సాక్షి, అమరావతి: రాష్ట్రంలో సిజేరి­యన్‌ ఆపరేషన్లు తగ్గించి, సహజ ప్రస­వాలను పెంచేందుకు వైద్య శాఖ కృషి చేస్తోంది. ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (డబ్ల్యూహెచ్‌వో) మార్గదర్శకా­ల ప్రకారం మొత్తం ప్రసవాల్లో సిజేరియన్‌లు 10 నుంచి 15 శాతానికి మించకూడదు. కాగా, 2023–24లో రాష్ట్రంలో ఏడు లక్షలకు పైగా ప్రసవాలు జరగ్గా, వీటిలో 4.48 లక్షల ప్రసవాలు ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో చేశారు. వీటిలో 50 శాతం మేర సిజేరియన్‌ ఆపరేషన్లు ఉన్నాయి. వీటిలో చాలా వరకు అవసరం లేకపోయినా చేసిన సిజేరియన్‌ ఆపరేషన్లే. ఇలాంటి ప్రసవాలు చేసిన ఆస్పత్రులపై వైద్య శాఖ చర్యలకు ఉపక్రమించింది.ఇందులో భాగంగా వంద శాతం సిజేరియన్లు చేసిన డాక్టర్‌ వైఎస్సార్‌ ఆరోగ్యశ్రీ పరిధిలోని 104 నెట్‌వర్క్‌ ఆస్పత్రులకు ఇటీవల షోకాజ్‌ నోటీసులు జారీ చేశారు. వీటికి ఆ ఆస్పత్రుల యాజమాన్యాలు ఇప్పటికే వివర­ణ ఇచ్చా­యి. సాధారణ ప్రసవం చేయడానికి వీల్లేని పరిస్థితుల్లో గర్భిణులు ఆస్పత్రులకు రా­వడం వల్లే సిజేరియన్‌ ఆపరేషన్లు చేసినట్లు అన్ని ఆస్పత్రులు వివరణ ఇచ్చినట్టు తెలిసింది. అదే విధంగా తొలి కాన్పు సిజేరియన్‌ ఉండటం వల్ల రెండో కాన్పు కూడా సిజేరియన్‌ చేశామన్నారు. ఆస్పత్రులు ఇచ్చిన వివరణలను వైద్య శాఖ అధికారులు పరిశీలించారు. నిబంధనలకు విరుద్ధంగా వ్యవహరించిన ఆస్పత్రులపై ఎలాంటి చర్యలు తీసుకోవాలనే విషయంపై ఉన్నతాధికారులు ఆలోచిస్తున్నారు. కర్నూలులో అత్యధికంగా సిజేరియన్లు 2023–24లో రాష్ట్రవ్యాప్తంగా 3.28 లక్షలు సిజేరియన్‌ ప్రసవా­లు జరిగాయి. సిజేరియన్‌ ఆపరేషన్లలో కర్నూలు జిల్లా మొదటి స్థానంలో ఉంది. ఈ జిల్లాలో 23,500 సిజేరియన్‌­లు జరగ్గా, వీటిలో 16,678 ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లో చేశారు. 20,059 సిజేరియన్‌లతో పశి్చమ గోదావరి రెండో స్థానంలో, 19,855తో అనంతపురం మూడో స్థానంలో ఉన్నాయి.45 శాతం అనవసరమే సిజేరియన్‌ ప్రసవాలను నియంత్రించడంలో భాగంగా 2022 ఏప్రిల్‌ నుంచి అక్టోబర్‌ మ«ధ్య రాష్ట్రవ్యాప్తంగా 62 ఆస్పత్రుల్లో 278 ఆపరేషన్లపై వైద్య శాఖ ఆడిట్‌ నిర్వహించింది. వీటిలో 155 సిజేరియన్‌లు ( 55 శాతం) గర్భిణుల ఆరోగ్య పరిస్థితి, ఇతర కారణాలతో అవసరం మేరకే చేసినట్లు తేలింది. మరో 72 కేసుల్లో (26 శాతం) అవసరం లేకపోయినా సిజేరియన్‌ ఆపరేషన్లు చేసినట్టు ఆధారాలతో తేలింది.. మిగిలిన 53 కేసుల్లో (19 శాతం) సిజేరియన్‌కు అవసరమైన ఆధారాలు ఏమీ లేనట్టు తేలింది. అంటే 45 శాతం సిజేరియన్లు అవసరం లేకుండానే చేసినట్లు తేలింది.⇒ ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రులు సిజేరియన్ల వైపు మొగ్గు చూపడానికి కారణాలు ⇒ సాధారణ ప్రసవంతో పోలిస్తే సిజేరియన్‌కు ఆరోగ్యశ్రీలో ప్రభుత్వం ఇస్తున్న ఫీజు ఎక్కువగా ఉండటం ⇒ సాధారణ ప్రసవం చేయాలంటే కొన్ని గంటల సమయం పడుతుంది. ఈ క్రమంలో గర్భిణి, కడుపులోని బిడ్డ ఆరోగ్య పరిస్థితిని వాకబు చేస్తూ ఉండాలి. ఇందుకోసం ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో నిపుణులైన నర్సింగ్‌ సిబ్బంది అందుబాటులో ఉండరు.⇒ సాధారణ ప్రసవానికి ప్రయతి్నస్తున్న సమయంలో కొన్ని సందర్భాల్లో సిజేరియన్‌ చేయాల్సిన పరిస్థితి వస్తుంది. ఈ క్రమంలో చిన్నపాటి నర్సింగ్‌ హోమ్‌లు, ఆస్పత్రులకు ప్రత్యేకంగా 24/7 ఆనస్తీíÙయా వైద్యుడు అందుబాటులో లేకపోవడం. ⇒ యువ వైద్యుల్లో సాధారణ ప్రసవాలు చేయడానికి తగినంత అనుభవం, ఆత్మవిశ్వాసం లేకపోవడం. ⇒సిజేరియన్‌ ప్రసవం వల్ల కలిగే సమస్యలను వివరించి, సాధారణ ప్రసవానికి సిద్ధపడేలా గర్భిణి, కుటుంబ సభ్యులను కౌన్సెలింగ్‌ చేసే ప్రయత్నం కూడా చేయకపోవడం.

