భగభగలాడే భానుడిపై ఓ నల్ల మచ్చ తొలిసారి ఈ నెల 18న కనిపించింది. భయం పుట్టించేలా అది నేరుగా భూమికేసి కసిగా చూస్తోంది. వారం రోజుల క్రితం తన నోట్లోంచి భూమి వైపు మూడు సౌరజ్వాలల్ని కక్కింది. దాంతో హై ఫ్రీక్వెన్సీ రేడియో కమ్యూనికేషన్లకు అంతరాయం కలిగింది. అదృష్టవశాత్తు కరోనల్‌ మాస్‌ ఎజెక్షన్స్‌ లేకపోవటంతో పెద్దగా నష్టం సంభవించలేదు. తర్వాత ఫిబ్రవరి 24–26 తేదీల మధ్యకాలంలో కేవలం రెండు రోజుల్లోనే ఆ మచ్చ అమాంతంగా 25 శాతం పెరిగింది. తొమ్మిది భూగోళాలకంటే పెద్ద మచ్చ అది. 2019లో మొదలైన ప్రస్తుత 25వ సౌరచక్రంలో సూర్యుడిపై ఏర్పడిన అతిపెద్ద మచ్చ ఇదే. దీనికి ఏఆర్‌3590 అని పేరుపెట్టారు. ఏఆర్‌ అంటే యాక్టివ్‌ రీజియన్‌. క్రియాశీల ప్రాంతం అని అర్ధం. సూర్యుడిపై నల్ల మచ్చలు మామూలే. అయితే భూమికి పొంచి వున్న ముప్పు దృష్ట్యా ఈ సౌరమచ్చపై ఖగోళ శాస్త్రవేత్తలు ఓ కన్నేశారు. సౌరజ్వాలలకు పుట్టినిల్లయిన ఈ మచ్చలు అంతరిక్ష వాతావరణం, సౌరవ్యవస్థలోని గ్రహాలపై ప్రభావం చూపుతాయి. సూర్యుడి ఉపరితలంపై భారీ వైశాల్యంలో ఏర్పడే ఈ మచ్చల అయస్కాంత క్షేత్రం భూ అయస్కాంత క్షేత్రం కంటే 2,500 రెట్లు శక్తిమంతమైంది. సూర్యుడు అంతర్గతంగా క్రియాశీలంగా ఉన్నచోట ఈ సౌరమచ్చలు ఏర్పడతాయి. అక్కడి పరిసరాలతో పోలిస్తే ఈ మచ్చ ఉష్ణోగ్రత తక్కువ. మచ్చలో 3,600 డిగ్రీల సెల్సియస్‌ ఉష్ణోగ్రత ఉంటుంది. ఇక మచ్చల సంఖ్య 11 ఏళ్ల సౌరచక్రాన్ని అనుసరించి మారుతుంది. సౌరచక్రంలో ఇప్పుడు మనం ముప్పు ముంగిట ఉన్నాం. గణించడం ఆరంభమయ్యాక ప్రస్తుతం 25వ సౌరచక్ర ప్రక్రియ కొనసాగుతోంది. ఈ సౌరచక్రం భూమికి అనర్థాలు, చిక్కులు తెచి్చపెడుతుందేమోనని ఖగోళ శాస్త్రవేత్తలు ఆందోళన చెందుతున్నారు. ఇటీవల సూర్యుడిపై మచ్చలు తరచూ ఏర్పడటం, వాటి సైజు పెరగడం, తీవ్ర సౌర తుపాన్లు చూస్తుంటే సూర్యుడు తన 11 ఏళ్ల సౌరచక్రంలో ఉచ్ఛ స్థితిలో ఉన్నాడని, మహోగ్ర విస్ఫోట దశను సమీపిస్తున్నాడని తెలుస్తోంది. తాము గతంలో ఊహించిన దాని కంటే చాలా ముందుగానే అంటే 2024 జూలైలోపే ‘చండ మార్తాండ’(సోలార్‌ మాగ్జిమమ్‌/సౌర గరిష్టం) దశ దాపురిస్తుందని శాస్త్రవేత్తలు అంచనా వేశారు. భూమిపై ఇది ఏ ఉత్పాతాలకు దారితీస్తుందో, ఏ ఉపద్రవాలు తెచి్చపెడుతుందోనని కలవరపడుతున్నారు. ఈ ఉగ్రరూపం అనంతరం సూర్యుడు మళ్లీ నెమ్మదిస్తాడు. సోలార్‌ మాగ్జిమమ్‌ దశ ముగిసిందనేది అది పూర్తయిన ఆరు నెలలకుగాని ఖగోళవేత్తలు           గుర్తించలేరు.   