వైరల్‌: అన్నిరోజులు ఒకేలా ఉండవు.. ఒక్కరి టైమే నడవదు. అలాగే ఎంతటి వాళ్లైనా.. ఏదో ఒక టైంలో అవమానంపాలు కాకతప్పదు. ఎదుటివాళ్లకు టైం రావాలంతే!. జగమొండిగా పేరున్న వ్లాదిమిర్‌ పుతిన్‌ కూడా అందుకు అతీతం ఏం కాదు.  థగ్‌ లైఫ్‌, ఆటిట్యూడ్‌ అంటూ పుతిన్‌ మీద సోషల్‌ మీడియాలో పెద్ద ఎత్తునే చర్చ నడుస్తుంటుంది. ఆయన అభిమానులు కూడా వాటిని విపరీతంగా షేర్‌ చేస్తుంటారు. అలాంటిది పుతిన్‌కే ఇబ్బందికర పరిస్థితి ఎదురైతే ఎలా ఉంటుంది?. తాజాగా అదే జరిగింది..  మంగళవారం ఇరాన్‌ రాజధాని టెహ్రాన్‌లో టర్కీ అధ్యక్షుడు తయ్యిప్ ఎర్డోగన్-రష్యా అధ్యక్షుడు పుతిన్‌ మధ్య కీలక సమావేశం జరిగింది. ఆస్తానా త్రైపాక్షిక సదస్సులో భాగంగా.. టెహ్రాన్‌ ఇంటర్నేషనల్‌ కాన్ఫరెన్స్‌ హాలులో ఈ ఇద్దరూ భేటీ అయ్యారు. అయితే ఈ అధికార సమావేశానికి ముందుగా పుతిన్‌ వచ్చారు. దాదాపు ఒక నిమిషం పాటు ఎర్డోగన్‌ కోసం హాలులోనే ఆయన ఎదురు చూడాల్సి వచ్చింది. ఆ టైంలో మీడియా కెమెరాలన్నీ పుతిన్‌ వైపే ఉండగా.. ఆయన చాలా ఇబ్బందిగా ఫీలయ్యారు. చేతులు కట్టుకుని నీళ్లు నములుతూ.. కనుబొమ్మలు ఎగరేస్తూ విచిత్రమైన హవభావాలు ఇచ్చారు. ఆపై ఎర్డోగన్‌ రాకను చూసి చిరునవ్వుతో షేక్‌హ్యాండ్‌ ఇచ్చారు. Those 50 seconds that Erdogan made Putin wait, looking frazzled in-front of cameras say plenty of how much has changed after Ukraine: pic.twitter.com/giGirqaYYP — Joyce Karam (@Joyce_Karam) July 19, 2022 సాధారణంగా.. ఇలాంటి భేటీల్లో ఇద్దరు నేతలు ఒకేసారి వేదిక మీదకు రావడం జరుగుతుంటుంది. కానీ, ఎర్డోగన్‌ మాత్రం ఆలస్యంగా రావడంతో పుతిన్‌కు తలకొట్టేసినంత పనైంది. అయితే ఈ పరిణామం గురించి చర్చించుకోవడం వెనుక ఓ కారణం కూడా ఉంది. కట్‌ చేస్తే..  2020 మాస్కో వేదికగా పుతిన్‌-ఎర్డోగన్‌ మధ్య కీలక భేటీ జరిగింది. ఆ సమయంలో ముందుగా చర్చావేదిక వద్దకు చేరుకున్న ఎర్డోగన్‌.. పుతిన్‌ కోసం రెండు నిమిషాలు ఎదురు చూడాల్సి వచ్చింది. అంతకు ముందు పోప్‌ ఫ్రాన్సిస్‌ విషయంలోనూ క్రెమ్లిన్‌ నేత ఇలాగే వ్యవహరించాడు. 2013లో పోప్‌ను యాభై నిమిషాలు వెయిట్‌ చేయించిన పుతిన్‌.. 2020లో గంటకు పైనే పోప్‌ను తన కోసం ఎదురు చూసేలా చేశాడు. అంతేకాదు ఒకప్పటి ఉక్రెయిన్‌ అధ్యక్షుడు విక్టోర్‌ యానుకోవిచ్‌ను ఏకంగా నాలుగు గంటలపాటు వెయిట్‌ చేయించాడు పుతిన్‌. అందుకే ప్రస్తుతం పుతిన్‌ ఎదుటివాళ్ల కోసం ఎదురు చూసిన క్షణాలు ఇంటర్నెట్‌ను విపరీతంగా ఆకట్టుకుంటున్నాయి. 

