గుమ్మడి కాయలతో గిరిజనులకు విడదీయరాని బంధం ఉంది. ఒకప్పుడు వారికి నిత్యవంటకంగా ఉండే గుమ్మడి ఇప్పుడు మంచి ఆదాయ వనరుగా మారింది. సహజసిద్ధంగా కాయడం వల్ల వీటికి మంచి డిమాండ్‌ ఉంది. వ్యాపారులు పోటీపడి కొనుగోలు చేసి తెలుగు రాష్ట్రాలతోపాటు ఒడిశా, ఛత్తీస్‌గఢ్‌ ప్రాంతాలకు ఎగుమతి చేస్తున్నారు. సంక్రాంతి పండగ నాడు వీటి వినియోగం ఎక్కువకావడంతో మన్యంలోని వారపు సంతల్లో అమ్మకాలు జోరందుకున్నాయి.సాక్షి,పాడేరు: అల్లూరి జిల్లా మన్యంలో గిరిజనులు గుమ్మడిని ప్రత్యేకంగా సాగు చేయరు. ఇంటి పెరట్లో, ఖాళీ స్థలాలు, కొండపోడు భూముల్లో విత్తనాలు చల్లుతారు. పాదుకు 20 నుంచి 30 కాయల వరకు కాస్తాయి. చాలామంది గిరిజనులు గుమ్మడి కాయను నిత్య వంటకానికి ఉపయోగిస్తున్నారు. ఎంతో ఇష్టంగా తినడం వల్ల ఇంటికి వచ్చే అతిథులకు గుమ్మడి కూర వండి పెడుతుంటారు. లేత పిందెలతో కొంతమంది కూర తయారు చేస్తుంటారు. గుమ్మడిలో పోషక విలువలు ఎక్కువ ఉన్నందున వినియోగం పెరిగింది. కొంతమంది గిరిజనులు పిందె దశలో ఒకొక్కటి రూ.20 నుంచి రూ.30కు విక్రయిస్తున్నారు. బాగా పండిన కాయను రూ.50 నుంచి రూ.80కు అమ్ముతున్నారు. ఎటువంటి పెట్టుబడి పెట్టకుండా ఒకొక్క గిరిజనుడు రూ.2వేల వరకు ఆదాయం పొందుతున్నారు. ఏజెన్సీలో జరుగుతున్న వారపు సంతల్లో గుమ్మడి అమ్మకాలు జోరందుకున్నాయి. ఈ ప్రాంతం నుంచి నాలుగు రాష్ట్రాలకు ఎగుమతి అవుతున్నాయి. మంగళవారం జి.మాడుగుల, బుధవారం కించుమండ, చింతపల్లి, గురువారం గుత్తులపుట్టు, మజ్జిగరువు, శుక్రవారం పాడేరు, అరకు వారపు సంతల్లో గుమ్మడికాయల వ్యాపారం భారీగా జరిగింది. వ్యాపారులు పోటీపడి కొనుగోలు చేశారు. పుణ్యక్షేత్రాలకు.. తిరుమల తిరుపతి, సింహాచలం, అన్నవరం, శ్రీశైలం వంటి పుణ్యక్షేత్రాల్లోని నిత్యాన్నదానంకు మన్యం గుమ్మడికాయలను వినియోగిస్తున్నారు. స్థానికంగా కొనుగోలు చేసి దేవస్థానాలకు సరఫరా చేస్తుంటారు. సేంద్రియ పద్ధతిలో గిరిజనులు సాగు చేయడం వల్ల దేశవాళి గుమ్మడికాయలు మంచి రుచికరంగా ఉంటాయి. అందువల్ల మార్కెట్లలో కూడా మంచి డిమాండ్‌ ఉంది. పండగ సీజన్‌లో..: సంక్రాంతి సీజన్‌లో వినియోగం ఎక్కువగా ఉన్నందున వ్యాపారులు గిరిజనుల వద్ద పోటీపడి కొనుగోలు చేస్తున్నారు. దీంతో వా­రు మంచి ధర పొందుతున్నారు. ప్రస్తుతం సీజన్‌ మొ­దలవడంతో గిరిజనులు అమ్మకాల్లో నిమగ్నమయ్యా రు. వారపు సంతల్లో వ్యా పారం జోరందుకుంది. గుమ్మడి బంధం సంక్రాంతి పండగతో గుమ్మడి కాయకు సంబంధం ఉంది. మకర సంక్రాంతి రోజున సూర్యుడు మకరరాశిలో