స్నో అడ్వెంచర్లకు కులుమనాలి అనువైన ప్రదేశంగా పేరొందింది. డిసెంబరులో కులుమనాలి చూసేందుకు వేలాది మంది సందర్శకులు వెళుతున్నారట. ఈ ప్రాంతం ప్రపంచంలోనే మంచు క్రీడలకు ప్రత్యేకమైనదిగా ఖ్యాతి గడించింది. అదే సమయంలో ఎన్నో కొత్త జంటలకు మనాలి హనీమూన్‌ స్పాట్‌గానూ పిలచుకుంటారు. ఉత్తరాఖండ్‌లోని ఔలి ప్రాంతం నుంచి చూస్తే హిమాలయాలు స్పష్టంగా కనిపిస్తాయి. హిమాచల్‌ప్రదేశ్‌లోని సిమ్లా పర్యాటకుల మనసు దోచుకుంటుంది. అక్కడి ఇళ్లపై మంచు దుప్పటిలా పరుచుకుంటుంది. లద్దాఖ్‌లో మంచు వర్షం పర్యాటకులను కనువిందు చేస్తుంది. జమ్మూకశ్మీర్‌లో కేబుల్‌ కార్‌ ప్రత్యేక ఆకర్షణ. శ్రీనగర్, డార్జిలింగ్, కొడైకెనాల్, ఊటీ తదితర ప్రదేశాలకు పర్యాటకులు ఆసక్తి చూపిస్తున్నారు. అయితే ఈ సమయంలో తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలని నిపుణులు హెచ్చరిస్తున్నారు. వేడిని తట్టుకునే బట్టలు వెంట తీసుకోవడంతో పాటు, వైద్యుల సూచనల మేరకు మందులు సిద్ధంగా ఉంచుకోవాలని పేర్కొంటున్నారు. అక్కడి రహదారులపై అవగాహన కలిగి ఉండాలని సూచిస్తున్నారు. కొత్త అనుభూతినిచ్చింది.. కుటుంబ సభ్యులంతా కలసి మనాలి టూర్‌ వెళ్లాం. ఎనిమిది రోజుల లాంగ్‌ టూర్‌ అది. హైదరాబాద్‌ నుంచి ఢిల్లీ వరకూ విమానంలో వెళ్లాం. అక్కడి నుంచి రాత్రంతా బస్సు ప్రయాణం. మనాలిలో ఒక రోజు బస చేశాం. కొత్త ప్రాంతం మంచు కొండలు, ప్రకృతి అందాలు, గ్రీనరీ మనసుకు హాయిగా అనిపించాయి. నదిలో రాప్టింగ్‌ చేశాం. హోటల్‌లో రాత్రి ఫైర్‌ క్యాంప్‌ ఏర్పాటు చేశారు. అక్కడి వాతావరణం, వస్త్రధారణ కొత్త అనుభూతినిచ్చింది. – విజయ్‌ కుమార్‌ జైన్, హైదరాబాద్‌ప్రయాణం ఇలా.. హైదరాబాద్‌ నుంచి ఢిల్లీ వరకూ విమానంలో ప్రయాణించి, అక్కడి నుంచి వివిధ ప్రాంతాలకు రహదారి మార్గంలో చేరుకోవాలి. యువత కార్, మోటారు సైకిళ్లను అద్దెకు తీసుకుని మంచు కొండల్లో రయ్‌.. రయ్‌..మంటూ దూసుకుపోతున్నారు.