ఎలాజిగ్‌: తూర్పు టర్కీని భారీ భూకంపం వణికించింది. ఎలాజిగ్, మలాట్యా ప్రావిన్స్‌ సహా పలు ప్రాంతాల్లో భూమి కంపించింది. భూకంపం ధాటికి 22 మంది మృతిచెందగా.. 1,015 మంది గాయపడ్డారు. భూకంప తీవ్రత రిక్టర్‌ స్కేలుపై 6.8గా నమోదైంది. సివ్రిస్‌ నగరంలో చిన్న సరస్సు సమీపంలో భూకంప కేంద్రాన్ని గుర్తించారు. భారత కాలమానం ప్రకారం శుక్రవారం రాత్రి భూకంపం సంభవించింది. తొలుత సివ్రిస్‌లో భూమి కంపించిందని టర్కీ విపత్తు, అత్యవసర నిర్వహణ సంస్థ వెల్లడించింది. దాదాపు 30 సెకన్ల పాటు భూమి కంపించిందని స్థానికులు తెలిపారు.   భూకంప తీవ్రతకు పలు ఇళ్లు నేలకూలాయి. ఘటనా స్థలాలకు చేరుకున్న రెస్క్యూ బృందాలు సహాయక చర్యలు చేపట్టాయి. ఎలాజిగ్‌లో శిథిలాల్లో చిక్కుకున్న 39 మందిని సురక్షితంగా కాపాడామని టర్కీ అంతర్గత మంత్రి సులేమాన్‌ సోయ్‌లు వెల్లడించారు. టర్కీ అధ్యక్షుడు రెసిప్‌ తయ్యిప్‌ ఎర్డోగాన్‌ ఘటన పట్ల విచారం వ్యక్తం చేశారు. క్షతగాత్రులను కాపాడేందుకు ప్రభుత్వం అన్ని చర్యలు తీసుకుంటుందని చెప్పారు. దాదాపు 2 వేల మంది రెస్క్యూ సిబ్బంది సహాయక చర్యలు చేపడుతున్నట్లు వెల్లడించారు. భూకంప బాధితుల కోసం మలాట్యాలో పునరావాస కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేశామని ట్వీట్‌ చేశారు.

అంకారా(టర్కీ) : రష్యా తయారీ గగనతల రక్షణ వ్యవస్థ ఎస్‌-400 ట్రయంఫ్ కొనుగోలు చేయరాదంటూ అమెరికా ఎంత ఒత్తిడి తెచ్చినా ఎ‍ట్టకేలకు టర్కీ వాటిని కొనుగోలు చేసింది. ఈ క్షిపణులు శుక్రవారం టర్కీ రాజధాని అంకారాకు చేరాయి.  ఈ చర్యతో అమెరికా టర్కీల మధ్య సంబంధాలు తీవ్రంగా దెబ్బతినే అవకాశాలు ఉన్నాయి. ఎస్‌-400 నాటో సిద్ధాంతాలకు విరుద్ధమైందని అమెరికా చాలా సార్లు పేర్కొంది. టర్కీ గనుక రష్యా నుంచి క్షిపణులు కొనాలని నిర్ణయం తీసుకుంటే మానుంచి ఐదవతరం అత్యాధునిక యుద్ధ విమానం ఎఫ్‌-35 తీసుకోలేదని పదే పదే హెచ్చరించింది.  అయితే ఈ హెచ్చరికలు పక్కన పెట్టిన టర్కీ ఎస్‌-400 వ్యవస్థను కొనడానికే నిర్ణయం తీసుకుంది. రష్యా టర్కీలు 2017లోనే ఈ ఒప్పందంపై సంతకాలు చేశాయి. అప్పటి నుంచి వీలు దొరికినప్పుడల్లా అమెరికా టర్కీపై ఒత్తిడి చేస్తూనే ఉంది. దీనిపై టర్కీ అధ్యక్షుడు తయ్యప్‌ ఎర్డోగన్‌ చాలాసార్లు బహిరంగంగానే అసహనం వ్యక్తం చేశారు.  