వీరోచితం.. విమోచనం

ఓ వైపు దేశం సంబురాలు జరుపుకుంటోంది. స్వేచ్ఛావాయువులు పీల్చిన ఆనందంలో తాండవమాడుతోంది. మరోవైపు హైదరాబాద్‌ రాష్ట్రం మాత్రం నిజాంప్రభువు అండతో రజాకార్లు చేస్తున్న ఆగడాలతో నిలువెళ్లాగాయాలపాలై ఉంది. ఖాసీం రజ్వీ చేస్తున్న దురాగతాలకు అంతులేకుండా పోవడంతో దిక్కుతోచని స్థితిలో ఉంది. ఆ సమయంలో నిరంకుశ నైజాం పాలన పీడ తొలగించి, తెలంగాణకు విముక్తి ప్రసాదించేందుకు పాలమూరులో ఉద్యమం ఉధృతంగా సాగింది. ఎందరో వీరులు పోరాడి ప్రాణాలు సైతం త్యాగం చేశారు. విమోచనదినోత్సవం  నేపథ్యంలో ఆనాటి పోరాట స్మృతులు..  

 – ‘సాక్షి’ నెట్‌వర్క్‌  

 

అప్పంపల్లిలో నెత్తుటి తర్పణం 

చిన్నచింతకుంట: ఈ రావిచెట్టు గుండెలు పిండేసే విషాదానికి మౌన సాక్షి.. అది ఎందరో తల్లుల కన్నీటి కథలకు సాక్షి.. తుపాకీ తూటాలు దూసుకుపోతూ చీల్చిన గుండెలు చేసిన ఆర్థనాదాలకు ఈ రావిచెట్టు సాక్షి.. అది తిరగబడ్డ భూమిపుత్రుల వీరోచిత పోరాటానికి సాక్షి.. చరిత్ర మీద తెలంగాణ వీరులు తమ గుండెనెత్తురుతో చేసిన సంతకానికి సాక్షి.. అప్పంపల్లి గ్రామం నిజాం సైనికుల తూటాలకు చెరగని తార్కాణం. నిజాం సైన్యానికి ఎదురొడ్డి పోరాడిన తెలంగాణ బిడ్డల నెత్తురు చూసింది ఈ రావి చెట్టు. 

 నిజాం సైనికుల రక్త చరిత్ర

ఆంగ్లేయుల పాలన నుంచి భారతదేశానికి విముక్తి లభించిన సమయమది. దేశమంతటా త్రివర్ణపతాకంతో సంబరాలు చేసుకుంటున్న తరుణమది. కానీ తెలంగాణలో ప్రజలు నిజాం నిరంకుశపాలనకు వ్యతిరేకంగా ఉద్యమిస్తున్నారు. తెలంగాణ విమోచన కోసం గర్జిస్తూ ఆ రక్తపుటేరుల పోరాటంలో తమ ప్రాణాలకు తృణప్రాయంగా పెట్టిన 11మంది అప్పంపల్లి అమరవీరుల త్యాగాన్ని చరిత్ర ఎప్పటికీ మరిచిపోదు.

ఆత్మకూర్‌ సంస్థానంలో అప్పంపల్లికి చెందిన ఉద్యమనేత బెల్లం నాగన్న ఆధ్వర్యంలో లంకాల, దాసర్‌పల్లి, నెల్లికొండి, వడ్డెమాన్, తదితర గ్రామాల్లో  రెండువేల మంది కార్యకర్తలు ఉద్యమించారు. ఉద్యమాన్ని అణచివేయడంలో నిజాం సర్కారు విఫలమైంది. పోరాటానికి నేతృత్వం వహిస్తున్న బెల్లం నాగన్నను అరెస్టు చేస్తే నీరుగారిపోతుందన్న ఉద్దేశంతో 1947 అక్టోబర్‌ 7వ తేదీన మహబూబ్‌నగర్‌ నుంచి నిజాం రిజర్వ్‌ దళాలను అప్పంపల్లికి రప్పించారు. వస్తూనే మార్గమధ్యలో తిర్మాలపురం చెరువు కట్టపై వస్తున్న కల్లు బండిని ఆపి కడుపు నిండ కల్లు సేవించారు. తాగిన మత్తులో అప్పంపల్లిలో ఉన్న నాగన్న ఇంటికి చేరుకున్నారు. అరెస్టు వార్త తెలుసుకున్న గ్రామస్తులు సైనికులపై రాళ్లతో ప్రతిఘటించారు. గ్రామస్తుల తాటికి భయపడి పక్కనే ఉన్న విడిది భవనంలో తలదాచుకున్నారు. సైనికులను తరిమికొట్టాలనే ఉద్దేశంతో ఆ రోజు సాయంత్రం మసకచీకటి పడుతున్న వేళ ఉద్యమకారులు దివిటీలు పట్టుకుని రావిచెట్టు కింద సమావేశమయ్యారు. అంతలోనే క్షణాల్లో కిటికీ నుంచి తుపాకుల మోతలు...ఏం జరుగుతుందోనని తేరుకునే లోపే ఉద్యమకారుల గుండెల్లో నెత్తురు. నిజాం సైనికులు విచక్షణరహితంగా జరిపిన కాల్పుల్లో తంగెడి రాంరెడ్డి, తంగెడి లక్ష్మారెడ్డి, తంగెడి బాల్‌రెడ్డి, చాకలి కురుమన్న, పోతురాజు ఈశ్వరయ్య, కటికె నన్నెమ్మ, హరిజన్‌ కిష్టన్న, హరిజన్‌ తిమ్మన్న, గొల్ల గజ్జెలన్న, వడ్డెమాన్‌ నర్సన్న, కుర్వ సాయన్న మొత్తం 11మంది ఉద్యమకారులు నేలకొరిగారు. 25మందికిపైగా క్షతగాత్రులయ్యారు. తీవ్ర గాయాలైన ఉద్యమ నాయకుడు బెల్లం నాగన్నను కర్నూలు ఆస్పత్రిలో చేర్పించారు. ఆ తర్వాత ఆయన 1983లో అనారోగ్యంతో మృతి చెందాదు.