కోల్‌కతా: పశ్చిమ బెంగాల్‌ ఘోర రైలు ప్రమాద ఘటనలో మృతుల సంఖ్య పెరుగుతోంది. ఇప్పటిదాకా 15 మంది మరణించినట్లు అధికారులు ప్రకటించారు. మరో 60 మంది ప్రయాణికులు గాయపడినట్లు చెబుతున్నారు. సహాయక చర్యలు కొనసాగుతుండడం.. క్షతగాత్రులకు తీవ్ర గాయాలు కావడంతో మృతుల సంఖ్య మరింత పెరగొచ్చని అధికారులు అంటున్నారు.సోమవారం ఉదయం ఘోర రైలు ప్రమాదం సంభవించింది. న్యూ జల్‌పాయ్‌గురి వద్ద ఓ గూడ్స్‌ రైలు కాంచనజంగా ఎక్స్‌ప్రెస్‌ రైలును ఢీ కొట్టింది. అస్సాం సిల్చార్‌- కోల్‌కతా సీల్దా మధ్య కాంచన్‌జంగా ఎక్స్‌ప్రెస్‌(13174) నడుస్తుండగా.. ప్రమాదానికి కారణమైన గూడ్స్‌ అగర్తల నుంచి సీల్దా వస్తోంది. ఈ క్రమంలో.. సోమవారం ఉదయం 9గం. ప్రాంతంలో న్యూ జల్‌పాయ్‌గురి రంగపాని-నిజ్బారి స్టేషన్ల మధ్య గూడ్స్‌, కాంచన్‌జంగా ఎక్స్‌ప్రెస్‌ను ఢీ కొట్టింది. पश्चिम बंगाल में रेल हादसा, डाउन कंचनजंगा एक्सप्रेस से टकराई मालगाड़ी, फिलहाल 6 घायलों की सूचनाअभी तक किसी जनहानि की खबर नहीं, राहत और बचाव के लिए रेलवे दल रवाना...#WestBengal #TrainAccident @IRCTCofficial @RailMinIndia pic.twitter.com/mhsDQpXHTw— Manraj Meena (@ManrajM7) June 17, 2024ప్రమాదం ధాటికి రైలు బోగీలు చెల్లాచెదురుగా పడిపోయాయి. ఓ బోగీ గాల్లోకి లేచింది. మూడు బోగీల్లోని ప్రయాణికులు తీవ్రంగా గాయపడ్డారు. సమాచారం అందుకున్న వెంటనే అధికారులు రంగంలోకి దిగి సహాయక చర్యలు చేపట్టారు. క్షతగాత్రులను ఆసుపత్రికి తరలిస్తున్నారు. వీళ్లలో కొందరి పరిస్థితి విషమంగా ఉన్నట్లు తెలుస్తోంది. ప్రమాద నేపథ్యంలో పలు రైళ్లను రద్దు చేశారు. మరికొన్నింటిని దారి మళ్లించారు. ప్రమాదంలో గూడ్స్‌ డ్రైవర్‌, అసిస్టెంట్‌ పైలట్‌.. కాంచన్‌జంగా ఎక్స్‌ప్రెస్‌ గార్డ్‌ మరణించినట్లు రైల్వే శాఖ ధృవీకరించింది. అయితే మృతుల వివరాలను ఇంకా వెల్లడించాల్సి ఉంది.Shocked to learn, just now, about a tragic train accident, in Phansidewa area of Darjeeling district. While details are awaited, Kanchenjunga Express has reportedly been hit by a goods train. DM, SP, doctors, ambulances and disaster teams have been rushed to the site for rescue,…— Mamata Banerjee (@MamataOfficial) June 17, 2024మరోవైపు ఘటన గురించి తెలియగానే ముఖ్యమంత్రి మమతా బెనర్జీ ఘటనా స్థలానికి వెళ్లారు. ఘటనపై రాష్ట్రపతి ద్రౌపది ముర్ము, ఉప రాష్ట్రపతి జగ్దీప్‌ ధన్‌కడ్‌, దేశ ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ తదితరులు సోషల్‌ మీడియా ద్వారా తీవ్ర దిగ్భ్రాంతి వ్యక్తం చేశారు. ప్రమాదంపై రైల్వే శాఖమంత్రి అశ్వినీ వైష్ణవ్‌ ఎక్స్‌ ద్వారా స్పందించారు. 👉:​​​​​​​ (ఫోటో గ్యాలరీ కోసం ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి)ఈ ప్రమాదం బాధాకరమని, సహాయక చర్యలు కొనసాగుతున్నాయని దిగ్భ్రాంతి వ్యక్తం చేశారాయన. ఇంకోవైపు కేంద్రం ప్రమాదంలో మరణించిన వాళ్లకు రూ.2 లక్షల ఎక్స్‌గ్రేషియా ప్రకటించింది. రైల్వే శాఖ తరఫున మృతుల కుటుంబాలకు రూ.10 లక్షలు, తీవ్రంగా గాయపడిన వాళ్లకు 2.5 లక్షలు, గాయపడిన వాల్లకు రూ.50వేలు ప్రకటించారు మంత్రి అశ్వినీ వైష్ణవ్‌. Unfortunate accident in NFR zone. Rescue operations going on at war footing. Railways, NDRF and SDRF are working in close coordination. Injured are being shifted to the hospital. Senior officials have reached site.— Ashwini Vaishnaw (@AshwiniVaishnaw) June 17, 2024ప్రమాదం ఎలా జరిగింది?ప్రమాదం అనంతరం ఆ ప్రాంతమంతా బీతావహ వాతావరణం నెలకొంది. ఒకే ట్రాక్‌పై రెండు రైళ్లు రావడంతోనే ప్రమాదం జరిగిందని స్థానికులు చెబుతున్నారు. అయితే గూడ్స్‌ రైలు సిగ్నల్‌ను పట్టించుకోకుండా వేగంగా క్రాస్‌ చేసి వెళ్లిపోయిందని ప్రాథమికంగా తెలుస్తోంది. అయితే.. ప్రమాదానికి గల కారణంపై రైల్వే శాఖ అధికారిక ప్రకటన చేయాల్సి ఉంది.

