ఇస్లామాబాద్‌:  నేరగాళ్ల అప్పగింతకు భారత్‌తో తమకు ద్వైపాక్షిక ఒప్పందమేమీ లేదని పాకిస్తాన్‌ పేర్కొంది. ముంబై దాడుల సూత్రధారి, లష్కరే తోయిబా వ్యవస్థాపకుడు హఫీజ్‌ సయీద్‌ను అప్పగించాల్సిందిగా పాక్‌ను భారత్‌ కోరడం తెలిసిందే. ఇందుకవసరమైన అన్ని పత్రాలను కూడా పాక్‌కు ఇప్పటికే అందజేసినట్టు విదేశాంగ అధికార ప్రతినిధి అరిందం బాగ్చి వెల్లడించారు. సయీద్‌ను అప్పగించాలంటూ భారత్‌ నుంచి అభ్యర్థన అందిందని పాక్‌ విదేశాంగ శాఖ అధికార ప్రతినిధి ముంతాజ్‌ జహ్రా బలోచ్‌ ధ్రువీకరించారు. అయితే హఫీజ్‌ అప్పగింతకు వీలు కల్పించే ద్వైపాక్షిక ఒప్పందమేదీ ఇరు దేశాల మధ్య లేదన్నారు.

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: ఉమ్మడి హైకోర్టు ఏర్పడే నాటికి దాఖలైన అప్పీళ్లు, కోర్టు ధిక్కార పిటిషన్లు, పునఃసమీక్షా పిటిషన్లలో ఆంధ్రప్రదేశ్‌ రాష్ట్రానికి ముడిపడి ఉన్న వాటిని ఆ రాష్ట్ర హైకోర్టుకు బదిలీ చేయాలా.. వద్దా అన్న అంశంపై ముగ్గురు న్యాయమూర్తులతో కూడిన హైకోర్టు ధర్మాసనం గురువారం విచారణ జరిపింది. వాదనలు విన్న ప్రధాన న్యాయమూర్తి (సీజే) జస్టిస్‌ తొట్టతిల్‌ బి.రాధాకృష్ణన్, న్యాయమూర్తులు జస్టిస్‌ పి.వి.సంజయ్‌కుమార్, జస్టిస్‌ ఎ.రాజశేఖర్‌రెడ్డిలతో కూడిన ధర్మాసనం తీర్పును వాయిదా వేసింది. ఉమ్మడి హైకోర్టు ఏర్పడే నాటికి దాఖలైన అప్పీళ్లు, కోర్టు ధిక్కార పిటిషన్లు, పునఃసమీక్షా పిటిషన్లపై తెలంగాణ హైకోర్టు విచారణ జరపడంవల్ల ఏపీ న్యాయవాదులు పలు ఇబ్బందులు ఎదుర్కొంటున్నారని, ఏపీ హైకోర్టు ఏర్పడిన నేపథ్యంలో ఏపీకి చెందిన కేసులన్నింటినీ కూడా ఆ రాష్ట్ర హైకోర్టుకు బదిలీ చేసేలా నిర్ణయం తీసుకోవాలంటూ ఏపీ హైకోర్టు న్యాయవాదుల సంఘం తెలంగాణ హైకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తికి లేఖ రాసింది. ఈ లేఖను పరిశీలించిన ప్రధాన న్యాయమూర్తి దానిని ప్రజా ప్రయోజన వ్యాజ్యంగా పరిగణించారు. విచారణ సందర్భంగా ధర్మాసనం స్పందిస్తూ, రిట్‌ పిటిషన్లు, సివిల్‌ కేసులు, క్రిమినల్‌ కేసులను ఏపీకి బదలాయించడంలో ఇబ్బంది లేదంది. రిట్‌ అప్పీళ్లు, కోర్టు ధిక్కార పిటిషన్లు, పునః సమీక్షా పిటిషన్లను బదిలీ చేయడం సాధ్యం కాకపోవచ్చంది. ఉద్యోగుల సర్వీసు వివాదాలకు సంబంధించిన కేసుల విషయంలో కూడా తగిన నిర్ణయం తీసుకోవాల్సిన అవసరం ఉందంది. ఉమ్మడి హైకోర్టు ఏర్పడే నాటికి దాఖలైన అప్పీళ్లు, కోర్టు ధిక్కార పిటిషన్లు, పునఃసమీక్షా పిటిషన్లపై విచారణ జరిపే పరిధి ఉమ్మడి హైకోర్టుకు ఉందంటూ పునర్విభజన చట్టంలోని సెక్షన్‌ 40(3) చెబుతోందనిగుర్తు చేసింది.   