ఇప్పుడు నాకు 9వ నెల. నార్మల్‌ డెలివరీ అంటే భయం. అసలు సిజేరియన్‌ బర్త్‌ అంటే ఏంటీ? ఎలాంటి వారికి దీన్ని సజెస్ట్‌ చేస్తారు? – వి. హీరా, ధర్మాబాద్‌ చాలామందికి 9వ నెల చివర్లో సహజంగా నొప్పులు వచ్చి నార్మల్‌గా వెజైనల్‌ బర్త్‌ అవుతుంది. కానీ కొంతమంది గర్భిణీలు ఇలా నొప్పులు తీయడానికి భయపడుతుంటారు. ఇంకొంతమందిలో బిడ్డ పొజిషన్‌ నార్మల్‌ డెలివరీకి అనుకూలంగా ఉండదు. అలాంటివాళ్లందరికీ సిజేరియన్‌ బర్త్‌ను సజెస్ట్‌ చేస్తారు. సిజేరియన్‌ బర్త్‌లో బిడ్డకు, తల్లికి కొన్ని రిస్క్స్‌ ఉంటాయి. ఇది చిన్న ప్రొసీజర్‌ కాదు. పెద్ద ఆపరేషన్‌. ఆపరేషన్‌ సంబంధిత రిస్క్స్‌ కూడా ఉంటాయి. వీటన్నిటినీ మీ డాక్టర్‌ మీతో డీటెయిల్డ్‌గా డిస్కస్‌ చేస్తారు. వ్యక్తిగత కారణాలు, కన్‌సర్న్స్, ఫీలింగ్స్‌తో మీకు ఆపరేషనే కావాలి అనుకుంటే మీ అభిప్రాయాన్ని గౌరవించి ఆపరేషన్‌ వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలు.. తలెత్తే సమస్యలను మీకు వివరిస్తారు. వెజైనల్‌ డెలివరీకి భయపడి.. ఆపరేషన్‌కి వెళ్లేవారికి కౌన్సెలింగ్‌ సెషన్‌ని ఏర్పాటు చేస్తారు. ఈ సెషన్‌లో గైనకాలజిస్ట్, మత్తు డాక్టర్, మానసిక వైద్య నిపుణులు, ఫిజియోథెరపిస్ట్‌ ఉంటారు. భయాన్ని ఎలా ఎదుర్కోవాలో.. పెయిన్‌ రిలీఫ్‌కి బెస్ట్‌ ఆప్షన్స్‌ ఎన్ని ఉన్నాయో సూచిస్తారు. ఆందోళన, టెన్షన్‌కి కారణాలు చెప్పి.. వాటిని అధిగమించి వెజైనల్‌ బర్త్‌కి ప్రయత్నించమనీ చెప్తారు. ఎపిడ్యూరల్‌ ఎనాలిసిస్, బర్తింగ్‌ ఎక్సర్‌సైజెస్‌ చెప్తారు. ఈ కౌన్సెలింగ్‌ తర్వాత కూడా మీరు సిజేరియన్‌ బర్త్‌నే కావాలనుకుంటే.. ఎప్పుడు ఆ డెలివరీని ప్లాన్‌ చేస్తే మంచిదో చెప్తారు. కొన్ని కేసెస్‌లో సిజేరియన్‌ డెలివరీ తర్వాత బిడ్డకు ఏర్పడే రెస్పిరేటరీ డిస్ట్రెస్‌ వల్ల బిడ్డను ఎన్‌ఐఐయులో అడ్మిట్‌ చేసే చాన్సెస్‌ ఎక్కువ ఉండొచ్చు. అలాంటివి ఎదురవకుండా ఎలాంటి జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలో చెప్తారు. సిజేరియన్‌ సెక్షన్‌ తర్వాత కుట్లు నొప్పి లేకుండా.. ఇన్‌ఫెక్షన్‌ సోకకుండా త్వరగా మానడానికి స్పెషల్‌ మెడికేషన్‌ ఇస్తారు. ఆపరేషన్‌ వల్ల టిష్యూలో Adhensions ఏర్పడే చాన్సెస్‌ పెరుగుతాయి. దీనివల్ల తర్వాత డెలివరీ అప్పుడు ఆపరేషన్‌ టైమ్‌లో ఇబ్బందులు తలెత్తవచ్చు. బ్లాడర్, పేగు వంటివీ గాయపడే చాన్సెస్‌ ఉంటాయి. సాధారణంగా 39 వారాలు పూర్తయిన తర్వాత సిజేరియన్‌ చెయ్యడం మంచిది. కానీ మీకు బీపీ, సుగర్, బిడ్డ పెరుగుదలలో సమస్యలు ఉంటే కనుక కొంచెం ముందుగా ప్లాన్‌ చేస్తారు.  స్ట్రెచ్‌ మార్క్స్‌ మాయం ప్రసవం తర్వాత మహిళలను స్ట్రెచ్‌ మార్క్స్‌  చాలానే ఇబ్బంది పెడుతుంటాయి. కొంత మందిలో పెరిగిన బరువు తగ్గిన తర్వాత కూడా ఇవి ఏర్పడుతుంటాయి. వీటినిపోగొట్టేందుకు చాలామంది అనేక రకాల క్రీములు వాడుతుంటారు. అయితే సహజమైన పద్ధతుల్లో వీటిని తగ్గించుకోవచ్చు. చర్మానికి తేమను అందించే గుణం కొబ్బరినూనెకు ఉంటుంది. అందుకే రోజూ రాత్రి పడుకునే ముందు స్ట్రెచ్‌ మార్క్స్‌ ఉన్న చోట గోరువెచ్చని కొబ్బరినూనెతో మసాజ్‌ చేయాలి. దీని వల్ల చారలు పోవడమే కాకుండా సాగిన పొట్ట కూడా తగ్గుతుంది. అలాగే బంగాళదుంప రసం, కలబంద గుజ్జునూ స్ట్రెచ్‌ మార్క్స్‌ను పోగొట్టేందుకు వాడొచ్చు. వీటిని స్ట్రెచ్‌ మార్క్స్‌ పైరాసి పది నిమిషాల తర్వాత చల్లటి నీటితో కడగాలి. ఇలా చేస్తే క్రమంగా మార్క్స్‌ తగ్గటంతో పాటు ఇవి మంచి మాయిశ్చరైజర్స్‌గానూ పనిచేస్తాయి.  డాక్టర్‌ భావన కాసు, గైనకాలజిస్ట్‌ – ఆబ్‌స్టెట్రీషియన్‌, హైదరాబాద్‌  (చదవండి: ఫ్లూ జ్వరం ఎందుకొస్తుంది? రాకుండా ముందుగానే నివారించొచ్చా?)

సాక్షి, అమరావతి: ప్రభుత్వాస్పత్రిలో ప్రసవం చేయించుకున్న గర్భిణికి శిశు సంరక్షణ కిట్‌ పేరిట 2016 నుంచి 2019 వరకూ రూ.695 విలువ చేసే కిట్‌ ఇచ్చేవారని, ఇప్పుడు గర్భిణికి ప్రసవం అనంతరం ఆసరా కింద భారీగా నగదు ఇస్తున్నామని వైద్య ఆరోగ్య శాఖ ముఖ్యకార్యదర్శి అనిల్‌కుమార్‌ సింఘాల్‌ పేర్కొన్నారు. సోమవారం మంగళగిరిలో మీడియాతో మాట్లాడుతూ.. సాధారణ ప్రసవం అయితే రూ.5 వేలు, సిజేరియన్‌ అయితే రూ.3 వేలను 24 గంటల్లోనే లబ్ధిదారుల ఖాతాల్లో వేస్తున్నామని స్పష్టం చేశారు. ఆ మొత్తం నుంచే శిశువుల సంరక్షణకు కావాల్సినవి గర్భిణులే కొనుక్కుంటున్నారన్నారు. ‘శిశు సంరక్షణ కిట్లకు కటకట’ శీర్షికన కిట్ల పంపిణీని నిలిపివేసినట్టు ఓ పత్రిక రాసిందని, ఇది సరికాదని ఆయన పేర్కొన్నారు. అప్పట్లో కేవలం శిశు సంరక్షణ కిట్‌ మాత్రమే ఇచ్చి.. ఎలాంటి నగదు ఇచ్చేవారు కాదన్నారు. ఇప్పుడు గర్భిణికి రూ.3 వేల నుంచి రూ.5 వేల చొప్పున చెల్లిస్తున్నామన్నారు. ప్రసవం కాగానే ప్రతి ఒక్కరికీ నగదు జమ అవుతోందన్నారు.  46.79 శాతం మందికి రెండు డోసులూ పూర్తి రాష్ట్రంలో ఇప్పటివరకూ 46.79 శాతం మందికి కోవిడ్‌ టీకా రెండు డోసులూ పూర్తయినట్టు సింఘాల్‌ చెప్పారు. 18 ఏళ్లకు పైబడిన 3.47 కోట్ల మంది టీకాకు అర్హులని గతంలో తాము అంచనా వేయగా.. తాజాగా కేంద్ర ప్రభుత్వం 3.95 కోట్లుగా సమాచారం పంపించిందన్నారు. దీన్ని బట్టి ఇప్పటివరకూ 46.79% మందికి రెండు డోసులు టీకా పూర్తయిందన్నారు. రాష్ట్రంలో 1,84,90,379 మందికి రెండు డోసులు వేశామన్నారు. 1,32,65,148 మందికి తొలి డోసు పూర్తయిందని చెప్పారు. వ్యాక్సినేషన్‌ విషయంలో జాతీయ సగటు కంటే మన రాష్ట్రం చాలా ముందుందని తెలిపారు. కరోనా కేసులు తగ్గినా 104 కాల్‌సెంటర్‌ను కొనసాగిస్తున్నామని, ఎవరు ఫోన్‌ చేసినా సమాచారం వస్తుందన్నారు. వైఎస్సార్‌ హెల్త్‌ క్లినిక్‌లు మొదలుకొని కొత్త మెడికల్‌ కాలేజీల వరకూ నిర్మాణం జరుగుతున్నాయని, ప్రణాళికాబద్ధంగా నిర్మాణ ప్రక్రియ కొనసాగుతోందన్నారు. గతంలో ఎన్నడూ లేనివిధంగా ఆరోగ్యశ్రీలో చికిత్సల జాబితా పెంచామని, గత 6 నెలల్లోనే రూ.1,013 కోట్లను ఆరోగ్యశ్రీ కింద వ్యయం చేశామన్నారు. 

