collegium controversy
-
Supreme Court: సుప్రీంకోర్టుకు ఐదుగురు కొత్త న్యాయమూర్తులు..
న్యూఢిల్లీ: సుప్రీంకోర్టుకు కొత్తగా మరో ఐదుగురు న్యాయమూర్తులు రానున్నారు. సుప్రీంకోర్టు కొలీజియం గతంలోనే సిఫారసు చేసిన ఐదుగురు న్యాయమూర్తుల పేర్లకు కేంద్రం ఆమోదం తెలిపింది. అనంతరం ఈ ప్రతిపాదనలను రాష్ట్రపతికి పంపింది. ప్రెసిడెంట్ ద్రౌపదిముర్ము కూడా దీనిపై సంతకం చేయడంతో సుప్రీంకోర్టుకు కొత్త న్యాయమూర్తుల నియామక ప్రక్రియ అధికారికంగా పూర్తయింది. సుప్రీంకోర్టుకు కొత్తగా నియమించిన న్యాయమూర్తులు వీరే. జస్టిస్ పంకజ్ మిత్తల్, రాజస్థాన్ హైకోర్టు సీజే. జస్టిస్ సంజయ్ కరోల్, పాట్నా హైకోర్టు సీజే. జస్టిస్ పీవీ సంజయ్ కుమార్, మణిపూర్ హైకోర్టు సీజే. జస్టిస్ అహ్సనుద్దీన్ అమానుల్లా, పాట్నా హైకోర్టు జడ్జి. జస్టిస్ మనోజ్ మిశ్రా, అలహాబాద్ హైకోర్టు జడ్జి. కొలీజియం సిఫారసు మేరకు ఐదుగురు నూతన న్యాయమూర్తులను త్వరలోనే నియమిస్తామని కేంద్రం సుప్రీంకోర్టుకు శుక్రవారమే తెలిపింది. ఆ మరునాడే నియామక ప్రక్రియ పూర్తి చేసింది. కేంద్రం కావాలనే న్యాయమూర్తలు నియామక ప్రక్రియను ఆలస్యం చేస్తోందని సుప్రీంకోర్టులో పిటిషన్ దాఖలైన విషయం తెలిసిందే. దీనిపై విచారణ చేపట్టిన న్యాయస్థానం కేంద్రం తీరుపై తీవ్ర అసంతృప్తి వ్యక్తం చేసింది. దీంతో త్వరలోనే పక్రియ పూర్తి చేస్తామని కేంద్రం చెప్పింది. చదవండి: పెండింగ్ చలాన్లపై 50 శాతం డిస్కౌంట్.. కట్టేందుకు ఎగబడ్డ జనం -
Collegium Controversy: ఇబ్బందికరంగా కేంద్రం తీరు
న్యూఢిల్లీ: సుప్రీంకోర్టు న్యాయమూర్తులుగా గత డిసెంబర్లో కొలీజియం సిఫార్సు చేసిన ఐదు పేర్లను త్వరలో ఆమోదించనున్నట్టు కేంద్రం పేర్కొంది. రాజస్తాన్, పట్నా, మణిపూర్ హైకోర్టుల ప్రధాన న్యాయమూర్తులు జస్టిస్ పంకజ్ మిత్తల్, జస్టిస్ సంజయ్కరోల్, జస్టిస్ పి.వి.సంజయ్ కుమార్తో పాటు పట్నా హై కోర్టు న్యాయమూర్తి జస్టిస్ అష్నదుద్దీన్ అమానుల్లా, అలహాబాద్ హైకోర్టు న్యాయమూర్తి జస్టిస్ మనోజ్ మిశ్రా వీరిలో ఉన్నారు. కొలీజియం సిఫార్సులను కేంద్రం పెండింగ్లో పె డుతున్న వైనంపై విచారణ జరుపుతున్న జస్టిస్ ఎస్.కె.కౌల్, జస్టిస్ ఏఎస్ ఓకా ధర్మాసనానికి అటార్నీ జనరల్ ఆర్.వెంకటరమణి శుక్రవారం ఈ మేరకు సమాచారమిచ్చారు. ‘‘ఆ ఐదు సిఫార్సులు గత డిసెంబర్ 13న చేసినవి. ఇప్పుడు ఫిబ్రవరి వచ్చింది’’ అని ధర్మాసనం గుర్తు చేయగా, ఆదివారానికల్లా నియామక ఉత్తర్వులు రావచ్చని బదులిచ్చారు. కోర్టులపై దాడి పరిపాటైంది: జస్టిస్ కౌల్ కొలీజియం సిఫార్సులను తొక్కిపడుతున్న తీరుపై ధర్మాసనం ఈ సందర్భంగా తీవ్ర ఆగ్రహం వ్యక్తం చేసింది. హైకోర్టు న్యాయమూర్తుల నియామకం, బదిలీల సిఫార్సు సంగతేమిటని ప్రశ్నించింది. అందుకు ఇంకాస్త సమయం పడుతుందని ఏజీ చెప్పగా మండిపడింది. ‘‘ఇది చాలా చాలా సీరియస్ అంశం. ఈ విషయంలో కేంద్రం వైఖరి మమ్మల్ని ఎంతగానో ఇబ్బంది పెడుతోంది. బదిలీ సిఫార్సులను కూడా పెండింగ్లో పెడితే మేమింకేం చేయాలని మీరు ఆశిస్తున్నట్టు? మీరు ఉత్తర్వులిచ్చే దాకా సదరు న్యాయమూర్తులు చేతులు ముడుచుకుని కూర్చోవాలా? మీరదే కోరుకుంటున్నారా?’’ అంటూ తీవ్ర స్వరంతో ప్రశ్నించింది. ‘‘ఈ విషయంలో మేం ఒక వైఖరికి వచ్చి అతి కఠినమైన నిర్ణయాలు తీసుకునేలా చేస్తున్నారు. అది అంతిమంగా అందరికీ చాలా అసౌకర్యంగా ఉంటుంది’’ అంటూ ఏజీని హెచ్చరించింది. ‘‘హైకోర్టు న్యాయమూర్తుల బదిలీల్లో జాప్యాన్ని అస్సలు అనుమతించేది లేదు. ఎందుకంటే ఈ విషయంలో కేంద్రం పాత్ర అతి స్వల్పం. ఈ విషయమై ఎవరో మూడో శక్తి మాతో ఆటలాడటాన్ని ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ అనుమతించబోం. మీ జాప్యం వల్ల న్యాయ, పాలనపరమైన విధులకు విఘాతం కలగడం అస్సలు ఆమోదనీయం కాదు’’ అంటూ మండిపడింది. ‘‘హైకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి పదవికి ఒక న్యాయమూర్తి పేరును కొలీజియం సిఫార్సు చేస్తే ఇప్పటిదాకా ఏ నిర్ణయమూ తీసుకోలేదు. మరో 19 రోజుల్లో ఆయన రిటైరవుతున్నారు. సీజే అవకుండానే రిటైరవాలని మీరు ఆశిస్తున్నట్టా?’’ అని నిలదీసింది. ఇది తమ దృష్టిలో ఉందని, అవసరమైన చర్యలు తీసుకుంటామని ఏజీ బదులిచ్చినా సంతృప్తి చెందలేదు. ‘‘కొలీజియం సిఫార్సులను ఒక్కోసారి రాత్రికి రాత్రే ఆమోదిస్తున్నారు. మరికొన్నిసార్లు విపరీతంగా జాప్యం చేస్తున్నారు’’ అంటూ తీవ్రంగా తప్పుబట్టింది. కొలీజియం పునరుద్ఘాటించిన పేర్లనూ పెండింగ్లో పెడుతున్నారని న్యాయవాది ప్రశాంత్ భూషణ్ ధర్మాసనం దృష్టికి తీసుకెళ్లారు. కోర్టులపై బయట తీవ్ర దాడికి పాల్పడుతున్నారని మరో న్యాయవాది ఆరోపించగా వీటికి అలవాటు పడిపోయామని జస్టిస్ కౌల్ ఆవేదన వెలిబుచ్చారు. విచారణను ఫిబ్రవరి 13కు వాయిదా వేశారు. కొలీజియం విషయమై కేంద్రానికి, న్యాయవ్యవస్థకు మధ్య తీవ్ర ఘర్షణ వాతావరణం నెలకొనడం తెలిసిందే. కొలీజియం సిఫార్సులను కేంద్రం పెండింగ్లో పెట్టడం దాన్ని మరింత పెంచింది. తాజాగా అలహాబాద్, గుజరాత్ హైకోర్టుల ప్రధాన న్యాయమూర్తుల పేర్లను సుప్రీంకోర్టు న్యాయమూర్తులుగా సీజేఐ జస్టిస్ డి.వై.చంద్రచూడ్ సారథ్యంలోని కొలీజియం జనవరి 31న సిఫార్సు చేసింది. సుప్రీంకోర్టులో 34 మంది న్యాయమూర్తులకు గాను ప్రస్తుతం 27 మందే ఉన్నారు. -
కొలీజియం తీర్మానాలు బయటపెట్టలేం: సుప్రీం కోర్టు
న్యూఢిల్లీ: సుప్రీంకోర్టు, హైకోర్టుల్లో న్యాయమూర్తుల నియామకం కోసం ఉద్దేశించిన కొలీజియం సమావేశం వివరాలు, తీర్మానాలను బహిర్గతం చేయడం సాధ్యం కాదని సుప్రీంకోర్టు ధర్మాసనం తేల్చిచెప్పింది. 2017 అక్టోబర్ 3న చేసిన తీర్మానం ప్రకారం.. కొలీజియం చర్చల, తీర్మానాల వివరాలను బయటపెట్టలేమని తెలిపింది. తుది నిర్ణయాన్ని మాత్రమే సుప్రీంకోర్టు వెబ్సైట్లో అప్లోడ్ చేయాల్సి ఉంటుందని వివరించింది. 2018 డిసెంబర్ 12న కొలీజియం భేటీలో తీసుకున్న నిర్ణయాలను సమాచార హక్కు చట్టం(ఆర్టీఐ) కింద ఇవ్వాలని కోరుతూ దాఖలైన వ్యాజ్యాన్ని తోసిపుచ్చింది. కొలీజియం అనేది బహుళ సభ్యులతో కూడిన ఒక వ్యవస్థ అని, కొలీజియం చర్చించిన విషయాలను, చేసిన తీర్మానాలను ప్రజాబాహుళ్యంలోకి తీసుకురాలేమని, సమాచార హక్కు చట్టం కింద ఇవ్వలేమని స్పష్టం చేసింది. కొలీజియంలోని సభ్యులంతా చర్చించుకొని సంతకాలు చేస్తేనే తీర్మానాలు తుది నిర్ణయాలుగా మారుతాయని, అలాంటి వాటినే బయటపెట్టగలమని వివరించింది. తీర్మానాలే ఫైనల్ కాదు 2018 డిసెంబర్ 12 నాటి కొలీజియం సమావేశం అజెండా వివరాలు ఇవ్వాలని కోరుతూ ఆర్టీఐ కార్యకర్త అంజలి భరద్వాజ్ తొలుత ఢిల్లీ హైకోర్టును ఆశ్రయించారు. ఆమె దాఖలు చేసిన పిటిషన్ను కొట్టివేస్తూ ఢిల్లీ హైకోర్టు ఉత్తర్వులు జారీ చేసింది. పిటిషన్కు విచారణార్హత లేదని తేల్చిచెప్పింది. ఈ ఉత్తర్వులను సవాలు చేస్తూ అంజలి భరద్వాజ్ సుప్రీంకోర్టులో పిటిషన్ దాఖలు చేశారు. దీనిపై జస్టిస్ ఎంఆర్ షా, జస్టిస్ సీటీ రవికుమార్తో కూడిన సుప్రీంకోర్టు ధర్మాసనం విచారణ కొనసాగిస్తోంది. పిటిషన్ను