1950–లండన్‌: ‘ది ఫాదర్‌ ఆఫ్‌ ఆర్ట్‌ థెరపీ–బ్రిటన్‌’గా ప్రసిద్ధి చెందిన ఎడ్వార్డ్‌ ఆడమ్‌సన్‌ లండన్‌లోని ఒక ఎడ్వర్‌టైజింగ్‌ ఏజెన్సీలో పనిచేసేవాడు. ఆ తరువాత ఈ ఉద్యోగం మానేసి తీరిగ్గా డ్రాయింగ్స్, పెయింటింగ్స్‌ వేయడం మొదలుపెట్డాడు. ఈ క్రమంలోనే అతడికి ‘ఆర్ట్‌ థెరపీ’ మీద ఆసక్తి పెరిగింది. దీన్ని పరిశోధించడానికి కాలికి కుంచె కట్టుకొని ఎన్నో ప్రాంతాలు తిరిగాడు. ఒక హాస్పిటల్‌లో చికిత్స పొందుతున్న జాన్సన్‌ తన పరిసరాల్లోనే పెయింటింగ్‌ ప్రాక్టీస్‌ చేసేవాడు. ఈ పని అతను చురుగ్గా ఉండడానికి కారణం అయింది. దీంతో ఆ ఆస్పత్రిలో ఉన్న చాలామంది ఇతడిని అనుసరించేవారు. నిజానికి వారికి ‘ఆర్ట్‌’లో ఓనమాలు కూడా తెలియవు. తమకు తోచిన రీతిలో సాధన చేసి అద్భుతమైన ఫలితాన్ని పొందేవారు. ఇలాంటివి ప్రత్యక్షంగా చూసిన తరువాత...లండన్‌లో ఓపెన్‌ ఆర్ట్‌ స్టూడియో మొదలుపెట్టి ‘ఆర్ట్‌ థెరపీ’ ఊపు అందుకోవడానికి కారణం అయ్యాడు ఆడమ్‌సన్‌. ‘ఆర్ట్‌ యాజ్‌ హీలింగ్‌’ ‘ఆర్ట్‌ ఫర్‌ మెంటల్‌ హెల్త్‌’‘ఆర్ట్‌ అండ్‌ మెంటల్‌హెల్త్‌’ ‘డార్క్‌నెస్‌ ఇన్‌టు లైట్‌’... మొదలైన పుస్తకాలు రాశాడు. డార్జిలింగ్, పశ్చిమ బెంగాల్‌ ఎడ్వార్డ్‌ ఆడమ్‌సన్‌ రచనలు ఎన్నో చదివి ‘ఆర్ట్‌ థెరపీ’పై ఆసక్తి పెంచుకుంది. వ్యక్తిత్వ వికాస కార్యక్రమాల్లో ఈ కళను ఒక బలమైన ఆయుధంగా చేసుకొని ‘లైఫ్‌ కోచ్‌’గా రాణిస్తుంది ప్రబిక ప్రదాన్‌. ఎంబీఏ చేసిన ప్రబికకు సమాజధోరణులను, వ్యక్తులను సూక్ష్మంగా పరిశీలించడం అంటే ఇష్టం. తనకు ఒక సంఘటన ఎప్పటికీ గుర్తుంటుంది... పెద్ద ఉద్యోగం చేసే ఒకాయన, ఏదో ఫంక్షన్‌ కోసం అత్తారింటికి వెళ్లాడట. అక్కడ సరైన మర్యాద లభించలేదట. అంతే, ఆత్మహత్య చేసుకోవడానికి ప్రయత్నించాడు! అసలు ఒకప్పుడు ఎంతెంత ధైర్యంతో ఉండేవాళ్లు..? కొండంత సమస్య ఎదురొచ్చినా భయపడేవారు కాదు. ఇప్పుడు ఆ ధైర్యం ఎటు పోయింది? చిన్న చిన్న సమస్యలకే కుమిలిపోయే ధోరణి అంతకంతకూ పెరిగిపోతుంది. ఇలాంటి క్లిష్టసమయంలోనే ‘లైఫ్‌ కోచ్‌’గా తన బాధ్యతలను దేశ విదేశాల్లో నిర్వహిస్తుంది ప్రబిక. ‘అమ్మో... ఈ చదువు నేను చదవలేను. చనిపోవాలనిపిస్తుంది’ అనుకునే విద్యార్థిని చదువుపై ఆసక్తి పెరిగేలా చేసి దూసుకుపోయేలా చేసింది. ‘వ్యాపారంలో ఘోరమైన నష్టాలు వచ్చాయి. నుయ్యే గొయ్యే అన్నట్లుగా ఉంది నా పరిస్థితి’ అని ఆవేదన చెందిన వ్యాపారికి ధైర్యం అనే టానిక్‌ ఇచ్చి కొత్త కొత్త వ్యాపారాల్లో రాణించేలా చేసింది ప్రబిక. ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే ఎన్నో ఉదాహరణలు ఉన్నాయి. ‘నాకేం, అంతా సవ్యంగా ఉంది అనుకుంటాం మనం. కాని మన మనసు మూలాల్లో ఎక్కడో ఒకచోట పరాజయం, అవమానం, సంక్షోభం... మొదలైన అవశేషాలు ఎన్నో ఇరుక్కుపోయి ఉంటాయి. మనం ఎంత తేలిగ్గా ఉంటే యుద్ధంలో అంతే తేలికగా విజయం సాధించగలం. మనసులో ఎంత భారం ఉంటే విజయం అంత కష్టం. ఇలాంటి సమయాల్లోనే ఆర్ట్‌ థెరపీ అనేది ఉపయోగపడుతుంది. మనసులోని భారాన్ని తొలిగిస్తుంది’ అంటున్న ప్రబిక స్టార్‌ ఇండియా ‘ది రియల్‌ సూపర్‌ ఉమన్‌’ అవార్డ్‌ అందుకుంది. ఆమెకు అభినందనలు.   రంగుల మంత్రం: ప్రబిక్‌

