ఇటీవలి చరిత్రలో ఎన్నడూ లేనివిధంగా దేశ స్థూల జాతీయ ఆర్థిక వృద్ధి రేటు 4.5 శాతానికి పతనమైంది. నిరుద్యోగం 45 ఏళ్ల గరిష్ట స్థాయిలో 6.1 శాతానికి పెరిగిపోయింది. భారీగా పెరుగుతున్న కుటుంబాల అప్పులు, తగ్గుతున్న కార్మికుల వేతనాలు, కోట్లాదిమందికి ఉపాధి కొరత, వ్యవసాయ సంక్షోభం వంటి ప్రతికూలతల మధ్య ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ ప్రవేశపెట్టనున్న 2020–21 బడ్జెట్‌ ప్రజల కొనుగోలు శక్తి పెంచేదిగా ఉండాలి. ప్రజలకు ఉపాధి అవకాశాలను కల్పించేదిగా, రైతాంగానికి వ్యవసాయాన్ని లాభసాటిగా చేసేదిగా ఉండాలి. అలా కాకుండా ఐఎమ్‌ఎఫ్‌ వంటి ద్రవ్యసంస్థల ఆదేశంతో కార్పొరేట్‌ సంస్థలకు పన్నుల రాయితీలు కల్పించే రకం సంస్కరణలే ముఖ్యం అనుకుంటే అంతిమంగా భారత్‌ది మరో గ్రీస్‌ విషాదగాథే అవుతుంది. ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్, 2020–21 ఆర్థిక సంవత్సరపు కేంద్ర డ్జెట్‌ను ఫిబ్రవరి 1, 2020న పార్లమెంట్‌లో ప్రవేశపెట్టనున్నారు. 1991 నాటి ఆర్థిక  విపత్కర పరిస్థితుల అనంతరం,  అంతకు మించిన ఆర్థిక ఒడిదుడుకుల నేపథ్యంలో ప్రస్తుత బడ్జెట్‌ ముందుకు వస్తోంది. ఈ బడ్జెట్‌కు నేపథ్యంగా వున్న పరిస్థితులనూ, గణాంకాలను పరిశీలిస్తే మనకు ఈ విషయం అర్థం అవుతుంది.  2019–20 బడ్జెట్‌ కాలంలో, ఆర్థిక రంగం తాలూకు అనేక బలహీనతలు ఉధృతంగా బయట పడ్డాయి. స్థూల జాతీయ ఆర్థిక వృద్ధి రేటు 2018 ఆరంభం నుంచీ దిగజారడం మొదలై, 2019–20 ఆర్థిక సంవత్సరం 2వ త్రైమాసికం అయిన జులై సెప్టెంబర్‌ 2019 నాటికి గత ఆరేడేళ్లలో లేనంత కనిష్టంగా 4.5 శాతానికి పతనం అయ్యింది. 2017–18 నాటికే, నిరుద్యోగం 45 ఏళ్ల గరిష్ఠస్థాయి అయిన 6.1 శాతాన్ని మించి పెరిగిపోయింది. అది నేడు మరింతగా పెరిగిపోతోంది. అలాగే, 2011–12లో స్థూల జాతీయ ఉత్పత్తిలో 23% పైబడి వున్న కుటుంబాల ఆదాయాల వాటా, 2017–18 నాటికి 17% మేరకు పడిపోయింది. కుటుంబాల అప్పులు భారీగా పెరిగిపోతున్నాయి. ఈ క్రమం 2014 అనంతరం మరింత వేగం పుంజుకుంది. సంఘటిత రంగంలోని కార్మికుల వేతనాల పెరుగుదల,  2013లోని రికార్డు స్థాయి అయిన 13% నుంచి 2018 నాటికి 6.05%నికి తగ్గిపోయింది. గ్రామీణ ప్రాంతాలలో సుమారు 3.5 కోట్ల మంది రోజువారీ కూలీలకు నేడు ఉపాధి కొరత వుంది. వ్యవసాయ రంగంలో సంక్షోభం మరింతగా