10వ తరగతి బయాలజీ బిట్ బ్యాంక్

జీవన విధానాలు
 
కిరణజన్య సంయోగక్రియ, శ్వాసక్రియ
 
 1.కార్బోహైడ్రేట్లలో ఉండే శక్తిని విడుదల చేసే క్రియ ----------.
 2.అన్ని జీవక్రియల్లో ---------- ముఖ్యమైన జీవక్రియ.
 3.కిరణజన్య సంయోగక్రియలో---------- వాయువు విడుదలవుతుంది.
 4.విద్యుదయస్కాంత వికిరణంలో ---------- కంటికి కనిపించే కాంతి కంటే ఎక్కువ ధైర్ఘ్య తరంగాలుంటాయి.
 5.ఆకుపచ్చని మొక్కల్లో కిరణజన్య సంయోగక్రియను పరీక్షించే సమయం----------.
 6.వాయువుల మార్పిడి, నీటి ఆవిరిని ఆకుల నుంచి నియంత్రించేవి----------.
 7.---------- దొంతరలను గ్రానా అంటారు.
 8.కిరణజన్య సంయోగక్రియలో పత్రహరిత అణువు ---------- చెందుతుంది.
 9.అయోడిన్‌ను ---------- కలిగి ఉందని కనుక్కోవడానికి ఉపయోగిస్తారు.
 10. కాంతి మీద ఆధారపడే జీవ రసాయన చర్య ----------.
 11.మెల్విన్ కాల్విన్---------- పై పరిశోధనలు చేసి నోబెల్ బహుమతిని పొందారు.
 12.మొక్కలు ఆకుపచ్చ రంగులో ఉంటాయి. ఎందుకంటే ----------.
 13.---------- అనే జీవక్రియ జీవుల జాతిని శాశ్వతంగా ఉంచడానికి సహాయపడుతుంది.
 14.కంటికి కనిపించే కాంతి తరంగ ధైర్ఘ్యం----------.
 15.కాంతి కిరణాలలో ఉండే శక్తిని ----------అంటారు.
 16.శ్వాసక్రియ చెందే పదార్థాన్ని ---------- అంటారు.
 17.మైటోకాండ్రియాలో ఉండే లోపలి ముడుతలను ---------- అంటారు.
 18.ఆక్సిజన్ లేకుండా సూక్ష్మ జీవులు జరిపే శ్వాసక్రియను ---------- అంటారు.
 19.చాలా రకాల బాక్టీరియాలు ఆక్సిజన్ లేనప్పుడు ---------- ఆమ్లాల్ని ఉత్పత్తి చేస్తాయి.
 20.గరిష్ట శ్వాసక్రియ రేటు జరిగే ఉష్ణోగ్రత ----------.
 21.ఫలాలను శీతల స్థలంలో ఉంచినపుడు ---------- రేటు తగ్గుతుంది.
 22.ఒక గదిలో ఫలాలను ---------- ఉష్ణోగ్రత మధ్య ఉంచితే అవి తొందరగా పక్వానికి వస్తాయి.
 23.గ్లూకోజ్ ఆక్సీకరణంలో మొదటి దశను ---------- అంటారు.
 24.సిట్రిక్ ఆమ్లం ఏర్పడేందుకు ఎసిటైల్ కొ ఎంజైమ్ అ, నాలుగు కర్బన పరమాణువులు గల ---------- పదార్థంలో చేరుతుంది.
 25.అఖ్కీలో ఎక్కువ శక్తి ---------- అకర్బన అణువుతో నిల్వ అయి ఉంటుంది.
 26.అఈ్కకి శక్తిమంతమైన ఫాస్పేట్ కలయికను ---------- అంటారు.
 27.గ్లూకోజ్ పైరువిక్ ఆమ్లంగా ఏర్పడినప్పుడు పొందే నికర లాభం ----------.
 28.అఖ్కీని విస్తరించగా ----------.
 29.ఆక్సీకరణ చెందడానికి కణ శ్వాసక్రియలో ఆహార పదార్థాలు ---------- రూపంలో ఉండాలి.
 30.---------- క్రియను జంతువులు జరపలేవు.
 31.గ్లైకాలసిస్ తుది దశలో ఏర్పడే ఆమ్లం ----------.
 32.వాతావరణంలో కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ పరిమాణం ----------.
 33.మైటోకాండ్రియాలను ---------- అని కూడా అంటారు.
 34.కిరణజన్య సంయోగక్రియలో నిలవ ఉండే శక్తి ---------- నుంచి లభిస్తుంది.
 35.ఆక్సీకరణ భాస్వీకరణం ----------లో జరుగుతుంది.
 36.అమీబాలో శ్వాసక్రియ ---------- పద్ధతి ద్వారా జరుగుతుంది.
 37.కప్పలో నాశికలు ---------- లోకి తెరచుకుంటాయి.
 38.వానపాములో హిమోగ్లోబిన్ రక్తంలోని----------లో ఉంటుంది.
 39.బొద్దింక రక్తం ---------- గా ఉంటుంది.
 40.చర్మ శ్వాసక్రియ ---------- లో జరుగుతుంది.
 41.వానపాములో శరీర కుహర ద్రవం ---------- ద్వారా బయటకు వస్తుంది.
 42.వాయునాళాలు ఉన్న జీవి ----------.
 43.ఉపరికుల గల జీవి ----------.
 44.స్వరపేటికను ---------- అని కూడా అంటారు.
 45.మానవుడిలో గాలిగొట్టాన్ని శాస్త్రీయంగా---------- అంటారు.
 46.మానవుడిలో వాయునాళానికి ఆధారాన్ని ఇచ్చే మృదులాస్థి ఉంగరాల ఆకారం ----------.
 47.కంఠబిలం మీద మూతలా పనిచేసే నిర్మాణం ----------.
 48.స్త్రీలలో ---------- శ్వాసకదలికల్లో ప్రముఖ పాత్ర పోషిస్తాయి.
 49. పురుషుల్లో ---------- శ్వాసకదలికల్లో ప్రముఖ పాత్ర పోషిస్తాయి.
 50.వాయుగోణులు --------- ల పరిమాణాలు.
 51.కప్ప చర్మం ఎండిపోతే అది ---------.
 52.బొద్దింకలో శ్వాస రంధ్రాల సంఖ్య ---------.
 53.బొద్దింకలో --------- శ్వాసేంద్రియాలు.
 54.వానపాములో శ్వాసక్రియ ---------ద్వారా జరుగు తుంది.
 55.పుపుస శ్వాసక్రియ --------- ద్వారా జరుగుతుంది.
 
 
 సమాధానాలు
 1) శ్వాసక్రియ; 2) కిరణజన్య సంయోగక్రియ; 3) ఆక్సిజన్; 4) పరారుణ కిరణాలు; 5) మొక్కను 2-3 గంటలు సూర్యకాంతిలో ఉంచిన తర్వాత; 6) పత్ర రంధ్రాలు; 7) థైలకాయిడ్; 8) ఆక్సీకరణం; 9) పిండి పదార్థం; 10) కిరణజన్య సంయోగ క్రియ; 11) కార్బన్ స్థాపన (నిష్కాంతి చర్య); 12) అవి ఆకుపచ్చ కాంతిని పరావర్తనం చేస్తాయి; 13) ప్రత్యుత్పత్తి; 14) 400ఝ  700ఝ; 15) క్వాంటం శక్తి; 16) శ్వాసక్రియాధారాలు; 17) క్రిస్టే; 18) కిణ్వనం; 19) లాక్టిక్; 20) 300 సెంటీగ్రేడ్ నుంచి 400 సెంటీగ్రేడ్; 21) శ్వాసక్రియ; 22) 450 సెంటీగ్రేడ్; 23) గ్లైకాలసిస్; 24)ఆక్సాలో ఎసిటికామ్లం; 25) మూడో; 26) పాస్ఫోరిలేషన్; 27) 2 అఖ్కీలు; 28) ఎడినోసిన్ ట్రై పాస్ఫేట్; 29)గ్లూకోజ్; 30) కిరణజన్య సంయోగ క్రియ; 31) పైరువిక్ ఆమ్లం; 32) 0.03-0.04 శాతం; 33) శక్తి ఉత్పాదక కేంద్రాలు; 34) సూర్యకాంతి; 35) మైటోకాండ్రియా; 36) విసరణ/వ్యాపనం; 37) ఆస్యకుహరం; 38) ప్లాస్మా; 39) తెలుపు; 40) వానపాము/ కప్ప/ సాలమండర్; 41) పృష్ట రంధ్రాలు; 42) బొద్దింక (కీటకాలు); 43) అస్థి చేప; 44) శబ్దపేటిక; 45) వాయునాళం; 46) ‘ఇ’; 47) ఉపజిహ్వక/కొండ నాలుక; 48) పక్కటెముకలు; 49) ఉదర వితానం; 50) ఊపిరితిత్తులు; 51) చర్మం ద్వారా శ్వాసక్రియ జరపలేదు 52) 10 జతలు; 53) వాయునాళాలు; 54) చర్మం; 55) ఊపిరితిత్తులు.
 
 రవాణా వ్యవస్థలు,
 మానవ హృదయ నిర్మాణం
 1ఏకకణ జీవుల్లో పదార్థాల రవాణా--------- ద్వారా జరుగుతుంది.
 2.రక్త రవాణా వ్యవస్థలో --------- పంపు చేసే సాధనం.
 3.కప్ప హృదయంలో కర్ణికలకు వెనుకగా --------- ఉంటుంది.
 4.సరీసృపాల హృదయంలో --------- అసంపూర్ణంగా విభజన చెందిన గది.
 5.ఊపిరితిత్తులకు రక్తాన్ని సరఫరా చేసే హృదయాన్ని --------- అంటారు.
 6.ఏక ప్రసరణ రక్త ప్రసరణ వ్యవస్థ---------లో కని పిస్తుంది.
 7.శోష రసం --------- వ్యవస్థకి చెందుతుంది.
 8.ఎర్రరక్త కణాలు లేని జీవి---------.
 9.బొద్దింకలో --------- కండరాలు రక్తాన్ని హృదయంలోకి పంపడానికి సహాయపడతాయి.
 10.ఉభయ జీవుల్లో మహాసిరలు కలిసి --------- ని ఏర్పాటు చేస్తాయి.
 11.రక్త కోటరాలు ఉన్న జంతువు ---------.
 12.13 గదుల హృదయం ఉన్న జంతువు ---------.
 13.మెగాస్కోలెక్స్‌లో --------- ముఖ్య సిరగా పనిచేస్తుంది.
 14.మెగాస్కోలెక్స్‌లో--------- ముఖ్య ధమనిగా పని చేస్తుంది.
 15.స్వేచ్ఛాయుత రక్త ప్రసరణ వ్యవస్థ --------- లో ఉంటుంది.
 16.నీలి రంగు రక్తం కలిగిన జంతువులు ---------.
 17.పుపుస మహా ధమని --------- నుంచి బయలుదేరు తుంది.
 18.మానవుడిలో సామాన్య రక్తపీడనం --------- ఉంటుంది.
 19.మానవుడి సామాన్య రక్తపీడనం 120/80లో పై సంఖ్య --------- పీడనాన్ని తెలుపుతుంది.
 20.హృదయానికి ఆమ్లజని సహిత రక్తాన్ని తెచ్చేవి ---------.
 21.---------లో అడ్డంకులేర్పడితే గుండెపోటు సంభవిస్తుంది.
 22.ఎడమ కర్ణిక, ఎడమ జఠరికలకు మధ్య కవాటం ---------.
 23.బి.పి.ని కొలిచే పరికరం ---------.
 24.శరీరంలో పైభాగాల నుంచి రక్తాన్ని---------సేకరిస్తుంది.
 25.మానవ శరీరంలో --------- అతి పెద్ద ధమని.
 26.గ్రద్వయ కవాటానికి మరోపేరు ---------.
 27.హృదయంలోని కవాటాలను వాటి స్థానంలో ఉంచ డానికి తోడ్పడే బంధన కణ జాల తంతువులను --------- అంటారు.
 28.ఊపిరితిత్తులకు, హృదయానికి మధ్య జరిగే రక్త ప్రసరణను --------- వలయం అంటారు.
 29.హృదయానికి, శరీర అవయవాలకు మధ్య జరిగే రక్త ప్రసరణను ____ వలయం అంటారు.
 30.రెండు వలయాల్లో రక్తాన్ని పంపు చేసే హృదయాన్ని ____ అంటారు.
 
