మనిషికో కారు –పడవల్లా ఉన్న పెద్ద కార్లు ఆ వీధిలో ఆగి ఉన్నాయి. ఒక్కొక్క కారులోంచి ఆడా–మగా అంతా దిగారు. అందులో ఆడవాళ్లెవరో.. మొగవాళ్లెవరో.. గుర్తుపట్టడానికి వీలులేకుండా ఉంది. ఒక్కామెకి మాత్రం సుమారు అరవై ఏళ్లుంటాయి. చీర కట్టుకుని స్లీవ్‌లెస్‌ బ్లౌజ్‌ వేసుకుంది. ఇంతమంది మనిషికో కారుతో పెద్ద పెద్ద కార్లు వేసుకుని రావడం ఆ ఊళ్లో ఎవరూ వింతగా చూడలేదు. విడ్డూరం అనుకోలేదు. ఎందుకంటే ఎలక్ట్ర్‌సిటీలో నడిచేకార్లు. పగలంతా బ్యాటరీలు ఎండలో పెడితే వాటంతటవే సోలార్‌ ఎనర్జీతో శక్తిని పుంజుకుని నలభై ఎనిమిది గంటలు నడుస్తాయి ఢోకా లేకుండా. ప్రతి ఇంటి గుమ్మం ముందు కప్పు మీదా పూల తోట్టెలకు బదులు సోలార్‌ బ్యాటరీ సెట్స్‌ కనిపిస్తున్నాయి. యాభై ఏళ్ల క్రితం ఈ ఊరు మాదిరి పల్లెగా పరిగణింపబడినా, ఈనాడు అది బస్తీ అయింది. ఊరు నిండా జనం కంటే కార్ల సంఖ్యే ఎక్కువ ఉంది. రోడ్డుకిరువైపులా పూర్వకాలంలో చెత్త ఉండేది. ఇప్పుడు చెడిపోయిన కార్లు, రిఫ్రిజిరేటర్లు, టెలివిజన్లు, వాషింగ్‌ మెషిన్లు, టెలిప్రింటర్‌ డొక్కులు ఎక్కడికక్కడే ఖాళీడబ్బాల్లాగా దొర్లుతున్నాయి. నెలకొసారి కార్పొరేషన్‌ వారు పట్టుకుపోతుంటారు.  కార్లోంచి చీరకట్టుకున్న స్త్రీ దిగింది. ఆవిడ పేరు ‘ఈగా’. గత శతాబ్దిలో ఈడ్పుగంటి గాయత్రి అన్న పేరు కలిగిన ఆ ‘ఈగా’ గారి కొడుకు ‘జె’ పెళ్లిచూపులకి వచ్చాడు ఆ ఊరు. ఈ 21 శతాబ్దిలో పేర్లు కుదించి ఒక్క అక్షరంలో క్లుప్తంగా పేర్లు పెట్టుకోవడం రివాజైంది. ఒక్క అక్షరం అయితే కంప్యూటర్‌ ప్రాగ్రామ్‌ తేలిగ్గా సెట్‌ అవుతుంది. ఆన్సర్‌ ఠక్కున వచ్చేస్తుంది. ‘జె’ ఆ ఊర్లో సూరయ్యగారి మనువరాలు ‘యస్‌’ని ప్రేమించాడు. పెళ్లి చేసుకునే ముందు సూరయ్యగారు, ఆయన అక్కగారు వెంకాయమ్మా ఈ ఇద్దరినీ మగపెళ్లివారి తాలుకు వారు వచ్చి చూసి వెళ్లాలని కోరిక. సూరయ్యగారికి తొంభై అయిదేళ్లు. భార్యపోయి చాలా రోజులయ్యింది. ఆయన అక్కగారు వెంకాయమ్మ పూర్వ సువాసిని – ఆమె సెంచరీ చేసి ఆరేళ్లు అయ్యింది. కాస్త నడుం వంగినా.. చూపు శుభ్రంగా ఉంది. ఒకసారి చత్వారం వచ్చిపోయింది. అంచేత దగ్గిర వస్తువులూ, దూరం  వస్తువులూ కూడా స్పష్టంగా కనిపిస్తూ ఉంటాయి వెంకాయమ్మగారికి. ఆవిడకు బాల్యంలోనే భర్తపోయాడు. చిన్నప్పటి నుంచీ తమ్ముడు సూరయ్యగారికి దగ్గరే ఉంది. ఆవిడకు పెళ్లికూతురు ‘యస్‌’ అంటే ప్రాణం. ఆ పిల్లని చేసుకోబోయే పెళ్లికొడుకూ, ఆత్తమామలూ, ఆడబడుచూ, మరిదీ ఎలా ఉంటారో చూడాలని కోరిక. వాళ్లని వెంటబెట్టుకొచ్చింది పెళ్లికూతురు ‘యస్‌’. వస్తూనే ఈ పెళ్లివారు వీధిగుమ్మంలో నిల్చుండిపోయారు. అందరి దృష్టి ఆ ఇంటి ముందున్న పూలమొక్కలూ, వీధి గుమ్మంలో కాంపౌండు, లోపల ఉన్న పెద్ద మామిడి చెట్టు మీద నిల్చిపోయింది. ఒక్క అడుగు కూడా ముందుకు వెయ్యలేదు ఆ వచ్చినవాళ్లు. ‘మామ్‌ ఇదేమిటి?’ కీచు గొంతుతో అడిగాడు ‘జె’. ‘జె’కి గాని ఆ ఇంట్లో వాళ్లకి గానీ తెలుగురాదు. ‘జె’ తల్లిదండ్రులకి తెలుగు వచ్చు గానీ నగరాల్లో ఉండటం చేత తెలుగు పూర్తిగా మర్చిపోయారు. ఇంట్లో వాడుక భాష ఇంగ్లీష్‌ అవడం చేత తెలుగు అవసరం ఎవరికీ లేదు. ‘‘అది ‘ట్రీ’ జె’’ అంది ఈగా. ‘‘ట్రీ –అంటే ఇలా ఉంటుందా?’’ అడిగారు ‘జె’, అతని చెల్లెలూ ఆత్రంగా. వాళ్లెప్పుడూ చెట్లు చూసి ఎరుగరు. వాళ్లు పుట్టాక–పచ్చని చెట్టు చూడటం ఇదే మొదటిసారి. ‘ట్రీ’ గురించి చదివారు. సినిమాల్లో, పెయింటింగ్స్‌లో చూశారు. లీవ్స్, ఫ్రూట్స్, స్టెమ్స్, రూట్స్‌ వీటితో చెట్లు ఉంటాయని చదివి తెలుసుకున్నారు గానీ కళ్లారా చూడం ఇదే మొదటిసారి. పాతికేళ్లు లోపున్న వీరు ‘ట్రీ’ అనే ఒక అద్భుతం ఉన్నదని ఆనాడే తెలుసుకున్నారు. ‘‘మామ్‌ – ఈ ట్రీని తీసుకెళ్లిపోదాం. ‘యస్‌’కి వాళ్ల గ్రాండ్‌ఫా డౌరీ ఇస్తామంటున్నారుగా. ‘‘ఈ ‘ట్రీ’ని డౌరీగా అడుగు మామ్‌’’ అంటూ అశ్వత్థ ప్రదక్షణ చేసినట్లు చెట్టు చుట్టూ తిరుగుతున్న కొడుకుని చూసేప్పటికి, మాతృప్రేమ పొంగి పొరలింది ‘ఈగా’కి.  ఈ లోగా ఇంటి వెనకవైపు నుంచి ‘అంబా’ అన్నకేక విని భయంగా తల్లి వెనక నక్కుతూ ‘‘వాట్‌.. వాట్‌’’ అని అడిగాడు  పెళ్లికొడుకు. ‘‘అది మా ఇంటి మాలక్ష్మి నాయనా. దాని పాలే  మా జీవనాధారం’’ అంది బోడి తలమీద ఉన్న చెంగు సవరించుకుంటూ సూరయ్యగారి అక్కగారు వెంకాయమ్మ. ఆవిడను చూడటంతోటే ‘‘నమస్కారం బామ్మగారూ’’ అంది ‘ఈగా’ గారు, తెలుగుని ఇంగ్లీషు వాళ్లలా మాట్లాడుతూ.. బామ్మగారి మాటలు పెళ్లికొడుక్కి అర్థం కాలేదు. సరిగదా ఆవిడ వలన నోరు తెరుచుకుని, మరో గ్రహం నుంచి వచ్చిన మనిషిని చూసినట్లు వింతగా చూస్తున్నాడు. ‘‘మామ్‌’’ అని తల్లిని శరణుజొచ్చాడు. ఎవరీ వింత జంతువు అన్నట్లు ప్రశ్నార్థకంగా మొహం పెట్టి. ‘‘నీ ఉడ్‌బీకి, గ్రానీరా’’ అంది ఆవిడ ఆపేక్షగా కొడుకు వైపు చూస్తూ. ‘జె’ నాలుగు మెలికలు తిరిగాడు, బామ్మగారి తీక్షణమైన చూపులకి తట్టుకోలేక. ‘‘నాయనా– నువ్వెప్పుడూ ఆవుని చూడలేదా ఆవు. కౌ’’ అంది ఆవిడ ఈ పిల్లవాడికి బోధపరచే విధంగా. ‘‘కౌ’’ అంటే.? ‘‘మిల్క్‌.. మిల్క్‌’’ అంది ఆవిడ ఇంటి వెనకవైపుకి దారితీస్తూ. ఇంచుమించు బామ్మగారి వయసులోనే ఉన్న ఒక ముసలి పాలేరు – చెంబు రెండు మోకాళ్ల మధ్యా ఉంచుకుని పాలు పిండుతున్నాడు.  ‘‘వాట్‌..వాట్, మామ్‌ వాట్‌’’ అంటూ పాలవాడి పక్కకెళ్లి కూచోబోతున్న ‘జె’ని చూసి.. ఆవు ఒక విదిలింపు విదిల్చి వెనక కాలుతో తన్నబోతున్న సమయంలో బామ్మగారు రెక్కపట్టుకుని ఇవతలకి లాగారు కాబోయే పెళ్లి కొడుకుని. ఆవిడ పట్టుకున్న జెబ్బని చేత్తో రాసుకుంటూ భయం భయంగా చూస్తున్న పెళ్లికొడుకుని చూసి ‘‘ఏం పిల్లలర్రా... ఉఫ్‌న గాలికి ఎరిగిపోతూ..’’ అంటూ నవ్వి పాల చెంబు అందుకుంది పాలేరు చేతుల్లోంచి వెంకాయమ్మ. ‘జె’ కాలిబోటన కొనవేళ్ల మీద నిల్చుని పాలచెంబులోకి కుతూహలంగా చూసి ‘‘మమ్మీ– మిల్క్‌ మిల్క్‌’’ అంటూ ఆశ్చర్యంగా అరిచాడు. ‘‘మమ్మీ, మిల్క్‌ బాటిల్స్‌లో ఉంటుంది కదా. ఈ ‘కౌ’లోకి  ఎల్లా వచ్చింది చాలా ఆశ్చర్యంగా ఉందే! మమ్మీ ఈ ‘కౌ’ని పట్టుకెడదాం. మా ఫ్రెండ్స్‌ చెప్పినా నమ్మరు. మిల్క్‌ కార్టన్స్‌లో తప్ప ఎక్కడా ఉండదంటారు’’ గారాలు పోతున్నాడు పెళ్లికొడుకు. పెళ్లికొడుకూ, అతని చెల్లెలూ  ప్లాస్టిక్‌ ఫర్నిచర్‌ తప్ప కర్ర సామాను చూసి ఎరుగరు. ‘డాడీ, ఈ చైర్‌ కూల్‌గా ఉంది కదూ’’ అడుగుతోంది కూతురు ‘హిప్‌’. ఆ అమ్మాయి బాబ్‌ చేసుకుని, బ్లూ జీన్స్‌ మీద లూజ్‌ బనీను వేసుకుని ఉంది. ‘హిప్‌’ జేబులోంచి సిగిరెట్టు తీసి అంటించి –ఘాటుగా పొగ పీల్చి వదుల్తోంది. బామ్మగారు గుండు మీద కొంగు సవరించుకుంటూ కోపం – అసహ్యం మిళితమైన చూపుతో ఆ పిల్లవంక చూస్తున్నది. సిగరెట్‌ పొగపీల్చి ఆ అమ్మాయి అర్ధనిమీలితనేత్రాలతో బామ్మగారి వంక కుతూహలంగా చూస్తూ ఉంది. ఆ చూపులోని మత్తుని కాస్త వెనక్కి నెట్టి ‘‘డాడ్‌ ఆ హెయిర్‌ స్టైల్‌ నాకు బాగుంటుంది కదూ రేపు వెళ్లి క్లీన్‌ షేవ్‌’’ చెయ్యించుకుంటాను అంటోంది. ఆ అమ్మాయి తండ్రి తేలుకుట్టినట్టు కేక వెయ్యబోయి, తనని తాను సర్దుకుని.. జేబులోంచి చిన్న సీసా తీసి, గొంతులో పోసుకుని, గడగడ తాగి, మూతి తుడుచుకుని ‘‘బేబ్‌.. అది స్టైల్‌ కాదమ్మా – హెయిర్‌ స్టైల్‌ కానేకాదు’’ అంటూ సర్దిచెప్పబోయాడు. ‘‘వాట్‌’’ ఆశ్చర్యంగా అడిగింది ఆ అమ్మాయి. ‘‘ఆవిడ విడో. మనదేశంలో పూర్వకాలంలో ‘విడోస్‌’ ఇలా ఉండేవారు.’’ ‘‘అయితే’’ ‘‘నువ్వు మిస్‌వమ్మా.. నీకింకా పెళ్లికాలేదు’’ ‘‘నాన్‌సెన్స్‌. డాడీ ఆ హెయిర్‌స్టైల్‌ చాలా బాగుంది క్లీన్‌ నీట్‌గా ఉంది’’ కలలు కంటూన్నట్టుగా మత్తుగా తూగుతూ చెబుతోంది ఆ అమ్మాయి. బామ్మగారు కాఫీ –ఫలహారాలు తీసుకొచ్చి టేబుల్‌ మీద పెట్టారు. ఫలహారం చేసి అలవాటు ప్రకారం ప్లేటును టఫీమని మూలకి విసిరి పారేశాడు పెళ్లికొడుకు. ఆ ప్లేటు వెళ్లి గోడకి తగిలి వెయ్యిముక్కలయిపోయింది ఘల్లుమని శబ్దం చేస్తూ. ‘‘డాడీ వండర్‌ఫుల్‌ ఆ సౌండ్‌ చూడండి మ్యూజికల్‌ నోట్‌ ఎంత స్వీట్‌గా ఉందో’’ ‘‘ఈగా’ గారు కొడుకువంక కోపంగా చూసింది. వెంకాయమ్మగారు ఏడుపు పర్యంతం అయ్యారు. ఆ గాజు ప్లేటుని వాళ్లు అతి జాగ్రత్తగా, అపురూపంగా చూస్తూ వస్తున్నారు. పురావస్తుశాఖలో కూడా దొరకని సామాన్లు. అవి భారతదేశానికి స్వాతంత్య్రం రాకమునుపు వెంకాయమ్మగారి తండ్రి కొన్న కప్పులూ, ప్లేట్లూనూ అవి. అయితే పెళ్లికొడుకు వారికి ఈ గాజు సామాను కొత్త. వాళ్లింట్లో రోజూ టిఫిన్‌ తినేసి, పేపరు ప్లేట్లు గురి చూసి వేస్టు పేపర్‌ బాస్కెట్‌లోకి విసిరి పారేస్తుంటారు. అట్లాగే చేశాడు ఇక్కడాను. బిక్కగా మొహం పెట్టిన పెళ్లికొడుకుని చూసి – ‘‘ఫరవాలేదులే డార్లింగ్‌’’ అంటూ, పెళ్లికూతురు అమాంతం ముద్దు పెట్టేసుకుంది పెదిమల మీద. వెంకాయమ్మగారు ఈ దృశ్యం చూసి కొంచెం ఆగ్రహపడినా, ఆ చిన్నవాళ్ల మధ్యగల ప్రేమకి ముచ్చటపడిపోయింది. ‘జె’ మెలికలు తిరిగిపోయాడు ఆనందంతో.. కట్నకానుకల బేరసారాలు ప్రారంభమయాయి. కాలానుగుణంగా అమలులో ఉన్న పేపరు ఎన్ని టన్నులు కట్నంగా ఇవ్వగలిగేది తాతగారు చెప్పటం మొదలు పెట్టారు. కొడుకూ కోడలూ ప్లేన్‌ యాక్సిడెంట్‌లో చచ్చిపోవడం చేత ఈ మనుమరాలి బాధ్యత తనమీద పడింది. ఈ ప్రేమలయితే కొత్తగా వచ్చాయి గానీ, కట్నాలూ, కానుకలూ మా కాలంలోనూ ఉన్నాయి అంటూ ‘‘నాకు అయిదువేలు కట్నం ఇచ్చారు. మా అక్కయ్యకు వెయ్యి నూటపదహార్లు ఆడబడుచు లాంఛనలుగా ఇచ్చారు’’ అన్నాడు తాతగారు మీసాలు దువ్వుకుంటూ.. తెల్లని ఆయన మీసాలు చూస్తున్న కొద్దీ పెళ్లికొడుకు చెల్లెలికి మహాసరదాగా ఉంది. మామ్మగారి లాగా తల క్లీన్‌గా ఫేవ్‌ చేయించుకుని, తాతగారిలాగా మీసాలు ఉంచుకుంటే తమ సర్కిల్‌లో తాను కొత్త ఫ్యాషన్‌ ‘సెట్‌’ చేసినట్లవుతుంది. ఎలాగైనా మూతిమీద జుట్టు పెంచుకోవాలి. తాతగార్ని అడిగింది ‘‘ఎట్లా వస్తుందండీ మూతి మీద జుట్టు?’’ అని. ‘‘ఆయన పరాచికంగా ‘‘మీ అన్నకే రాలేదు నీకెక్కడొస్తుంది. ఈ కాలంలో పేడి మూతి మొగవాళ్లూ, మీసాల ఆడవాళ్లు’’ అంటూ చేప్పేది మధ్యలో ఆపేశారు మొహమాటంగా, ఆ మాటలు అంటుంటే ‘ఈగా’మ్మగారి గడ్డం మీద వెంట్రుకలు రెండు మూడు గాలిలో అల్లల్లాడుతుంటం గమనించి. ‘‘మా తమ్ముడికి కట్నం పుచ్చుకున్నారు గానీ, నన్ను రెండువేలకి కొనుక్కున్నారు. నా పెళ్లి దొంగతనంగా జరిగింది’’ అంది బామ్మగారు నేలమీద కూచుని రెండు కాళ్లూజాచి. ‘‘రెండు టన్నుల పేపరు మనీ ఇస్తాను. అమ్మాయికి సారెగా ఫ్రిజ్, రిమోట్‌ కంట్రోల్‌ టీవీ, మైక్రో ఓవెన్, ఓ రెండు కార్లూ’’ ‘‘ఆగండి ఇవేం పెద్ద గొప్పకాదు. మా ఇంట్లో కార్లకే చోటులేక చస్తుంటే మాకెందుకండీ ఇంకా కార్లు? మా ఇంట్లో మనిషికో టీవీ, ఓవెన్‌ బొచ్చెడున్నాయి. ఈ డొక్కు సామాను మేమేంచేసుకుంటాం. ఊహూ అక్కరలేదు’’ అంది ‘ఈగా’గారు ఈసడింపుగా. ‘‘అసలు మా వాడికి హెలికాప్టర్‌ ఇస్తామన్నారు మా బ్లాక్‌లో ఇరవయ్యో అంతస్తులో ఉన్న ఆ ‘సియా’గారు. అప్పటికే చివరి అంతస్తు టెర్రస్‌లో తనహెలికాప్టర్‌ పెట్టేసుకుని, స్థలం ఆక్రమించేసుకున్నాడు. మీరు ఇచ్చినా హెలికాప్టర్‌ పెట్టుకునే స్థలం లేదు మాకు’’ ‘‘మరి ఏమిమ్మన్నారు మా పిల్లకి’’ ‘‘ఆ సామానుకు బదులు మరో టన్ను రూపాయి కట్టలు’’ ‘‘వద్దు బాబోయ్‌. చెదలు’’ ‘‘చెదలా ఈ రోజుల్లో కూడానా? మందు వెయ్యడం లేదా?’’ అడిగింది బామ్మగారు. ‘‘వేస్తున్నామండీ. సంచి నిండా రూపాయి కట్టలు కోరి తీసికెడితే ఒక్క ప్లాస్టిక్‌ డబ్బా మందొస్తున్నది. వద్దండీ దానికి బదులు.’’ ‘‘ఏం కావాలో అడగండి. మీరు అడిగే ముచ్చటా – ఇదే కదా’’  అన్నారు తాతగారు. ఈ పెద్దలు ఏం బాష మాట్లాడుతున్నారో అర్థం కాక చిన్నవాళ్లు ముఖాలు చూసుకుంటున్నారు. పెళ్లికొడుక్కి ఆ ఇంట్లో ప్రతిదీ వింతగా మ్యూజియంలోని వస్తువులా కనిపిస్తోంది. అట్టపెట్టెలో ఉండాల్సిన పాలు, ఆవు అనబడే ఈ జంతువు పొట్టలోకి ఎలా వచ్చాయి? నిజంగా ఆవులోంచే వస్తున్నాయా? ఆ ముసలాడి వేళ్లలోంచా? ఇలా సందేహాల్లో ఉక్కిరిబిక్కిరి అయిపోతున్నాడు పెళ్లికొడుకు. ఇంట్లో అటూ ఇటూ తిరుగుతూ అన్ని వస్తువులూ వేళ్లతో పట్టుకు చూస్తున్నాడు. పెళ్లి మాటలు మాట్లాడుతున్న బామ్మగారు, పెళ్లికొడుకు వంక అనుమానంగా చూస్తూ ఉంది. కొన్ని క్షణాల క్రితం బంగారంలాంటి గాజుప్లేటు విసిరికొట్టేశాడు. మళ్లీ ఏ పాడు పని చేస్తాడోనని గజగజలాడిపోతోంది. పెళ్లికొడుకు కెవ్వున అరిచాడు. అది సంతోషమో– భయమో, ఆశ్చర్యమో ఎవరికీ బోధపడలేదు. ‘‘సన్‌’’ అంటూ లేచాడు పెళ్లికొడుకు తండ్రి. ‘‘డాడ్, నాకు ఆ చెట్టు కట్నంగా కావాలి. ఆ చెట్టు ఇస్తేనే పెళ్లి చేసుకుంటాను. లేకపోతే మనకీ ఎలయన్స్‌ వద్దు’’ అనేశాడు దృఢంగా. ఎవరికీ ఏం చెయ్యాలో పాలుపోవడం లేదు. ఆ కూర్చున్న వారిలో ఒక్క బామ్మగారికి తప్ప. రామాయణం ఎవరికీ జ్ఞాపకం లేదు. హనుమంతుడు సంజీవని పర్వతం ఎత్తుకెళ్లినట్లు ఈ పెళ్లికొడుకు మామిడి చెట్టుని పట్టుకెడుతాడా? ఎట్లా పట్టుకెడతాడో చూద్దాం అన్నట్లు సెంచరీ చేసిన ఆవిడ కళ్లు అల్లరిగా తళుక్కుమన్నాయి. ‘‘అల్లాగే నాయనా నువ్వు వెళ్లి మీ ఇంట్లో పెట్టుకో’’ అన్నారు. హుషారుగా ఒక్క డిస్కో పల్టీ కొట్టి, విజిల్‌ వేసి, చెట్టు దగ్గరకు పరుగెత్తి దానివంక చూస్తున్నాడు శివ ధనస్సుని ఎక్కుపెట్టే అలనాటి శ్రీరామచంద్రుడిలాగా. ఇటు– అటు చూశాడు. లిఫ్ట్‌లో పైకి వెళ్లడం, ఎస్కలేటర్స్‌లో ఎత్తులకు వెళ్లడం తెలిసుగానీ చెట్టు ఎక్కడంతో పరిచయంలేని పెళ్లికొడుకు కొమ్మలని అందుకోటానికి పైకి గెంతాడు. ఊహూ లాభం లేకపోయింది. కనీసం ఆకులనైనా చేతికి చిక్కించుకోవాలని ప్రయత్నించి విపలమైన ఆ పిల్లవాడి అవస్థ చూస్తే బామ్మగారికి నవ్వొచ్చింది. లావుగా, బరువుగా ఉన్న ఇనుప గునపం ఆవిడ ఒక చేత్తో పట్టుకోస్తుంటే, అది ప్లాస్టిక్‌ రాడ్‌ ఏమోనని, అందుకోబోయి, దాని బరువుకి దభాలున చతికలపడిపోయాడు మట్టినేల మీద. బామ్మగారు పెళ్లికొడుకుని చూసి జాలిపడి, ‘‘నాయనా నీకు నచ్చేది నువ్వు ఇంతవరకూ చూడనిదీ కట్నంగా ఇస్తాం. ఈ చెట్టును నువ్వు భరించలేవు’’ అంటూ అనునయంగా చెప్పి లోపలికి తీసుకెళ్లింది. ఆ హాల్‌లో అస్తారుపదంగా, అతి జాగ్రత్తగా దాచుకుని కోడిగుడ్డు దీపం తీసి చిమ్నీని పయిట కొంగుతో తుడుస్తుంటే, పెళ్లికొడుకు చుట్టూ పరిసరాలు మరిచిపోయి బామ్మగారి పక్కన కూలబడ్డాడు. ఆవిడ చిమ్నీని చక్కగా ముగ్గుతో తుడిచింది. లోపల ఒత్తిని కిందకీ పైకీ, బర్నరు చెడిపోకుండా ఎలా తిప్పాలో చూపించింది. కిందనున్న ఇత్తడి బుడ్డిలో కిరసనాయిలు పోసింది. ఆ కిరసనాయిలు వాసన పెళ్లికొడుక్కి, కొత్తగా సువాసన భరితంగా అనిపించింది. బామ్మగారు దీపం వెలిగించారు. ఎలా వెలిగించాలో నేర్పారు. పెళ్లికొడుకు చేతికి ఆ కోడిగుడ్డు బెడ్‌లైట్‌ అస్తారుపద్దంగా అప్పజెప్పి, ప్రతి సాయంత్రం తన పేరు చెప్పుకుని ఆ దీపం వెలిగించుకోమని ఆశీర్వదించారు. ‘‘ఆ దీపం చెడిపోకుండా కాపాడవలసిన బాధ్యత నీ మీద ఉంది నాయనా’’ అంటూ అంపకాలు పెట్టారు అమ్మాయిని అప్పజెబుతూ.. ‘కోడి గుడ్డు దీపం తన ముందు తరాలకోసం అతి జాగ్రత్తగా కాపాడుతూ ఉన్నాడు నలుగురు పిల్లల తండ్రి అయిన ‘జె’. - మాలతీ  చందూర్‌