సాక్షి, న్యూఢిల్లీ: బెంగాల్‌ అస్మిత.. బెంగాల్‌ సంస్కృతి... ఈ మాటలు అసెంబ్లీ ఎన్నికలు సమీపిస్తున్న తరుణంలో టీఎంసీ, బీజేపీ నాయకుల మధ్య ఎక్కువగా వినిపిస్తున్నాయి. ఒకరిపై ఒకరు మాటల యుద్ధం చేసుకుంటూ దూసుకువెళ్తున్నప్పటికీ, రాష్ట్రంలోని అనేకమంది సామాన్యులు ఇప్పటికీ పూట గడవటమే కష్టంగా కాలాన్ని వెళ్ళదీస్తున్నారు. అలాంటి సామాన్యుల్లో బెంగాల్‌కు వన్నె తెచ్చిన తేయాకు తోటల్లో కష్టపడి పనిచేస్తున్న కూలీల వ్యధను పట్టించుకున్న నాథుడే కరువయ్యాడన్న విమర్శలు పెద్ద ఎత్తున వినిపిస్తున్నాయి. ఎన్నికల సమయంలో రాజకీయ నాయకులు చేసే ఉపన్యాసాలు, చేసే వాగ్దానాలు తమ పొట్ట నింపే పరిస్థితి ఏమాత్రం లేదనేది తేయాకు తోటల్లో పనిచేస్తున్న కూలీల మాట. ఇన్నేళ్ళుగా అభివృద్ధికి కోట్లాది రూపాయలు ఖర్చు చేశామని ప్రభుత్వాలు చెబుతున్నప్పటికీ, నేటికీ బెంగాల్‌లో తేయాకు తోటల్లో పనిచేసే కార్మికుల పరిస్థితిలో ఎలాంటి మార్పు కనిపించట్లేదు. పొట్ట నిండేందుకు సరిపడా ఆహారంలేక, తల దాచుకొనేందుకు బలమైన పైకప్పు ఉన్న ఇళ్ళు లేక కార్మికుల పరిస్థితి చాలా దయనీయంగా ఉంది. వీటన్నింటికి తోడు తేయాకు తోటల్లో ఆకులు తీసేటప్పుడు తరుచుగా అడవి జంతులవుల బారిన పడి ప్రాణాలు కోల్పోయే వారు ఉన్నారు.   3.5 లక్షల మంది కూలీలు  ప్రస్తుతం అధికారిక లెక్కల ప్రకారం డార్జిలింగ్, జల్పాయిగురి, అలీపురద్వార్‌ల్లో కలిపి మొత్తం 302 తేయాకు గార్డెన్లు, మరికొన్ని చిన్న తేయాకు తోటలు ఉన్నాయి. అయితే ఇప్పటికే ఈ ప్రాంతాల్లోని 15 తేయాకు తోటలు మూతబడ్డాయి. వీటన్నింటిలో కలిపి సుమారుగా మూడున్నర లక్షల మంది కూలీలు ప్రతీరోజు పనిచేస్తుంటారు. ఇక్కడ పనిచేస్తున్న కార్మికుల రోజువారీ వేతనాలు సైతం ఇతర పనులతో పోలిస్తే చాలా తక్కువగా ఉంటాయి. ప్రస్తుతం కార్మికులకు రోజుకు రూ.202 మాత్రమే కూలీ లభిస్తుంది. ఇది కనీస వేతనం కంటే చాలా తక్కువ. ఒకవేళ తేయాకు తోటలు మూసివేస్తే, కార్మికుల జీవనోపాధికి మరో ప్రత్యామ్నాయం లేని పరిస్థితి ఉంది. తక్కువ వేతనాల కారణంగా చాలీ చాలని ఆహారంతో చాలా మంది కార్మికులు పోషకాహార లోపానికి గురవుతున్నారు. తేయాకు తోటల్లో కార్మికులు వారానికి ఆరు రోజులు తోటల పెంపకం చేయాల్సి ఉంటుంది. ప్రతి కార్మికుడు రోజుకు 25 కిలోల తేయాకు తీయాల్సి ఉంటుంది. ఈ 25 కిలోల తేయాకు తీసేందుకు ఎనిమిది నుంచి తొమ్మిది గంటల సమయం పడుతుంది. ఒకవేళ కూలీలు తెంపిన తేయాకు రోజువారీ బరువు కంటే తక్కువగా ఉంటే కిలోకు మూడు రూపాయల చొప్పున వారికి ఇచ్చే వేతనంలో కోత ఉంటుంది. ఒకవేళ ఎవరైనా 25 కిలోల కంటే అధికంగా తెంపితే మాత్రం వారికి కిలోకు రూపాయిన్నర మాత్రమే వారి వేతనంతో కలిసి చెల్లిస్తారు. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో చాలా చోట్ల తేయాకు తోటలు మూసివేస్తుండడంతో కూలీలకు సకాలంలో వేతనాలు అందట్లేదనే ఫిర్యాదులు కార్మిక శాఖకు వస్తుంటాయి. ప్రభుత్వాలు ఇలాంటి కార్మికుల విషయంలో దృష్టి సారించక పోవడంతో పోషకాహార లోపం, ఇతర వ్యాధులతో బాధపడుతున్న కార్మికులకు అవసరమైన కనీస ఆరోగ్య సదుపాయాలు కూడా లేవని అనధికారిక వర్గాల సమాచారం.   హామీలే... అమలేది?  ఎన్నికలు సమీపించినప్పుడు మాత్రం హామీలు ఇచ్చి, ఆ తర్వాత పట్టించుకున్న వారే కరువయ్యారని కూలీలు వాపోతున్నారు. ప్రస్తుత తృణమూల్‌ కాంగ్రెస్‌ ప్రభుత్వం తేయాకు తోటల్లో పనిచేసే కూలీల అభివృద్ధికి జై జోహార్, చాయ్‌ సుందర్‌ సహా అనేక సంక్షేమ పథకాలను ప్రారంభించింది. ఇటీవల క్లోజ్డ్‌ గార్డెన్స్‌ కూడా తెరుస్తున్నారు. మరోవైపు కార్మికుల ప్రయోజనాల దృష్ట్యా కేంద్ర ప్రభుత్వం బడ్జెట్‌లో రూ.1000 కోట్ల ప్యాకేజీని ఇచ్చిందని బీజేపీ నాయకులు తెలిపారు. కానీ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం, తేయాకు తోటల యజమానుల వైఖరి కారణంగా కార్మికులు తీవ్ర ఇబ్బందులు పడుతున్నారని, కార్మికుల హక్కులను యజమానులు కాలరాస్తున్నారని బీజేపీ నాయకులు విమర్శిస్తున్నారు. మొత్తానికి పశ్చిమ బెంగాల్‌లో ఎన్నికలు వచ్చిన ప్రతీసారి ప్రచారాంశంగా మారే తేయాకు తోటల కూలీల అభివృద్ధి అంశం కాస్తా, ఎన్నికలు పూర్తయిన తరువాత మరుగున పడిపోతుందనేది వాస్తవమని రాజకీయ విశ్లేషకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.   చదవండి: టీఎంసీలో చేరిన టీమిండియా ఆటగాడు కీలక సర్వే: దీదీ హ్యాట్రికా.. కమల వికాసమా?