శుక్రవారం తోసిపుచ్చింది. ఈ సందర్భంగా కీలక వ్యాఖ్యలు చేసింది. కొలీజియం భేటీలో సంప్రదింపుల కోసం చేసే తీర్మానాలు ఫైనల్ అని చెప్పలేమని తెలిపింది. తీర్మానాలపై సభ్యులంతా చర్చించుకొని సంతకాలు చేసే దాకా అవి అస్థిర నిర్ణయాలేనని పేర్కొంది. అందరూ సంతకాలు చేస్తేనే నిర్ణయాలు ఖరారవుతాయని వెల్లడించింది. అంటే కొలీజియం వ్యవస్థలోని సభ్యులందరి ఆమోదం ఉంటేనే తీర్మానాలు నిర్ణయాలవుతాయని వివరించింది. కొలీజియం విషయంలో మీడియాలో వచ్చే రిపోర్టులను విశ్వసించలేమని, ఇదే వ్యవస్థలో పనిచేసిన మాజీ సభ్యుడి ఇంటర్వ్యూను పట్టించుకోలేమని ధర్మాసనం ఉద్ఘాటించింది. కొలీజియం పనితీరు పట్ల మాజీ జడ్జి ఇచ్చిన స్టేట్మెంట్లపై తాము మాట్లాడదలచుకోలేదని వ్యాఖ్యానించింది. 2018 డిసెంబర్ 12న అప్పటి సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి జస్టిస్ రంజన్ గొగోయ్ నేతృత్వంలోని కొలీజియం సమావేశమయ్యింది. పలువురిని సుప్రీంకోర్టు జడ్జిలుగా నియమిస్తూ నిర్ణయం తీసుకుంది. అలాగే పలు హైకోర్టుల ప్రధాన న్యాయమూర్తులు, న్యాయమూర్తులను బదిలీ చేయాలన్న ప్రతిపాదనపై చర్చించి, తీర్మానాలు చేసింది. అయితే, ఈ తీర్మానాలు, నిర్ణయాలను సుప్రీంకోర్టు వెబ్సైట్లో అప్లోడ్ చేయలేదు. 2019 జనవరి 10న జస్టిస్ మదన్ బి.లోకూర్ పదవీ విరమణ సందర్భంగా కొలీజియం మరో నిర్ణయం తీసుకుంది. జస్టిస్ దినేశ్ మహేశ్వరి, జస్టిస్ సంజీవ్ ఖన్నాకు పదోన్నతి కల్పించాలని కేంద్ర ప్రభుత్వానికి సిఫార్సు చేసింది. 2018 డిసెంబర్ 12 నాటి భేటీలో కేవలం ప్రతిపాదనలపై చర్చించామని, వాటిని ఫైనలైజ్ చేయలేదని పేర్కొంది. అది మనకు పరాయి వ్యవస్థ: కిరణ్ రిజిజు కొలీజియం విషయంలో కేంద్ర ప్రభుత్వం, సుప్రీంకోర్టు నడుమ వివాదం కొనసాగుతున్న సంగతి విదితమే. ఈ వ్యవస్థను ప్రభుత్వం తప్పుపడుతోంది. కొలీజియం అనేది మనకు పరాయి వ్యవస్థ అని కేంద్ర న్యాయ శాఖ మంత్రి కిరణ్ రిజిజు ఇటీవలే ఆక్షేపించారు. అయితే, కేంద్ర మంత్రి వ్యాఖ్యలను సుప్రీంకోర్టు తిప్పి కొట్టింది. కొలీజియం పూర్తి పారదర్శకంగా పనిచేస్తోందని, అనవసర వ్యాఖ్యలతో దాన్ని పట్టాలు తప్పించవద్దని హితవు పలికింది. ఇదీ చదవండి: ‘సీఎం పీఠం మా నేతకే..’ హిమాచల్లో ఆశావహుల మద్దతుదారుల డిమాండ్ -
‘కొలిజియం సిఫార్సును తోసిపుచ్చలేరు’
సాక్షి, తిరువనంతపురం : ఉత్తరాఖండ్ హైకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి జస్టిస్ కేఎం జోసెఫ్ను సుప్రీం కోర్టు న్యాయమూర్తిగా సుప్రీం కొలిజియం చేసిన సిఫార్సును కేంద్రం తోసిపుచ్చిన క్రమంలో నెలకొన్న వివాదం కొనసాగుతోంది. సర్వోన్నత న్యాయస్థానం కొలిజియం చేసిన సిఫార్సును కేంద్రం తిరస్కరించడం తగదని సుప్రీం కోర్టు కొలీజియం సభ్యుడు జస్టిస్ కురియన్ జోసెఫ్ అన్నారు. కేంద్రం నిర్ణయంపై తీవ్ర చర్చ జరుగుతోందని, ఇలాంటి ఉదంతం గతంలో ఎన్నడూ చోటుచేసుకోలేదన్నారు. కేఎం జోసెఫ్ను సుప్రీం న్యాయమూర్తిగా నియమించాలని కేంద్రానికి సిఫార్సు చేసిన కొలిజియంలో ప్రధాన న్యాయమూర్తి జస్టిస్ దీపక్ మిశ్రా, జస్టిస్ జే చలమేశ్వర్, జస్టిస్ రంజన్ గగోయ్, మదన్ బీ లోకూర్, జస్టిస్ కురియన్ జోసెఫ్లు సభ్యులుగా ఉన్నారు. మరోవైపు కేఎం జోసెఫ్ అంశంపై నిర్ణయాన్ని సుప్రీం కోర్టు పెండింగ్లో ఉంచాలని నిర్ణయించిన క్రమంలో కురియన్ జోసెఫ్ ఈ వ్యాఖ్యలు చేశారు. కాగా, జోసెఫ్ నియామకం వాయిదా పడిన క్రమంలో కోల్కతా, రాజస్థాన్, తెలంగాణ, ఏపీ హైకోర్టు న్యాయమూర్తుల పేర్లను కూడా సుప్రీం న్యాయమూర్తుల నియామకానికి కొలిజియం పరిశీలిస్తోంది. సుప్రీం కోర్టు న్యాయమూర్తిగా ఇందూ మల్హోత్రా పేరును ఆమోదించిన కేంద్రం జోసెఫ్ ఫైల్ను పునఃపరిశీలించాలని కొలిజియంకు తిప్పిపంపిన విషయం తెలిసిందే. ఆయన నియమాకాన్ని ఎందుకు వ్యతిరేకిస్తున్నదీ వివరిస్తూ ఆరు పేజీల వివరణాత్మక నోట్ను కూడా కేంద్రం పంపింది. -