ఏఆర్‌3590తో ప్రమాదమే!   సూర్యుడు లోలోపల ప్రజ్వలిస్తాడు. తన ఉపరితలంపై కొన్ని చోట్ల అకస్మాత్తుగా విస్ఫోటిస్తాడు. అప్పుడు ఆయా ప్రాంతాల నుంచి ఒక్కసారిగా హెచ్చు మొత్తంలో విద్యుదయస్కాంత వికిరణం విడుదలవుతుంది. వీటినే సౌరజ్వాలలు (సోలార్‌ ఫ్లేర్స్‌) అంటాం. ఇవి సూర్యుడి ఉపరితలంపై అత్యంత ప్రకాశవంతంగా కనిపిస్తాయి. తీవ్రత ఆధారంగా ‘సోలార్‌ ఫ్లేర్స్‌’ను    X,  M,  C,  B,  A అంటూ అవరోహణ క్రమంలో 5 రకాలుగా వర్గీకరించారు. వీటిలో  X రకం ఫ్లేర్స్‌ మహా శక్తిమంతం, భూమికి హానికరం. సౌరమచ్చ ఏఆర్‌3590 ఈ నెల 21న రెండు  గీ రకం సౌరజ్వాలలను వెదజల్లింది. 22న X 6.3 తీవ్రతతో సౌరజ్వాలను వదిలింది. ఈ మచ్చలోని అస్థిర బీటా–గామా–డెల్టా అయస్కాంత క్షేత్రంలో మరిన్ని  X రకం సౌరజ్వాలలకు కావాల్సిన శక్తి ఉండవచ్చని, మరో  X రకం మహా సౌరజ్వాల కోసం అది శక్తిని సమీకరిస్తోందని నిపుణులు అంచనా వేస్తున్నారు. కరోనల్‌ మాస్‌ ఎజెక్షన్స్‌ రూపంలో ముప్పు తొలగిపోలేదని హెచ్చరిస్తున్నారు.   సౌరచక్రంలో అయస్కాంత ధ్రువాల మారి్పడి   సూర్యుడిలో 11 ఏళ్లకోసారి సౌరచక్రం తిరుగుతుంది. ఈ కాలచక్ర మధ్యంలో సౌరక్రియ గరిష్ట స్థితిని సంతరించుకునే ‘సోలార్‌ మాగ్జిమమ్‌’ దశ సందర్భంగా సూర్యుడి అయస్కాంత క్షేత్రం దాని అయస్కాంత ధ్రువాలను తారుమారు చేస్తుంది. అలా ఉత్తర అయస్కాంత ధ్రువం కాస్తా దక్షిణ అయస్కాంత ధ్రువంగా మారిపోతుంది. ఈ మారి్పడి జరిగేవరకు సూర్యుడు అంతకంతకూ ఉత్తేజితమవుతాడు. అనుక్షణం క్రియాశీలమవుతాడు. సౌరమచ్చలు, జ్వాలలు, సీఎంఈలు పుట్టుకొస్తాయి. ఈ ప్రక్రియ తర్వాత సూర్యుడు నెమ్మదిస్తాడు. మెల్ల గా సౌర కనిష్ట/సోలార్‌ మినిమమ్‌ దశకు చేరతాడు. ఇదొక చక్రం.   కరోనల్‌ మాస్‌ ఎజెక్షన్స్‌ ‘కరోనా’ అనేది సౌర ధూళికణాలతో (ప్లాస్మా) నిండిన సూర్యుడి అతి బాహ్య పొర.  X, M రకాల సౌర ప్రజ్వలనాలు కరోనల్‌ మాస్‌ ఎజెక్షన్స్‌ (సీఎంఈ)కు కారణమవుతాయి. కరోనా నుంచి ప్లాస్మా, విద్యుదయస్కాంత వికిరణం భారీగా విడుదలై భూ అయస్కాంత క్షేత్రంలోకి చొరబడి దుష్ప్రభావం చూపుతాయి. ‘నార్తర్న్‌ లైట్స్‌’గా పిలిచే ‘అరోరాలు’ సాధారణంగా ధ్రువాల వద్దనే కనిపిస్తాయి. కానీ సీఎంఈల వల్ల తలెత్తే భూ అయస్కాంత తుపాన్లు భూమధ్యరేఖ వద్ద ‘అరోరా’లను సృష్టిస్తాయి. 