ఏడు సంవత్సరాల క్రితం 87 ఏళ్ల వయసులో మరణించిన భవిష్యత్తు వాది ఆల్విన్‌ టాఫ్లర్‌ ‘ఫ్యూచర్‌ షాక్‌’ అనే పుస్తకాన్ని 1970లో రాశాడు. వేగవంతమైన మార్పు ప్రజలను పిచ్చిగా మార్చుతుందని అందులో ఊహించారు. ఆ ఊహ నిజమే నని నా అనుభవాలే చెబుతున్నాయి. 75 ఏళ్ల వయసులో, ముందూ వెనుకా ఐదు తరాల వాళ్లను చూసిన మాలాంటి వారికి అభివృద్ధి పేరుతో వివిధ రంగాలలో చోటుచేసుకుంటున్న కొన్ని మార్పులు గమనిస్తుంటే ఆశ్చర్యం సంగతి అటుంచి, ఏంచేయాలో పాలుపోని పరిస్థితి కలుగుతున్నది.  అన్నపూర్ణ లాంటి తెలుగు రాష్ట్రాలలో ఏ పట్టణంలో, ఏ హోటల్లో పోయినా కడుపునిండా తినే తెలుగువారి భోజనం దొరకదు. అన్నం, కూర, పప్పు, నెయ్యి, సాంబారు, రసం, గోధుమ పిండి రొట్టె, పూరీ లాంటి పదార్థాలతో భోజనం పెట్టే హోటళ్లు మచ్చుకైనా కానరావు. పేరుకు అన్నీ ఫైవ్‌ స్టార్, త్రీ స్టార్‌ హోటళ్లు. బిరియానీ, పలావ్, జింజర్‌ రైస్, పన్నీర్, మైదా పిండో మరేదో దానితో చేసిన బటర్‌ నాన్, నాన్, రోటీ, కుల్చా లాంటివి తినాల్సిందే. లేదా పస్తు ఉండాల్సిందే. ‘పేదరాసి పెద్దమ్మ’ సంస్కృతి రోజుల రుచికరమైన భోజనం, సత్రాల భోజనం, తరువాత కాలంనాటి ఉడిపి హోటళ్ళ భోజనాలు ఏమయ్యాయి? డాక్టర్‌ దగ్గరికి పోతే పాతరోజుల్లాగా ఒంటి మీద చేయి వేసి, స్టెతస్కోప్‌ పెట్టి పరీక్ష చేసి, చూడడం గత చరిత్ర అయిపోయింది. గుడికి పోతే దేవుడి దగ్గర కొబ్బరికాయ కొట్టనివ్వరు. తీర్థం ఒకచోట, ప్రసాదం ఇంకొక చోట ఇస్తారు. వివిధ రకాల సేవల పేరు మీద ఛార్జీలు ఉంటాయి. మొదట్లో పెద్ద గుళ్లకే పరిమితమైన ఈ సంస్కృతి ఇప్పుడు గ్రామాలకు, చిన్నచిన్న దేవాలయాలకు కూడా పాకింది. అన్నింటికీ అనవసరమైన పరిమితులు.  ఇంటికి కావాల్సిన నెలవారీ సరుకులు ఒకప్పుడు హాయిగా దగ్గరలోని  కొట్టుకుపోయి, స్వచ్ఛమైన, కల్తీలేని వాటిని, కొట్టువాడి ముందర పరీక్ష చేసి చూసుకుని, తూకం వేయించుకుని కొనుక్కునే వాళ్లం. ఇప్పుడు సంస్కృతి మారింది. పెద్దపెద్ద సూపర్‌ బజార్లలోకి పోయి, మనమే మనకు కావాల్సిన సామాన్లు వెతికి పట్టుకుని, ఒక బండిలో వేసుకుని తెచ్చుకోవాలి. అన్నీ ప్యాక్‌ చేసి ఉంటాయి. ఇన్ని గ్రాములు, ఇన్ని కేజీలు అని ఉంటుంది వాటిమీద. నిజంగా అంత తూకం ఉంటాయా లేదా అనేది సందేహమే! పైగా ఒక ఎక్స్‌పైరీ డేట్‌ వేస్తారు. అందులో ఎంత కల్తీనో తెలుసుకునే మానిటరింగ్‌ మెకానిజం లేదనాలి. సరుకు తెచ్చుకున్న తరువాత  ప్యాకెట్లు విప్పిచూస్తే కొన్నిట్లో పురుగులు ఉంటాయి. ఇదేంది అని అడిగితే పాకింగ్‌ చేసింది మేం కాదుకదా! అని జవాబు. ఇక మెడికల్‌ షాప్‌కు పోతే మనకు కావాల్సింది ఒక ఐదారు టాబ్లెట్స్‌ అయినా... షాపువాడు మొత్తం స్ట్రిప్‌ కొనమంటాడు.   ఏ వస్తువు కొన్నా (ఫర్నిచర్‌ దగ్గర నుండి, ఎలక్ట్రానిక్‌ పనిముట్ల వరకు) వాటికి రిపేర్‌ వస్తే, కొన్న చోట కాకుండా వేరే వర్క్‌ షాప్‌కు వెళ్లాలి. వాళ్లకు ఫోన్‌ చెయ్యాలంటే, టోల్‌ ఫ్రీ అనే నెంబర్‌కు చేయాలి. అది ఏ దేశంలో ఉంటుందో తెలియదు. వాళ్లు ‘ఒకటి నొక్కు, రెండు నొక్కు...’అంటూ డిస్కనెక్ట్‌ చేస్తారు.   అసలు చిన్న చిన్న దుకాణాల సంస్కృతి పూర్తిగా పోవడం చాలా దురదృష్టకరం. చిన్నతనంలో తెల్ల కాగితాలు, పెన్సిల్, సిరా బుడ్డి, పిప్పరమింట్లు, చాక్లెట్లు, నువ్వుల జీడీలు, బిస్కట్లు లాంటివి కొనుక్కోవడానికి అక్కడక్కడ చాలా చిన్నచిన్న దుకాణాలు ఉండేవి. ఇప్పుడు చిన్న గుండు సూది కొనాలన్నా పెద్ద షాపునకు పోవాల్సిందే! అధిక ధరలు చెల్లించాల్సిందే. ఇంటి ముందుకు, తాజా కూరగాయలు తెచ్చి అమ్మే రోజులు పోయి కూరగాయల మార్కెట్లు వెలిశాయి. వాటిమీద బతికేవారు ఉపాధి కోల్పోయారు.  ఫ్యామిలీ డాక్టర్‌ సంస్కృతీ పోయింది, పరాయి ఊరుకు వెళ్లినప్పుడు బంధువుల ఇళ్లలో ఉండే అలవాటు పోయింది. చక్కటి, చిక్కటి స్వచ్ఛమైన పాలను ఇంటి ముందర కొనుక్కునే ఆచారం పోయింది. ఇంటి వెనుక పెరుగు చిలికిన చల్ల కడుపు నిండా తాగే రోజులు పూర్తిగా పోయాయి. వేరు శనగపప్పుతో ఎవరికివారు శనగ నూనె చేయించుకుని ఏడాది పొడుగూతా వాడే అలవాటు పోయింది. నడక ప్రయాణం కనుమరుగైంది. కడుపు నిండా భోజనం తినే సంస్కృతి స్థానంలో పిజ్జా, బర్గర్స్‌ వచ్చాయి. స్వచ్చమైన వెన్న, నెయ్యి లభ్యమయ్యే ప్రదేశాలు మచ్చుకైనా లేవు. జొన్న చేలలో ఉప్పు, కారం కలుపుకున్న దోసకాయలు తినే రోజులు ఇకరావేమో! చేలల్లో పెసరకాయలు వలుచుకు తినే అదృష్టం ఇక లేనట్టేనేమో. అన్నీ ఫాస్ట్‌ ఫుడ్సే. పెరుగు, నెయ్యి, పాలు, తేనె, కూరలు, నూనె, ఒకటేమిటి... అన్నీ ప్యాక్‌ చేసిన (కల్తీ) ఆహారాలే! చివరకు సీజనల్‌ పండ్లు కూడా కలుషితమైనవే! కాలుతీసి కాలు బయట పెట్టకుండా, కనీస వ్యాయామం లేకుండా, ఒంటికి చెమట పట్టకుండా, నిరంతరం ఏసీ గదుల్లో ఉంటూ అన్నీ ఇంటి ముంగిటే పొందడం! బాత్రూమ్‌ కూడా బెడ్రూమ్‌కు అను బంధమే! ఇలా రాసుకుంటూ పోతే ఎన్నో ఉన్నాయి. ఇలా ఎన్నో కోల్పోతున్నాం. ఇంకా ఎన్ని కోల్పోవాలో? ఇదంతా చూస్తూ, అను భవిస్తూ ‘అభివృద్ధీ నీ పయనం ఎటువైపు?’ అని నిట్టూర్చడం కన్న చేయగలిగిందేముంది? వనం జ్వాలా నరసింహారావు  వ్యాసకర్త తెలంగాణ సీఎం సీపీఆర్‌ఓ 