జడ్జీల నియామకంపై తకరారు
న్యూఢిల్లీ: జడ్జీల నియామకానికి సంబంధించి న్యాయవ్యవస్థకు–కేంద్ర ప్రభుత్వానికి మధ్య కొనసాగుతున్న వివాదం ముదురుతోంది. అత్యున్నత న్యాయ వ్యవస్థలో జడ్జీల నియామకంపై శుక్రవారం సుప్రీంకోర్టు సాక్షిగా విభేదాలు బయటపడ్డాయి. కొలీజియం సిఫార్సు చేసిన పేర్లు ఎన్ని కేంద్రం వద్ద పెండింగ్లో ఉన్నాయో చెప్పాలని న్యాయమూర్తులు జస్టిస్ మదన్.బి.లోకూర్, జస్టిస్ గుప్తా బెంచ్ అటార్నీ జనరల్(ఏజీ) వేణుగోపాల్ను ప్రశ్నించింది. ఎన్ని పేర్లు పెండింగ్లో ఉన్నాయో తెలుసుకుంటానని ఏజీ సమాధానం ఇవ్వగా ప్రభుత్వం విషయానికి వచ్చేసరికి మీరు చెప్పే మాట ‘తెలుసుకుంటాను’ అనడమేనని ఘాటుగా వ్యాఖ్యానించింది. మణిపూర్, మేఘాలయ, త్రిపుర హైకోర్టుల్లో జడ్జీల ఖాళీలకు సంబంధించిన పిటిషన్ విచారణ సందర్భంగా హైకోర్టుల్లో 40 వరకూ ఖాళీలు ఉంటే కొలీజియం 3 పేర్లే సిఫార్సు చేసిందని, మరిన్ని పేర్లను సిఫార్సు చేయాలని ఏజీ అన్నారు. కొలీజియం సిఫార్సు చేస్తే ఖాళీలను భర్తీ చేసేందుకు కేంద్రం సిద్ధంగా ఉందని, కొలీజియం సిఫార్సులు లేకుండా కేంద్రం ఏమీ చేయలేదని చెప్పారు. దీనిపై స్పందించిన ధర్మాసనం తాము సిఫార్సులు చేశామని, మేఘాలయ హైకోర్టు సీజేగా జస్టిస్ యాకూబ్ మీర్.. మణిపూర్ హైకోర్టు సీజేగా జస్టిస్ రామలింగం పేర్లను ప్రతిపాదించామని, ఇప్పటి వరకూ వాటికి ఆమోదం తెలపలేదని పేర్కొంది. దీనిపై ఏజీ స్పందిస్తూ.. వారి నియామకానికి సంబంధించి అతి త్వరలోనే ఉత్తర్వులు జారీ అవుతాయని చెప్పారు. దీనిపై స్పందించిన బెంచ్.. ఎంత త్వరగా.. ఇప్పటికే 3 నెలలు గడిచిపోయిందని వ్యాఖ్యానించింది. తన కేసును మణిపూర్ హైకోర్టు నుంచి గౌహతి హైకోర్టుకు బదిలీ చేయాలని ఓ వ్యక్తి సుప్రీంకోర్టులో పిటిషన్ దాఖలు చేసిన నేపథ్యంలో ఈశాన్య రాష్ట్రాల్లోని హైకోర్టుల్లో న్యాయమూర్తుల ఖాళీల అంశం తీవ్రంగా ఉందని ధర్మాసనం గుర్తించింది. ఈశాన్య రాష్ట్రాల్లోని ప్రజలు కేసుల బదిలీ కోసం ఎన్నో వ్యయప్రయాసలకు ఓర్చి ఢిల్లీ వచ్చి పిటిషన్లు దాఖలు చేస్తున్నారని ఆందోళన వ్యక్తం చేసింది.. స్వతంత్రత ప్రజాస్వామ్య పునాది న్యాయవ్యవస్థ స్వతంత్రత అనేది ప్రజాస్వామ్య పునాదుల్లో ఒకటని సుప్రీంకోర్టు తాజా మాజీ న్యాయమూర్తి ఆర్కే అగర్వాల్ అన్నారు. శుక్రవారం పదవీ విరమణ పొందిన సందర్భంగా వీడ్కోలు కార్యక్రమంలో ఆయన మాట్లాడారు. ఈ కార్యక్రమానికి∙సీజేఐ జస్టిస్ మిశ్రా, ఇతర సుప్రీంకోర్టు జడ్జీలు హాజరయ్యారు. -
మరింత పారదర్శకత అవసరం
న్యూఢిల్లీ: కొలీజియం సమావేశాల్లో మరింత పారదర్శకత అవసరమని సుప్రీంకోర్టు సీనియర్ న్యాయమూర్తి జస్టిస్ జె.చలమేశ్వర్ అన్నారు. హైకోర్టు జడ్జీల్ని సుప్రీంకోర్టుకు ప్రమోట్ చేసే సమయంలో పనితీరు సరిగా అంచనావేయడం అరుదుగా జరుగుతుందని ఆయన పేర్కొన్నారు. ‘భారతదేశ అత్యున్నత న్యాయవ్యవస్థ: వివాదాంశాలు, భవిష్యత్తు అంచనాలు’ అంశంపై నిపుణుల బృందంతో జరిగిన చర్చలో ఆయన మాట్లాడుతూ.. ‘మున్ముందు ఎలాంటి సమస్యలు ఉత్పన్నం కాకుండా ఎంపిక ప్రక్రియలో పాల్గొనేవారు.. వారి అభిప్రాయాల్ని అధికారికంగా నమోదు చేయాలి’ అని సూచించారు. సుప్రీంకోర్టులో అవసరమైన సంస్కరణలపై మాట్లాడుతూ.. ‘సుప్రీంకోర్టుకు కేటాయించిన న్యాయమూర్తుల సంఖ్య 31. ఆ సంఖ్య ప్రకారం చూస్తే.. సుప్రీంలో తమకు ప్రాతినిధ్యం ఉండడాన్ని ప్రతి రాష్ట్రం హక్కుగా భావిస్తోంది’ అని చెప్పారు. సుప్రీంకోర్టులో శాశ్వత రాజ్యాంగ ధర్మాసనం ఉండాల్సిన అవసరంపై ఆయన స్పందిస్తూ.. దీనిపై మళ్లీ దృష్టిసారించాల్సిన అవసరముందన్నారు. -