1989 మార్చిలో భూమిని తాకిన ఓ కరోనల్‌ మాస్‌ ఎజెక్షన్‌ వల్ల కెనడాలోని క్యూబెక్‌ ప్రావిన్స్‌ అంతటా 9 గంటలపాటు విద్యుత్‌ వ్యవస్థ కుప్పకూలి 60 లక్షల మంది ఇబ్బందిపడ్డారు. కరోనల్‌ మాస్‌ ఎజెక్షన్స్‌ వేళల్లో ఆవేశిత శక్తి కణాలు అతి వేగంగా ప్రయాణిస్తాయి. వీటి వల్ల పవర్‌ గ్రిడ్స్‌ కుప్పకూలతాయి. విద్యుత్‌ ట్రాన్స్‌ఫార్మర్లు తగలబడతాయి. జీపీఎస్‌ నేవిగేషన్‌ వ్యవస్థలు అస్తవ్యస్తమై నౌకలు, విమానాల రాకపోకలు, ఇతర ప్రజా రవాణా వ్యవస్థలు స్తంభిస్తాయి. టెలిఫోన్, కంప్యూటర్, కమ్యూనికేషన్, ఇంధన పంపిణీ–పైపులైన్‌ వ్యవస్థలు పాడవుతాయి. ఆ సమయాల్లో సౌరతుపాను గండం గడిచేదాకా కృత్రిమ శాటిలైట్లను స్విచాఫ్‌ చేస్తారు. లేకపోతే అవి మాడిపోయి భూమిపై పడతాయి. లక్షల కోట్ల ఆస్తినష్టం జరుగుతుంది. వ్యోమగాములు అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రం (ఐఎస్‌ఎస్‌) బయటకు రారు.  X,  M రకాల సౌర ప్రజ్వలనాల కారణంగా భూ వాతావరణంలో రేడియో తరంగాలు ప్రయాణించే ‘దిగువ అయనోస్ఫియర్‌’లో          ఎల్రక్టాన్ల సాంద్రత తీవ్రమవుతుంది. దాంతో రేడియో తరంగాల శక్తి క్షీణించి అవి పై పొరల్లోకి ప్రయాణించలేవు. సూర్యకాంతి 8 నిమిషాల్లో భూమిని చేరుతుంది. సోలార్‌ ఫ్లేర్స్‌ నుంచి వచ్చే సౌరధారి్మకత అదే వేగంతో భూమిని తాకుతుంది. కరోనల్‌ మాస్‌ ఎజెక్షన్స్‌ ఫలితంగా వందల కోట్ల టన్నుల కరోనల్‌ ప్లాస్మా వెదజల్లబడుతుంది. సీఎంఈ వేగం సెకనుకు 250 కిలోమీటర్ల నుంచి 3 వేల కిలోమీటర్ల వరకు ఉంటుంది. వేగవంతమైన కరోనల్‌ మాస్‌ ఎజెక్షన్‌ 15–18 గంటల్లో భూమిని చేరుతుంది.   అతి పెద్ద సౌర తుపాను!   1860లో సోలార్‌ మాగ్జిమమ్‌ దశకు కొన్ని నెలల ముందు 1859 సెపె్టంబరులో ఓ సౌర తుపాను సంభవించింది. చరిత్రలో రికార్డయిన అతి పెద్ద సౌర తుపాను ఇదే. 1859 ఆగస్టులో సూర్యబింబంలో నల్లమచ్చల సంఖ్య పెరగడం ఖగోళ శాస్త్రవేత్తలు ఆసక్తిగా తిలకించారు. లండన్‌లోని ఔత్సాహిక వీక్షకుడు రిచర్డ్‌ కారింగ్టన్‌ వీరిలో ఒకరు. 1859 సెపె్టంబర్‌ ఒకటిన సౌరమచ్చల్ని ఆయన చిత్రీకరిస్తుండగా అకస్మాత్తుగా తెల్లటి కాంతి తళుక్కున మెరిసింది. అది 5 నిమిషాలు అలాగే ఉంది. నిజానికి అది కరోనల్‌ మాస్‌ ఎజెక్షన్‌. ఈ ఘటనకు ఆయన గౌరవార్థం ‘కారింగ్టన్‌ ఈవెంట్‌’ అని పేరు పెట్టారు. ఆ కరోనల్‌ మాస్‌ ఎజెక్షన్‌ 17.6 గంటల్లో భూమిని చేరుకుంది. కారింగ్టన్‌ ఈవెంట్‌ తర్వాత మర్నాడు జియోమాగ్నెటిక్‌ తుపాను ధాటికి టెలిగ్రాఫ్‌ వ్యవస్థలు మొరాయించాయి. కొన్ని చోట్ల టెలిగ్రాఫ్‌ లైన్లపై టెక్నీíÙయన్లు విద్యుత్‌ షాక్‌కు గురయ్యారు. కొన్నిచోట్ల టెలిగ్రాఫ్‌ సాధన సంపత్తి దగ్ధమైంది. నాటి ‘కారింగ్టన్‌ ఈవెంట్‌’కు కారణమైన నలమచ్చతో పోలిస్తే నేటి సౌరమచ్చ పరిమాణం 60 శాతంగా ఉంది. సూర్యగ్రహణాన్ని వీక్షించడానికి వాడే సురక్షిత కళ్ళద్దాలు ఉంటే ఈ మచ్చను నేరుగా చూడొచ్చు.   – జమ్ముల శ్రీకాంత్‌