సాక్షి, న్యూఢిల్లీ:  మీటూ పేరుతో సాక్షాత్తూ కేంద్రమంత్రిపై లైంగిక ఆరోపణలు చేసి జర్నలిస్టు ప్రియా రమణికి  దేశవ్యాప్తంగా మహిళా జర్నలిస్టులనుంచి భారీ మద్దతు లభిస్తోంది.   ఏకంగా 97మంది లాయర్ల సహకారంతో క్రిమినల్‌ డిఫమేషన్‌  కేసు దాఖలు చేయడంపై  మండిపడుతున్నారు.  ముఖ్యంగా 14మందికిపైగా మహిళల ఆరోపణలను కేంద్రంలోని బీజేపీ సర్కార్‌ ఏమీ పట్టించుకోలేదు.  మంత్రిపై ఎలాంటి చర్యల్ని ప్రకటించలేదు. కనీస విచారణ చేపడతామన్న మాటకూడా మాట్లాడలేదనీ ఇది శోచనీయమని విమర్శించారు.  దేశంలో ఎన్నడూ లేని విధంగా  అక‍్బర్‌ తీసుకున్న చర్య విస్తుగొల్పిందని దుయ్యపట్టారు.  14మంది మహిళలు ఆరోపణలు   చేస్తే కేవలం ప్రియా రమణిపైనే ఎందుకు కేసులని కామిని జైశ్వాల్‌ ప్రశ్నించారు.  దీని వెనుక పెద్దకుట్ర దాగా  వుందని ఆరోపించారు. మరోవైపు  పరువు నష్టం దావాపై ప్రియా రమణి కూడా ట్విటర్‌ లో స్పందించారు. దీనిపై పోరాడడానికి సిద్ధంగా ఉన్నానని స్పష్టం చేశారు. సత్యమే తనకు రక్షణ అని  పేర్కొన్నారు. అనేక మంది మహిళలు అతడిపై చేసిన తీవ్ర ఆరోపణల నేపథ్యంలో కేవలం తనను మాత్రమే బెదిరించడం వేధింపుల ద్వారా  వారి నోరు మూయించాలని  చూస్తున్నారని ఆమె ఆరోపించారు. పలు మహిళా జర్నలిస్టు సంఘాలు  తాజా పరిణామంపై తీవ్ర ఆగ్రహాన్నివ్యక్తం చేశాయి. తక్షణమే అక్బర్‌ తన పదవికి రాజీనామా చేయాలని డిమాండ్‌ చేశాయి. ప్రియా మరణి రమణికి మద్దతుగా దేశాధ్యక్షుడు రామ్‌ నాద్‌ కోవింద్‌కు, ప్రధానమంత్రి నరేంద​ మోదీకి లేఖ రాస్తూ ఒక ప్రకటన విడుదల  చేశాయి. అక్బర్‌ను పదవినుంచి తొలగించాలని,  అలాగే రమణిపై కేసును ఉపసంహరించుకోవాలని డిమాండ్‌ చేసాయి. మరోవైపు  మనీ లైఫ్ ఇండియా మేగజైన్ కు ఎడిటర్ గా వ్యవహరిస్తున్న సుచేతా దలాల్... ప్రియరమణితో పాటు 14మంది ఇతర జర్నలిస్టులు కూడా స్థైర్యం కోల్పోరాదని, ఖర్చులకు కూడా వెరువరాదని హితవు పలికారు. జరిగిన అన్యాయంపై పోరాటం చేయాలంటే ఆర్థికంగా కూడా ఎంతో భరించాల్సి ఉంటుందని చెప్పారు. అయితే ప్రియా రమణి తరఫున వాదించేందుకు ప్రముఖ లాయర్లు చాలా మందే ఉన్నారని, అందుకయ్యే ఖర్చు కూడా తమ శక్తికొద్దీ భరిస్తామని సుచేతా దలాల్ ప్రతిపాదించడంతో... ఆ ట్వీట్ చాలా మంది ఫాలో అవుతూ తాము కూడా మద్దతుగా నిలుస్తామని ప్రకటించడం గమనార్హం. కాగా పలు మహిళా జర్నలిస్టుల  లైంగిక ఆరోపణల నేపథ్యంలో కేంద్రమంత్రి ఎంజే అక్బర్‌ ప్రియా రమణిపై  దాదాపు41 పేజీలతో పరువునష్టం దావావేశారు. కరాంజవాలా సంస్థలోని 97మంది లాయర్లు (30మంది మహిళా లాయర్లు) మద్దతుతో  ఢిల్లీ పాటియాలా హౌస్ కోర్టులో క్రిమినల్‌ డిఫమేషన్‌ దావానునమోదు చేసిన సంగతి తెలిసిందే. Hey @priyaramani and all 14 who have spoke up. Let’s crowd fund your defence. I am sure may top lawyers will help you fight pro bono, but we at @MoneylifeIndia know there are lots of expenses involved! So think about it! Happy to support I am sure thousands of others will too! https://t.co/WmSnOfFKQy — Sucheta Dalal (@suchetadalal) October 15, 2018 My statement pic.twitter.com/1W7M2lDqPN — Priya Ramani (@priyaramani) October 15, 2018