 సమాధానాలు
 1) విసరణ/ వ్యాపనం; 2) హృదయం; 3) జఠరిక; 4) జఠరిక; 5) పుపుస హృదయం; 6) చేపల; 7) రవాణా; 8) వానపాము; 9) పక్షాకార; 10) సిరాసరణి; 11) బొద్దింక (కీటకాలు); 12) బొద్దింక; 13) పృష్ట రక్త నాళం; 14) ఉదర రక్తనాళం; 15) కీటకాలు; 16) పీత, నత్త; 17) కుడి జఠరిక; 18) 120/80; 19) సిస్టోల్; 20) పుపుస సిరలు; 21) హృదయ ధమని; 22) అగ్రద్వయ కవాటం; 23) స్ఫిగ్మో మానోమీటరు; 24) పూర్వ మహాసిర; 25) దైహిక మహా ధమని; 26) మిట్రల్ కవాటం; 27) స్నాయు రజ్జువులు; 28) పుపుస; 29) దైహిక; 30) ద్వి వలయ ప్రసరణ హృదయం.
 
 రక్తం - దాని అంశాలు, రక్త వర్గాలు
 1.శరీరంలో ------------- ద్రవరూపంలో ఉండే కణజాలం.
 2.------------- రక్తంలోని మాతృక.
 3.రక్తం గడ్డకట్టడంలో -------------ప్రముఖ పాత్ర వహిస్తాయి.
 4.------------- ద్రావణాన్ని సెలైన్ అంటారు.
 5.రక్తంలో ఉండే మొత్తం లవణాల శాతం-------------.
 6.రక్త నాళాల్లో రక్తం గడ్డకట్టకుండా ------------- చూస్తుంది.
 7.రక్తం గడ్డకట్టినప్పుడు, దానిమీద ఉండే స్పష్టమైన ద్రవాన్ని ------------- అంటారు.
 8.రక్తంలోని హెమోగ్లోబిన్ ------------- ని------------- మోసుకు పోతుంది.
 9.ఎర్రరక్త కణాల ఉత్పత్తిని ------------- అంటారు.
 10.ఎర్రరక్త కణాలు ------------- కలిగి ఉండటం వల్ల ఎర్రగా ఉంటాయి.
 11.చిచిచిలను శరీరంలోని సూక్ష్మ రక్షక భటులు అంటారు.
 12.------------- తెల్ల రక్తకణాల అన్నింటిలోనూ అతి చిన్నవి.
 13.కేంద్రకం లేని రక్తకణం -------------.
 14.------------- వంటి క్షీరదాల ఎర్ర రక్తకణంలో కేంద్రకం ఉంటుంది.
 15.ప్లాస్మాలో సుమారు ------------- శాతం కర్బన రసాయనా లుంటాయి.
 16.అతిపెద్ద తెల్ల రక్తకణాలు -------------.
 17.‘’ ఆకారంలో ఉండే కేంద్రకం ఉన్న రక్త కణం-------------.
 18.రెండు తమ్మెల కేంద్రకం ఉన్న రక్తకణం-------------.
 19.అనేక తమ్మెలు కలిగిఉన్న కేంద్రకం ఉన్న రక్తకణం-------------.
 20.మూత్రపిండం ఆకారంలో ఉన్న కేంద్రకం ఉన్న రక్త కణం -------------.
 21.ఎర్ర రక్తకణాల జీవితకాలం సుమారు -------------.
 22.తెల్ల రక్తకణాల జీవిత కాలం-------------.
 23.తెల్ల రక్తకణాలన్నింటి కంటే ------------- సంఖ్య చాలా తక్కువ.
 24.తెల్ల రక్తకణాలన్నింటి కంటే ------------- సంఖ్య చాలా ఎక్కువ.
 25.శరీరంలో ఎలర్జీ ప్రతిచర్యలను తగ్గించేవి -------------.
 26.’అఆ’ రక్త వర్గం ఉన్న వ్యక్తులను------------- అంటారు.
 27.’ై’ రక్త వర్గం గల వ్యక్తులను------------- అంటారు.
 28.ఒక వ్యక్తి రక్తం మరొక వ్యక్తికి అతని సిర ద్వారా ఎక్కించడాన్ని ------------- అంటారు.
 29.అత్యవసర పరిస్థితుల్లో రక్త వర్గం తెలియనప్పుడు రక్త గ్రహీతకు ------------- రక్త వర్గాన్ని ఇవ్వొచ్చు.
 30.’AB’ రక్త వర్గం ఉన్న వ్యక్తులను విశ్వ గ్రహీతలు అనడానికి కారణం -------------.
 31.కారల్ లాండ్ స్టీనర్ ------------- కనిపెట్టారు.
 32.ఒక వ్యక్తి రక్తాన్ని మరొక వ్యక్తికి ------------ ద్వారా ఎక్కిస్తారు.
 33.ప్రతిజనకాలు ’అ’, ’ఆ’ రెండూ లేని రక్త వర్గం------------.
 34.రక్త గుచ్ఛకరణానికి కారణమైన చర్య ------------.
 35.రక్తంలో ప్రతిరక్షకాలుండే స్థానం ------------.
 36.రక్తంలో ప్రతిజనకాలుండే స్థానం ____.
 
 సమాధానాలు
 1) రక్తం; 2) ప్లాస్మా; 3) రక్త ఫలకికలు; 4) 0.9% సోడియం క్లోరైడ్; 5) 0.85-0.9%; 6) హిపారిన్; 7) సీరం; 8) ఆక్సిజన్, కార్బన్ డై ఆక్సైడ్; 9) ఎరిత్రోపాయిసిస్; 10) హిమోగ్లోబిన్; 11) న్యూట్రోఫిల్స్; 12) లింఫోసైట్స్; 13) ఎరిత్రోసైట్స్; 14) ఒంటె; 15) 6-8; 16) మోనోసైట్స్; 17) బేసోఫిల్స్; 18) ఇస్‌నోఫిల్స్; 19) న్యూట్రోఫిల్స్) 20) మోనోసైట్స్; 21) 120 రోజులు; 22) 12-13 రోజులు; 23) బేసోఫిల్స్; 24) న్యూట్రోఫిల్స్; 25) ఇస్‌నోఫిల్స్; 26) విశ్వ గ్రహీతలు; 27) విశ్వదాతలు; 28) రక్త ప్రవేశనం; 29) ’ై’ రక్త; 30) అన్ని రకాల రక్త వర్గాల నుంచి రక్తాన్ని గ్రహించడం వల్ల; 31) రక్త వర్గాలను; 32) సిర; 33) ’ై’; 34) ప్రతిజనకం- ప్రతిరక్షకం చర్య; 35) ప్లాస్మా; 36) ఎర్ర రక్తకణాలు.
 
 ముఖ్య ప్రశ్నలు
 1 మార్కు:
 1.జీవక్రియ అంటే ఏమిటి? కొన్ని జీవక్రియల పేర్లు రాయండి?
 2.శక్తిని విడుదల చేయడానికి ఏ జీవక్రియ ముఖ్యమైంది?
 3.కిరణజన్య సంయోగక్రియకు అవసరమయ్యే కారకాలు ఏమిటి?
 4.కిరణజన్య సంయోగక్రియకు అవసరమయ్యే కారకాలను, దాని తుది ఉత్పత్తులు చూపే సమీకరణాన్ని రాయండి?
 5.చర్యా కేంద్రం అంటే ఏమిటి?
 6.విద్యుదయస్కాంత వికిరణంలోని ఇతర భాగాలను పేర్కొనండి?
 7.శ్వాసక్రియాధారాలు అంటే ఏమిటి? రెండు ఉదాహరణలివ్వండి?
 8.శ్వాసక్రియను నిర్వచించండి లేదా శక్తిని విడుదల చేయడానికి ఏ జీవక్రియ ముఖ్యమైంది?
 9.అత్యంత అనుకూల ఉష్ణోగ్రత అంటే ఏమిటి?
 10.కిణ్వనం అంటే ఏమిటి?
 11.శ్వాసక్రియ ఎన్ని రకాలు? అవి ఏవి?
 12.ఊపిరితిత్తుల ద్వారా జరిగే శ్వాసక్రియనేమంటారు?
 13.జల శ్వాసక్రియ అంటే ఏమిటి?
 14.కేంద్రక పూర్వ జీవులలో మైటోకాండ్రియా ఉండకపోయినా శక్తి ఏ విధంగా ఏర్పడుతుంది?
 15.శక్తికి సంబంధించినంత వరకు కిరణజన్య సంయోగ క్రియకు, శ్వాసక్రియకు బేధం ఏమిటి?
 16.రక్తం తెల్ల రంగులో ఉండే రెండు జంతువులను పేర్కొనండి?
 17.బొద్దింకలో రక్తం రవాణాలో తోడ్పడదు? కారణ మేంటి?
 18.సిరల్లో కంటే ధమనుల్లో ఎక్కువ పీడనం ఎందు కుంటుంది?
 19.అగ్రద్వయ కవాటానికి మరో పేరు ఏమిటి?
 20.మిట్రల్ కవాటం అంటే ఏమిటి? దాని పని ఏమిటి?
 21.ఎక్కువ మొత్తాల్లో కొలెస్ట్రాల్ తీసుకున్నందు వల్ల కలిగే నష్టం ఏమిటి?
 22.సీరం అంటే ఏమిటి?
 23.హెమటాలజీ అంటే ఏమిటి?
 24.ప్లాస్మా, సీరం కంటే ఎలా భిన్నంగా ఉంటుంది?
 25.సెలైన్ అంటే ఏమిటి?
 26.ఎరిత్రోపాయిసిస్ అంటే ఏమిటి?
 27.రక్త ప్రవేశనమంటే ఏమిటి?
 28.విశ్వదాతలంటే ఎవరు? ఎందుకంటారు?
 