 నివాళి
  
  దాదాపు నలభైయేళ్ల క్రితం పి.యు.సి చదువు అయీ కాకుండా మెరైన్ ఇంజనీరింగ్ ప్రవేశ పరీక్ష రాయడానికి మద్రాసు వెళ్లాల్సి వచ్చింది. మా మేనత్త, ఆమెకు అప్పటికి అరవై యేళ్లు ఉంటాయి, ‘పరీక్ష ఎట్లా వెలగబెట్టినా పర్వాలేదుగాని, మాలతీ చందూర్‌ని చూడకుండా మాత్రం రావద్దు’ అంటూ పది రూపాయలు తనుగా యిచ్చింది. పరీక్ష రాశాను. తర్వాత మెరీనా బీచ్, హార్బర్, జూ, స్టూడియో గేట్లు, మౌంట్ రోడ్డు, మూర్ మార్కెట్ యిత్యాది చెన్నపట్నం విశేషాలను చూశాను. అప్పట్లో పది రూపాయలు యిస్తే ఒక డకోటా విమానంలో మద్రాసు నగరాన్ని ఒక చుట్టు తిప్పి విహంగ వీక్షణం చేయించేవారు. ఇంకా విమానం గాలిలోకి వెళుతుందని నేను కలలు కంటూ ఉండగా అయిపోయింది దిగండన్నారు. ‘యింతేనా’ అంటే ‘అంతే’ అన్నారు.
  
