సాక్షి, హైదరాబాద్‌: ఆకుపచ్చ రంగు బోగీలతో పరుగులు తీసే గరీబ్‌రథ్‌ ఎక్స్‌ప్రెస్‌ ఇప్పుడు సరికొత్తగా ఎరుపు రంగు బోగీలతో పట్టాలెక్కడంతో పాటు శరవేగంగా పరుగులు తీయనుంది. గరీబ్‌ రథ్‌ రైళ్లకు ఇప్పటివరకు ఉన్న దశాబ్దాల నాటి ఐసీఎఫ్‌ (ఇంటిగ్రల్‌ కోచ్‌ ఫ్యాక్టరీ) కోచ్‌ల స్థానంలో ఇకపై ఆధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానంతో రూపొందించిన ఎల్‌హెచ్‌బీ (లింక్‌హాఫ్‌మెన్‌ బుష్‌) కోచ్‌లు అందుబాటులోకి రానున్నాయి.ఎల్‌హెచ్‌బి కోచ్‌లతో కూడిన గరీబ్‌ రథ్‌ ఈ నెల 22 నుంచే సికింద్రాబాద్‌ నుంచి వైజాగ్‌మధ్య ప్రారంభం కానుంది. ఈ ఎక్స్‌ ప్రెస్‌లో మొత్తం బోగీలన్నీ తృతీయ శ్రేణి ఏసీ కోచ్‌లే ఉంటాయి. ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌ల వల్ల గరీబ్‌రథ్‌ వేగం గరిష్టంగా గంటకు 130 కిలోమీటర్‌ల వరకు చేరుకోనుంది. సూపర్‌ ఫాస్ట్‌ రైళ్లతో సమానంగా ఇది పరుగులు తీయనుంది. మిగతా రైళ్ల టికెట్‌ ధర కంటే చాలా తక్కువ గోదావరి, ఈస్ట్‌ కోస్ట్, విశాఖ, కోణార్క్‌ ఫలక్‌ను మా వంటి సూపర్‌ఫాస్ట్‌ రైళ్లలో సికింద్రాబాద్‌ నుంచి విశాఖకు థర్డ్‌ ఏసీ టికెట్‌ ధర రూ.1080 వరకు ఉంటుంది. కానీ సికింద్రాబాద్‌ నుంచి విశాఖకు గరీబ్‌ రథ్‌ థర్డ్‌ ఏసీ టికెట్‌ ధర రూ.770 ఉంటుంది. ఇకపై ఆ రైళ్లు కూడా స్పీడ్‌ రైడ్‌: గరీబ్‌ రథ్‌ రైళ్లను ఎల్‌హెచ్‌బీలుగా మార్చనున్నట్లు రైల్వేబోర్డు ఇటీవల ఉత్తర్వులు జారీ చేసింది. ఈ మేరకు దక్షిణమధ్య రైల్వే పరిధిలో కాజీపేట్, విజయవాడ మీదుగా సికింద్రాబాద్‌ నుంచి విశాఖకు నడిచే రైలుతో పాటు వికారాబాద్, రాయ్‌చూర్‌ మీదుగా నడిచే సికింద్రాబాద్‌–యశ్వంత్‌ పూర్‌ ట్రై వీక్లీ గరీబ్‌ రథ్‌ కూడా ఎల్‌హెచ్‌బీగా మారనుంది.అలాగే దక్షిణ మధ్య రైల్వే జోన్‌ నుంచి రాకపోకలు సాగించే ఎంజీఆర్‌ చెన్నై సెంట్రల్‌ – నిజాముద్దీన్, యశ్వంత్‌పూర్‌–విశాఖ గరీబ్‌రథ్‌ రైళ్లు కూడా ఎల్‌హెచ్‌బీకి మారనున్నాయి. దశలవారీగా దక్షిణమధ్య రైల్వేలో సూపర్‌ఫాస్ట్, ఎక్స్‌ప్రెస్‌ రైళ్లను ఐసీఎఫ్‌ నుంచి ఎల్‌హెచ్‌బీకి మార్చారు. ఇప్పటి వరకు 90% రైళ్లు ఐసీఎఫ్‌ నుంచి ఎల్‌హెచ్‌బీకి మారగా, మరో 18 రైళ్లు ఐసీఎఫ్‌ కోచ్‌లతో నడుస్తున్నాయి. త్వరలో వీటినీ ఎల్‌హెచ్‌బీకి మార్చనున్నారు. ఈ కోచ్‌లు ఎంతో సురక్షితం⇒ ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లలో ప్రయాణికులకు ఎంతో భద్రత ఉంటుంది. ⇒ దురదృష్టవశాత్తు రైళ్లు పట్టాలు తప్పి ప్రమాదాలకు గురైనా ఈ కోచ్‌లు ఒకదానిపైకి ఒకటి రాకుండా నిలిచిపోతాయి. దీంతో ప్రమాద తీవ్రత తక్కువగా ఉంటుంది. ఐసీఎఫ్‌ కోచ్‌లలో ప్రమాదాలు జరిగినప్పుడు కోచ్‌లు ఒకదానిపైకి మరొకటి చేరుతాయి. దీంతో ప్రమాదాలు జరిగినప్పుడు ప్రాణనష్టం ఎక్కువగా ఉంటోంది. ⇒ అగ్ని ప్రమాదాలు వంటివి జరిగినా వెంటనే వ్యాప్తి చెందవు. ఇటీవల జరిగిన రైలు ప్రమాదాల్లో ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లు ఉన్న రైళ్లలో ప్రాణనష్టం తక్కువగా ఉండడానికి కారణం కోచ్‌ల సామర్థ్యమేనని అధికారులు చెబుతున్నారు.

