సాక్షి, అమరావతి:  రాష్ట్రంలో డెంగీ కేసులను కట్టడి చేసేందుకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం స్పెషల్‌ డ్రైవ్‌ చేపట్టింది. డెంగీ జ్వరాల బారిన పడిన వారికి ఓ వైపు మెరుగైన వైద్య సేవలు అందిస్తూ.. కేసుల నియంత్రణకు కార్యక్రమాలు కొనసాగిస్తోంది. ఈ చర్యల ఫలితంగా కేసుల నమోదు క్రమంగా తగ్గుతూ వస్తోంది. నియంత్రణ చర్యలను మరింత ముమ్మరంగా కొనసాగించేందుకు 13 జిల్లాలకు 13 మంది సీనియర్‌ అధికారులను పర్యవేక్షకులుగా వైద్య, ఆరోగ్య శాఖ నియమించింది. వీరు తమకు కేటాయించిన జిల్లాల్లోని గ్రామాలు, పట్టణాలను ర్యాండమ్‌గా ఎంపిక చేసి డ్రై డే, ఇంటింట సర్వే, ఫాగింగ్‌ తదితర కార్యక్రమాలు సక్రమంగా చేపడుతున్నారా లేదా అన్నది పరిశీలించి లోటుపాట్లను ఉన్నతాధికారులకు నివేదిస్తున్నారు. తదనుగుణంగా తదుపరి చర్యలు ఉండేలా ప్రత్యేక కార్యక్రమాన్ని ప్రభుత్వం రూపొందించింది.  మూడు రోజులు డ్రై డే  డెంగీ కారక దోమల నివారణకు ప్రస్తుతం ప్రతి శుక్రవారం డ్రై డే కార్యక్రమం అమలవుతోంది. ఏఎన్‌ఎంలు, ఆశా వర్కర్‌లు, గ్రామ/వార్డు సచివాలయాల సిబ్బంది తమ పరిధిలోని ప్రజలకు దోమల నివారణపై చైతన్యం కల్పిస్తున్నారు. ఆ రోజు నీటి నిల్వలున్న బాటిళ్లు, టైర్లు, ప్లాస్టిక్‌ కుండీలు, ట్యాంకులను శుభ్రం చేసుకోవడంపై ప్రజలకు అవగాహన కలి్పస్తారు. ఈ కార్యక్రమాన్ని ఒక్క రోజులో ప్రభావవంతంగా చేపట్టడానికి వీలు పడటం లేదు. దీంతో మూడు రోజులపాటు (శుక్ర, శని, ఆది) ఈ కార్యక్రమం చేపడుతున్నారు. తద్వారా సచివాలయాల పరిధిలోని అన్ని ఇళ్లకు సిబ్బంది కచ్చితంగా వెళ్లేలా ప్రభుత్వం చర్యలు తీసుకుంటోంది. కార్యక్రమంలో భాగంగా రాష్ట్ర వ్యాప్తంగా 14,986 సచివాలయాల పరిధిలో 1.62 కోట్ల గృహాల వారికి అవగాహన కల్పిస్తారు. ఇప్పటివరకూ 2,92,283 గృహాల్లో దోమలు గుడ్లు పెట్టినట్టు గుర్తించి నిర్మూలించారు. 3,006 నీళ్ల ట్యాంక్‌లను శుభ్రం చేయించారు. ఏఎన్‌ఎంలు తమ పరిధిలో ఎక్కడైనా మురుగు కాలువలు, పరిసరాలు అపరిశుభ్రంగా ఉంటే వెక్టర్‌ కంట్రోల్‌ హైజీన్‌ యాప్‌ ద్వారా పంచాయతీ, మునిసిపల్‌ అధికారులకు ఫిర్యాదు చేస్తున్నారు. ఇలా ఇప్పటివరకూ ఏఎన్‌ఎంలు 1,60,453 సమస్యలను లేవనెత్తారు. వీటిలో 1,14,464 సమస్యలు పరిష్కారం కాగా, మిగిలినవి వివిధ దశల్లో ఉన్నాయి.  