  అయితే అంత చిన్న వయసులో విమానం యెక్కిన కీర్తి మా బంధుమిత్రులలో నాకు మాత్రమే దక్కింది. మా ఊరు వెళ్లాక నా విమానయానం గురించి చాలామంది ఆసక్తిగా అడిగి తెలుసుకున్నారు. నేను కూడా ‘సమయానికి తగుమాటలాడి’ ఉత్కంఠభరితంగా బోలెడు గాలి పోగు చేసి చెప్పక తప్పలేదు. మా మేనత్త మాత్రం తనిచ్చిన పది రూపాయలూ యీ విధంగా దుర్వినియోగం చేసినందుకు గట్టిగానే మందలించింది. మద్రాసులో నేను రాసిన ప్రవేశపరీక్షా ఫలితాలు వచ్చినప్పుడు ‘మరంతే, ఫలితం అనుభవించక తప్పదు’ అని కసి తీరా ఆనందపడింది.
  
  ఆ రోజుల్లో చాలామంది మాలతీ చందూర్ అంటే ఒక చూడతగిన వింత. పైగా ఆవిడ ప్రమదావనాలు, వంటలూ- పిండి వంటలూ, ప్రశ్నలూ- జవాబులూ వారం వారం
  కనిపించేవిగాని ఆమె ఫోటో ఎక్కడా కనిపించేది కాదు. దాంతో చాలామంది అభిమాన పాఠకులకు మరింత ఉత్సుకతగా ఉండేది. కొందరు మాలతీ చందూర్ పేరునిబట్టి
  ఉత్తరాది వాళ్లనుకునేవాళ్లు. పత్రికా రంగంలో అడుగు పెట్టాక పూర్తిగా తెలుగువాళ్లేననీ, ప.గో.జి. అనీ, చందూరు ఇంటి పేరనీ, మాలతి అసలు పేరనీ తెలుసుకోగలిగాను. ప్రతి పురుషుడి విజయం వెనుక ఒక స్త్రీ ఉందంటారు. కాని
  మాలతిగారి విజయం వెనుక ఒక పురుషుడు ఉన్నాడని
  తెలిసినప్పుడు గర్వించాను. ఎన్నార్ చందూర్ అనే చందూరు నాగేశ్వరరావుగారిని చూసినప్పుడు, ఎమ్మెస్
  సరసన సదాశివమ్‌లా కన్పించేవారు. అందుకని కనీసం మాలతి వరకైనా పురుషాధిక్య ప్రపంచం గురించి, మా జాతి అవలక్షణాల గురించి ఉన్నవీ లేనివీ మాట్లాడే దూకుడు తగ్గించుకోవలసిన చారిత్రక అగత్యం యేర్పడింది. దాని వల్ల సమతూకమైన చక్కని సాహిత్యం మాలతీ చందూర్ నుంచి వెలువడి, అర్ధశతాబ్ధికి పైగా తెలుగు పత్రికారంగాన్ని
  సుసంపన్నం చేస్తూ ఉంది. ఇంకా చేస్తూనే ఉంటుంది.
  ఆ రోజుల్లో తెలుగు పత్రికలు కూడా చాలా వరకు మద్రాసు నుంచే వెలువడేవి. అప్పటికి శ్రీపాద సుబ్రహ్మణ్యశాస్త్రి, మల్లాది రామకృష్ణ శాస్త్రి లాంటి కథక చక్రవర్తులు గ్రామీణ వాతావరణంలో, గ్రామీణ యితివృత్తాలలో మాత్రమే రాసేవారు. 1950లలో ముళ్లపూడి వెంకటరమణ కథలతో తెలుగు కథ అర్బనైజ్ అయ్యింది. ముళ్లపూడి మధ్యతరగతిని  గమనిస్తే, రావిశాస్త్రి అధఃపతితులను చూపించారు. మాలతీచందూర్ కథలన్నిటికీ నేపథ్యం చెన్నపట్నమే. ఎప్పుడో చాలా ఏళ్ల క్రితం దేశీ పబ్లికేషన్స్‌వారు
  
  మాలతిగారి కథాసంపుటి ‘పాప’ అచ్చు వేశారు. అందులో లజ్ కార్నర్, పాప, తనూ-నీరజా, శానమ్మ, జూలీ, విలువయెంత? ఏడుకొండలవాడా, జమున వేసిన భారం కథలు ఉన్నాయి. లజ్ కార్నర్ నాకు చాలా యిష్టమైన కథల్లో వొకటి. అందులో ఫోన్ నంబరు నాలుగు డిజిట్స్‌లో ఉంటుంది. ఇప్పుడు
  
  మద్రాసులో ఎనిమిది డిజిట్లు. అప్పుడు లోకల్ కాల్‌కి ఫోన్‌లో రెండు అణాబిళ్లలు వెయ్యాలి. ఇంకా అప్పటికి నయాపైసలు రాలేదు. ఆ కథలో హీరో తల్లి అంటే నాకు చాలా ఇష్టం. పాపం, చాలా మంచావిడ.
  1978లో మద్రాసు వెళ్లినప్పుడు, ఆమెను కలిసినప్పుడు జయకాంతన్ నవల ‘సిలనేరంగళ్’... నేషనల్ బుక్‌ట్రస్ట్ వారు కోరితే తెలుగు చేస్తున్నానని చెప్పారు మాలతీ చందూర్. ముందుగా ఆంధ్రజ్యోతి వీక్లీలో ప్రచురిస్తే పదిమందీ చదువుతారు, నే.బు.ట్ర వారు వేస్తే గోడౌన్‌కే
  పరిమితం కదా అంటే- సీరియల్ చేయడానికి అంగీకరించారు. దానికి బాపు బొమ్మలు వేశారు. గోముఖ వ్యాఘ్రాలు, మేకవన్నె పులులు, రుద్రాక్షలు ధరించిన తోడేళ్లు... యిలా ఆయా పాత్రలను కొత్త తరహాలో చిత్రించారు. ఆ రోజులలో యీ ధారావాహిక ఒక సంచలనం.
  మాలతీ చందూర్లు ఉండేది లజ్ కార్నర్‌లోనే. వాళ్ల యింటికి నడక దూరంలో కపాలేశ్వరస్వామి గుడి, అక్కడ ఒక కొలను, దాని పక్కన పెద్ద కూరగాయల మార్కెట్టు ఉంది. అక్కడ కొన్ని మంచి ఆకుకూరలు, మామిడి అల్లం, పచ్చిమిరియాలు, అరటిపూలు, అరటి దూట, పనసపొడిలాంటి అరుదైనవి దొరికేవి. నాకు యివేవో కొంటూ మాలతిగారు తరచూ కనిపించేవారు. మేము కూడా అదే ప్రిఫర్ చేసేవాళ్లం. ఆవిడ ఏవి కొన్నారో గమనించి నేనూ అవే కూరలు కొనేవాణ్ణి. ఆవిడ తెలుగువారికి యింతటి అభిమాన రచయిత్రి అవడానికి కారణాలలో శాకపాకాలు కూడా వొకటై వుండవచ్చని నా అనుమానం. ఈ సందర్భంలో ఒక సంఘటన జ్ఞాపకం వస్తోంది.
  