♦  హైదరాబాద్‌–విశాఖపట్నం మధ్య నిత్యం తిరిగే గోదావరి ఎక్స్‌ప్రెస్‌ ప్రయాణ సమయం 12 గంటల 35 నిమిషాలు. ఇందులో మూడో శ్రేణి ఏసీ తరగతి టికెట్‌ ధర రూ.1395   ♦ సికింద్రాబాద్‌–విశాఖపట్నం మధ్య వారంలో మూడురోజులు తిరిగే  దురొంతో ఎక్స్‌ప్రెస్‌ ప్రయాణ సమయం 10 గంటల 15 నిమిషాలు. ఇందులో మూడో శ్రేణి ఏసీ తరగతి టికెట్‌ ధర రూ.1630  ♦  సికింద్రాబాద్‌–విశాఖపట్నం మధ్య రోజూ తిరిగే గరీబ్‌రథ్‌ ఎక్స్‌ప్రెస్‌ ప్రయాణ సమయం 11 గంటలే. ఇందులో మూడో శ్రేణి ఏసీ తరగతి టికెట్‌ ధర రూ.1085 మాత్రమే.   ♦ గోదావరి, దురొంతో ఎక్స్‌ప్రెస్‌లతో పోలి స్తే గరీబ్‌రథ్‌కు డిమాండ్‌ ఎక్కువ. కానీ, ఆ శ్రేణి రైళ్ల సంఖ్య పెంచేందుకు కేంద్రప్ర భుత్వం ససేమిరా అంటోంది. కేవలం రంగు మార్పు, ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌ల ఏర్పాటుకే పరిమితమవుతున్నట్టు తెలుస్తోంది.    సాక్షి, హైదరాబాద్‌: పేదలు కూడా తక్కువ ధరతో ఏసీ కోచ్‌లలో ప్రయాణించే వెసులుబాటు కల్పించాలన్న ఉద్దేశంతో 17 ఏళ్ల క్రితం రైల్వేశాఖ గరీబ్‌రథ్‌ కేటగిరీ రైళ్లు ప్రారంభించింది. లాలూప్రసాద్‌యాదవ్‌ రైల్వేశాఖ మంత్రిగా ఉన్న సమయంలో ఇవి పట్టాలెక్కాయి. సులభంగా ప్రజలకు తెలిసేలా పూర్తి ఆకుపచ్చ రంగుతో ఈ రైళ్లు ఉన్నాయి. వీటిల్లో అన్నీ ఏసీ మూడో శ్రేణి కోచ్‌లే. గరిష్ట వేగం గంటకు దాదాపు 130 కిలోమీటర్లు. సూపర్‌ఫాస్ట్‌ ఎక్స్‌ప్రెస్‌లకంటే ఇవి వేగంగా పరుగుపెడతాయి. అందుకే వాటితో పోలిస్తే ఇవి కొంత తొందరగా గమ్యం చేరుతాయి. సాధారణ ఎక్స్‌ప్రెస్‌ రైళ్ల మూడోశ్రేణి ఏసీ కోచ్‌లలో ఉండే టికెట్‌ ధర కంటే దాదాపు 15 శాతం తక్కువ ధరకే గరీబ్‌రథ్‌ రైళ్లలో ప్రయాణించే వెసులుబాటు కల్పించారు.   ♦ 2008 ఫిబ్రవరిలో సికింద్రాబాద్‌–యశ్వంతపూర్‌ మధ్య, అదే సంవత్సరం అక్టోబరులో సికింద్రాబాద్‌–విశాఖపట్నం మధ్య రెండు రైళ్లను దక్షిణ మధ్య రైల్వేకు కేటాయించారు. దేశవ్యాప్తంగా ఈ రైళ్లు వారంలో కొన్ని రోజులు మాత్రమే తిరు గుతాయి. ఒక్క విశాఖపట్నం గరీబ్‌రథ్‌ ఎక్స్‌ప్రెస్‌ మాత్రమే నిత్యం తిరుగుతుంది. డిమాండ్‌ ఎక్కువగా ఉన్నందున అందులో టికెట్‌ దొర కటం గగనమే.   ♦ గతేడాది సంక్రాంతి రోజున సికింద్రాబాద్‌–విశాఖపట్నం మధ్య వందేభారత్‌ రైలును ప్రారంభించారు. 16 కోచ్‌లతో తిరుగుతున్న ఆ రైలులో ఆక్యుపెన్సీ రేషియో 114– 120 శాతంగా ఉంటోంది. దీంతో ఇటీవలే అదే రూట్‌లో 8 కోచ్‌లుండే మరో వందేభారత్‌ను ప్రారంభించారు. కానీ, దీనికంటే ఎక్కువ డిమాండ్‌ ఉన్నా.. ఆ మార్గంలో రెండో గరీబ్‌రథ్‌ ఎక్స్‌ప్రెస్‌ను మాత్రం కేటాయించటం లేదు.   ♦ ఇతర నగరాలకు కూడా గరీబ్‌రథ్‌ రైళ్లు నడపా లని కోరుతున్నా పట్టించుకోవటం లేదు. సాధా రణ ఎక్స్‌ప్రెస్‌ రైళ్ల ఏసీ కోచ్‌ టికెట్‌ ధరలను కూడా పేదలు భరించలేరన్న ఉద్దేశంతో గరీబ్‌రథ్‌ రైళ్లను ప్రారంభించారు. అలాంటిది వందేభారత్‌ కేటగిరీ రైలు టికెట్‌ ధరలను అసలే భరించలేరు. కానీ, వాటి సంఖ్యను మాత్రం పెంచుతూ, 17 ఏళ్లు గడుస్తున్నా రెండో గరీబ్‌రథ్‌ను ప్రారంభించలేదు.   