రాష్ట్రస్థాయిలో ర్యాపిడ్‌ రెస్పాన్స్‌ టీమ్‌ ఏర్పాటు  డెంగీ నివారణకు ఎప్పటికప్పుడు చర్యలు చేపట్టేలా రాష్ట్ర స్థాయిలో స్పెషాలిటీ వైద్యులతో 6 ర్యాపిడ్‌ రెస్పాన్స్‌ టీమ్‌(ఆర్‌ఆర్‌టీ)లను ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేసింది. అక్టోబర్‌ 25 నుంచి 31 వరకూ రాష్ట్రంలో 193 డెంగీ కేసులు నమోదయ్యాయి. వీటిలో ఒక్క విశాఖపట్నంలోనే 43, తూర్పు గోదావరిలో 38, గుంటూరులో 20 చొప్పున.. మూడు జిల్లాల్లోనే ఎక్కువ కేసులు ఉన్నాయి. శ్రీకాకుళంలో 19, ప్రకాశం జిల్లాలో 16 మినహాయిస్తే మిగిలిన అన్ని జిల్లాల్లో కేసుల నమోదు తక్కువగానే ఉంది. ఈ నేపథ్యంలో కేసుల నమోదుపై ప్రభుత్వం ఎంటమలాజికల్‌ స్టడీ చేపడుతోంది. కేసులు ఎక్కువగా నమోదవుతున్న విశాఖపట్నం, గుంటూరు, తూర్పు గోదావరి జిల్లాలతో పాటు, మిగిలిన జిల్లాల్లోని ఆరు ప్రాంతాల్లో ఎంటమలాజికల్‌ స్టడీ ఇప్పటికే ప్రారంభమైంది. మరోవైపు మురుగు నీటి కుంటలు, కాలువల్లో దోమ లార్వాలను తినే 24.75 లక్షల గంబూషియా చేప పిల్లలను వదిలారు.  ఆరోగ్యశ్రీ ద్వారా ఉచిత వైద్యం  గతంలో రాష్ట్ర వ్యాప్తంగా 24 సెంటినల్‌ సర్వైలెన్స్‌ ఆస్పత్రులు ఉండేవి. వీటిలోనే డెంగీ నిర్ధారణ పరీక్షలు చేసేవారు. ప్రభుత్వం వీటి సంఖ్యను 54కు పెంచింది. ఈ ఆస్పత్రుల్లో ఇప్పటివరకు 58,949 డెంగీ పరీక్షలు నిర్వహించారు. పరీక్షల నిర్వహణ, డెంగీ బారిన పడిన వారికి వైద్యం, మందులు ఈ ఆస్పత్రుల్లో అందిస్తున్నారు. విష జ్వరాలను ప్రభుత్వం ఆరోగ్యశ్రీ పరిధిలోకి తీసుకువచ్చి నెట్‌వర్క్‌ ఆస్పత్రుల్లో ఉచిత వైద్యం అందేలా చర్యలు తీసుకుంది.  ప్రతి కేసూ సూక్ష్మ పరిశీలన  రాష్ట్రంలో నమోదవుతున్న డెంగీ, మలేరియా ప్రతి కేసును సూక్ష్మంగా పరిశీలిస్తున్నాం. కేసు నమోదు కావడానికి కారణాలేమిటనేది అన్వేషించి నివారణ చర్యలు చేపడుతున్నాం. కేసులు నమోదైన ప్రాంతాలను వైద్యుల బృందం పరిశీలించి మునిసిపల్, పంచాయతీరాజ్‌ అధికారుల సమన్వయంతో నివారణ చర్యలకు ఉపక్రమిస్తున్నారు. దోమల నియంత్రణకు తీసుకోవాల్సిన చర్యలపై ప్రజలకు అవగాహన కల్పిస్తున్నాం. అవసరమైనన్ని టెస్టింగ్‌ కిట్‌లు, మందులు అందుబాటులో ఉంచాం.     – కాటమనేని భాస్కర్, కమిషనర్, వైద్య ఆరోగ్య శాఖ ఈ ఏడాది అక్టోబర్‌ నెలాఖరు వరకూ నమోదైన కేసులు ఇలా..  జిల్లా   కేసుల సంఖ్య      శ్రీకాకుళం    120  విజయనగరం  177  విశాఖపట్నం  899  తూర్పు గోదావరి  506  పశ్చిమ గోదావరి    221  కృష్ణా  153  గుంటూరు   565  ప్రకాశం  134  నెల్లూరు   46  చిత్తూరు    98  వైఎస్సార్‌  27  కర్నూలు    181  అనంతపురం  154  మొత్తం  3,281                           

కార్పొరేషన్‌ నిధులు మస్కిటో కాయిల్‌లా కాలిపోతున్నాయి. సామాన్యుడి జేబులో డబ్బులు నీరులా ఆవిరైపోతున్నాయి. కానీ.. నగరంలో తిరుగుతున్న దోమకు మాత్రం చీమకుట్టినట్టయినా లేదు. సంతతి పెంచుకుంటూ వేధిస్తున్నాయి. రక్త పిపాసుల్లా మారి ఇంటింటిలోనూ వ్యాధుల కుంపటి పెడుతున్నాయి. యుద్ధ ప్రాతిపదికన చర్యలు చేపడుతున్నామని కార్పొరేషన్‌ అధికారులు చెబుతున్నా.. క్షేత్ర స్థాయిలో మాత్రం ఆ దాఖలాలు కనిపించడం లేదు. ఓ వైపు దోమల పనిపట్టేందుకు పక్కా ప్లాన్‌తో టెక్నాలజీ ఉపయోగిస్తున్నామని ఊదరగొట్టిన అధికారులు.. ఇప్పుడు మౌనం వహిస్తున్నారు. మరోవైపు ఇంతింతై.. వటుడింతై అన్నట్లుగా స్మార్ట్‌ నగరం దోమల రాజ్యంలా మారిపోతూ.. నగర జీవికి కంటిమీద కునుకు లేకుండా చేస్తోంది. విశాఖసిటీ : నగరంలో దోమలు విజృంభిస్తున్నాయి. దోమల వల్ల ప్రబలుతున్న కేసుల సంఖ్య తగ్గిందని గతంలో బాహాటంగా ప్రకటించిన గ్రేటర్‌ అధికారులు.. ఇప్పుడు దోమనెలా తరమాలా అంటూ తలలు పట్టుకుంటున్నారు. ఇటీవల డెంగూ వ్యాధి బారిన పడిన కేసుల సంఖ్య పెరుగుతూ వస్తోంది. గతేడాదితో పోల్చి చూస్తే.. ఈ ఏడాది దోమల వల్ల కలిగే వ్యాధుల కేసులు కూడా ఎక్కువగానే నమోదవుతున్నాయి. ఓవైపు ప్రజలను అప్రమత్తం చేయడంతో పాటు జీవీఎంసీ పరిధిలో దోమల నివారణకు ప్రత్యేక బృందాలు ఏర్పాటు చేశామని కార్పొరేషన్‌ ప్రజారోగ్య విభాగం అధికారులు చెప్పినా.. ఫలితం మాత్రం శూన్యమనేది గణాంకాలు చెబుతున్నాయి. నామమాత్రంగా నివారణ చర్యలు దోమలపై యుద్ధం ప్రకటిస్తున్నంతగా ఊదరగొడుతున్న ప్రజారోగ్య విభాగాధికారులు.. వాస్తవంగా మాత్రం ఆ దిశగా అడుగులు వేయలేకపోతున్నారు. జీవీఎంసీ పరిధిలో దోమల నివారణకు కచ్చితంగా ఫాగింగ్‌ చేయాల్సిన అవసరం