ప్రవేశిస్తాడు. మకర రాశికి అధిపతి శని భగవానుడు. ఆ రోజు తెలకపిండి నలుగుతో స్నానం చేసి శనీశ్వరుని ప్రీతి కోసం నువ్వులు, గుమ్మడి కాయలు దానం చేయడం మైదాన ప్రాంతాల్లో పూర్వం నుంచి ఆనవాయితీగా వస్తోంది. గుమ్మడి పండు భూమండలానికి ప్రతీక. దీనిని పేదలకు, బ్రాహ్మణులకు దానం చేస్తే భూదేవితో పాటు శ్రీమహా విష్ణువు అనుగ్రహం లభిస్తుందని ప్రజల విశ్వసిస్తుంటారు. పోషక విలువలెన్నో.. గుమ్మడికాయను తరచూ తీసుకోవడం వల్ల ఎముకల దృఢత్వానికి కావాల్సిన కాల్షియం పుష్కలంగా అందుతుంది. దీనివల్ల కీళ్లనొప్పులు, మోకాళ్లనొప్పులు, బోలు ఎముకల వ్యాధి వంటి రోగాలు దరి చేరవు. ఫైబర్‌ జీర్ణవ్యవస్థ సక్రమంగా పనిచేయడానికి దోహదపడుతుంది. కంటి ఆరోగ్యం మెరుగుకు ఉపయోగపడుతుంది. విటమిన్‌ సి, యాంటీ బాక్టీరియల్‌ గుణాలు పుష్కలంగా ఉన్నందున రోగనిరోధక శక్తిని బలోపేతం చేయడంలో ఉపయోగపడుతుంది. శరీరంలోని చెడు కొలె్రస్టాల్‌ను కరిగించడమే కాకుండా, అధిక బరువును నియంత్రణలోకి తెస్తుందని పోషణ నిపుణులు చెబుతున్నారు.నిత్య వంటకంగిరిజనులంతా గుమ్మడికాయలను ఏడాది పొడవునా దాచుకుంటూ నిత్య వంటకంగా వినియోగిస్తుంటారు.అలాగే ఇంటికి వచ్చే చుట్టాలు, బంధువులకు కూడా వీటి వండి పెడుతారు. సంక్రాంతి, ఇతర పండగల సమయంలోను గుమ్మడికాయలను కోసి గ్రామాల్లో ఒకరికొకరు పంచుకోవడం ఆనవాయితీగా వస్తోంది. ముదిరిన గుమ్మడికాయలు పాడవకుండా ఉండేలే ఇంటి పరిసరాల్లో ఉండే జామ, మామిడి, పనసవంటి చెట్లకు వేలాడిదీసి భద్ర పరుస్తారు. చెట్టుకు కట్టిన గుమ్మడికాయలను దొంగిలించే పరిస్థితి కూడా ఉండదు.రూ.50 ధరకు అమ్మా ఇంటి పరిసరాలతో పాటు కొండపోడులో గుమ్మడి విత్తనాలు చల్లాం. దిగుబడి బాగానే ఉంది. గుమ్మడికాయలను పిందెల సమయంలోనే వంట వండుకుతిన్నాం. బాగా పండిన తరువాత అరకు సంతలో రెండు దఫాలుగా అమ్మాం. ఒకొక్క కాయ రూ.50కు విక్రయించగా రూ.వెయ్యి ఆదాయం వచ్చింది. కొన్ని కాయలను తిండి అవసరాలకు దాచుకున్నాం. – వంతాల చంపా,నందివలస, డుంబ్రిగుడ మండలం గ్రామాల్లోకి వచ్చి కొంటున్నారు గతంలో గుమ్మడికాయలను అమ్మేవారిమి కాదు. వ్యాపారులు గ్రామాలకే వచ్చి గుమ్మడికాయలను కొంటుండడంతో పాదులు ఎక్కు వ వేస్తున్నాం. గుమ్మడికా యలు సాగు చేయడం ద్వారా వచ్చే నగదును తమ అవసరాలకు ఉపయోగించుకుంటాం. గుమ్మడితో తమకు విడదీయరాని బంధం ఉంది. ఆచార సంప్రదాయంలో భాగంగా పండిస్తుంటాం. – కిల్లో కమలమ్మ, జోడిగుడ, హుకుంపేట మండలం పెరుగుతున్న వినియోగం సహజసిద్ధంగా పండుతున్న గుమ్మడి పండ్లను నాలుగు రాష్ట్రాల్లో