ఎవరూ పట్టించుకోలేదు.. 

అమరుల కుటుంబాలను గానీ పోరాట యోధులకు గానీ ఒరిగింది ఏమిలేదు. ఎవరు సాయం చేసిన పాపనపోలేదు. ప్రభుత్వం పింఛన్‌ సైతం ఇవ్వలేదు. అమరవీరుల భార్యలకు ఏమాత్రం ఆసరా ఇవ్వలేదు. అమరవీరుల జ్ఞాపకంగా 2011 అక్టోబర్‌ 7న బీజేపీ మండల శాఖ ఆధ్వర్యంలో ఏ స్థూపాన్ని ఏర్పాటు చేశారు.  

 

ఉద్యమకారులను శిక్షించేందుకు కాలాపాని

మన్ననూర్‌: నిజాం నవాబులకు వ్యతిరేక కార్యకలాపాలు కొనసాగించే ఉద్యమకారులను కఠినంగా శిక్షించేందుకు నల్లమల అడవుల్లో 1905లో కాలాపాని పేరుతో జైలు నిర్మించారు. ఈ జైలులో శిక్ష అనుభవిస్తున్న ఉద్యమకారులను చిత్రహింసలు పెట్టేందుకు పక్క మనిషికి కూడా ఎలాంటి సమాచారం లేకుండా రహస్యంగా ఉండేలా నిర్మాణం చేశారు.  జైలుకు ఎదురుగా నిజాం నవాబుల సేనలు, సిబ్బంది ఉండేందుకు మరో భవనం ఉంది. దానికి 100అడుగుల దూరంలో జైలు బావి ఉండేది. ఆర్యసమాజ స్థాపన కోసం కృషి చేసిన పండిట్‌ నరేందర్‌జీని 1938లో ఈ జైలులోనే బంధించారు. అప్పట్లో ఇక్కడి ప్రజలు పండగలు, పెళ్లిళ్లు, ఇతర శుభకార్యాలు చేసుకోవాలన్నా నవాబుల అనుమతి తప్పనిసరై ఉండేంది. ఉద్యమనాయకుల్లో ఎక్కువకాలం శిక్షణను అనుభవించిన పండిట్‌ నరేందర్‌జీ  జ్ఞాపకార్థం ఆయన పేరుతో ఇక్కడ ఆర్యసమాజ్‌ భవనం నిర్మించింది. 

 

పోరాటాల పురిటిగడ్డ అయిజ 

అయిజ: చరిత్రలో పోరాటాల పురిటిగడ్డగా అయిజ నిలిచిపోయింది. నిజాం నవాబుల దుర్మార్గం పాలనకు చరమగీతం పాడేందుకు అయిజలో 1947లో పోరాటం చేశారు. నిజాం ప్రవేశపెట్టిన లెవీ(ధాన్యం)పన్నును ఆ రోజుల్లో తెలంగాణ రైతుల నుంచి సేకరించేవారు. దీంతో మొట్టమొదటిసారిగా లెవీ సహాయ నిరాకరణోద్యమానికి అయిజలో బీజం పడింది. ఇక్కడి రైతులు నిజాం సర్కార్‌కు వ్యతిరేకంగా పోరాటం చేశారు. గ్రామ నడిబొడ్డున ఉన్న ఆలయం నుంచి ఉద్యమానికి శ్రీకారం చుట్టారు. దీన్ని సహించలేని నిజాం తన సైన్యంతో 1947 డిసెంబర్‌ 12న కాల్పులు జరిపించాడు. ఆ కాల్పుల్లో అయిజకు చెందిన రైతులు నాయకి చిన్న తిమ్మప్ప, కల్లె బీచుగాడు, కొండాపురం నరసప్ప, పాగుంట వెకటయ్య, బలిజ నాగయ్య ప్రాణాలు కోల్పోయారు. ఈ ఘటన జరిగిన తర్వాత కూడా అయిజలో రైతు పోరాటం ఆగలేదు. చివరికి నైజాం తెలంగాణలో విలీనం అయ్యే వరకు కొనసాగింది. 

స్మరించుకోని పాలకులు

నైజాం నవాబులకు వ్యతిరేకంగా లెవీ ఉద్యమాన్ని లేవదీసి, ప్రాణాలు కోల్పోయిన అమరవీరులను ప్రస్తుతం పాలకులు స్మరించుకోకపోవడం దురదష్టకరం. ఆనాటి అమరవీరులకు గుర్తుగా 1955లో స్థూపాన్ని నిర్మించారు. అదే స్థూపాన్ని 1999లో ఆధునికీకరించి ఆ స్థూపంపై గాంధీ విగ్రహాన్ని ఆవిష్కరించారు. గాంధీ విగ్రహానికి నివాళ్లు అర్పించినప్పుడైనా అమరవీరులను స్మరించుకోకపోవడం శోచనీయం.