విజయవాడ భవానీపురానికి చెందిన 42 ఏళ్ల వ్యాపారి శ్రీనివాస్‌(పేరు మార్చాం) అర్ధరాత్రి వరకూ బిజినెస్‌ వ్యవహారాలు చూస్తుంటారు. అనంతరం తరచూ స్నేహితులతో కలిసి బయట ఎక్కువగా నాన్‌వెజ్‌ వంటకాలు తింటుంటారు. ఇటీవల తరచూ కడుపునొప్పి రావడం, అరుగుదల తగ్గడంతో వైద్యుడి వద్దకు వెళ్లారు. వైద్యులు పరీక్షించి జీర్ణాశయ క్యాన్సర్‌గా నిర్ధారించారు. ఎన్టీఆర్‌ జిల్లా నందిగామకు చెందిన ఓ ఉద్యోగి వారంలో నాలుగు రోజులు బయట హోటళ్లలో భోజనం చేస్తుంటాడు. నాన్‌వెజ్, బిర్యానీలు ఎక్కువగా తీసుకుంటుంటాడు. ఇటీవల ఆయనకు కడుపు నొప్పితో పాటు విరేచనంలో రక్తం పడటంతో వైద్యుడిని సంప్రదించాడు. పెద్ద పేగు క్యాన్సర్‌గా నిర్ధారణ అయింది. ఇలా వీరిద్దరే కాదు.. కల్తీ ఆహారం కారణంగా ఇటీవల పెద్దపేగు, జీర్ణాశయ, లివర్‌ క్యాన్సర్‌ కేసులు పెరుగుతున్నట్టు వైద్యులు చెబుతున్నారు.  లబ్బీపేట(విజయవాడతూర్పు): ఆహారంలో కల్తీ, జీవనశైలి మార్పులు క్యాన్సర్‌కు దారితీస్తున్నాయి. ఇటీవల నమోదవుతున్న క్యాన్సర్‌ కేసులు వైద్యులను సైతం ఆందోళనకు గురిచేస్తున్నాయి. మధ్య వయస్సులోనే అన్నవాహిక క్యాన్సర్, జీర్ణాశయ, పెద్దపేగు, గర్భాశయ క్యాన్సర్ల బారిన పడుతున్నారు. అర్ధరాత్రి దాటాక కూడా రెస్టారెంట్లు, ఫుడ్‌ కోర్టుల్లో బిర్యానీల వంటివి ఎక్కువగా తీసుకోవడంతో పలువురికి జీర్ణాశయ వ్యాధులు మొదలై.. అనంతరం క్యాన్సర్‌కు దారి తీస్తున్నాయి. సమయ పాలన లేని ఆహారపు అలవాట్లు కొంపముంచుతున్నాయి. ఇటీవల నగరంలో నమోదవుతున్న క్యాన్సర్‌ కేసులు ఆందోళన కలిగిస్తున్నాయని వైద్యులు చెబుతున్నారు. నాలుగు పదుల వయస్సులోనే జీర్ణాశయ, పెద్దపేగు, లివర్‌ క్యాన్సర్‌ సోకుతున్నట్టు చెబుతున్నారు. అప్రమత్తం కాకుంటే రానున్న కాలంలో పెను ముప్పు పొంచి ఉందని వైద్యులు హెచ్చరిస్తున్నారు.    కొంపముంచుతున్న కల్తీలు  నాన్‌వెజ్‌ వంటకాలు ఆకర్షణీయంగా కనిపించేందుకు రసాయనాలు కలిసిన కారంపొడులను ఎక్కువగా వాడుతుంటారు. అంతేకాకుండా కొన్ని చోట్ల మృత జంతువుల కొవ్వు నుంచి తయారు చేసిన కల్తీ నూనెలను వినియోగించి వంటలు చేస్తుండటంతో జీర్ణకోశ వ్యాధులు పెరుగుతున్నాయని చెపుతున్నారు. కల్తీ ఆహారం జీర్ణకోశ, పెద్దపేగు, అన్నవాహిక క్యాన్సర్లకు కారణమవుతోందని, బయట ఆహారం తినడం సాధ్యమైనంత తగ్గించడం ఉత్తమమని వైద్యులు చెబుతున్నారు. మహిళల్లో ఒకప్పుడు బ్రెస్ట్, సర్వైకల్‌ క్యాన్సర్‌ కేసులు ఎక్కువగా నమోదయ్యేవి. ప్రస్తుతం సర్వైకల్‌ క్యాన్సర్‌ కేసులు తగ్గగా.. జీవనశైలి కారణంగా బ్రెస్ట్‌ క్యాన్సర్‌ కేసులు ఎక్కువగా నమోదవుతున్నట్టు వైద్యులు చెబుతున్నారు. అలాగే గర్భాశయ క్యాన్సర్‌ కేసులూ పెరుగుతున్నాయని చెబుతున్నారు. శారీరక శ్రమ లేకపోవడం, ఒబెసిటీ కారణంగా పట్టణవాసులు ఎక్కువగా గర్భాశయ క్యాన్సర్ల బారినపడుతున్నారని వైద్యులు హెచ్చరిస్తున్నారు.    అత్యవసరమైతేనే బయట తినాలి  ఇటీవల జీర్ణాశయ, పెద్ద పేగు క్యాన్సర్లు పెరిగాయి. కల్తీ ఆహారం, నాన్‌వెజ్‌ ఎక్కువు­గా తీసుకోవడమే దీనికి కారణంగా చెప్పొచ్చు. ఆహార పదార్థాలు కల్తీ అవు­తు­న్న నేపథ్యంలో అత్యవసరమైతేనే బయట తినాలి. మాంసాహారంలో కలిపే రసాయనిక రంగులు క్యాన్సర్‌కు దారి తీస్తున్నాయి.    – డాక్టర్‌ ఏవై రావు, క్యాన్సర్‌ వైద్య నిపుణులు  

సాక్షి, అమరావతి: మార్కెట్‌లో విక్రయిస్తున్న ప్రముఖ బ్రాండ్ల తేనెలో 77 శాతం కల్తీవేనని సెంటర్‌ ఫర్‌ సైన్స్‌ అండ్‌ ఎన్విరాన్‌మెంట్‌ (సీఎస్‌ఈ) తేల్చింది. చాలా కంపెనీలు తేనెలో చక్కెర పాకం కలిపి విక్రయిస్తున్నట్టు స్పష్టం చేసింది. 13 రకాల ప్రముఖ బ్రాండ్లకు చెందిన తేనె నమూనాలను సేకరించిన సీఎస్‌ఈ జర్మనీలోని ల్యాబ్‌లో పరీక్ష చేయించగా.. దిగ్భ్రాంతి కలిగించే ఈ మోసం బయటపడింది. అడవుల నుంచి పట్టు, పుట్ట తేనెను సేకరించామంటూ రోడ్లపక్కన తేనె పేరిట బెల్లం పాకాన్ని పిండి ఇస్తున్న దానికీ.. ప్రముఖ బ్రాండ్ల పేరిట అమ్మే తేనెకు ఏ మాత్రం తేడా కనిపించడం లేదని ప్రకటించింది. ఎన్‌ఎంఆర్‌ పరీక్షల్లో ఏం తేలిందంటే.. తేనెలో ఏయే రకాల చక్కెర పాకాలను కలుపుతున్నారనేది గుర్తించడానికి న్యూక్లియర్‌ మాగ్నటిక్‌ రెసోనాన్స్‌ (ఎన్‌ఎంఆర్‌) పరీక్ష నిర్వహిస్తారు. దేశంలో ఇటువంటి పరీక్షా కేంద్రాలు లేకపోవడం సీఎస్‌ఈ సేకరించిన నమూనాలను జర్మనీకి పంపింది. తేనెలో సీ–3 సుగర్‌ను ఎక్కువ కలుపుతున్నట్టు ఆ పరీక్షల్లో తేలింది. దీనిని చైనా నుంచి పెద్దఎత్తున దిగుమతి చేసుకుంటున్నారని సీఎస్‌ఈ ప్రకటించింది. ఆ సంస్థ నివేదిక ప్రకారం చైనా కంపెనీలు ఫ్రక్టోజ్‌ సిరప్‌ పేరిట చక్కెర పాకాన్ని భారత్‌కు పంపిస్తున్నాయి. ఏటా చైనా నుంచి సుమారు 10 వేల మెట్రిక్‌ టన్నుల ఫ్రక్టోజ్‌ దిగుమతి అవుతోంది. దీనిని స్వల్ప మోతాదులో ఉండే తేనెతో కలిపి విక్రయిస్తున్నట్టు సీఎస్‌ఈ తేల్చింది. ఈ నేపథ్యంలోనే మార్కెట్‌లో విక్రయిస్తున్న ప్రముఖ బ్రాండ్ల తేనెలన్నీ కల్తీవేనంటూ ఓ స్వచ్ఛంద సంస్థ సుప్రీంకోర్టులో ప్రజా ప్రయోజన వ్యాజ్యాన్ని దాఖలు చేసింది. దీనికి మరికొన్ని సంస్థలు కూడా గొంతు కలిపాయి. కల్తీని గుర్తించడం ఎలా? తేనె సీసాల లేబుల్‌పై ముద్రించి ఉండే కాంపొనెంట్స్‌ ఏమిటనేది గుర్తించాలి. అందులో వాడిన ముడి పదార్థాలేమిటో పరిశీలించాలి. మూత తీసేప్పుడు చిన్నపాటి శబ్దం (సోడా బాటిల్‌ మూత తీసేప్పుడు వచ్చే శబ్దం మాదిరి) వస్తే అదిమంచిది కానట్టే. బాటిల్‌ లోపల పులియటం (ఫెర్మంటేషన్‌) జరిగితే ఈ శబ్దం వస్తుంది. వెనిగర్‌ కలిపిన నీళ్లలో తేనెను వేసినప్పుడు నురగ వస్తే అది మంచిది కాదు. తేనెను మరగబెట్టినా ఆవిరి కాదు. బొటన వేలిపై ఒక బొట్టు తేనె వేసుకున్నప్పుడు కొన్ని సెకన్ల పాటు అయినా కదలకుండా ఉండాలి.  