సాక్షి, అమరావతి: రాష్ట్రంలో ఏటా ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లో కాన్పులకు రూ.వెయ్యి కోట్ల వరకు వెచ్చిస్తున్నారు. అనేక కుటుంబాలు భారమైనా ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లో కాన్పులకే మొగ్గు చూపుతున్నాయి. దీన్ని అవకాశంగా తీసుకుని ఎక్కువ ప్రైవేటు ఆస్పత్రులు భారీగా సొమ్ము వసూలు చేస్తున్నాయి. ఎక్కువమందికి సిజేరియన్‌ చేస్తున్నాయి. రాష్ట్రంలో ఏడాదికి ఏడులక్షలకుపైగా ప్రసవాలు జరుగుతుండగా.. అందులో  40.68 శాతం ప్రసవాలు మాత్రమే ప్రభుత్వాస్పత్రుల్లో జరుగుతున్నాయి. మిగతావన్నీ ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లోనే. ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లో ప్రసవాల్లో సగటున ఒక్కోదానికి రూ.23,200 ఖర్చవుతున్నట్టు అంచనా. ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లో జరుగుతున్న ప్రసవాల్లో 66 శాతం వరకు కోతల కాన్పులే. ప్రభుత్వాస్పత్రుల్లో జరిగే ప్రసవాల్లో సిజేరియన్ల శాతం చాలా తక్కువగా ఉంది. ప్రభుత్వాస్పత్రుల్లో కాన్పుల సంఖ్య పెంచాలని సర్కారు కసరత్తు చేస్తోంది. మూడేళ్ల కిందట 30 శాతం మాత్రమే ఉండగా ఇప్పుడు 40.68 శాతానికి పెరిగింది.  ప్రభుత్వాస్పత్రులకు ఎందుకు రావడం లేదు?  ► ప్రభుత్వాస్పత్రుల్లో సకాలంలో డాక్టర్లు అందుబాటులో ఉండరు అనే భావన ఇంకా ఉంది. ► సరిగా చూడటం లేదని పేషెంట్లలో అనుమానాలున్నాయి. ► రాత్రిపూట ప్రైవేటుకు వెళ్లగానే ఫోన్‌చేస్తే డాక్టరు వచ్చి ప్రసవం చేస్తారని భావన ఉంది. ► పారిశుధ్యం నిర్వహణ సరిగా ఉండదనేది మెజారిటీ పేషెంట్ల అభిప్రాయం.  ► గైనకాలజీ, మత్తు వైద్యులు, పిల్లల వైద్యులు అన్ని చోట్లా లేరు.   ► నర్సులు, ఇతర సిబ్బంది పేషెంట్లను సరిగా పట్టించుకోవడం లేదనే భావన ఉంది.  ప్రభుత్వాస్పత్రులకు వెళితే లాభాలేమిటి ? ► ప్రభుత్వాస్పత్రుల్లో ఎక్కువగా సాధారణ ప్రసవానికే పెద్దపీట వేస్తారు.  ► ప్రసవం అయిన వెంటనే బిడ్డకు బర్త్‌ రిజి్రస్టేషన్‌ చేస్తారు. కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల నుంచి వచ్చే ఆర్థికసాయం అందుతుంది.  ► రూపాయి ఖర్చు చేయాల్సిన అవసరం లేదు. డిశ్చార్జి అయ్యేవరకు మందులతో సహా ఉచితమే.  ► రవాణా భారం ఉండదు. ఫోన్‌ చేయగానే 108 వాహనం ఆస్పత్రికి చేరుస్తుంది. తల్లీబిడ్డ ఎక్స్‌ప్రెస్‌ ఇంటిదగ్గర దించుతుంది.  ► పుట్టగానే బిడ్డకు వ్యాధినిరోధక టీకాలన్నీ ఉచితంగానే వేస్తారు. ప్రతి ప్రసవం విషయంలోనూ అధికారుల బాధ్యత ఉంటుంది.  ప్రభుత్వాస్పత్రుల్లో ప్రసవాల సంఖ్య పెంచేందుకు ప్రభుత్వం చేపట్టిన చర్యలు  ► వైద్యులు 24 గంటలు అందుబాటులో ఉండేలా చేయడం.  ► సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రాల్లో ముగ్గురు వైద్యనిపుణుల బృందం ఉండేలా చూడటం.  ► ప్రసవానికి వచ్చేవారిని గౌరవంగా చూసేలా సిబ్బందికి ఆదేశాలు.  ► ఆస్పత్రుల్లో ప్రసూతి గదులను ఉన్నతీకరించడం.  ► కొన్ని ఆస్పత్రుల్లో హెచ్‌డీయూ (హై డిపెండెన్సీ యూనిట్‌)ల ఏర్పాటు.  ► ప్రసూతితో పాటు నవజాత శిశువులకు ప్రత్యేక గదుల ఏర్పాటు  

సాక్షి, జనగామ : మేడమ్‌ తట్టుకోలేకపోతున్నాం.. ఉమ్మనీరు పోతుంది.. సుఖప్రసవం అయ్యేట్టు లేదు.. ఆపరేషన్‌ చేయండి అంటూ గర్భిణి.. కుటుంబ సభ్యులు నెత్తినోరు మొత్తుకుంటున్నా డాక్టర్లు పట్టించుకోవడం లేదు. సుఖప్రసవం కోసమే ప్రయత్నిస్తున్నారు. మొదటి కాన్పులో ఆపరేషన్ల సంఖ్య తగ్గించాలి.. సుఖ ప్రసవాలు తప్ప.. సిజేరియన్లు ఉండకూడదంటూ రాష్ట్ర వైద్యవిధాన పరిషత్‌ ఉన్నతాధికారులు హుకుం జారీ చేస్తుండడంతో డాక్టర్లు కక్కలేక మిగలేక అయోమయంలో పడిపోతున్నారు. దీంతో వైద్యులకు స్వేచ్ఛ లేకుండా పోతుంది. మొదటి కాన్పులో ఆపరేషన్‌ చేస్తే పై అధికారులకు సంజాయిషీ చెప్పుకోవాల్సి వస్తుందనే భయంతో నార్మల్‌కు ట్రయ్‌ చేస్తూ ఇరుకున పెడుతున్నారు. పురిటి నొప్పులతో ఆస్పత్రికి వచ్చే గర్భిణులు ఒక్కోసారి ప్రసూతి కోసం రెండు నుంచి మూడు రోజుల పాటు అక్కడే ఉండాల్సిన పరిస్థితులు ఎదురవుతున్నాయి. ఆపరేషన్‌ చేయాలని డాక్టర్లపై ఒత్తిడి తెస్తే నార్మల్‌ వరకు ఆగాల్సిందే లేదంటే తీసుకెళ్లండి అంటూ తెగేసి చెబుతుండడంతో చేసేది లేక అక్కడే ఉండిపోతున్నారు. దీంతో డెలివరీ అయ్యే వరకు కుటుంబ సభ్యులు ఊపిరి బిగపట్టుకుని దేవుళ్లకు ప్రార్థనలు చేస్తున్నారు.  ఉన్నతాధికారుల ఆదేశాలు పాటిస్తూ... గర్భిణుల ఆరోగ్య దృష్ట్యా ప్రభుత్వ ఆస్పత్రులో మొదటి కాన్పు కోసం వచ్చే వారికి సుఖ ప్రసవం చేయాలని వైద్యవిధాన పరిషత్‌ ఉన్నతాధికారుల ఆదేశాలు. ప్రతీ నెలా నార్మల్, ఆపరేషన్లపై సమీక్షలు నిర్వహిస్తూ సెక్షన్‌ రేటు ఎక్కువగా ఉన్న దవాఖానలకు సంబంధించిన బాస్‌లను సంజాయిషీ అడుగుతున్నారు. మొదటి కాన్పులో వందశాతం సుఖ ప్రసవాలు చేయాలని డాక్టర్లపై ఒత్తిడి తీసుకొస్తుండడంతో గర్భిణుల ఆరోగ్య పరిస్థితి చివరి స్టేజీ వరకు వేచి చూస్తుండడంతో తల్లులకు కడుపుకోత తప్పడం లేదు. నార్మల్‌ డెలివరీలను ఎవరూ తప్పుపట్టకున్నా కొన్ని సమయాల్లో ఆపరేషన్లు తప్పవు. సుఖప్రసవం కాదని తెలిసినా ఉన్నతాధికారుల ఆదేశాలు పాటించాలని డాక్టర్ల వేచి చూసే ధోరణిని మాత్రం వ్యతిరేకిస్తున్నారు. పాతకాలంలో సుఖ ప్రసవాలు కాలేదా అని వితండవాదం చేస్తున్న కొందరికి ఆస్పత్రికి వచ్చే గర్భిణుల కుటుంబ సభ్యులు దిమ్మదిరిగే సమాధానంచెబుతున్నారు. ఆహారంలో కల్తీ ముఫ్‌పై ఏళ్లు దాటకుండానే అనేక రోగాలు కష్టమంటే తెలియని ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో సుఖ ప్రసవం అవడం చాలా కష్టమంటున్నారు.    ఎంసీహెచ్‌లో కడుపుకోతలు.. చంపక్‌హిల్స్‌లోని జనగామ మాతా శిశు సంరక్షణ ఆరోగ్య కేంద్రం (ఎంసీహెచ్‌)లో కడుపు కోతలు బాధిత కుటుంబాల్లో తీరని విషాదాన్ని నింపుతున్నాయి. సుఖ ప్రసవాలకు ప్రయత్నించే సమయంలో శిశువుల మరణంపై తీవ్ర విమర్శలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. వైద్యుల నిర్లక్ష్యంతోనే కడుపు కోతలు తప్పడం లేదని బాధిత కుటుంబాలు ఆరోపణలు చేస్తుండగా సుఖ ప్రసవం కోసం ప్రయత్నించడం తప్పు ఎలా అవుతుందని డాక్టర్లు అంటున్నారు. ఇరువురి ఆరోపణలు ఎలా ఉన్నా భావితరాలకు మార్గదర్శకులుగా తయారు కావాల్సిన శిశువులు లోకాన్ని చూడకుండానే అమ్మకడుపులో కన్ను మూస్తున్నారు. ఎదురుచూడని కుటుంబాలు ప్రైవేట్‌ బాట సుఖ ప్రసవం అంటూ కాలయాపన చేస్తుండడంతో కొందరు ప్రైవేట్‌ బాట పడుతున్నారు. పరిస్థితి విషమిస్తున్నా ఆపరేషన్‌ చేయలేని పరిస్థితుల్లో తమ బిడ్డలను ప్రైవేట్‌ దవాఖానలకు తీసుకెళ్తున్నారు. ప్రైవేట్‌కు వెళ్తున్న క్రమంలో డ్యూటీలో ఉన్న వైద్యులు వారిని ఆపలేకపోతున్నారు. ఎంసీహెచ్‌లో ఈ ఏడాది జనవరి నుంచి నవంబర్‌ చివరి మాసం వరకు 2773 డెలివరీలు చేయగా జిల్లాలోని ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో 872 ప్రసవాలు జరిగాయి. ఇందులో ఎంసీహెచ్‌లో 870 సుఖ ప్రసవాలు, 1903 ఆపరేషన్లు, ప్రైవేట్‌లో 833 ఆపరేషన్లు, 39 నార్మల్‌ డెలివరీలను చేసినట్లు జిల్లా వైద్యాధికారి మహేందర్‌ తెలిపారు. ఈ లెక్కన ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో ప్రతీ నెలా సుమారు 80 ప్రసూతి కాన్పులు జరుగుతున్నాయి. ఇందులో 95 శాతానికి పైగా మధ్యతరగతి కుటుంబాలే. ఎంసీహెచ్‌లో వేచి చూసే ధోరణి లేక నార్మల్‌ కోసం ప్రయత్నిస్తూ క్రిటికల్‌గా ఉన్నా ఆపరేషన్‌కు నిరాకరిస్తుండంతో విధిలేని పరిస్థితుల్లో ప్రైవేట్‌ బాటపడుతున్నారు.  నూటికి 80శాతం నార్మల్‌ చేయాలి వరల్డ్‌ హెల్త్‌ ఆర్గనైజేషన్‌ రూల్స్‌ ప్రకారం వందశాతంలో 80 నార్మల్, 20 శాతం ఆపరేషన్లు చేయాలి. క్రిటికల్‌గా ఉంటే ఆపరేషన్‌ చేయవచ్చు. ఇంటర్నేషల్‌ స్టాండెడ్‌కు అనుకూలంగా ఎంసీహెచ్‌లో గైనిక్‌ డాక్టర్, మత్తు, చిన్న పిల్లల వైద్యులతో పాటు ప్రసూతికి కావాల్సిన అన్ని వసతులు ఉన్నాయి. మొదటి కాన్పులో సుఖ ప్రసవం అయ్యేట్టుగా ప్రయత్నించాల్సి ఉంటుంది. డెలివరీ అయ్యే సమయంలో చాలా జాగ్రత్తగా ఉంటాం. అత్యవసర సమయంలో చాలా సార్లు ఆపరేషన్లు చేసి ఎంతో మందిని కాపాడాం. – డాక్టర్‌ సుగుణాకర్‌రాజు, ఎంసీహెచ్‌ ఆర్‌ఎంఓ, జనగామ

