హైదరాబాద్, బిజినెస్‌ బ్యూరో: దేశీ విత్తనాల పరిశ్రమ ఏటా 7–8 శాతం వృద్ధి చెందుతోందని ఫెడరేషన్‌ ఆఫ్‌ సీడ్‌ ఇండస్ట్రీ ఆఫ్‌ ఇండియా (ఎఫ్‌ఎస్‌ఐఐ) డైరెక్టర్‌ జనరల్‌ రామ్‌ కౌండిన్య తెలిపారు. ప్రస్తుతం విలువపరంగా సంఘటిత సీడ్‌ మార్కెట్‌ రూ. 23,000 కోట్ల స్థాయిలో ఉండగా, అసంఘటిత రంగం దాదాపు రూ. 20,000 కోట్ల మేర ఉంటుందని ఆయన పేర్కొన్నారు. ఇందులో అత్యధికంగా కూరగాయల విత్తనాల విభాగం రూ. 6,500 కోట్లు, పత్తి సుమారు రూ. 4,000 కోట్ల స్థాయిలో ఉంటుందని కౌండిన్య వివరించారు. దేశీయంగా దిగుబడులను పెంచే దిశగా సాంకేతికతను ఆవిష్కరించేందుకు, పరిశోధనలకు ఊతమిచ్చేందుకు తగు చర్యలు తీసుకోవాలని ప్రభుత్వానికి విజ్ఞప్తి చేసినట్లు ఆయన తెలిపారు. ప్రతిపాదిత కొత్త విత్తనాల బిల్లులో సాగు రంగానికి మేలు చేసే ప్రతిపాదనలు ఉన్నాయని, దీర్ఘకాలంగా పెండింగ్‌లో ఉన్న ఈ బిల్లు సత్వరం ఆమోదం పొందగలదని ఆశిస్తున్నట్లు కౌండిన్య చెప్పారు. మరోవైపు, 2026 నాటికి పత్తికి సంబంధించి దేశీయంగా టెక్స్‌టైల్స్‌ సంస్థల నుంచి 4.5 కోట్ల బేల్స్‌కి డిమాండ్‌ ఉంటుందని అంచనాలు ఉన్నాయని, కానీ దేశీయంగా ప్రస్తుతం ఉత్పత్తి సుమారు 3.2 కోట్ల బేల్స్‌ స్థాయిలోనే ఉందని ఈ నేపథ్యంలో అధునాతన సాగు విధానాలను అవిష్కరించేందుకు తోడ్పాటు అందించాలని, విత్తనాలపై ధరల నియంత్రణను తొలగించాలని ప్రభుత్వాన్ని కోరినట్లు ఆయన చెప్పారు.

హైదరాబాద్, బిజినెస్‌ బ్యూరో: భారత్‌ నుంచి ఏటా రూ.2,000 కోట్ల విలువైన విత్తనాలు విదేశాలకు ఎగుమతి అవుతున్నాయి. వీటిలో టమాటా, మిరప, పుచ్చకాయ, మొక్కజొన్న తాలూకు విదేశీ వెరైటీలు కూడా ఉన్నాయి. పలు విదేశీ కంపెనీలు ఇక్కడి రైతులతో భాగస్వామ్యం కుదుర్చుకుని విత్తనాలను ఉత్పత్తి చేసి అంతర్జాతీయ మార్కెట్లలో విక్రయిస్తున్నాయి. ప్రస్తుతం  రూ.200 కోట్ల విలువైన విదేశీ వెరైటీల విత్తనాల ఎగుమతి జరుగుతోంది. ఇక్కడి విత్తనాలకు విదేశాల్లో మార్కెటింగ్, సర్టిఫికేషన్, సబ్సిడీలతో ప్రభుత్వం ప్రోత్సహిస్తే అయిదేళ్లలో మొత్తం ఎగుమతులు నాలుగు రెట్లకు చేరడం ఖాయమని సీడ్స్‌మెన్‌ అసోసియేషన్‌ అంటోంది. ఇదే జరిగితే తెలుగు రాష్ట్రాల్లోని రైతులకు మరింత  ప్రయోజనమని చెబుతోంది. నాబార్డు సహకారంతో లక్ష్యాన్ని సులువుగా చేరుకోవచ్చని అసోసియేషన్‌ ధీమాగా ఉంది. విత్తన భాండాగారాలు.. తెలుగు రాష్ట్రాలు విత్తన భాండాగారాలుగా విరాజిల్లుతున్నాయి. వాతావరణం, నేలలు అనుకూలంగా ఉండడం, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల ప్రోత్సాహం ఇందుకు కారణం. దేశవ్యాప్తంగా