తేనెటీగల పెంపకందారుల జీవనోపాధికి గండి కల్తీ తేనె వల్ల తేనెటీగల పెంపకందారుల జీవనోపాధి దెబ్బతింటోంది. రాష్ట్రంలో గిరిజన కార్పొరేషన్‌ విక్రయించే తేనెకు మంచి పేరుంది. అయినా అమ్మకాలు మాత్రం తక్కువే. తేనెటీగల పెంపకందారులు కల్తీతో పోటీ పడలేకపోతున్నారు. కల్తీ తేనె ధర తక్కువ. తేనెటీగలు పెంచి ఉత్పత్తి చేసే తేనె ధర ఎక్కువగా ఉంటుంది. – డాక్టర్‌ వై.వెంకటేశ్వరరావు, చైర్మన్, రైతు నేస్తం ఫౌండేషన్‌ కల్తీని కట్టడి చేసే చట్టం రావాలి కరోనా నేపథ్యంలో తేనె వినియోగం పెరిగింది. ఈ పరిస్థితిని సొమ్ము చేసుకునేందుకు కంపెనీలు పోటీ పడుతున్నాయి. దానిలో భాగమే కల్తీ. దీన్ని కట్టడి చేసేందుకు కేంద్ర ప్రభుత్వం చట్టాన్ని రూపొందిస్తోంది. వాస్తవానికి అది గత ఏడాది జూలైలో అమల్లోకి రావాల్సి ఉంది. త్వరలో ఆ చట్టం అమల్లోకి వస్తే కల్తీని కట్టడి చేయవచ్చు. చెరకు, వరి, మొక్కజొన్న, బీట్రూట్, గోధుమల నుంచి కూడా సుగర్‌ సిరప్‌ తయారు చేసి తేనెలో కలుపుతున్నట్టు తెలుస్తోంది.  – జె.కుమారస్వామి, భారతీయ కిసాన్‌ సంఘ్‌ నేత 

సాక్షి, అమరావతి బ్యూరో: గుంటూరు జిల్లాలో నిత్యావసర సరుకులు, ఆహార పదార్థాలు కల్తీ చేసి విక్రయిస్తున్న వ్యాపార సంస్థలపై తనిఖీలు చేసి కేసులు నమోదు చేయాలని, కఠిన చర్యలు తీసుకోవాలని కలెక్టర్‌ వివేక్‌యాదవ్‌ అధికారులను ఆదేశించారు. గత సోమవారం ‘సాక్షి’ ప్రధాన సంచికలో ‘ఆహారం.. హాహాకారం’ శీర్షికతో కృష్ణా, గుంటూరు జిల్లాల్లో జరుగుతున్న ఆహార కల్తీ వ్యాపారాలపై కథనం ప్రచురితమైంది. ఈ నేపథ్యంలో శుక్రవారం మూడోరోజు వరుసగా గుంటూరు జిల్లాలో నిత్యావసర సరుకులు, ఆహార పదార్థాలు కల్తీ చేసి విక్రయిస్తున్న వ్యాపార సంస్థల్లో విస్తృతంగా తనిఖీలు చేశారు. కలెక్టర్‌ ఆదేశాల మేరకు సివిల్‌ సప్లయిస్, ఫుడ్‌ సేఫ్టీ, రెవెన్యూ, కార్పొరేషన్, మునిసిపల్, లీగల్‌ మెట్రాలజీ అధికారులు జిల్లా వ్యాప్తంగా పలుచోట్ల దాడులు చేశారు. పలు రెస్టారెంట్లలో నిల్వ ఉంచిన మాంసాన్ని గుర్తించి, సీజ్‌ చేసి కేసులు నమోదు చేశారు.   పలు షాపులు సీజ్‌.. జరిమానాల విధింపు  జిల్లా వ్యాప్తంగా కారం మిల్లులు, హోటళ్లు, పచ్చళ్ల తయారీ దుకాణాలు, బార్‌ అండ్‌ రెస్టారెంట్లు, వాటర్‌ ప్లాంట్లు, సూపర్‌ బజార్లు, ఆయిల్‌ మిల్లులు, కిరాణా మాన్యుఫ్యాక్చరింగ్‌ షాపులు, పెట్రోలు బంకులు, చికెన్‌ సెంటర్లు, బిర్యాని పాయింట్లు, సినిమా థియేటర్లలో ఆహార పదార్థాలు, బేకరీలు, రైస్‌ మిల్లులు, స్వీట్, కూల్‌డ్రింక్‌ షాపులు, హోల్‌సేల్‌ మార్కెట్‌లు, మెస్‌లు మొత్తం 124 వ్యాపార సంస్థలపైన దాడులు చేశారు. తెనాలి సబ్‌ కలెక్టర్, డీఎస్‌వో పద్మశ్రీ, అసిస్టెంట్‌ ఫుడ్‌ కంట్రోలర్‌ షేక్‌ గౌస్‌మొహిద్దీన్, తూనికలు, కొలతలశాఖ అధికారి షాలెంరాజు, నగరపాలకసంస్థ సిబ్బంది, మునిసిపల్‌ కమిషనర్లు, తహసీల్దారులతో కూడిన ప్రత్యేక టాస్క్‌ఫోర్స్‌ బృందాలు తనిఖీలు చేశాయి. మిర్చియార్డు రోడ్డులో ఐదు కారం మిల్లులు ఆహార భద్రతా ప్రమాణాల చట్టం ఉల్లఘించి వ్యాపారం చేస్తున్నట్లు గుర్తించి ఆ మిల్లులను, రూ.1,47,90,000 విలువైన కారంపొడిని సీజ్‌ చేశారు. వేగస్‌ ట్రేడర్స్‌లో రూ.44,80,000 విలువైన 28,400 కిలోల కారంపొడి, వీరాంజనేయ ట్రేడర్స్‌లో రూ.14 లక్షల విలువైన 7 వేల కిలోలు, సత్యసాయి ఎంటర్‌ప్రైజెస్‌లో రూ.27,80,000 విలువైన 13,900 కిలోలు, తులసి స్పైసెస్‌లో రూ.61,30,000 విలువైన 30,650 కిలోల కారాన్ని సీజ్‌ చేశారు. ట్రేడ్‌ లైసెన్సు లేకుండా వ్యాపారం చేస్తున్న సత్యసాయి ఎంటర్‌ప్రైజెస్, మహాలక్ష్మి, వీరాంజనేయ ట్రేడర్స్‌ వ్యాపార సంస్థలను సీజ్‌ చేశారు. జిల్లా వ్యాప్తంగా వివిధ వ్యాపారసంస్థల్లో కొలతల్లో తేడాలు, ఆహార పదార్థాల నాణ్యతలో తేడాలు, ఆయిల్‌లో కల్తీ, రెస్టారెంట్లో పాడై కుళ్లిపోయిన, నిల్వ ఉంచిన పదార్థాలను గుర్తించారు. ఈ సందర్భంగా కలెక్టర్‌ వివేక్‌యాదవ్‌ ‘సాక్షి’తో మాట్లాడుతూ కల్తీకి పాల్పడిన వ్యాపారసంస్థలను సీజ్‌ చేయడంతో పాటు ఆహారభద్రత చట్టం, తూనికలు కొలతలశాఖ యాక్ట్, సివిల్‌ సప్లయిస్‌ యాక్ట్, ట్రేడ్‌ లైసెన్స్‌ యాక్ట్‌ కింద కేసులు నమోదు చేసి కఠిన చర్యలు తీసుకుంటున్నామని చెప్పారు. నిత్యావసర సరుకులు, ఆహార పదార్థాలు కల్తీ చేసి విక్రయిస్తున్న వారి సమాచారం టోల్‌ ఫ్రీ నంబర్‌ 1902కి ఫోన్‌ చేసి చెబితే వెంటనే దాడులు చేసి చర్యలు తీసుకుంటామని తెలిపారు.  