 రెండో మాట
  
 విద్వత్ సంపన్నులైన పతంజలి శాస్త్రి, వివన్ బోస్, ఎస్.ఆర్.దాస్, హిదయతుల్లా, కృష్ణయ్యర్, పి.ఎన్. భగవతి లాంటి హేమాహేమీలు గొప్ప న్యాయమూర్తులుగా ప్రధాన న్యాయమూర్తులుగా పనిచేసిన కాలంతో పోల్చుకుంటే మన ప్రస్తుత దశ మరింత ప్రగతిశీలం కావాలని కోరుకోవడం తప్పుకాదు! ప్రస్తుత ప్రధాన న్యాయమూర్తి జస్టిస్ ఠాకూర్ ఇటీవల కొన్ని కేసుల విచారణ సందర్భంగా వేస్తున్న విజ్ఞానదాయకమైన ప్రశ్నలు గమనిస్తుంటే జమ్ము-కశ్మీర్‌లో ఆయన నెలకొల్పిన కీర్తిప్రతిష్టలు గుర్తుకురాక మానవు!
  
 ‘పరువు నష్టం కేసులలో సత్యం/వాస్తవం అనేది డిఫెన్స్ కాజాలదు’
  (ఇండియన్ పీనల్ కోడ్ 499-500 సెక్షన్ల ప్రకారం)
 ‘పరువు నష్టం కేసులలో సత్యం లేదా వాస్తవం అనేది డిఫెన్స్ కాకపోతే మరేదీ డిఫెన్స్?’
  (ఈ వ్యాసకర్త ఒక దినపత్రిక సంపాదకునిగా ఉన్నకాలంలో, వేరొక
 పత్రిక యాజమాన్యం కళాఖండాల తరలింపు వివాదం మీద సుప్రీంకోర్టులో వేసిన రిట్‌పిటిషన్‌ను అనుమతించిన సందర్భంగా-ఎస్‌ఎల్‌పి సివిల్ సూట్ 13568 /2003- గౌరవ న్యాయమూర్తి చేసిన వ్యాఖ్య)
  
 ఈ రిట్‌ను ఈ వ్యాసకర్త తరఫున దాఖలు చేసిన సీనియర్ న్యాయవాది 499 సెక్షన్ భాషను గౌరవ న్యాయమూర్తి దృష్టికి తీసుకువచ్చారు. కేసులో ‘సత్యం’ (ట్రూత్ ఈజ్ నాట్ డిఫెన్స్) డిఫెన్స్ కాకుంటే, మరేదట? అని న్యాయమూర్తి ప్రశ్నించారు. అప్పుడు సీనియర్ న్యాయవాది న్యాయమూర్తి ఆసనం మీద ముద్రించి ఉన్న ‘సత్యమేవ జయతే’ అన్న సూక్తిని గురించి గుర్తు చేశారు. వెంటనే రిట్‌ను స్వీకరించారు. కానీ ఆ రిట్‌ను దాఖలు చేసిన 13 ఏళ్ల తరు వాత కూడా ఇప్పటికీ అది విచారణకు రాకపోవడం ఆశ్చర్యకరం.
 
 కానీ ఐదేళ్ల తరువాత ఇదే పరువు నష్టం వివాదంలో ‘ది హిందూ’ దినపత్రిక కేసు సుప్రీంకోర్టు విచారణకు వచ్చింది. కేసు కొట్టివే శారు కూడా. ఏది ఏమైనా కేసుల విచారణలో అసాధారణ జాప్యం ఒక వాస్తవం. ఇందుకు కారణాలను ప్రధాని మోదీ హాజరైన న్యాయమూర్తుల సంయుక్త సదస్సులో ప్రస్తుత గౌరవ ప్రధాన న్యాయమూర్తి ఆవేదనతో ప్రస్తావించారు. పెద్ద సంఖ్యలో న్యాయమూర్తుల నియామకాలు జరగాలని సూచించారు.
 
 వలసవాదుల ఉచ్ఛిష్టమే పరువునష్టం
 ఈ ప్రస్తావన ఇక్కడ తేవడానికి కారణం ఉంది. రాజకీయ, పత్రికారంగాలలో వ్యక్తమయ్యే భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛలో, భిన్నాభిప్రాయాల ప్రకటనలను అదుపు చేసే పరువు నష్టం కేసులలో క్రిమినల్ డిఫమేషన్ చట్టాన్ని సమర్ధిస్తూ ఇద్దరు సుప్రీంకోర్టు న్యాయమూర్తుల బెంచ్ తీర్పు చెప్పింది. వలసపాలనా వశేషంగా సంక్రమించిన శిక్షా స్మృతిలోని ఈ క్రిమినల్ సెక్షన్‌ను రద్దు చేయా లని కోరుతూ పలువురు ప్రసిద్ధులు (ఒక బీజేపీ నేత సహా) దాఖలు చేసిన పిటిషన్ల మీద ఆ ఇద్దరు సభ్యుల బెంచ్ తీర్పు చెప్పింది.
 