 2 మార్కులు:
 1.కిరణజన్య సంయోగక్రియను నిర్వచించండి?
 2.ఆక్సీకరణ, క్షయకరణలలో భేదాల గురించి రాయండి?
 3.ఎలక్ట్రాన్ గ్రహీత అంటే ఏమిటి? కొన్ని ఉదాహరణ లివ్వండి?
 4.మండుట లేదా దహనక్రియ, శ్వాసక్రియల మధ్య భేదాలు రాయండి?
 5.రిఫ్రిజిరేటర్లలో నిల్వ ఉంచిన పండ్లు, కూరగాయలు, గుడ్లు ఎక్కువ కాలం పాడవకుండా ఉంటాయి? కారణమేమిటి?
 6.గ్లైకాలసిస్ గురించి క్లుప్తంగా రాయండి?
 7.వాయునాళం ముడుచుకుపోకుండా ఎలా ఉండగలు గుతుంది?
 8.శక్తికి సంబంధించినంత వరకు కిరణజన్య సంయోగ క్రియకు, శ్వాసక్రియకు మధ్య భేదం ఏమిటి?
 9.కాంతి భాస్వీకరణానికి, ఆక్సీకరణ పాస్ఫోరిలేషన్‌కు మధ్య భేదం ఏమిటి?
 10.ఉభయ జీవుల్లో సిరాసరణి ఎలా ఏర్పడుతుంది?
 11.గుండెపోటు అంటే ఏమిటి? దీనివల్ల కలిగే నష్టం ఏమిటి?
 12.ఒక వ్యక్తి బి.పి 120/80 అని రాశారు. ఇది వేటిని తెలుపుతుంది?
 13.హృదయ స్పందన గురించి క్లుప్తంగా రాయండి?
 14.ఎర్ర రక్తకణాల స్మశాన వాటిక అని దేనినంటారు?
 15.రక్త ప్రవేశనం ఎలా చేస్తారు? రక్తాన్ని ఎవరు దానం చేయొచ్చు?
 16.రక్త గుచ్ఛకరణం గురించి క్లుప్తంగా రాయండి?
 17.విశ్వదాతలు అని ఎవరినంటారు? విశ్వ గ్రహీతలు అని ఎవరినంటారు?
 
 4 మార్కులు:
 1.కిరణజన్య సంయోగక్రియకు కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ అవసరమని ఎలా నిరూపిస్తావు?
 2.కిరణజన్య సంయోగక్రియలో కార్బన్ స్థాపన గురించి వివరించండి?
 3.కిరణజన్య సంయోగక్రియకు కాంతి లేదా వెలుతురు అవసరమని ఎలా నిరూపిస్తావు?
 4.కిరణజన్య సంయోగక్రియలో విడుదలైన వాయువు ఆక్సిజన్ అని నిరూపించే ప్రయోగం రాయండి?
 5.శ్వాసక్రియలో వేడిమి విడుదలవుతుందని ఎలా చూపించగలం?
 6.మైటోకాండ్రియా నిర్మాణాన్ని పట సహాయంతో వివరించండి?
 7.అవాయు శ్వాసక్రియ, వాయు సహిత శ్వాసక్రియ మధ్య భేదాలను పట్టిక రూపంలో రాయండి?
 8.కిరణజన్య సంయోగక్రియకు, శ్వాసక్రియకు మధ్య భేదాలను రాయండి?
 9.కుడి, ఎడమ జఠరికల మధ్య భేదాలను రాయండి?
 10.కుడి, ఎడమ కర్ణికల మధ్య భేదాలను రాయండి?
 11.అధిక రక్త పీడనం అంటే ఏమిటి? అది ఎలా కలుగుతుంది? ఇది కలగకుండా తీసుకోవలసిన జాగ్రత్తలేవి?
 12.ఎర్ర రక్తకణాలు, తెల్ల రక్తకణాల మధ్య తేడాలేవి?
 13.మానవుడిలో వివిధ రక్త వర్గాలను వర్ణించండి?
 
 5 మార్కులు (పటాలు):
 1.ఆకు అడ్డుకోత పటం గీసి, భాగాలు గుర్తించండి?
 2.కిరణజన్య సంయోగక్రియకు, ఆకు అనుకూలమైన నిర్మాణం పటం గీసి, భాగాలు గుర్తించండి?
 3.మైటోకాండ్రియా నిర్మాణం చూపే పటం గీసి, భాగాలను గుర్తించండి?
 4.మానవుడి ఊపిరితిత్తుల పటం గీసి, భాగాలను గుర్తించండి?
 5.మానవ హృదయం కవాటాల స్థానాన్ని చూపే పటం గీసి, భాగాలను గుర్తించండి?
 6.మానవ హృదయం అంతర్నిర్మాణం పటం గీసి, భాగాలు గుర్తించండి?
 
 నియంత్రణ- సమన్వయం
 
 మొక్కలు, జంతువులలో రసాయనిక సమన్వయం
 1.పరిసరాల్లో కలిగే మార్పులకు ఒక జీవి అనుక్రియ చూపే లక్షణాన్ని ------------ అంటారు.
 2.మొక్కలలో పెరుగుదల పదార్థాలుంటాయని మొదటి సారిగా ప్రతిపాదించింది ------------.
 3.మొక్కల్లో ఆక్సిన్లు తయారయ్యే స్థలం ------------.
 4.ఆక్సిన్లు వేర్ల ------------ ను ప్రోత్సహిస్తాయి.
 5.ద్విదళ బీజ కలుపు మొక్కలను నాశనం చేసే రసాయనం పేరు ------------.
 6.జిబ్బరెల్లా ప్యూజికొరై వరి పంటలో ------------ వ్యాధిని కలిగిస్తుంది.
 7.అనిషేక ఫలాలు అంటే ------------ ఫలాలు.
 8.కొన మొగ్గ పార్శ్వపు మొగ్గలను అదుపు చేయడాన్ని ------------ అంటారు.
 9.పత్రాలు, ఫలాలు రాలడం ------------ అనే హార్మోన్ వల్ల జరుగుతుంది.
 10.వాయువుల మార్పిడి, ఆకు నుంచి ఆవిరి రూపంలో బయటకు పోయే నీటిని నియంత్రించేది ------------.
 11.ప్రత్యేకంగా కణ విభజనను ప్రోత్సహించే హార్మోన్ పేరు ------------.
 12.మొక్కల్లో నీరు నష్టపోకుండా సహకరించే హార్మోన్ ------------.
 13.ఫలాలు ముందుగా పక్వానికి వచ్చేందుకు ------------ రసా యనం సహకరిస్తుంది.
 14.పొట్టి మొక్కలను పొడవు చేయడంలో ------------ ప్రముఖ పాత్ర వహిస్తాయి.
 15.ఇండోల్ ఎసిటిక్ ఆమ్లం అనే రసాయన యౌగికాన్ని సాధారణంగా ------------ అని అంటారు.
 16.వినాళ గ్రంథులు వాటి స్రావాలను ------------ లోకి విడుదల చేస్తాయి.
 17.మెదడులో వాయునాళానికి దగ్గరగా ఉండే గ్రంథిని ------------ అంటారు.
 18.రక్తంలో ------------ పరిమాణం తక్కువైనప్పుడు గ్లూకగా న్ స్రవిస్తుంది.
 19.పిండ ప్రతిస్థాపనకు సహాయపడే హార్మోన్ ------------.
 20.గ్లైకోజన్‌ను గ్లూకోజుగా మార్చే హార్మోన్ ------------.
 21.------------ ని మిశ్రమ గ్రంథి అంటారు.
 22.కార్టిసాల్ అనే హార్మోన్‌ను స్రవించేది ------------.
 23.అవయవాలను సమన్వయపరిచే రసాయన పదార్థాల ను ------------ అంటారు.
 24.తగినంత మొత్తాల్లో వాసోప్రెస్సిన్ ఉత్పత్తి కాకపోతే ------------ వ్యాధి కలుగుతుంది.
 25.ఆహారంలో తగినంత అయోడిన్ లేకపోతే ------------ గ్రంథి పరిమాణంలో పెద్దదవుతుంది.
 26.పారాథార్మోన్ అధికంగా ఉత్పత్తి అయితే అది ------------ అనే స్థితికి దారి తీస్తుంది.
 27.జరాయువు ఏర్పడటంలో సహాయం చేసే హార్మోన్‌ను ------------ అంటారు.
 28.శరీరంలో అతి ముఖ్యమైన గ్రంథి ------------.
 29.నాడీ మండలానికి, అంతస్రావీ గ్రంథి వ్యవస్థకు వారధిలా పని చేసే గ్రంథి ____.
 30.____ లోపం వల్ల డయాబెటిస్ మిల్లిటస్ వ్యాధి కలుగుతుంది.
 31.____ హార్మోన్ ఉత్పత్తికి అయోడిన్ అవసరం.
 32.మానసిక ఉద్రేకాలను కలిగించే హార్మోన్ ____.
 
 సమాధానాలు
 1) క్షోభ్యత; 2) చార్లెస్ డార్విన్; 3) విభాజ్య కణాలు; 4) పెరుగుదలను; 5) 2,4-ఈ; 6) తెలివి తక్కువ మొలక; 7) విత్తనాలు లేని ఫలాలు; 8) అగ్రాధిక్యత; 9) అబ్‌సిసిక్ ఆమ్లం; 10) అబ్‌సిసిక్ ఆమ్లం; 11) సైటోకైనిన్; 12) అబ్‌సిసిక్ ఆమ్లం; 13) ఇథైలిన్; 14) జిబ్బరెల్లిన్లు; 15) ఆక్సిన్; 16) రక్తం; 17) అవటు గ్రంథి; 18) గ్లూకోజ్; 19) ప్రోజెస్టిరాన్; 20) గ్లూకాగాన్, 21) క్లోమం; 22) అడ్రినల్ గ్రంథి; 23) హార్మోనులు; 24) డయాబిటస్ ఇన్‌సిపిడస్; 25) అవటు; 26) టిటాని; 27) ప్రోజెస్టిరాన్, 28) పీయూష గ్రంథి; 29) పీయూష గ్రంథి; 30) థైరాక్సిన్; 31) ఇన్సులిన్, 32) ఎడ్రినలిన్.
 