ఎక్కువగా వినియోగిస్తున్నారు. గతంలో తెలుగు రాష్ట్రాల్లో మార్కెట్లకు మాత్రమే ఎగుమతి చేసేవాళ్లం. ఇప్పుడు ఒడిశా, ఛత్తీస్‌గఢ్‌లో రాష్ట్రాల్లో వినియోగం భాగా పెరిగింది. పోషక విలువలు ఎక్కువగా ఉండటంతో ఆయా రాష్ట్రాల ప్రజలు కూడా వంటకాల్లో వినియోగించేందుకు ఆసక్తి చూపుతున్నారు. అందువల్ల మార్కెట్లలో పోటీపడి కొనుగోలు చేస్తున్నాం. – వెంకట అప్పారావు, గుమ్మడి వ్యాపారి, పాడేరు

విలక్షణమైన పాత్రలతో తెలుగు సినీ పరిశ్రమలో చెరగని ముద్ర వేసిన అద్భుతమైన నటుల్లో గుమ్మడి వెంకటేశ్వరావు ఒకరు. ఏ పాత్రలో అయినా పరకాయ ప్రవేశం చేసి మెప్పించగల ఆయన తెలుగుతో పాటు తమిళంలోనూ నటించి మంచి గుర్తింపును సంపాదించుకున్నారు. ముఖ్యంగా అప్పటి నటీనటులందరికి తండ్రిగా నటించి ప్రత్యేక స్థానం సంపాదించుకున్నారు.   నాన్న పాత్రలు అంటే గుమ్మడి కశ్చితంగా గుర్తొస్తారు. అలాంటిది నిజజీవితంలోనూ పిల్లలను ప్రాణంగా చూసుకునేవారు. అలాంటి ఆయన కళ్లముందే ఒక కూతురు చనిపోవడం తట్టుకోలేకపోయారట. ఈ విషయంపై గుమ్మడి నాలుగో కూతురు శారద ఇటీవలె ఓ ఇంటర్వ్యూలో మాట్లాడుతూ.. మేం మొత్తం ఏడుగురు సంతానం. అయితే మా మూడో అక్క 44ఏళ్ల వయసులోనే క్యాన్సర్‌తో చనిపోయింది. తన కళ్లముందే కూతుర్ని అలా చూసి నాన్న చాలా బాధపడ్డారు. మా అక్క మరణం నాన్నను బాగా కుంగదీసింది అంటూ ఆమె పేర్కొంది. కాగా 2010, జనవరి 26న గుమ్మడి వెంకటేశ్వరావు కన్నుమూసిన సంగతి తెలిసిందే. 

సావిత్రి.. ఈ పేరు తెలియని తెలుగు ప్రేక్షకులు ఉండరు. న‌ట‌న‌కే న‌ట‌న‌ను నేర్పిన స‌హ‌జ న‌టి. పాత్ర‌ల‌కే ప్రాణం పోసిన మ‌హాన‌టి ఆమె. అందుకే తరాలు మారిన ఇండస్ట్రీలో సావిత్రి స్థానం సుస్థిరం. తెలుగు సినిమా గురించి చెప్పుకుంటే ఎన్టీఆర్‌, ఏఎన్‌ఆర్‌ల తర్వాత వినిపించే పేరు సావిత్రిదే. అప్పట్లోనే హీరోలకు ధీటుగా సినిమాలు చేయడమే కాదు, మెగాఫోన్‌ పట్టి డైరెక్టర్‌గా కూడా మారారు. చలన చిత్ర రంగంలో తనకంటూ చేరగని ముద్ర వేసుకున్న ఆమె నిజ జీవితంలో ఎన్నో ఒడిదుడుకులను చూశారు. హీరోయిన్‌గా కోట్ల ప్రజల అభిమానాన్ని పొందిన సావిత్రి చివరికి ఓ అనాథలా కన్నుమూశారు. చదవండి: గుడ్‌న్యూస్‌ చెప్పిన సుడిగాలి సుధీర్‌.. ఫుల్‌ ఖుషిలో ఫ్యాన్స్‌ అసలు సావిత్రి చివరి రోజుల్లో ఎలా ఉన్నారు, వందల కోట్ల ఆస్తులు పోగొట్టుకున్న ఆమెకు చివరిలో రోజుల్లో ఓ మూవీ సెట్‌లో ఎదురైన చేదు అనుభవాన్ని దివంగత  నటులు గుమ్మడి గతంలో చెప్పారు. ఆయన తన చివరి రోజుల్లో ఓ చానల్‌తో ముచ్చటించిన ఈ పాత వీడియోలో గుమ్మడి, సావిత్రిని