కోల్‌కతా: పశ్చిమ బెంగాల్‌లోని డార్జిలింగ్‌లో అలజడి రేగింది. గూర్ఖా జనముక్తి మోర్చా(జీజేఎం) చీఫ్‌ బిమల్‌ గురుంగ్‌ మద్దతుదారులు జరిపిన కాల్పుల్లో ఒక ఎస్సై చనిపోగా, నలుగురు పోలీసులు గాయపడ్డారు. ఓ అటవీ ప్రాంతంలో గురుంగ్‌ దాక్కున్నాడన్న సమాచారంతో పోలీసులు శుక్రవారం అక్కడికి వెళ్లగా ఈ ఘటన జరిగింది. మృతిచెందిన ఎస్సైని అమితవ్‌ ముల్లిక్‌గా గుర్తించారు.  పోలీసుల కాల్పుల్లో తమ మద్దతుదారులు ముగ్గురు చనిపోయారని జీజేఎం ప్రకటించింది. అదనపు డీజీపీ అనూజ్‌ శర్మ కోల్‌కతాలో వివరాలు వెల్లడిస్తూ...గురుంగ్‌ తన అనుచరులతో కలసి పాట్లిబస్‌ అటవీ ప్రాంతంలో దాక్కున్నాడన్న సమాచారం తమకు అందిందని చెప్పారు. వేకువజామున వారి స్థావరంపై సోదాలకు దిగిన పోలీసులపై గురుంగ్‌ అనుచరులు కాల్పులు జరిపారని తెలిపారు. సంఘటనా స్థలి నుంచి ఆరు ఏకే–47 తుపాకులు, 500 రౌండ్ల మందుగుండు సామగ్రిని స్వాధీనం చేసుకున్నామని చెప్పారు.


 విశ్లేషణ
 ప్రత్యేక గూర్ఖాలాండ్‌ను ఏర్పాటు చేయాలని కొండప్రాంత ప్రజలు నిర్ద్వంద్వంగా కోరుతున్నారు. కానీ ఏ ఒక్క జాతీయ పార్టీ ఇందుకు అనుకూలంగా లేదు. ఆఖరికి బీజేపీ కూడా ఇదే బాటలో నడుస్తున్నది. 2009 నుంచి 2014 వరకు జరిగిన పార్లమెంట్‌ ఎన్నికలలో ఆ పార్టీ ఇచ్చిన ప్రతి ఎన్నికల ప్రణాళికలోనూ ఈ అంశాన్ని ప్రస్తావించింది. గూర్ఖాలాండ్‌ గురించి తగిన సమయంలో సరైన నిర్ణయం తీసుకుంటామని ఆ పార్టీ వాగ్దానం చేసింది. ఇప్పుడు జిల్లాలోని బీజేపీ శాఖలన్నీ జాతీయ నాయకత్వంపైన కాలు దువ్వుతున్నాయి.
 
 డార్జిలింగ్‌ కొండ ప్రాంతవాసుల స్వయం పాలన ఆకాంక్ష ఈనాటిది కాదు. ఆ ఆకాంక్ష ఒక శతాబ్దానికి మించినది. ఇంకా చెప్పాలంటే స్వయం ప్రతిపత్తితో కూడిన పాలన కావాలంటూ వారు 1907 సంవత్సరానికి ముందు నుంచి కోరుతున్నారు. అసలు ఇలాంటి ఆకాంక్ష నెరవేరడంæగగన కుసుమమే. దానికి తోడు ఇప్పుడు ఆ కొండ ప్రాంతంలో జాతుల సంఖ్య పెరగడంతో సమస్య మరింత క్లిష్టంగా మారింది. ఇందుకు ఒక ఉదాహరణను చూపించవచ్చు. అక్కడ నివసిస్తున్న వారిలో నేపాలీ భాష మాట్లాడేవారు ఉన్నారు. వీరు భారత ‘ప్రధాన’ భూభాగానికి ప్రయాణిస్తూ ఉంటారు.
 
 వీరిని తరచు ‘నేపాల్‌ నుంచి వచ్చిన నేపాలీ భాష మాట్లాడేవారు’ అని పేర్కొనడం జరుగుతోంది. అంటే వారి ఉనికి మీద ఒక ప్రశ్నార్థకాన్ని వేసి ఉంచారన్నమాట. ఇలా బయట నుంచి వచ్చినవారి వలసల వెల్లువ అంశం, ఇతర ప్రమాణాలు అక్కడ నివసిస్తున్నవారిలో స్వయం ఉనికికి సంబంధించిన ఆకాంక్షను పటిష్టం చేశాయి. డార్జిలింగ్‌లో ఉంటున్న ప్రజలు తమను గూర్ఖాలాండ్‌కు చెందిన గూర్ఖాలుగా గుర్తించాలని కోరుకుంటున్నారు.
 