మారెప్పగారి రామ్మోహన్, సాక్షి, అమరావతి బ్యూరో: విజయవాడ, గుంటూరు నగరాల్లో కల్తీ వంట నూనెలు, నెయ్యి, టీ పొడి తయారు చేస్తూ ప్రజల ప్రాణాలతో చెలగాటమాడుతున్న కేంద్రాలను పలు చోట్ల ‘సాక్షి’ గుర్తించింది. దీంతో గురు, శుక్రవారాల్లో ‘సాక్షి ప్రతినిధి’ ఆయా ప్రాంతాల్లో పర్యటించగా.. కల్తీ వ్యవహారం కళ్లకు కట్టినట్లుగా కనిపించింది. విజయవాడలోని అజిత్‌సింగ్‌ నగర్‌ పోలీసుస్టేషన్‌ పరిధిలోని ఇందిరానాయక్‌ నగర్‌లో ఓ తయారీ కేంద్రంలో పామాయిల్, వనస్పతితో నకిలీ నెయ్యి తయారు చేస్తున్నారు. కంపెనీ నిర్వాహకుడు పేరేంటని అక్కడ పనిచేస్తున్న సిబ్బందిని ప్రశ్నించేలోగా వారంతా అక్కడి నుంచి పరారయ్యారు. వివిధ బ్రాండ్ల పేరిట నెయ్యి, అవు నెయ్యి, ఆయిల్‌ టిన్నులు అక్కడ తయారు చేస్తున్నారు.  బెజవాడలోని పాతరాజరాజేశ్వరిపేటలో కల్తీ దీపారాధన తైలం తయారు చేస్తున్న తయారీ కేంద్రాన్ని కూడా పరిశీలించగా.. అక్కడ నువ్వుల నూనెలో తవుడు నూనె, కాటన్‌సీడ్‌ ఆయిల్‌లను కలిపి స్వచ్ఛమైన దీపారాధన తైలంగా నమ్మిస్తున్నారు. వాటిని వివిధ బ్రాండ్ల పేరుతో మార్కెట్‌లో విక్రయిస్తున్నారు. అదే ప్రాంతంలో బీరువాల కంపెనీ రోడ్డులోనూ ఇలాంటి తైలమే తయారవుతోంది. అగ్గి పుల్ల, సబ్బు బిళ్ల, కుక్కపిల్ల.. కాదేదీ కవితకనర్హం అన్నాడో కవి.. పప్పులు, పొడులు, పండ్లు, నూనెలు.. కావేవీ కల్తీకనర్హం అంటున్నారు నేటి కేటుగాళ్లు. ప్రజల ఆరోగ్యమంటే లెక్కలేకుండా, అధికారులంటే భయం లేకుండా, పాప భీతి అసలే లేకుండా ప్రతి ఆహార పదార్థాన్ని కల్తీ చేసేస్తున్నారు. ప్రజలు నిత్యం ఉపయోగించే ఆహారాలే వారి టార్గెట్‌.. కారం పొడిలో ఎరువుల రసాయనాలు, టీ పొడిలో రంపపు పొట్టు.. నెయ్యిలో పామాయిల్, వనస్పతి, పచ్చళ్లలో రసాయనాలు, కరకరలాడే పాప్‌కార్న్, కుర్‌కురేల మాటున కాలకూట విషాలు, నిల్వ ఉంచిన మాంసాలు, పండ్లకు రసాయన పూతలు.. ఇలా చెప్పుకుంటే పోతే ఎన్నో కల్తీలు. నిగనిగలాడేలా ప్యాకెట్లు, దాని మీద ప్రముఖ కంపెనీల లోగోలు పెట్టి మాయ చేస్తున్నారు.. ఒక కంపెనీలోనే పది రకాల కల్తీ బ్రాండెడ్‌ సరుకులను తయారుచేస్తున్నారు. ఏది అసలో, ఏది నకిలీయో గుర్తించడానికి కూడా వీలు లేకుండా ప్యాకింగ్‌తో  బోల్తా కొట్టిస్తున్నారు. ఇంత జరుగుతుంటే అధికారులు ఏం చేస్తున్నారు? కల్తీకి సంబంధించి చట్టాలు ఏం చెబుతున్నాయి? ఈ వారం సాక్షి పరిశోధనాత్మక కథనం..  తిండి కలిగితే కండ కలదోయ్‌.. కండ కలవాడేను మనిషోయ్‌..’ అన్నారు గురజాడ అప్పారావు. కండ సంగతి పక్కనపెడితే మనిషి ఆరోగ్యంగా జీవించాలంటే నాణ్యమైన ఆహారం అవసరం. ఎంత సంపాదించినా ఖర్చు విషయంలో ఆహార పదార్థాలకే మనం అధిక ప్రాధాన్యం ఇస్తాం. తిండి విషయంలో రాజీ పడితే బతుకుబండి సాగదు గనుక నాణ్యమైన పండ్లు, కూరలు, పప్పులు, నూనెలు, బియ్యం, ఇతర పదార్థాలు కొనాలని అందరూ భావిస్తారు. ఈ భావనే కల్తీ వ్యాపారులకు బలంగా మారుతోంది. అధిక లాభాలకు ఆశపడి ప్రజల ఆరోగ్యానికి హాని కలిగించే రసాయనాలు, నాసిరకం వస్తువులు కలిపి కొందరు వ్యాపారులు జేబులు నింపుకుంటున్నారు. ఈ వ్యాపారం ఎక్కడో మారుమూల ప్రాంతంలో జరుగుతుందనుకుంటే తప్పులో కాలేసినట్టే. వాణిజ్య కేంద్రాలుగా విరాజిల్లుతున్న విజయవాడ, గుంటూరు నగరాల్లో ఎక్కువగా సాగుతోంది. ఈ కల్తీ ఆహారపదార్థాలు, నూనెలు, నెయ్యితో చేసిన వంట జనాల ఒంట్లో మంట పెడుతోంది. దీంతో ఏ తినుబండారమైనా నిశ్చింతగా తినాలంటే ఏమవుతుందోనన్న పరిస్థితులు నెలకొన్నాయి. తూతూమంత్రంగా ఆహారభద్రత, టాస్‌్కఫోర్స్‌ దాడులు, కేసులు ఉంటుండడంతో కల్తీ వ్యాపారులు రెచ్చిపోతున్నారు. ఆయిల్‌   మాయలు..  సాధారణంగా ఇంట్లో చేసే ప్రతి ఆహారపదార్థంలోనూ వంట నూనె తప్పనిసరి. అందులోనూ ఎన్నో రకాల నూనెలు, ఎన్నో కంపెనీలు, మరెన్నో బ్రాండ్లు మార్కెట్లలో కనిపిస్తూ ఉంటాయి. ఇదే అక్రమార్కులకు ఆసరాగా మారింది. తవుడు, కొన్ని రకాల విత్తనాలు, పశువుల కొవ్వులు, ఎముకల నుంచి నూనెలను తయారు చేస్తున్నారు. వైట్‌ ఆయిల్, పామాయిల్‌లను వాటిల్లో కలిపి ప్రముఖ బ్రాండ్ల పేరుతో మార్కెట్లలోకి విడుదల చేస్తున్నారు. ఇటీవల నరసరావుపేటలో పెద్ద ఎత్తున నకిలీ ఆయిల్‌ తయారు చేస్తున్న ముఠా గుట్టును అధికారులు రట్టు చేశారు. అక్కడ ఒకే కంపెనీలో పది రకాల బ్రాండ్లతో ఆయిల్‌ తయారవుతోంది. మార్కెట్‌లో దేనికి ఎక్కువగా డిమాండ్‌ ఉంటే ఆ పేరుతో.. లేక అచ్చం అలాగే వంట నూనెలను తయారు చేస్తూ జనం ప్రాణాలతో ఆటలాడుకుంటున్నారు. సన్‌ఫ్లవర్‌ ఆయిల్‌ అయినా వేరుశెనగ నూనె అయినా మరే ఆయిల్‌ అయినా ఇక్కడే తయారుచేస్తున్నారు. ఉదాహరణకు ఫ్రీడమ్‌ సన్‌ఫ్లవర్‌ ఆయిల్‌ లోగో పోలిన బాలాజీ సన్‌ఫ్లవర్, కర్నూలు గ్రౌండ్‌ నట్, లయన్‌ బాలాజీ, శక్తి పామాయిల్‌ ఇలా ఒకే రకమైన ఆయిల్‌తో వంటనూనెలు తయారు చేస్తున్నారు. సన్‌ఫ్లవర్‌ ఆయిల్‌లో పామాయిల్‌ నుంచి వేరు చేసిన వైట్‌ వోలిన్, సూపర్‌ ఓలిన్‌లను కలుపుతున్నారు. ప్రజల కంట్లో కారం.. గుంటూరు అంటేనే ముందుగా గుర్తొచ్చేది కారమే. అలాంటి బ్రాండ్‌ ఇమేజ్‌ను దెబ్బతీసేలా కొందరు వ్యాపారులు కల్తీ కారంతో డబ్బులు పోగేసుకుంటున్నారు. ప్రపంచంలో అతిపెద్ద మిర్చి మార్కెట్‌ ఉన్న గుంటూరులో సహజంగా పెద్ద సంఖ్యలో కారం మిల్లులు వెలిశాయి. ఇక్కడి నుంచే రాష్ట్రంలో వివిధ ప్రాంతాలకు కారం పొడి సరఫరా అవుతోంది. కొన్ని మిల్లులు ఇదే అవకాశంగా భావించి అడ్డదారులు తొక్కుతున్నాయి. అసలు కారంలో 40 నుంచి 50 శాతం మేర కల్తీ పొడిని కలుపుతున్నారు. వృధాగా బయటపడేయాల్సిన తొడిమెలను సైతం పొడిగా మార్చి కారంలో కలిపేస్తున్నారు. ఖమ్మం జిల్లా నుంచి భారీ ఎత్తున ఒకరకమైన వ్యర్థపదార్థాలను దిగుమతులు చేసుకుంటూ ఈ వ్యాపారం నిర్వహిస్తున్నారు. నాణ్యతలేని ఎండుమిరపతో కారం చేసి, దానికి రంగు కోసం ప్రమాదకర రెడ్‌ ఆక్సైడ్‌ లాంటి రసాయన పదార్థాలను కలిపి మార్కెట్లోకి వదులుతూ ప్రజల ఆరోగ్యాన్ని దెబ్బతీస్తున్నారు. కాలేయం, మూత్రపిండాలు, క్యాన్సర్‌ వంటి ప్రమాదకర రోగాలకు కారణమవుతున్నారు. గతేడాది గుంటూరు జిల్లాలో కల్తీ కారం సునామీ సృష్టించింది. కోల్డ్‌ స్టోరేజీలో మిరప బస్తాల మాటున చైనా కారం నిల్వలు వందల టన్నుల కొద్దీ బయటపడ్డాయి. నెయ్యి..  