ఉత్పత్తి అవుతున్న విత్తనాల్లో ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ వాటా 60 శాతంగా ఉంది. మొక్కజొన్న, జొన్న విత్తనాల్లో 90 శాతం, సజ్జలు 85 శాతం, వరి 60 శాతం, పత్తి విత్తనాల్లో 50 శాతం తెలుగు రాష్ట్రాలు సమకూరుస్తున్నాయి. ఇక రూ.200 కోట్ల విలుౖÐð న కూరగాయల విత్తనాలు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి. జాతీయ స్థాయిలో కార్యకలాపాలు సాగిస్తున్న కంపెనీల్లో 90 శాతం ఇక్కడ కొలువుదీరాయని సీడ్స్‌మెన్‌ అసోసియేషన్‌ ప్రెసిడెంట్, కార్న్‌టెక్‌ సీడ్స్‌ సీఈవో యాగంటి వెంకటేశ్వర్లు సాక్షి బిజినెస్‌ బ్యూరోకు తెలిపారు. ఈ రెండు రాష్ట్రాల్లో 10 లక్షలకుపైగా రైతులు విత్తన సాగులో నిమగ్నమయ్యారని చెప్పారు. రబీకి పెరగనున్న విక్రయాలు.. కోవిడ్‌–19 కారణంగా ఉపాధి కోల్పోయిన, ఉద్యోగాలు వదులుకున్న యువత తిరిగి గ్రామాల బాట పట్టారు. వీరిప్పుడు వ్యవసాయంపై దృష్టిసారించారని కంపెనీలు అంటున్నాయి. మరోవైపు వర్షాలు దేశవ్యాప్తంగా అంచనాలను మించి కురిశాయి. ఈ ఏడాది ఖరీఫ్‌లో పరిశ్రమ 5 శాతం వృద్ధి సాధించింది. రబీకి విత్తన అమ్మకాలు 20–25 శాతం అధికం కావచ్చని పరిశ్రమ భావిస్తున్నట్లు రాశి సీడ్స్‌ సీవోవో ఏ.ఎస్‌.ఎన్‌.రెడ్డి తెలిపారు. ఎంౖMð్వరీలనుబట్టి చూస్తే సాగు విస్తీర్ణమూ పెరగనుందని అన్నారు. రెండున్నర దశాబ్దాల్లో కూరగాయల ఉత్పత్తి మూడు రెట్లు అధికమైందని ఈస్ట్‌–వెస్ట్‌ సీడ్‌ ఎండీ దిలీప్‌ రాజన్‌ వెల్లడించారు. కాగా, మిగతా రాష్ట్రాలతో పోలిస్తే కోవిడ్‌–19 ప్రభావం తెలుగు రాష్ట్రాల్లో లేదని.. ఇందుకు ఇక్కడి రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు వేగంగా స్పందించడమే కారణమని సీడ్స్‌మెన్‌ అసోసియేషన్‌ తెలిపింది. పరిశోధనకు రూ.2 వేల కోట్లు.. దేశవ్యాప్తంగా విత్తన పరిశ్రమ ఏటా 5–10 శాతం వృద్ధితో రూ.30,000 కోట్లకు చేరుకుంది. ఇందులో కూరగాయల విత్తనాల విలువ రూ.3,000 కోట్ల మేర ఉంది. మొత్తం ఎగుమతులు రూ.2,000 కోట్ల మేర జరుగుతున్నాయి. 2,000 కంపెనీలు పరిశ్రమలో నిమగ్నమయ్యాయి. ఇందులో 500 దాకా కంపెనీలు జాతీయ స్థాయిలో కార్యకలాపాలు సాగిస్తున్నాయి. పరిశోధన, అభివృద్ధి విభాగంలో రూ.5,000 కోట్ల పెట్టుబడులు వచ్చాయి. జీనోమ్‌ ఎడిటింగ్‌ సాంకేతిక విధానంపై ఫోకస్‌ చేయనున్నందున వచ్చే రెండేళ్లలో రూ.2,000 కోట్ల పెట్టుబడులు పరిశోధన, అభివృద్ధి విభాగంలో రానున్నాయి. 16 లక్షల మంది రైతులతో కంపెనీలు చేతులు కలిపాయి. శాస్త్రవేత్తలు, తయారీ, మార్కెటింగ్‌ సిబ్బంది ఒక లక్ష వరకు ఉంటారు.