సుప్రీం మార్గదర్శకాలను పట్టించుకోలేదు
న్యూఢిల్లీ: ఒక న్యాయమూర్తిని పదోన్నతిపై కర్ణాటక హైకోర్టుకు పంపే ముందు ఆయనపై ఓ అధికారిణి చేసిన లైంగిక వేధింపుల ఫిర్యాదును సుప్రీంకోర్టు కొలీజియం పట్టించుకోలేదని న్యాయశాఖ సీనియర్ అధికారులు తెలిపారు. న్యాయవ్యవస్థలో నియామకాలను కార్యనిర్వాహక వ్యవస్థ అడ్డుకుంటోందన్న జస్టిస్ చలమేశ్వర్ ఆరోపణలను వారు ఖండించారు. జిల్లా ప్రిన్సిపల్ జడ్జి కృష్ణ భట్కు పదోన్నతి ఇవ్వాలన్న కొలీజియం సిఫారసుపై ప్రభుత్వం తొందరపడలేదని తెలిపారు. ఈ విషయంలో సుప్రీంకోర్టు జారీ చేసిన మార్గదర్శకాలు పట్టించుకోలేదనే కారణంతోనే కొలీజియం ప్రతిపాదనలను న్యాయశాఖ రెండుసార్లు వెనక్కి పంపిందని పేరు వెల్లడించటానికి ఇష్టపడని ఆ అధికారులు వివరించారు. ప్రధానమంత్రి కార్యాలయానికి, రాష్ట్రపతి భవన్కు బాధితురాలు ఫిర్యాదు చేయటంతో పదోన్నతి ప్రతిపాదనను రెండోసారి కొలీజియంకు పంపారని తెలిపారు. నిర్దేశిత విధివిధానాల మేరకు..ఈ ఫిర్యాదుపై దర్యాప్తు జరపాలని కర్ణాటక హైకోర్టు రిజిస్ట్రార్కు మాత్రమే న్యాయశాఖ లేఖ రాసిందనీ, అంతేకానీ కర్ణాటక హైకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తికి కాదన్నారు. అలాంటి అధికారం ప్రభుత్వానికి లేదని తెలిపారు. న్యాయ వ్యవస్థ, ముఖ్యంగా కొలీజియం లైంగిక వేధింపులకు సంబంధించి సుప్రీంకోర్టు ఇచ్చిన మార్గదర్శకాలను పక్కనపెట్టిందని తెలిపారు. -
సంస్కరణ అనివార్యం
త్రికాలమ్ చట్టసభలలో ఎన్ని రకాల లోపాలు ఉన్నాయో అందరికీ తెలుసు. అవినీతి, బంధుప్రీతి, అసమర్థత, అరాచకం వంటి అవలక్షణాలు పెచ్చరిల్లడం చూస్తున్నాం. న్యాయవ్యవస్థలోనూ చీకటి కోణాలు లేకపోలేదు. ‘సంస్కరించుకుంటేనే మనుగడ’ (Reform that you may preserve). సుప్రీంకోర్టు న్యాయమూర్తి జాస్తి చలమేశ్వర్ ధర్మాసనంలోని తోటి న్యాయ మూర్తులకు ఇచ్చిన సలహా ఇది. న్యాయమూర్తుల నియామకాల జాతీయ సంస్థ (నేషనల్ జ్యుడీషియల్ అప్పాయెంట్మెంట్స్ కమిషన్-ఎన్జేఏసీ) ఏర్పా టునూ, దానికి వీలు కల్పించిన 99వ రాజ్యాంగ సవరణనూ కొట్టివేస్తూ సుప్రీం కోర్టు ధర్మాసనం శుక్రవారంనాడు ఇచ్చిన చారిత్రక తీర్పుతో విభేదించిన జస్టిస్ చలమేశ్వర్ లార్డ్ మెకాలేనూ ఉటంకిస్తూ ఈ హితవాక్యం చెప్పారు. 1831లో బ్రిటిష్ కామన్స్ సభలో రాజకీయ సంస్కరణల కోసం, పేదవారికి ఓటు హక్కు కోసం వాదిస్తూ పార్లమెంటు మనుగడ కొనసాగాలంటే తాను ప్రతిపాదిస్తున్న సంస్కరణలను అమలు చేయాలని లార్డ్ మెకాలే ఉద్ఘాటించాడు. జస్టిస్ జేఎస్ ఖేహార్ నాయకత్వంలోని అయిదుగురు సభ్యుల ధర్మాసనంలో తక్కిన నలుగురు న్యాయమూర్తులతో ఏకీభవించలేనంటూ జస్టిస్ చలమేశ్వర్ చేసిన వాదనను అందరూ ఆమోదించకపోవచ్చును. కానీ ఉన్నత న్యాయస్థానాలలో న్యాయమూర్తులను నియమించే ప్రక్రియను సంస్కరించుకోవలసిన అగత్యం ఉన్నదనే విషయంలో ఎవ్వరికీ సందేహం లేదు. ధర్మాసనం నిర్ణయాన్ని స్వాగతిస్తున్నవారు ఎంతమంది ఉన్నారో తప్పుపడుతున్నవారూ అంతేమంది ఉన్నారు. 