నానా రకాలు..  మనం తినే ఆహారంలో నెయ్యికి ప్రత్యేక స్థానం. అలాంటి స్వచ్ఛమైన నెయ్యిని సైతం కేటుగాళ్లు కల్తీ చేస్తున్నారు. పామాయిల్, వనస్పతి, ఇతర రసాయనాలతోపాటు క్యాన్సర్‌కు కారకమైన వైట్‌ ఆయిల్‌ను నెయ్యిలో వాడుతున్నారు.  జంతువుల నుంచి వేరు చేసే కొవ్వునూ, వాటి ఎముకల ద్వారా తయారు చేసే నూనెలను నెయ్యిలో కలుపుతున్నారు. గత ఏడాది చివరిలో ఆహారభద్రతా అధికారులు, టాస్క్‌ఫోర్స్‌ పోలీసుల సంయుక్త దాడుల్లో విజయవాడ నగరంలోని పాతపాడు, దేవీనగర్, ఇందిరా నాయక్‌నగర్, రాజరాజేశ్వరిపేట ప్రాంతాల్లో 400 కిలోల పైగా కల్తీ నెయ్యి పట్టుపడింది. నెయ్యి తయారీలో కెమికల్స్, పాడైపోయిన వెన్నను వాడినట్లు తనిఖీల్లో తేలింది.  కాటేసే  టీ.. మనలో చాలా మందికి ఉదయం లేవగానే ఒక స్ట్రాంగ్‌ టీ తాగడం అలవాటు. మిగతా దుకాణాలు ఎలాగున్నా టీ, కాఫీ షాపులు మాత్రం ఎప్పుడూ రద్దీగానే ఉంటాయి. అంత డిమాండ్‌ ఉన్న కాఫీ, టీ పొడులు విచ్చలవిడిగా కల్తీ అవుతున్నాయి. మామూలు టీపొడి కన్నా కల్తీ టీపొడి చూడ్డానికి ఆకర్షణీయంగా ఉంటుంది. చిక్కగాను, కలర్‌ఫుల్‌గాను కనిపిస్తుంది. రంపపు పొట్టుకు కలర్‌ యాడ్‌ చేసి.. టీ ఫ్లేవర్‌ను కలిపి అందమైన ప్యాకెట్లలో విక్రయిస్తూ లక్షలు గడిస్తున్నారు. విజయవాడ, గుంటూరు నగరాల్లోని టీస్టాళ్లలో దాదాపు 70 శాతం కల్తీ టీ పొడినే వినియోగిస్తున్నారంటే అతిశయోక్తి కాదు. పిల్లలకు  ప్రేమతో విషం.. గతంలో పిల్లలు ఏడిస్తే, మారాం చేస్తే బెల్లం ముక్కో, కొబ్బరి ముక్కో, నువ్వుల ఉండో చేతిలో పెట్టేవారు. కాలం మారిందిగా.. ఇప్పుడు మాత్రం పాప్‌కార్న్, కుర్‌కురే ప్యాకెట్లు పిల్లల చేతుల్లో పెడుతున్నారు. అవి మంచి కంపెనీలైతే పర్వాలేదు. కానీ కొన్ని వందల రకాల కుర్‌కురేలు మార్కెట్లను ముంచేస్తుంటే ఏది కల్తీనో, ఒరిజినలో గుర్తుపట్టడం కష్టమే. కృష్ణా, గుంటూరు జిల్లాల్లో నాసిరకం తినుబండారాలను ఎక్కువగా తయారు చేస్తున్నారు. వ్యాపార కేంద్రమైన విజయవాడలో పలుచోట్ల తయారీ కేంద్రాలు పుట్టగొడుగుల్లా పుట్టుకొస్తున్నాయి. నగరంలోని రాజరాజేశ్వరిపేట, దేవీనగర్, పాతపాడు, చిట్టినగర్, పాయకాపురం, అజిత్‌సింగ్‌నగర్, గొల్లపూడి, కండ్రిక తదితర చోట్ల ఇవి తయారవుతున్నాయి. నాసిరకం పదార్థాలతో తినుబండారాలను తయారు చేస్తున్నారు. అంటే వీటిలో వాడే నూనెలు, కారాలు, ఇతర పదార్థాలు అన్నీ నాసిరకమే. ఇక్కడి నుంచే రాష్ట్రంలోని వివిధ ప్రాంతాలకు రవాణా అవుతున్నాయి. గుంటూరులోని నల్లచెరువు, వర్కర్స్‌కాలనీ, పొన్నూరు రోడ్డు, సుద్దపల్లి డొంక సెంటర్‌ తదితర చోట్ల పెద్ద ఎత్తున తయారు చేస్తున్నారు. అధికారులు దాడులు చేసి కల్తీలను పట్టుకున్నా.. మరో పేరుతో విడుదలవుతున్నాయి. పిల్లలు ఏడుస్తున్నారు కదా అని ఊరూపేరు లేని స్నాక్స్‌ కొనిచ్చారా? ఇక మీ పిల్లలకు మీరే ప్రేమతో విషం ఇచి్చనట్లే. ఇప్పుడు కాకపోయినా దీర్ఘకాలంలో చిన్నారుల ఆరోగ్యంపై తీవ్ర ప్రభావం చూపుతాయి. పప్పులు..  కృత్రిమం.. క్యాన్సర్‌ కారకాలైన కృత్రిమ రంగులను కందిపప్పునకు వాడుతున్నారు. ఆకర్షణ కోసం టారా్టజిన్, లెమన్‌ ఎల్లో, మెటానికల్‌ ఎల్లో వంటివి వాడుతున్నారు. వీటిని నిరీ్ణత 0.1 పీపీఎం మించి వాడకూడదు. చాలా వాటిల్లో ఈ మోతాదును మించి వినియోగిస్తున్నారు. ఇవి నాడీ వ్యవస్థపై ప్రభావం చూపుతాయి. మినప్పప్పు, ఛాయ మినప్పప్పు, మినపగుళ్లు మెరుపు కోసం.. పురుగు పట్టకుండా నిల్వ ఉండేందుకు రసాయన పౌడర్‌ను వాడుతున్నారు. దీని వల్ల జీర్ణ వ్యవస్థపై చెడు ప్రభావాన్ని చూపుతుందని నిపుణులు చెబుతున్నారు. కాలేయ సమస్యలు తలెత్తడంతో పాటు, పేగుకు సంబంధించిన రుగ్మతలు తలెత్తుతాయని అంటున్నారు. కెమికల్‌  మామిడి..  సాధారణంగా ఏప్రిల్‌ మాసంలో చేతికందే మామిడి కాయలను పక్వానికి రాకుండానే కార్బైడ్, ఫైటో కెమికల్స్‌ ద్వారా కృత్రిమంగా పండుగా మార్చేస్తున్నారు. వీటికి రంగు మాత్రమే ఉంటుంది కానీ రుచి ఉండదని ఆహార భద్రతాధికారులు చెబుతున్నారు. ఇలాంటి పండ్లను తినడం వల్ల ఎసిడిటీ సమస్యలు వస్తాయంటున్నారు. గత ఏడాది విజయవాడలోని నున్న మ్యాంగో మార్కెట్‌లో ఫైటో కెమికల్స్‌ను వినియోగిస్తున్న కొందరు వ్యాపారులను టాస్క్‌ఫోర్స్‌ అధికారులు పట్టుకున్నారు. వారి నుంచి 50 లీటర్ల ఫైటో కెమికల్స్‌ సీజ్‌ చేశారు. తెల్లనివన్నీ పాలు కాదు! స్వచ్ఛమైన పాలను సైతం కేటుగాళ్లు కల్తీ చేస్తున్నారు. విజయవాడలో కొందరు ప్రభుత్వ డెయిరీ పాల పేరిట కల్తీపాలను ఓ ప్రైవేటు కళాశాలకు సరఫరా చేశారు. ప్రకాశం జిల్లా నుంచి తీసుకొచ్చే పాలను విజయవాడ ఆటోనగర్‌లోని రేవా డెయిరీ అనే ప్లాంట్‌లో రీఫిల్లింగ్‌ చేçస్తూ.. అక్కడ పాలను కల్తీ చేసి విక్రయిస్తూ ఆహార భద్రతాధికారులకు