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: ప్రపంచంలోనే భారతదేశంలో విత్తన పరిశ్రమ వేగంగా ఎదుగుతుందని కేంద్ర వ్యవసాయశాఖ సహాయమంత్రి కైలాష్‌ చౌదరి అన్నారు. దేశంలో విత్తనోత్పత్తికి తెలంగాణ అనుకూలంగా ఉందన్నారు. అందుకే దేశవ్యాప్తంగా 500కు పైగా విత్తనోత్పత్తి సంస్థలుంటే, అందులో తెలంగాణలోనే 400కు పైగా ఉన్నాయన్నారు. తెలంగాణలో విత్తనరంగ అభివృద్ధికి బాటలు వేసిన సీఎం కేసీఆర్‌కు ఆయన అభినందనలు తెలిపారు. హైదరాబాద్‌ నోవాటెల్‌లో బుధవారం అంతర్జాతీయ విత్తన పరీక్షల సంఘం (ఇస్టా) సదస్సు ఘనంగా ప్రారంభమైంది. ఈ సదస్సుకు ఆయన ముఖ్యఅతిథిగా హాజరై ప్రారంభించారు. రైతాంగ అభివృద్ధికి, దేశ ఆహార భద్రతకు విత్తనమే కీలకమన్నారు. ఆసియాలో తొలిసారి అంతర్జాతీయ విత్తన సదస్సు భారత్‌లో జరగడం గర్వకారణమన్నారు. ప్రపంచంలోనే పత్తి విత్తనోత్పత్తిలో భారత్‌ది అగ్రస్థానం కాగా... వరి, గోధుమ, మొక్కజొన్న, శనగ, కూరగాయల్లో మేలైన విత్తనాల ఉత్పత్తి జరుగుతుందన్నారు. పర్యావరణ మార్పులు, తరుగుతున్న సహజ వనరుల నేపథ్యం లో వ్యవసాయ ఉత్పాదకత పెంచాలంటే నాణ్యమైన విత్తనాలను అందుబాటులోకి తీసుకురావాల్సిన అవసరం ఉందని కైలాష్‌ చౌదరి అభిప్రాయపడ్డారు.   తెలంగాణది పెద్దన్న పాత్ర: నిరంజన్‌రెడ్డి  భారతదేశ విత్తన పరిశ్రమలో తెలంగాణ పెద్దన్న పాత్ర పోషిస్తుందని, సీఎం కేసీఆర్‌ కృషితో గత ఐదేళ్లలో తెలంగాణ విత్తనోత్పత్తికి చిరునామాగా మారిందని రాష్ట్ర వ్యవసాయశాఖ మంత్రి సింగిరెడ్డి నిరంజన్‌రెడ్డి అన్నారు. ఇస్టా సదస్సులో ఆయన మాట్లాడుతూ, ప్రపంచ విత్తన భాండాగారంగా తెలంగాణ ఎదిగేందుకు అంతర్జాతీయ విత్తన సదస్సు దోహదపడుతుందన్నారు. తెలంగాణలో ప్రైవేటు విత్తనరంగ సంస్థలకు ప్రభుత్వపరంగా సహకారం అందిస్తూనే, ప్రభుత్వ విత్తనరంగ సంస్థలను బలోపేతం చేస్తామన్నారు. నాణ్యమైన విత్తనమే వ్యవసాయాభివృద్ధికి మూలమన్నారు. విత్తన నాణ్యత, సరఫరా పెరిగేందుకు మరిన్ని పరిశోధనలు జరగాలని ఆయన అభిప్రాయపడ్డారు. తెలంగాణ నుండి ఏడాదికి 65 లక్షల క్వింటాళ్ల విత్తనాలు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయని తెలిపారు. రైతులకు విత్తనోత్పత్తిలో సాయంగా ఉండే పాలసీలను తీసుకువస్తామని మంత్రి స్పష్టం చేశారు.  