ఉంది. అయితే.. మహా విశాఖనగర పాలక సంస్థ పరిధిలో కేవలం 40 నుంచి 45 శాతం ప్రాంతాల్లో మాత్రమే ఫాగింగ్‌ చేస్తున్నట్లు అధికారిక లెక్కలు చెబుతున్నాయి. వాస్తవంగా సిబ్బంది చేస్తోంది 25 నుంచి 30 శాతం ప్రాంతాలకు మాత్రమే. లెక్కల్లో తారుమారు చేసేస్తూ నిధులు స్వాహా చేసేస్తున్నారనే ఆరోపణలు వెల్లువెత్తుతున్నాయి. మిగిలిన ప్రాంతాల్లో అసలు ఫాగింగ్‌ ఏడాదికి ఒకసారైనా చేయడం లేదంటే పాలకులకు ఎంతటి చిత్తశుద్ధి ఉందో అర్థమవుతుంది. ఏటా ఫాగింగ్‌ మొదలైన దోమల నివారణ చర్యలకు జీవీఎంసీ సుమారు రూ.1.48 కోట్లు ఖర్చు చేస్తోంది. ఇంతలా ఖర్చు చేస్తున్నా.. దోమలు చావడం లేదని ప్రజారోగ్య విభాగం పరిశీలనలో తేలింది.  దెబ్బ తగిలిన చోటే మందు రాస్తున్నారు జీవీఎంసీ మలేరియా విభాగంలో 170 మంది కార్మికులు పనిచేస్తున్నారు. అదనంగా 250 మంది కార్మికులను ఏటా టెండర్ల ప్రక్రియ ద్వారా నియమిస్తుంటారు.  వీరంతా రోజూ వార్డుల్లో పర్యటించి కాలువలు, గెడ్డల్లో దోమల లార్వాలను నశింపజేసే రసాయనాలు పిచికారి చేయాలి. అయితే వీరి విధులపై నియంత్రణ లేకపోవడంతో ఎవరికి నచ్చినట్లు వారు వ్యవహరిస్తూ పని చేయకుండా కాలం గడిపేస్తుంటారు. ఎక్కడైనా మలేరియా, డెంగ్యూ కేసులు నమోదైనట్లు తెలిస్తే ఆ ప్రాంతాల్లో మాత్రమే స్ప్రేయింగ్‌ చేస్తూ చేతులు దులిపేసుకుంటున్నారు. దోమల వ్యాధుల నివారణకు వినియోగించే మందుల నిల్వలు, వాటి సరఫరా, కార్మికుల సంఖ్య, విధులు, విధానాలు, ఫాగింగ్‌ యంత్రాల పనితీరు మొదలైన అంశాలపై స్వయంగా కమిషనర్‌ పర్యవేక్షిస్తే తప్ప ప్రజారోగ్య విభాగంలో మార్పు వచ్చే పరిస్థితి కనిపించడంలేదు. మరోవైపు.. దోమల వ్యాప్తి నివారణపై క్షేత్రస్థాయిలో అవగాహన కల్పించాల్సి ఉంది. స్మార్ట్‌ డెన్సిటీ సిస్టమ్‌ ఎక్కడ?  నగరంలో దోమల వ్యాప్తి పెరుగుతుండటంతో ఆధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానం వినియోగించాలని రాష్ట్ర పురపాలక విభాగం ఏడాది కిందట ప్రణాళికలు రూపొందించి పైలట్‌ ప్రాజెక్టుగా జీవీఎంసీని ఎంపిక చేసింది. ప్రాణాంతక దోమలు ఎక్కడున్నాయో టెక్నాలజీ ద్వారా గుర్తించి వాటిని నాశనం చేసే ప్రక్రియను ప్రారంభిస్తున్నామంటూ అధికారులు ప్రకటించారు. స్మార్ట్‌ మస్కిటో డెన్సిటీ సిస్టమ్‌ పేరుతో ఈ విధానం అమలు చేసేందుకు రూ.4 కోట్ల అంచనా వ్యయంతో రెండు నెలల్లో ప్రారంభించాలని అనుకున్న ఈ ప్రాజెక్టు ఏడాది గడిచినా పట్టాలెక్కలేదు. దోమలను గుర్తించేందుకు ఎక్కడికక్కడ సెన్సార్లు ఏర్పాటు చేయాలని భావించారు. చదరపు కిలోమీటర్‌కు 10 సెన్సార్లు చొప్పున వీధుల్లోని విద్యుత్‌ స్తంభాలకు వీటిని అమర్చి ఆ ప్రాంతాల్లో ఉన్న దోమలను గుర్తించి.. వాటిని మందులతో సంహరించాలన్న ఈ ప్రాజెక్టుకు ఇంత వరకు బీజం పడలేదు. సమస్యాత్మక ప్రాంతాలివీ జీవీఎంసీ పరిధిని 3 రోగ విభాగాలుగా విభజించారు. డెంగ్యూ జోన్‌ :  సింథియా, శ్రీహరిపురం, మల్కాపురం, గాజువాక, ఎన్‌ఏడీ, గోపాలపట్నం, పెందుర్తి తదితర ప్రాంతాలు మలేరియా జోన్‌: దొండపర్తి, అక్కయ్యపాలెం, మర్రిపాలెం, ఆరిలోవ, అంబేడ్కర్‌నగర్, ఎండాడ, శివాజీపాలెం, గొల్లలపాలెం, మద్దిలిపాలెం, సీతమ్మధార, సీతంపేట, వీఐపీ రోడ్డు తదితర ప్రాంతాలు చికున్‌ గున్యా జోన్‌: సిరిపురం, వన్‌టౌన్, బీచ్‌రోడ్డు,  జగదాంబ, పూర్ణామార్కెట్, కురుపాం, బురుజుపేట, రామకృష్ణ మార్కెట్‌ జంక్షన్‌ తదితర ప్రాంతాలు   కేఆర్‌ఎం కాలనీ, కొబ్బరితోట, గొల్లలపాలెంలో డెంగ్యూ వ్యాప్తి చేసే ఈడిస్‌ దోమలు పెరుగుతున్నాయి. కాగా.. మలేరియాను వ్యాప్తి చేసే ఆడ అనాఫిలస్‌ దోమలను గుర్తించే వ్యవస్థ ఇప్పటి వరకూ జీవీఎంసీలో లేకపోవడం గమనార్హం.  సంపాదనలో సగం దోమల కోసమే.. జీవీఎంసీ సరైన చర్యలు తీసుకోకపోవడంతో.. దోమ రహిత నగరంగా మారడం కల్లగా మారిపోయింది. ఫలితంగా కార్పొరేషన్‌ ఖజానాను ఖాళీ చేస్తున్న దోమలు ప్రజల డబ్బునీ  ఆవిరి చేసేస్తున్నాయి. ఒక కాయిల్‌ బాక్స్‌ కొనేందుకు నెలకు రూ. 90  చొప్పున ఏడాదికి రూ.1100 పైన ఖర్చు చేస్తున్నారు. లిక్విడ్‌ జెల్స్‌ కోసం మరో రూ.1500, మస్కిటో బ్యాట్‌లు కొనుగోలు, వాటి నిర్వహణకు రూ.500 ఇలా.. దోమలను ఇంటినుంచి తరిమేందుకు ఏడాదికి సగటు నగర జీవికి రూ.3 వేలకు పైనే చేతి చమురు వదులుతోంది. ఇదిలా ఉండగా.. మలేరియా, డెంగ్యూతో పాటు ఇతర వ్యాధులు ప్రబలుతున్నాయి. వీటిని తగ్గించుకునేందుకు ఆస్పత్రుల చుట్టూ తిరగడం వల్ల ఏడాదికి రూ.5,000 నుంచి రూ.10000 వరకూ ఖర్చు చేస్తున్నారు. రాత్రిళ్లు నిద్ర ఉండట్లేదు దోమలు ఒక్కోసారి తగ్గుముఖం పడుతున్నాయి. నెల తర్వాత పెరిగిపోతున్నాయి.  