హిమాలయాల ఒడిలో ఉన్న నేపాల్‌లో మరోసారి భూమి కంపించింది. ఈ విపత్తులో 70 మందికి పైగా జనం ప్రాణాలు కోల్పోయారు. 6.4 తీవ్రతతో ఈ భూకంపం సంభవించింది.  ఈ భూకంప ప్రభావం భారతదేశ రాజధాని ఢిల్లీతో సహా ఉత్తరాది రాష్ట్రాలలో కూడా కనిపించింది. నేపాల్‌లో గతంలోనూ అనేక భూకంపాలు సంభవించాయి. 2015లో నేపాల్‌లో సంభవించిన భూకంపంలో ఎనిమిది వేల మంది మృత్యువాతపడ్డారు. అయితే నేపాల్‌లో తరచూ భూకంపాలు ఎందుకు సంభవిస్తున్నాయి? శాస్త్రవేత్తలు దీనిపై ఏమంటున్నారు? ఈ విషయాలు ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.  నేపాల్ భౌగోళిక స్వరూపమే తరచూ భూకంపాలు సంభవించడానికి కారణమని శాస్త్రవేత్తలు చెబుతున్నారు. నేపాల్‌లో 17 శాతం ప్రాంతం మాత్రమే మైదానం. మిగిలిన ప్రాంతంలో పర్వతాలు, అడవులు ఉన్నాయి. నేపాల్‌ ఉత్తర చివరలో ఎత్తయిన హిమాలయ పర్వతాలు ఉన్నాయి. నేపాల్ తరచూ భూకంపాలకు ఎందుకు గురవుతుందో తెలసుకోవాలంటే ముందుగా భూగర్భ శాస్త్రాన్ని అర్థం  చేసుకోవాలి.  భూమి అనేది భారీ టెక్టోనిక్ ప్లేట్‌లతో రూపొందింది. భూమిలోపలి ఈ టెక్టోనిక్ ప్లేట్లు వివిధ పరిస్థితుల కారణంగా కదులుతూ ఉంటాయి. అలాగే ఒకదానికొకటి ఢీకొంటాయి. నేపాల్.. రెండు భారీ టెక్టోనిక్ ప్లేట్ల అంచున ఉంది. నేపాల్ ఇండో-ఆస్ట్రేలియన్, యురేషియన్ ప్లేట్ల మధ్య ఉంది. ఈ రెండు ప్లేట్లు ఢీకొన్నప్పుడు నేపాల్‌లో భూకంపాలు సంభవిస్తుంటాయి. ఈ రెండు ప్లేట్లు ప్రతి సంవత్సరం ఐదు సెంటీమీటర్ల చొప్పున ఒకదానిపైకి మరొకటి ఎక్కేలా కదులుతున్నాయి. ఫలితంగా నేపాల్‌లో తరచూ భూకంపాలు సంభవిస్తాయి. ఐదు సెంటీమీటర్ల వేగం చిన్నదిగా అనిపించినప్పటికీ, దీని ప్రభావం చాలా ఎక్కువగా ఉంటుంది. ఈ రెండు పలకల తాకిడి కారణంగా 50 మిలియన్ సంవత్సరాల క్రితం హిమాలయ పర్వతాలు ఏర్పడ్డాయని చెబుతారు. నేపాల్‌కు ఉన్న మరో పెద్ద సమస్య అక్కడి బలహీనమైన భవనాలు. ఇవి బలమైన భూప్రకంపనలను తట్టుకోలేవు. భూకంపం వచ్చినప్పుడల్లా పెద్ద సంఖ్యలో ప్రాణ నష్టం జరగడానికి ఇదే ప్రధాన కారణం.  ఇది కూడా చదవండి: ఆసియాను వణికించిన భూ కంపాలివే..

