకు ఒక్కరు ఈ పోటీలకు ఎంపికవడమే గగనంగా ఉండే పరిస్థితి నుంచి ఇప్పుడు ఏటా ముగ్గురు నుంచి నలుగురు ఎంపికవుతుండడం విద్యా ప్రమాణాలు, సదుపాయాల పెరుగుదలకు, ఉపా­ధ్యాయుల శిక్షణ కారణమని విద్యావేత్తలు అభి­నందిస్తున్నారు. ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో చదు­వు­కున్న విద్యార్థుల్లో 10 మంది గ­త సెప్టెంబరులో అమెరికా, యూఎన్‌ఓలో ప్రసంగించిన విషయం తె­­లి­చిం దే. ఇప్పుడు అదే స్థా­యి­లో ఇన్‌స్పైర్‌ విద్యా­రు­్థ­ల­ు జపాన్‌కు వెళ్లి ఏపీ విద్యా ప్రగతిని చాటుతు­న్నా­రు.  జాతీయ పోటీలకు ఏటా 40 మంది.. ‘ఇన్నోవేషన్‌ ఇన్‌ సైన్స్‌ పర్‌స్యుట్‌ ఫర్‌ ఇన్‌స్పైర్డ్‌ రీ­సె­ర్చ్‌’ (ఇన్‌స్పైర్‌) పేరుతో కేంద్ర సైన్స్‌ అండ్‌ ­టెక్నాలజీ విభాగం సైన్స్‌ పోటీలను నిర్వ­హిస్తోంది. దీనిద్వారా పాఠశాల స్థాయిలోని విద్యా­ర్థులు త­మ దైనందిన జీవితంలో చూసిన సమ­స్యలకు పరి­ష్కా­రాలను చూపుతూ నమూనాలను త­యా­రు­చేయా­లి. ఇందుకోసం ఇన్‌స్పైర్‌ వెబ్‌సైట్‌లో వి­వ­రా­లు నమోదు చేసుకుంటే.. ఆక­ర్ష­ణీ­యమైన అంశా­­లౖ­పె ప్రా­జెక్టు చేసేందుకు అవకాశం కల్పిస్తుంది. గత నా­లు­గేళ్లుగా 40 వేల మందికి పైగా ప్ర­భు­త్వ పాఠశాల వి­ద్యార్థులు ప్రాజెక్టులు నమో­దు­చే­స్తు­న్నా­రు. వీటి నుంచి రాష్ట్రస్థాయి పోటీలకు 400 వర­కు ఎంపి­క­వు­తుండగా, జాతీయ పోటీలకు 40 నుంచి 45 ప్రా­జె­క్టులు ఎంపికవుతున్నాయి. జా­తీయ పోటీల్లో రాష్ట్రం నుంచి ఇంత పెద్ద­స్థా­యి­లో విద్యార్థుల ప్రాజెక్టులు ఎంపికవడం ఇప్పుడే జరుగుతోంది.  ఉత్తమ ప్రాజెక్టులకు పేటెంట్‌ రైట్స్‌.. గతేడాది గుంటూరు జిల్లా అత్తోట జెడ్పీ స్కూల్‌ వి­ద్యార్థిని పి. కీర్తి వీధుల్లో కూరగాయలు అ­మ్ముకునే వారికి ఉపయోగపడే వెండర్స్‌ ఫ్రెండ్లీ సో­లార్‌ కార్ట్‌ను రూపొందించింది. రూ.10 వేల ఖ­­ర్చుతో తయారుచేసిన ఈ బండిపై ఆకు కూ­ర­లు వారంరోజుల పాటు ఫ్రెష్‌గా ఉంటాయి.  అ­లా­గే..  ► చిత్తూరు జిల్లా ఏఎల్‌పురం జెడ్పీ స్కూల్‌ విద్యార్థిని కె. ప్రణయ దాదాపు 15 రోజులపాటు కూరగాయలు పాడవకుండా ఫ్రెష్‌గా నిల్వచేసుకునే గార్లిక్‌ బ్యాగ్‌ను రూపొందించింది. వెల్లుల్లి పేస్టును గోనె సంచికి పూసి తయారుచేసిన ఈ సంచిని నిపుణులు సైతం పరిశీలించి, ప్రణయను అభినందించారు. వెల్లుల్లి ఉన్నచోట బ్యాక్టీరి­యా చేరదని, రూ.25 ఖరీదుతో చేసిన ఈ బ్యాగ్‌ రైతులకు ఎంతో ఉపయోగపడుతుందని విద్యార్థిని చెబుతోంది. ► ఇక చిత్తూరు జిల్లా జంగంపల్లి జెడ్పీ స్కూల్‌ విద్యార్థి పి. చరణ్‌ తేజ బైక్‌పై ప్రయాణించే మహిళలు పడిపోకుండా రక్షణగా ఉండే సైడ్‌ సీట్‌ను రూపొందించాడు.  ఇలా.. రైతు కుటుంబాలకు చెందిన ఈ ముగ్గు­రు విద్యార్థులు తాము ప్రతిరోజూ చూస్తున్న సమస్యలకు పరిష్కారంగా ఈ ఆవిష్కరణలు చేసి, జాతీయ ప్రతినిధులను మెప్పించారు. తమ ఆవిష్కరణలకు పేటెంట్‌ హక్కులు పొందడంతో పాటు గత నవంబరులో జపాన్‌ వెళ్లి వచ్చారు. మేలో మరో నలుగురు విద్యార్థులు జపాన్‌ పర్యటనకు సిద్ధ­మ­వు­తు­న్నా­రని స్టేట్‌ సైన్స్‌ ఆఫీసర్‌ డాక్టర్‌ భాగ్యశ్రీ ‘సాక్షి’కి తెలిపారు. ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో ల్యాబ్స్‌ స­దుపాయాలు, బోధనా పద్ధతులు మెరు­గుప­డ్డా­య­ని ఎస్సీ­ఈఆర్టీ డైరెక్టర్‌ డాక్టర్‌ ప్ర­తా­ప్‌­రెడ్డి చె­ప్పా­రు. 2022–23 సంవత్సరపు ఇన్‌స్పైర్‌ పో­టీ­లు జిల్లా స్థాయిలో ఇప్పటికే ప్రారంభమ­య్యా­యని, గతంకంటే ఈసారి అంతర్జాతీయ స్థాయి పోటీలకు వెళ్లే మన విద్యార్థులు పెరుగుతారని ఆయన చెబుతున్నారు. 


 సాక్షి, హైదరాబాద్‌: జపాన్‌లో మే నెలలో నిర్వహించే సకురా అంతర్జాతీయ సైన్స్‌ ఫెయిర్‌కు రాష్ట్రం నుంచి మహబూబ్‌నగర్‌ జిల్లా నవాబ్‌పేట మండలం యెన్‌మనగండ్ల జిల్లా పరిషత్తు హైస్కూల్‌ పదో తరగతి విద్యార్థిని ఎం.లక్ష్మి ఎంపికైంది. ఇన్‌స్పైర్‌ అవార్డు పథకం కింద రాష్ట్రం నుంచి తొమ్మిది మంది విద్యార్థులు ఇటీవల ఢిల్లీలో జరిగిన జాతీయ స్థాయి సైన్స్‌ ఫెయిర్‌లో పాల్గొన్నారు.
 
 అందులో లక్ష్మితోపాటు కరీంనగర్‌లోని ఆల్‌ఫోర్స్‌ హైస్కూల్‌కు చెందిన బల్లా శ్రీఅన్షు జాతీయ స్థాయిలో బహుమతులు పొందారు. చెవిటి, మూగ వ్యక్తులకు అలార్మింగ్‌ ఎయిడ్‌ను లక్ష్మి రూపొందించగా, కెమో కూలింగ్‌ ఫ్రిడ్జిని శ్రీఅన్షు తయారుచేసింది. కాగా, ఈ నెల 3న రాష్ట్రపతి భవన్‌లో నిర్వహించిన సైన్స్‌ ఫెయిర్‌లోనూ లక్ష్మి పాల్గొంది.