వాటిని తరిమేందుకు నానా యాతన పడాల్సి వస్తోంది. రాత్రిళ్లు నిద్ర ఉండట్లేదు. అప్పుడప్పుడు ఫాగింగ్‌ చేస్తున్నారు కానీ, వాటి వల్ల ఎలాంటి ప్రయోజనం ఉండటం లేదు. ఫాగింగ్‌ చేసిన రెండు రోజులకే దోమలు పెరిగిపోతున్నాయి. –బొడ్డేపల్లి సుధ, కంచరపాలెం బడ్జెట్‌లో వాటి కోసం కేటాయింపు దోమలతో అనేక ఇబ్బందులు ఎదుర్కొంటున్నాం. కార్పొరేషన్‌ వాళ్లు స్ప్రేయింగ్‌ చేయడం, మూడు నెలలకోసారి ఇంటికి వచ్చి మలేరియా, డెంగ్యూ గురించి చెబుతున్నారు. కానీ.. పూర్తిగా దోమలను నివారించలేకపోతున్నారు. ఇంటికి రాకుండా చేసేందుకు కిటికీలకు నెట్‌లు పెట్టాం. నెలసరి బడ్జెట్‌లో దోమల కోసం కొంత కేటాయించాల్సిన పరిస్థితి తలెత్తింది. – వెంకటరమణ, లలితానగర్‌ దోమల నివారణకు ముందస్తు కార్యాచరణ నగరంలో దోమల నివారణకు అవసరమైన చర్యలను ఎప్పటికప్పుడు నిర్వహిస్తున్నాం. జీవీఎంసీ పరిధిలో డెంగ్యూ కేసులు నమోదు కాకుండా, నమోదైన కేసులను నివారించేందుకు కమిషనర్‌ ఆదేశాలతో ఏటా ప్రత్యేక కార్యాచరణ రూపొందిస్తున్నాం. మరోవైపు వార్డుకో బృందం చొప్పున దోమల ఉత్పత్తికి కారణమయ్యే ప్రాంతాల గురించి, వాటి వల్ల వచ్చే అనర్థాలపై ప్రజలను చైతన్యవంతులను చేస్తున్నాం డ్రై డే పాటించాలని ప్రచారం చేస్తున్నాం. సమస్యాత్మక ప్రాంతాల్లో 59 వేల వరకూ దోమ తెరలు పంపిణీ చేశాం. యాంటీ లార్వా కార్యక్రమాలు చేపడుతున్నాం.  – ఎంవీవీ మురళీమోహన్, ఏఎంహెచ్‌వో, జీవీఎంసీ 


 
  పెరిగిన దోమల బెడద
 
  పొంచి ఉన్న సీజనల్‌ వ్యాధులు
 
 కుంటలను తలపిస్తున్న ఖాళీ స్థలాలు 
 
  పట్టించుకోని పంచాయతీ అధికారులు 
 
  
 ఇచ్చోడ : అసలే వర్షాకాలం. ఆపై నెల నుంచి ముసురు. వ్యాధులు రాకుండా ముందు జాగ్రత్తలు తీసుకోవాల్సిన అధికారులు నిర్లక్ష్యం చేయడంతో జనం రోగాల బారిన పడుతున్నారు. 
 ఇచ్చోడ మండల కేంద్రంలోని పలు కాలనీల్లో ఖాళీ స్థలాల్లో వర్షపు నీరు నిలిచి కుంటలను తలపిస్తున్నాయి. ఇందులో పందులు, కుక్కలు సంచరించడంతో కాలనీలో విపరితమైన దోమలు, ఈగలు వద్ధి చెందుతున్నాయి. దీంతో కాలనీవాసులు ఆందోళన చెందుతున్నారు. పంచాయతీ అధికారులు నీరు నిలిచే చోట బయటకు పంపే ఏర్పాటు చేయడం లేదు.