గుర్తు చేసుకుని ఎమోషనల్‌ అయిన తీరు పలువురిని కదిలిస్తోంది. ‘‘నేను సావిత్రికి చాలా ఆత్మీయుడ్ని. నన్ను అన్న అని పిలిచేది. సావిత్రి చివరి రోజుల్లో ఆమె పడ్డ కష్టాలను స్వయంగా చూశాను. ఇందులో ఓ చేదు గుర్తు, తీపి గుర్తు రెండూ ఉన్నాయి. నాకు ఓ వారం రోజులు ఆరోగ్యం బాగోలేదు. అవి సావిత్రి చివరి రోజులు. ఆమె నన్ను పలకరించడానికి ఇంటికి వచ్చింది. డాక్టర్‌ నాకు ఇంజెక్షన్‌ ఇస్తే మగతగా పడుకుని ఉన్నా. సావిత్రి వచ్చి నన్ను పలకరించింది. నాతో కాసేపు మాట్లాడిన అనంతరం ఆమె వెళుతూ నా తలగడను సర్దినట్లు అనిపించింది. ఏంటా అని దాన్ని తీసి చూస్తే  2 వేల రూపాయలు ఉన్నాయి. ఫోన్‌ చేసి ఏంటమ్మా డబ్బులు పెట్టావు అని అడిగా.. ‘‘ మీరు మర్చిపోయారేమో అన్నయ్యా.. నేను మీ దగ్గర అప్పుడు 2 వేల రూపాయలు తీసుకున్నా..పోయే లోపల ఎవ్వరికీ దమ్మడి కూడా బాకీ ఉండకూడదు. నాకు 5 వేలు అడ్వాన్స్‌ వచ్చింది. దాంట్లోంచి ఇస్తున్నా’’ అంది. ఆమె వ్యక్తిత్వం చూసి నా కళ్లు చెమ్మగిల్లాయి’’ అంటూ భావోద్వేగానికి లోనయ్యారు. అనంతరం మాట్లాడుతూ.. ‘ఆమెకు హీరోయిన్‌గా అవకాశాలు తగ్గిపోయిన తర్వాత.. సినిమాలు కూడా తగ్గిపోయాయి. చివరికి క్యారెక్టర్‌ ఆర్టిస్ట్‌గా సినిమాలు చేయసాగింది. అప్పుడే ఓ సినిమా కోసం ఆమెను తల్లి పాత్రకు తీసుకున్నారు. నేను కూడా ఆ సినిమాలో చేస్తున్నాను. చదవండి: ఫ్లైట్‌ నుంచి దూకేశా.. కోలుకోడానికి రెండున్నర ఏళ్లు పట్టింది: శర్వానంద్‌ ఆ సమయంలో అందరికీ ఇంటి దగ్గరి నుంచి భోజనాలు వస్తాయి. మాకు కొందరికి క్యారియర్లు వచ్చాయి. నా క్యారియర్‌ కూడా వచ్చింది. అప్పుడు సావిత్రి దూరాన ఒక్కతే అలా కూర్చుని ఉంది. సాధారణంగా ఇంటినుంచి క్యారియర్‌ రాని వాళ్లకు ప్రొడక్షన్‌ వాళ్లు భోజనం అరెంజ్‌ చేయాలి. ఆమె క్యారియర్‌ తెచ్చేవాళ్లు ఎవరు లేరు. నేను తన దగ్గరికి వెళ్లి ‘భోజనం చేయలేదా’ అని అడిగా.ఆకలిగా లేదని చెప్పింది. నాకు అంత అర్థమైంది. ప్రొడక్షన్‌ వాళ్లు భోజనం పెట్టలేదు. తనకు ఇంటి దగ్గరినుంచి రాలేదు. ‘‘రామ్మా.. భోజనం చేద్దాం’ అన్నా. ‘‘వద్దు’’ అని అంది. ‘‘లేదమ్మా! నువ్వు వస్తే తప్ప నేను కూడా భోజనం చేయను’’ అన్నాను. అప్పుడు ఏడ్చుకుంటూ వచ్చి భోజనం చేసింది’’ అని అన్నారు. అప్పట్లో మా సినిమాలో సావిత్రిగారే కావాలని పట్టుబట్టి మరి ఆమె కాల్‌షీట్‌ కోసం ఎదురు చూసేవాళ్లు.. చివరికి తను ఆ పరిస్థితి రాగానే ప్రోడక్షన్‌ బాయ్స్‌కు కూడా ఆమె చులక అయిపోయిందంటూ ఆయన ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. 