 అందుకే వారంతా గూర్ఖాలాండ్‌ రాష్ట్రాన్ని కోరుతున్నారు. డార్జిలింగ్‌ ప్రాంత చరిత్ర అంటే సిక్కిం, నేపాల్, భూటాన్, బెంగాల్, బ్రిటన్‌లతో సంబంధం ఉన్నది. అసలు డార్జిలింగ్‌కు ఆ పేరు ఎలా వచ్చిందో వింటే వింతగా అనిపిస్తుంది. డోర్జి అంటే మెరుపులు. లింగ్‌ అంటే ప్రాంతం. అంటే మెరుపుల నేల. పేరుకు తగ్గట్టు ఇప్పుడే నిజంగానే అది ఉరుములు, మెరుపుల నేలగా అలరారుతోంది. ఇప్పుడు ఆ నేల మీదే ఉద్యమం ఉరుముతోంది.
 
 వ్యూహాత్మక కొండప్రాంతం
 ఈ కొండప్రాంతం చిరకాలం నుంచి వలసలతో వెల్లువెత్తుతూనే ఉంది. నిజానికి డార్జిలింగ్‌ సిక్కింకు చెందినది. నేపాల్‌కీ, సిక్కింకు మధ్య ఇది తటస్థ రాజ్యంగా కూడా ఉండేది. అయితే తరువాత ఇది గోర్ఖాలీ రాజ్యంలో (నేటి నేపాల్‌) విలీనం కావడానికి అంగీకరించింది. తరువాత బ్రిటిష్‌ ఇండియాలోకి మారింది. మళ్లీ దీనిని సిక్కింకు బదలాయించారు. అది కూడా 1835లో బ్రిటిష్‌ ప్రభుత్వానికి కానుకగా సమర్పించడానికే ఈ మార్పు జరిగింది. కానీ సిక్కిం ఆ పని చేసినందుకు ఆనాడు నేపాల్, భూటాన్‌లు ఆగ్రహించాయి.
 
 ఇలాంటి భూభాగాన్ని విదేశీయులకు ధారాదత్తం చేయడం దారుణమని సిక్కింను తూర్పారబట్టాయి కూడా. 1851 నాటికే ఇక్కడి ఆదాయం యాభైవేల రూపాయలు. ఇది నేపాల్, భూటాన్‌ల మీద ఆధిపత్యం కొనసాగించడానికి అనువైన వ్యూహాత్మక ప్రదేశం. టిబెట్, సిక్కింల గుండా జరిగే వాణిజ్యానికి కూడా ఈ ప్రాంతమే కీలకం. వీటితో పాటు వేసవి విడిదిగా కూడా ఆంగ్లేయులు దీనిని విశేషంగా ఇష్టపడేవారు. బ్రిటిష్‌వారు డార్జిలింగ్‌ వాతావరణాన్ని బట్టి శానెటోరియాల కేంద్రంగా ఉపయోగించుకున్నారు. ఇండియన్‌ మెడికల్‌ సర్వీస్‌కు చెందిన డాక్టర్‌ ఆర్థర్‌ కాంప్‌బెల్‌ ఇక్కడ శానెటోరియాల పని చూసేవారు. 1835 సంవత్సరంలోనే ఆయన పని ఆరంభించారు.
 
 డెబ్బయ్‌కి తక్కువ కాకుండా ఆంగ్లేయుల కుటుంబాలు ఇక్కడకు తరలివచ్చాయి. తరువాత ఇక్కడి తేయాకు ప్రపంచ ప్రసిద్ధిగాంచింది కూడా. ఆ ఘనత కూడా కాంప్‌బెల్‌కే దక్కుతుంది. అతడు అంతకు ముందు చైనాలో పనిచేసేవాడు. అక్కడ నుంచి డార్జిలింగ్‌ కొండలలోకి వస్తూ కూడా తేయాకు విత్తనాలు తెచ్చారు. అదే అక్కడ అపారమైన సంపదగా రూపొందింది. వేల ఎకరాలకు విస్తరించింది. స్వతంత్ర భారతదేశంలో ప్రాంతాల విలీన చట్టం మేరకు 1954లో పశ్చిమ బెంగాల్‌ రాష్ట్రంలో విలీనం చేశారు. అప్పుడే ఒక జిల్లాగా దీనిని ఏర్పాటు చేశారు.
 
 ఇందులో డార్జిలింగ్‌ పట్టణం, పరిసరాలు, కుర్సియాంగ్‌ కలింపాంగ్, సిలిగురిలోని తెరాయి భూభాగం ఆ జిల్లాలో చేర్చారు. 1950లో టిబెట్‌ మీద చైనా దాడి తరువాత, ఆ ప్రాంతానికి చెందిన వారిలో చాలామంది డార్జిలింగ్‌ జిల్లాకే తరలి వచ్చారు. ఆ తరువాతే ఈ ప్రాంత స్థానికులలో తాము నిర్లక్ష్యానికి గురయ్యామన్న భావన ఆరంభమైంది. అదే తరుచుగా ఆందోళనల రూపంలో బయటపడేది కూడా. ముఖ్యంగా మైదాన ప్రాంతాల నుంచి వచ్చిన వారు తమపై ఆధిపత్యం చలాయిస్తున్నారని అక్కడి కొండవాసులు భావించిన ప్రతిసారి ఇలాంటి ఆందోళనలు చోటు చేసుకునేవి.
 
