నేడు ‘బక్రీద్’
 ఇస్లామీయ ధర్మశాస్త్రం ప్రకారం ముస్లిం సోదరులకు అత్యంత ప్రధానమైన పండుగలు రెండు ఉన్నాయి. మొదటిది ఈదుల్ ఫిత్ర(రమజాన్), రెండవది ఈదుల్ అజ్ హా (బక్రీద్). ప్రపంచంలోని ముస్లిం సోదరులంతా జిల్ హజ్ మాసం పదవ తేదీన పండుగ జరుపుకుంటారు. ఇదేరోజు అరేబియా దేశంలోని మక్కా నగరంలో ’హజ్’ ఆరాధన జరుగుతుంది. లక్షలాదిమంది యాత్రికులతో ఆ పవిత్రనగరం కళకళలాడుతూ ఉంటుంది. అల్లాహ్ ఆదేశాలను, ప్రవక్తవారి సంప్రదాయాలను పాటించడంలో భక్తులు నిమగ్నమై ఉంటారు. ఆ జనవాహినిలో ‘తవాఫ్’ చేసేవారు కొందైరతే, ‘సఫా మర్వా’ కొండలమధ్య సయీ’  చేసేవారు మరికొందరు.
  
 అదొక అపురూపమైన సుందరదృశ్యం. రమణీయమైన అద్భుత సన్నివేశం. అల్లాహ్ స్తోత్రంతో పరవశించి తన్మయత్వం చెందే ఆధ్యాత్మిక కేంద్రబింబం. ఆ అపూర్వ హజ్ దృశ్యాన్ని ఊహిస్తేనే హృదయం పులకించి పోతుంది. ఒకప్పుడు ఎలాంటి జనసంచారమే లేని నిర్జీవ ఎడారి ప్రాంతమది. కాని ఈనాడు విశ్వప్రభువు అనుగ్రహంతో నిత్యనూతనంగా కళకళలాడుతూ యావత్ ప్రపంచ ముస్లిం సమాజానికి ప్రధానపుణ్యక్షేత్రంగా విరాజిల్లుతోంది. ఆ పుణ్యక్షేత్రమైన మక్కాలో జరిగే హజ్ ఆరాధనకు, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ముస్లిం సమాజం జరుపుకునే ఈదుల్ అజ్ హా పండుగకు అవినాభావ సంబంధం ఉంది. ఈ పండుగకు, హజ్, ఖుర్బానీలకు మూలకారణం హజ్రత్ ఇబ్రాహీం అలైహిస్సలాం.
  
 ఇబ్రాహీం(అ) గొప్ప దైవప్రవక్త. దేవునికి ప్రియ మిత్రుడు. తన పూర్తిజీవితం ద్వారా దైవప్రసన్నతకు మించిన కార్యం మరొకటి లేదని నిరూపించిన త్యాగధనుడు. కలలో కనిపించింది కూడా కరుణామయుని ఆజ్ఞగానే భావించి, ఆచరించేవారు. ఒకరోజు ఇబ్రాహీం ప్రవక్త తన చిన్నారి తనయుడు ఇస్మాయీల్ గొంతుకోస్తున్నట్లు కలగన్నారు. దీన్ని ఆయన దైవాజ్ఞగా భావించి, తనయునితో సంప్రదించారు. తండ్రికి తగ్గ ఆ తనయుడు వెనకా ముందు ఆలోచించకుండా త్యాగానికి సిద్ధమయ్యాడు. వెంటనే ఇబ్రాహీం ప్రవక్త(అ) తనయుని మెడపై కత్తి పెట్టి ‘జిబహ్’ చెయ్యడానికి ఉపక్రమించారు.
 
 దీంతో ఆ త్యాగధనుల పట్ల అల్లాహ్ ప్రసన్నత పతాక స్థాయిన ప్రసరించింది..‘నాప్రియ ప్రవక్తా ఇబ్రాహీం! నువ్వుస్వప్న ఉదంతాన్ని నిజం చేసి చూపించావు. నా ఆజ్ఞాపాలనలో మీరిద్దరూ మానసికంగా సిద్ధమైన క్షణంలోనే నేను మీతో ప్రసన్నుడనయ్యాను. నా పరీక్షలో మీరు పరిపూర్ణంగా సఫలీకృతులయ్యారు. ఇక భౌతిక చర్యగా మిగిలిపోయిన బలి తతంగంతో నాకు నిమిత్తం లేదు. మీరిప్పుడు సంపూర్ణంగా విశ్వాసులయ్యారు. ఈ శుభసమయాన మీత్యాగనిరతికి గుర్తింపుగా స్వర్గంనుండి ఒక దుంబాను పంపుతున్నాను.’ అని పలికింది దైవవాణి. వెంటనే చిన్నారి ఇస్మాయీల్ స్థానంలో ప్రత్యక్షమైన గొర్రెజాతికి చెందిన పొట్టేలును జబహ్ చేశారు ఇబ్రాహీం అలైహిస్సలాం.
  
 ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఈనాడు ముస్లిం సమాజం జరుపుకుంటున్న ఈదుల్ అజ్ హా పండుగ ఆమహనీయుల త్యాగస్మరణే. ఆర్థికస్థామత కలిగినవారు హజ్ యాత్రకు వెళ్ళగలిగితే, స్ధోమత లేనివారు తమ తమ ఇళ్ళవద్దనే పండుగ జరుపుకుంటారు. ఖుర్బానీలు ఇస్తారు. ఆ స్థోమత కూడా లేనివారికి దైవం రెండు రకతుల నమాజు ద్వారానే హజ్, ఖుర్బానీలు చేసినవారితో సమానంగా పుణ్యఫలాన్ని ప్రసాదిస్తాడు. అందుకని పండుగసంతోషాన్ని గుండెల్లో నింపుకొని, హద్దుల్ని అతిక్రమించకుండా పండుగ జరుపుకోవాలి. ఇబ్రాహీం, ఇస్మాయీల్ గార్ల స్ఫూర్తిని అందిపుచ్చుకోవాలి.
 
 దైవభీతి, పాపభీతి, బాధ్యతాభావం, సత్యం, న్యాయం, ధర్మం, త్యాగం, సహనం, పరోపకారం లాంటి సుగుణాలను మనసులో ప్రతిష్టించుకోవాలి. దుష్టశిక్షణ, శిష్టరక్షణ కోసం ఏ త్యాగానికైనా సదా సన్నద్ధులై ఉండాలి. ధనప్రాణ త్యాగాలతో పాటు, మనోవాంఛలను త్యాగం చెయ్యాలి. స్వార్థం, అసూయా ద్వేషాలనూ విసర్జించాలి. సాటివారి సంక్షేమం కోసం ఎంతోకొంత త్యాగం చేసే గుణాన్ని అలవరచుకోవాలి. ఈవిధమైన త్యాగభావాన్ని మానవుల్లో జనింపజేయడమే ఈదుల్ అజ్ హా (బక్రీద్ )పర్వదిన పరమార్థం.
 - యండి.ఉస్మాన్ ఖాన్


 ఇహలోక జీవితం ఎలా గడిచినా పరలోక సాఫల్యం, శాశ్వత స్వర్గం అసలే ధ్యేయం. దీనికోసం ప్రపంచాన్ని త్యజించాల్సిన అవసరం లేదు. సన్యాసత్వం తీసుకోనవసరం లేదు. భవబంధాలను తెంచుకోనవసరం లేదు. అయితే ప్రపంచమే సర్వస్వం కాకూడదు. జీవితమంతా ప్రాపంచిక వ్యామోహాలకే ధారపోసి పరలోకాన్ని విస్మరించడమంటే, గిల్టు నగల మోజులో, అసలు సిసలు పసిడి విలువను గుర్తించక నష్టపోవడమే.
 
 అందుకని ప్రాపంచిక జీవితాన్ని పరలోక సాఫల్యానికి సాధనగా వినియోగించుకోవాలి. ప్రపంచంలోని ప్రతిదీ అంతమై పొయ్యేదే. నశించిపోయే తాత్కాలిక ప్రపంచం కోసం, అందులోని వ్యామోహాల కోసం అనంతమైన, అనశ్వరమైన పరలోకాన్ని పాడు చేసుకోవడం అవివేకం. కనుక ఇహలోక జీవితం పరలోక సఫలతకే ఉపయోగపడాలి కాని, మరులు గొలిపే ఈ అందమైన ప్రపంచం పరలోకంలో కష్టనష్టాలను మిగిల్చేది కాకూడదు.
 
