జగిత్యాల: జిల్లాలో వరి ధాన్యం కొనుగోళ్లలో సహకార సంఘాలు యాసంగి సీజన్‌లో రూ.607.52 కోట్ల ధాన్యాన్ని కొనుగోలు చేశాయి. రాష్ట్రంలోనే సహకార సంఘాల ద్వారా అత్యధికంగా ధాన్యం కొనుగోలు చేసిన జిల్లా జగిత్యాల కావడం విశేషం. ఒకప్పుడు రైతులకు పంట రుణాలు ఇవ్వడం, తీసుకోవడానికే పరిమితమైన సహకార సంఘాలు, ఇప్పుడు ధాన్యం కొనుగోలు చేస్తూ కమీషన్‌ రూపంలో మంచి అదాయాన్ని ఆర్జిస్తున్నాయి. అంతేకాకుండా సహకార సంఘంలోని సభ్యులైన రైతులకు ఇబ్బందులు కలుగకుండా, ఎక్కడికక్కడే కొనుగోలు కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేస్తూ ధాన్యం కొనుగోలు చేస్తున్నారు. 252 కొనుగోలు కేంద్రాలు జిల్లాలోని సహకార సంఘాల ద్వారా గ్రామాల్లో 252 ధాన్యం కొనుగోలు కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేశారు. జిల్లాలో 306 గ్రామ పంచాయతీలుండగా చిన్న గ్రామాలను మినహాయించి, అన్ని గ్రామ పంచాయతీల్లో కొనుగోలు కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేశారు. కొనుగోలు కేంద్రం పరిధిలోని రైతుల ధాన్యాన్ని ప్రభుత్వ మద్దతు ధర క్వింటాల్‌కు రూ.2.060 చొప్పున కొనుగోలు చేసి, రైస్‌మిల్లులకు పంపించారు. జిల్లా సహకార అధికారుల పర్యవేక్షణలో సహకార సంఘం చైర్మన్లు, డైరెక్టర్లు ఆయా గ్రామాల్లోని కొనుగోలు కేంద్రాలను రోజూ పర్యవేక్షించి, కొనుగోలులో రైతులకు ఎలాంటి ఇబ్బందులు కలుగకుండా చూశారు. 29.49 లక్షల క్వింటాళ్ల ధాన్యం కొనుగోలు యాసంగి సీజన్‌లో వరిపంట సాగులో ఎలాంటి ఆంక్షలు లేకపోవడంతో, రైతులు ఎక్కువగా దొడ్డురకం వరిని సాగుచేశారు. దీంతో అనుకున్న స్థాయిలో జిల్లాలో ధాన్యం ఉత్పత్తి అయ్యింది. ప్రభుత్వం గ్రామాల్లో ఏర్పాటు చేసిన కొనుగోలు కేంద్రాల ద్వారా ధాన్యం కొనుగోలు చేయడంతో, రైతులు ధాన్యాన్ని కొనుగోలు కేంద్రాలకు తీసుకువచ్చారు. ప్రభుత్వ ఆదేశాల మేరకు మహిళా సంఘాల కంటే ముందే గ్రామాల్లో కొనుగోలు కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేసి, రైతుల నుంచి ధాన్యం కొనుగోలు చేశారు. యాసంగిలో 39,025 మంది రైతుల నుంచి, రూ 607.52 కోట్ల విలువ గల 29.49 లక్షల క్వింటాళ్లను కొనుగోలు చేశారు. రూ.9.43 కోట్ల కమీషన్‌ వరి ధాన్యం కొనుగోలు చేసినందుకు సివిల్‌ సప్లై సంస్థ సహకార సంఘాలకు క్వింటాల్‌కు రూ.32 కమీషన్‌ ఇస్తుంది. ఇలా జిల్లాలోని సహకార సంఘాలకు రూ. 