 అవినీతి, ప్రజా వ్యతిరేకత వంటి అంశాల మీద పత్రికలు, విలేకరులు, సంపాదకులు ఎవరూ వార్తలు వంటివి ప్రచురించకుండా, ఉద్యమాలు చేపట్టకుండా బ్రిటిష్ పాల కులు క్రిమినల్ డిఫమేషన్ క్లాజులను చేర్చుకున్నారు. ఆ ఉచ్చిష్టాన్నే స్వతంత్ర భారత పాలకులు అందిపుచ్చుకున్నారు. స్వాతంత్య్రం వచ్చిన నాటి నుంచి, ఈ రోజు దాకా చేసిన చట్టాలు 5000 అని అంచనా. వీటి మూలాలన్నీ వలస పాలన నుంచి సంక్రమించిన చట్టాలలోనివే. వాటి చాటునే కాంగ్రెస్, బీజేపీ పాలకులు తమ ప్రయోజనాలకు అనుకూలంగా కాలక్షేపం చేస్తున్నారు. ఇలాంటి వాస్తవాలను ప్రజలు గ్రహించకుండా, గ్రహించినా నిరసనకు అవ కాశం లేకుండా చేసేందుకు పత్రికలను, ఇతర ప్రసార మాధ్యమాలను కట్టడి చేసేందుకు ప్రయత్నిస్తున్నారు.
 
 భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛను, భిన్నాభిప్రాయాల వ్యక్తీకరణను పాలకులు ఎప్పుడైతే ‘సెడిషన్’పేరుతో ప్రకటించడానికి సాహసించారో, అప్పుడే సుప్రీంకోర్టు, ఇతర కోర్టులు, కొందరు న్యాయ మూర్తులు కూడా ఒత్తిళ్లను ఎదుర్కొనక తప్పని పరిస్థితి వచ్చింది. గూఢచారి సంస్థలు, ఆర్థిక సంస్థలు ఏలికల ప్రయోజనాల కోసం రాజ్యాంగం నిర్దేశించిన తమ స్వతంత్ర ప్రతిపత్తిని కాపాడుకోలేని దురదృష్టకర పరిణామం ఎమర్జెన్సీ కాలం నుంచే ప్రారంభమైంది. సుప్రీంకోర్టు సీనియర్ న్యాయమూర్తి హెచ్‌ఆర్ ఖన్నా, మరో ఇద్దరు ముగ్గురు న్యాయమూర్తులు మినహా మిగిలిన ధర్మాసన శాఖలు నిరంకుశ పాలనా వ్యవస్థకు లొంగి తీర్పులు ఇవ్వడం ప్రారం భించాయి. అన్ని ప్రాథమిక హక్కులు కుప్పకూలి, హెబియస్ కార్పస్ రిట్‌ను సయితం సమర్పించడానికీ, కోర్టులు స్వీకరించడానికీ వీలులేని ‘ఎమ ర్జెన్సీ’లో సాహసించి రిట్‌ను స్వీకరించి వందలాది మంది డిటెన్యూలను విడు దల చేస్తూ చరిత్ర పుటలలో శాశ్వతంగా నిలిచిపోగల చర్య తీసుకున్నవారు జస్టిస్ ఖన్నా.
  
 చట్టంలోని క్రిమినల్ డిఫమేషన్ సెక్షన్‌ను ఇద్దరు సభ్యుల బెంచ్ సమర్థిస్తూనే, మరో వైపున ‘భిన్నాభిప్రాయ ప్రకటన ఉండరాద’ని తీర్పు ఉద్దేశం కాదని, ఎదుటి వ్యక్తి గౌరవానికి భంగం లేకుండా సౌభ్రాతృత్వ భావాన్ని పెంపొందించాలన్నదే తీర్పు భావన అనీ ప్రకటించింది. కానీ ఆ లక్ష్యాన్ని రాజ్యాంగం ప్రకారం ప్రాథమిక హక్కుల పరిధిలో సాధించి పెట్టే లక్ష్యంతో ఆర్థిక దోపిడీని అరికట్టేందుకు దేశ సంపదను ప్రజా బాహుళ్యం అనుభవించకుండా చేసే కొలది మంది దగాకోరుల చర్యలను, భూబకా సురుల చర్యలను కార్పొరేట్ వర్గాల దుశ్చర్యలను మీడియా బహిర్గతం చేయడాన్ని ఏమని పిలుద్దాం? రాజ్యాంగంలోని ప్రాథమిక హక్కుల రక్షణ అధ్యాయానికి ఇచ్చినంత ప్రాధాన్యాన్ని సామాన్యుల జీవితాలను సుఖ మయం చేయడానికి దోహదం చేసే ఆదేశిక సూత్రాల(డెరైక్టివ్ ప్రిన్సిపుల్స్) అధ్యాయానికి పాలకులు ఎందుకు ఇవ్వడంలేదో చెప్పాలి.
 