నాణ్యతకు ఆదరణ: మహమూద్‌ అలీ  నాణ్యమైన ఉత్పత్తులకు ఎప్పుడూ ఆదరణ ఉంటుందని, తెలంగాణ విత్తనాలు ఇప్పుడు దేశవ్యాప్తంగా ఆదరణ పొందడానికి అదే కారణమని రాష్ట్ర హోంమంత్రి మహమూద్‌ అలీ అన్నారు. అంతర్జాతీయ విత్తన సదస్సుకు గౌరవ అతిథిగా హాజరైన ఆయన మాట్లాడుతూ ఇస్టా సదస్సు మూలంగా విత్తన పరీక్షా ప్రమాణాలు మన రైతులకు, నిపుణులకు తెలుస్తాయన్నారు. దానికి అనుగుణంగా పంటలు పండించి విత్తనాలను రూపొందించడం మూలంగా జాతీయంగా, అంతర్జాతీయంగా తెలంగాణ విత్తనాలకు మరింత డిమాండ్‌ పెరుగుతుందని అభిప్రాయపడ్డారు.   ప్రమాణాల పెరుగుదలకు దోహదం.. వివిధ దేశాల విత్తన అవసరాలు, ప్రమాణాలు పరస్పరం తెలుసుకునేందుకు అంతర్జాతీయ విత్తన సదస్సు వేదికగా ఉపయోగపడుతుందని రాష్ట్ర వ్యవసాయశాఖ ముఖ్య కార్యదర్శి పార్థసారథి అన్నారు. ప్రపంచవ్యాప్తంగా విత్తన మొలక శాతం, నాణ్యత పరీక్షలు, బయోటెక్నాలజీ వంటి అంశాలపై జరిగిన పరిశోధనా ఫలితాలు అందరూ తెలుసుకునేందుకు ఇది అవకాశం అని, తెలంగాణ విత్తన బ్రాండ్‌ను అంతర్జాతీయంగా మార్కెట్‌ చేయడానికి దీంతో అవకాశాలు మెరుగవుతాయన్నారు.   ‘ఇస్టా’సదస్సుకు 80 దేశాల నుంచి 800 మంది ప్రతినిధులు హాజరయ్యారు. భారతీయ, తెలంగాణ కళాకారులు ప్రదర్శనలు ఇచ్చారు. తెలంగాణ కళారూపాలు ఆకట్టుకున్నాయి. అనంతరం ఎగ్జిబిషన్‌ను కేంద్ర, రాష్ట్ర మంత్రులు ప్రారంభించారు. సదస్సుకు ఇస్టా ప్రెసిడెంట్‌ డాక్టర్‌ క్రెగ్‌ మెక్‌గ్రిల్, జాతీయ విత్తన సంయుక్త కార్యదర్శి అశ్వనీకుమార్, జాతీయ కార్యదర్శి సంజయ్‌ అగర్వాల్, వ్యవసాయ కమిషనర్‌ రాహుల్‌ బొజ్జా, రైతు సమన్వయ సమితి రాష్ట్ర అధ్యక్షులు గుత్తా సుఖేందర్‌రెడ్డి, ఎమ్మెల్యే ఆల వెంకటేశ్వర్‌రెడ్డి, యాదయ్య, ఎమ్మెల్సీ కసిరెడ్డి నారాయణరెడ్డి, తెలంగాణ విత్తనాభివృద్ధి సంస్థ చైర్మన్‌ కొండబాల కోటేశ్వర్‌రావు, టెస్కాబ్‌ చైర్మన్‌ రవీందర్‌రావు, ఆయిల్‌ ఫెడ్‌ చైర్మన్‌ రామకృష్ణారెడ్డి తదితరులు పాల్గొన్నారు. తెలంగాణ విత్తనాభివృద్ధి సంస్థ డైరెక్టర్‌ కేశవులు వందన సమర్పణతో తొలిరోజు సదస్సు ముగిసింది. గురువారం సదస్సులో కీలకమైన విత్తనోత్పత్తి రైతుల సమావేశం జరగనుంది.   