టైమ్‌ మ్యాగజైన్‌ ప్రభావశీలుర జాబితా (100 మోస్ట్‌ ఇన్‌ఫ్లూయెన్షియల్‌ పీపుల్‌ ఆఫ్‌ 2022)లో చోటు సంపాదించిన వారిలో అఫ్గానిస్థాన్‌ అగ్నితేజం హోడ ఖామోష్‌ ఒకరు. ‘ఖామోష్‌’ అనేది పేరు కాదు. లక్షల గొంతుల రణనినాదం... ఇరాన్‌లో జన్మించింది హోడ ఖామోష్‌. తాను చిన్న వయసులో ఉన్నప్పుడే కుటుంబంతో పాటు అఫ్గానిస్థాన్‌కు వచ్చింది. ఆరోజుల్లో తనకు నిద్ర పట్టాలంటే అమ్మ తప్పనిసరిగా ఏదో ఒక కథ చెప్పాల్సిందే. అలా ఖామోష్‌ కాల్పనిక ప్రపంచంలోకి ప్రవేశించింది. ఆ ప్రపంచంలో ఎన్నో కథలు చదివింది. ఎన్నో కవిత్వాలు విన్నది. తొలిరోజుల్లో తన కాల్పనిక ప్రపంచంలో వాస్తవాలతో సంబంధం లేని ఊహాకల్పిత సాహిత్యం మాత్రమే ఉండేది. ఆ తరువాత కాలంలో మాత్రం...తన ప్రపంచంలోకి వాస్తవికత నడిచి వచ్చింది. రాజులు, రాణులు, అందమైన కోటలు, అద్భుత దీపాల స్థానంలో... నిజమైన సమాజం దర్శనమిచ్చింది. మనుషులు ఎదుర్కొనే రకరకాల సమస్యలను గురించి లోతుగా తెలుసుకోగలిగింది. తన మనసులోని వేడివేడి భావాలను కవిత్వంగా రాసేది. ‘సమాజాన్ని అర్థం చేసుకోవడానికి, సమాజం తరఫున పనిచేయడానికి ఇది మాత్రమే చాలదు’ అనుకొని జర్నలిస్ట్‌ కావాలనుకుంది. ఖామోష్‌ ఆలోచనను హర్షించిన వారు తక్కువ. భయపెట్టిన వారు ఎక్కువ. అయితే అవేమీ తన కలను అడ్డుకోలేకపోయాయి. జర్నలిజంలో శిక్షణ పొందిన ఖామోష్‌ ఆ తరువాత స్థానిక పత్రికలలో పనిచేసింది. స్త్రీల హక్కులు, ఉద్యమాలపై ప్రత్యేకకథనాలు రాసింది. లోకల్‌ రేడియో ఛానల్స్‌ ప్రెజెంటర్‌గా తన గొంతు వినిపించింది. ఇదంతా ఒక ఎత్తయితే పౌరహక్కుల ఉద్యమంలో చురుకైన పాత్ర పోషించడం మరో ఎత్తు. ఉద్యమంలో భాగంగా ఎందరో మహిళలకు అండగా నిలిచింది. దాడులను ఎదుర్కొంది. బాధితులకు న్యాయం జరిగే వరకు మడమ తిప్పలేదు. అఫ్గానిస్థాన్‌లో తాలిబన్‌ల పాలన మళ్లీ మొదలైన తరువాత చాలామంది కలాలు అటకెక్కాయి. గొంతులు మాట మార్చుకున్నాయి. కానీ ఖామోష్‌ మాత్రం వెనక్కి తగ్గలేదు. అవే అక్షరాలు...