 మానవ నాడీ వ్యవస్థ
 1.శరీరానికి లోపల, వెలుపల జరిగే మార్పులను గ్రహించే వ్యవస్థ -----------.
 2.నాడీ మండలం, శరీరం లోపల, వెలుపల జరిగే మార్పులను ----------- ద్వారా గ్రహిస్తుంది.
 3.నాడీ కణాలకు ----------- కణాలు, పోషక పదార్థాన్ని అందజేస్తాయి.
 4.వార్తలను గ్రహించి, వాటిని సంశ్లేషించి, సమన్వయ పరిచే ముఖ్య కేంద్రం -----------.
 5.నాడీ కణ దేహం నుంచి వార్తలను తీసుకొని పోయే భాగాన్ని ----------- అంటారు.
 6.నాడీ కణదేహంలో ----------- అనే కణికలుంటాయి.
 7.పోలియో వంటి వ్యాధుల్లో వైరస్‌తో నశించేవి ----------- నాడీ కణాలు.
 8.నిస్సల్ కణికలు గల కణాలు -----------.
 9.ఒక క్రమంలో మైలీన్ తొడుగులో ఉండే ఖాళీలను ----------- అంటారు.
 10.-----------నాడులు, మెదడు, వెన్నుపాము నుంచి వార్తలను కండరాలకు తీసుకుపోతాయి.
 11.జ్ఞానాంగాల నుంచి ప్రచోదనాలు మెదడు లేదా వెన్నుపాముకు----------- నాడుల ద్వారా చేరుతాయి.
 12.శరీరంలో టెలిఫోన్ వైర్లలా పనిచేసే నిర్మాణాలు-----------.
 13.నాడీకణం ఉద్దీపనాలకు గురైనప్పుడు ఉత్పత్తయ్యే విద్యుత్ -----------.
 14.నాడీ కణ దేహానికి మరొక పేరు -----------.
 15.శరీరంలో టెలిఫోన్ ఎక్స్ఛేంజ్ లేదా రిలేస్టేషన్ మాదిరి పనిచేసే నిర్మాణం -----------.
 16.మానవుడిలో మెదడు ఉండే అస్థికలతో తయారైన పెట్టెను ----------- అంటారు.
 17.మెదడులోని కణాలకు ----------- పోషక పదార్థాలను అందజేస్తుంది.
 18.హృదయ స్పందనలు ----------- కపాల నాడి ఆధీనంలో ఉంటాయి.
 19.మెదడును కప్పి ఉంచే వెలుపలి, మధ్య పొరల మధ్య ఉండే ద్రవం -----------.
 20.మెదడును కప్పి ఉంచే బయటి పొర -----------.
 21.మెదడును కప్పి ఉంచే లోపలి పొర -----------.
 22.మస్తిష్కం ఉపరితల వైశాల్యాన్ని వృద్ధి చేసేవి -----------.
 23.మానవునిలో వెన్నునాడుల జతల సంఖ్య -----------.
 24.మానవునిలోని కపాలనాడుల జతల సంఖ్య-----------.
 25.మానవుడిలో పరిధీయ నాడుల జతల సంఖ్య-----------.
 26.ముందు మెదడుని-----------అని కూడా అంటారు.
 27.మెదడులో అతిపెద్ద భాగం-----------.
 28.మస్తిష్కంలో వెలుపలి బూడిద రంగు భాగాన్ని----------- అంటారు.
 29.మస్తిష్కార్థ గోళాలకు దిగువున ఉండే మెదడు భాగాన్ని ----------- అంటారు.
 30.మెదడులో శరీరం, వివిధ చర్యలను నియంత్రించే ఉన్నత కేంద్రం -----------.
 31.ముందు, మధ్య మెదడులను కలిపే మెదడు భాగం -----------.
 32.వెన్నుపాము అడ్డుకోతలో ఏ ఆకారంలో ఉండే పదార్థం -----------.
 33.వెన్నునాడులన్నీ ----------- నాడులు.
 34.మెదడు ఉపరితలం మీద ఉండే గట్ల వంటి వాటిని ----------- అంటారు.
 35.గైరీల మధ్య ఉండే గాడులను----------- అంటారు.
 36.శరీరం సమతాస్థితిని, భూమి మీద శరీరం ఉండే స్థితులను నిర్వహించేది -----------.
 37.శ్వాసక్రియ, హృదయ స్పందన, రక్త పీడనం వంటి అతి ముఖ్య చర్యలను నియంత్రించే కేంద్రాలు ----------- లో ఉంటాయి.
 38.ఆకస్మికంగా, మనకు తెలియకుండా జరిగి, ఆపద నుంచి రక్షించే చర్యలను ----------- చర్యలంటారు.
 39.ఉద్దీపనాల సమాచారాన్ని వెన్నుపాములోని ----------- విశ్లేషిస్తాయి.
 40.నిబంధన సహిత ప్రతిచర్యలపై ----------- అనే రష్యా శాస్త్రవేత్త పరిశీలన చేశారు.
 41.మన జాతీయ గీతాన్ని వినగానే, మనం లేచి నిలబడటం ఒక ----------- చర్య.
 42.1990 నుంచి 2000 సంవత్సరం వరకు గల దశాబ్దాన్ని ----------- అంటారు.
 43.శరీరం మొత్తం బరువులో మెదడు బరువు సుమారు -----------.
 44.అసంకల్పిత ప్రతీకార చర్య నిర్మాణాత్మక, క్రియాత్మక యూనిట్‌ని ----------- అంటారు.
 45.అసంకల్పిత ప్రతీకార చర్యలు నాడీ మండలంలోని ____ ఆధీనంలో ఉంటాయి.
 46.జంతురాజ్యంలో అతి క్లిష్టమైన నిర్మాణంగా పరిగ ణించేది ____.
 47.మానవుని మెదడులో____ బిలియన్లకు పైగా నాడీ కణాలుంటాయి.
 48.మానవుడు తీసుకొనే మొత్తం ఆక్సిజన్‌లో మెదడు ____ శాతం ఆక్సిజన్‌ను వినియోగించుకుంటుంది.
 
 సమాధానాలు
 1) నాడీ వ్యవస్థ; 2) గ్రాహకాలు; 3) గ్లీయల్; 4) మెదడు; 5) ఏగ్జాన్; 6) నిస్సల్ కణికలు; 7) చాలక; 8) నాడీ కణాలు; 9) రన్‌వీర్ కణుపులు; 10) చాలక; 11) జ్ఞాన; 12) నాడులు; 13) 55 మిల్లీ వోల్టులు; 14) సైటాన్/ పెరికార్యా; 15) వెన్నుపాము; 16) కపాలం; 17) మస్తిష్క మేరుద్రవం; 18) 10వ వేగస్; 19) మస్తిష్క మేరుద్రవం; 20) వరాశిక; 21) మృద్వి; 22) గైరి; 23) 31 జతలు; 24) 12 జతలు; 25) 43 జతలు; 26) మస్తిష్కం; 27) మస్తిష్కం; 28) మస్తిష్క వల్కలం; 29) ద్వారగోర్థం; 30) మస్తిష్కం; 31) ద్వారగోర్థం; 32) బూడిద రంగు పదార్థం; 33) మిశ్రమ; 34) గైరీ; 35) సల్సి; 36) అనుమస్తిష్కం; 37) మజ్జాముఖం; 38) అసంకల్పిత ప్రతీకార; 39) మధ్యస్థ నాడీకణాలు; 40) ఇవాన్‌పావ్‌లోవ్; 41) నిబంధన సహిత; 42) మెదడు; 43) రెండు శాతం; 44) ప్రతీకార చర్యాచాపం; 45) వెన్నుపాము; 46) మెదడు; 47) 10; 48) 2.
 
 ముఖ్య ప్రశ్నలు
 1 మార్కు:
 1.అగ్రాధిక్యం అంటే ఏమిటి?
 2.ఒక మొక్క చివరి భాగాన్ని కత్తిరిస్తే ఏమవుతుంది? దానికి కారణమేమిటి?
 3.విత్తనాలు లేని ఫలాలు ఏర్పడటానికి ఏ రసాయన పదార్థం ఉపయోగిస్తారు?
 4.ద్విదళ బీజ కలుపు మొక్కలను నాశనం చేయడానికి ఉపయోగించే రసాయనం ఏది?
 5.క్షోభ్యత అంటే ఏమిటి?
 6.మిశ్రమ గ్రంథి అంటే ఏమిటి? ఉదాహరణనివ్వండి?
 7.సింపుల్ గాయిటర్ ఎందుకు ఏర్పడుతుంది?
 8.నిర్వాహక కణజాలం అంటే ఏమిటి?
 9.డయాబెటిస్ ఇన్‌సిపిడస్ అంటే ఏమిటి?
 10.ఇన్సులిన్ నిర్వర్తించే పని ఏమిటి?
 11.నిస్సల్ కణికలు అంటే ఏమిటి? ఇవి ఎక్కడుంటాయి?
 12.సైనాప్స్ అంటే ఏమిటి?
 13.మెదడును కప్పి ఉంచే పొరలేవి?
 14.అసంకల్పిత ప్రతీకార చర్యలు మనకు ఏ విధంగా ఉపయోగపడతాయి?
 15.ప్రతీకార చర్యాచాపం అంటే ఏమిటి?
 16.మెదడు దశాబ్దం అని దేన్ని అంటారు?
 17.ప్రతీకార చర్యలు అంటే ఏమిటి?
 
 2 మార్కులు:
 1.మొక్కల్లో పెరుగుదల నియంత్రణ పదార్థాలంటే ఏమిటి? ఉదాహరణ ఇవ్వండి?
 2.అగ్రాధిక్యం అంటే ఏమిటి? అది మొక్కలపై ఎలాంటి ప్రభావాన్ని చూపుతుంది?
 3.టిటాని గురించి క్లుప్తంగా రాయండి?
 4.వినాళ గ్రంథులు అంటే ఏమిటి? వివరించండి?
 5.డయాబెటిస్ మిల్లిటస్ లేదా మధుమేహ వ్యాధి గురించి క్లుప్తంగా రాయండి?
 6.ఈస్ట్రోజన్ చేసే పనులేవి?
 7.ప్రొజెస్టిరాన్ చేసే పనులేవి?
 8.ఏక్జాన్, డెండ్రైట్ల మధ్య భేదాలేవి?
 9.అపవాహి, అభివాహి నాడుల మధ్య భేదాలేవి?
 10.క్రియాత్మక కరెంట్ లేదా నాడీ ప్రచోదనం అంటే ఏమిటి?
 11.ఏక్జాన్, డెండ్రైట్లను ఎలా గుర్తుపడతారు?
 12.గెరీ, సల్సి అంటే ఏమిటి? వీటి వల్ల కలిగే ఉపయోగం ఏమిటి?
 13.వెన్నుపాము విధులేవి?
 14.మస్తిష్కమేరు ద్రవం ఎక్కడ ఉంది? దాని విధులేమిటి?
 15.మానవుడి మెదడు ఏ విధంగా అఘాతాల నుంచి రక్షణ పొందుతుంది?
 16.ఏదైనా వేడి వస్తువు మీ చేతిని తాకితే వెంటనే మీకు తెలియకుండానే చేతిని ఎలా వెనుకకు తీసుకుంటారో తెలియజేయండి?
 17.ప్రతీకార చర్యా చాపం గురించి క్లుప్తంగా రాయండి?
 
 4 మార్కులు:
 1.మొక్కల్లో సైటోకైనిన్ల ప్రభావం ఏమిటి?
 2.ఆక్సిన్లు అంటే ఏమిటి? అవి మొక్కల పెరుగుదలను ఎలా ప్రభావితం చేస్తాయి?
 3.మొక్కల పెరుగుదల అభివృద్ధిలో జిబ్బరెల్లిన్ల పాత్ర ఏమిటి?
 4.మొక్కల పెరుగుదల పదార్థాలు ఒకదానికొకటి సహకరిస్తాయి (లేదా) అవి ఒకదానికొకటి విరుద్ధంగా పనిచేస్తాయి. - ఈ వాక్యాన్ని సమర్థించడానికి కొన్ని ఉదాహరణలివ్వండి?
 5.శరీరంలో పీయూష గ్రంథి ప్రాముఖ్యం ఏమిటి? ఈ గ్రంథి విడుదల చేసే హార్మోన్లను పేర్కొని, వాటి చర్యలను తెలపండి?
 6.అధివృక్క గ్రంథుల గురించి రాయండి?
 7.నాడీ కణాన్ని పటం సహాయంతో వర్ణించండి?
 8.మానవ మస్తిష్క నిర్మాణాన్ని వివరించండి?
 9.వెన్నుపాము నిర్మాణం గురించి క్లుప్తంగా రాయండి?
 10.ప్రతీకార చర్యాచాపంలో భాగాలు, వాటి చర్యలను తెలపండి?
 11.నిబంధన సహిత, నిబంధన రహిత ప్రతిచర్యలకు భేదాలను రాయండి?
 