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: రాష్ట్రంలో చాలామంది గర్భిణులు సిజేరియన్‌కే మొగ్గు చూపుతున్నారు. ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లోని కొందరు గర్భిణులు సాధారణ ప్రసవాలకు అంగీకరించడంలేదు. పురుటి నొప్పుల సమయంలో పరిస్థితి చేజారిపోతున్నా సాధారణ ప్రసవమే చేద్దామని ప్రభుత్వ వైద్యు లు చేస్తున్న ఒత్తిడే ఇందుకు కారణంగా తెలుస్తోంది. కొన్నిచోట్ల ప్రసవాలు చేసే లేబర్‌ రూంలు సరిగా లేకపోవడం, కొందరు వైద్య సిబ్బంది నిర్లక్ష్యం కూడా ఇందుకు కారణమని వైద్య వర్గాలు అంటున్నాయి. ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో సాధారణ ప్రసవాలపై గర్భిణులు, వారి కుటుంబసభ్యులు ఆందోళ చెందుతున్నారు. క్లిష్ట పరిస్థితుల్లో సాధారణ ప్రసవం చేస్తే ఏమైనా ఇబ్బంది అవుతుందేమోనని కొందరు ప్రైవేటు ఆస్పత్రులకు వెళ్తున్నారు. దీన్నే ఆసరాగా తీసుకొని ప్రైవేటు ఆసుపత్రులు అవసరమున్నా లేకపోయినా సిజేరియన్‌ ద్వారానే బిడ్డను బయటకు తీస్తున్నట్లు వైద్య ఆరోగ్యశాఖ వర్గాలకు ఫిర్యాదులు వెల్లువెత్తుతున్నాయి. ఈ పరిస్థితి ముఖ్యంగా జిల్లా, ఏరియా ఆస్పత్రుల్లోనే కనిపిస్తుందని వైద్య వర్గాలు చెబుతున్నాయి. సాధారణ ప్రసవాలు చేస్తే మంచిదేనని, కానీ గర్భిణీలను మానసికంగా సిద్ధం చేయకుండా ఒత్తిడి చేస్తే ప్రయోజనం ఉండదని వైద్యులు అంటున్నారు. దీంతో ఇటీవల కాలంలో ప్రభుత్వ ఆస్పత్రులకు వచ్చే గర్భిణుల సంఖ్య ఒకట్రెండు శాతం తగ్గిందని వైద్య విధాన పరిషత్‌లోని ఒక అధికారి వ్యాఖ్యానించారు. ఈ విషయాన్ని ప్రభుత్వం దృష్టికి తీసుకెళ్లినట్లు తెలిపారు. ఈ ఏడాది 3.83 లక్షల మంది  ఈ ఏడాదిలో ఇప్పటివరకు 3.83 లక్షల మంది శిశువులు జన్మించారు. అందులో 2.18 లక్షల (57%) మంది ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో, 1.65 లక్షల (43%) మంది ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లో జన్మించారు. గతేడాది ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో వీటి సంఖ్య ఒకట్రెండు శాతం అధికంగా ఉందని, ఇప్పుడు తగ్గిందని అంటున్నారు. ఇక ఇప్పటివరకు జరిగిన ప్రసవాల్లో మొత్తంగా 59% సిజేరియన్‌ ద్వారా ప్రసవాలు చేశారు. అందులో ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో జరిగిన ప్రసవాల్లో 45%, ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లో జరిగిన ప్రసవాల్లో 78% సిజేరియన్‌ ద్వారా జరిగినట్లు వైద్య ఆరోగ్యశాఖ ప్రభుత్వానికి పంపిన నివేదికలో వెల్లడించింది. ముఖ్యంగా ఖమ్మం, కరీంనగర్, వరంగల్‌ తదితర జిల్లాల్లో గర్భిణులు జిల్లా, ఏరియా ఆసుపత్రుల్లో సాధారణ ప్రసవం అంటేనే హడలిపోతున్నారని వైద్య ఆరోగ్యశాఖ వర్గాలు వెల్లడించా యి. సాధారణ ప్రసవానికి ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లో కేవలం రూ. 25 వేలతో ముగించేయవచ్చు. అదే సిజేరియన్‌ ఆపరేషన్‌ చేసినందుకు, వారం పది రోజులపాటు ఆస్పత్రిలో అద్దె గదుల్లో ఉంచినందుకు ఆస్పత్రి స్థాయిని బట్టి రూ. 50 వేల నుంచి రూ. 5 లక్షల వరకు వసూలు చేస్తున్నారు.