న్యూఢిల్లీ: ఫ్రీక్వెన్సీ మాడ్యులేషన్‌(ఎఫ్‌ఎం) రేడియో సేవలను గ్రామీణ ప్రాంతాలకు సైతం విస్తరించే దిశగా 91 ఎఫ్‌ఎం ట్రాన్స్‌మిటర్లను ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ శుక్రవారం వర్చువల్‌గా ప్రారంభించారు. ఈ సందర్భంగా మాట్లాడుతూ... రేడియో పరిశ్రమలో ఇదొక విప్లవాత్మకమైన ముందుడుగు అని అభివర్ణించారు. సాంకేతిక(టెక్నాలజీ) ప్రజాస్వామీకరణ కోసం తమ ప్రభుత్వం చిత్తశుద్ధితో పని చేస్తోందని చెప్పారు. తమ తరానికి రేడియోతో భావోద్వేగ అనుబంధం ఉందని తెలిపారు. తాను రేడియో హోస్ట్‌గా వ్యవహరిస్తున్నానంటూ మన్‌ కీ బాత్‌ కార్యక్రమాన్ని ప్రస్తావించారు. 100వ ఎపిసోడ్‌ వచ్చే ఆదివారం ప్రసారం కాబోతోందని వివరించారు. దేశ ప్రజలతో భావోద్వేగపూరిత బంధం పెంచుకోవడం రేడియో ద్వారానే సాధ్యమని ఉద్ఘాటించారు.   అందరికీ ఆధునిక టెక్నాలజీ   స్వచ్ఛ భారత్‌ అభియాన్, బేటీ బచావో, బేటీ పడావో, హర్‌ ఘర్‌ తిరంగా వంటి కార్యక్రమాలు మన్‌ కీ బాత్‌ ద్వారా ప్రజా ఉద్యమాలుగా మారాయని మోదీ హర్షం వ్యక్తం చేశారు. ఆలిండియా రేడియో బృందంలో తాను కూడా ఒక భాగమేనని వెల్లడించారు. వెనుకబడిన ప్రాంతాల అభివృద్ధికి కేంద్రం అధిక ప్రాధాన్యం ఇస్తోందని, అందులో భాగంగానే 91 ఎఫ్‌ఎం ట్రాన్స్‌మిటర్లను ప్రారంభించామని తెలియజేశారు. దేశం పూర్తిస్థాయిలో అభివృద్ధి చెందడానికి ఆధునిక టెక్నాలజీ అందరికీ అందుబాటులోకి రావడం కీలకమన్నారు. డిజిటల్‌ ఇండియా వల్ల రేడియో శ్రోతల సంఖ్య పెరగడమే కాదు, కొత్త ఆలోచనా విధానం ఉద్భవిస్తోందని వివరించారు. ప్రతి ప్రసార మాధ్యమంలో విప్లవం కనిపిస్తోందని చెప్పారు. డీడీ ఉచిత డిష్‌ సేవలను 4.30 కోట్ల ఇళ్లకు అందించినట్లు తెలిపారు. ప్రపంచ సమాచారం ఎప్పటికప్పుడు గ్రామీణ ప్రాంతాల్లోని ఇళ్లకు, దేశ సరిహద్దుల్లోని కుటుంబాలకు చేరుతోందని హర్షం వ్యక్తం చేశారు. వెనుకబడిన ప్రాంతాల్లోని ప్రజలకు సైతం విద్యా, వినోద సమాచారం చేరుతోందన్నారు.   డిజిటల్‌ ఔత్సాహిక పారిశ్రామికవేత్తలు గ్రామీణ ప్రాంతాలకు ఆప్టికల్‌ ఫైబర్‌ నెట్‌వర్క్‌ విస్తరణతో మొబైల్‌ డేటా చార్జీలు భారీగా తగ్గిపోయాయని, సమాచారం పొందడం ప్రజలకు సులభతరంగా మారిందని అన్నారు. దేశం నలుమూలలా డిజిటల్‌ ఔత్సాహిక పారిశ్రామికవేత్తలు పుట్టుకొ స్తున్నారని వెల్లడించారు. చిరువ్యాపారులు కూడా యూపీఐ సేవలు బ్యాంకింగ్‌ సదుపాయాలు వాడుకుంటున్నారని గుర్తుచేశారు. ప్రధానమంత్రి ప్రారంభించిన 91 ఎఫ్‌ఎం ట్రాన్స్‌మిట్టర్ల ద్వారా దేశవ్యాప్తంగా 85 జిల్లాల్లో రెండు కోట్ల మందికి పైగా