 బాధ్యతా రాహిత్యంతో కొత్త చిచ్చు
 1988లో డార్జిలింగ్‌ గూర్ఖా హిల్‌ కౌన్సిల్‌ను (కొండప్రాంత అభివృద్ధి మండలి) ఏర్పాటు చేశారు. దీనితో1986– 1988 మధ్య ఆ ప్రాంతాన్ని కుదిపేసిన అల్లరు, హింస శాంతించాయి. ప్రభుత్వానికీ, గూర్ఖా జాతీయ విమోచన సంస్థకూ, ఆ సంస్థ నేత సుభాష్‌ ఘీషింగ్‌కు మధ్య జరిగిన ఒప్పందం మేరకే ఈ ఏర్పాటు జరిగింది. కానీ ఆ మండలి సత్ఫలితాలను ఇవ్వడంలో విఫలమయింది. ఈ విఫల యత్నం తరువాత మళ్లీ గూర్ఖాలాండ్‌ ప్రాంతీయ పరిపాలనా వ్యవస్థను ఏర్పాటు చేశారు. ఈ పరిపాలక వ్యవస్థను 2011లో ఏర్పాటు చేశారు.
 
 దీనితో ‘గూర్ఖాలాండ్‌’కు అధికారికంగా గుర్తింపు లభించింది. కానీ ముందు ఏర్పాటు చేసిన కొండప్రాంత మండలి మాదిరిగానే ఈ పరిపాలక వ్యవస్థకు కూడా తగినంత స్వయం ప్రతిపత్తి లేదు. ఇక్కడే గమనించవలసిన అంశం ఒకటి ఉంది. ప్రస్తుతం పాలన సాగిస్తున్న రాష్ట్ర ప్రభుత్వం సహా, అంతకు ముందు పనిచేసిన ఏ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం కూడా ఈ ప్రాంతాభివృద్ధికి ఇచ్చే నిధులకు జవాబుదారీగా ఉండాలని భావించలేదు. అక్కడ ఏర్పాటు చేసిన పరిపాలనా మండలి కూడా ఇదే బాటలో నడిచింది.
 
 భాషతో రగులుకున్న వివాదం
 డార్జిలింగ్‌ కొండలలో భాష ఎప్పుడూ వివాదాస్పద అంశమే. కానీ ఆ ప్రాంతంలో నేపాలీలు మైనారిటీలని చిత్రించడానికి ప్రభుత్వాలు జనాభా లెక్కలను ఆయుధంగా చేసుకునేవి. నిజానికి నేపాలీలు అక్కడ మెజారిటీ వర్గమే. 1960 దశకంలో అక్కడ జరిగిన నేపాలీ భాషోద్యమం ఈ సాంస్కృతిక చిత్రానికి అద్దం పడుతుంది. బెంగాల్‌ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలతో పాటు, కేంద్రం కూడా జనాభా లెక్కలనే రాజకీయంగా ఉపయోగించుకుని, నేపాలీ మెజారిటీ వర్గాల భాష కాదని వాదించాయి. అలా డార్జిలింగ్‌ పాఠశాలల్లో నేపాలీ మాధ్యమంగా ప్రవేశించకుండా చేయగలిగారు.
 
 దీనికి తోడు పెరిగిన బెంగాలీల ఆధిపత్యం ఆ రెండు వర్గాల (స్థానిక గుర్ఖాలు, బయట నుంచి వచ్చినవారు) మధ్య దూరాన్ని మరింత పెంచింది. ప్రస్తుత ముఖ్యమంత్రి గడచిన రెండేళ్లుగా నేతాజీ సుభాష్‌ చంద్రబోస్‌ జయంతిని డార్జిలింగ్‌లోనే నిర్వహిస్తున్నారు. ఈ ఉత్సవాలను బాయుల్‌ పాటల కచేరీలతో జరుపుతున్నారు. అవి బెంగాలీ జానపద గీతాలే. దీనినే డార్జిలింగ్‌ వాసులు వ్యతిరేకిస్తున్నారని గూర్ఖా జనముక్తి మోర్చా సభ్యుడు స్వరాజ్‌ థాపా చెప్పారు. మరొక విషయం కూడా గమనంలోకి తీసుకోవలసి ఉంటుంది. పశ్చిమ బెంగాల్‌లోని చాలా ప్రాథమిక పాఠశాలలు నేపాలీ భాషను పాఠ్యాంశంగా బోధించడం లేదు. కానీ డార్జిలింగ్‌లోని పాఠశాలల్లో వంగ భాషను ఐచ్ఛికాంశంగా తీసుకునే అవకాశం ఇప్పటికే ఉంది.
 
 మరి, బెంగాలీ భాషను తప్పనిసరి చేస్తున్నట్టు అధికారిక ప్రకటన ఎందుకు విడుదల చేయడం? ఇటీవల అక్కడ జరిగిన స్థానిక సంస్థల ఎన్నికలలో తృణమూల్‌ కాంగ్రెస్‌ సాధించిన విజయాలను పటిష్టం చేసుకోవడానికేనా? రాజకీయ విశ్లేషకుల అభిప్రాయం ప్రకారం ఆ ప్రాంతంలో వేగంగా పుంజుకుంటున్న బీజేపీకి అడ్డుకట్ట వేయడమే తృణమూల్‌ కాంగ్రెస్‌ అసలు ఉద్దేశం. అలాగే పశ్చిమ బెంగాల్‌లోనే బీజేపీ చెప్పుకోదగిన శక్తిగా బలపడుతోందని కూడా విశ్లేషకుల అంచనా. హిందూ–హిందీ సిద్ధాంతంలోని హిందీ సామ్రాజ్యవాద ధోరణిని ఎదుర్కొనడానికి మమతా బెనర్జీ వంగ భాషను ఫణంగా పెట్టదలిచారా? అయితే కేరళ, కర్ణాటక రాష్ట్రాల పరిణామాలను చూస్తే ఈ అభిప్రాయం సరికాదని అనిపిస్తుంది. రాష్ట్రంలో మెజారిటీ ప్రజలు మాట్లాడే భాషను పాఠశాలల్లో తప్పనిసరి పాఠ్యాంశాన్ని చేస్తూ ఆ రాష్ట్రాల ప్రభుత్వాలు కూడా ప్రకటనలు చేశాయి.
 