  ‘మీకు ఏదైతే ఇవ్వబడిందో, అది ప్రాపంచిక జీవిత సామగ్రి, దాని అలంకరణ మాత్రమే. అయితే అల్లాహ్ వద్ద ఉన్నది మాత్రం అత్యుత్తమమైనది, శాశ్వతమైనదీను. ఏమిటీ, మీరు ఆమాత్రం గ్రహించరా?(పవిత్ర ఖురాన్28-60). అంటే, ప్రాపంచిక జీవితం కేవలం మూణ్ణాళ్ల ముచ్చట, తాత్కాలిక తళుకు బెళుకులు మాత్రమే. పరలోక ప్రాముఖ్యతను గుర్తించకుండా, ప్రపంచానికే ప్రాధాన్యమిచ్చినట్లయితే అది మనిషిని వినాశనం వైపుకు తీసుకుపోతుందన్న విషయాన్ని గమనించాలి. పవిత్ర ఖురాన్‌లో ఇలా ఉంది:
 
  ‘‘మీరు మాత్రం ప్రాపంచిక జీవితానికే ప్రాముఖ్యత ఇస్తున్నారు. నిజానికి పరలోకం ఎంతో మేలైనది, శాశ్వతంగా ఉండేది (పవిత్ర ఖురాన్ 87-16,17). మరోచోట ఇలా ఉంది: ‘ఈ ప్రాపంచిక జీవితం కేవలం ఒక సయ్యాట, వినోదం తప్ప మరేమీ కాదు. అయితే పరలోక జీవితమే అసలు జీవితం. ఈ విషయం తెలుసుకుంటే ఎంత బాగుండు’’ (పవిత్ర ఖురాన్ 29-64). ఇహలోక జీవితం, ఇందులోని తళుకు బెళుకులు, వెలుగు జిలుగులు, హంగు ఆర్భాటాలు ఏవీ శాశ్వతం కాదు.
 
 వేటికీ స్థిరత్వం లేదు. ఈ రోజు ఉండేవి రేపు ఉండవు. కాని మానవుడు అశాశ్వతమైన ఈ ప్రాపంచికపు వెలుగు జిలుగుల వెంటపడి, దాని వ్యామోహంలో కొట్టుకుపోవడం ఎంత శోచనీయం? తన అంతిమ పరిణామాన్ని పూర్తిగా విస్మరిస్తున్న మనిషి, ఈ తళుకు బెళుకు సౌందర్యమంతా తాత్కాలికమని ఆలోచించలేకపోతున్నాడు. పవిత్ర ఖురాన్ ఇలా అంటుంది... ‘‘బాగా తెలుసుకోండి: ఈ ప్రాపంచిక జీవితం ఒక క్రీడ, తమాషా, అలంకారప్రాయం, పరస్పరం బడాయిని చాటుకోవడం, సిరిసంపదలు, సంతానం విషయంలో ఒకరినొకరు మించిపోవడానికి ప్రయత్నించడం మాత్రమే. దీని ఉపమానం వర్షపు నీరులాంటిది. దానివల్ల మొలిచిన పైరు రైతులను అలరిస్తుంది. మరి ఆ పంట ఎండిపోగానే అది పసుపు వన్నెగా మారిపోవడం మీరు చూస్తారు. తరువాత అది పొట్టుపొట్టుగా తయారవుతుంది.
 
 (ప్రపంచ  పరిస్థితి కూడా ఇంతే) మరి పరలోకంలో మాత్రం తీవ్రమైన శిక్షఉంది. అల్లాహ్ తరఫున క్షమాపణ, ఆయన ప్రీతి కూడా ఉంది. మొత్తానికి ప్రాపంచిక జీవితం ఒక మభ్యపెట్టే వస్తువు తప్ప మరేమీ కాదు’’ (పవిత్ర ఖురాన్ 57-20). ఈ ప్రాపంచిక జీవితాన్ని ఒక క్రీడగా, తమాషాగా అభివర్ణించడానికి కారణం అవి మనసులను అలరిస్తాయి. ఉల్లాసాన్ని కలిగిస్తాయి. కాని అసలు సిసలు ముఖ్యవిషయాల పట్ల ఏమరపాటుకు గురి చేస్తాయి. కనుక ప్రపంచాన్ని అవసరం మేరకే వినియోగించుకుంటూ, పరలోకంపై దృష్టి పెట్టాలి. అసలు గురి స్వర్గంపైనే ఉండాలి.
 
  - యండీ ఉస్మాన్ ఖాన్