  బందరులో విశ్వనాథ సత్యనారాయణ పని చేసే రోజులలో, మల్లాది రామకృష్ణశాస్త్రి కూడా అక్కడే ఉండేవారు. మల్లాది ఒక ప్రెస్ దగ్గర కొలువు తీరేవారు. ఒకరోజు విశ్వనాథ సోదరుడు వెంకటేశ్వర్లు కూరల సంచీతో బరువుగా రోడ్డున వెళ్తుంటే మల్లాది ఆపారట. సంచీలో బీరకాయలు, పొట్లకాయలు, ములక్కాడలు కన్పించాయట. వేళ్ల సందున బిగించిన సిగరెట్ పొగలాగుతూ ‘ఏమోయ్ మీ అన్నయ్య యివి తినే రామాయణం రాస్తున్నారా’ అన్నారట గంభీరంగా. ఆయన జవాబు చెప్పక రోషంగా వెళ్లిపోయాట్ట. అంటే సుక్షత్రియుడైన రాముడిపై కావ్యం రాసేవాళ్లు పొట్లకాయలాంటి నీటి కూరలు తినడమేమిటని శాస్త్రిగారి చెణుకు.
  
  ఆంధ్రప్రభలో నిరాఘాటంగా సుమారు అర్ధశతాబ్ది పాటు జవాబులు శీర్షిక నడిపిన విదుషీమణి మాలతీ చందూర్. ఎన్నో రకాల సమస్యలకు ఆత్మీయంగా జవాబులు యిస్తూ, వోదారుస్తూ, ధైర్యం చెబుతూ తెలుగువారి ఆప్తవర్గంలో చేరిపోయారు. అంటే ఇప్పుడు పత్రికల్లో నడుస్తున్న కౌన్సిలింగ్స్ వంటి శీర్షికలకు యాభై ఏళ్ల కంటే ముందే మాలతీ చందూర్ శ్రీకారం చుట్టారన్నమాట. ఇంగ్లిష్‌లో వచ్చిన మంచి నవలలను తెలుగువారికి పరిచయం చేసే ‘పాతకెరటాలు’ శీర్షికను అద్వితీయమైనదిగా చెప్పవచ్చు. స్నేహసౌహార్ద్రాలకు చందూరివారిది పుట్టిల్లు. మద్రాసు నగరంలోకి ఏ తెలుగు ప్రముఖులు వచ్చినా వారిని పలకరించకుండా వెళ్లరు. ఎన్నార్ చందూర్ నడిపే జగతి డైరీలోకి ఎక్కకుండా ఉండరు.
  
  మాలతీ చందూర్ శైలి సూటిగా సుఖంగా ఉంటుంది. డొంక తిరుగుళ్లు, ధ్వని అలంకారాలు, గహనమైన ఉపమానాలు ఉండవు. హాస్యోక్తులు, అడ్డుపడే పాత్రలు ఉండవు. కథ వడివడిగా నడుస్తుంది. వ్యక్తిగత జీవితంగాని, సాహిత్యజీవితంగాని సంస్కారవంతంగా గడిపి పాఠకుల మనసులో గౌరవప్రదంగా నిలబడిపోయే అదృష్టం బహుశా మాలతీ చందూర్‌లాంటి అతి కొద్దిమందికే సాధ్యం.
  - శ్రీరమణ
  
  మాలతీ చందూర్ నవలలు
  1. శతాబ్ది సూరీడు 2. హృదయనేత్రి 3. శిశిర వసంతం
  4. సద్యోగం 5.ఆలోచించు
  6. రాగరక్తిమ 7. ఏమిటీ
  జీవితాలు 8. భూమిపుత్రి 9. కాంచనమృగం 10. కృష్ణవేణి
  11. జయ-లక్ష్మి
  12. ఏది గమ్యం? ఏది మార్గం 13. ఎన్ని మెట్లెక్కినా
  14. రెక్కలు - చుక్కలు
  15. కలల వెలుగు
  16. రేణుకాదేవి ఆత్మకథ.
  
  ‘‘మాలతీ చందూర్ నవలా నిర్మాణం సూటిగా, స్పష్టంగా ఉంటుంది. రచయిత్రిగా ఆమె ప్రత్యేకంగా ఒకరి పక్షం వహించి కథ నడపరు. వ్యక్తులనూ పరిస్థితులనూ మన ముందుంచుతారు. మన సంస్కారాలను బట్టి మనం యే పాత్రను యెక్కువ యిష్టపడతామనేది ఉంటుంది’’
  - ఓల్గా
  
  ‘‘మాలతీ చందూర్ రచనలు, సాహిత్య పరిచయాలు స్త్రీలను ఆకట్టుకున్నాయి. ఎందర్నో రచనలు చేయడానికి పురికొల్పాయి. అట్లా రచయితలు రచయిత్రులైన వాళ్లున్నారు ఉత్తమ సాహిత్య పాఠకులైన వాళ్లున్నారు. ఉత్తమ గృహిణులుగా ఉత్తమ సంస్కారం గల మహిళలుగా రూపుదిద్దుకున్న వాళ్లున్నారు.’’
  - ముదిగంటి సుజాతారెడ్డి
  
  ‘‘స్త్రీల విద్యా ఉద్యోగ జీవిత రంగ సంఘర్షణలను సర్దుబాట్లను, స్వతంత్ర వ్యక్తులుగా నిలబడాలన్న జీవన ఆకాంక్షలను, ఆత్మగౌరవ చైతన్యాన్ని ఇతివృత్తంలో భాగం చేసి నవలలు రాసిన వాళ్లు చాలా కొద్దిమంది కనపడతారు. వారిలో డా.పి.శ్రీదేవి తరువాత చెప్పుకొనవలసిన నవలా
  రచయిత్రి మాలతీ చందూర్.’’
  - కాత్యాయనీ విద్మహే
  
  మాలతీ చందూర్ రచనల్లో మనకు
  ప్రధానంగా కన్పించే అంశాలు ఆమె భావగాంభీర్యం, సునిశితమైన పరిశీలన, విస్తృత పఠనం, అధ్యయనం, సరళమైన రచనా విధానం. అంతేకాదు కాలనికంటే ముందుండే నైజం, చెప్పదలచుకున్న విషయాన్ని సందర్భోచితంగా, వాదనా పటిమతో, సమయస్ఫూర్తితో రచించే శైలీ నైపుణ్యం... ఇవన్నీ కలగలిపితే, కలిస్తే ఆమె మాలతీ చందూర్’’
  - డాక్టర్ శిలాలోలిత
  