పట్టుబడ్డారు. వాస్తవంగా ఎక్కువ శాతం పాలను పాలపొడి ద్వారా తయారు చేస్తూ.. ఆ పాలు స్వచ్ఛమైన వాటిలా కనిపించేందుకు దానిలో ఆయిల్, యూరియా, నురగ కోసం షాంపు తదితర పదార్థాలను వినియోగిస్తున్నారు. ఇలాంటి పాలు తాగడం వల్ల లేదా వాటిని పెరుగుగా మార్చుకుని తినడం వల్ల విరోచనాలతోపాటు కిడ్నీ సంబంధిత వ్యాధులతోపాటు ఇతర ఆరోగ్య సమస్యలు తలెత్తుతాయి. ఆ మటన్‌ తింటే మటాషే.. ఆదివారం అనగానే చాలా మందికి గుర్తుకు వచ్చేది మాంసం. ఎంచక్కా.. ఇంటికి మటనో, చికెనో తీసుకొచ్చి రకరకాల వెరైటీలు చేసుకునేవారు కొందరైతే.. హోటళ్లు, రెస్టారెంట్లకు వెళ్లి రుచులను ఆస్వాదించే వారు ఇంకొందరు. రుచికరమైన ఆహారం తినేందుకు హోటల్‌కు వెళ్లే భోజన ప్రియులు ఇకపై ఆలోచించాల్సిందే. కొన్ని హోటళ్లలో కుళ్లిపోయే స్థితిలో ఉన్న మటన్, రిఫ్రిజిరేటర్లలో వారాల తరబడి నిల్వ ఉంచిన ఆహార పదార్థాలు, హానికర రసాయనాల వాడకం, ఇలా అడుగడుగునా నిబంధనలను ఉల్లంఘిస్తూ వినియోగదారుల ఆకలిని వ్యాపారులు సొమ్ము చేసుకుంటున్నారు. తక్కువ ధరకు వస్తోందని..   ప్రకాశం, నల్గొండ, గుంటూరు జిల్లాల్లో పలు ప్రాంతాల్లో ప్రతి శుక్రవారం సంతలు జరగుతుంటాయి. అక్కడ రోగాల బారిన పడిన వాటిని తక్కువ రేటుకు కొనుగోలు చేసి, శనివారం రాత్రికి విజయవాడకు తెస్తున్నారు. వీటిని అనధికారికంగా వధించి, మామూలు మాంసంతో కలిపి అమ్ముతున్నారు. ఈ నాసిరకమైన మాంసాన్నే హోటళ్లు, రెస్టారెంట్లకు తక్కువ ధరకు విక్రయిస్తున్నారు. వారు ఎక్కువ పరిమాణంలో కొనుగోలు చేసి రోజుల తరబడి ఫ్రిజ్‌లో ఉంచి దానినే వండి వడ్డిస్తున్నారు. గత ఏడాది నవంబరు 3వ తేదీన విజయవాడలోని బార్బిక్‌ నేషన్‌ రెస్టారెంట్‌లో ఆహార తనిఖీ, విజిలెన్స్‌ అధికారులు తనిఖీలు నిర్వహించగా.. ఫ్రిజ్‌లో ఏకంగా 150 కిలోల మటన్‌ను నిల్వ ఉంచిన విషయం వెలుగుచూసింది. కనీసం 15 రోజుల నాటి ఆ మాంసం బాగా గడ్డకట్టి కుళ్లిపోయే దశకు చేరుకున్నట్లు అధికారులు గుర్తించారు. గత నెల 15వ తేదీన విజయవాడలోని కరెన్సీనగర్, రామచంద్ర నగర్‌లో మటన్‌లో బీఫ్‌ను కలిపి విక్రయిస్తున్న సమయంలో దాన్ని అధికారులు సీజ్‌ చేశారు. కల్తీకి శిక్షలేమున్నాయి? కల్తీకి సంబంధించి శిక్షలు, తదితర అంశాలను ఆహార భద్రత, ప్రమాణాల చట్టం 2006 నిర్దేశిస్తుంది. ♦నాసిరకం ఉత్పత్తులని తేలితే సెక్షన్‌ 51 ప్రకారం రూ.5 లక్షల వరకు జరిమానా విధిస్తారు. ♦వివరాలు సరిగా పొందుపర్చకపోతే సెక్షన్‌ 52 మేరకు రూ.3 లక్షలు జరిమానా వేస్తారు. ♦కల్తీ కారకం ఆరోగ్యానికి హానికరం కాకపోతే సెక్షన్‌ 57 ప్రకారం రూ.2 లక్షలు మించకుండా జరిమానా విధిస్తారు. ఠి ఆరోగ్యానికి హానికరం అయితే రూ.10 లక్షల వరకు జరిమానా విధిస్తారు. ♦సురక్షితం కాని ఆహార పదార్థాలు తినడం వల్ల మరణం సంభవిస్తే సెక్షన్‌ 59 ప్రకారం ఏడేళ్లు తక్కువ కాకుండా జైలు, రూ .10 లక్షలకు తక్కువ కాకుండా జరిమానా విధించవచ్చు. ♦లైసెన్సు లేకుండా వ్యాపారం సాగిస్తే సెక్షన్‌ 63 ప్రకారం 6 నెలల వరకు కారాగారం, రూ.5 లక్షల వరకు జరిమానా ఉంటుంది.   నిబంధనలు ఇవీ...   ♦ఫుడ్‌సేఫ్టీ అండ్‌ స్టాండర్డ్‌ అథారిటీ ఆఫ్‌ ఇండియా(ఎఫ్‌ఎస్‌ఎస్‌ఏఐ) చట్టం ప్రకారం ఏదైనా జంతువును వధించాలంటే తప్పనిసరిగా యాంటీమార్టం చేయాలి. 48 గంటల ముందు సంబంధిత కబేళాలోని పశువైద్యుడు పరీక్షించాలి. ఆరోగ్యంగా ఉన్నట్లు నిర్ధారించి ధ్రువీకరణ పత్రం ఇవ్వాలి. ♦పశువైద్యుడు ఇచ్చిన ధ్రువీకరణ ఆధారంగా కబేళాకు తీసుకెళ్తే ముద్ర వేసి జంతువును వధిస్తారు. తర్వాత పోస్టుమార్టం నిర్వహించి ఆరోగ్యంగానే ఉన్నట్లు తేల్చాలి. ♦కళేబరాన్ని మాంసపు దుకాణానికి తీసుకొచ్చి అమ్మకాలు చేపట్టాలి. ఆ రోజు మాంసం మిగిలితే.. దానిని –18 డిగ్రీల ఉషో్టగ్రత వద్ద కొన్ని గంటలపాటే భద్రపర్చాలి. ♦సంబంధిత ఆరోగ్య విభాగం అధికారులు దుకాణాలను పరిశీలించాలి. ముద్ర ఉన్న జంతువు మాంసాన్నే విక్రయిస్తున్నారా? అన్నది చూడాలి.  కల్తీపై ఉక్కుపాదం మోపుతాం..   ఆహార పదార్థాలను కల్తీ చేస్తున్న వారిని ఎట్టి పరిస్థితుల్లో ఉపేక్షించబోం. కల్తీ నెయ్యి, పాలు, పప్పుదినుసులు తయారు చేస్తున్న వ్యాపారులతోపాటు అక్రమాలు చేస్తున్న  స్వీటు షాపులు, హోటళ్లు, మినరల్‌ వాటర్‌ప్లాంట్లపై నిరంతరం నిఘా ఉంచాం. నాలుగేళ్లలో కృష్ణా జిల్లాలో 1,226 దుకాణాల్లో తనిఖీలు చేపట్టి 326 కేసులు నమోదు చేశాం. ఇందులో 126 కేసులు కోర్టుల్లో ఉండగా, 212 కేసులు జాయింట్‌ కలెక్టర్‌ కోర్టులో ఉన్నాయి. కల్తీ నెయ్యి తయారీకి పాల్పడుతున్న 30 కంపెనీలను మూసివేశాం. కల్తీ పాల వ్యాపారులపైనా 20 కేసులు నమోదు చేశాం. కృత్రిమంగా పండ్లను పండిస్తున్న వారిపై 70 కేసులు పెట్టాం. 20 హోటళ్లను, 10 స్వీటు షాపులను సీజ్‌ చేశాం.  –  పూర్ణచంద్రరావు, ఆహారభద్రతాధికారి, విజయవాడ కల్తీలతో ప్రమాదకర వ్యాధులు...  ఆహార పదార్ధాలతో నాలుగు రకాల కారణాలతో ఆరోగ్యం దెబ్బతింటుంది. ఆహార పదార్థాల కల్తీ, రంగు రుచి వాసన కోసం ఆహార పదార్ధాల్లో కెమికల్స్‌ వాడటం, వాడిన వంటనూనెలను రెండుమూడు సార్లు వినియోగించడం, నిల్వ ఉన్న మాంసంతో ఫుడ్‌ తయారు చేయడం వలన ఎక్కువ ఆరోగ్య సమస్యలు వస్తున్నాయి. నరాల బలహీనత, మెదడుపై ప్రభావం చూపి మెమరీలాస్, ఇంటలిజెన్స్‌ తగ్గడం, హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్, జీర్ణకోశ వ్యాధులు, అల్సర్స్, క్యాన్సర్, కిడ్నీ ఫెయిల్యూర్, బోన్‌ వీక్‌ అవడం(ఆస్టియోఫోరోసిస్‌), మజిల్స్‌పై ప్రభావం చూపడం, చర్మం ముడతలు పడటం జరుగుతుంది. వాడిన వంటనూనెనే రెండుమూడు సార్లు వాడటం వలన జీర్ణకోశ సమస్యలతో పాటు, గుండెపోటు వచ్చే అవకాశాలు ఎక్కువ. – డాక్టర్‌ కంచర్ల సుధాకర్, విభాగాధిపతి, జనరల్‌ మెడిసిన్, గుంటూరు ప్రభుత్వాస్పత్రి   నిరంతర నిఘా..   