        దీంతో ఖాళీ స్థలాల్లో నీరు నిలిచి ఉండడం..అందులోనే చెత్తాచెదారం పడేయడంతో కుళ్లిపోయి దుర్వాసన వెదజల్లుతోంది. ఇళ్ల మధ్యనే కుంటల్లాగా నీరు నిలిచి ఉండడంతో పందులు బొర్లుతున్నాయి. దోమలు వద్ధి చెందుతున్నాయి.  దీంతో చుట్టు పక్కల ప్రజలు వ్యాధులు బారిన పడుతున్నారు. మలేరియా, డెంగీ, కలరా తదితర వ్యాధుల బారిన పడి ఆస్పత్రుల పాలవుతున్నారు. 
 కనిపించని ఫాగింగ్‌
 వర్షాకాలంలో మండల కేంద్రంలో ప్రతీ చోట ఫాగింగ్‌ చేయాల్సి ఉన్నా ఇప్పటి వరకు పంచాయతీ అధికారులు ఫాగింగ్‌ చేయలేదు. ఫాగింగ్‌ చేస్తే దోమలు చనిపోయే అవకాశం ఉంటుంది. కానీ మేజర్‌ పంచాయతీ పరిధిలోని కేవలం రెండు కాలనీలో మాత్రమే ఫాగింగ్‌ చేసి చేతులు దులుపుకున్నారని స్థానికులు ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. ఇప్పటికైనా ప్రతీ కాలనీలో ఫాగింగ్‌ చే సి దోమల నిర్మూలన కోసం కృషి చేయాలని కోరుతున్నారు. 
  
  


 
 నివారణ చర్యలు శూన్యం.. రూ.15 లక్షలు విదిలింపు
 
 సరిపోని నిధులు.. కరువైన ఫాగింగ్‌
 
 రక్షణకు జనం ఖర్చు రూ.కోటిపైనే
 
 మురికివాడల్లో రోగాల విజృంభణ
 
 సిద్దిపేట జోన్‌: జిల్లావాసులకు, బల్దియాలకు ఏటా దోమపోటు తప్పడం లేదు. ఐదు మున్సిపాలిటీలు, మూడు నగర పంచాయతీల్లో పారిశుద్ధ్య లోపం, నివారణ చర్యలు అంతంతమాత్రంగా ఉండటంతో వర్షాకాలం, శీతాకాలంలో సీజనల్‌ వ్యాధులు విజృంభిస్తున్నాయి. ఈక్రమంలో ప్రత్యేకంగా దోమల నివారణకు ఆయా మున్సిపాలిటీలకు రూ.15 లక్షల పద్దు కేటాయిస్తుండగా.. ఈ నిధులు ఏమూలకూ సరిపోవడం లేదు. ఇక ప్రజలు దోమల బెడద నుంచి తప్పించుకునేందుకు జిల్లా వ్యాప్తంగా ఆయా సీజన్లలో రూ.కోటి వరకు ఖర్చు చేస్తున్నారని అంచనా.
 
 జిల్లాలోని సిద్దిపేట, సంగారెడ్డి, మెదక్‌, సదాశివపేట, జహీరాబాద్‌ మున్సిపాలిటీలతో పాటు గజ్వేల్‌, దుబ్బాక, జోగిపేట నగర పంచాయతీలు ఉన్నాయి. మున్సిపల్‌ రికార్డుల ప్రకారం ఆయాచోట్ల ప్రతి లక్ష జనాభాకు 25 వేల మంది మురికివాడల్లో నివసిస్తున్నారు. మున్సిపాలిటీల్లో అవసరం మేర పారిశుద్ధ్య సిబ్బంది లేకపోవడం, నివారణ చర్యలు సక్రమంగా జరగకపోవడంతో ఏటా వర్షాకాలం, శీతాకాలంలో మురికివాడలకు దోమకాటు తప్పడం లేదు.