ప్రజలు ఎఫ్‌ఎం రేడియో ప్రసారాలు వినవచ్చు. తెలంగాణ, ఆంధ్రప్రదేశ్, బిహార్, జార్ఖండ్, ఒడిశా, పశ్చిమ బెంగాల్, అస్సాం, మేఘాలయా, నాగాలాండ్, హరియాణా, రాజస్తాన్, ఉత్తరప్రదేశ్, ఉత్తరాఖండ్, కేరళ, చత్తీస్‌గఢ్, గుజరాత్, మధ్యప్రదేశ్, మహారాష్ట్రలోని పలు మారుమూల జిల్లాలతోపాటు లద్దాఖ్, అండమాన్, నికోబార్‌ దీవుల్లో ఎఫ్‌ఎం రేడియో సేవలు కొత్తగా అందుబాటులోకి వచ్చాయి.    రికమండేషన్లకు చరమగీతం   ఆలిండియా రేడియో వంటి కమ్యూనికేషన్‌ చానళ్లు మొత్తం దేశాన్ని, దేశంలోని 140 కోట్ల మందిని అనుసంధానించాలన్నదే తమ విజన్, మిషన్‌ అని ప్రధాని మోదీ వివరించారు. గతంలో రికమండేషన్ల ఆధారంగా పద్మా పురస్కారాలు ప్రదానం చేసేవారని, ఆ పద్ధతికి తాము చరమగీతం పాడేశామని అన్నారు. దేశానికి, సమాజానికి అందించిన విలువైన సేవల ఆధారంగానే ఈ పురస్కారాలు అందజేస్తున్నామని చెప్పారు. ఎఫ్‌ఎం ట్రాన్స్‌మిటర్ల ప్రారంభోత్సవంలో వివిధ రాష్ట్రాల ముఖ్యమంత్రులు, ప్రజా ప్రతినిధులు, అధికారులు, పలువురు పద్మ పురస్కార గ్రహీతలు పాల్గొన్నారు. ప్రధాని మోదీ వారికి స్వాగతం పలికారు.

న్యూఢిల్లీ: 5జీ స్పెక్ట్రం వేలానికి సంబంధించి నిర్దిష్ట ఫ్రీక్వెన్సీల కనీస ధరను 35 శాతం మేర తగ్గించాలంటూ టెలికం రంగ నియంత్రణ సంస్థ ట్రాయ్‌ సిఫార్సు చేసింది. 5జీ మొబైల్‌ సర్వీసులకు ఉపయోగించే 3300–3670 మెగాహెట్జ్‌ బ్యాండ్‌లో స్పెక్ట్రం రేటును మెగాహెట్జ్‌కు రూ. 317 కోట్లుగా నిర్ణయించవచ్చని పేర్కొంది. ట్రాయ్‌ గతంలో సూచించిన రూ. 492 కోట్లతో  (మెగాహెట్జ్‌కు) పోలిస్తే ఇది సుమారు 35 శాతం తక్కువని సంబంధిత వర్గాలు తెలిపాయి. ఇక కీలకమైన 700 మెగాహెట్జ్‌ బ్యాండ్‌కు సంబంధించి బేస్‌ రేటును గతంలో ప్రతిపాదించిన దానికన్నా 40 శాతం తక్కువగా రూ. 3,927 కోట్లుగా నిర్ణయించవచ్చని ట్రాయ్‌ ఒక ప్రకటనలో పేర్కొంది. 700 మెగాహెట్జ్‌ మొదలుకుని 2500 మెగాహెట్జ్‌ వరకూ ఉన్న ప్రస్తుత ఫ్రీక్వెన్సీలతో పాటు కొత్తగా చేర్చిన 600, 3300–3670, 24.25–28.5 మెగాహెట్జ్‌ బ్యాండ్లను కూడా వేలంలో విక్రయించనున్నట్లు వివరించింది. టెలికం రంగం నిలదొక్కుకోవడానికి, దీర్ఘకాలంలో వృద్ధి సాదించడానికి.. పెట్టుబడులను ప్రోత్సహించడం, ద్రవ్య లభ్యతను పెంచడం, స్పెక్ట్రం కోసం సులభతర చెల్లింపుల విధానాలను అమలు చేయడం వంటి చర్యలు తీసుకోవాలని ట్రాయ్‌ తెలిపింది. అత్యంత వేగవంతమైన 5జీ మొబైల్‌ సర్వీసులను 2022–23 ఆర్థిక సంవత్సరంలో అందుబాటులోకి తెచ్చే దిశగా ఈ ఏడాదే స్పెక్ట్రం వేలం నిర్వహించాలని ప్రభుత్వం యోచిస్తోంది.   