ముదిరిపోయింది. పంటలకు కనీస గిట్టుబాటు ధర లభించక నష్టాలు పెరిగిపోవడం, రైతులు అప్పులపాలు కావడం తీవ్రతరం అవుతున్నాయి. వీటి ఫలితంగానే నేడు ప్రజల వినియోగం పతనం అవుతోంది. ఆటో మొబైల్‌ రంగం నుంచి.. పార్లె కంపెనీ 5 రూపాయల బిస్కెట్‌ ప్యాకెట్‌ వరకు ఈ కొనుగోలు శక్తి పతనం దెబ్బతగలని రంగం లేదంటే అతిశయోక్తి కాదు! అందుచేతనే, నేడు దేశీయ పారిశ్రామిక రంగం మార్కెట్‌లో డిమాండ్‌ లేక, తన ఉత్పత్తి సామర్థాన్ని పూర్తి స్థాయిలో వినియోగించుకోలేక, సగటున కేవలం 69.5% సామర్థ్య వినియోగానికే పరిమితం అవుతోంది. పారిశ్రామిక, రిటైల్‌ విని యోగం కూడా తగ్గిపోయి చమురు కొనుగోళ్ళు పతనం అవుతున్నాయి. విద్యుత్‌ వినియోగం కూడా తగ్గిపోతోంది. ఇటువంటి తీవ్ర ఆర్థిక మాంద్య లేదా మందగమన స్థితిలో బడ్జెట్‌ ఎలా ఉండాలి? దీనికి జవాబు ఒకటే : అది ప్రజల కొనుగోలు శక్తి పెంచేదిగా వుండాలి. అంటే, బడ్జెట్‌ ప్రజలకు ఉపాధి అవకాశాలను కల్పించేదిగా, దేశీయ మెజారిటీ అయిన రైతాంగానికి వ్యవసాయాన్ని లాభసాటిగా చేసేదిగా, పతనం అవుతోన్న ఎగుమతులను కోలుకొనేలా.. మరింత పెరిగేలా చర్యలు తీసుకొనేదిగా ఉండాలి. అలాగే, పెద్ద నోట్ల రద్దు, అవకతవక వస్తు సేవా పన్ను (జి.ఎస్‌.టి) ల అమలు వలన  దెబ్బతిన్న అసంఘటిత రంగంలోని వారిని, చిన్న మధ్య తరహా పరిశ్రమలను ఆదుకోవటంలో కూడా బడ్జెట్‌ పెద్ద పాత్రను పోషించాలి.  మరి, దీనంతటి కోసం బడ్జెట్‌లో ప్రాథమికంగా ఏం చేయాలి ? ప్రభుత్వం జాతీయ ఉపాధి హామీ పథకానికి కేటాయింపులను అవసరం మేరకు పెంచడం, రైతాంగానికి కనీస మద్దతు ధరను ఇవ్వడం, ప్రజా పంపిణీ వ్యవస్థకు పూర్వ వైభవాన్ని తెచ్చి దానిని మరింత విస్తరించడం, ప్రభుత్వ రంగ పరిశ్రమలను కాపాడి వాటిలో ఉపాధి అవకాశాలను మెరుగు పరచడం, పరిపాలనా యంత్రాంగంలో పేరుకుపోయిన ఉద్యోగ ఖాళీలను భర్తీ చేసేందుకు నియామక ప్రక్రియను చేపట్టడం తదితర చర్యలు అమలు జరగాలి.  కాగా, ప్రభుత్వం ఈ బడ్జెట్‌లో ఆ దిశగా కదిలే అవకాశాలూ, దానికి అనుకూలతలూ ఎంతవరకు ఉన్నాయి? దీనికి జవాబు సులువే. ప్రస్తుత ఉదారవాద ఆర్థిక విధానాలూ, దాని తాలూకు సైద్ధాంతిక అవరోధాలు, వనరుల సమీకరణ అవకాశాలు వంటి వాటి వలన, ప్రస్తుతం నెలకొన్న ఆర్థిక మాంద్య స్థితిపై కాయకల్ప చికిత్సకు కావల్సిన సరంజామా ఈ బడ్జెట్‌లో లభించే అవకాశాలు స్వల్పం. ముందుగా వనరుల