 దీంతో వైరల్‌ ఫీవర్‌ బారిన పడి జేబులు గుల్ల చేసుకోకుండా ప్రజలు ముందుగానే ప్రత్యామ్నాయ మార్గాలు ఎంచుకుంటున్నారు. అందులో భాగంగా ప్రతి కుటుంబం సగటున రూ.150 ఖర్చుపెట్టి మస్కిటో కాయిల్స్‌, లిక్విడ్‌, ఎలక్ట్రిల్‌ బ్యాట్‌, దోమ తెరలు కొనుగోలు చేస్తున్నారు. ఈ లెక్కన మున్సిపాలిటీలు, నగర పంచాయతీల్లోని మురికివాడల్లో నివసించే సుమారు 25 వేల కుటుంబాలు అనాధికారిక లెక్కల ప్రకారం ప్రతినెలా రూ.కోటి మించి ఖర్చు చేస్తున్నారు.
 ఒక్కో మున్సిపల్‌కు రూ.2 లక్షల ఖర్చు
 ఫాగింగ్‌ మిషన్‌, హ్యండ్‌పంప్‌ స్ర్పే, కెమికల్స్‌ కొనుగోళ్లతో పాటు వాహనాల కోసం పెట్రోల్‌, డీజిల్‌ రూపంలో ఒక్కో మున్సిపాలిటీకి ఏటా సగటున రూ.2 లక్షల చొప్పున ప్రత్యేక పద్దు కేటాయిస్తున్నారు. ఇదిలా ఉండగా, మురికివాడల్లో ప్రజలు దోమకాటు నుంచి తప్పించుకునేందుకు ఒక్కో కుటుంబం సగటున రూ.150 వెచ్చిస్తోంది.  
 అధికార పద్దు రూ.15 లక్షలు
 జిల్లాలోని మున్సిపాలిటీల్లో దోమల నివారణ చర్యల కోసం అధికారిక పద్దు నిర్వహించడం విశేషం. శానిటేషన్‌ విభాగం ప్రత్యేకంగా ఫాగింగ్‌ చర్యలు, మురికి కాల్వల్లో స్ర్పే చేపడుతుంది. అందుకు అసరమయ్యే ఫాగింగ్‌ మిషన్‌, కెమికల్స్‌, వాహనానికి డీజిల్‌, పెట్రోల్‌ ఖర్చు, హ్యాండ్‌ పంప్‌ స్ప్రే కోసం ఏటా రూ.2 లక్షల చొప్పున ఖర్చు చేస్తున్నారు. ఈ లెక్కన సంగారెడ్డి, సిద్దిపేట, మెదక్‌, జహీరాబాద్‌, సదాశివపేట, గజ్వేల్‌, దుబ్బాక, జోగిపేటల్లో రూ.15 లక్షల ప్రత్యేక పద్దు కేటాయిస్తున్నారు.
 సిద్దిపేట కొంత బెటర్‌
 జిల్లాలోని మున్సిపాలిటీల పరిస్థితులను పరిగణలోకి తీసుకుంటే సిద్దిపేటలో పరిస్థితి కొంత మెరుగ్గా ఉందనే చెప్పాలి. పట్టణంలోని 34 వార్డుల్లో 15 వార్డులు మురికివాడలుగా గుర్తింపు పొందినా.. ఏడాదిగా స్వచ్ఛ సిద్దిపేట దిశగా అడుగులు వేస్తోంది. ఇంటింటికీ చెత్త సేకరణ ద్వారా పారిశుద్ధ్యం మెరుగుపడింది. మున్సిపల్‌ అధికారులు ఏటా రూ.2 లక్షలు కేటాయించి ఫాగింగ్‌ చేపడుతున్నారు.