అదే గొంతు! తాలిబన్‌ల పాలన మొదలై అప్పటికే అయిదు నెలల దాటింది. ఆ సమయంలో ‘స్త్రీలపై జరుగుతున్న అణచివేత’ అనే అంశంపై నార్వేలో మాట్లాడే అవకాశం లభించింది. ‘ఈ సమయంలో మాట్లాడితే ప్రాణాలకే ముప్పు’ అని చాలామంది హెచ్చరించినా ఆమె భయపడలేదు. ‘నేను తప్పు చేయడం లేదు. తప్పుల గురించి మాట్లాడబోతున్నాను’ అంటూ నార్వేకి వెళ్లింది ఖామోష్‌. నీళ్లు నమలకుండా నిజాలు మాట్లాడింది. ఆనాటి ఆమె ప్రసంగంలో కొన్ని మాటలు... ‘నా పేరు హోడ ఖామోష్‌. అఫ్గానిస్థాన్‌లోని వేలాది మంది మహిళలలో నేను ఒకరిని. నేను ఏ రాజకీయపార్టీకి సానుభూతిపరురాలిని కాదు. సభ్యురాలిని కాదు. పౌరహక్కుల ఉద్యమంలో పనిచేస్తున్నాను. తాలిబన్‌ల పాలనలో ఉన్నాను. భయంతో గుండె వేగంగా కొట్టుకునే చోట, బుల్లెట్ల చప్పుడు నిరంతరాయంగా వినిపించే చోట ఉన్నాను’ ‘కాబుల్‌ తాలిబన్‌ల వశం అయిన తరువాత రాజ్యం పోలీసు రాజ్యం అయింది. స్త్రీలపై వివక్షత పెరిగింది. మీరు ఉండాల్సింది విద్యాలయాల్లో కాదు ఇంట్లో...అంటూ అణచివేత మొదలైంది. ఒక నిరసన ప్రదర్శనలో పాల్గొన్న పాపానికి ముర్తాజ సమది అనే ఫొటోగ్రాఫర్‌ని అరెస్ట్‌ చేసి చిత్రహింసలకు గురిచేశారు. కాబుల్‌లో స్త్రీల నిరసన ప్రదర్శనకు సంబంధించిన వార్తలు రాసినందుకు ఇద్దరు రిపోర్టర్లను అరెస్ట్‌ చేసి నానా రకాలుగా ఇబ్బందులకు గురిచేశారు. తమ హక్కులు, స్వేచ్ఛ కోసం పోరాడుతున్న 70 మంది పౌరులను అరెస్ట్‌ చేశారు. వారిలో 40 మంది మహిళలను గుర్తుతెలియని ప్రాంతానికి తరలించి చిత్రహింసలకు గురిచేశారు’ నార్వే సదస్సులో అఫ్గాన్‌ కన్నీటి చిత్రాన్ని కళ్లకు కట్టిన ఖామోష్‌ ‘ఇక అంతా అయిపోయింది’ అని నిరాశ పడడం లేదు. ‘స్త్రీలను గౌరవించే రోజులు, స్త్రీల హక్కులు రక్షించబడే రోజులు తప్పకుండా వస్తాయి’ అంటున్న ఖామోష్‌లో ‘ఆశ’ అనే జ్వాల ఉజ్వలంగా వెలుగుతూనే ఉంది.