పిల్లులు రాత్రి పూట కూడా చూడగలవు.. మరి మనం.. ఇదిగో ఈ కళ్లద్దాలు పెట్టుకుంటే.. మనం కూడా పిల్లిలా రాత్రి పూట చూసేయొచ్చట.. అదేంటో మరి తెలుసుకుందామా..  ఇలా చూసేద్దాం..  చీకట్లో ఏ వస్తువునూ చూడలేం.. రాత్రి అతినీల లోహిత కిరణాలు వెలువడుతాయి. వాటిని మానవ నేత్రం చూడలేదు. కానీ నానో టెక్నాలజీని ఉపయోగించి రాత్రి కూడా చూడగలిగేలా మన వెంట్రుక కన్నా వంద రెట్లు పలుచటి పొర (అల్ట్రాథిన్‌ క్రిస్టల్‌ ఫిల్మ్‌)ను ఆస్ట్రేలియన్‌ నేషన్‌ వర్సిటీ, నాటింగ్‌హామ్‌ ట్రెంట్‌ వర్సిటీల ఆధ్వర్యంలోని అంతర్జాతీయ శాస్త్రవేత్తల బృందం అభివృద్ధి పరిచింది. ఆ పొరను మన కళ్లద్దాలకు పెట్టుకుంటే సరి.. రాత్రి చీకట్లోనూ ఎంచక్కా చూసేయొచ్చు.  ఇంతకీ ఇవెలా పనిచేస్తాయి? గాలియం ఆర్సెనైడ్‌ పదార్థంతో ఈ ఫిల్మ్‌ను తయారుచేశారు. దీనిద్వారా ప్రసరించే కాంతి తాలూకు రంగు లేదా ఫ్రీక్వెన్సీ (పౌనఃపున్యం)ని ఇది మార్చుతుంది. అంటే రాత్రి వెలువడే అతినీల లోహిత కిరణాలను.. మనం చూడగలిగే కాంతి (విజిబుల్‌ లైట్‌)గా మార్చగలదు. అయితే చీకట్లో ఏదైనా వస్తువు వెలుతురులో ఉన్నట్లు కాకుం డా ఆకుపచ్చని రంగులో కన్పిస్తుంది. సాధారణంగా నైట్‌ విజన్‌ అద్దాలతో చూసినప్పుడు కని పించినట్లే ఉంటుందని పరిశోధకులు చెప్పారు. నైట్‌ విజన్‌ అద్దాలు బరువుగా ఉంటాయని.. ఇవి చాలా తేలిక, ఖర్చు తక్కు వని తెలిపారు. ఈ రెండింటిలో అతినీల లోహిత కిరణాలను మార్చే పద్ధతి వేర్వేరుగా ఉంటుందని పరిశోధకులు డ్రాగోమిర్‌ నెషేవ్‌ వివరించారు.    – సాక్షి సెంట్రల్‌ డెస్క్‌ చదవండి: 118 ఏళ్ల కింద.. టైమ్‌ ఎలా సెట్‌ చేశారు?


 లండన్‌ విమానం ఏటీసీతో సంబంధాలు కోల్పోయిన ఘటన  
 
 న్యూఢిల్లీ: ఫిబ్రవరి 16న ముంబై నుంచి లండన్‌ హీత్రూకు వెళ్తున్న జెట్ ఎయిర్ వేస్ విమానం 33 నిమిషాలపాటు ఎయిర్‌ ట్రాఫిక్‌ కంట్రోల్‌ (ఏటీసీ)తో సంబంధాలు కోల్పోవడానికి కారణం పౌనఃపున్యం (ఫ్రీక్వెన్సీ) స్వల్పంగా మారిపోవడమేనని విశ్వసనీయ వర్గాలు తెలిపాయి. ఆ సమయంలో విమానం కమాండర్‌ సీట్‌లో శిక్షణలో ఉన్న పైలట్‌ ఉన్నారని సమాచారం. మరో పైలట్ నిద్రపోయాడని విశ్వసనీయ వర్గాలు వెల్లడించాయి.