 ప్రత్యుత్పత్తి
 
 మొక్కల్లో అలైంగిక, లైంగిక ప్రత్యుత్పత్తి
 1.అలంకరణకు, ఉద్యానవన మొక్కల అభివృద్ధికి ఉపయోగించే ప్రత్యుత్పత్తి విధానం ---------.
 2.చామంతి మొక్క సాధారణంగా --------- ద్వారా వ్యాప్తి చెందుతుంది.
 3.రణపాలాకు మీద ఉండే మొగ్గలను --------- అంటారు.
 4.కాండం ఛేదనంలో కాండానికి ఏటవాలు గాయం చేసే స్థలం ---------.
 5.ఈస్ట్‌లో సాధారణంగా జరిగే అలైంగికోత్పత్తి విధానం ---------.
 6.కరివేప, వేప మొక్కల్లో శాఖీయోత్పత్తికి తోడ్పడేవి ---------.
 7.మొక్క కణం నుంచి పూర్తిగా ఒక మొక్క ఏర్పడే శక్తిని --------- అంటారు.
 8.--------- వర్థన యానంలో ఉపయోగించి సామాన్యంగా ఏకస్థితిక మొక్కలను తయారు చేస్తారు.
 9.లైంగికోత్పత్తిలో తర్వాత తరం మొక్కల్లో కొత్త లక్షణాలు ఏర్పడటానికి కారణం ---------.
 10.జాతి పరిణామక్రియలో ప్రకృతి వరణానికి ఎక్కువగా సహాయపడేది ---------.
 11.బ్యాక్టీరియా, యూగ్లీనాలో జరిగే అలైంగిక ప్రత్యుత్పత్తి విధానం ---------.
 12.ఆస్పర్ జిల్లస్‌లో --------- అనే నిర్మాణం చివర సిద్ధబీజాలు ఏర్పడతాయి.
 13.కణజాల వర్థనంలో ఏ మొక్క నుంచి కణాలను వేరు చేసి తీస్తామో దానిని --------- అంటారు.
 14.కణజాల వర్థనాల్లో ఎక్స్‌ప్లాంట్ కణాలు విభజన చెందడం వల్ల ఏర్పడిన నిర్దిష్ట ఆకారం లేని కణజాలాన్ని --------- అంటారు.
 15.అండాశయంలో పెరగని పిండాలను వర్థన యానంలో పెంచడాన్ని --------- అంటారు.
 16.కణజాల వర్థన విధానాన్ని కనుగొన్న శాస్త్రవేత్త---------.
 17.కణజాల వర్థనం ద్వారా మన దేశానికి చెందిన శాస్త్రజ్ఞులు --------- ఏకస్థితిక మొక్కల్ని పెంచవచ్చని నిరూపించారు.
 18.పురుష సంయోగబీజం, స్త్రీ బీజంతో సంయోగం చెందిన తర్వాత ఏర్పడే కణాన్ని --------- అంటారు.
 19.లైంగిక ప్రత్యుత్పత్తికి ముఖ్యంగా అవసరమయ్యే పుష్పభాగాలు ---------.
 20.పుష్పంలో మూడో వలయంలో---------అమరి ఉంటుంది.
 21.3 కేంద్రకం --------- కేంద్రకంతో, పురుష కేంద్రకం పిండకోశంలో కలవడం వల్ల ఏర్పడుతుంది.
 22.ఫలదళాలు --------- లో ఉంటాయి.
 23.పరాగ మాతృకణంలో --------- విభజన జరుగుతుంది.
 24.పురుష సంయోగ బీజం --------- తో సంయోగం చెందితే అంకురచ్ఛద కేంద్రకం ఏర్పడుతుంది.
 25.ఫలదీకరణం చెందిన తర్వాత కూడా ఉపయోగపడే పుష్ప భాగం ---------.
 26.బాగా ఏర్పడిన పిండంలో వేరుభాగాన్ని సూచించేది ---------.
 27.పిల్లతరంలో జన్యువైవిధ్యం ఉండటానికి సాధార ణంగా --------- ప్రత్యుత్పత్తిని ఆచరిస్తారు.
 28.--------- విభజన వల్ల రెండు జనకుల ఉత్పత్తి కణాల్లో ఉండే క్రోమోజోమ్‌ల సంఖ్య సగానికి తగ్గుతుంది.
 29.పుప్పొడి రేణువుల అధ్యయనాన్ని --------- అంటారు.
 30.అండంలోని కణజాలాన్ని --------- అంటారు.
 31.అండాశయంలో ఉబ్బిన భాగం నుంచి అండాలు పెరిగే భాగం పేరు ---------.
 32.పిండకోశంలో ఫలదీకరణం చెందే సమయంలో ద్వయస్థితికలో ఉండే భాగం---------.
 33.ఫలదీకరణం చెందిన తర్వాత మొదటిసారిగా ఉండే ద్వయస్థితిక భాగం---------.
 34.పిండకోశంలో పరాగనాళం స్త్రీ బీజకణం దగ్గరకు కదిలేటట్లు సహాయపడేవి---------.
 
 సమాధానాలు
 1) శాఖీయోత్పత్తి; 2) పిలకమొక్కల; 3) పత్రోపరిస్థిత కోరకాలు; 4) కణుపు కింద భాగం; 5) కోరకీభవనం; 6) వేరుమొగ్గలు; 7) టోటిపొటెన్సీ; 8) పరాగ రేణువులను; 9) క్రోమోజోమ్‌లు; 10) లైంగికోత్పత్తి; 11) ద్విధావిచ్ఛిత్తి; 12) కొనిడియోఫోర్; 13) ఎక్స్‌ప్లాంట్; 14) కాల్లస్; 15) పిండసంరక్షణ; 16) హెబర్‌లాండ్; 17) షిప్రగుహ, సతీష్ మహేశ్వరి; 18) సంయుక్త బీజం; 19) కేశరావళి, అండకోశం; 20) కేసరావళి; 21) ద్వితీయ; 22) అండకోశం; 23) క్షయకరణ; 24) ద్వితీయ కేంద్రకం; 25) అండం; 26) ప్రథమ మూలం; 27) లైంగిక; 28) క్షయకరణ; 29) సిద్ధబీజ శాస్త్రం; 30) అండంతః కణజాలం; 31) అండన్యాసస్థానం; 32) ద్వితీయ కేంద్రకం; 33) సంయుక్త బీజం; 34) సినర్జీడ్‌లు.
 
 జంతువుల్లో లైంగిక ప్రత్యుత్పత్తి
 1.పేరమీషియం --------- ద్వారా లైంగిక ప్రత్యుత్పత్తి జరుపుతుంది.
 2.వానపాములో ఫలదీకరణం --------- లో జరుగుతుంది.
 3.ఈగలో --------- ఫలదీకరణం చెందిన అండాల విడుదలలో సహాయపడుతుంది.
 4.కప్పలోని ఏంప్లక్సరీ మెత్తలు--------- లో తోడ్పడతాయి.
 5.బాహ్య ఫలదీకరణం జరిపే జంతువులు---------.
 6.సంయోగం ద్వారా ప్రత్యుత్పత్తి జరిపే జీవి ---------.
 7.సంయోగం ఒక ---------.
 8.ద్విధావిచ్ఛితి వల్ల కోల్పోయిన శక్తిని తిరిగి సంపాదించడానికి పేరమీషియం జరిపే చర్య---------.
 9.పేరమీషియంలో సూక్ష్మ కేంద్రకం ఆధీనంలో ఉండే చర్య ---------.
 10.మెగాస్కోలెక్స్‌లో ముష్కాలు ఉండే ఖండితాలు---------.
 11.వానపాములో శుక్రగ్రాహికలో నిల్వ చేసేవి ---------.
 12.కప్పలో మూత్ర జననేంద్రియ నాళంగా పనిచేసే నాళం ---------.
 13.కప్ప మిల్ట్‌లో ఉండేవి---------.
 14.కప్ప స్పాన్‌లో ఉండేవి---------.
 15.పురుష బీజకణాన్ని --------- అంటారు.
 16.అంతర ఫలదీకరణంలో --------- స్త్రీ జీవి శరీరంలో ప్రవేశపెట్టడం జరుగుతుంది.
 17.వానపాము వేరొక వానపాము నుంచి గ్రహించిన శుక్రకణాలను---------లో నిల్వచేస్తుంది.
 18.స్వరకోశాలు --------- కప్పలో ఉంటాయి.
 19.కప్ప అండంలో వర్ణక పదార్థంతో నల్లగా ఉండే భాగాన్ని --------- అంటారు.
 20.కప్ప అండంలో పీతకం ఉండే తెల్లని భాగాన్ని --------- అంటారు.
 21.సంయుక్త బీజం జరిపే విభజనలు ---------.
 22.పేరమీషియంలో శారీరక చర్యలను నియంత్రించే కేంద్రకం ---------.
 23.ఒక సంయోగకం ఉత్పత్తి చేసే పిల్ల జీవుల సంఖ్య ---------.
 24.వానపాములో గుడ్లతిత్తిని ఏర్పాటు చేసేది---------.
 25.సంపర్కంలో తోడ్పడే ఏంప్లక్సరీ మెత్తలు ఉన్న జంతువు ---------.
 26.అండకణంలోనికి చొచ్చుకొని పోయేందుకు ఉపయోగపడే శుక్రకణ నిర్మాణం---------.
 27.వానపాములో క్లైటెల్లమ్‌లో ఉబ్బి ఉన్న ఖండితాలు ____.
 28.లైంగిక ద్విరూపకత చూపే జంతువులు ____.
 
 సమాధానాలు
 1) సంయోగం; 2) గుడ్లకోశం; 3) అండశబిక; 4) సంపర్కం; 5) కప్ప, చేప; 6) పేరమీషియం; 7) లైంగిక ప్రత్యుత్పత్తి; 8) సంయోగం; 9) ప్రత్యుత్పత్తి; 10) 10, 11; 11) శుక్రకణాలు; 12) మూత్రనాళం; 13) శుక్ర కణాలు; 14) అండాలు; 15) శుక్రకణం; 16) శుక్రకణాలు; 17) శుక్రగ్రాహిక; 18) మగ; 19) జాంతవ ధృవం; 20) బృహత్‌ఖండ ధృవం; 21) సమ విభజనం; 22) స్థూల కేంద్రకం; 23) 4 24) క్లైటెల్లమ్; 25) మగ కప్ప; 26) ఏక్రోజోమ్, 27) 14 నుంచి 17 ఖండితాలు; 28) వానపాము, జలగ.