1993 నుంచీ అమలులో ఉన్న కొలీజియం వ్యవస్థ లోపభూయిష్టంగా ఉన్నదని అంగీకరించేవారు సైతం ఎన్జేఏసీని పూర్తిగా ఆమోదించడం లేదు. నరేంద్రమోదీ ప్రభుత్వం తెచ్చిన సంస్కరణ అమలు కాకుండా అడ్డుకోవడంలో అత్యున్నత న్యాయస్థానం ప్రధాన న్యాయమూర్తి దత్తు పాత్రా లేకపోలేదు. తన ముందున్న వ్యాజ్యాలు పరిష్కార మయ్యే వరకూ ఎన్జేఏసీలో పనిచేసే సావకాశం లేదంటూ ఆయన స్పష్టం చేశారు. ఆరు మాసాలుగా న్యాయమూర్తుల నియామకాలు నిలిచిపోయినాయి. ఉన్నత న్యాయస్థానాలలో 392 న్యాయమూర్తుల పదవులు ఖాళీగా ఉన్నాయి. పెండింగ్ కేసులు పేరుకుపోతున్నాయి. రాజ్యాంగాన్ని పరిరక్షించవలసిన బాధ్యత న్యాయవ్యవస్థదేననీ, న్యాయ వ్యవస్థలో రాజకీయ జోక్యాన్ని అనుమతిస్తే 1976 నాటి ఆత్యయిక పరిస్థితి వంటి దుస్థితి మళ్ళీ దాపురించే ప్రమాదం ఉన్నదనీ న్యాయమూర్తుల ధర్మాసనం హెచ్చరించింది. కీలకమైన అధికారం న్యాయమూర్తుల నియామకం అన్నది అత్యంత కీలకమైన అంశం. న్యాయ వ్యవస్థ ప్రమాణాలు ఈ నియామకాలపైనే ఆధారపడి ఉంటాయి. ఇందులో రాజకీయ ప్రమేయాన్ని అనుమతిస్తే న్యాయవ్యవస్థ స్వేచ్ఛకు భంగం వాటిల్లుతుందని న్యాయమూర్తుల వాదన. రెండు దశాబ్దాలకు పైగా కొలీజియం ద్వారా జరుగుతున్న నియామకాలన్నీ సవ్యంగానే ఉన్నాయా? కొలీజియం రాకముందు (1993 కంటే ముందు) జరిగిన నియామకాలన్నీ లోపభూయిష్టంగానే ఉన్నాయా? అవునని కానీ కాదని కానీ ఈ రెండు ప్రశ్నలకూ సమాధానం చెప్పడం సాధ్యం కాదు. కొలీజియం రాకముందు జస్టిస్ భగవతి, కృష్ణయ్యర్, చంద్రచూడ్ వంటి ప్రతిభావంతులైన న్యాయ మూర్తుల నియామకాలు జరిగాయి. కొలీజియం వచ్చిన తర్వాత లాలూచీ పడే న్యాయమూర్తుల నియామకాలు జరిగాయనే ఆరోపణలు వచ్చాయి. కొలీజియంలో లోపాలున్నాయని జస్టిస్ చలమేశ్వర్ ఒక్కరే కాదు ధర్మాసనం తీర్పుతో ఏకీభవించిన జస్టిస్ కురియన్ జోసెఫ్ సైతం అంగీకరించారు. కొలీజియం వ్యవస్థను సంస్కరించడానికి సలహాలు ఇవ్వవలసిందిగా ధర్మాసనం విజ్ఞప్తి చేసింది. కొలీజియం వ్యవస్థలో ఆశ్రీత పక్షపాతం, బంధు ప్రీతి ప్రబలినాయనే ఆరోపణలు వచ్చాయి. హైకోర్టు కొలీజియం సిఫార్సు చేసిన పేర్లను సుప్రీంకోర్టు కొలీజియం తిరస్కరించడం, ఒకసారి తిరస్కరించిన పేరును తరువాత ఆమోదించడం వంటి చేదు అనుభవాలు ఉన్నాయి. పైగా కొలీజియం శైలిలో పాదర్శకత లేదు. ప్రభుత్వ ప్రమేయం అంతగా లేదు. న్యాయమూర్తులను న్యాయమూర్తులే నియమించుకునే ఆనవాయితీ ప్రపంచంలో మరే దేశంలోనూ లేదు. మన రాజ్యాంగ నిర్మాతలు ఆదర్శంగా భావించి అనుకరించిన బ్రిటన్, అమెరికాల రాజ్యాంగాలలోనూ ఈ వెసులుబాటు లేదు. బ్రిటన్లో 15 మంది సభ్యుల వ్యవస్థ న్యాయమూర్తులను నియమిస్తుంది. వీరిలో అయిదుగురు మాత్రమే న్యాయవ్యవస్థ ప్రతినిధులు. తక్కినవారు ప్రభుత్వ, పౌరసమాజ ప్రతినిధులు. అమెరికాలో న్యాయ మూర్తులను అధ్యక్షుడు నియమిస్తాడు. వారి పూర్వాపరాలను సెనెట్ కమిటీలు తవ్వితీసి చిత్రిక పట్టిన తర్వాతనే నియామకాలకు ఆమోదం లభిస్తుంది. 1976 నుంచి మన దేశంలో న్యాయమూర్తుల నియామకంలో రాజకీయ జోక్యం పెరిగిన మాట వాస్తవం. రాజ్యాంగ సవరణలను కొట్టివేసే అధికారం న్యాయ వ్యవస్థకు లేదంటూ 1981లో సుప్రీంకోర్టు తీర్పు ఇవ్వడంతో రాజకీయ జోక్యం విపరీతంగా పెరిగింది. దిగువ కోర్టులో శిక్ష పడినా ఎగువ కోర్టుకు అప్పీలు చేసుకుంటే చట్టసభల సభ్యులుగా కొనసాగడానికి అభ్యంతరం లేదని శాసనం తెచ్చే వరకూ రాజకీయ నాయకత్వం వెళ్ళింది. 