త్వరలో ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లు  ప్రస్తుతం గరీబ్‌రథ్‌ రైళ్లు సంప్రదాయ ఐసీఎఫ్‌ కోచ్‌లతో తిరుగుతున్నాయి. ప్రమాదాలు జరిగినప్పుడు వీటితో తీవ్ర ప్రాణనష్టం జరుగుతోందన్న ఉద్దేశంతో.. అన్ని రైళ్లకు ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లు ఏర్పాటు చేయాలని గతంలోనే కేంద్రం నిర్ణయించింది. వేగంగా ఆ పనులు జరుగుతున్నాయి. కానీ ఇప్పటివరకు గరీబ్‌రథ్‌ కేటగిరీ రైళ్లకు మాత్రం వాటిని ఏర్పాటు చేయలేదు. త్వరలో వాటన్నింటికి ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లు ఏర్పాటు చేయాలని తాజాగా రైల్వే నిర్ణయించింది. తొలినుంచి ఆకుపచ్చ రంగు కోచ్‌లే ఉన్నందున, ఇప్పుడు వాటి రంగు మార్చాలని కూడా నిర్ణయించినట్టు తెలుస్తోంది. ఎరుపురంగు వేయాలని భావిస్తున్నట్టు అనధికార సమాచారం. ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లు ఏర్పాటు చేసినప్పుడు, 3 ఏసీ ఎకానమీ నమూనా కోచ్‌లు ఏర్పాటు చేస్తారని తెలుస్తోంది. వీటిల్లో బెర్తుల సంఖ్య ఎక్కువగా ఉంటాయి. ప్రస్తుతం గరీబ్‌రథ్‌లో ఒక్కో కోచ్‌లో 78 మంది ప్రయాణించే వెసులుబాటు ఉంది. ఆ సంఖ్య 83కు చేరుతుందని సమాచారం.    

2017 జనవరి: ఛత్తీస్‌గఢ్‌లోని జగ్దల్‌పూర్‌ నుంచి ఒడిశా రాజధాని భువనేశ్వర్‌ వెళ్తున్న హీరాఖండ్‌ ఎక్స్‌ప్రెస్‌ ఏపీలోని విజయనగరం సమీపంలో పట్టాలు తప్పింది. కోచ్‌లు చెల్లాచెదురై ఒకదానిపైకి ఒకటి చొచ్చుకెళ్లాయి. ఈ దుర్ఘటనలో 41 మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు.  2023 ఫిబ్రవరి 15: విశాఖపట్నం నుంచి వస్తున్న గోదావరి సూపర్‌ఫాస్ట్‌ ఎక్స్‌ప్రెస్‌ మరికాసేపట్లో సికింద్రాబాద్‌ చేరుకుంటుందనగా బీబీనగర్‌ సమీపంలోని అంకుషాపూర్‌ వద్ద పట్టాలు తప్పింది. ఆరు కోచ్‌లు పక్కకు ఒరిగినా ఒకదానిపైకి ఒకటి మాత్రం దూసుకెళ్లలేదు. ఫలితంగా ప్రాణనష్టం లేకుండానే ప్రయాణికులు బయటపడ్డారు. ఈ రెండు దుర్ఘటనల్లో ఉన్న తేడా..  తొలి ప్రమాదంలో సంప్రదాయ ఐసీఎఫ్‌ కోచ్‌లు ఉన్నాయి, రెండో ప్రమాదానికి గురైన గోదావరి ఎక్స్‌ప్రెస్‌కు జర్మనీ పరిజ్ఞానంతో రూపొందించిన ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లను వినియోగించారు. ఈ మార్పే ప్రయాణికుల ప్రాణాలను కాపాడింది.  సాక్షి, హైదరాబాద్‌: బీబీ నగర్‌ సమీపంలో బుధవారం ఉదయం గోదావరి ఎక్స్‌ప్రెస్‌ పట్టాలు తప్పిన ప్రమాదంలో ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లు ప్రయాణికుల ప్రాణాలు కాపాడాయి. ప్రమాద సమయంలో రైలు దాదాపు 80 కి.మీ. వేగంతో వెళ్తున్నప్పటికీ ప్రయాణికులకు పెద్దగా గాయాలు కూడా కాకపోవడం విశేషం. దాదాపు నాలుగేళ్ల క్రితం ఈ రైలుకు ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లను ఏర్పాటు చేశారు. ఇప్పుడు ఆ మార్పే ప్రయాణికులకు వరంగా మారింది.  జర్మనీ పరిజ్ఞానంతో...  భారతీయ రైల్వే దశాబ్దాలుగా తమిళనాడులోని పెరంబూర్‌లో ఉన్న ఇంటిగ్రల్‌ కోచ్‌ ఫ్యాక్టరీ (ఐసీఎఫ్‌)లో ఉత్పత్తి చేస్తున్న బోగీలను వినియోగిస్తూ వస్తోంది. ప్రమాదాలు జరిగినప్పుడు అవి ప్రయాణికులపాలిట మృత్యులోగిళ్లుగా మారుతున్నాయి. దీంతో వాటిని కాకుండా, జర్మనీ పరిజ్ఞానంతో రూపొందే లింక్‌ హాఫ్‌మాన్‌బుష్‌ (ఎల్‌హెచ్‌బీ) బోగీలను వినియోగించాలని నిర్ణయించి మారుస్తోంది. ఈ మార్పు జరిగిన రైళ్లు ప్రమాదానికి గురైనప్పుడు ప్రయాణికులు సురక్షితంగా బయటపడగలుగుతున్నారు. దీంతో ఇవి సత్ఫలితాలనిస్తున్నట్టు గుర్తించిన రైల్వే, వీలైనంత వేగంగా అన్ని రైళ్లకు వాటినే వాడాలని నిర్ణయించింది. ఇప్పటికే ఐసీఎఫ్‌ కోచ్‌ తయారీని నిలిపేసింది. అన్ని కోచ్‌ ఫ్యాక్టరీలో ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లను తయారు చేస్తోంది.  