అందుబాటును చూద్దాం. నేడు కేంద్ర ప్రభుత్వం తీవ్ర ఆదాయ కొరతను ఎదుర్కొంటోంది. పన్నుల ఆదాయం గణనీయంగా పతనం అయ్యింది. హడావిడిగా ప్రవేశపెట్టిన వస్తు సేవా పన్ను జీఎస్టీ ద్వారా ఆశించిన స్థాయిలో ప్రభుత్వానికి ఆదాయం రావడం లేదు. ఎన్నడూ లేని విధంగా, కేంద్ర ప్రభుత్వ ప్రత్యక్ష పన్నుల ఆదాయం 6% మేరన పడిపోయింది. 2020 ఆర్థిక సంవత్సరానికి ప్రభుత్వం నిర్దేశించుకొన్న, ప్రత్యక్ష పన్నుల సేకరణ లక్ష్యం అయిన 13.5 లక్షల కోట్ల రూపాయలలో, 2019 నవంబర్‌ నాటికి కేవలం 6 లక్షల కోట్ల మేరనే (50% కంటే తక్కువే) సమీకరణ జరిగింది. స్థూలంగా, తాజా బడ్జెట్‌కు కావల్సిన ఆదాయంలో సుమారుగా 2.53 లక్షల కోట్ల మేరన కొరత ఏర్పడనుంది. ఈ పన్నుల రూపంలో వచ్చే ఆదాయంలో కొరతలు 2024–25 ఆర్థిక సంవత్సరం వరకూ కొనసాగే అవకాశం ఉందని ప్రభుత్వమే స్వయంగా 15 వ ఆర్థిక సంఘానికి నివేదించింది. ఇక, రెండవది: ప్రభుత్వ వ్యయాలపై సైద్ధాంతిక అంశం లేదా ఉదారవాద సంస్కరణల తాలూకు పరిమితి. దీనిలోని ఒక అంశం ద్రవ్యలోటు. అంటే ప్రభుత్వానికి లభించే ఆదాయం కంటే దాని వ్యయాలు అధికంగా ఉండడం. ఉదాహరణకు ప్రభుత్వ ఆదాయం 100 రూపాయలుగా ఉండి, దాని ఖర్చులు 105 రూపాయలు ఉంటే  ఆ అదనపు వ్యయం అయిన 5 రూపాయలనే ద్రవ్యలోటు అని పిలుస్తారు. 2020 ఆర్థిక సంవత్సరానికి పెట్టుకొన్న ద్రవ్యలోటు స్థాయి అయిన 3.3% న్ని దాటకూడదనే పరిమితిని ప్రభుత్వం ఈ బడ్జెట్‌లో బహుశా దాటలేకపోవచ్చును. పైగా ఇప్పటికే ద్రవ్యలోటు ఈ 3.3% పరిమితి దాటిపోయింది. ఇక అంతర్జాతీయ ద్రవ్యనిధికి చెందిన గీతా గోపీనాధ్‌ ఇప్పటికే భారత్‌ తన ద్రవ్యలోటు పరిమితిని దాటకూడదంటూ పరోక్షంగా హెచ్చరించారు కూడా. అందుచేత, ప్రభుత్వం నేడు, ఆర్థిక వ్యవస్థలో జవసత్వాలు తెచ్చేందుకు అప్పో సొప్పో తెచ్చి అదనపు నిధులను ఖర్చుపెట్టే సాహసం చేయకపోవచ్చును. ఇక, ప్రభుత్వ వ్యయానికి సంబంధించిన మరో ప్రధాన అంశం: ఉదారవాద సంస్కరణలు ప్రవచించే ఆర్థిక వ్యవహార శైలి. ప్రపంచంలో 1979లో ఆరంభమైన ఈ సంస్కరణల విధానాల ప్రకారంగా  ప్రభుత్వం తన వద్దనున్న వనరులను ప్రజలకు సంక్షేమ పథకాల రూపంలో ఇవ్వడం అనేది వృధా! ఎందుకంటే, దీని వలన ప్రజలు సోమరిపోతులవుతారట. దీనికి భిన్నంగా, ప్రభుత్వాలు గనుక ఈ నిధులను కార్పొరేట్లు, పై వర్గాల వారికి ఇస్తే, ఆ వనరులు పెట్టుబడులూ, సంబంధిత