మానవ ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థ
1.మూడో నెల గర్బధారణ నుంచి పిండాన్ని ....... అంటారు.
2.ప్రతిస్థాపనంలో పిండం ....... కుడ్యానికి అంటిపెట్టుకుంటుంది.
3.పిండం కణ వృద్ధి కోసం అది .......  కణవిభజన పద్ధతిని అవలంబిస్తుంది.
4.శుక్రకణానికి ఉండే .......  ఫలదీకరణలో సహాయ పడుతుంది.
5.పౌరుష గ్రంథి మానవ .......  వ్యవస్థలో ఒక అనుబంధ గ్రంథి.
6........  నిర్మాణంలో గ్రాఫియన్ పుటికలు ఉంటాయి.
7.పుటిక నుంచి విడుదలయ్యే అండం....... లోకి ప్రవేశిస్తుంది.
8.స్త్రీలలో ఒకసారి విడుదలయ్యే అండాల సంఖ్య....... .
9.ముష్కాలను ఉత్పత్తి చేసే హార్మోన్ ....... .
10.భ్రూణం, గర్భాశయ కుడ్యానికి .......  ద్వారా అంటి పెట్టుకుంటుంది.
11.రుతు చక్రాన్ని అదుపుచేసే హార్మోన్‌లు .......  పూర్వ లంబిక నుంచి ఉత్పత్తి అవుతాయి.
12........  లో ఉండే గ్రాఫియన్ పుటికలు .......  విడుదల చేస్తాయి.
13.ముష్కం....... ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థలో ఉండే నిర్మాణం.
14.శుక్రోత్పాదిక నాళికలు ఉన్న అవయవం.......
15.శుక్రోత్పాదిక నాళికల నుంచి శుక్రకణాలు .......  లోకి ప్రవేశిస్తాయి.
16.ఫోలికల్ స్టిమ్యులేటింగ్ హార్మోన్ ఉత్పత్తి చేసే నిర్మాణం.......
17.ల్యూటినైజింగ్ హార్మోన్‌ను ఉత్పత్తి చేసే నిర్మాణం ....... .
18.శుక్ర కణాలు చలించడానికి అవసరమైన శక్తిని .......  ఉత్పత్తి చేస్తుంది.
19.పగిలిన పుటికను....... అంటారు.
20.పుటిక పగిలిన తర్వాత అది కార్పస్‌లూటియమ్‌గా మారడాన్ని ప్రోత్సహించేది.......
22.యాంత్రిక అఘాతాల నుంచి పిండానికి రక్షణనిచ్చేవి ....... .
23.మానవులలో గర్భావధి కాలం సుమారు ....... .
24.భారత ప్రభుత్వం బాల్య వివాహాల అదుపు చట్టాన్ని .......  సంవత్సరంలో ప్రవేశపెట్టింది.
25.స్త్రీ బీజ కోశంలో సంచిల్లాంటి నిర్మాణాలను .......  అంటారు.
26.గ్రాఫియన్ పుటిక నుంచి అండం విడుదలవడాన్ని .......  అంటారు.
27.స్త్రీ ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థలో జరిగే మార్పుల చక్రాన్ని .......  అంటారు.
28.గర్భధారణ జరిగిన 12వ వారానికి....... ఏర్పడుతుంది.
29.శుక్ర కణానికి ఉండే ఏక్రోజోమ్ శారీరక ....... చర్యల్లో తోడ్పడుతుంది.
30.స్త్రీలలో ఫలదీకరణ జరిగే భాగం ....... .

సమాధానాలు
1) భ్రూణం; 2) గర్భాశయ; 3) సమ; 4) ఏక్రోజోమ్; 5) ప్రత్యుత్పత్తి; 6) అండాల; 7) ఫెల్లోపియన్ నాళం; 8) 1; 9) టెస్టోస్టిరాన్; 10) జరాయువు; 11) పీయూష గ్రంథి; 12) అండకోశాల, అండాన్ని; 13) పురుష; 14) ముష్కాలు; 15) శుక్ర నాళికల; 16)పీయూష గ్రంథి; 17) పీయూష గ్రంథి; 18) మైటోకాండ్రియా; 19) కార్పస్‌లూటియమ్; 20) పీయూష గ్రంథి; 21) ల్యూటినైజింగ్ హార్మోన్; 22) ఉల్బం, ఉల్బక ద్రవం; 23) 40 వారాలు; 24) 1978; 25) స్త్రీ బీజ కోశ పుటిక లేదా గ్రాఫియన్ పుటిక; 26) రుతు చక్రం; 27) కార్పస్‌లూటియమ్; 28) జరాయువు; 29) ప్రత్యుత్పత్తి; 30) ఫెల్లోపియన్ నాళాలు.

ముఖ్య ప్రశ్నలు
1 మార్కు:
1.టోటిపొటెన్సీ అంటే ఏమిటి?
2.ఎక్స్‌ప్లాంట్ అంటే ఏమిటి?
3.కాల్లస్ ఎప్పుడు ఏర్పడుతుంది?
4.అంట్లు అంటే ఏమిటి?
5.సిద్ధబీజ శాస్త్రం అంటే ఏమిటి?
6.రక్షక పత్రాలకు,ఆకర్షణ పత్రాలకు తేడాలు రాయండి?
7.వానపాము ఉభయలైంగిక జీవి అయినప్పటికీ ఆత్మ ఫలదీకరణం ఎందుకు జరపదు?
8.ఎంప్లక్సరీ మెత్తలు కప్పకు ఎలా ఉపయోగపడతాయి?
9.మిల్ట్ అంటే ఏమిటి?
10.స్పాన్ అంటే ఏమిటి?
11.ఒక జంతువును ఉభయ లైంగిక జీవి అని ఎప్పుడు అంటారు? ఉదాహరణ ఇవ్వండి?
12.బాహ్య ఫలదీకరణం జరిపే రెండు జంతువుల పేర్లు రాయండి?
13.మానవులలో అండోత్సర్గం అంటే ఏమిటి?

2 మార్కులు:
1.శాఖీయోత్పత్తి వల్ల కలిగే రెండు ప్రయోజనాలు రాయండి?
2.అంటుకట్టడంలోని రకాలను పేర్కొనండి?
3.కాల్లస్ అంటే ఏమిటి?
4.ద్విధా విచ్ఛిత్తి అంటే ఏమిటి? ఈ పద్ధతి ఏ జీవిలో జరుగుతుంది?
5.శాఖీయ ప్రత్యుత్పత్తి లేదా శాఖీయ వ్యాప్తి అంటే ఏమిటి?
6.పిండ సంరక్షణ అంటే ఏమిటి? ఏ పరిస్థితుల్లో దీనిని అమలు పరుస్తారు?
7.లైంగిక ప్రత్యుత్పత్తి ప్రయోజనాలు తెల్పండి?
8.లైంగిక ద్విరూపకత అంటే ఏమిటి? లేదా జంతువులలో లైంగిక ద్విరూపకతను క్లుప్తంగా రాయండి?
9.శుక్రకణానికి, అండానికి మధ్య భేదాలను తెల్పండి?
10.కప్ప అండంలోని జాంతవ ధృవం, బృహత్ఖండ ధృవాలను ఎలా గుర్తిస్తారు?
11.మగకప్ప, ఆడకప్పలను ఎలా గుర్తు పడతారు?
12.కార్పస్ లూటియం అంటే ఏమిటి? దాని పని ఏమిటి?
13.మానవుని శుక్రకణ నిర్మాణాన్ని వర్ణించండి?
14.భ్రూణం అని దేనినంటారు?

4 మార్కులు:
1.లైంగిక, అలైంగిక ప్రత్యుత్పత్తుల్లో ఉండే ముఖ్య తేడాలేమిటి?
2.శాఖీయోత్పత్తి వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలు రాయండి?
3.మొక్కల కణాలు, కణజాల వర్థనం ద్వారా కలిగే ప్రయోజనాలు లేదా ఉపయోగాలు తెల్పండి?
4.మొక్కల్లో అలైంగిక ప్రత్యుత్పత్తి విధానాలను పేర్కొని, ఒక్కొక్క ఉదాహరణ ఇవ్వండి?
5.అంటుకట్టడం వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలను వివరిం చండి?
6.పుష్పంలో ప్రధాన భాగాలను వివరించండి? లేదా పుష్ప నిర్మాణాన్ని తెల్పండి?
7.పిండకోశ నిర్మాణాన్ని పట సహాయంతో వివరించండి?
8.పేరమీషియంలో సంయోగం గురించి క్లుప్తంగా రాయండి?
9.మానవులలో రుతుచక్రాన్ని వర్ణించండి?
10.శుక్రకణానికి, అండకణానికి మధ్య భేదాలేవి?
11.వివిధ గర్భనిరోధక పద్ధతులు తెలపండి?
12.ప్రతిస్థాపన అంటే ఏమిటి? మానవులలో అది ఎలా జరుగుతుంది?

5 మార్కులు:
1.ఉమ్మెత్త పువ్వు నిలువుకోత పటం గీసి, భాగాలను గుర్తించండి?
2.పుష్పం అండ నిర్మాణం పటం గీసి, భాగాలను గుర్తించండి?
3.మొక్కలలో ఫలదీకరణ విధానం చూపే పటం గీసి, భాగాలను గుర్తించండి?
4.కప్ప పురుష ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థ పటం గీసి, భాగాలను గుర్తించండి?
5.కప్ప స్త్రీ ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థ పటం గీసి, భాగాలు గుర్తించండి?
6.మానవ శుక్ర కణం పటం గీసి, భాగాలు గుర్తించండి?

హెచ్‌ఐవీ- ఎయిడ్స్
1.హెచ్‌ఐవీ సోకడం వల్ల కలిగే తర్వాత ఫలితం ....... .
2.సురక్షితం కాని లైంగిక సంబంధాలు అంటే .......  ఉపయోగించకపోవడం.
3.హెచ్‌ఐవీకి మందులేదు .......  ఒక్కటే మార్గం.
4.ఎయిడ్‌‌సను కలిగించే జీవి ....... .
5.ఎస్‌టీడీల వ్యాప్తి, ఎయిడ్‌‌సల మధ్య ....... .
6.సరైన నిర్ణయాన్ని తీసుకునే నైపుణ్యానికి అవసరం ....... .
7.హెచ్‌ఐవీ ఉత్పత్తి చేసే ముఖ్యమైన ఎంజైమ్....... .
8.ఇటీవల 3 మిలియన్లకు పైగా వ్యక్తులను బలిగొన్న వ్యాధి ....... .
9.హెచ్‌ఐవీ, ఎయిడ్‌‌స సోకిన పిల్లలు .......  జీవితాన్ని గడిపే అవకాశాన్ని ఇవ్వాలి.
10.ఒక వ్యక్తికి ....... సోకినప్పటికీ అతనికి ఆ విషయం తెలియదు.
11.పరిస్థితులకు అనుగుణంగా ప్రవర్తించడమనేది....... జీవన నైపుణ్యం.
12.వ్యక్తి స్వేచ్ఛగా మాట్లాడగలగడానికి కావలసిన నైపు ణ్యం....... .
13.స్నేహితులు, బంధువులతో చక్కని సంబంధాలు నేర్ప రచే నైపుణ్యం....... .
14.సాధారణంగా హెచ్‌ఐవీ వ్యాప్తికి అనుకూలించే మార్గం....... .
15.హెచ్‌ఐవీకి వాహకం....... .
16........  సోకిన వ్యక్తి వెంటనే వ్యాధి చిహ్నాలను చూపలేడు.
17.హెచ్‌ఐవీ ఉనికిని తెలిపే పరీక్ష ....... .
18.హెచ్‌ఐవీ సోకిన పిల్లలను పాఠశాలలో చేర్చుకునే విధానం ....... .
19.ఎయిడ్‌‌స వ్యాధి వల్ల తగ్గే శరీర బరువు శాతం....... .
20.హెచ్‌ఐవీ వ్యాధి పొదుగు కాలాన్ని .......  అని కూడా అంటారు.
21.హెచ్‌ఐవీ తరచూ ఆకారాన్ని మార్చడానికి సహాయపడే ఎంజైమ్....... .
22.హెచ్‌ఐవీ.......  కుటుంబంలో .......  తరగతికి చెందిన ఆర్‌ఎన్‌ఏ వైరస్.
23.హెచ్‌ఐవీ .......  పరిమాణంలో ఉంటుంది.
24.హెచ్‌ఐవీ .......  ఆకారంలో ఉంటుంది.
25.రక్తంలో వైరస్‌లు ఉన్నప్పటికీ ప్రతిరక్షకాలు కనిపించని దశను .......  అంటారు.