 సిటీవాసులకు ఉదయం లేచిన దగ్గరి నుంచి రాత్రి నిద్దురపోయే వరకు మస్తీగా ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్ అందిస్తున్న ఎఫ్‌ఎంలకు ‘కమ్యూనిటీ రేడియో’లు కూడా శ్రుతి కలుపుతున్నాయి. ఒక ప్రాంత ప్రజల సాధకబాధకాలను వివరిస్తూనే, ప్రసారాలతో వారిలో సామాజిక స్పృహ కలిగిస్తున్నాయి. కొన్ని విద్యాసంస్థలైతే తమ కాలేజీ విద్యార్థులు బయట ఎక్కడకు వెళ్లినా ఉద్యోగం చేసి నిలదొక్కుకునేందుకు దోహదపడేలా డిఫరెంట్ ఐడియాలజీతో కమ్యూనిటీ రేడియోలను ప్రారంభించాయి.
  
  సిటీలోనే తొలి కమ్యూనిటీ రేడియో డెక్కన్ రేడియో 107.8 ఎఫ్‌ం. మెదక్‌లోని సంఘం రేడియో స్ఫూర్తిగా అబిద్ అలీ ఖాన్ ఎడ్యుకేషనల్ ట్రస్టు 2009 డిసెంబర్ 23న డెక్కన్ రేడియో 107.8 ఎఫ్‌ఎంను ప్రారంభించింది. అబిడ్స్‌లో ఉండే ఈ రేడియో స్టేషన్ ప్రసారం చేసే కార్యక్రమాలు ఆ ప్రాంతం నుంచి 8 కిలోమీటర్ల పరిధిలో ప్రసార ం అవుతాయి. లెర్న్ ఇంగ్లిష్, వారుుస్ అండ్ యూక్సెంట్ ట్రైనింగ్, పబ్లిక్ హెల్త్ అండ్ హైజిన్, మహిళా సాధికారత, వరకట్న సమస్యలు, పేదలు అభివృద్ధి చెందడం ఎలా.. తదితర కార్యక్రమాలను ప్రసారం చేస్తోంది. యువతకు ఉపయోగపడేలా ఉద్యోగాల నోటిఫికేషన్ సమాచారాన్ని కూడా అందిస్తోంది. క్రీడా విషయాలు, ఔత్సాహిక కళాకారులతో వినోద కార్యక్రవూలనూ ప్రసారం చేస్తోంది. వుతాలకు అతీతంగా పండుగ రోజుల్లో వాటి ప్రాధాన్యతను తెలిపే కార్యక్రవూలను 24 గంటల పాటు ప్రసారం చేస్తోంది. సాధారణ దినాల్లోనైతే ఉదయుం 8 నుంచి వుధ్యాహ్నం 12 గంటల వరకు, సాయుంత్రం 4 నుంచి రాత్రి 8 గంటల వరకు ప్రసారాలు చేస్తోంది. త్వరలోనే ప్రతిరోజూ 24 గంటల ప్రసారాలకు సవూయుత్తవువుతోంది.
  
  ఔత్సాహికులకు ఉచిత శిక్షణ, ప్లేస్‌మెంట్
  రేడియోలో పని చేయాలనుకునే ఔత్సాహికుల కోసం డెక్కన్ రేడియో 107.8 ఎఫ్‌ఎం ఉచిత శిక్షణతో పాటు ప్లేస్‌మెంట్‌ను కూడా అందిస్తోంది. సోమవారం నుంచి బ్యాచ్‌ల వారీగా ట్రైనింగ్ క్లాస్‌లు ఉంటాయి. దీనికి వయోపరిమితి లేదు. శిక్షణ తర్వాత సర్టిఫికెట్లు ఇస్తారు. ఆసక్తి గల అభ్యర్థులు 9848256515లో సంప్రదించవచ్చు.
  
  కేఎంఐటీ 90.4 ఎఫ్‌ఎం...
  విద్యార్థులకు అన్నిరకాలుగా ఉపయోగపడేలా రెండేళ్ల క్రితం నారాయణగూడలోని కేశవ మెమోరియల్  ఇన్‌స్టిట్యూట్ వేదికగా కేఎంఐటీ 90.4 ఎఫ్‌ఎం ప్రారంభమైంది. కాలేజీ పనిదినాల్లో ఈ రేడియో కార్యక్రవూలు మధ్యాహ్నం 3.30 నుంచి సాయంత్రం 4.30 గంటల వరకు ప్రసారమవుతాయి. ఒక్కో సబ్జెక్ట్ టీచర్‌ను విద్యార్థులు చేసిన ఇంటర్వ్యూలు, కఠినమైన సబ్జెక్ట్‌లపై లెక్చరర్ల ప్రత్యేక పాఠాలు..ఇలా విద్యార్థులకు ఉపయోగపడే కార్యక్రమాలను వారిచేతే నిర్వహిస్తోంది కేఎంఐటీ. ఫ్రెషర్స్ డే, ఫేర్‌వెల్ డే, స్వాతంత్య్ర దినోత్సవం, గణతంత్ర దినోత్సవం వంటి రోజుల్లో విద్యార్థులు వినోద కార్యక్రవూలనూ అందిస్తారు.
  
  బోల్ హైదరాబాద్ 90.4 ఎఫ్‌ఎం..
  హైదరాబాద్ సెంట్ర ల్ యూనివర్సిటీలోని డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ కమ్యూనికేషన్స్ చొరవతో 2011లో ఈ రేడియో ప్రారంభమైంది. పది కిలోమీటర్ల పరిధిలో ఇందులోని  కార్యక్రమాలు విద్యార్థులు, వాలంటీర్‌ల పర్యవేక్షణలో ప్రసారవువుతుంటారుు. ఉదయం 7.30 నుంచి 9.00 వరకు, సాయంత్రం 5.30 నుంచి రాత్రి 9.00 వరకు ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్, ఎడ్యుకేషన్, సమాచారం, పాఠాలు, గెస్ట్‌లతో ఇంటర్వ్యూలు ప్రసారమవుతుంటాయి. ఇవే కాకుండా తార్నాకలో త్వరలోనే మరో కమ్యూనిటీ రేడియో ప్రారంభంకానుంది.
  -  వాంకె శ్రీనివాస్