వ్యయాల రూపంలో జన సామాన్యానికి ఉపాధిని కల్పిస్తాయట. అదీ కథ. సాధారణ సంక్షేమ రాజ్యానికీ, దాని తీరుకూ పూర్తి ఉల్టా కథ. ప్రస్తుతం మన ప్రభుత్వాలు ఇదే తరహా విధానాలను అవలంభిస్తున్నాయి. అందుకే, ప్రజల కోసం వెచ్చిం చేందుకు తన చేతికి వస్తున్న కొద్దిపాటి ఆదాయాన్ని కూడా వదులుకుంటోంది. ఈ మధ్యనే కేంద్ర ప్రభుత్వం కార్పొరేట్‌ పన్నును 35% నుంచి 25%నికి తగ్గించింది. కాగా, మరో ప్రక్కన ప్రజలకు ఇచ్చే సంక్షేమ పథకాలపై మాత్రం కోతలు నేటికీ కొనసాగుతూనే ఉన్నాయి.  ప్రజల కొనుగోలు శక్తీ, తద్వారా మార్కెట్‌లో డిమాండ్‌ల పతనం వలన  నేడు మాంద్యస్థితి ఏర్పడిందనేది పాలకుల తలకెక్కడం లేదు. ఈ క్రమమే కొనసాగితే, ఈ బడ్జెట్‌లో ప్రభుత్వ రంగాన్ని నిర్వీర్యం చేసే పెట్టుబడుల ఉపసంహరణ ప్రక్రియ మరింత ఉధృతం అవుతుంది. పెట్టుబడులకు ప్రోత్సాహం పేరుతో కార్పొరేట్లు, విదేశీ పెట్టుబడులకు రాయితీలూ, నజరానాలూ ఉంటాయి. చాలాకాలంగా మాటలు కోటలు దాటినా, చేతలు గడపలు దాటని తీరుగా ఉన్న మౌలిక సదుపాయాల రంగంలో లక్షల కోట్ల రూపాయల భారీ పెట్టుబడుల ‘‘రంగుల కల’’ మాత్రం ఫిబ్రవరి 1న విడుదల కానుంది. సాహసం చేసి, నడిసంద్రంలో తుఫానులో చిక్కుకున్న ఆర్థిక నావను గట్టెక్కించడం అంటే : అంతర్జాతీయ ద్రవ్య సంస్థల షరతుల పరిధిలో సంస్కరణల పల్టీలు కొట్టడమేనని పాలకులు ఇంకా అనుకుంటూ ఉంటే.. అంతిమంగా భారత్‌ది మరో గ్రీస్‌ విషాదగాధే అవుతుంది. డి. పాపారావు  వ్యాసకర్త ఆర్థికరంగ విశ్లేషకులు మొబైల్‌ : 98661 79615

‘‘ప్రపంచ నూతన ఆవిష్కరణల సూచి’’పై 2019కి గాను మొత్తం 126 దేశాలలో భారత్‌కు 52వ ర్యాంకు లభించింది. ఈ సూచిపై ఒక దేశం తాలూకు ర్యాంకును 7 ప్రాతిపదికల ఆధారంగా నిర్ణయిస్తారు. వీటిలో ముఖ్యమైనవి కొన్ని 1) మార్కెట్‌ పరిణతి 2) విజ్ఞాన, సాంకేతిక ఆవిష్కరణలు 3) మానవ వనరుల అందుబాటు, పరిశోధన 4) వ్యాపార రంగంలో ఆధునికత 5) సృజనాత్మక  ఆవిష్కరణలు 6) మౌలిక సదుపాయాలు 7) వ్యవస్థల ఉనికి... ఈ కొలబద్దల ఆధారంగా లభించిన మన ర్యాంకు (52) ఖచ్చితంగా మెరుగైనదే ! కానీ, అదే సమయంలో మనం 2018కి సంబంధించిన మన దేశం తాలూకు మరొక ర్యాంకును కూడా చూడాలి. అది, మన మానవాభివృద్ధి సూచీ. 2018లో, మొత్తం 189 దేశాలలో ఈ సూచీపై మన దేశానికి 130వ ర్యాంకు లభించింది. ఈ సూచీలో ర్యాంకింగ్‌ను ఇచ్చేందుకు ప్రాతిపదికలుగా : 1) ఆయు ప్రమాణాలు 2) విద్యాస్థాయి 3) తలసరి ఆదాయం వంటి వాటిని పరిగణిస్తారు.  