నేడు విత్తన రైతుల సదస్సు అంతర్జాతీయ విత్తన సదస్సులో భాగంగా రెండోరోజు గురువారం విత్తన రైతు సదస్సు జరగనుంది. ఈ సదస్సుకు తెలంగాణ, ఆంధ్రప్రదేశ్, కర్ణాటక రాష్ట్రాలకు చెందిన 1,500 మంది విత్తనోత్పత్తి రైతులు హాజరుకానున్నారు. ఈ కార్యక్రమానికి ముఖ్య అతిథులుగా వ్యవసాయశాఖ మంత్రి సింగిరెడ్డి నిరంజన్‌రెడ్డి, స్పీకర్‌ పోచారం శ్రీనివాస్‌రెడ్డి, ఆంధ్రప్రదేశ్‌ వ్యవసాయశాఖ మంత్రి కన్నబాబు, కర్ణాటక వ్యవసాయశాఖ మంత్రి శివశంకర్‌రెడ్డిలు హాజరుకానున్నట్లు తెలంగాణ విత్తన ధ్రువీకరణ సంస్థ డైరెక్టర్, ఇస్టా సదస్సు కో–ఆర్డినేటర్‌ డాక్టర్‌ కేశవులు తెలిపారు. విత్తన సదస్సు సందర్భంగా విత్తన సాగు చేపడుతున్న రైతులు ఎదుర్కొంటున్న సమస్యలతో పాటు, వివిధ దేశాలలో విత్తన అవసరాల గుర్తింపు, ఏయే దేశాలకు ఏ విత్తనాలు ఎగుమతి చేయగలమనే అంశాలపై చర్చించనున్నారు. ఉదయం 9 గంటలకు రాష్ట్ర వ్యవసాయ కమిషనర్‌ రాహుల్‌ బొజ్జా ప్రారంభోపన్యాసం చేయనున్నారు.  


 విత్తన పరిశ్రమ నియంత్రణాధికారులను రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకు అప్పగించేలా తెలంగాణ ప్రభుత్వం చొరవ చూపి ఆ దిశగా చర్యలను చేపట్టాలి. సహకార రంగంలో విత్తన ఉత్పత్తిని ప్రోత్సహించి విత్తన రైతుల నుంచి నేరుగా రైతులకు విత్తనాలు అందేలా చేస్తేనే ప్రైవేటు, బహుళజాతి విత్తన కంపెనీల గుత్తాధిపత్యానికి  కళ్లాలు వేయడం సాధ్యం.
  
 విత్తనాలు లేకుంటే వ్యవసాయం లేదు. వచ్చే ఏడాది విత్తడానికి రైతులు ఈ ఏడాది పండిన పంటల నుంచే ఎంచుకుని దాచుకునేవారు. తమలో తాము పంచుకునేవారు. మంచి విత్తనాలను గుర్తించి మెరుగైన రకాలను పునరు త్పత్తి చేసేవారు. అది విత్తు రైతు చేజారిపోని నాటి గతం. అధిక దిగుబడి వంగడాలకు ప్రోత్సాహం, సంస్కరణల పేరిట కేంద్రం రైతు చేతిలోని విత్త నాన్ని ప్రైవేటు సంస్థల చేతుల్లో పెట్టింది. నాణ్యతా ప్రమాణాలంటూ రైతుల విత్తన ఉత్పత్తి పరిజ్ఞానాన్ని నిర్లక్ష్యం చేసింది. దీంతో క్రమక్రమంగా రైతులు విత్తన ఉత్పత్తి పద్ధతులను, పరిజ్ఞానాన్ని మరచిపోయే పరిస్థితి ఏర్పడింది. విత్తనాల కంపెనీల మాయాజాలానికి విత్తనాలను పండించే తెలంగాణ రైతు లకే విత్తనం కరువయ్యే దుస్థితి దాపురించింది. రైతులు విత్తనాల కోసం విత్తన కంపెనీలపై ఆధారపడాల్సి వస్తోంది. తెలంగాణను విత్త నోత్పత్తి కేంద్రంగా మారుస్తామని టీఆర్‌ఎస్ ఎన్నికల్లో వాగ్దానం చేసింది. కానీ తెలంగాణ ఇప్పటికే విత్తన ఉత్పత్తి కేంద్రం. అది రైతులను దివాలా తీయించి, విత్తన కంపెనీలను కోట్లకు పడగలె త్తేట్టు చేసింది. జరగాల్సింది విత్తన ఉత్పత్తి రంగ ప్రక్షాళన.