1967లో గోలక్నాథ్-పంజాబ్ ప్రభుత్వం కేసులోనూ, 1973లో కేశవానందభారతి కేసులోనూ పార్లమెంటు చేసిన రాజ్యాంగ సవరణలను సుప్రీంకోర్టు కొట్టివేసింది. రాజ్యాంగ సవరణలు రాజ్యాంగ మౌలిక సూత్రాలను ఉల్లంఘించే విధంగా ఉన్నాయని నిర్ధారించింది. తన ఎన్నిక చెల్లదంటూ అలహాబాద్ హైకోర్టు సంచలనమైన తీర్పు ఇచ్చిన తర్వాత ఇందిరాగాంధీ న్యాయవ్యవస్థను అదుపులో పెట్టుకునేందుకు కమిటెడ్ జ్యుడీషియరీ (నిబద్ధత కలిగిన) విధానం అనుసరించారు. ఎవరి పట్ల నిబద్ధతో చెప్పనక్కరలేదు. తనకు ఇష్టం లేని సీనియర్ న్యాయమూర్తులను పక్కన పెట్టి నాలుగో స్థానంలో ఉన్న న్యాయమూర్తికి సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి పదవిని కట్టబెట్టడంతో న్యాయవ్యవస్థ బీటలు వారింది. ‘మిమ్మల్ని వొంగమంటే మీరు సాగిల పడి నేలమీద పాకారు’ అంటూ ఎమర్జెన్సీలో పాత్రికేయులు వ్యవహరించిన తీరును బీజేపీ నేత లాల్కృష్ణ అడ్వానీ ఆక్షేపించారు. నిజానికి న్యాయమూర్తులూ, ప్రభుత్వ ఉన్నతాధికారులూ అదే పని చేశారు. ఎమర్జెన్సీని ఎదిరించి పోరాడింది ప్రధానంగా రాజకీయ వ్యవస్థే. కొనసాగుతున్న ఘర్షణ ఇందిర హయాంలో ప్రభుత్వానికీ, న్యాయవ్యవస్థకూ మధ్య ప్రారంభమైన సంఘర్షణ ఇప్పటికీ ఏదో రూపంలో కొనసాగుతూనే ఉంది. రాజ్యాంగ సవరణలు సుప్రీంకోర్టు కొట్టివేస్తే సుప్రీంకోర్టు నిర్ణయాన్ని నీరు కార్చేందుకు పార్లమెంటు శాసనం చేసిన సందర్భం కూడా ఉన్నది. 1985లో విడాకులు తీసుకున్న ముస్లిం మహిళ షాబానో కేసులో సుప్రీంకోర్టు ఇచ్చిన తీర్పును నిష్ఫలం చేసే విధంగా రాజీవ్గాంధీ హయాంలో పార్లమెంటు చట్టం చేసింది (ఇటీవల వొడా ఫోన్ కేసులో సుప్రీంకోర్టు నిర్ణయానికి విరుద్ధంగా పార్లమెంటు చట్టం తెచ్చింది). న్యాయవ్యవస్థలో ప్రభుత్వ జోక్యాన్ని అరికట్టేందుకు జస్టిస్ వర్మ 1993లో కొలీజియం వ్యవస్థను రూపొందించారు. ఈ ప్రక్రియలోనూ లోపాలు ఉన్నాయని భావించిన యూపీఏ ప్రభుత్వం న్యాయమూర్తుల నియామకానికి ఒక స్వతంత్ర వ్యవస్థను ఏర్పాటు చేయాలనీ, అందులో ప్రభుత్వ ప్రమేయం ఉండాలనీ ప్రతిపాదించింది. దాన్ని ఎన్డీఏ ప్రభుత్వం కొనసాగించింది. 99వ రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లును లోక్సభ, రాజ్యసభ ఏకగ్రీవంగా ఆమోదించాయి. ఇరవై రాష్ట్రాల శాసనసభలూ సరేనన్నాయి. అంటే దేశ ప్రజలలో అత్యధికులు ఏకగ్రీవంగా కొత్త వ్యవస్థకు ఆమోదం చెప్పారని భావించాలి. అయినా సరే 99వ రాజ్యాంగ సవరణ రాజ్యాంగ మౌలిక లక్షణాలకు విరుద్ధంగా ఉన్నదంటూ ధర్మాసనం తీర్పు చెప్పి ప్రభుత్వాన్ని ఇరకాటంలో పెట్టింది. కొత్త విధానంలో ధర్మాసనం ఎత్తి చూపిన లోపాలు ఏమిటి? 99వ రాజ్యాంగ సవరణ ఫలితంగా 124 (ఎ) వ అధికరణలో చోటు చేసుకున్న మార్పులను అనుసరించి ఏర్పాటు చేయవలసిన ఎన్జేఏసీలో ప్రధాని, ప్రతిపక్ష నాయకుడు, సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి, న్యాయశాఖ మంత్రితో పాటు ఇద్దరు పౌరసమాజం ప్రతినిధులు ఉంటారు. ఈ సంస్థ న్యాయమూర్తులను నియమిస్తుంది. ఈ వ్యవస్థలో కొట్టవచ్చినట్టు కనిపించే లోపాలు రెండు. దేశంలో అతి పెద్ద కక్షిదారు (లిటిగెంటు) ప్రభుత్వమే. న్యాయ స్థానాలు విచారించే కేసులలో ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా దాఖలైనవే ఎక్కువ. అటువంటి కేసులను విచారించే న్యాయమూర్తుల నియామకంలో కేంద్ర ప్రభుత్వ ప్రతినిధి న్యాయశాఖ మంత్రి ఉండటం సబబేనా? పౌరసమాజానికి ప్రాతినిధ్యం వహించే ఇద్దరు ప్రముఖులకు వీటో హక్కు ఇవ్వడం సముచితమేనా? ఈ రెండు ప్రశ్నలకూ కాదనే సమాధానం. కొలీజియం పద్ధతిలో ఎవరిని న్యాయమూర్తులుగా నియమించవచ్చునో సిఫార్సు చేసిన