సాక్షి, యాదాద్రి: జిల్లాలోని అన్ని ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో 2018 ఏప్రిల్‌ నుంచి 2019 జూన్‌ వరకు 13,383 ప్రసవాలు జరిగాయి. ఇందులో సాధారణ ప్రసవాలు 3,623 కాగా సిజేరియన్‌ ద్వారా 9,760 కాన్పులు చేశారు. జిల్లాలో సాధారణ కాన్పుల కంటే శస్త్ర చికిత్సల ద్వారా అధికంగా జరుగుతున్నాయని చెప్పడానికి ఈ గణాంకాలే నిదర్శనం. తల్లీబిడ్డల ఆరోగ్యం కోసం సాధారణ ప్రసవాలను ప్రోత్సహించేందుకు వైద్యారోగ్యశాఖ చేస్తున్న ప్రయత్నాలు జిల్లాలో ఫలించడం లేదు. ఇందుకు వైద్యులు, సిబ్బంది పనితీరే కారణమన్న విమర్శలు లేకపోలేదు. ఇదే విషయాన్ని వైద్యారోగ్యశాఖ కమిషనర్‌ యోగితారాణి స్వయంగా ప్రస్తావించడం జిల్లాలోని ఆస్పత్రుల్లో పరిస్థితిని తేటతెల్లం చేస్తోంది. ‘‘స్థానికంగా ఉండరు.. సమయానికి రారు.. వైద్యం కోసం వచ్చే ప్రజలకు అందుబాటులో ఉండరు.. సాధారణ ప్రసవాలు చేయాలని ఎన్నిసార్లు చెప్పినా పట్టించుకోరు.. రాష్ట్రంలోనే అత్యధిక ఆపరేషన్లు ఈ జిల్లాలో జరుగుతున్నాయి.. అందులో సిజేరియన్లే అధికంగా ఉంటున్నాయి.. ఈ పద్ధతి మారాలి.. లేకుంటే చర్యలు తప్పవు’’  వైద్య ఆరోగ్యశాఖ కమిషనర్‌ యోగితారాణా ఇటీవల జిల్లా ఆస్పత్రులను సందర్శించి వైద్యాధికారులను ఘాటుగా హెచ్చరించడం వారి పనితీరును ప్రశ్నిస్తోంది.    ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల బలోపేతం కోసం రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఏటా కోట్లాది రూపాయలు వెచ్చిస్తున్నా ఆశించినస్థాయిలో ఫలితాలు రావడం లేదు. ప్రధానంగా కాన్పుల విషయంలో ప్రభుత్వం ప్రత్యేక దృష్టి సారించింది. సాధారణ కాన్పులు జరిగేలా చూడాలని అందుకు   పెద్ద ఎత్తున ఖర్చు చేస్తోంది. అయినా ప్రజలు తమ చేతినుంచి విదుల్చుకోక తప్పడం లేదు. జిల్లాలో ప్రభుత్వ ఆస్పత్రులు ఉన్నా ప్రసూతి కోసం మెజార్టీ ప్రజలు ప్రైవేట్‌ హాస్పిటల్స్‌ను  ఆశ్రయిస్తున్నారు. ప్రైవేటు, కార్పొరేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో ప్రసూతి కోసం వెళ్తే సుమారుగా రూ.25వేల నుంచి రూ.60 వేల వరకు ఖర్చవుతుంది.  మండల కేంద్రాలు, మినీ పట్టణ కేంద్రాల్లో తక్కువలో తక్కువ రూ.15 వేల నుంచి రూ.30 వేలకు తగ్గడం లేదు. అందుకు ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో ఆశించిన స్థాయిలో సేవలందకపోవడమే కారణమని తెలుస్తోంది. మొదటి కాన్పులోనే సాధారణంగా చేయాలన్నది లక్ష్యం మొదటి కాన్పులోనే సాధారణ ప్రసవం చేయాలన్నది వైద్యారోగ్య శాఖ లక్ష్యం. కానీ ప్రసవాలు అలా జరగడం లేదు. పీహెచ్‌సీల్లో డాక్టర్‌తోపాటు ఏఎన్‌ఎం, ఆశ వర్కర్, స్టాప్‌నర్సు, ఫార్మాసిస్టు అందుబాటులో ఉండాలి. చాలా పీహెచ్‌సీల్లో వీరెవరూ అందుబాటులో ఉండటం లేదు. 24గంటల ఆస్పత్రుల పనితీరు కూడా అధ్వాన్నంగా ఉంది. ఇదే విషయాన్ని కలెక్టర్‌ సైతం పలుమార్లు హెచ్చరించారు. అయితే ప్రసవం కోసం వచ్చిన గర్భిణిలను సాధారణ కాన్పు చేయడానికి 24గంటల వరకు వేచి చూడాల్సి ఉండగా అలా జరగడం లేదు. దీంతో సిజేరియన్లు అధిక మొత్తంలో జరుగుతున్నాయి.  జిల్లాలో ఆస్పత్రులు ఇలా.. జిల్లాలో 19 ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాలు ఉన్నా యి. ఇందులో 24గంటలు పని చేసే పీహెచ్‌సీలు 10 ఉన్నాయి. వీటిలో రాజాపేట, బీబీనగర్, మో త్కూర్, ఆత్మకూరు, యాదగిరిగుట్ట, బొమ్మలరామారం, భూదాన్‌పోచంపల్లి, తుర్కపల్లి, వలిగొండ, నారాయణపురంలో  ఉన్నాయి. అలాగే 12గంటలు పని చేసే పీహెచ్‌సీలు 9  అడ్డగూడూరు, కొండమడుగు, వర్కట్‌పల్లి, తంగడపల్లి, మోటకొండూర్, శారాజీపేట, వేములకొండ, బొల్లేపల్లి, మునిపంపులలో పని చేస్తున్నాయి. ఆలేరు, రామన్నపేట, చౌటుప్పల్‌లో కమ్యూనిటీ హెల్త్‌సెంటర్లు ఉండగా భువనగిరిలో జిల్లా కేంద్ర ఆస్పత్రి ఉంది.  ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో అధిక ఫీజులు పురిటినొప్పులతో ఆస్పత్రికి వచ్చే గర్భిణులను పరీక్షిస్తున్న కొందరు వైద్యులు శస్త్రచికిత్స తప్పనిసరి చేస్తున్నారు. లాభార్జనే ధ్యేయంగా ప్రసూతి కోసం వచ్చే వారిని అబ్జర్వేషన్‌ పేరుతో ఒకటికి రెండు రోజులు ఆస్పత్రిలో ఉంచి శస్త్రచికిత్స తప్పనిసరి అని చెబుతున్నారు. ఇందుకోసం తల్లీ, బిడ్డల ఆరోగ్యాన్ని ప్రమాదంగా చూపుతూ శస్త్రచికిత్స చేయాలని కుటుంబ సభ్యులపై వత్తిడి తెస్తూ వారిని ఒప్పిస్తున్నారు. ఇందుకోసం ప్రైవేటు ఆస్పత్రులు వేసే అన్ని రకాల ఫీజులను తప్పకుండా చెల్లించాల్సిన పరిస్థితి వస్తుంది.    వసతుల లేమి! ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో ప్రసూతి కోసం వచ్చే వారికి వసతులు, వైద్యుల గైర్హాజరు, నిర్లక్ష్యం, మత్తు డాక్టర్లు లేకపోవడం, సరైన వైద్య పరికరాలు లేకపోవడంతో పాటు సిబ్బంది, విద్యుత్, మంచినీరు కొరత ప్రభుత్వ ఆస్పత్రిలో కాన్పులు చేయడానికి ప్రధాన అవరోధంగా మారింది. ప్రభుత్వ ఆరోగ్య కేంద్రాల్లో మౌళిక సదుపాయాలు ఉన్నప్పటికీ వాటిలో ప్రసూతి సమయంలో అవసరమైన సౌకర్యాలు లేవు. కొన్ని చోట్ల ఉన్నా వాటిని వినియోగించే నాథుడే లేడు. ఒక వేళ ఆస్పత్రిలో అన్ని పరికరాలు ఉన్నా వైద్యులు, సిబ్బంది స్థానికంగా ఉండకపోవడం ప్రధాన సమస్య. రోజుల తరబడి ప్రాథమిక కేంద్రాలకు రాని వైద్యలు ఉన్నారంటే అతిశయోక్తికాదు. సరైన పర్యవేక్షణ లేకుండా పోయింది.  ఒకవేళ అన్ని సవ్యంగా ఉండి డాక్టర్‌ ఉన్నా సరైన వసతులు లేవని మండల కేంద్రాల నుంచి డివిజన్‌ కేంద్రాలకు, అక్కడి నుంచి ప్రైవేటు ఆస్పత్రులకు పంపించడం జరుగుతుంది. దీంతో ప్రసూతి సమయంలో ఆస్పత్రుల చుట్టూ తిరగలేక ప్రజలు నాలుగు డబ్బులు ఖర్చైనా పర్వాలేదంటూ అప్పులు చేసి ప్రైవేటు ఆస్పత్రులను ఆశ్రయిస్తున్నారు.  శస్త్రచికిత్స లేని ప్రసవాలేవీ..? ఆపరేషన్‌తో సంబంధం లేకుండా ప్రసవాలు చేయాలని కేంద్ర,రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు చెబుతున్నా యి. తల్లీబిడ్డల ఆరోగ్యం కోసం సాధారణ ప్రసవాలను ప్రోత్సహించాలని ఎంతగానో చెబుతు న్నా ఆచరణలో  అమలు కావడంలేదు. వైద్యారోగ్య శాఖ చేస్తున్న ప్రయత్నాలు యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లాలో అమలు కావడం లేదు. జిల్లాలో ప్రసవాలను పెద్ద ఎత్తున శస్త్ర చికిత్సల ద్వారా చేయడం పట్ల కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ కమిషనర్‌ యోగితారాణా, కలెక్టర్‌ అనితారామచంద్రన్‌ వైద్యాధికారులపై ఆగ్రహం వ్యక్తం చేసిన విషయం తెలిసిందే. జిల్లాలో శస్త్ర చికిత్సల ద్వారా 70.8శాతం ప్రసవాలు జరుగుతండగా సాధారణ ప్రసవాలు 29.2శాతం ఉంటున్నాయి. ఇదే విషయమై తీవ్రస్థాయిలో పోస్ట్‌మార్టం జరుగుతోంది. కేసీఆర్‌ కిట్, నగదు ద్వారా ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో ప్రసవాల సంఖ్య పెరుగుతున్నప్పటికీ వీటిలో కూడా శస్త్ర చికిత్సలే అధికంగా జరగడాన్ని తప్పుపడుతున్నారు. అలాగే ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రిలో కూడా శస్త్ర చికిత్సలే పెరగడం పట్ల అధికారులు అసహనం, ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. జిల్లాలోని ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో ఏప్రిల్‌ 2018 ఏప్రిల్‌ నుంచి 2019 జూన్‌ వరకు 13,383 కాన్పులు జరిగాయి.  ఇందులో సాధారణ కాన్పులు కేవలం 3, 623 కాగా   9,760 ప్రసవాలను సిజేరియన్‌ ద్వారా నిర్వహించడం పరిస్థితికి అద్దం పడుతోంది. మరో వైపు పీహెచ్‌సీల్లో ప్రసవాల సంఖ్య గణనీయంగా తగ్గుతుంది. ఇతర జిల్లాల్లో ప్రసవాలు జరుగుతున్నాయి.  ప్రసవాలు..  సాధారణ సిజేరియన్‌ మొత్తం 3,623 9,760 13,383