9.43 కోట్ల కమీషన్‌ రానుంది. సహకార సంఘం పరిధిలో కొనుగోలు కేంద్రాలు ఎక్కువ సంఖ్యలో ఏర్పాటు చేసి, పెద్ద మొత్తంలో ధాన్యం కొనుగోలు చేస్తే ఆ మేరకు కమీషన్‌ డబ్బులు వస్తాయి. దీంతో సహకార సంఘాలు కొనుగోలు కేంద్రాలు ఏర్పాటుకు చేసేందుకు పోటీపడ్డాయి. కొనుగోలు సీజన్‌ పూర్తికాగానే, కమీషన్‌ డబ్బులు అందించాల్సిన సివిల్‌ సప్లై సంస్థ తాత్సారరంతో ప్రతి సంఘానికి ఇవ్వాల్సిన డబ్బులు పెండింగ్‌లో ఉంటున్నాయి. ధాన్యం కొనుగోలు కమీషన్‌ డబ్బులతో మరిన్ని వ్యాపారాలు చేసేందుకు సహకార సంఘాలు ముందుకొస్తున్నాయి. ఇప్పటికే ఎరువులు, విత్తనాలు, పురుగుమందుల వ్యాపారంలో ఉన్న సంఘాలు, పెట్రోల్‌ బంక్‌లు ఏర్పాటు చేస్తున్నాయి. గ్రామాల్లో సూపర్‌ మార్కెట్లు ఏర్పాటు చేసేందుకు, కూలీల శ్రమను తగ్గించేందుకు ఆధునిక పరికరాలు కొనుగోలు చేసి, రైతులకు అద్దెకిచ్చేందుకు ప్రయత్నిస్తున్నాయి. రైతుల ధాన్యం నిల్వ చేసేందుకు, ఎరువుల బస్తాల నిల్వకోసం గోదాంలు నిర్మిస్తున్నారు. పంట రుణాలే కాకుండా వాహన, బంగారం తాకట్టు రుణాలు, విదేశీ విద్యా రుణాలు కూడా ఇస్తున్నారు. మంచి ఆదాయం వరి ధాన్యం కొనుగోళ్లు సహకార సంఘాలకు వరంగా మారాయి. గతంలో ఎలాంటి ఆదాయం లేక సహకార సంఘాలు మూతపడే పరిస్థితి నెలకొంది. మా సహకార సంఘం పరిధిలోనే దాదాపు 10 వరకు కొనుగోలు కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేసి, మంచి అదాయం సంపాదించాం. – మహిపాల్‌ రెడ్డి, సహకార సంఘం చైర్మన్‌, ధాన్యం కొనుగోళ్లలో పోటీ సహకార సంఘాలు ధాన్యం కొనుగోలు చేసేందుకు పోటీపడుతున్నాయి. కొన్ని సంఘాలు ఆ సంఘాల పరిధిలో కొనుగోలు కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేసి, ఐకెపీకి పోటీగా కొనుగోలు చేస్తున్నాయి. కమీషన్‌లో వచ్చిన డబ్బులను సంఘం సభ్యులు చర్చించి, వ్యాపారాలు చేసేందుకు ఉపయోగిస్తున్నారు. –రామానుజాచారి, జిల్లా సహకార అధికారి, జగిత్యాల ధాన్యం కొనుగోళ్ల వివరాలు మండలం కొనుగోలు చేసిన ధాన్యం.. బీర్‌పూర్‌ 71,328, బుగ్గారం 70,207, ధర్మపురి 2,57,371, గొల్లపల్లి 2,26,217, ఇబ్రహీంపట్నం 1,27,659, జగిత్యాల రూరల్‌ 1,03,154, జగిత్యాల అర్బన్‌ 44,074, కథలాపూర్‌ 2,27,888, కొడిమ్యాల 1,34,717, కోరుట్ల 1,79,902, మల్లాపూర్‌ 1,35,886, మల్యాల 1,59,621, మేడిపల్లి 2,16,537, మెట్‌పల్లి 2,29,731, పెగడపల్లి 2,46,720, రాయికల్‌ 1,40,624, సారంగాపూర్‌ 1,01,727, వెల్గటూర్‌ 2,75,769.