సమాధానాలు
1) ఎయిడ్‌‌స దశకు చేరుకోవడం; 2) కండోమ్; 3) నివారణ; 4) హెచ్‌ఐవీ; 5. దగ్గరి సంబంధం ఉంది; 6) సంభాషణా నైపుణ్యం; 7) రివర్‌‌స ట్రాన్‌స్క్రిప్టేజ్; 8) ఎయిడ్‌‌స; 9) సాధారణ; 10) హెచ్‌ఐవీ; 11) సమస్యలను అధిగమించే; 12) సంభాషణా నైపుణ్యం; 13) వివిధ రకాల వ్యక్తులతో వ్యవహరించే నైపుణ్యం; 14) రక్తం; 15) మానవ రక్తం; 16) హెచ్‌ఐవీ; 17) రక్త పరీక్ష; 18) ఇతర మామూలు పిల్లలవలె; 19) 10 శాతం; 20) వ్యాధి చిహ్నాలు కనిపించని హెచ్‌ఐవీ+ దశ; 21) రివర్‌‌స ట్రాన్ స్క్రిప్టేజ్; 22) రిట్రో విరిడె, లెంటి వైరస్; 23) 120 నానో మీటర్(10-9 మీ); 24) ఐకోసా హెడ్రల్; 25) విండో పీరియడ్.

ముఖ్య ప్రశ్నలు
1 మార్కు:
1.హెచ్‌ఐవీ ఏ కుటుంబానికి చెందుతుంది?
2.భారతదేశంలో మొట్టమొదటిసారిగా ఎయిడ్‌‌స సోకిన వ్యక్తిని ఎక్కడ, ఎప్పుడు గుర్తించారు?
3.హెచ్‌ఐవీని విస్తరించండి?
4.హెచ్‌ఐవీ ప్రత్యేకతకు కారణమైన ఎంజైమ్ ఏది?
6.నీ స్నేహితుడు/స్నేహితురాలు నిన్ను పొగతాగమని ప్రేరేపించినప్పుడు నీవు ఎలా ప్రతిస్పందిస్తావు?
7.ఒక వ్యక్తి బాహ్య లక్షణాలను చూసి అతనికి హెచ్‌ఐవీ సోకిందో లేదో చెప్పొచ్చా?

2 మార్కులు:
1.హెచ్‌ఐవీలో కనిపించే ఎంజైమ్‌లేవి?
2.హెచ్‌ఐవీ నిర్మాణాన్ని వర్ణించండి?
3.ఎయిడ్‌‌స వ్యాధి గురించి క్లుప్తంగా రాయండి?
4.హెచ్‌ఐవీ ప్రతిరక్షకాలను గుర్తించే పరీక్షలను పేర్కొ నండి?

4 మార్కులు:
1.హెచ్‌ఐవీ.. ఎయిడ్‌‌స వంటి సమస్యాత్మక పరిస్థితులను ఎదుర్కోవడంలో జీవన నైపుణ్యాలు ఎలా అవసరమ వుతాయి? ఏయే జీవన నైపుణ్యాలు కలిగి ఉండాలి?
2.హెచ్‌ఐవీ తనకు సోకకూడదని నిర్ణయం తీసుకున్న వ్యక్తి తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలేవి?
3.ఒక వ్యక్తికి హెచ్‌ఐవీ సోకిన తర్వాత అతడు ఎయిడ్‌‌స దశను ఏయే దశల ద్వారా చేరుకుంటాడు?
4.హెచ్‌ఐవీ ఏయే మార్గాల్లో వ్యాప్తి చెందుతుంది?
5.ప్రస్తుతం హెచ్‌ఐవీ వ్యాప్తి ఎందుకు తీవ్ర సమస్యగా పరిణమించింది?
6.హెచ్‌ఐవీ, ఎయిడ్‌‌స మధ్య భేదాలు తెలపండి?

పోషణకు అవసరమయ్యే
పదార్థాలు/ పోషకాహార లోపం
1.శక్తికి, పెరుగుదలకు, శరీర నిర్మాణానికి అవసరమయ్యే రసాయనిక పదార్థాలను .......  అంటారు.
2.పోషణ అంటే శరీరానికి అవసరమయ్యే అన్ని .......  ను తీసుకోవడం.
3.పాలలోని చక్కెరను .......  అంటారు.
4.చెరకులోని చక్కెరను .......  అంటారు.
5.జంతువుల్లోని స్టార్‌‌చని.......  అంటారు.
6.కాలేయంలో నిల్వ ఉండే కార్బోహైడ్రేట్లను .......  అంటారు.
7.అమైనో ఆమ్లాలు ....... ల పరిమాణాలు
8.ఐరన్ లోపం వల్ల .......  కలుగుతుంది.
9.గ్రాము పిండిపదార్థం నుంచి  .......  కిలో కేలరీల శక్తి వస్తుంది.
10.పొటాషియం అయాన్లు  .......   లోపల ద్రవాభిసరణ తులస్థితిని క్రమపరుస్తాయి.
11.కణం లోపల కొత్త అణువులు తయారవడానికి  .......   వంటి శక్తి అవసరం.
12.సెల్యులోజ్ ఒక .......  
13.ఒక గ్రాము గ్లూకోజ్ విడుదల చేసే శక్తి .......  .
14.జీవశాస్త్రీయంగా పరిపూర్ణ ప్రొటీన్లు ఉన్న పదార్థాల .......  
15.గాయిటర్  .......   లోపం వల్ల కలుగుతుంది.
16. .......   ఎక్కువగా తీసుకోవడం వల్ల ఎముకల్లో లోపాలు కలుగుతాయి.
17.పెద్దవారికి కాకుండా పిల్లలకు మాత్రమే  .......   ఆవశ్యక ఎమైనో ఆమ్లం.
18. .......  వద్ద కొవ్వు ఘన రూపంలో ఉంటుంది.
19.అయోడిన్ లోపం వల్ల .......  కలుగుతుంది.    
20.ఎక్కువ మొత్తాల్లో ఫ్లోరిన్ తీసుకోవడం వల్ల  .......  ఏర్పడుతుంది.
21.మనకు ప్రతిదినం కావాల్సిన కాల్షియం సుమారుగా  .......  .
22.ఒక గ్రాము కొవ్వు విడుదల చేసే కిలో కేలరీల శక్తి .......  
23.కణబాహ్య ద్రవాల్లో  .......   ముఖ్యమైన కేటయాన్.
24.కణజీవ పదార్థంలో  .......   ముఖ్యమైన కేటయాన్.
25.దంతాలపైన ఉండే పింగాణి ఏర్పడడానికి  .......   అవసరం.
26.ప్రకృతిలో ఉన్న ఎమైనో ఆమ్లాల సంఖ్య .......  .
27.క్వాషియోర్కర్ వ్యాధి .......  లోపం వల్ల కలుగుతుంది.    
28.అతిగా తినడం వల్ల, అదనపు శక్తి .......  గా మారుతుంది.
29.శరీరంలో అధికంగా ఉండే కొవ్వు  .......   కణాల్లో నిల్వ ఉంటుంది.
30.శరీరం బరువులో 20 శాతం కంటే ఎక్కువ బరువు కొవ్వు వల్ల అయితే, ఆ వ్యక్తికి సంభవించే వ్యాధిని  .......   అంటారు.
31.ఇటీవల జరిపిన పరిశోధనల వల్ల స్థూలకాయత్వాన్ని గురించి తెలిసిన విషయం, అది  .......   కావచ్చు.
32.కేలరీల పోషకాహార లోపాన్నిచి .......   అని కూడా అంటారు.
33.కాళ్లు, చేతులు పుల్లలుగా ఉండి, పక్కటెముకలు ప్రస్ఫుటంగా కనిపించే శిశువ్యాధి .......  .
34.క్వాషియోర్కర్ అనే పదానికి అర్థం .......  .
35. .......   లోపం వల్ల శరీరం పెరుగుదల తక్కువగా ఉంటుంది.

సమాధానాలు
1) పోషకాలు; 2) పోషక పదార్థాల; 3) లాక్టోజ్ ; 4) సుక్రోజ్; 5) గ్లైకోజన్; 6) గ్లైకోజన్; 7) ప్రొటీన్; 8) రక్తహీనత (ఎనీమియా); 9) 4; 10) కణం; 11) అఖ్కీ; 12) కార్బోహైడ్రేట్ (పిండి పదార్థం); 13) 4 కిలో కాలరీలు; 14) మాంసం, గుడ్లు, పాలు; 15) అయోడిన్; 16) ఫ్లోరిన్; 17) హిస్ట్టిడిన్; 18) 200ఇ; 19) సామాన్య గాయిటర్, 20) ఫ్లోరోసిస్; 21) 400-500 మి.గ్రా.; 22) 9.45 కిలో కేలరీలు; 23) సోడియం; 24) పొటాషియం; 25) ఫ్లోరిన్; 26) 24; 27) ప్రోటీనులు; 28) కొవ్వు; 29) ఎడిపోజ్; 30) స్థూలకాయత్వం; 31) వంశపారంపర్యం; 32) శక్తిపోషకాహార లోపం; 33) మెరాస్‌మస్; 34) నిర్లక్ష్యానికి గురైన శిశువు; 35) ప్రోటీనుల.