కల్తీ వ్యాపారులపై నిరంతర నిఘా పెట్టాం. నగర పోలీసు కమిషనరేట్‌లో టాస్క్‌ఫోర్స్‌ బృందం ప్రత్యేకంగా వీటిపై దృష్టి సారిస్తుంది. కల్తీ నెయ్యి కేంద్రాలపై ఇటీవల దాడులు చేశాం. 1,000 కిలోల కల్తీ నెయ్యి సీజ్‌ చేశాం. అలాగే దీపారాధనకు వినియోగించే కల్తీ నెయ్యిని తయారు చేస్తున్న వ్యాపారిని అరెస్టు చేశాం. అతని వద్ద నుంచి రూ. 5.40 లక్షల విలువైన కల్తీ నెయ్యిని సీజ్‌ చేశాం.  – బత్తిన శ్రీనివాసులు, పోలీసు కమిషనర్, విజయవాడ ఎన్నో సమస్యలు  కందిపప్పులో కేసరిపప్పు కలిపి కల్తీ చేయడం వల్ల వాటిని తినడం వల్ల న్యూరాలజీ సంబంధిత సమస్యలు, పక్ష వాతం వస్తాయి. పసుపు పొడి, కారంపొడుల్లో నిషేధించబడిన రంగులు, చెక్కపొడులు కలిపి కల్తీ చేయడం వల్ల వాటిని తినడం ద్వారా రక్తహీనత, మూర్ఛ రోగం, క్యాన్సర్‌ వ్యాధులు, కంటి చూపుపోవడం వంటి సమస్యలు వస్తాయి.  – డాక్టర్‌ అనుముల కవిత, గ్యాస్ట్రో ఎంట్రాలజీ విభాగాధిపతి, గుంటూరు జీజీహెచ్‌ 

సాక్షి, శ్రీకాకుళం : రాష్ట్రంలో వారం రోజుల్లో కల్తీ ఆహార పదార్ధాల విక్రయాలను నిరోధించాలని డిప్యూటీ సీఎం, వైద్య, ఆరోగ్య శాఖ మంత్రి ఆళ్లనాని అధికారులకు ఆదేశాలు జారీ చేశారు. శ్రీకాకుళం జిల్లాలో శెనగపిండికి బదులు కేసరి పప్పు పిండిని విక్రయిస్తున్నట్టు సమాచారమందడంతో మంత్రి సీరియస్‌ అయ్యారు. శ్రీకాకుళం, టెక్కలి, పలాస, సోంపేట, ఇచ్ఛాపురం ప్రాంతాల్లో కేసరి పప్పు విక్రయిస్తుండగా, అది తింటే కంటి సంబంధిత వ్యాధులు వస్తాయని మంత్రి వెల్లడించారు. ఈ సందర్భంగా ఐపీఎం డైరెక్టర్‌, ఫుడ్‌ సేఫ్టీ అధికారులతో ఫోన్‌లో మాట్లాడిన మంత్రి వెంటనే చర్యలు తీసుకోవాలని ఆదేశించారు.  

సాక్షి, మెదక్‌: మెతుకుసీమను ‘కల్తీ గాళ్ల దందా’ కలవరపెడుతోంది. కాసుల కక్కుర్తితో పలువురు అక్రమార్కులు ఉదయం అల్పాహారం నుంచి మొదలు రాత్రి భోజనం వరకు ప్రజల ఆరోగ్యంతో ఆటలాడుకుంటున్నారు. పేరున్న హోటళ్లు, ఫాస్ట్‌ ఫుడ్‌ సెంటర్‌లు, బేకరీల నిర్వాహకులు అధికారులకు లంచాల ఎర చూపి ఇష్టారాజ్యంగా వ్యవహరిస్తూ ప్రజారోగ్యంతో చెలగాటమాడుతున్నారు. నూనెలు, పప్పులు.. ఇలా అన్ని సరుకులను కల్తీమయం చేస్తూ నాసిరకం వంటకాలతో అందినకాడికి దండుకుంటున్నారు. అయినా.. అధికారులు నిమ్మకు నీరెత్తినట్లు వ్యవహరిస్తుండడంపై అనుమానాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి.   ధనార్జనే ధ్యేయంగా జిల్లాకు చెందిన పలువురు వ్యాపారులు, హోటళ్ల నిర్వాహకులు కల్తీ నిత్యావసర సరుకులను వినియోగిస్తూ ప్రజల ప్రాణాలతో చెలగాటమాడుతున్నారు. ఇతర రాష్ట్రాల వ్యాపారులతో కుమ్మక్కై కల్తీ దందాను మూడు పువ్వులు.. ఆరు కాయలు అన్నట్లు కొనసాగిస్తున్నారు. అధికారుల నిర్లక్ష్యంతో ప్రజల అనారోగ్యంతో ఆస్పత్రుల పాలవుతున్నారు. నాసిరకం, కుళ్లిన పదార్థాలతో.. జిల్లాలో హోటళ్లు, రెస్టారెంట్లు, ఫాస్ట్‌ ఫుడ్‌ సెంటర్లు, బేకరీలు ఇతరత్రా తినుబండారాల దుకాణాలు 103 ఉన్నట్లు అధికారిక రికార్డులు చెబుతున్నాయి. ఇవి కాకుండా లైసెన్స్‌ లేని హోటళ్లు కోకొల్లలు. అయితే.. కాసుల కక్కుర్తితో నిర్వాహకులు ఆహార పదార్థాల తయారీలో నాసిరకం వస్తువులను వినియోగిస్తున్నారు. కుళ్లిన మాంసంతో సైతం ఆహార పదార్థాలను తయారు చేస్తున్నట్లు తెలుస్తోంది. ఫలితంగా వ్యాపారులు, హోటళ్ల నిర్వాహకుల జేబులు డబ్బులతో నిండుతుంటే.. ప్రజలు రోగాలతో సతమతమవుతున్నారు.  మహారాష్ట్ర నుంచి కల్తీ పప్పులు.. జిల్లాకు మహారాష్ట్ర నుంచి కల్తీ పప్పులు దిగుమతి అవుతున్నట్లు ఆరోపణలు వస్తున్నాయి. మహారాష్ట్రలో పప్పుల దిగుబడి ఎక్కువ. ఈ క్రమంలో అక్కడి వ్యాపారులు కల్తీకి తెగబడినట్లు తెలుస్తోంది. ఈ మేరకు జిల్లాకు చెందిన కొంతమంది అక్కడి వారితో సంబంధాలు కొనసాగిస్తూ.. తక్కువ రేటుతో వచ్చే కల్తీ పప్పులను దిగుమతి చేసుకుంటున్నట్లు సమాచారం. కామారెడ్డి నుంచి నకిలీ నూనె.. జిల్లాకు ఆనుకుని ఉన్న కామారెడ్డి నుంచి కల్తీ నూనె దిగుమతి అవుతున్నట్లు తెలుస్తోంది. కామారెడ్డి జిల్లా కర్ణాటక, మహారాష్ట్ర సరిహద్దులో ఉండడం.. రవాణా మార్గాలు పుష్కలంగా ఉండడంతో అక్కడే పలువురు వ్యాపారులు మంచి నూనెను కల్తీ చేసి ఇతర జిల్లాలకు సరఫరా చేస్తున్నట్లు సమాచారం. అక్కడి నుంచే జిల్లాకు చెందిన పలు హోటళ్లు, రెస్టారెంట్లు, ఫాస్ట్‌ఫుడ్‌ సెంటర్లు, బేకరీల నిర్వాహకులు తక్కువ రేటుతో కల్తీ నూనెను దిగుమతి చేసుకుని వంటకాల తయారీలో వినియోగిస్తున్నట్లు తెలుస్తోంది. అంతేకాదు.. జిల్లాకు చెందిన కొందరు ఆయిల్‌ మిల్లర్లు సైతం మహారాష్ట్ర నుంచి కల్తీ నూనెను జిల్లాకు తీసుకొచ్చి పేరున్న బ్రాండ్ల లేబుళ్లు వేసి విక్రయిస్తున్నట్లు ఆరోపణలు వినిపిస్తున్నాయి. అయినప్పటికీ.. అధికారులు చర్యలు చేపట్టిన దాఖలాలు కనిపిపంచడంలేదు. నెలవారీగా మామూళ్లు అందుతుండడంతో ఫుడ్‌ఇన్‌స్పెక్టర్, ఇతర అధికారులు, ఉన్నతాధికారులు ఎవరూ పట్టించుకోవడం లేదనే విమర్శలు వెల్లువెత్తుతున్నాయి. అధికారులు విఫలం.. జిల్లాలో కల్తీ వ్యాపారాలను అరికట్టడంతో అధికారులు విఫలమవుతున్నారు. గతంలో దుకాణాలు, గోదాంలు, నూనె షాపులు, హోటళ్లు, టిఫిన్‌ సెంటర్లు, చికెన్, మటన్‌ సెంటర్లలో తనిఖీలు చేపట్టారు. శాంపిళ్లను సేకరించి పరీక్షలకు పంపారు. ఆ తర్వాత కొందరిపై తూతూమంత్రపు జరిమానాలతో సరిపుచ్చారు. ప్రతి ఏడాది మొదట్లో ఈ ప్రక్రియ నామమాత్రంగా సాగుతోంది. ఎవరిపైనా కఠిన చర్యలు తీసుకున్న దాఖలాలు లేకపోవడంతో పలువురు అక్రమ వ్యాపారులు కల్తీ దందాను యథేచ్ఛగా కొనసాగిస్తున్నారు.  