మచిలీపట్నం టౌన్‌ : జిల్లా ప్రభుత్వాస్పత్రిలో గర్భిణికి చేసిన సిజేరియన్‌ మరోసారి వికటించింది. ప్రభుత్వాస్పత్రిలో మెరుగైన వైద్యం అందుతుందనే ఆశతో ప్రసవం కోసం వచ్చిన పేద గర్భిణులకు తరచూ సిజేరియన్‌ సమయంలో ఇబ్బందులు తప్పటం లేదు. ఆస్పత్రిలోని ఓ వైద్యురాలు నిర్లక్ష్యంగా సిజేరియన్‌ చేయటంతో ఆ గర్భిణికి రక్తస్రావం ఆగని పరిస్థితి నెలకొంది. దీంతో సిజేరియన్‌ చేసిన గంటలోనే మరోసారి కుట్లు వేశారు. కొద్ది రోజుల తర్వాత కుట్లు చీము పట్టి మానకపోవటంతో మరోసారి మూడు కుట్లు వేశారని బాధితులు చెబుతున్నారు. ఇలా మూడుసార్లు కుట్లు వేసినా బాధితురాలికి న యం కాలేదు. దీంతో ఆదివారం బాధితురాలి బంధువులు ఆస్పత్రిలో ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు. వైద్యం అందించిన డాక్టర్‌ సెలవులో ఉం డటంతో ఆమె ఇంటి అడ్రస్, సెల్‌ఫోన్‌ నెంబరు ఇవ్వమని ప్రాధేయపడినా ఎవ్వ రూ ఇవ్వలేదు. వివరాలిలా ఉన్నాయి. ఘంట సాల మండలం పాపవినాశనం గ్రామానికి చెందిన నాగతిరుపతమ్మ అనే గర్భిణిని వారి కుటుంబ సభ్యులు కాన్పు కోసం 17 రోజుల క్రితం ఆస్పత్రికి తీసకువచ్చారు. రెండో రోజు వైద్యురాలు సిజేరియన్‌ చేశారు. సిజేరియన్‌ చేసి వార్డులోని మంచం మీద పడుకోబెట్టిన కొద్ది సేపటికే గాయం నుంచి రక్తస్రావం ఆగకపోవటంతో మంచంపై ఉన్న దుప్పటి మొత్తం రక్తంతో తడిచిపోయింది. దీంతో కంగారు పడిన నాగతిరుపతమ్మ బంధువులు వైద్య సిబ్బందికి విషయాన్ని చెప్పారు. దీంతో సిజేరియన్‌ చేసిన గంటకు బాధితురాలిని మరోసారి ఆపరేషన్‌ థియేటర్‌కు తీసుకువెళ్లి కుట్లు వేశారు. రక్తస్రావం ఆగినా కుట్లు మానలేదు. చీము పట్టి ఇబ్బం దిగా ఉండటంతో మళ్లీ తీసుకువెళ్లి మూడు కుట్లు వేసినట్లు బాధితులు చెబుతున్నారు. ఈ కుట్లు కూడా ప్రస్తుతం మానకపోవటంతో సిజేరియన్‌ నిర్లక్ష్యంగా చేయబట్టే నాగతిరుపతమ్మకు సమస్య ఏర్పడుతోందని ఆమె కుటుంబ సభ్యులు ఆదివారం ఆందో ళన వ్యక్తం చేశారు. ఈ వ్యవహారంపై ఆర్‌ఎంవో అల్లాడ శ్రీనివాసరావును వివరణ కోరగా కొంత మంది శరీరతత్వం ప్రకారం పై కుట్లు మానటంలో ఇబ్బందులు ఏర్పడతాయన్నారు. ఇలాం టి కేసులు అప్పుడప్పుడు చోటు చేసుకుంటా యని చెప్పారు. లోపలి కుట్లు బాగానే ఉన్నాయని, పై కుట్లు కూడా త్వరలోనే మానతాయన్నారు. ఆం దోళన చెందాల్సిన అవసరం లేదని తెలిపారు. 

సాక్షి, వనపర్తి: రాష్ట్ర ప్రభుత్వం కేసీఆర్‌ కిట్‌ పథకాన్ని అత్యంత ప్రతిష్టాత్మకంగా అమలుచేస్తున్నా ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల్లోనే కాన్పులు జరుగుతున్నాయి. ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో అనస్తీషియా వైద్యులు, సరైన సంఖ్యలో సిబ్బంది లేకపోవడమే కారణమని తెలుస్తోంది. ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో ప్రసవాలు పెంచాలని, అనవసర ఆపరేషన్లు తగ్గించాలని రాష్ట్ర ప్రభుత్వం జూన్‌ 2017 నుంచి కేసీఆర్‌ కిట్‌ పథకాన్ని అమలుచేస్తోంది. ఈ పథకం అమల్లోకి రాకముందు ప్రభుత్వ ఆస్పత్రులకు ప్రసవాల కోసం వచ్చేవారి సంఖ్య 22శాతం ఉండేది. కానీ ప్రస్తుతం ఆ సంఖ్య 42 నుంచి 45 శాతానికి పెరిగింది. ఎక్కువమంది గర్భిణులను ఆకట్టులేకపోతున్నారని, ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో జరుగుతున్న ప్రసవాల గణాంకాలను బట్టి చూస్తే అర్థమవుతుంది. ఆర్థిక స్థోమత లేకపోయినా పేద గర్భిణులు చాలామంది ప్రభుత్వం ఇస్తున్న రూ.12వేల ప్రోత్సాహకాన్ని వదులుకుని ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో కాన్పులు చేయించుకుంటున్నారు.  ఏడాదిలో 9,686 ప్రసవాలు   జిల్లాలో ఏప్రిల్‌ 2017 మార్చి 2018 వరకు 9,686 ప్రసవాలు జరిగాయి. ఇందులో జిల్లాలోని పలు ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో 5,761 ప్రసవాలు జరగ్గా, సాధారణ కాన్పులు 3,641, సిజేరియన్లు 2,120 జరిగాయి. అదే ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో 3,925 ప్రసవాలు జరగ్గా, సాధారణ కాన్పులు 1,041 మాత్రమే అయ్యాయి. అత్యధికంగా 2,884 సిజేరియన్లుజరిగాయి. ఇంకా ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రిలో ప్రసవాల సంఖ్య ఎక్కువగా ఉండే అవకాశం ఉంది. కానీ జిల్లా వైద్య ఆరోగ్యశాఖకు ఇచ్చిన లెక్కల ప్రకారం ఇలా ఉన్నాయి.   వైద్యుల కొరతే సమస్య జిల్లా ఆస్పత్రిలో ముగ్గురు మత్తు మందు ఇచ్చే వైద్యులు ఉండాల్సి ఉండగా, ఒక్కరు మాత్రమే ఉన్నారు.  అతను 8 గంటలు డ్యూటీ చేసి వెళ్లిన తరువాత అత్యవసర కాన్పుల కోసం గర్భిణులు ఎవరైనా వస్తే ఇబ్బందులు తప్పడం లేదు. మహబూబ్‌నగర్‌కు వెళ్లాలని రెఫర్‌ చేసినా చాలామంది అత్యవసర పరిస్థితుల్లో చేసేదేమీ లేక పలు ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రులను ఆశ్రయిస్తున్నారు. జిల్లాలో ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లోనే అధికంగా కాన్పులు జరగాలంటే ముందుగా మత్తుమందు ఇచ్చే వైద్యులను నియమించాలి.    కోతలే కోతలు ప్రభుత్వ ఆస్పత్రికి వెళ్లి ఇబ్బందులు పడడం ఎందుకని ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రులకు వెళ్లిన గర్భిణులకు సాధారణ కాన్పులకు బదులు సిజేరియన్లు చేస్తున్నారు. సాధారణ కాన్పులు చేస్తే వారికి వచ్చే ఆదాయం తక్కువకావడంతో ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల గడప తొక్కితేచాలు సిజేరియన్లు కానిచ్చేస్తున్నారు. ఇలా ఒక్కొక్కరి నుంచి రూ.25వేల వరకు లాగుతున్నారు. ప్రభుత్వం కేసీఆర్‌ కిట్‌ ప్రవేశపెట్టిన తర్వాత కూడా దందా యథావిధిగానే కొనసాగుతోంది. ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల ఆగడాలకు అడ్డుకట్టపడడం లేదు.    సిబ్బంది లేక ఇబ్బందులు వనపర్తి జిల్లా ప్రధాన ఆస్పత్రిలో సూపరింటెండెంట్, ఆర్‌ఎంఓ, ఏఓతో పాటు పీడియాట్రిక్‌ ఒకరు, ఐదుగురు కాంట్రాక్టు పద్ధతిలో పనిచేస్తున్న డాక్టర్లు, హెడ్‌నర్సులు ఇద్దరు, నర్సులు 23మంది ఉన్నారు. జిల్లాలోని పలు పీహెచ్‌సీల్లో మరో 28 మంది సిబ్బంది పనిచేస్తున్నారు. కిందిస్థాయి సిబ్బంది సరిపడా ఉన్నా ముఖ్యమైన గైనకాలజిస్టు వైద్యులు మరో ముగ్గురు అవసరం ఉంది.  కొరవడిన వసతులు   జిల్లాలోని ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో మౌలిక వసతులు కొరవడ్డాయి. దీంతో చాలామంది ప్రభుత్వ ఆస్పత్రికి రాకపోవడానికి కారణమని తెలుస్తోంది. మరుగుదొడ్లు పరిశుభ్రంగా లేకపోవడంతో దుర్వాసన వెదజల్లుతున్నాయి. ఆపరేషర్ల ద్వారా  ప్రసవం జరిగిన బాలింతలకు వారం పది రోజుల వరకు నిత్యం డాక్టర్ల పర్యవేక్షణ అవసరం ఉంటుంది. కానీ ప్రతిరోజు ఉదయం పరీక్షించి వెళితే మరుసటి రోజు వరకు డాక్టర్లు అటువైపే కన్నెత్తి చూడడమే లేదు. దీనివల్ల కూడా కొంతమంది ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల వైపు మొగ్గుచూపుతున్నారు. 