మన దేశం తాలూకు ర్యాంకుల మధ్యన ఉన్న వైరుధ్యాన్ని ఇక్కడ మనం గమనించాల్సి ఉంది. దేశంలో అత్యంత విజ్ఞానవంతులైన, నిపుణులైన మేధోవంతులైన, నాణ్యమైన కొనుగోలు శక్తి గల ప్రజల ఉనికిని ‘‘ప్రపంచ ఆవిష్కరణల సూచీ’’ 52వ ర్యాంకు చెబుతోంది. కాగా, విద్య, జీవన ప్రమాణాలను చెప్పే ‘‘మానవాభివృద్ధి సూచీ’’ విషయంలో మన దుస్థితిని మనకు లభించిన 130వ ర్యాంకు చెబుతోంది. మరి, ఈ పరస్పర విరుద్ధ, వైచిత్రితో కూడిన ర్యాంకులకు కారణం ఏమిటి ? దీనికి జవాబు సులువే. అది, మన దేశంలోనే రెండు దేశాలు ఉండటం. ఒకటి, మెజారిటీ సామాన్య పేద జనాల భారత్‌! రెండవది, అంతర్జాతీయ స్థాయి విద్యావంతులూ, బిలియనీర్‌లు ఉన్న ఇండియా!!  మరి, 70 సంవత్సరాల స్వాతంత్య్రానంతరం ఇటువంటి అసమానతలకు కారణం ఏమిటి ? దీనికి కారణాలు అనేకం. నిజానికి, స్వతంత్ర భారతం తొలిదశలోనే ఈ దేశం అంతర్జాతీయ స్థాయి ఉన్న ఐఐటీలు, ఐఐఎమ్‌ల వంటి ఉన్నత విద్యాసంస్థలను ఏర్పరచుకుంది. కానీ దశాబ్దాలుగా మన ప్రాథమిక, మాధ్యమిక విద్యారంగాలు  ముఖ్యంగా సామాన్య జనాలకు విద్యనందించే సంస్థల ప్రమాణాలు నాసిరకంగానే ఉంటున్నాయి. 8వ తరగతికి చేరినా, తమ మాతృభాషలో కూడా సరిగా చదవలేని, గణితంలో చిన్న చిన్న కూడికలు కూడా చేయలేని స్థితిలో కోట్లాది మంది బాలలు ఉన్నారని, ఈ మధ్యన జరిగిన పలు అధ్యయనాలు చెబుతున్నాయి. అలాగే, ఐఐటీలు, ఐఐఎమ్‌ల వంటి ప్రీమియర్‌ సంస్థలలో విద్యను పొందిన వారిని కోట్లాది రూపాయల పారి తోషికంతో ఉపాధి ఆహ్వానిస్తోంది.. కొద్దిపాటి మేధోవంతులూ, కులీనులూ కూలీల పిల్లల మధ్యన అంతరాన్నీ, అగాథాన్ని సృష్టిస్తోన్న కథ ఇది.  మన దేశం తాలూకు ఈ వైరుధ్యాన్ని ఎత్తిచూపే  ఒక కార్టూన్, 1980లలో మన తెలుగు పత్రికలలో ఒకదానిలో వచ్చింది... అదినాటి ప్రధాని రాజీవ్‌ గాంధీ, దేశంలో కంప్యూటర్‌లను ప్రవేశపెట్టడానికి సంబంధించినది. ఆ కార్టూన్‌లో రాజీవ్‌గాంధీ జపాన్‌ నుంచి మన దేశంలోకి కంప్యూటర్‌ను ఒక విమానంలోనో, లేదా కనీసం నౌకలోనో తీసుకువస్తున్నట్లుగా కాక దానిని ఆయన ఒక ఎండ్లబండిపై తీసుకువస్తున్నట్లుగా కార్టూనిస్టు చిత్రించారు! పారిశ్రామికీకరణకు ముందరి వ్యవసాయ జీవన విధానం తాలూకు ప్రతిబింబం అయిన ఎండ్లబండి ఒక వైపున, పారిశ్రామిక విప్లవానంతర నూతన దశ తాలూకు కంప్యూటర్‌ సాంకేతిక పరిజ్ఞానం రెండవ వైపునా ఈ కార్టూన్‌లో కనపడతాయి. నాటికీ నేటికీ అదే నిజం. నిజానికి 1990లలో ఆర్థిక సంస్కరణలతో ఈ వైరుధ్యం తాలూకు అసమానతలు మరింత పెరిగాయి.  