 
 విత్తన ఉత్పత్తి రంగ ప్రక్షాళన జరగాలి
 
 పత్తి విత్తన రంగాన్ని కొన్ని ప్రైవేటు సంస్థలే శాసిస్తున్నాయి. బీటీ పత్తి వలన తెలంగాణ రైతులకు ఎలాంటి ప్రయోజనం కలగకపోగా ఏటా కోట్ల రూపా యలు రైతులు విత్తన కంపెనీలకు చెల్లించుకుంటున్నారు. అధికారిక లెక్కల ప్రకారమే గత ఏడాది తెలంగాణ రైతాంగం వాటికి వెయ్యి కోట్లు సమర్పిం చుకుంది. కానీ కంపెనీల ప్రకటనలకు భిన్నంగా మొక్కలు సరిగా పెరగక, చీడ పురుగులకు గురై రైతులు నష్టపోయారు. చెప్పిన దిగుబడిలో సగం కూడా రాలేదు. పైగా మార్కెట్లో తగిన ధరలు రాక మరింతగా నష్టానికి గుర య్యారు. వ్యాపార ప్రకటనలతో మభ్యపెట్టి రైతులకు మళ్లీ అదే నాసిరకం విత్తనాలను అంటగట్టడానికి ప్రయత్నిస్తున్నారు.
 
 ఎంత మాత్రం విశ్వసించలేని కంపెనీల కాకి లెక్కలే వ్యవసాయ శాఖ గణాంకాలు. వాస్తవంగా విత్తనాల ఉత్పత్తి ఎంతో ఎవరికీ తెలియదు. కాబట్టి విత్తనాల కంపెనీలు, డీలర్లకు విత్తనాల కొరతను సృష్టించి రైతులను కొల్లగొ ట్టడం అలవాటుగా మారింది. పత్తి విత్తన కంపెనీలకు స్వంత విత్తన క్షేత్రాలు ఉండవు. రైతులతో ఒప్పందాలు చేసుకొని విత్తనాలను ఉత్పత్తి చేయిస్తారు. మొత్తం ఎంత విస్తీర్ణంలో ఎంత పరిమాణంలో విత్తనాలు ఉత్పత్తి అయ్యాయో గోప్యమే. వార్షిక ఉత్పత్తి ప్రణాళికలు సైతం రహస్యమే. ప్రభుత్వం, స్థానిక మార్కెటింగ్ కమిటీలతో కొంత సమాచారాన్ని పంచుకోవాలి. కానీ విత్తన కంపెనీలు అరకొర సమాచారంతో సరిపుచ్చుతాయి. మార్కెట్ ధరలకు అను గుణంగా విత్తన ధరలు కూడా పెరగాలనే వింత వాదనతో విత్తన కంపెనీలు ఏటా ప్రభుత్వంపై ధరలను పెంచాలని ఒత్తిడి తెస్తున్నాయి. ఉత్పత్తి ఖర్చులు పెరిగి, ఉత్పత్తి తగ్గిపోయిందని, బీటీ పత్తి వల్ల రైతుల ఆదాయం గణనీ యంగా పెరిగిందని కుంటి సాకులు చూపుతున్నారు. పత్తి విత్తనాల మీదే కాదు అన్ని విత్తనాల ఉత్పత్తి మీద, ధరల మీద ప్రభుత్వ నియంత్రణ ఉండాలి. ఒక్క బీటీ పత్తి విత్తనాల మీదే ఒక బహుళజాతి కంపెనీ ఏటా రూ. 400 కోట్ల రాయల్టీని పొందుతోంది. కానీ విత్తన నాణ్యతకు మాత్రం అది జవాబుదారీతనం వహించదు. బీటీ పత్తి విత్తన ప్యాకెట్ ధరలో విత్తనాలు ఉత్పత్తి చేసే రైతుకు చెల్లించేది 20 నుంచి 30 శాతం మాత్రమే. కంపెనీ ఆర్గనైజర్ల వాటా కూడా అందులోనే . కంపెనీల సమాచారం ప్రకారం ప్రతి విత్తన ప్యాకెట్ ధరలో మూడు రకాల ప్రధాన