తర్వాత అంతిమ నిర్ణయం రాష్ట్రపతిది. ఎన్జేఏసీలో రాష్ట్రపతిని పక్కన పెట్టినట్టే కనిపిస్తుంది. ప్రధాన మంత్రి, ప్రతిపక్ష నాయకుడూ, సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి కలసి ఇద్దరు పౌరసమాజం ప్రతినిధులను ఎన్నుకోవాలి. ప్రభుత్వం ఎవరి చేతుల్లో ఉన్నదో వారికి ఇష్టమైన వ్యక్తులే పౌరసమాజం ప్రతినిధులుగా ఎంపిక అవుతారు. నోబెల్ బహుమతి గ్రహీత అమర్త్య సేన్ను కానీ హక్కుల నేత అరుణారాయ్ని కానీ లేక అరుంధతీరాయ్ని కానీ పౌరప్రతినిధులుగా ఎన్డీఏ ప్రభుత్వం ఆమోదిస్తుందా? సానుకూలమైన వ్యక్తులకే అవకాశం ఉంటుంది. ఆరుగురు సభ్యులలో అధికార పార్టీ లేదా కూటమికి చెందినవారు ముగ్గురు ఉంటారు. న్యాయమూర్తుల నియామకంలో రాష్ట్రపతి కంటే ప్రధానికి ఎక్కువ ప్రాధాన్యం ఉంటుంది. ఇది కూడా రాజ్యాంగ స్ఫూర్తికి విరుద్ధమే. 217 అధికరణ ప్రకారం రాష్ట్రపతి సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తిని సంప్రదించిన మీదట న్యాయమూర్తులను నియమించాలి. ప్రధాన న్యాయమూర్తిని సంప్రదించాలనడం, ఆ పదవికి అంతటి ప్రాధాన్యం ఇవ్వడం అధికారంలో ఉన్న రాజకీయ నాయకులకు సహజంగానే ఇష్టం ఉండదు. న్యాయవ్యవస్థకు సంపూర్ణ స్వాతంత్య్రం ఉండాలన్నదే రాజ్యాంగ నిర్మాతల ఆకాంక్ష. చట్టసభలూ, పాలనావ్యవస్థ, న్యాయవ్యవస్థల మధ్య అధికారాల, బాధ్యతల పంపిణీలో సమతౌల్యం చెక్కుచెదరకుండా ఉండాలనీ, ఒక వ్యవస్థపైన మరో వ్యవస్థ పెత్తనం చెలాయించే పరిస్థితి ఉండరాదనీ ఉద్దేశం. రాజ్యాంగ స్ఫూర్తిని పరిరక్షించే బాధ్యత తమ భుజస్కంధాలపైనే ఉన్నదని న్యాయమూర్తులు భావిస్తున్నారు. తమ బాధ్యతేనని చట్టసభల సభ్యులు భావిస్తున్నారు. పేచీకి ఇదే మూలం. దొందూ దొందే చట్టసభలలో ఎన్ని రకాల లోపాలు ఉన్నాయో అందరికీ తెలుసు. అవినీతి, బంధుప్రీతి, అసమర్థత, అరాచకం వంటి అవలక్షణాలు పెచ్చరిల్లడం చూస్తున్నాం. న్యాయవ్యవస్థలోనూ చీకటి కోణాలు లేకపోలేదు. కొన్నేళ్ళ కిందట కేంద్ర న్యాయశాఖ మాజీ మంత్రి శాంతిభూషణ్ సుప్రీంకోర్టులో ఒక అసాధారణమైన అఫిడవిట్ దాఖలు చేశారు. అంతవరకూ సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తులుగా పని చేసిన పదహారు మందిలో ఎనిమిది మంది అవినీతిపరులని ఆరోపిస్తూ, అటువంటి వ్యాఖ్య చేసినందుకు న్యాయస్థానం ఏ రకమైన శిక్షాత్మక చర్యలు తీసుకున్నా ఎదుర్కొనేందుకు సిద్ధమేనని ప్రకటించారు. అనంతరం ఆరుగురు మాజీ ప్రధాన న్యాయమూర్తుల పేర్లు చెప్పి వారందరిపైనా అవినీతి ఆరోపణలు నిరూపించే ఆధారాలు తన వద్ద ఉన్నాయంటూ శాంతిభూషణ్ కుమారుడు ప్రశాంతిభూషణ్ మరో అఫిడవిట్ దాఖలు చేశారు. సర్వోన్నత న్యాయం స్థానం మౌనాన్ని ఆశ్రయించిందే కానీ తండ్రీకొడుకులపైన కోర్టు ధిక్కారనేరం కింద చర్యలు తీసుకునే సాహసం చేయలేదు. అందుకే కొలీజియం వ్యవస్థను పునరుద్ధరించడాన్ని న్యాయ వాదులు సైతం వ్యతిరేకిస్తున్నారు. యూనియన్ పబ్లిక్ సర్వీస్ కమిషన్ (యూపీఎస్సి) వంటి సంస్థకు న్యాయమూర్తుల నియామకం బాధ్యతను అప్పగించడమే ఈ వివాదానికి శాశ్వత పరిష్కారం. నియామకాలపైన మాత్రమే కాదు న్యాయమూర్తుల నడవడిక మీదా, వారు ఇచ్చే తీర్పుల మంచిచెడ్డల మీదా ఉన్నత స్థాయి సంఘం ఒకటి నిరంతరం సమీక్షిస్తూ ఉండాలి. ప్రలోభాలకు లోనై అడ్డగోలు తీర్పు చెప్పిన న్యాయమూర్తులపై చర్యలు తీసుకునే అవకాశం ఉండాలి. చట్టాలకు ఎవ్వరూ అతీతులు కారనీ, చట్టం ఎదుట అందరూ సమానమేననే విశ్వాసం జనసామాన్యంలో బలపడినప్పుడే చట్టపాలన పట్ల గౌరవం పెరుగుతుంది. కె.రామచంద్రమూర్తి