వ్యవసాయ కుటుంబంలో పుట్టిన పట్టభద్రుడైన ఓ యువకుడు చిన్న కమతాల్లో వరి సాగు చేసే రైతుల ఇబ్బందులు, ఖర్చులు తగ్గించే ఆవిష్కరణలు అందిస్తున్నారు. అతని పేరు యడ్ల ఉమామహేశ్వరరావు. విజయనగరం జిల్లా బొబ్బిలి సమీపంలోని గున్నతోట వలస స్వస్థలం. దేశ విదేశాల్లో వాడుతున్న యంత్రాలను ఇంటర్నెట్‌ ద్వారా అధ్యయనం చేశాడు. చిన్న రైతులకు ఉపకయోగపడే వరి నాటే పరికరాన్ని తయారు చేయాలని రెండేళ్లుగా ప్రయోగాలు చేస్తున్నాడు.  సాక్షి,  బొబ్బిలి :ప్రయోగాలకు అవసరమైన పట్టుదల, ఆలోచన ఉన్నాయి కానీ చేతిలో డబ్బు లేదు. ఇతరు సహాయం కోసం ఉమామహేశ్వరరావు ఎదురు చూడలేదు. ఆరు నెలలు ప్రైవేటు ఉద్యోగం చేసి కూడబెట్టిన రూ. 30 వేలతో వెల్డింగ్‌ మెషిన్, ఇనుప సామగ్రిని కొనుగోలు చేసి, ప్రయోగాలు కొనసాగించారు. చివరికి అతని ప్రయత్నం ఫలించింది. వెల్డింగ్‌ పనిలో తన స్నేహితుడు మెండి సత్యనారాయణ సహాయపడ్డారన్నారు.   ఒక మనిషి ఈడ్చుకుంటూ వెళ్తూ వరి నాట్లు వేసే చిన్న పరికరం సిద్ధం అయింది. దీనికి ఎటువంటి ఇంజిన్‌ లేదు. పెట్రోల్, డీజిల్‌ అవసరం లేదు. తమ గ్రామంలోనే ఇటీవల ఓ రైతు పొలంలో తాను తయారు చేసిన పరికరంతో ఇటీవలే తొలిసారి వరి నాట్లు వేసి అందరితోనే శెభాష్‌ అనిపించుకున్నారు.  విత్తనాలను ట్రేలో వేసి మొలక గడ్డి రీతిలో వరి నారు పెంచి, ఈ పరికరంతో నాట్లు వేసుకోవచ్చు. ఈ పరికరాన్ని నడపడానికి ఒక మనిషి చాలు. ఎకరా పొలంలో నాలుగు గంటల్లో నాట్లు పూర్తి చేశానని ఉమామహేశ్వరరావు ‘సాక్షి’కి తెలిపారు. వరుసల మధ్య 14 సెం.మీ. దూరం ఉంటుంది. వరుసల్లో మొక్కల మధ్య 7 సెం.మీ. దూరం పెట్టామని, దీన్ని రైతు వసరాలకు అనుగుణంగా మార్చుకోవచ్చని అన్నారు. ఈ వరుసల మధ్య పెరిగే కలుపు తీసే ఇనుప పరికరలను కూడా రూపొందించటం విశేషం.  వరి నాటే పరికరం పనితీరును పరిశీలించిన బొబ్బిలి వ్యవసాయ శాఖ సహాయ సంచాలకులు మాల కొండయ్య సంతృప్తిని వ్యక్తం చేశారు. చిన్న కమతాల్లో వరి నాట్లు వేసే రైతులకు ఇది చాలా ఉపయోగకరంగా ఉంటుందన్నారు.  వరి నాట్లు వేసే పరికరాన్ని రైతులకు రూ.10 నుంచి 15వేల మధ్య విక్రయించేందుకు ప్రయత్నిస్తున్నట్లు ఉమామహేశ్వరరావు తెలిపారు. ఇతరులెవరయినా తోడై పెట్టుబడి పెడితే స్టార్టప్‌ కంపెనీని నెలకొల్పి చిన్న రైతులకు ఉపయోగపడే పరికరాలను పెద్ద సంఖ్యలో తయారు చేసి రైతులకు అందించాలన్నది తన అభిమతమని ఉమామహేశ్వరరావు(93989 02285) తెలిపారు. – రేగులవలస వ్యాస్‌బాబు, సాక్షి,  బొబ్బిలి 