ఖర్చులు కనబడతాయి. విత్తన రైతులకు ఇచ్చే సేకరణ ధర, మేధో సంపత్తి హక్కులకు గానూ మోన్సాంటో కంపెనీకి చెల్లించే రాయల్టీ, విత్తన కంపెనీ ఖర్చులు. ఆ లెక్కలనే నమ్మేట్ట యితే విత్తన కంపెనీలు లాభాలు లేకుండా ఎందుకు వ్యాపారం చేస్తున్నా యనే అనుమానం కలుగక మానదు. విత్తనాల ధరలు పెరిగితే కంపెనీల లాభాలు మరింత పెరుగుతాయి. విత్తన రైతులకు చెల్లించే ధర పెరగదు,  పరాధీనమైన విత్తన రంగంవిత్తన ఉత్పత్తిలో ప్రైవేటు రంగానికి పూర్తి స్థాయి పాత్రను కల్పిస్తూ 2002లో కేంద్ర ప్రభుత్వం చేసిన విధానపరమైన మార్పు తరువాత విత్తన రంగం అనేక మార్పులకు లోనైంది. దేశీయ విత్తన సరఫరా కంపెనీల సంఖ్య తగ్గి, బహుళజాతి కంపెనీల పాత్ర పెరిగిపోయింది. అనేక పంటలపైనా, కూరగా యలపైనా విదేశీ కంపెనీల పెత్తనం పెరిగింది. అవి చైనా, తైవాన్ లాంటి దేశాలనుంచి తక్కువ ధరకు కూరగాయల విత్తనాలను దిగుమతి చేసుకొని ఇక్కడి రైతులకు అధిక ధరలకు విక్రయిస్తున్నాయి. దీంతో వినియోగదారు లపై అధిక ధరల భారం పడుతోంది. కూరగాయల ధరలు విపరీతంగా పెరిగిపోవడానికి ఇది కూడా ఒక కారణం. కొన్ని ప్రధాన వాణిజ్య పంటలకు ప్రైవేటు కంపెనీల విత్తనాలు తప్ప గత్యంతరం లేదు. వ్యవసాయ విశ్వవిద్యా లయాలు, ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలు విత్తనాలపై పరిశోధనలను గానీ, విత్తన ఉత్పత్తిని గానీ చేపట్టడం లేదు. పేరుకు జాతీయ స్థాయి నుంచి మనకు ప్రభు త్వ రంగ విత్తన వ్యవస్థ ఉన్నా, ప్రభుత్వ విత్తన కార్యక్రమాలు శిథిలావస్థకు చేరాయి. వివిధ ప్రభుత్వాలు ప్రైవేటు విత్తన పరిశ్రమ ప్రయోజనాలకు అనుగుణంగా ప్రభుత్వ విత్తన కార్యక్రమాలను నిర్లక్ష్యం చేశాయి. నిధులను తగ్గించాయి, కేటాయించిన వాటిని నేతలు, అధికారులు కైంకర్యం చేశారు. నేడు బీటీ యేతర పత్తి విత్తనాలు దొరకని ప్రమాదకర పరిస్థితి ఏర్పడింది. ఒక కంపెనీ లెసైన్స్ చట్రంలోనే అన్ని కంపెనీలను ఇరికించి బీటీ పత్తినే కొనేలా చేసిన ప్రత్యక్ష చర్యల ఫలితమిది. దేశీయ పత్తి విత్తనాల ఉత్పత్తి వ్యవస్థను నిర్వీర్యం చేయడంలో ఒక బహుళజాతి కంపెనీ సఫలీకృతమైంది. ఇదే పరిస్థితి కొనసాగితే ఆహార పంటలన్నిటిపైనా ఒకే బహుళజాతి సంస్థ గుత్తాధిపత్యం, గుత్త వ్యాపారానికి దారి తీయక తప్పదు. పత్తి విత్తనాలలోని మన పరాధీనత పాలకులకు, రైతులకు, ప్రజలకు గుణపాఠం.