దీనికి, విద్యావ్యవస్థలోని లోపాలతో పాటుగా 1990ల అనంతర  కులీన వర్గాల అనుకూల అభివృద్ధి నమూనా కూడా తోడయ్యింది. మౌలికంగా, వ్యవసాయాధారిత దేశస్తులమైన మనం ముందుగా, సరుకు ఉత్పత్తి పారిశ్రామిక రంగాన్ని అభివృద్ధి చేసుకోవడం కాకుండా, సూటిగా సాఫ్ట్‌వేర్, బీపీఓల వంటి అధిక నిపుణతల అవసరం ఉన్న సేవారంగంలోకి వెళ్ళాం. అంటే, మనం 1970–80లలో మన దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ నిర్మాణాన్నే పోలిన చైనా, దక్షిణ కొరియా, తైవాన్‌ల వంటి దేశాల బాటన  ముందుగా పారిశ్రామిక రంగానికి ప్రోత్సాహం ఇచ్చుకొనే దిశలో ప్రయాణం చేయలేదు. పారిశ్రామికీకరణను నిర్లక్ష్యం చేశాం. 2014లో మేకిన్‌ ఇండియాకు శ్రీకారం చుట్టినా, అప్పటికే పుణ్యకాలం కాస్తా అయిపోయింది. కాబట్టే, ఈ అసమానతల పర్వం తాలూకు ప్రతిబింబాలుగా, నేడు మన కళ్ళ ముందు  ‘ప్రపంచ ఆవిష్కరణల సూచీ’, ‘మానవాభివృద్ధి సూచీ’లు నిలుస్తున్నాయి. పైగా అంతర్జాతీయ క్షుద్బాధితుల సూచీపై 2018లో 119 దేశాలలో మనం 103వ స్థానంలో ఉండటం గమనార్హం. వ్యాసకర్త : డి.పాపారావు, ఆర్థికరంగ విశ్లేషకులు, మొబైల్‌ : 98661 79615 


 సందర్భం
 
 ప్రభుత్వ రంగ చమురు కంపెనీలలోని ప్రైవేట్ వాటాదారులకు లబ్ధి చేకూర్చేందుకే రిటైల్ మార్కెట్‌లో చమురు ధరలను పెంచుతున్నారు. దేశంలోని ఆర్థిక అంశాలన్నింట్లోనూ మార్కెట్ తాలూకు డిమాండ్-సరఫరా సూత్రం పనిచేయడం లేదన్నది స్పష్టం.
 
 అంతర్జాతీయంగా క్రూడా యిల్ ధరలు భారీగా తగ్గా యి. గత జూన్‌లో బ్యారెల్‌కు 115 డాలర్లకు చేరుకున్న ఈ ధర నేడు సుమారు 50 డాల ర్లకు పడిపోయింది. క్రూడా యిల్ ధరలు నేడు సుమారు 64 శాతం వరకు తగ్గాయి. కానీ మన దేశంలో జరుగుతు న్నదేమిటి? దశాబ్దం క్రితం బ్యారెల్‌కు కేవలం 40 డాల ర్లుగా ఉన్న ముడిచమురు ధరలు పెరుగుతూ వచ్చిన క్రమంలో మన చమురు కంపెనీలు కూడా పెట్రోల్, డీజిల్ ధరలను పెంచుతూ వచ్చాయి. పైగా, మన ప్రభు త్వాలు వీటి ధరల నిర్ణయంపై తమ నియంత్రణ ఎత్తి వేసి వాటి నిర్ణయాధికారాన్ని చమురు కంపెనీలకు.. అంటే మార్కెట్‌కు కట్టబెట్టాయి. అదీ విషయం.