దేశీ వరి విత్తనాలను ఇంటి ఆహారపు అవసరాల కోసం కనీసం ఒక ఎకరంలో నైనా వేసుకొంటే మంచిదని, దేశీ వరి విత్తనాలను ఆరు తడి పద్ధతిలో మామూలు పద్ధతితో పోల్చితే 10 శాతం నీటితోనే సాగు చేయవచ్చని ప్రకృతి వ్యవసాయదారుడు, సేవ్‌ స్వచ్ఛంద సంస్థ వ్యవస్థాపకుడు విజయరామ్‌ తెలిపారు. ఈ పద్ధతిలో 90 శాతం నీటిని ఆదా చేయవచ్చు. కలుపు నియంత్రణ కోసం మొక్కకు మొక్కకు దూరం, అలానే వరుసకు, వరుసకు మధ్య దూరం 45 సెం.మీ. ఉండేటట్లు నాటుకోవాలి. ఆరు తడి పద్ధతిలో వరిలో అంతర పంటలను కూడా వేయవచ్చు. అలా వేద్దాం అనుకున్న వారు మొక్కకు మొక్కకు దూరం, అలానే వరుసకు, వరుసకు మధ్య దూరం 60 సెం.మీ. ఉండేటట్లు నాటుకోవాలన్నారు. 180 నుంచి 210 రోజుల పంట కాలం ఉండే వరి రకాలు (మా పిళ్లై సాంబ, మొలగొలుకులు, మడుమురంగి లాంటివి) రోహిణి కార్తె (మే 25 నుంచి ప్రారంభం)లో నాట్లు వేసుకుంటేనే అనుకూలం. అలా అయితేనే 2వ పంటకు వీలు దొరుతుందన్నారు. జనవరి ఆఖరు లోపు నేల స్వభావం, నీటి వసతిని బట్టి పుచ్చకాయ, దోస, కూరగాయలు, నువ్వులు లేక పశుగ్రాసపు పంటలు వేసుకోవచ్చు. కొత్తగా ప్రకృతి వ్యవసాయం చేసే రైతులు మొదట ఏడాది ఒక ఎకరంలో మాత్రమే ఈ పద్ధతిని అనుసరించాలన్నారు. దేశీ వరి విత్తనాలతో మొదటి సంవత్సరం దిగుబడి 10 బస్తాల నుండి 20 బస్తాల వరకు రావచ్చని, తదుపరి కొంత పెరుగుతుందన్నారు. కేవలం వరిని మాత్రమే కాకుండా పప్పు ధాన్యాలు, కూరగాయలు, నూనె గింజలు పండించే ప్రయత్నమూ చేయాలి. వర్షము పడినప్పుడు పొలములో కొన్ని రోజుల వరకూ నీరి నిలిచిపోయే పరిస్థితి ఉన్న వారు (మాగాణి భూముల వారు, కోస్తా ప్రాంతాల వారు) కనీసం 200 గజాల స్థలంలోనైనా 2 అడుగుల ఎత్తులో మట్టిని వేసి ఇంటి అవసరాల కోసం కూరగాయలు పెంచుకోవాలన్నారు. దేశీ వరి విత్తనాలను పండించే రైతులు ఇప్పుడు ప్రతి జిల్లాలోనూ ఉన్నారని, వారి దగ్గరి నుంచి విత్తనాలు తీసుకోవచ్చని విజయరామ్‌ వివరించారు. వివరాలకు హైదరాబాద్‌లోని సుభాష్‌ పాలేకర్‌ ప్రకృతి వ్యవసాయం కేంద్ర కార్యాలయానికి (04027654337 , 04027635867) ఫోన్‌ చేయవచ్చు. పొద్దున 10 గం. నుంచి సా. 6 గం. వరకు. గురువారం సెలవు.


 ⇒ 12,500 ఎకరాల్లో నాట్లు...  వ్యవసాయశాఖ వెల్లడి
  
 సాక్షి, హైదరాబాద్: రబీ సీజన్‌లో వరి నాట్లు ప్రారంభమయ్యాయి. ఈ సీజన్‌లో 13.65 లక్షల ఎకరాల్లో వరి నాట్లు పడాల్సి ఉండగా... బుధవారం నాటికి 12,500 ఎకరాల్లోనే నాట్లు పడినట్లు వ్యవసాయశాఖ విడుదల చేసిన ఓ నివేదికలో తెలిపింది. రబీ సీజన్‌లో అన్ని రకాల పంటల సాగు 26.64 లక్షల ఎకరాలు కాగా...ఇప్పటివరకు 8.27 లక్షల ఎకరాల్లో (27%) సాగయ్యాయి.
 
 రబీలో వర్షాభావ పరిస్థితులు నెలకొన్నాయి. ఈ అక్టోబర్‌లో 30%, నవంబర్‌లో 96% వర్షపాతం కొరత ఉండటంతో వర్షాభావ పంటలపై ప్రభావం పడనుందని అధికారులు చెబుతున్నారు.