 అలాగే ఒక అధ్యా యాన్ని (ప్రాథమిక హక్కు - ఆస్తి హక్కులను) కోర్టులను ఆశ్రయించి అమలు చేయించుకోడానికి అవకాశం కల్పించి, మరో రాజ్యాంగ ఆదేశాల అధ్యాయాన్ని ఎందుకు తొక్కిపెడుతున్నారో కూడా న్యాయస్థానాలు సమా దానం చెప్పాల్సి ఉంటుంది! ‘2-జి’ స్కాముల తర్వాత, న్యాయ వ్యవస్థలో జడ్జీల నియామకాల నిర్ధారణకు జ్యుడీషియరీ స్థానే జాతీయ స్థాయి జ్యుడీషియల్ కమిషన్ ఏర్పరచాలన్న (అనుకూలుర నియామకాల కోసం) మోదీ పట్టుబట్టినప్పుడు సుప్రీం నిరాకరించినప్పటి నుంచీ రాజ్యాంగ సంస్థల మధ్య ఘర్షణ వస్తూనే ఉంది. బొమ్మైకేసులో సుప్రీంకోర్టు కర్ణాటకలో రాష్ట్రపతి పాలన వేధింపును ప్రశ్నించి, పార్టీల బలాబలాల నిరూపణకు శాసనసభ మాత్రమే వేదికని జస్టిస్ జీవన్‌రెడ్డి ప్రభృతులతో కూడిన రాజ్యాంగ విస్తృత ధర్మాసనం తీర్పు ఇచ్చింది.
 
 అయినా మోదీ ప్రభుత్వం కూడా ఉత్తరాఖండ్‌లో, అరుణాచల్‌ప్రదేశ్‌లో కాంగ్రెస్ పాలనను కూల్చడానికి రాష్ట్రపతిని చాటు చేసుకుంది. సుప్రీం జోక్యంతో ఉత్తరాఖండ్‌లో రాష్ట్రపతి పాలన రద్దయింది. ఈ పరిణామం మోదీ ప్రభుత్వానికి చుక్కెదురే. ఇక ఊరట ఎక్కడ లభించిందంటే - భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛను ‘దేశద్రో హం’గా భావిస్తున్న బీజీపీ పాలకులకు తాజాగా సుప్రీం ద్విసభ్య ధర్మాసనం పత్రికా స్వేచ్ఛకు విధించిన షరతులు ‘వ్యక్తి పరువునష్టం సమాజం మీదనే ఎక్కుపెట్టిన నేరం’గా ప్రకటించింది. అది కూడా ఏ సమయంలో? సివిల్ డిఫమేషన్‌ను ఉంచి, చట్టంలోని ‘క్రిమినల్ డిఫమేషన్’ సెక్షన్‌ను రద్దు చేయా లని ప్రపంచ వ్యాప్తంగా కోరుతున్న దశలో ఈ ప్రకటన వచ్చింది.  
 
 ఇటీవల కాలంలో ఎన్నో విషయాలలో ధర్మాసన చైతన్యాన్ని ఆచరణలో చూపగలుగు తున్న సుప్రీంకోర్టు ఈ విషయంలోనూ ముందంజ వేయాలి. ద్విసభ్య ధర్మాసనం ధృవపరచిన క్రిమినల్ డిఫమేషన్ సెక్షన్‌ను సుప్రీం ప్రత్యేక రాజ్యాంగ ధర్మాసనం తక్షణం సమావేశమై కొట్టివేయాలి. ఎందుకంటే, ‘న్యాయ వ్యవస్థ ఒక్కో అడుగు చొప్పున ఒక్కో ఇటుకను పేర్చుకుంటూ శాసన వ్యవస్థనే ఆక్రమిస్తోంద’ని కేంద్ర మంత్రి అరుణ్‌జైట్లీ (11-5-2016) హెచ్చరికగానే ప్రకటించారు. ‘మా మంత్రి పదవులను కోరుకునే పక్షంలో జడ్జీలు తమ హోదాలను వదులుకుని వచ్చి ఎన్నికల్లో పోటీ చేసుకోవచ్చు’నని అదే రోజున మరో కేంద్రమంత్రి గడ్కారీ సవాలు విసిరాడు!
 
 అమెరికాలో పెట్టు బడి దోపిడీ వ్యవస్థకు వ్యతిరేకంగా ప్రగతి భావాల వ్యాప్తి ఉధృతంగా సాగు తున్న రోజుల్లో కొందరు అమెరికన్ జడ్జీలు మార్క్సిజం లేదా కమ్యూనిజం, సోషలిజం అన్న పదాలు వినడానికి, వాడడానికి భీతిల్లి పోతున్న ఘడియలలో జస్టిస్ బ్రాండీస్, హోమ్స్ లాంటి ఉద్దండులైన అమెరికన్ న్యాయమూర్తులు (విట్నీ ఁ కాలిఫోర్నియా కేసు) ఎలాంటి చైత న్యంతో స్పందించారో వినడం ఒక సుకృతం:
 