ఐసీఎఫ్, ఎల్‌హెచ్‌బీ బోగీల మధ్య ప్రధాన తేడాలివే... ►ఈ బోగీలలో డ్యూయల్‌ బఫర్‌ హుక్‌ కప్లర్స్‌ ఉంటాయి. బోగీకి, బోగీకి మధ్య ఇవే అనుసంధానంగా ఉంటాయి.  ►రైలు ప్రమాదాలు జరిగినప్పుడు బోగీలు పరస్పరం ఢీకొని ఒకదానిపైకి ఒకటి దూసుకుపోతున్నాయి. దీంతో భారీ ప్రాణనష్టం సంభవిస్తోంది. రైలు ప్రమాద మరణాల్లో 90 శాతం వీటి వల్లే జరుగుతున్నాయని నిపుణులు చెబుతున్నారు.  ►ఈ బోగీల గరిష్ట వేగ పరిమితి గంటకు 120 కి.మీ. మాత్రమే. కానీ చాలా రైళ్లను గరిష్టంగా 110 కి.మీ. వేగంతోనే నడుపుతున్నారు. అంతకంటే ఎక్కువ వేగంతో వెళ్తే బోగీలు ఊగిపోతూ భారీ శబ్దం చేస్తాయి.  ►వీటిలో స్ప్రింగ్‌ సస్పెన్షన్‌ విధానం ఉంటుంది. రైలు వేగంగా ప్రయాణించినప్పుడు బోగీలు ఊయల లాగా ఊగకుండా ఈ విధానం నిరోధించలేకపోతోంది.  ►ఇందులో సాధారణ ఎయిర్‌ బ్రేక్‌ విధానం ఉంటుంది. బ్రేక్‌ వేశాక వెంటనే నిలిచిపోతే బోగీలు పట్టాలు తప్పే ప్రమాదముంది. దీంతో బ్రేక్‌ వేశాక రైలు చాలా దూరం ముందుకెళ్లి ఆగుతుంది.  ►స్టెయిన్‌లెస్‌ స్టీల్‌తో రూపొందే ఈ కోచ్‌లలో ఏసీ బోగీకి రూ. కోటిన్నర, స్లీపర్‌ బోగీకి రూ. 85 లక్షల వరకు ఖర్చు అవుతోంది.  ►ఒక్కో కోచ్‌లో 64 మంది ప్రయాణికులు వెళ్లేలా సీటింగ్‌ ఉంది.  ►ఈ బోగీలకు సెంటర్‌ బఫర్‌ కప్లర్లుంటాయి.  ►ప్రమాదాలు జరిగినప్పుడు బోగీలు పక్కకు పడిపోతాయి తప్ప ఒకదానిపై ఒకటి దూసుకుపోవు.  ►బోగీలు 200 కి.మీ. వేగాన్ని సైతం తట్టుకొనేలా ఉంటాయి. కానీ వాటిని ప్రస్తుతం 160 కి.మీ. వేగానికి పరిమితం చేశారు. ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌ల బరువు తక్కువగా ఉండటం వల్ల ఎక్కువ వేగంతో పరుగుపెట్టేందుకు వీలుంటుంది. కుదుపులు కూడా చాలా తక్కువగా ఉంటాయి.  ►వీటిల్లో ఎయిర్‌ కుషన్‌ సస్పెన్షన్‌వ్యవస్థ ఉంటుంది. రైలు వేగంగా వెళ్లినా పెద్దగా కుదుపులు ఉండవు.  ►బోగీలకు డిస్క్‌ బ్రేక్‌లు ఉంటాయి. దీనివల్ల రైలు కాసేపటికే ఆగినా బోగీలు పట్టాలు తప్పే ప్రమాదముండదు.  ►మైల్డ్‌ స్టీల్‌తో రూపొందే ఏసీ కోచ్‌లు రూ.2.5 కోట్లు, స్లీపర్‌ అయితే రూ. కోటిన్నర వరకు ఖర్చవుతోంది.  ►ఐసీఎఫ్‌ కంటే 2 మీటర్ల ఎక్కువ పొడవు ఉండే ఎల్‌హెచ్‌బీ బోగీలో 72 మంది ప్రయాణించవచ్చు.  దక్షిణమధ్య రైల్వే పరిధిలో 1,428 ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లు  దక్షిణమధ్య రైల్వే పరిధిలో ఇప్పటివరకు 43 ఎక్స్‌ప్రెస్‌లకు సంబంధించి 68 రేక్స్‌కు ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లను ఏర్పాటు చేశారు. గతేడాది మార్చి నాటికి ఈ సంఖ్య 53గా ఉండగా ఏడాది కాలంలో అదనంగా మరో 15 రేక్స్‌కు వాటి ఏర్పాటు పూర్తయింది. వెరసి ఇప్పటివరకు 1,428 కోచ్‌లను బదలాయించి సంప్రదాయ ఐసీఎఫ్‌ నుంచి ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లను ఏర్పాటు చేయగలిగారు. అయితే ఇంకా 150 రైళ్లకు మార్చాల్సి ఉంది. ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌ల తయారీ మరింత ఊపందుకుంటే తప్ప వాటి బదలాయింపులో వేగం పుంజుకోదు.  