 
 రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకే నియంత్రణాధికారాలు  
 
 ప్రస్తుతం పార్లమెంటు ముందున్న విత్తనాల బిల్లులో అనేక లోపాలున్నాయి. గత అనుభవాల దృష్ట్యా విత్తన పరిశ్రమ నియంత్రణాధికారులను రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకు అప్పగించడం అత్యవసరం. విత్తన ధరల నియంత్రణ పూర్తిగా రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల పరిధిలోనే ఉండాలి. స్వతంత్ర సంస్థ మదింపు చేసిన ఉత్పత్తి ఖర్చులను పరిగణనలోకి తీసుకొని విత్తనాల ధరలను నిర్ణయించాలి. తెలంగాణ ప్రభుత్వం చొరవ చూపి ఆ దిశగా చర్యలను చేపట్టాలి. కేవలం బీటీ పత్తికి మాత్రమే గాక అన్ని రకాల విత్తనాల ధరలు, నాణ్యతలకు సంబంధించి పూర్తి పారదర్శక వ్యవస్థను ఏర్పాటు చేయడం చాలా అవసరం. తెలంగాణను విత్తన ఉత్పత్తి కేంద్రంగా అభివృద్ధి చెందించడానికి పాటించాల్సిన సూత్రాలు, తీసుకోవాల్సిన చర్యలు : 1. విత్తన కంపెనీల నియంత్రణకు రాష్ట్ర స్థాయి విత్తన చట్టాన్ని తేవాలి. ధర, నాణ్యత, లభ్యతలకు రక్షణను కల్పించాలి. 2. రాష్ట్ర స్థాయి విత్తన సమాచార వ్యవస్థను ఏర్పరచి తెలంగాణ రైతులకు నిరంతరాయంగా విత్తన సమాచారాన్ని అందించాలి. 3. విత్తనాలకు సంబంధించిన శాస్త్రీయమైన, మార్కెట్ సంబంధమైన సమాచారంతో ఏటా రాష్ట్ర వ్యవసాయ శాఖ నివేదికను తయారు చేసి భవిష్యత్ ప్రణాళికలకు, విధానాలకు ప్రాతిపదికను ఏర్పరచాలి. 4. విత్తన కంపెనీలు లేదా ఆర్గనైజర్లకు విత్తన రైతులకు మధ్య ఒప్పందానికి చట్టబద్ధతను కల్పించి రైతుల ప్రయోజనాలను కాపాడాలి. 5. సహకార రంగంలో విత్తన ఉత్పత్తిని ప్రోత్సహించి, సాంకేతిక, పెట్టుబడి పరమైన సహాయాన్ని అందించాలి. తద్వారా విత్తన రైతుల నుంచి నేరుగా రైతులకు విత్తనాల సరఫరా సాధ్యమవుతుంది. అప్పుడే ప్రైవేటు విత్తన పరిశ్రమకు కళ్లాలు వేయడం సాధ్యం 6. హైదరాబాద్‌లో విత్తన ఎగుమతులు - దిగుమతుల కేంద్రాన్ని ఏర్పాటు చేయాలి. 7. ప్రభుత్వ రంగంలో వ్యవ సాయ కళాశాలలు, విశ్వవిద్యాలయాల విత్తన పరిశోధనను ప్రోత్సహించాలి. 8. నాసిరకం విత్తనాలు సరఫరా చేసిన కంపెనీల నుంచి సత్వరమే రైతులకు తగు నష్ట పరిహారం అందేలా చట్ట సవరణలు చేయాలి. 9. రైతులు స్వంతంగా విత్తనాలను తయారు చేసుకోడాన్ని ప్రోత్సహించే పథకాలను చేపట్టాలి.
 
 (వ్యాసకర్త వ్యవసాయరంగ విశ్లేషకులు)     డాక్టర్ డి. నర్సింహారెడ్డి