 
 9డబ్ల్యూ118 అనే విమానం ముంబై నుంచి 330 మంది ప్రయాణికులు, 15 మంది సిబ్బందితో లండన్‌ వెళ్తుండగా చెక్‌ రిపబ్లిక్‌ గగన తలంలో ఎగురుతున్నప్పుడు 33 నిమిషాలపాటు ఏటీసీతో సంబంధాలు తెగిపోయాయి. 132.890 మెగా హెర్ట్జ్ ఉండాల్సిన పౌనఃపున్యం 132.980 మెగా హెర్ట్జ్ గా మారిపోవడంతో సమస్య తలెత్తింది. అలాగే కోల్‌కతాలో ఇండిగో, సిల్క్‌ఎయిర్‌ విమానాలు డిసెంబర్‌ 11న గాలిలో ఢీకొనడం నుంచి తృటిలో తప్పించుకున్న ఘటనపై విమాన ప్రమాదాల దర్యాప్తు సంస్థ (ఏఏఐబీ) విచారణ ప్రారంభించింది.
 గగనతలంలో తప్పిన పెను ప్రమాదం
  


 న్యూఢిల్లీ: అమెరికా టెక్ దిగ్గజం యాపిల్ దేశవ్యాప్తంగా అన్ని ముఖ్యమైన ఫ్రీక్వెన్సీలో పనిచేస్తోన్న 1.4 కోట్ల యూనిట్ల 4జీ పరికరాల్లో అధిక వాటాను కలిగి ఉందని నోకియా నెట్‌వర్క్స్ తన నివేదికలో తెలిపింది. దీని ప్రకారం.. టాప్-15 4జీ మోడళ్లలో యాపిల్ ఐఫోన్ 5ఎస్, 6 మొబైల్స్ తొలి రెండు స్థానాలను కైవసం చేసుకున్నాయి. శామ్‌సంగ్ గెలాక్సీ ఏ5 నాలుగో స్థానంలో నిలిచింది. 1,800 మెగాహెర్ట్జ్ బాండ్‌లో 4జీ సర్వీసులను సపోర్ట్ చేసే మొబైల్స్‌లో ఐఫోన్ 5ఎస్, 6 మొబైల్స్ వరుసగా 10.46 శాతం, 8.9 శాతం వాటాలతో తొలి రెండు స్థానాల్లో ఉన్నాయి. వీటి తర్వాతి స్థానంలో లెనొవొ ఏ6000 (7.5 శాతం) ఉంది. ఇక దీని తర్వాతి స్థానాల్లో యాపిల్ ఐఫోన్ 5, షావోమి రెడ్‌మి నోట్3, మైక్రోమ్యాక్స్ యురేకా ఉన్నాయి.
 
 850 మెగాహెర్ట్జ్ బాండ్‌లో 4జీ సేవలను అందించే పరికరాల్లో యాపిల్ ఐఫోన్  5ఎస్, 6 వాటా వరుసగా 18.12 శాతంగా, 15.42 శాతంగా ఉంది. భారత్‌లో టెల్కోలు 4జీ సేవలను అందించడానికి 1,800 మెగాహెర్ట్జ్, 850 మెగాహెర్ట్జ్, 2,300 మెగాహెర్ట్జ్ బాండ్‌లో స్పెక్ట్రమ్‌ను కలిగి ఉన్నాయని నోకియా నెట్‌వర్క్స్ వివరించింది. 1,800 మెగాహెర్ట్జ్ 4జీ మొబైళ్ల వాటా 1.45 శాతంగా (1.3 కోట్ల యూనిట్లుగా), 2,100 మెగాహెర్ట్జ్ 4జీ మొబైళ్ల వాటా 1.2 శాతంగా ఉన్నట్లు తెలిపింది. భారత్‌లో ప్రస్తుతం ఎయిర్‌టెల్ మాత్రమే ఇప్పటివరకు 1,800 మెగాహెర్ట్జ్ బాండ్ ఫ్రీక్వెన్సీలో 4జీ సేవలను అందిస్తున్నట్లు పేర్కొంది. ఆర్‌కామ్, రిలయన్స్ జియోలు సంయుక్తంగా 850 మెగాహెర్ట్జ్ బాండ్‌లో 4జీ సేవలను అందించడానికి ప్రయత్నాలు చేస్తున్నాయని తెలిపింది.