 ‘‘అమెరికా విమోచనోద్యమకారుల, స్వాతంత్య్రప్రదాతల, ప్రజల సంతోషానికి, ధైర్య సాహసాలకి వెనకనున్న రహస్యం వారు స్వేచ్ఛ, స్వాతం త్య్రాలని విశ్వసించారు. వ్యక్తి స్థాయిలో ఎవరో పిడుగులా వచ్చి తన వ్యక్తి త్వాన్ని భంగపరుస్తారన్న భయం, భీతి వ్యక్తి భావప్రకటనా స్వేచ్ఛనూ, సమావేశ స్వేచ్ఛనూ అణచి వేయడానికి సాకు కారాదు. చేతబడులు చేసే మంత్రగత్తెలున్నారన్న భయంకొద్దీ మనుషులు స్త్రీలను వెంటాడి తగలబెట్టే వారు. ఇలాంటి హేతు విరుద్ధమైన భయాల బంధనాల బానిసత్వం నుంచి మనుషుల్ని బయట పడవేయడమే భావస్వేచ్ఛ బాధ్యత, కార్యాచరణం. భావ స్వేచ్ఛను, భావ ప్రకటననూ అణచివేయాలంటే, భావ స్వేచ్ఛను అనుమతించడంవల్ల ఏదో తీవ్రమైన చెడు వాటిల్లబోతుందన్న భయానికి హేతుబద్ధమైన పునాది ఉండితీరాలి’’! ఈ భావ స్వేచ్ఛ గురించిన చర్చ వాదోపవాదాలు జరిగిన తర్వాతనే మన సుప్రీంకోర్టు అనేక కేసులలో రాజ్యాంగంలోని 19(2) అధికరణలో భావప్రకటనా స్వేచ్ఛ పూర్వరంగంలో ‘హేతుబద్ధమైన అదుపాజ్ఞలు’ అన్న క్లాజును చొప్పించింది.
 
 సత్యవార్త నుంచి రక్షణ లేకుంటే...
 సుప్రీం ద్విసభ్య ధర్మాసనం చెప్పిన తీర్పు ప్రకారం పత్రికలుగానీ, ఇతర మాధ్యమాలుగానీ ఒక దురన్యాయాన్ని లేదా దుర్మార్గాన్ని వార్తలుగా రాయకూడని పరిస్థితిని రుద్దినట్టవుతోంది. ఎందుకని? పీనల్ కోడ్ 499 సెక్షన్ కింద ‘సత్యవార్త’ అనేది వార్త రాసిన వాడికి రక్షణ (డిఫెన్స్) కాకుండా పోతుంది కదా! ఈ సెక్షన్ కిందనే బ్రిటిష్ వలస పాలకులు మనల్ని నానా కోర్టులకూ తిప్పి వేధించిన విషయం న్యాయమూర్తులు సహా మనందరికి ‘పరగడుపు’ అయిపోతే ఎలా?! పైగా ‘‘నక్కీరన్’’ పత్రికపై నడిచిన కేసులో సీనియర్ న్యాయమూర్తి జీవన్‌రెడ్డి ఫుల్‌బెంచ్ తీర్పు చెబుతూ సమాచార సాంకేతిక వ్యవస్థ శరవేగాన దూసుకువచ్చి వార్తా మాధ్యమాల రంగాన్ని భారీస్థాయిలో రోజుకొక తీరున ప్రభావితం చేస్తున్న ఈ దశలో ‘‘క్రిమినల్ డిఫమేషన్’’ సెక్షన్‌ను ఎత్తివేసి సివిల్ డిఫమేషన్ కింద వాదోపవాదాలు జరిగి తీర్పులు వెలువరించడం శ్రేయస్కరమని (1994 - రాజగోపాలన్ ఁ తమిళ నాడు కేసు) తీర్పు చెప్పారని గుర్తించాలి!
 
 విద్వత్ సంపన్నులైన పతంజలి శాస్త్రి, వివన్ బోస్, ఎస్.ఆర్.దాస్, హిదయతుల్లా, కృష్ణయ్యర్, పి.ఎన్. భగవతి లాంటి హేమాహేమీలు గొప్ప న్యాయమూర్తులుగా ప్రధాన న్యాయ మూర్తులుగా పనిచేసిన కాలంతో పోల్చుకుంటే మన ప్రస్తుత దశ మరింత ప్రగతిశీలం కావాలని కోరుకోవడం తప్పుకాదు! ప్రస్తుత ప్రధాన న్యాయ మూర్తి జస్టిస్ ఠాకూర్ ఇటీవల కొన్ని కేసుల విచారణ సందర్భంగా వేస్తున్న విజ్ఞానదాయకమైన ప్రశ్నలు గమనిస్తుంటే జమ్ము-కశ్మీర్‌లో ఆయన నెల కొల్పిన కీర్తి ప్రతిష్టలు గుర్తుకురాక మానవు! ‘సత్యాన్ని’ వధించేది ధర్మమూ కాదు, న్యాయమూ కాదు, మరోసారి జడ్జిగారి సీటుపై ధర్మాసన ముద్రను - ‘సత్యమేవజయతే’ ను తలచుకుంటూ, సెలవు! సెలవు!
 