తాటిచెట్లపాలెం (విశాఖ ఉత్తర): ఇటీవల కాలంలో రైల్వేలలో తరచుగా వినబడుతున్న మాట ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లు (బోగీలు). ఈ ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లను ప్రస్తుతం పలు రైళ్లకు వినియోగిస్తున్నారు. క్రమక్రమంగా అన్ని పాత కోచ్‌లను తొలగించి వాటి స్థానంలో ఈ అధునాతన ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లను అన్ని రైళ్లకు జతచేయాలనేది రైల్వే ప్రతిపాదన. సాధారణ కోచ్‌లు నీలి రంగులో ఉండేవి. కానీ ప్రస్తుతం నడుస్తున్న ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లు ఎరుపు రంగులో ఉంటున్నాయి. ఇవి కాకుండా క్రీం, బ్రౌన్‌ కలర్‌లో కూడా కొన్ని కోచ్‌లను మనం చూస్తుంటాం. ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లంటే ఏంటి? దీని ప్రత్యేకత ఏంటి? పాత కోచ్‌లకు ఈ ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లకు తేడాలేంటి తెలుసుకుందాం.   ఎక్కువ వేగం.. ఈ ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లు తక్కువ బరువు ఉండడంతో గంటకు 200 కి.మీ వేగంతో ప్రయాణించే సామర్థ్యం ఉన్నప్పటీకి ప్రస్తుతం గరిష్టంగా గంటకు 160 కి.మీల వేగంతో ప్రయాణించే విధంగా నడుపుతున్నారు. ఇవే పాత కోచ్‌లైతే కేవలం గంటకు110 కి.మీ గరిష్ట వేగంతో మాత్రమే నడిచేవి. ఎక్కువ సీటింగ్‌ సామర్థ్యం  సాధారణ కోచ్‌ల కంటే ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లు సుమారు 1.25 మీటర్లు ఎక్కువ పొడవు కలిగి ఉండడం వలన ఎక్కువ సీటింగ్‌ సామర్థ్యం కలిగి ఉంటాయి.  సాధారణ జనరల్‌ కోచ్‌లో 90 సీట్లుంటే అదే ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లో 100 సీట్లు ఉంటాయి. సాధారణ స్లీపర్‌ కోచ్‌లో కేవలం 72సీట్లు /బెర్తులు ఉంటే అదే ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లలో 80 సీట్లు/ బెర్తులు ఉంటాయి.   ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లంటే.. లింక్‌ హోఫ్‌మన్‌ బుష్‌కు సంక్షిప్త పదమే ఎల్‌హెచ్‌బీ. ఈ ఎల్‌హెచ్‌బీ అనేది జర్మన్‌ టెక్నాలజీ తయారీదారు పేరు. భారతీయ రైల్వేలో ప్రయాణికుల రైళ్లకు ఉపయోగించే కోచ్‌లను ఇటీవల కాలంలో ఈ ఎల్‌హెచ్‌బీ టెక్నాలజీతో ఇండియాలోనే రైల్‌ కోచ్‌ ప్యాక్టరీ కపుర్తలా, ఇంటిగ్రల్‌ కోచ్‌ ఫ్యాక్టరీ చెన్నై, మోడరన్‌ కోచ్‌ ఫ్యాక్టరీ రాయ్‌బరేలిలలో తయారు చేస్తున్నారు. ఈ కోచ్‌లు మనదేశంలో సుమారుగా 2000 సంవత్సరం నుంచి వినియోగిస్తున్నారు. భారతీయ రైల్వే ప్రారంభంలో 24 ఎల్‌హెచ్‌బీ ఏసీ కోచ్‌లను శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్‌ల కోసం జర్మనీ నుంచి దిగుమతి చేసుకుంది. ఈ కోచ్‌లను మొదటగా న్యూ ఢిల్లీ–లక్నో శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్‌కు ప్రవేశపెట్టారు. అనంతరం టెక్నాలజీ ట్రాన్స్‌ఫర్‌ పద్ధతి ద్వారా మనదేశంలో కపుర్తలాలోని రైల్‌ కోచ్‌ ఫ్యాక్టరీలో వీటి తయారీని ప్రారంభించారు. మన దేశంలో మొదట తయారైన కోచ్‌లు 2005 నుంచి అందుబాటులోకి వచ్చాయి. క్రమేపీ వీటిని చెన్నైలో, రాయ్‌బరేలీలో కూడా తయారు చేస్తున్నారు. ఈకోచ్‌లు యాంటీ టెలిస్కోపిక్‌ కావడం వలన ఏదైనా ప్రమాదాలు సంభవించినపుడు ఇవి ఒక దానిపై ఒకటి పడవు. దీనికోసం ఈ కోచ్‌లలో సెంటర్‌ బఫర్‌ కప్లింగ్‌ సిస్టంను వాడతారు. పాత కోచ్‌లలో అయితే డ్యూయల్‌ బఫర్‌ సిస్టంను వాడేవారు.  ఆధునిక వసతులు...  ► ఈ ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లు  కుదుపులు లేని ప్రయాణాన్ని అందిస్తాయి.  ► సురక్షితమైనవి, మరింత సౌకర్యవంతమైనవి  ► పాత కోచ్‌లతో పోలిస్తే ఇవి తక్కువ బరువు ఉంటాయి.  ► మంచి డిజైన్‌లతో, స్టెయిన్‌లెస్‌ స్టీల్‌తో వీటిని తయారుచేయడం వలన ఇవి తుప్పుపట్టడానికి ఆస్కారం తక్కువ  ► తక్కువ నిర్వహణ ఒక మిలియన్‌ కిమీ తరువాత మాత్రమే అవసరమైన సిస్టంలు (రీప్లేస్‌మెంట్, రిమూవల్‌ )మార్చుతారు.  ► కోచ్‌ లోపల ఉన్నతమైన మోడరన్‌ ప్యానల్స్‌ను వినియోగించి రూఫ్, ఫ్లోర్‌లకు ఇంటీరియర్‌లు అమర్చారు. నిర్వహణ సమయాలలో వీటిని సులువుగా తీసుకుని, మళ్లీ పెట్టుకోవచ్చు.   వాల్తేర్‌ డివిజన్‌ పరిధిలో .. వాల్తేర్‌ డివిజన్‌ పరిధిలో విశాఖపట్నం నుంచి బయలుదేరు, విశాఖపట్నంలో నిలిచిపోయే రైళ్లు ప్రస్తుతం 37 జతల వరకు ఉన్నాయి. వీటిలో ఇప్పటికీ సుమారు 6 జతల రైళ్లకు (15 రేక్‌లకు) పూర్తిగా ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లను మార్చారు. మిగిలిన వాటికి కూడా అంచెలంచెలుగా మార్పు చేయనున్నట్లు రైల్వే వర్గాలు తెలిపాయి.  ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లతో నడిచే విశాఖ రైళ్లు  ► విశాఖపట్నం–న్యూఢిల్లీ–విశాఖపట్నం ఏపీ ఎక్స్‌ప్రెస్‌  ► విశాఖపట్నం–కోర్బా–విశాఖపట్నం ఎక్స్‌ప్రెస్‌  ► విశాఖపట్నం–కడప–విశాఖపట్నం తిరుమల ఎక్స్‌ప్రెస్‌   ► విశాఖపట్నం–నాందేడ్‌–విశాఖపట్నం ఎక్స్‌ప్రెస్‌   ►  విశాఖపట్నం–కిరండూల్‌–విశాఖపట్నం ఎక్స్‌ప్రెస్‌  ► విశాఖపట్నం–అమృత్‌సర్‌–విశాఖపట్నం హిరాకుడ్‌ ఎక్స్‌ప్రెస్‌

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: సంప్రదాయ ఇంటిగ్రేటెడ్‌ కోచ్‌ ఫ్యాక్టరీ (ఐసీఎఫ్‌) రైలు బోగీలు క్రమేణా కనుమరుగు కానున్నాయి. ప్రయాణికుల భద్రత, వేగం పెంపు, నిర్వహణ ఖర్చులో పొదుపు తదితరాల దృష్ట్యా ఆధునిక లింక్‌ హాఫ్‌మెన్‌ బుష్‌ (ఎల్‌హెచ్‌బీ) బోగీలు వాటి స్థానాన్ని ఆక్రమించుకోనున్నాయి. ముదురు ఎరుపు రంగులో ఉండే ఈ బోగీలు రెండు దశాబ్దాల క్రితం నీలిరంగులోకి మారాయి. అయితే ప్రస్తుతం వస్తున్న ఎల్‌హెచ్‌బీ బోగీలు నారింజ రంగు ప్రధానంగా ఉంటున్నాయి. భారతీయ రైల్వే ఇప్పటికే దాదాపు 18 వేల వరకు ఇలాంటి ఆధునిక కోచ్‌లను అందుబాటులోకి తెచ్చింది. తాజాగా పాత బోగీలన్నీ మార్చి వీలైనంత తొందరలో కొత్తవి ఏర్పాటు చేయాలని నిర్ణయించింది. ఈ మేరకు వాటి ఉత్పత్తిని కూడా భారీగా పెంచింది.   ఐసీఎఫ్‌లు పూర్తిగా పక్కకు..  భారతీయ రైల్వే ఇంతకాలం సంప్రదాయ ఐసీఎఫ్‌ కోచ్‌లను వినియోగిస్తూ వస్తోంది. తమిళనాడులోని ఇంటిగ్రేటెడ్‌ కోచ్‌ ఫ్యాక్టరీ (ఐసీఎఫ్‌)లో వీటిని ఉత్పత్తి చేస్తున్నందున ఐసీఎఫ్‌ బోగీల పేరిటే కొనసాగుతున్నాయి. స్టెయిన్‌లెస్‌ స్టీల్‌తో చాలా మందంగా ఉండే ఈ కోచ్‌లతో ఎన్నో ఇబ్బందులు ఎదురవుతున్నాయి. అయినా ప్రత్యామ్నాయం లేక దశాబ్దాలుగా వాటినే వాడుతూ వస్తోంది. అయితే కొన్నేళ్ల కిందట జర్మనీ పరిజ్ఞానంతో కొత్తగా ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లు అందుబాటులోకి రావటంతో వాటివైపు మొగ్గుచూపింది. ఈ పరిజ్ఞానంతో కొత్త కోచ్‌ల తయారీకి పంజాబ్‌లోని కపుర్తలా కోచ్‌ ఫ్యాక్టరీని కేటాయించింది. రైలు ప్రమాదాల సమయంలో భారీ ప్రాణనష్టం సంభవించకుండా తప్పించాలంటే ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌ల ఏర్పాటు అవశ్యమని నిపుణులు రైల్వేకు సిఫారసు చేయటంతో ఐసీఎఫ్‌ కోచ్‌ల తయారీని రెండేళ్ల కిందట నిలిపేశారు. కానీ వినియోగంలో ఉన్న ఆ కోచ్‌లు నాణ్యతతో ఉండటంతో వాటిని కొనసాగిస్తున్నారు. తాజాగా.. అవి మన్నికగా ఉన్నా సరే పక్కన పెట్టేయాలని రైల్వే నిర్ణయం