ఇక టర్కీ ఎఫ్‌-35 యుద్ధవిమానాలపై ఆశలు వదులుకోవాలని నాటో (ప్రధాన కార్యలయం బెల్జియం) రక్షణకార్యదర్శి మార్క్‌ ఎస్పర్‌ వ్యాఖ్యానించారు. వీటిని నడపడానికి అమెరికాలో శిక్షణ తీసుకుంటున్న టర్కీ పైలెట్లు తిరిగి పంపబడతారని వెల్లడించారు. ఇప్పటికే ఎఫ్‌-35 లో పెట్టుబడి పెట్టిన టర్కీకి ఈ నిర్ణయం శరాఘాతమే. బ్లాక్‌లిస్టెడ్‌ దేశాల నుంచి ఆయుధాలను కొనరాదంటూ అమెరికా తెచ్చిన ‘కాట్సా’ చట్టం పరిధిలో టర్కీని చేర్చి ఆంక్షలు విధించే అవకాశాలు ఉన్నాయని తెలుస్తోంది.  టర్కీ ఆర్థిక వ్యవస్థపై  ఈ ఆంక్షలు తీవ్రంగా ప్రభావాన్ని చూపడమేగాక, ఇప్పటికే  సెంట్రల్ బ్యాంక్ గవర్నర్‌ను తొలగించిన ఎర్డోగన్ కు మరిన్ని తలనొప్పులు రావొచ్చు.  టర్కీ నాటో భవితవ్యంపై ఈ కొనుగోలుతో టర్కీ నాటో భవితవ్యంపై నీలీనీడలు కమ్ముకున్నాయి. ముఖ్యంగా నాటో కూటమి ఏర్పడిందే రష్యాకు వ్యతిరేకంగా. ఇప్పుడు ఆ కూటమిలోని ఓ దేశం రష్యానుంచి ఆయుధాలను కొనడంతో నాటోకు తదుపరి పరిణామాలపై అర్థం కానీ పరిస్థితి నెలకొంది. అమెరికా, టర్కీల మధ్య సిరియా విషయంలో వివాదం రేగిన విషయం తెలిసిందే. మరొక వైపు రష్యా, టర్కీల మధ్య స్నేహం‍ పెరిగింది. దీంతో రష్యా నుంచి ఎస్‌-400ను కొనాలని టర్కీ నిర్ణయం తీసుకుంది. అప్పటి నుంచే ఎర్డోగన్‌కు వ్యతిరేకంగా దేశంలో రాజకీయ పవనాలు వీయడం మెదలెట్టాయి. దీనికి కారణం పశ్చిమదేశాలనే అని ఎర్డోగన్‌ వాదన. జర్నలిస్టులను, తనకు అడ్డువచ్చిన వారిని ఎర్డోగన్‌ జైలులో పెడుతున్నారనే కారణంతో ఇప్పటికే నాటోలోని దేశాలతో టర్కీకి వివాదాలు చెలరేగాయి. టర్కీలో ప్రజాస్వామ్యం, మానవహక్కులు ప్రమాదంలో పడ్డాయనే ఆరోపణలు ఇటీవల కాలంలో ఎక్కువయ్యాయి. టర్కీ నాటో కూటమిలో ఏకైక ముస్లిం దేశం, అలాగే కూటమిలో రెండవ అతిపెద్ద స్టాండింగ్‌ ఆర్మీ కలిగి ఉంది. అయితే ఇప్పుడు ఈ తాజా వివాదంతో  నాటో నుంచి బయటపడటం వల్ల తమకు కలిగే ప్రతిఫలమే ఎక్కువ అని ఎర్డోగాన్‌ భావిస్తున్నారని పరిశీలకులు అంటున్నారు.  రష్యా స్పందన ఏంటి? టర్కీతో కుదిరిన ఈ  ఒప్పందం కేవలం వ్యాపారపరమైందని రష్యా చెబుతోంది. క్షిపణి వ్యవస్థతో పాటు కేవలం పాక్షిక టెక్నాలజీని మాత్రమే టర్కీకి బదిలీ చేశామని పేర్కొంది. అదే విధంగా ఎస్ -400 లను కొనుగోలు చేయకుండా భారతదేశాన్ని నిరోధించడానికి వాషింగ్టన్ ప్రయత్నించినా, అక్టోబర్‌లో మాస్కో నుంచి క్షిపణి వ్యవస్థలను కొనుగోలు చేయడానికి న్యూఢిల్లీ ఒప్పందం కుదుర్చుకుందని రష్యా వాదన. ఆయా దేశాల ప్రాధాన్యతను ఎవరూ నియంత్రించలేరని ఈ సందర్భంగా అమెరికాకు చురకలు అంటించింది. కానీ నాటో దేశాలు మాత్రం రష్యా తీరును విమర్శిస్తున్నాయి. వ్యూహాత్మకంగా కీలక ప్రదేశంలో ఉన్న టర్కీని నాటో నుంచి బయటకు లాగడానికి చూస్తూ సరికొత్త డ్రామాకు తెరలేపిందని అంటున్నాయి.  