ఒకే ఒక్క ఫుడ్‌ ఇన్‌స్పెక్టర్‌ జిల్లాలోని హోటళ్లు, రెస్టారెంట్లు, ఫాస్ట్‌ఫుడ్‌ సెంటర్లు, ఇతర తినుబండారాలు, బేకరీల్లో, షాపులతోపాటు మాంసం దుకాణాల్లో ఎప్పటికప్పుడూ నాణ్యతను పరిశీలించి ప్రజల ఆరోగ్యాన్ని కాపాడాల్సిన బాధ్యత ఫుడ్‌ సేఫ్టీ అధికారులది. అయితే.. ఈ అధికారులత కొరత రాష్ట్రవ్యాప్తంగా నెలకొంది. కరీంనగర్, రాజన్న సిరిసిల్ల, కామారెడ్డి, మెదక్, సిద్దిపేట జిల్లాలకు రవీందర్‌రావు ఒక్కరే ఉండడంతో తనిఖీలు సాగడం లేదని తెలుస్తోంది. జిల్లాకు సంబంధించి ఫుడ్‌ సేఫ్టీ అధికారికి సంబంధించిన కార్యాలయం ఉండగా.. ఫుడ్‌ సేఫ్టీ ఆఫీసర్‌ మినహా సిబ్బంది ఎవరినీ నియమించలేదు. దీంతో హోటళ్లలో నాణ్యతను పట్టించుకునే వారే కరువయ్యారు.  సిబ్బంది లేకపోవడంతో.. ఐదు జిల్లాలకు నెనొక్కడినే ఉన్నా. జిల్లాకు ఒకరు చొప్పున సిబ్బందిని నియమిస్తే బాగుండు. అదనపు భారమైనప్పటికీ అన్ని జిల్లాల్లో తనిఖీలు నిర్వహిస్తున్నా. జిల్లాలో ఈ ఏడాది జనవరి నుంచి ఇప్పటివరకు 62 శాంపిళ్లు సేకరించగా ఆహార పదార్థాల నాణ్యతకు సంబంధించి ఐదు,  లైసెన్స్‌ లేని 51 హోటళ్లను గుర్తించి కేసులు నమోదు చేశాం.                                                         – జి.రవీందర్‌రావు, ఫుడ్‌ సేఫ్టీ ఆఫీసర్‌  కొరవడిన అధికారుల పర్యవేక్షణ   మెదక్‌ ప్రాంతంలోని హోటళ్ళు, ఫాస్ట్‌ఫుడ్‌ సెంటర్ల పై అధికారుల పర్యవేక్షణ కొరవడింది. వ్యాపారులు స్వలాభం కోసం తక్కువ ధరకు లభించే కల్తీ నూనె, సరుకులతో తయారుచేసిన ఆహార పదార్థాలను ప్రజలకు విక్రయిస్తున్నారు.  ఫాస్ట్‌ఫుడ్‌ సెంటర్లు, బిర్యానీ పాయింట్‌లలో ఎక్కువగా కల్తీ నూనెలను ఉపయోగిస్తుండటం వల్ల ఆరోగ్యం పాడయ్యే ప్రమాదం ఉంటుంది. అధికారులు స్పందించి తనిఖీలు నిర్వహించి ప్రజల ఆరోగ్యాన్ని కాపాడాల్సిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది.                                                                       – వినోద్‌కుమార్, ఫరీద్‌పూర్, మెదక్‌  


 - నగరంలోని వివిధ ప్రాంతాల్లో పోలీసు దాడులు 
 - రూ.1.10 కోట్ల విలువైన సరుకు స్వాధీనం 
  
 హైదరాబాద్‌: నగరంలోని కల్తీ ఆహార పదార్థాల తయారీ కేంద్రాలపై పోలీసులు ఉక్కుపాదం మోపారు. పాతబస్తీ, ఎల్‌బీనగర్‌ తదితర ప్రాంతాల్లో శుక్రవారం దాడులు జరిపారు. మొత్తం రూ.1.10 కోట్ల విలువైన కల్తీ ఆహార పదార్థాలు, గుట్కా స్వాధీనం చేసుకున్నారు. పలువురుని అరెస్టు చేశారు. 
  
 పాతబస్తీలో మిర్చి, మసాలా పౌడర్‌... 
 పాతబస్తీ సంతోష్‌నగర్, ఛత్రినాక, భవానీనగర్, చాంద్రాయణగుట్ట, బహదూర్‌పురా పోలీస్‌ స్టేషన్ల పరిధిలోని కల్తీ ఆహార పదార్థాల తయారీ కేంద్రాలపై శాంతిభద్రతలు, టాస్క్‌పోర్స్‌ పోలీసులు దాడులు చేశారు. రూ.50 లక్షల విలువైన ఆహార పదార్థాలు, గుట్కా స్వాధీనం చేసుకున్నట్టు దక్షిణ మండలం డీసీపీ సత్యనారాయణ చెప్పారు. సంతోష్‌నగర్‌ రక్షాపురంలోని భవానీ ఏజెన్సీ నిర్వాహకుడు ఎ.సర్జయ్య నుంచి చక్రం బ్రాండ్‌తో ఉన్న 800 కిలోల కల్తీ మిర్చి, ధనియాల పొడి, పసుపు, ఏలకులు స్వాధీనం చేసుకున్నారు. మోయిన్‌బాగ్‌లోని మహ్మద్‌ ముజీబ్‌ ఉల్‌ రెహమాన్‌ ఆధ్వర్యంలోని రాయల్‌రోజ్‌ ఎంకేఆర్‌ ప్రొడక్ట్స్‌తో ఉన్న 70 కిలోల అల్లం–వెల్లుల్లి మిశ్రమం, వెల్లుల్లి, తయారీ సామాగ్రిని సీజ్‌ చేశారు. ఛత్రినాక పూర్ణచందర్‌ కేంద్రంపై దాడులు చేసి 98 పామాయిల్, డాల్డా డబ్బాలను, భవానీనగర్‌లోని మహ్మద్‌ గౌస్‌ ఖురేషీ, మహ్మద్‌ అంజద్, మహ్మద్‌ ఖాజా మోయినోద్దీన్‌ల నుంచి 20 కిలోల పశు వ్యర్థాలు, 45 కిలోల పశు వ్యర్థాలతో తయారు చేసిన నూనె స్వాధీనం చేసుకున్నారు.
 
 చాంద్రాయణగుట్టలో సయ్యద్‌ రషీద్‌ నుంచి 2 గుట్కా తయారీ మిషన్లు, 150కి పైగా బ్యాగ్‌ల గుట్కా ముడిసరుకు, గుట్కా పౌడర్‌ సీజ్‌ చేశారు. బహదూర్‌పురాలోని డాక్టర్‌ హఫీజుల్లాఖాన్‌పై దాడి చేసి 25 లీటర్ల తేనె, మహ్మద్‌ రఫీక్‌కు చెందిన 150 కిలోల కల్తీ వంట నూనె స్వాధీనం చేసుకున్నారు. బహదూర్‌పురాలో తేనె తయారీ కేంద్రాన్ని కూడా సీజ్‌ చేశారు. వీటన్నింటికీ సంబంధించి 9 మందిని అరెస్ట్‌ చేసి నట్లు డీసీపీ సత్యనారాయణ తెలిపారు. 
  
 ఎల్‌బీనగర్‌లో రూ.60 లక్షల సరుకు స్వాధీనం
 ఎల్‌బీనగర్‌కు చెందిన శ్రీసాయి గ్రేడింగ్‌ వర్క్స్‌ నిర్వాహకుడు బన్నెల ప్రవీణ్‌(33)ను అరెస్టు చేసి, అతడి నుంచి 500కు పైగా బ్యాగ్‌ల మిర్చి పొడి, పసుపు స్వాధీనం చేసుకున్నారు. అదే ప్రాంతంలో ఆర్‌.కె.ట్రేడర్స్‌ సుల్తాన్‌ రతానీని అరెస్ట్‌ చేసి, 362 బస్తాల మిర్చి, కారం బ్యాగ్‌లు, తయారీ పరికరాలను సీజ్‌ చేశారు. బైరామల్‌గూడ వద్ద గోదాం నిర్వహిస్తున్న  తమ్మూరు బాయ్‌ నుంచి 400 కేజీలకు పైగా మిర్చి, కారం, చెక్క పొడి, డీసీఎం వ్యాన్‌ను స్వాధీనం చేసుకున్నారు. సాగర్‌రింగ్‌రోడ్డు ప్రకాశ్‌ సొసైటీలో బన్యాల ప్రవీణ్‌(33)... కారంలో చెక్కపౌడర్, ఆయిల్‌ కలిపి వివిధ బ్రాండ్ల పేరుతో సరఫరా చేస్తుండగా పోలీసులు గోదాంపై దాడి చేశారు. వీరి నుంచి 150 బస్తాల మిర్చి, 300 బస్తాల కారం తదితరాలను స్వాధీనం చేసుకున్నారు.