 - ఏబీకే ప్రసాద్
  సీనియర్ సంపాదకులు
  abkprasad2006@yahoo.co.in


 పరువు నష్టం కేసుల్లో క్రిమినల్ నేర చట్టంకింద చర్యలకు వీలు కల్పిస్తున్న భారత శిక్షాస్మృతి(ఐపీసీ)లోని సెక్షన్ 499, సెక్షన్ 500లు...నేర విచారణ ప్రక్రియా స్మృతి(సీఆర్‌పీసీ)లోని సెక్షన్ 119 రాజ్యాంగబద్ధమేనని సుప్రీంకోర్టు శుక్రవారం వెలువరించిన తీర్పు భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛను కాంక్షించే వారందరికీ నిరాశ కలిగిస్తుంది. బ్రిటిష్ వలసవాదులు ఈ దేశంలో తమ పాలనను సుస్థిరం చేసుకు నేందుకూ...ఇక్కడ సాగుతున్న ప్రజా ఉద్యమాలనూ, తిరుగుబాట్లనూ అణిచేం దుకూ తీసుకొచ్చిన కఠిన నిబంధనల్లో ఈ సెక్షన్లు కూడా భాగం. విచారకరమైన విషయమేమంటే మన దేశం గణతంత్రంగా మారి 70 ఏళ్లు కావస్తున్నా 156 ఏళ్లనాటి ఈ అప్రజాస్వామిక చట్టాలూ, సెక్షన్లు ఇంకా పదిలంగానే ఉన్నాయి.
  
 పరువు నష్టాన్ని క్రిమినల్ చర్యగా పరిగణిస్తున్న ఈ సెక్షన్లు వాస్తవాలు వెల్లడించదల్చుకున్న మీడియాకు ఎంత ప్రతిబంధకంగా మారుతున్నాయో... సారాంశంలో పౌరులకు గల తెలుసుకునే హక్కును ఎలా దెబ్బతీస్తున్నాయో ఆ రంగంలో పనిచేస్తున్నవారికి నిత్యానుభవం. అప్పుడప్పుడు కొందరు రాజకీయ నాయకులు కూడా వీటి బాధితులుగా మారుతున్నారు. దాని పర్యవసానంగానే ఈ కేసు సుప్రీంకోర్టు పరిశీలనకు వెళ్లింది. ఈ సెక్షన్లను రాజ్యాంగ విరుద్ధమైనవిగా ప్రకటించాలని కోరుతూ సుప్రీంకోర్టులో తొలుత పిటిషన్ దాఖలు చేసినవారు బీజేపీ ఎంపీ సుబ్రహ్మణస్వామి. అనంతరకాలంలో కాంగ్రెస్ ఉపాధ్యక్షుడు రాహుల్‌గాంధీ, ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ అధినేత, ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రి కేజ్రీవాల్ ఈ కేసులో కక్షిదారులుగా చేరారు. అయితే ఈ ముగ్గురూ పరువునష్టం నిబంధనలు చెల్లబోవని ప్రకటించాలని కోరినా వారు ప్రాతినిధ్యంవహిస్తున్న పార్టీలూ, ప్రభుత్వాలూ మాత్రం అందుకు విరుద్ధమైన వైఖరిని తీసుకోవడం ఒక వైచిత్రి.
  
 తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రి జయలలితపై అవినీతి ఆరోపణలు చేసినందుకు సుబ్రహ్మణ్య స్వామిపై ఆరు పరువు నష్టం కేసులు దాఖలయ్యాయి. ఇవన్నీ జయలలిత వ్యక్తిగతంగా కాక తమిళనాడు ప్రభుత్వం దాఖలు చేసిన కేసులు. వీటిని సవాల్ చేస్తూ సుబ్రహ్మణ్యస్వామి తొలుత ఈ పిటిషన్ దాఖలు చేసినప్పుడు కాంగ్రెస్ నేతృత్వంలోని యూపీఏ ప్రభుత్వం అధికారంలో ఉంది. ఈ సెక్షన్లు ఉండితీరాలని ఆ ప్రభుత్వం వాదించింది(ప్రస్తుత ఎన్‌డీఏ సర్కారు వాదనా అదే!). కానీ అధికారం కోల్పోయాక ఇదే ‘పరువునష్టం’ రాహుల్ మెడకు కూడా చుట్టుకుంది. మహాత్ముడి హత్యలో తమ ప్రమేయం ఉన్నదని ఆయన చేసిన ఆరోపణపై ఆరెస్సెస్ పరువునష్టం కేసు దాఖలు చేసింది. పర్యవసానంగా రాహుల్ సుప్రీంకోర్టు తలుపుతట్టారు. ఇక కేజ్రీవాల్‌ది విచిత్రమైన పరిస్థితి. కేంద్రమంత్రులు అరుణ్‌జైట్లీ, నితిన్ గడ్కారీలపై చేసిన అవినీతి ఆరోపణలు ఆయనను బాధితుడిగా మార్చాయి. అందువల్లే ఆయన కూడా సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించారు. మరోపక్క తమ ప్రభుత్వానికి లేదా సీఎం కేజ్రీవాల్‌కూ పరువునష్టం కలిగించేవిధంగా మీడియాలో  వార్తలు, కథనాలు వస్తే వాటిపై కేసులు పెడతామని బెదిరిస్తూ ఢిల్లీ ప్రభుత్వం సర్క్యులర్ జారీచేసింది. నిరసనలు వెల్లువెత్తాక దాన్ని ఉపసంహ రించుకున్నారు. వీటన్నిటినీ చూస్తే అప్రజాస్వామిక చట్టాల విషయంలో ఈ నేతలకు చిత్తశుద్ధిగానీ, సూత్రబద్ధమైన వైఖరిగానీ లేవని అర్ధమవుతుంది.
  