 * కేన్సర్ వ్యాధితో మృతి
 * తెలుగులో 26 నవలలు, 300కుపైగా ఆంగ్ల అనువాదాలు చేసిన మాలతి
 * అత్యంత సుదీర్ఘకాలం కొనసాగిన
 * ‘ప్రమదావనం’ శీర్షికతో గిన్నిస్ రికార్డు
 * మాలతి కోరిక మేరకు భౌతికకాయం వైద్య పరిశోధనలకు అప్పగింత
  
 సాక్షి, చెన్నై, హైదరాబాద్: ప్రముఖ రచయిత్రి, విమర్శకురాలు మాలతీ చందూర్ (84) బుధవారం సాయంత్రం కన్నుమూశారు. కొద్దిరోజులుగా అనారోగ్యంతో బాధపడుతున్న ఆమె.. కేన్సర్‌కు లోనయినట్లుగా పదిరోజుల కింద గుర్తించారు. సోమవారం శస్త్రచికిత్స చేసి, కడుపులోని కణితిని తొలగించారు. కానీ, శస్త్రచికిత్స అనంతరం సాయంత్రం వరకూ సన్నిహితులతో మాట్లాడిన మాలతీ చందూర్ అదే రాత్రి స్పృహకోల్పోయారు. బుధవారం సాయంత్రం 4.30గంటల సమయంలో తుదిశ్వాస విడిచారు. అయితే మాలతీ చందూర్ కోరిక మేరకు ఆమె భౌతికకాయాన్ని వైద్య పరిశోధనల నిమిత్తం శ్రీరామచంద్ర వైద్య కళాశాల (చెన్నై- పోరూరు)కు అందజేశారు.
 
 మాలతీ చందూర్ కృష్ణా జిల్లా నూజివీడులో వెంకటాచలం, జ్ఞానాంబ దంపతులకు 1928 డిసెంబర్ 26న జన్మించారు. 8వ తరగతి వరకూ నూజివీడులోనే చదువుకున్న ఆమె.. ఏలూరులో హైస్కూలు, ఉన్నత విద్య పూర్తిచేశారు. అనంతరం ఏలూరులోనే కొంతకాలం ఉపాధ్యాయురాలిగా పనిచేశారు. ప్రముఖ రచయిత ఎన్‌ఆర్ చందూర్‌తో 1948లో ఆమె వివాహం జరిగింది. అనంతరం వారు చెన్నైలో స్థిరపడ్డారు.
 
 అనంతరం మాలతీ చందూర్ ఎన్నో రచనలు చేశారు. ఆంధ్రప్రభ వారపత్రికలో రాసిన ‘ప్రమదా వనం’ శీర్షికతో దేశవిదేశాల్లోని తెలుగు గృహిణులను ఎంతగానో ఆకట్టుకున్నారు. వరుసగా 47 ఏళ్లపాటు కొనసాగిన ఈ శీర్షిక గిన్నిస్ రికార్డులకు కూడా ఎక్కింది. 1953లో ‘వంటలూ-పిండి వంటలూ’ పేరుతో ఒక పుస్తకం రాశారు.
 
 అలాగే పాత కెరటాలు పేరుతో అనేక ఆంగ్ల రచనలను అనువదించారు. ఆమె రాసిన ఆంగ్ల- తెలుగు భాషా వంటల పుస్తకం నేటికీ రికార్డు స్థాయిలో అమ్ముడుపోతోంది. చెన్నైలోని శ్రీపొట్టి శ్రీరాములు స్మారక సొసైటీ చైర్‌పర్సన్‌గా ఆమె అనేక సాహీతీ కార్యక్రమాలను నిర్వహించారు.
  
 ఎన్నో పురస్కారాలు
 చందూర్ తెలుగులో 26 నవలలు, 300కి పైగా ఆంగ్ల రచనలకు అనువాదాలు చేశారు. ఆమె మొదటి కథ ‘రవ్వ లడ్డూలు’ కాగా.. మొదటి నవల ‘చంపకం చెదపురుగులు’. దాదాపు 11 ఏళ్ల పాటు కేంద్ర సెన్సార్ బోర్డు సభ్యురాలిగా పనిచేశారు. ‘ఆలోచించు, భూమి పుత్రి, హృదయనేత్రి, కలల వెలుగు, మనసులోని మనసు, శతాబ్ది సూరీడు, శిశిర వసంతం’ వంటి అద్భుత పుస్తకాలను ఆమె రచించారు.
 
 1987లో ఆంధ్రప్రదేశ్ సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు, 1993లో కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు, కోల్‌కతాకు చెందిన భారత భాషా పరిషత్ అవార్డు, తెలుగు వర్సిటీ అవార్డు అందుకున్నారు. ప్రముఖ తమిళ రచయితలు శివశంకరి, జయకాంతన్, ఎన్.ఎ.పార్థసారథి, పుళమై పిత్తన్, సుజాత, కలైంజర్ కరుణానిధి తదితరులు చేసిన రచనలను సైతం మాలతి తెలుగులోకి అనువదించారు.
  
 సాహితీలోకానికి తీరని లోటు
 మాలతీ చందూర్ మృతి సాహితీ లోకానికి తీరని లోటని వైఎస్సార్ కాంగ్రెస్ పార్టీ గౌరవాధ్యక్షురాలు వై.ఎస్.విజయమ్మ పేర్కొన్నారు. ఆమె కుటుంబసభ్యులకు తన  సంతాపం తెలిపారు. మాలతీ చందూర్ మూడు దశాబ్దాలకు పైగా చేస్తున్న తన రచనల ద్వారా తెలుగు ప్రజల హృదయాల్లో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయారని విజయమ్మ పేర్కొన్నారు. మాలతీ చందూర్ మరణం తెలుగు వారికి తీరని లోటని ప్రముఖ రచయిత సి.నారాయణరెడ్డి పేర్కొన్నారు. ప్రశ్నలు, జవాబులు శీర్షికల ద్వారా సమస్యలను పరిష్కరించడంలో ఆమెకు మించిన వారు మరొకరు లేరని వ్యాఖ్యానించారు. మాలతి కుటుంబ సభ్యులకు సినారె ప్రగాఢ సానుభూతిని తెలిపారు.
  
 కాగా.. మాలతీ చందూర్ మృతి పట్ల టీడీపీ అధ్యక్షుడు చంద్రబాబు ఒక ప్రటకనలో సంతాపం వ్యక్తం చేశారు. తెలుగు సాహిత్య రంగంతో పాటు పాత్రికేయ రంగంలో ఆమె చేసిన కృషిని శ్లాఘించారు. మాలతి మరణం సాహితీ రంగానికి తీరనిలోటన్నారు. మాలతీ చందూర్ మృతి పట్ల టీడీపీ పొలిట్‌బ్యూరో సభ్యుడు, ఎంపీ నంద మూరి హరికృష్ణ సంతాపం తెలిపారు. కాగా.. మాలతీ చందూర్ మృతి సాహిత్య లోకానికి తీరని లోటుగా అరసం రాష్ట్ర అధ్యక్షుడు, జాతీయ కార్యదర్శి పెనుగొండ లక్ష్మీనారాయణ పేర్కొన్నారు.