తీసుకుంది. ఈ మేరకు అన్ని కోచ్‌ ఫ్యాక్టరీల్లో ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌ల తయారీ సామర్థ్యాన్ని పెంచింది. తయారైనవి తయారైనట్టుగా వినియోగంలోకి తెచ్చి సంప్రదాయ కోచ్‌లను పక్కన పెట్టేయాలని నిర్ణయించింది. దీంతో మరి కొన్నేళ్లలోనే ఐసీఎఫ్‌ బోగీలు కనుమరుగయ్యే పరిస్థితి ఏర్పడింది   ప్రయాణికుల భద్రతే ప్రధానం  బోగీల మార్పు వెనక భద్రతే ప్రధాన కారణంగా కినిపిస్తోంది. ఇప్పటివరకు ఐసీఎఫ్‌ బోగీలలో డ్యూయల్‌ బఫర్‌ హుక్‌ కప్లర్స్‌ను వినియోగిస్తున్నారు. బోగీకి బోగీకి మధ్య ఇవే అనుసంధానంగా ఉంటాయి. దీంతోనే సమస్య ఏర్పడుతోంది. రైలు ప్రమాదాలు జరిగినప్పుడు బోగీలు పరస్పరం ఢీకొని ఒకదానిమీదికొకటి ఎక్కుతున్నాయి. దీంతో భారీ ప్రాణనష్టం సంభవిస్తోంది. రైలు ప్రమాద మరణాల్లో 90 శాతం ఈ కప్లింగ్‌ వల్లనే సంభవిస్తున్నాయని గుర్తించారు. ఎల్‌హెచ్‌బీ బోగీలకు సెంటర్‌ బఫర్‌ కప్లర్లుంటాయి. ప్రమాదాలు జరిగినప్పుడు బోగీలు పక్కకు పడిపోతాయి తప్ప ఒకదానిమీదకు ఒకటి ఎక్కవు.   బరువు తక్కువ .. వేగం ఎక్కువ  ఐసీఎఫ్‌ బోగీలు గరిష్టంగా గంటకు 160 కి.మీ. వేగంతో వెళ్లేలా రూపొందించారు. కానీ వాటికి అనుమతించిన గరిష్ట వేగం 120 కి.మీ. మాత్రమే. కాగా 110 కి.మీ. వరకు మాత్రమే నడుపుతున్నారు. అంతకంటే ఎక్కువ వేగంతో వెళ్తే బోగీలు ఊగిపోవటం, పెద్ద శబ్దాన్ని సృష్టించటం ఇబ్బందిగా మారింది. ఇక ఎల్‌హెచ్‌బీ బోగీలు 200 కి.మీ. వేగాన్ని తట్టుకునేలా రూపొందుతున్నాయి. అయితే వాటిని ప్రస్తుతం 160 కి.మీ. వేగానికి పరిమితం చేశారు. ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌ల బరువు తక్కువగా ఉండటంతో ఎక్కువ వేగంతో పరుగులు తీస్తున్నాయి. కుదుపులు కూడా చాలా తక్కువగా ఉండటంతో గరిష్ట వేగానికి అనుమతించినా ఇబ్బంది ఉండదని నిపుణులు పేర్కొంటున్నారు.   కుదుపులకు తావులేని సస్పెన్షన్‌ వ్యవస్థ  ఐసీఎఫ్‌ బోగీలకు సంప్రదాయ స్ప్రింగ్‌ సస్పెన్షన్‌ విధానం ఉంటుంది. రైలు వేగంగా ప్రయాణించిన సమయంలో బోగీలు పైకి కిందకు ఊగకుండా కొంతమేర అడ్డుకోగలుగుతాయి, కానీ ఊయల లాగా పక్కకు ఊగకుండా నిలువరించలేకపోతున్నాయి. ఇది ప్రయాణికులకు కొంత అసౌకర్యంగా ఉంటోంది. ఒక్కోసారి పైనుంచి బ్యాగులు కిందపడేంతగా బోగీలు ఊగుతున్నాయి. ఎల్‌హెచ్‌బీ బోగీల్లో ఎయిర్‌ కుషన్‌ సస్పెన్షన్‌ వ్యవస్థ ఉంటోంది. దీనివల్ల వేగంగా వెళ్లినా పెద్దగా కుదుపులు ఉండటం లేదు. మరోవైపు సంప్రదాయ బోగీల్లో సాధారణ ఎయిర్‌ బ్రేక్‌ విధానం ఉంటుంది. బ్రేక్‌ వేశాక వెంటనే నిలిచిపోతే బోగీలు పట్టాలు తప్పే ప్రమాదముంది. దీంతో బ్రేకు వేశాక చాలా ముందుకు వెళ్లి ఆగుతుంది. ఎల్‌హెచ్‌బీ బోగీలకు డిస్క్‌ బ్రేకు విధానం ఉంటుంది. కాసేపటికే ఆగినా బోగీలు పట్టాలు తప్పే ప్రమాదముండదు.   ఖరీదు ఎక్కువే అయినా..  ఐసీఎఫ్‌ కోచ్‌ల తయారీ ఖర్చు తక్కువ. స్టెయిన్‌లెస్‌ స్టీల్‌తో రూపొందే ఈ కోచ్‌లలో ఏసీ బోగీకి రూ.కోటిన్నర, స్లీపర్‌ బోగీకి రూ.85 లక్షల వరకు ఖర్చు అవుతోంది. అదే మైల్డ్‌ స్టీల్‌తో రూపొందే ఎల్‌హెచ్‌బీ ఏసీ కోచ్‌లు రూ. రెండున్నర కోట్లు, స్లీపర్‌ అయితే రూ.కోటిన్నర వరకు ఖర్చు అవుతోంది. తయారీ ఖరీదే అయినా నిర్వహణ వ్యయం మాత్రం తక్కువగా ఉంటుంది. విడిభాగాల అవసరం కూడా చాలా తక్కువ. అయితే మన్నిక విషయంలో మాత్రం ఎల్‌హెచ్‌బీలే ముందుండటం గమనార్హం. ఇక సంప్రదాయ ఐసీఎఫ్‌ కోచ్‌లో 64 మంది ప్రయాణికులకు అవకాశం ఉంటుంది. దీనికంటే దాదాపు 2 మీటర్ల పొడవు ఎక్కువుండే ఎల్‌హెచ్‌బీ బోగీలో 72 మంది ప్రయాణించవచ్చు.   