 పరువు నష్టాన్ని క్రిమినల్ చర్యగా పరిగణిస్తున్న సెక్షన్లు నియంతృత్వమైనవి. ‘నేరం’ రుజువైన పక్షంలో రెండేళ్ల జైలు, జరిమానా విధించడానికి ఇవి వీలు కల్పిస్తున్నాయి. అంతకన్నా దారుణమేమంటే ఆ సెక్షన్లకింద ఏళ్ల తరబడి సాగే విచారణ ప్రక్రియ దానికదే ఓ పెద్ద శిక్ష.  నిందితుడు తనపై తప్పుడు ఆరోపణలు చేశాడని ఫిర్యాదీ నిరూపించడం కాక...తాను చేసిన ఆరోపణ సరైందని నిరూపించుకునే బాధ్యత నిందితుడిదేనని సెక్షన్ 499 చెబుతోంది. అంటే నిజమేమిటో తెలిసినా దాన్ని నిరూపించే సత్తా ఉంటే తప్ప అధికారులపైనో, పాలకులపైనో సామాన్య పౌరులు ఆరోపణలు చేయకూడదన్న మాట. అంతేకాదు...అసలు ఒక వ్యక్తి ఎలాంటి ఆరోపణా చేయకపోయినా, అలా చేసినవారితో చేతులు కలిపాడని ఫిర్యాదు అందినా అలాంటి వ్యక్తిపై క్రిమినల్ చర్య ప్రారంభించవచ్చు. అది నిజంకాదని నిరూపించుకోవాల్సిన బాధ్యత అలా ఇరుక్కున్న వ్యక్తిపైనే ఉంటుంది. సామాజిక మాధ్యమాల్లో చేసే విమర్శలు నేరపూరితమని చెబుతున్న ఐటీ చట్టం సెక్షన్ 66ఏ చెల్లదని నిరుడు సుప్రీంకోర్టు తీర్పు వెలువరించినప్పుడు ప్రజాస్వామికవాదులంతా హర్షం వ్యక్తంచేశారు. భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛకు బాసటగా నిలుస్తున్నదని ప్రశంసించారు. ప్రస్తుత తీర్పు దాని స్ఫూర్తిని దెబ్బతీసిందనే చెప్పాలి.
  
 రాజ్యాంగంలోని 19(1)(ఎ) అధికరణ పౌరుల భావప్రకటనా స్వేచ్ఛకు హామీనిస్తోంది. అయితే 19(2) అధికరణ ప్రజా ప్రయోజనాలరీత్యా ఈ స్వేచ్ఛకు ‘సహేతుకమైన’ పరిమితులు విధించే చట్టాలకు అవకాశమిస్తోంది. దేశ సార్వభౌమత్వం, సమగ్రతల పరిరక్షణ, దేశ భద్రత, మిత్ర దేశాలతో సంబంధాలు, ప్రజాభద్రత, నైతికత, పరువునష్టం వంటి అంశాలు ఈ పరిమితుల్లో ఉన్నాయి. ఇందులో ‘పరువు నష్టం’ తప్ప మిగిలినవన్నీ ప్రజా ప్రయోజనాలకు సంబంధించినవి. అదొక్కటీ వ్యక్తుల ప్రయోజనాలకు సంబంధించింది. కనుక దీన్ని ‘సహేతుకమైన పరిమితుల’ జాబితాలో ఉంచరాదని చాలామంది వాదిస్తున్నారు. అయితే భావప్రకటనా స్వేచ్ఛ కోసం ‘పరువు ప్రతిష్టలను కలిగి ఉండే హక్కును సిలువేయలేమని సుప్రీంకోర్టు అంటున్నది. ఆ హక్కు ‘జీవించే హక్కు’లో అంతర్లీనంగా ఉంటుందని చెబుతోంది. అయితే ‘పరువు నష్టం’ పాలకుల చేతుల్లో ఆయుధమై భావప్రకటనాస్వేచ్ఛను హరిస్తుండటాన్ని విస్మరించకూడదు. ఈ విషయంలో మరిన్ని విస్తృతమైన అంశాలు చర్చలోకొచ్చి ఇలాంటి అప్రజాస్వామిక చట్టాలు, నిబంధనలు విరగడ కావాలని ఆశిద్దాం.