 అన్నానగర్, న్యూస్‌లైన్:బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలిగా, రచయిత్రిగా పేరుపొందిన మాలతీ చందూర్ ఇక లేరు. ఆమె బుధవారం సాయంత్రం క్యాన్సర్ వ్యాధితో మృతిచెందారు. 1930లో ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని కృష్ణా జిల్లా నూజివీడులోని జ్ఞానాంబ, వెంకటేశ్వర్లు దంపతులకు ఆరవ సంతానంగా మాలతి జన్మిం చారు. నూజివీడులోనూ, ఏలూరులోనూ విద్యాభ్యాసం పూర్తి చేశారు. 1947 మేనమామ అయిన చందూరి నాగేశ్వరావును పెళ్లి చేసుకున్నారు. అనంతరం మాలతి జీవితం గొప్ప మలుపు తిరిగింది. ఎన్‌ఆర్ చందూర్ స్వతహాగా పాఠకుడు, రచయిత, సంపాదకుడు కావడంతో ఆయన మాలతి దృష్టిని సాహిత్యం వైపునకు మరల్చి తొలి గురువు అయ్యారు. ఏలూరులోని సాహిత్య మండలితో ఉన్న ఆమెకున్న అనుబంధం సైతం మాలతిని సాహితీ రంగం వైపుకి మరలేలా చేసింది.
  
  ‘శరికం’ అనే నాటకంలో మాలతి ఒక పాత్రను కూడా పోషించారు. విశ్వనాథ సత్యనారాయణ, శ్రీశ్రీ, చలం వంటి వారి పుస్తకాలను ఆమెను సంపూర్ణమైన రచనా వ్యాసాంగంలోనికి దించాయి. అందుకే ఆమె ‘పుట్టిన రోజులకు పుస్తకంను మాత్రమే బహుమతిగా ఇవ్వండి’ అంటూ ఒక కొత్త సంప్రదాయానికి తెరతీశారు. మాలతీ చందూర్ రాసిన పలు పుస్తకాల్లో మధుర స్మృతు లు, చంపకం, చెదపురుగులు, లావణ్య, ఏది గమ్యం - ఏది మార్గం?, రేణుకా దేవి ఆత్మకథ, క్షణికం, ఏమిటీ ఈ జీవితాలు?, రాగరక్తిమ, బ్రతక నేర్చిన జాణ, జయలక్ష్మీ - కృష్ణవేణి, వైశాఖి వంటివి ఉన్నాయి. ఇవి ప్రస్తుతం లభ్యం కావడం లేదు. 1950లో ఆమె రాసిన ఁరవ్వల దిద్దులురూ. అనే తొలి కథ ఆనంద వాణిలో ప్రచురితమైంది. భారతి మాస పత్రికలో లజ్ కార్నర్, నీరజ కథలు ప్రచురితమయ్యాయి. పాప, తనూ - నీరజ శానమ్మ, జాలీ, విలువెంత, ఏడు కొండలవాడా, జమున వంటి కథలు ఆమెను ఒక రచయిత్రిగా నిలిపాయి. మాలతి కథల్లో చెన్నై నగరం ప్రధాన ఇతివృత్తం కావడం గమనించదగిన విశేషం. 
  
  సుమధుర వంటలూ - కూరలు - పచ్చళ్లూ అనే పలు వంటల పుస్తకాలను కూడా ఆమె రచించారు. మహిళలకు మధుర జీవనం, అందాలు - అలంకారాలూ ఆమె మహిళల కోసం రాసిన పుస్తకాలు. ఉన్నత విద్యను అభ్యసించపోయినా పట్టుదలతో ఆంగ్లాన్ని అభ్యసించి అనేక రచనలను తెలుగులోకి అనువదించారు. మాలతీ చందూర్ ఆలిండియా రేడియో మద్రాసు - బి స్టేషన్ నుంచి ఎన్నో ప్రసంగాలు చేశారు. రెండేళ్ల క్రితం భర్త ఎన్‌ఆర్ చందూర్ రమణించడంతో ఆమె తన రచనా వ్యాసాంగాన్ని తాత్కాలికంగా పక్కన పెట్టారు. ఆ సమయాన్ని దుర్గాబాయ్ దేశ్‌ముఖ్ సేవా సంస్థలోని సేవా కార్యక్రమాలకు, అమరజీవి పొట్టి శ్రీరాములు సంఘం కార్యకలాపాలకు వెచ్చిస్తూ కాలం గడిపారు. ఆమె మరణంతో తెలుగు సాహితీ లోకం మరొక ధ్రువతారను కోల్పోయింది.
  
  నా తొలి గురువు
  సాహిత్యంలో మాలతి అమ్మ నాకు గురువు, దైవం. ఆమెతో మాట్లాడడమే ఒక గొప్ప వర్సిటీలో విద్య అభ్యసించడం లాంటిది. సాహితీ కార్యక్రమాల్లో ఎప్పుడూ యాక్టివ్‌గా ఉండడమే కాక తెలుగు భాషా ఉన్నతికి తన వంతు కృషి చేశారు.
  - మాడభూషి సంపత్ కుమార్, మద్రాసు వర్సిటీ తెలుగు విభాగం
  
  పిల్లలతో ఆప్యాయంగా ఉండేవారు
  మాలతీ చందూర్ పిల్లలతో చాలా ఆప్యాయంగా ఉండేవారు. ఆమెతో నేను చేసిన ముఖాముఖి సాక్షి పత్రికలో ఁచదవండి బాగా చదవండిరూ. అనే టైటిల్‌తో ప్రచురితమైంది. అది అదృష్టంగా భావిస్తున్నాను. చదవడాన్ని వ్యసనంగా చేసుకోవాలన్న ఆమె మాటలు యువతకు స్ఫూర్తి దాయకం.  
  - డాక్టర్ సగిలి సుధారాణి, పరిశోధకురాలు
  
  అమ్మను కోల్పోయినట్టు ఉంది
  నాకు అమ్మ లాంటి వ్యక్తిని కోల్పోయినందుకు బాధగా ఉంది. ఆమెకు ఫ్యామిలీ డాక్టర్‌గా సేవ చేయడం నా పూర్వజన్మ సుకృతంగా భావిస్తున్నాను. ఆమె లేని లోటు తీర్చలేనిది. అందరితోనూ కలివిడిగా ఉండేవారు. తన చుట్టూ ఉండే వారిని ఎప్పుడూ నవ్విస్తూ ఉండేవారు. 
  - డాక్టర్ విజయకుమార్
  
  రచనల్లో కొత్త విషయాలు ఉంటాయి
  మాలతీ చందూర్ రచనలు కాసులు వంటివి. సాధారణమైన అంశాలను కూడా అసాధారణ ప్రతిభతో రాయడం ఆమెకే చెల్లింది. విషయం స్వల్పమే అయినా అందులో అనేకమైన కొత్త విషయాలు చెప్పడం ఆమె రచనల్లోని ప్రత్యేకత.
  - డాక్టర్ కాసల నాగభూషణం, వైష్ణవ కళాశాల,  తెలుగు ఆచార్యులు