 
 ఈ కథంతా నిజమైతే, ఈ ఉత్పత్తుల ధరలు అంత ర్జాతీయంగా క్రూడాయిల్ ధరల హెచ్చుతగ్గులతో పాటు నిరంతరంగా మారుతూ ఉండాలి. కానీ, క్రూడ్ ధర అధికంగా ఉన్నప్పుడు ఆ పేరిట ధరలు పెంచిన ప్రభు త్వం, నేడు ఆ ధర భారీగా తగ్గిపోయినా ఆ మేరకు పెట్రోల్, డీజిల్ ధరలు తగ్గించటం లేదు. పైగా కేంద్ర ప్రభుత్వం ఒకవైపున ఈ ఉత్పత్తులపై ధరలను కొద్ది కొద్దిగా తగ్గిస్తూ, మరోవైపున వాటిపై ఎక్సైజ్ సుంకం పెంపుదలకు దిగుతోంది. కాబట్టి, నేడు పెట్రోల్, డీజిల్ విషయంలోనూ, ఆ మాటకొస్తే దేశానికి సంబంధించిన ఆర్థిక అంశాలన్నింటిలోనూ పనిచేస్తున్నది మార్కెట్ తాలూకు డిమాండ్-సరఫరా సూత్రం కాదు! క్రోనీ కేపి టలిజం. ఆశ్రీత పెట్టుబడిదారీ విధానమే పనిచేస్తోంది.
 
 నిజానికి అంతర్జాతీయంగా ముడిచమురు ధర, దాని గరిష్టస్థాయిలో ఉన్నప్పుడు కూడా, దేశీయ చము రు కంపెనీలు నష్టాల్లో లేవు. అందుచేతనే, ఈ ధరలను నిరంతరం పెంచుతూ వచ్చిన ప్రభుత్వాలు.. చమురు కంపెనీలకు నష్టాలు వస్తున్నాయనే మాటను ఏనాడూ అనలేదు. వాటికి అండర్ రికవరీలు (రావలసినంత ధర రాకపోవడం) ఉన్నాయనే చెబుతున్నాయి. ఇదే ఈ అం శం తాలూకు అసలు మెలిక. 2000 సంవత్సరంలో నాటి బీజేపీ (ఎన్డీయే) ప్రభుత్వం  చమురు ధరల నియంత్రణ విధానం స్థానంలో దిగుమతి ఆధారిత ధరల విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టింది. ఈ కొత్త విధానంలో, దేశీయంగా ఈ ఉత్పత్తుల ధరలను సింగపూర్ స్పాట్ ప్రైస్ ప్రకారంగా నిర్ణయిస్తారు. పైగా, ఈ ఊహాజనిత ధరలకు వాటి రవా ణా వ్యయం, బీమా వ్యయం, వాటిపై పన్నుల వంటివి కూడా అదనంగా వచ్చి చేరతాయి. ఈ ఊహాజనిత ధరా, దానిపై అదనపు భారాల మొత్తాల మేరకు, దేశీ య మార్కెట్లో చమురు ధరలు లేకుంటే, అప్పుడది అండర్ రికవరీ అవుతుంది. ఇదీ మన ప్రభుత్వాల తీరు. నిజానికి, అండర్ రికవరీలూ లేదా మనం నష్టాలుగా పిలుచుకునేవి భారీగా ఉన్నాయని చెప్పిన కాలంలో కూడా ఈ చమురు కంపెనీలు తమ వాటాదారులకు భారీగా డివిడెండ్లను ఇస్తూ వచ్చాయి. తమ ఉద్యోగు లకు బోనస్‌లనూ చెల్లించాయి. తమ అమ్మకాలపై లాభాలు రాకుండా ఇదంతా సాధ్యం కాదనేది స్పష్టమే..