 రావులపాలెం : 
 గోపాలపురంలో ఓ బొప్పాయికి చెట్టుకు కాసిన కాయ గుమ్మడికాయ ఆకారంలో ఉండి ఆకట్టుకుంది. గ్రామానికి చెందిన గంగుమళ్ళ లక్ష్మణ్‌ స్థానికంగా గోదావరి లంకలో బొప్పాయి తోటలు కొనుగోలు చేసి వాటిని విక్రయిస్తుంటారు. రోజూ మాదిరిగానే ఒక చేలో పండిన కాయలను మార్కెట్‌కు తీసుకువెళ్ళేందుకు కోస్తుండగా వాటిలో ఒకటి గుమ్మడికాయ ఆకారంలో కనిపించడంతో ఆశ్చర్యపోయారు. ఈ కాయను చూసిన వారికి తమాషాగా అనిపించింది.
               –
  


 ఎస్వీ రంగారావు... గుమ్మడి... రేలంగి...
  స్వర్ణయుగపు టాప్ క్లాస్ క్యారెక్టర్  నటులు వీరు!
  తెలుగువారు గర్వించే కళామూర్తులు!
  అంతర్జాతీయ బహుమతులు పొందిన నటుడు ఎస్వీ రంగారావుగారైతే...
  డాక్టరేట్ గౌరవాన్ని పొందిన సహజ నటుడు శ్రీ గుమ్మడి.
  అలాగే ‘పద్మశ్రీ’ అందుకున్న
  తొలి హాస్యనటుడు మన రేలంగి!
  ఇలా అందరూ అందరే!
  
  
  ప్రతి పురుషుడి విజయం వెనుక ఒక స్త్రీమూర్తి ఉంటుందంటారు పెద్దలు. అలా వీరి విజయం వెనుక వీరి శ్రీమతులున్నారు. ముఖ్యంగా సెలెబ్రిటీలకు ఎన్నెన్నో ఒత్తిడులు ఉంటాయి. ఎంతో బిజీగా ఉంటారు. కుటుంబ బాధ్యతలకు సమయం చిక్కదు. కడుపు నిండా తిండి, కంటి నిండా నిద్రా గగనమే. ఇటువంటి వాతావరణంలో నేర్పుతో, ఓర్పుతో ఇంటిని చక్కదిద్దే ఇల్లాలు ఉంటే తప్ప, వారు గొప్ప లక్ష్యాలను సాధించలేరు. అలాంటి సతీమణులను పొందారు కాబట్టే నటనకు పర్యాయపదంగా ఎదిగారు ఈ మహానటులు! ఆ కృతజ్ఞతను వివిధ సందర్భాలలో ప్రకటించేవారు కూడా.
 
  ఎస్వీ రంగారావుగారు తన మేనమామ కుమార్తె అయిన లీలావతిని వివాహం చేసుకున్నారు (1947). గుమ్మడిగారు లక్ష్మీసరస్వతిని (1944), రేలంగిగారు బుచ్చియమ్మను (1933) పరిణయమాడారు. ఆ ఆదర్శ దంపతుల అపురూప ఛాయాచిత్రాలివి.
  సినిమా వారి వైవాహిక జీవితాలు ఒడిదుడుకుల మయం...  కానీ వీరివి ఆనందమయం!
  కారణం... ఒకరికొకరుగా జీవించారు...
  తోడు నీడగా సాగారు...
  సాటివారికి స్ఫూర్తిగా నిలిచారు!
  అన్యోన్య దాంపత్యం అంటే ఏమిటో చూపారు...
  తరువాతి తరానికి జీవితమంటే ఇదని తెలిపారు!!