ఎస్‌-400  గత కొంతకాలంగా అమెరికా ఈ పేరు వింటేనే ఉలిక్కిపడుతోంది. ప్రస్తుత కాలంలో అత్యున్నత గగనతల రక్షణ వ్యవస్థగా పేరుతెచ్చుకున్న ఈ రష్యా తయారీ ఎస్‌-400 శత్రు క్షిపణులను గాలిలోనే పేల్చి వేయగలదు. ముఖ్యంగా రాడార్‌కు చిక్కని, అత్యున్నత యుద్ధ విమానంగా అమెరికా పేర్కొంటున్న ఎఫ్‌-35ని ఇట్టే నేలకు కూల్చేయగలదని రష్యా భావన. అందుకే  అమెరికా వీటిని కొనుగోలు చేయరాదంటూ భారత్‌, టర్కీ తదితర దేశాలపై సందర్భం వచ్చినప్పుడల్లా సన్నాయినొక్కులు నొక్కుతోంది.  ఎస్ -300 యొక్క అప్‌గ్రేడ్ వెర్షన్‌గా ఎస్‌-400ను అభివృద్ధి చేశారు. మీడియం రేంజ్‌, లాంగ్ రేంజ్ ఎస్ -400 ట్రయంఫ్ ఉపరితలం నుండి  అన్ని వాతావరణ పరిస్థితుల్లోనూ 250 కిలోమీటర్ల దూరం వద్ద విమానాలను, అలాగే 60 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న బాలిస్టిక్ క్షిపణులను అడ్డగించగలదు.

అంకారా: పాత్రికేయుడు జమాల్‌ ఖషోగ్గీ హత్య అనంతరం ఆయన మృతదేహాన్ని ఇస్తాంబుల్‌లోని సౌదీ రాయబార కార్యాలయంలోనే ముక్కలుగా నరికి యాసిడ్‌లో కరిగించి ‘మాయం’చేశారని టర్కీ అధ్యక్షుడు రెసిప్‌ తయ్యిప్‌ ఎర్డోగన్‌ సలహాదారు వెల్లడించారు. దీనిపై దర్యాప్తు అధికారులు విచారణ చేపడుతున్నారు. ‘ఆయన శరీర భాగాలను కేవలం ముక్కలుగా చేయలేదు. ఆనవాళ్లు లేకుండా చేసేందుకు యాసిడ్‌లో కరిగించేశారు’అని ఎర్డోగన్‌ సలహాదారు యాసిన్‌ అక్తయ్, టర్కీ అధికార పార్టీకి చెందిన ఓ నేత హరియత్‌ వార్తా పత్రికకు చెప్పారు. యాసిడ్‌లో కరిగించడం సులువనే ఉద్దేశంతో ముక్కలుగా కోశారని అక్తయ్‌ చెప్పారు. తమపై విమర్శలు చేసినందుకు ఖషోగ్గీని హత్య చేయించిందని సౌదీ అరేబియాపై అంతర్జాతీయంగా నిరసనలు వ్యక్తం అవుతున్నాయి. సౌదీ కాన్సులేట్‌లోకి అక్టోబర్‌ 2న ప్రవేశించిన వెంటనే ఖషోగ్గీని గొంతు నులిమి చంపేశారని, తర్వాత ముక్కలుగా చేసి, యాసిడ్‌లో కరిగించారని టర్కీ ప్రధాన ప్రాసిక్యూటర్‌ స్పష్టం చేశారు. ఆయన శరీరానికి సంబంధించి చిన్న ఆనవాళ్లు దొరకకుండా ఉండేందుకే ఈ పని చేసి ఉంటారని చెప్పారు. సౌదీ కాన్సులేట్‌ ఆవరణలోని బావిలో వెతికేందుకు టర్కీ అధికారులను సౌదీ అధికారులు అనుమతివ్వలేదు. నీటి శాంపిల్స్‌ను తీసుకెళ్లేందుకు అనుమతించారు.


 టర్కీ అధ్యక్షుడు ఎర్డోగాన్‌ని అవమానించినందుకు ఆ దేశ మోడల్, మాజీ మిస్ టర్కీకి స్థానిక కోర్టు 14 నెలల జైలు శిక్ష విధించింది. అనంతరం నిలుపుదల చేసింది. మెర్వ్ బుయ్‌క్సరక్ అనే ఈ 27 ఏళ్ల మోడల్ అధ్యక్షుడిని అవమానించేలా ఒక కావ్యాన్ని పోస్ట్ చేశారు.