 
 గతంలో యూపీయే హయాంలో కూడా పలుసార్లు పెట్రోలు, డీజిల్ ధరల పెరుగుదలను సమర్థించుకుం టూ నాటి ప్రభుత్వం ప్రకటనలు చేసేది. అంతర్జాతీయ మార్కెట్‌లో ముడిచమురు ధర భారీగా పెరిగిపోయినం దున దాని దిగుమతి వ్యయాలు పెరిగాయనీ, వాటిని భర్తీ చేసుకునేందుకు దేశీయంగా చమురు ధరలను పెం చామని కేంద్రం చెప్పేది. కాని అసలు నిజాలు వేరే ఉన్నాయి. అంతర్జాతీయ క్రూడ్ ధరగా ప్రభుత్వం పేర్కొన్నది అధిక నాణ్యత గల బ్రెంట్ క్రూడ్ ధరను. మన దేశ దిగుమతులలో దీని వాటా 66 శాతం మాత్ర మే. మిగతా 34 శాతం మేరకు నాణ్యతా, ధరా తక్కు వగా ఉండే ‘సోర్ క్రూడ్’ను దిగుమతి చేసుకుంటున్నాం. ఈ సోర్ క్రూడ్ ధర బ్యారెల్‌కు 15 డాలర్లు తక్కువగా ఉండేది. కానీ ప్రభుత్వం మాత్రం తాను చెప్పే లెక్కలకు నూటికి నూరు శాతం బ్రెంట్‌ను దిగుమతి చేసుకుంటు న్నామనే వాదనను ప్రాతిపదికగా చేసుకుంది.
 
 పైగా పెట్రోల్, డీజిల్‌పై భారీస్థాయిలో కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు పన్నులు వడ్డిస్తున్నాయి. ఉదా: చము రుపై వచ్చే పన్నుల ఆదాయం కేంద్ర ప్రభుత్వ పరోక్ష పన్నుల ఆదాయంలో 20 శాతం పైగానే ఉంటోంది. దీం తో ఈ ఉత్పత్తుల ధర తడిసి మోపెడవుతోంది. చమురు ఉత్పత్తులపై పెంచుతున్న ఎక్సైజ్ సుంకం డబ్బును ప్రజాసంక్షేమ కార్యక్రమాల కోసం వాడుతానంటున్న కేంద్ర ప్రభుత్వం... గతంలోని తన ఓటాన్ అకౌంట్ బడ్జెట్‌లోనూ, గత నెల 28నాటి 2015-16 బడ్జెట్‌లో కూడా ద్రవ్యలోటు తగ్గింపు పేరిట సంక్షేమ పథకాలపై వెచ్చించే మొత్తాలపై గణనీయంగా కోతలు పెట్టింది.
 
 ఈ నేపథ్యంలోనే గత ఏడాదిగా అంతర్జాతీయ ముడిచమురు ధరల తగ్గుదల 50 శాతంపైనే ఉన్నా దేశీయ వినియోగదారులు చెల్లించే ధరలో 16 శాతం మాత్రమే తగ్గింపులు ఉంటున్నాయి. కానీ, మన దేశం లోని కెయిర్న్ వంటి చమురు ఉత్పత్తి కంపెనీల లాభాలు ఆసియాలోకెల్లా అధికస్థాయిలో ఉంటున్నాయి. అంటే చమురుధరలపై నియంత్రణ ఎత్తివేసే పేరిట పాల కులు చమురు కంపెనీలకు అపరిమిత లాభాలు కల్పిం చేందుకు బాటలు వేశారు. పైగా, దేశీయ చమురు కంపె నీల్లో పెద్ద స్థాయిలో ప్రైవేట్ వాటాదారులున్నందున వారికి లబ్ధి చేకూర్చేందుకు, వారి వాటాలకు షేర్ మార్కె ట్లలో నిరంతరంగా విలువ పెరగడానికి డీజిల్, పెట్రోల్ ధరలు రిటైల్ మార్కెట్లో అధికస్థాయిలో ఉండటం తప్పనిసరి. మొత్తం మీద యూపీయే లేదా ఎన్‌డీఏ ప్రభుత్వం అయినా కార్పొరేట్‌ల సేవలో తరించడమనే ప్రక్రియలో భాగంగానే ఒకరి తర్వాత మరొకరుగా అధి కారాన్ని చేతులు మార్చుకుంటున్నాయి.
 
 డి.పాపారావు, ప్రముఖ ఆర్థిక విశ్లేషకులు
 మొబైల్: 98661 79615