సాక్షి, విశాఖపట్నం: ఈస్ట్‌కోస్ట్‌ రైల్వే అధికారుల పక్షపాత ధోరణి మరోసారి బట్టబయలైంది. వాల్తేరు డివిజన్‌కు పాత కోచ్‌లు పడేసి.. కొత్త టెక్నాలజీతో తయారైన ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లను తమ పరిధిలో తిప్పుకోవడం వారికి ఆనవాయితీగా మారిపోయింది. వీటిపై విమర్శలు రావడంతో ఈసారి కొత్త పంథాని అనుసరించారు. కొత్త కోచ్‌లను విశాఖ డివిజన్‌కు కేటాయిస్తున్నట్లుగా ప్రకటించి.. తమ పరిధిలోనే కొత్త కోచ్‌లను తిప్పుకుంటున్నారు. తాజాగా వచ్చిన ప్రకటనతో ఈ విషయం తేటతెల్లమైంది. పేరు వాల్తేరుదే అయినా.. కొత్త కోచ్‌లపై పెత్తనం మాత్రం భువనేశ్వర్‌దేనన్న విషయం చెప్పకనే చెప్పారు. జగదల్‌పూర్‌–భువనేశ్వర్‌(08445) స్పెషల్‌ ట్రైన్‌ను ఎల్‌హెచ్‌బీ కోచ్‌లతో ఈ నెల 10 నుంచి నడుపుతున్నట్లు గురువారం వాల్తేరు డివిజన్‌ అధికారులు ఒక ప్రకటన విడుదల చేశారు. ఈ రైలు వాస్తవానికి జగదల్‌పూర్, కోరాపుట్, రాయగడ, విజయనగరం, పలాస మీదుగా ప్రయాణిస్తుంది. విశాఖపట్నం రైల్వే స్టేషన్‌కు రాదు. ఈ రైలు వల్ల విశాఖ డివిజన్‌కు పెద్దగా ఉపయోగం లేదు. వాల్తేరు డివిజన్‌ పరిధిలో ఉన్న కొన్ని స్టేషన్ల మీదుగా రైలు వెళ్తుంది కాబట్టి.. విశాఖ డివిజన్‌కు కేటాయించామని చెబుతున్నారు. కానీ.. పెత్తనమంతా భువనేశ్వర్‌ అధికారులదే. విశాఖ స్టేషన్‌కు రాని ఎల్‌హెచ్‌బీ ట్రైన్‌ని వాల్తేరు డివిజన్‌కు కేటాయిస్తున్నట్లు ఎలా పేర్కొంటారని రైల్వే యూజర్స్‌ అసోసియేషన్‌ ప్రతినిధులు విమర్శిస్తున్నారు. దీనిపై వాల్తేరు డివిజన్‌ అధికారులు కూడా నోరు మెదపకపోవడం శోచనీయమని వ్యాఖ్యానిస్తున్నారు.   


 న్యూఢిల్లీ: రైల్వేలో ప్రత్యేకంగా సాధారణ తరగతి ప్రయాణికుల సౌకర్యం కోసం ప్రవేశపెట్టనున్న అంత్యోదయ రకం రైళ్లను త్వరలోనే ప్రారంభించనున్నారు. డిమాండ్‌ ఎక్కువగా ఉండే రూట్లలో వీటిని అందుబాటులోకి తీసుకొస్తారు.
 
 ఈ రైళ్లలో మంచినీరు, సెల్‌ఫోన్‌ చార్జింగ్, అగ్నిమాపక సాధనాలు, అధునాతన ఎల్‌హెచ్‌బీ (లింక్‌ హాఫ్‌మన్‌ బుష్‌) బోగీలు, జీవ మరుగుదొడ్లు, మరుగుదొడ్డిలో ఎవరైనా ఉన్నారనడానికి సంకేతంగా వెలిగే లైట్లు, కుషన్‌ సీట్లు, ఎల్‌ఈడీ బల్బులు తదితర సౌకర్యాలు ఉండనున్నాయి. రైలు మొత్తం సాధారణ తరగతి బోగీలే ఉంటాయి.