 ► సుఖప్రసవానికి అవకాశం ఉన్నా.. ఆపరేషన్లు
 ► ప్రైవేట్‌ హాస్పిటళ్లలో పెరుగుతున్న డెలివరీలు
 ► ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో తగ్గుముఖం
 ► అరకొర వసతులు, సర్కారు వైద్యుల నిర్లక్ష్యమే కారణం
  
 నల్లగొండ టౌన్‌ : కాన్పుల్లో 69 శాతం సిజేరియన్‌ ఆపరేషన్లు చేస్తూ రాష్ట్రంలోనే ఉమ్మడి నల్లగొండ జిల్లా నాలుగో స్థానంలో నిలవడం ఆందోళన కలిగిస్తోంది. సుఖ ప్రసవాలు జరిగే అవకాశం ఉన్నా.. పలు ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో ఆపరేషన్లు చేసి కాన్పులు చేయడం పరిపాటిగా మారింది. కాసుల కక్కుర్తితో ప్రైవేట్‌ వైద్యులు సిజేరియన్‌ ఆపరేషన్ల వైపు మొగ్గుచూపుతున్నట్లు ఆరోపణలున్నాయి. ప్రతి గర్భిణిæ ప్రభుత్వ ఆస్పత్రిలో ప్రసవించేలా చూడాలి.. తల్లీబిడ్డకు అవసరమైన  వైద్య పరీక్షలు, సేవలను ఉచితంగా అందించడంతో పాటు వారికి అవసరమైన పౌష్టికాహారాన్ని , వ్యాధి నిరోధక టీకాలను అందించడం ద్వారా మాతాశిశు మరణాల సంఖ్యను పూర్తిగా తగ్గించాలన్నది కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల ఉద్దేశం. ఇందులో భాగంగా జాతీయ  ఆరోగ్య మిషన్‌ (ఎన్‌హెచ్‌ఎం) పథకం కింద వైద్య, ఆరోగ్య శాఖ ద్వారా జిల్లాలో కోట్లాది రూపాయలను ఖర్చు చేస్తున్నారు. 
  
 గర్భిణుల కోసం వివిధ పథకాలను అమలు చేయడం  ద్వారా  ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాలు, 24 గంటల పీహెచ్‌సీలు, ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో ప్రసవాల సంఖ్యను పెంచాలన్నది లక్ష్యం. కానీ.. ఇందుకు విరుద్ధంగా జిల్లాలోని ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో ప్రసవాల సంఖ్య రోజురోజుకూ తగ్గుతూ వస్తుంది. అదే స్థాయిలో రోజురోజుకూ జిల్లాలోని ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో ప్రసవాల సంఖ్య పెరుగుతుండడం గమనార్హం. 
  
 ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో తగ్గుతున్న ప్రసవాలు
 జిల్లాలోని ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో అరకొర వసతులతోపాటు వైద్యులు, సిబ్బంది ప్రదర్శించే అలసత్యం కారణంగా ప్రజలు ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల వైపు మొగ్గుచూపుతున్నారు. కాన్పులు కోసం ప్రభుత్వ ఆస్పత్రులకు పోతే వైద్యులు సరిగ్గా పట్టించుకోరనే భావన వారిలో నెలకొనడమే ఇందుకు కారణం. ఈ క్రమంలో ఎక్కువ శాతం మహిళలు ప్రైవేట్‌  ఆస్పత్రుల్లో కాన్పుల కోసం చేరుతున్నారు. దీన్ని ఆసరాగా తీసుకుని ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల నిర్వాహకులు ప్రసవాల కోసం వచ్చే వారి నుంచి వేలాది రూపాయలను వసూళ్లు చేస్తున్నారు. బీద, బిక్కి అనే తేడా లేకుండా వివిధ రకాల పరీక్షలు, స్కానింగ్‌ల పేరుతోపాటు సుఖప్రసవం జరిగే అవకాశం ఉన్పప్పటికీ.. డబ్బులకు కక్కుర్తి పడి ఆపరేషన్లకు పూనుకుంటున్నారనే ఆరోపణలు వినిపిస్తున్నాయి. ముఖ్యంగా కోదాడ , మిర్యాలగూడ, నల్లగొండ, దేవరకొండ, భువనగిరి, హుజూర్‌నగర్‌ ప్రాంతాల్లోని ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో సిజేరియన్‌ ఆపరేషన్ల దందా జోరుగా సాగుతోంది.  ఆపరేషన్‌తో పాటు ఇతర పరీక్షలు, రూము అద్దె ఇతర ఖర్చుల పేరుతో ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రులు ఒక్కొక్కరి నుంచి సుమారు రూ. 20 వేల  నుంచి రూ.30 వేల వరకు వారివారి స్థాయిని బట్టి దండుకుంటున్నాయి.  
  
 అవసరం లేకున్నా ఆపరేషన్లు చేస్తే చర్యలు..
 సిజేరియన్‌ ఆపరేషన్లు అవసరం లేకున్నా చేస్తే ఆ ఆస్పత్రులపై చర్యలు తీసుకుంటాం. ఆస్పత్రిని సీజ్‌ చేయడానికి కూడా వెనుకాడం. సిజేరియన్‌ ఆపరేషన్‌ చేయాలంటే కొన్ని నిబంధనలు ఉన్నా యి. ఆ మేరకు మాత్రమే.. తప్పనిసరి పరిస్థితుల్లో చేయాలి. ఐఎంఏ ద్వారా ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల నిర్వాహకులతో ఇదివరకే సమావేశం నిర్వహించి.. వివరించాం. సాధారణ ప్రసవాలపై గర్భిణులకు ఆశాకార్యకర్తలు, ఏఎన్‌ఎంలతో అవగాహన కల్పిస్తున్నాం. సిజేరియన్లలో జిల్లా నాలుగో స్థానం ఉండడం ఆందోళన  కలిగించే అం«శం. ఈ మేరకు పటిష్ట చర్యలు తీసుకుంటాం– డాక్టర్‌ భానుప్రసాద్‌నాయక్, డీఎంహెచ్‌ఓ, నల్లగొండ