 ఈ మొత్తం ఉదంతంలో కొన్ని ఇతర కీలక అంశాలు కూడా కనిపిస్తాయి. ఆందోళనకారులు ప్రతిపాదిస్తున్న గూర్ఖాలాండ్‌ ప్రత్యేక రాష్ట్రంలో డార్జిలింగ్‌ జిల్లా, కలింపాంగ్‌ జిల్లా, సిలిగురి పరిధిలోని ప్రాంతాలు, తెరాయి, అలీపుర్దార్‌ పరిధిలోని దొవర్స్, జల్పాయిగురి జిల్లాలను కలపాలని కోరుతున్నారు. కానీ ఈ ప్రాంత జనాభాల నిష్పత్తులను పరిశీలిస్తే చాలా వైరుధ్యాలు కనిపిస్తాయి. ఈ ప్రాంతంలో గూర్ఖా జనాభా 35 శాతం మాత్రమే. ఇంకా ఆదివాసీలు 20 శాతం, బెంగాలీలు 15 శాతం, రాజ్‌బంగీసిస్‌ 25 శాతం, టోటాలు, మెచ్‌లు, ఇతరులు 5 శాతం ఉన్నారు. ఇంత వైరుధ్యంలో, జాతుల మేళవింపులో ప్రత్యేక గూర్ఖాలాండ్‌ ఏర్పాటును వీరంతా స్వాగతిస్తారని ఆందోళనకారులు ఎలా భావిస్తున్నారు? అలాగే షెర్పాలు, భుటియాలు, లెప్చాలు, ఇతర తెగల వారు కూడా గూర్ఖాలు చెబుతున్న స్వయం పాలనకు మొగ్గు చూపడం లేదు.
 
 జాతీయ పార్టీలు వ్యతిరేకం
 గూర్ఖాలాండ్‌ ఏర్పాటుకూ, డార్జిలింగ్‌ను సిక్కింలో విలీనం చేయాలన్న ప్రతి పాదనకూ సిక్కిం డెమొక్రటిక్‌ ఫ్రంట్, సిక్కిం క్రాంతికార్‌ మోర్చా తమ మద్దతు తెలియచేయడంతో వివాదం కొత్త మలుపు తీసుకుంది. ఈ రెండు ఆకాంక్షలు కూడా ఆ రెండు ప్రాంతాల చరిత్రతో ముడిపడి ఉన్నవే. ఎందుకంటే మొదట చెప్పుకున్నట్టు డార్జిలింగ్‌ ఒకప్పుడు సిక్కింలో అంతర్భాగమే. ఇవాళ డార్జిలింగ్‌ కొండలు దిక్కుతోచని స్థితిలో ఉన్నాయి. ప్రత్యేక గూర్ఖాలాండ్‌ను ఏర్పాటు చేయాలని కొండప్రాంత ప్రజలు నిర్ద్వంద్వంగా కోరుతున్నారు. కానీ ఏ ఒక్క జాతీయ పార్టీ ఇందుకు అనుకూలంగా లేదు.
 
 ఆఖరికి బీజేపీ కూడా ఇదే బాటలో నడుస్తున్నది. 2009 నుంచి 2014 వరకు జరిగిన పార్లమెంట్‌ ఎన్నికలలో ఆ పార్టీ ఇచ్చిన ప్రతి ఎన్నికల ప్రణాళికలోనూ ఈ అంశాన్ని ప్రస్తావించింది. గూర్ఖాలాండ్‌ గురించి తగిన సమయంలో సరైన నిర్ణయం తీసుకుంటామని ఆ పార్టీ వాగ్దానం చేసింది. ఇప్పుడు డార్జిలింగ్‌ జిల్లాలో ఉన్న బీజేపీ శాఖలన్నీ జాతీయ నాయకత్వంపైన కాలు దువ్వుతున్నాయి. దీనితో సమస్యకు పరిష్కారం మరింత క్లిష్టంగా మారింది.
 
 నిజానికి అక్కడ కొండప్రాంత ప్రజలు ఈసారి తాడోపేడో తేల్చుకుంటే తప్ప పోరాటం విరమించరాదని భీష్మించాయి. స్వయం పాలన కోసం దశాబ్దాలుగా తాము చేస్తున్న డిమాండ్‌ను ఎలాగైనా సాధించుకోవాలని పోరాట సంస్థలు భావిస్తున్నాయి. అయితే జాతీయ పార్టీలు, రాష్ట్ర ప్రభుత్వం, ఇతర రాజకీయ పార్టీలు ఈ అంశం నుంచి ఎంత రాజకీయ లబ్ధి పొందవచ్చునో చూస్తున్నాయి. సంఖ్యాబలం మీద ఆధారపడి ఉండే రాజకీయ పార్టీలు అందుకోసం స్థాని కుల ఆకాంక్షలను నీరు కార్చడం అనివార్యంగా కనిపిస్తున్నది.
 
 బిస్వాంత్‌ సాహ
 వ్యాసకర్త డెవలప్‌మెంట్‌ స్టడీస్‌ సంస్థ (కోల్‌కతా) పరిశోధకులు