 సందేహం
 నా వయసు 25. నాకు ఇద్దరు పిల్లలు. బాబుకు మూడేళ్లు, పాపకు రెండేళ్లు. రెండు సిజేరియన్ ఆపరేషన్లు జరిగాయి. డెలివరీ అయిన అయిదు నెలల వరకు దూరంగా ఉండాలని, లేదంటే సమస్యలు వస్తాయని ఫ్రెండ్స్ చెప్పారు. కానీ మా ఆయన బలవంతం మీద మేము కలిశాం. ఆ తర్వాత చాలా మంటగా అనిపించింది. యోని మొదలు, చివర చీలింది. నాకు బ్లీడింగ్ ఆగిపోయింది. కలిసినప్పటి నుంచి కుట్ల దగ్గర నొప్పిగా ఉంది. నాకు చాలా భయంగా ఉంది. ఏదైనా సమస్య కానీ, ఇన్‌ఫెక్షన్ కానీ వస్తాయా? ప్రెగ్నెన్సీలాగే కడుపు లావుగా ఉంది. నేను ఎలాంటి జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి. అలాగే ఎలాంటి వ్యాయామాలు చేసి ఈ కడుపును తగ్గించుకోవాలి. దయచేసి పరిష్కారం చెప్పండి?
  - జ్యోతి, అనంతపురం
  
 సాధారణంగా సిజేరియన్ ఆపరేషన్ అయిన మూడు నెలల తర్వాత కుట్లలో నొప్పి ఏమీ లేకుండా ఉండి, బ్లీడింగ్ కాకుండా, నీరసం లాంటి ఇబ్బంది ఏమీ లేకపోతే.. నాలుగో నెల నుంచి భార్యభర్తలు కలవచ్చు. మీరు ఏ నెలలో కలిశారో రాయలేదు. ఇప్పటికీ ఇంకా నొప్పి, దురద ఉంటే ఒకసారి గైనకాలజిస్ట్‌ని సంప్రదించి చికిత్స తీసుకోవడం మంచిది. కాన్పుల తర్వాత తొమ్మిది నెలలు బిడ్డను మొయ్యడానికి గాను పొట్ట మీద సాగిన చర్మం, కండరాలు మొత్తంగా సాధారణ స్థితికి రావు. పొట్ట కండరాలు, చర్మం వదులవడం, పొట్టలో కొవ్వుపేరుకు పోవడం వల్ల పొట్ట లావుగా కనిపిస్తుంది. దీనిని చాలావరకు తగ్గించడానికి నడక, పొట్టకు సంబంధించిన వ్యాయామాలు వంటివి పాటించవలసి ఉంటుంది. ఇవి మీరు సొంతంగా చెయ్యలేనప్పుడు ఫిజియోథెరపిస్ట్‌ను సంప్రదించి వారి సమక్షంలో కొన్ని రోజులపాటు అబ్డామినల్ వ్యాయామాలు నేర్చుకొని, తర్వాత వాటిని పాటిస్తే సరిపోతుంది.
  
 నా వయసు 26. నా బరువు 80. నాకు PCOD ప్రాబ్లమ్ ఉంది. నాకు పెళ్లై నాలుగేళ్లు అవుతుంది. కానీ ఇంకా పిల్లలు లేరు. నాకు ఎనిమిది ఐయూఐ సైకిల్స్ అయ్యాయి. ఇప్పుడు డాక్టర్ నన్ను నాలుగు నెలలు ట్రీట్‌మెంట్‌ను ఆపేయమన్నారు. ఈ నాలుగు నెలలు నాకు ఫోలిక్ యాసిడ్ ట్యాబ్లెట్లు, ఓరల్ కాంట్రాసెప్టివ్ పిల్స్ వాడమని చెప్పారు. ఈ రెండు ట్యాబ్లెట్స్ వేసుకుంటే కూడా ప్రెగ్నెన్సీ వచ్చే అవకాశాలు ఉన్నాయన్నారు. ఇది ఎంతవరకు కరెక్ట్ అన్నది సందేహంగా ఉంది. నాకు సరైన సూచనలను దయచేసి ఇవ్వగలరు.    
  - దీపిక, కాకినాడ
  
 మీకు PCOD ప్రాబ్లమ్ ఉంది. అలాగే 80 కిలోల బరువు కూడా ఉన్నారు. బరువు ఎక్కువ ఉండి, ్కఇైఈ ఉన్నప్పుడు హార్మోన్ల అసమతుల్యత ఎక్కువగా ఉండడం వల్ల అండం నాణ్యత సరిగా ఉండదు. దానివల్ల అది సరిగా వీర్యకణాలతో ఫలదీకరణ చెందకపోవడం లేదా గర్భాశయం పిండాన్ని అందిపుచ్చుకోకపోవడం వంటి సమస్యలు ఏర్పడతాయి. దాంతో మీకు గర్భం నిలవడానికి ఇబ్బంది అవుతుంది. మీ డాక్టర్ సలహా మేరకు కొన్ని నెలలు చికిత్సకు వ్యవధి ఇచ్చి ఆగవచ్చు.
 
 ఈ లోపల బరువు కూడా కనీసం 5-10 కిలోల వరకు తగ్గడానికి ప్రయత్నించాలి. దీని కోసం వ్యాయామాలు, యోగా, పరిమితమైన ఆహారం వంటివి పాటించాలి.ORAL CONTRACEPTIVE PILLS వాడేటప్పుడు గర్భం రాదు. ఈ వ్యవధిలో పిల్స్ వాడటం వల్ల PCODతో ఉండే హార్మోన్ల అసమతుల్యత కొద్దిగా తగ్గి, అవి ఆపిన తర్వాత కొందరిలో గర్భం దానంతట అదే నిలిచే అవకాశాలు పెరుగుతాయి. లేదంటే మళ్లీ ఇన్‌ఫర్టిలిటీ చికిత్స తీసుకుంటే, త్వరగా గర్భం నిలిచే అవకాశాలు పెరుగుతాయి. బరువు తగ్గడం వల్ల కూడా PCOD తో ఉండే హార్మోన్ల అసమతుల్యత చాలా వరకు తగ్గుతుంది.
  
 నాకు ఇప్పుడు 22 ఏళ్లు. ఇంకా పెళ్లి కాలేదు. పిరుదుల్లో మంట, దురదలాగా వస్తోంది. ఇది వచ్చి వెళ్తూ ఉంటోంది. తగ్గింది కదా అని అనుకునేలోపే మళ్లీ వస్తోంది. వేగంగా నడిచినప్పుడు ఈ మంట, దురద బాగా తెలుస్తోంది. కానీ ఏదో ద్రవం లాంటిది కారినట్టు అనిపించి వెంటనే తగ్గిపోతుంది. ఒక్కోసారి మోషన్‌కి వెళ్లిన కొద్దిసేపటికి తెలుస్తుంది. మరోసారి ఎలాంటి సెన్సేషన్ లేకుండా మామూలుగానే వస్తుంది. మోషన్‌కి వెళ్లేటప్పుడు బ్లడ్ కానీ నొప్పి కానీ ఏమీ ఉండవు. నెల నుంచి యూరిన్ ఇన్‌ఫెక్షన్‌కు యాంటీ బయోటిక్స్ వాడుతున్నాను. డాక్టర్ దగ్గరకు వెళ్లాలంటే భయంగా ఉంది. నా ప్రాబ్లమ్‌కు సొల్యూషన్ చెప్పండి.
  - లోహిత
  
 డాక్టర్ దగ్గరకు వెళ్లాలంటే భయంగా ఉందని, సొంతంగా మందులు (యాంటీ బయోటిక్స్) వాడటం మంచిది కాదు. కడుపులో నులిపురుగులు ఉన్నా దురద, తెల్లబట్ట అవడం లేదా యోనిలో ఇన్‌ఫెక్షన్స్, మలాశయ మార్గం నుంచి క్రిములు యోని భాగంలోకి ప్రవేశించినా, ఫంగల్ ఇన్‌ఫెక్షన్స్ ఉన్నా కూడా యోని దగ్గర నుంచి తొడల మధ్యలో ద్రవాలు కారడం, దాని ద్వారా మంట, దురద ఏర్పడతాయి. రక్తహీనత ఉన్నా ఈ సమస్య మాటిమాటికీ వస్తుంటుంది. ఓసారి గైనకాలజిస్ట్‌ను సంప్రదించడం మంచిది. వారు మిమ్మల్ని పరీక్షించి, దానికి సంబంధించిన చికిత్సను కూడా మీకు అందిస్తారు. కారణం తెలుసుకోకుండా సొంతంగా నెలపాటు యాంటీ బయోటిక్స్ వాడితే నీరసం, ఇతర ఫంగల్ ఇన్‌ఫెక్షన్స్ వచ్చే అవకాశాలు ఎక్కువగా ఉంటాయి.    
 - డా॥వేనాటి శోభ
 లీలా హాస్పిటల్, మోతీనగర్, హైదరాబాద్