విటమిన్‌లు- వనరులు- న్యూనతా వ్యాధులు
1.బియ్యాన్ని పాలిష్ చేసినా, ఎక్కువగా కడిగినా, దానిలో .......  విటమిన్ పోతుంది.
2.గ్లాసైటిస్‌లో  .......   ఎర్రగా తళతళలాడుతుంది.
3.సూర్యరశ్మి శరీరంలోని ఆహారంలో ఉన్న .......  ను విటమిన్ ‘డి’గా మారుస్తుంది.
4.పురుషుల్లో వంధ్యత్వం రాకుండా చేసే విటమిన్  .......  .
5.బొప్పాయి పండులో  .......   విటమిన్ అధికంగా ఉంటుంది.
6. .......   విటమిన్ లోపం వల్ల రికెట్స్ వ్యాధి కలుగుతుంది.
7.థయమిన్ లోపం వల్ల  .......  వ్యాధి కలుగుతుంది.
8.విటమిన్ ‘బి3’ లోపం వల్ల కలిగే వ్యాధి .......  .
9.పాంటోథినిక్ ఆమ్ల లోపం వల్ల మంటలు మండే భాగం  .......  .
10.విటమిన్ల పుట్టు పూర్వోత్తరాలు .......  శతాబ్దానికి చెందినవి.
11.సర్ హెచ్.జి. హాప్‌కిన్‌‌స పెరుగుదలకు సంబంధించిన ఒక పదార్థం  .......   ఉందని కనుక్కొన్నారు.
12.న్యూక్లిక్ ఆమ్లాల సంశ్లేషణానికి అవసరమయ్యే విటమిన్ .......  
13.వేడికి అతి త్వరితంగా నశించిపోయే విటమిన్ .......  .
14.రక్తం గడ్డకట్టడానికి అవసరమయ్యే విటమిన్ .......  .
15.విటమిన్లు  .......  .
16.విటమిన్ ‘బి1’ని  .......   అని కూడా అంటారు.
17.రైబోఫ్లావిన్ అనేది  .......  విటమిన్ రసాయన నామం.
18.హానికర రక్తహీనత  .......   విటమిన్ న్యూనత వల్ల కలుగుతుంది.
19.సయనాకోబాలమైన్ అనేది  .......   విటమిన్ పేరు.
20. .......   విటమిన్ లోపం వల్ల అలసట కలుగుతుంది.
21.విటమిన్ ‘సి’ లోపం వల్ల  .......   అనే వ్యాధి కలుగుతుంది.
22.ఎస్కార్బిక్ ఆమ్లం అనేది  .......   విటమిన్ పేరు.
23.ఫాంటోథినిక్ ఆమ్లం  .......   లో కరిగే విటమిన్.
24.సయనాకోబాలమైన్ .......  లో కరిగే విటమిన్.
25.ఫోలిక్ ఆమ్లం రసాయనిక నామం .......  .
26.విటమిన్లను మొదటిసారిగా .......  అనే శాస్త్రవేత్త కనుక్కొన్నారు.
27.పురుషుల్లో వంధ్యత్వం  .......  విటమిన్ లోపం వల్ల కలుగుతుంది.
28.విటమిన్లు శరీరంలో సంశ్లేషణం కావు. అందువల్ల వాటిని  .......   పోషకాలంటారు.
29.విటమిన్ ‘కె’  .......  కరిగే విటమిన్.
30.పైరిడాక్సిన్ అనేది  .......  విటమిన్ పేరు.
31.న్యూక్లిక్ ఆమ్లాల జీవక్రియలో  .......   ప్రముఖ పాత్ర వహిస్తుంది.
32.రోడాప్సిన్, ఇడాప్సిన్ అనే వర్ణకాలు  .......   లోని  .......   పొరలో ఉంటాయి.
33.నియాసిన్ అనేది విటమిన్ .......  .
34.గ్లాైసైటిస్ అనే వ్యాధి  .......  విటమిన్ లోపం వల్ల కలుగుతుంది.
35.పైరిడాక్సిన్ అనేది .......  విటమిన్ రసాయనిక నామం.
36.బయోటిన్ అనేది .......  .
37.విటమిన్ ‘సి’ లోపం వల్ల కలిగే వ్యాధి .......  .
38. .......   పదార్థం తింటే జపాన్ దేశ నావికుల్లో బెరిబెరి వ్యాధి కలిగిందని తెలిసింది.
39.కొల్లాజన్ ఏర్పడటానికి అవసరమయ్యే విటమిన్ .......  .
40.గాయాలు నయమవడానికి, విరిగిన ఎముకలు అతుక్కోవడానికి తోడ్పడే విటమిన్ .......  .
41.విటమిన్ ‘సి’  .......   ఖనిజ లవణాన్ని శోషణం చేసుకుని, నిల్వ చేయడంలో తోడ్పడుతుంది.
42.జిరాఫ్‌థాల్మియా వ్యాధి చిచిచిచి కి సంబంధించింది.
43.విటమిన్ ‘ఎ’ రసాయనిక నామం .......  
44.విటమిన్ ‘డి’ రసాయనిక నామం  .......  .
45.విటమిన్ ‘ఇ’ రసాయనిక నామంచి .......  
46.విటమిన్ అనే పేరును మొదట ప్రవేశపెట్టిన శాస్త్రవేత్త  .......  .
47.నోటిమూలల్లో పగలడం, కళ్లనుంచి నీరు కారడం  .......   విటమిన్ లోపం వల్ల కలుగుతుంది.
48.విటమిన్ ‘బి3’ లోపం వల్ల కలిగే వ్యాధి .......  .
49.చిగుళ్లు వాచి, వాటి నుంచి రక్తస్రావం అవడం అనేది  .......   వ్యాధి లక్షణం.
50.మన శరీరంలో కెరాటిన్  .......   గా మారుతుంది.

సమాధానాలు
1) ఆ1(థయామిన్); 2) నాలుక; 3) కొలెస్ట్రాల్; 4) ’ఉ’ (టోకోఫెరాల్); 5) ’అ’; 6) ’ఈ’ (కాల్సిఫెరాల్); 7) గ్లాసైటిస్; 8) పెల్లాగ్రా; 9) కాళ్లు; 10) 18వ; 11) పాలలో; 12) ఫోలిక్ ఆమ్లం; 13) ’ఇ’ (ఎస్కార్బిక్ ఆమ్లం); 14) ’ఓ’; 15) సూక్ష్మపోషకాలు; 16) థయామిన్; 17) ఆ2; 18) ఆ12; 19) ఆ12; 20) బయోటిన్; 21) స్కర్వి; 22) ఇ; 23) నీటి; 24) నీటి; 25) ఫోలిక్ ఆమ్లం; 26) హెచ్.జి. హాప్‌కిన్‌‌స; 27) ఉ(టోకోఫెరాల్); 28) ఆవశ్యక; 29) కొవ్వులో; 30) ఆ6; 31) ఫోలిక్ ఆమ్లం; 32) కంటి, రెటీనా; 33) ఆ3; 34) ఆ2; 35) ఆ6; 36) విటమిన్; 37) స్కర్వి; 38) పాలిష్ చేసిన బియ్యం; 39) ఇ; 40) ఇ; 41) ఐరన్; 42) కంటి; 43) రెటినాల్; 44) కాల్సిఫెరాల్; 45) టోకోఫెరాల్; 46) ఫంక్; 47) ఆ2; 48) పెల్లాగ్రా; 49) స్కర్వి; 50) విటమిన్ ’అ’.

ఉష్ణ మండల వ్యాధులు/
పథమ చికిత్స
1.రోగ జనక జీవులు శరీరంలో ప్రవేశించడాన్ని  .......   అంటారు.
2.రోగజనక జీవులు అధిక సంఖ్యలో ఉన ్నప్పటికీ  .......   జీవుల్లో అస్వస్థత కలిగించవు.
3.ఎయిడ్‌‌స వ్యాధి  .......   వల్ల వ్యాప్తి చెందుతుంది.
4.మూత్రంలోని పసుపు రంగు  .......   వర్ణద్రవ్యం వల్ల కలుగుతుంది.
5.గవదబిళ్లల వ్యాధి  .......   వైరస్ ద్వారా కలుగుతుంది.
6.గవద బిళ్లల వ్యాధిలో ముఖ్యంగా  .......   గ్రంథులు వ్యాధికి లోనవుతాయి.
7.పారామిక్సో వైరస్ (ఖూఅ) .......   వ్యాధిని కలిగిస్తుంది.
8.మెదడువాపు వ్యాధికి .......   వాహకాలుగా ఉంటాయి.
9.బోద వ్యాధి క్రిముల డింభకాల పేరు  .......  .
10.గామిటోసైట్లు  .......  దశ నుంచి అభివృద్ధి చెందుతాయి.
11.క్షయ, గవద బిళ్లలు, కోరింత దగ్గు వ్యాధుల్లో సంక్రమణ జరిగే పద్ధతి  .......  .
12.ప్లేగు, మలేరియా .......  ద్వారా వ్యాప్తి చెందే వ్యాధులు.
13.శోషరస నాళాలు, శోషరస గ్రంథుల వాపు వల్ల వచ్చే రోగం  .......  .
14.హెపటైటిస్ వైరస్.. కణాలను నాశనం చేయడం వల్ల వచ్చే వ్యాధి  .......  
15.ప్లేగు, మలేరియా వ్యాధులు, మరోప్రాణి ద్వారా వ్యాప్తి చెందుతాయి. ఆ ప్రాణిని  .......  అంటారు.
16.దోమలు మలేరియాను వ్యాప్తి చేస్తాయని నిరూపించిన శాస్త్రవేత్త  .......  .
17.మలేరియా పరాన్న జీవి జీవిత చరిత్రలో ప్రాథమిక అతిథేయి .......  
18.మలేరియా పరాన్న జీవి, జీవిత చరిత్రలో మానవునిలో గడిపే దశ పేరు  .......   చక్రం.
19.మలేరియా పరాన్న జీవి జీవిత చక్రంలో మాధ్యమిక అతిథేయి  .......  .
20.పశువులు కలుషితమైన మేత తినడం వల్ల ప్రబలే వ్యాధి .......  
21.ప్లేగు కలిగించే బ్యాక్టీరియాలకు .......  వాహకం.
22.ఎల్లో జ్వరం కలిగించే వాటికి వాహకాలు  .......  
23.మలేరియా జ్వరానికి వాహకాలు  .......  .
24.హెపటైటిస్ వంటి జ్వరానికి వాహకాలు  .......  .
25.తట్టు లేదా దద్దు వ్యాధిని  .......  అని కూడా అంటారు.
26.ుబెల్లా వ్యాధిని మొదటిసారిగా వర్ణించినవారు .......  .
27.మెదడువాపు వ్యాధి కారక వైరస్‌ను  .......   వ్యాప్తి చెందిస్తుంది.
28. .......   అనే జర్మనీ దేశస్థుడు ప్రథమ చికిత్సకు ఆద్యుడు.
29.ప్రథమ చికిత్సను వ్యాప్తిలోకి తేవడానికి కృషి చేసిన సంస్థ  .......  
30.ఎముకల సామాన్య విరుపును  .......   ఎముకల విరుపు అంటారు.
31.చాలా చోట్ల ఎముకల విరుపును  .......  ఎముకల విరుపు అంటారు.
32.విరిగిన ఎముక రెండు కొనలు ఒకదానిలోనికి మరొకటి దూసుకుపోయినప్పుడు  .......  ఎముక విరుపు అంటారు.
33.సాధారణంగా పిల్లల్లో కనిపించే ఎముక విరుపు .......  .
34.అంగన్‌వాడీ అంటే  .......  .
35. .......   గ్రామాలకు ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం ఉంటుంది.
36.ప్రతి ఏడాది మనదేశంలో  .......   మంది పిల్లలు అంధత్వంతో బాధపడుతున్నారు.
37.చేప నూనెలో ఎక్కువగా ఉండే విటమిన్లు  .......  
38.ప్రతి ఆరునెలలకు ఒకసారి నోటి ద్వారా పిల్లలకు  .......   మైక్రోగ్రాముల విటమిన్ ‘ఎ’ ఇవ్వాలి.
39.అధిక మోతాదుల్లో విటమిన్ ‘ఎ’ ఇచ్చి పిల్లల్లో రేచీకటి రాకుండా చేయడానికి కార్యక్రమాన్ని చేపట్టిన సంస్థ  .......  .
40.అంధత్వానికి మూల కారణం  .......  .

సమాధానాలు
1) వ్యాధి సంక్రమణం; 2) వాహక; 3) ప్రత్యక్షంగా తాకిడి; 4) బిల్‌రుబిన్; 5) మిక్సోవైరస్ పరోటైడిస్(ఖూఅ); 6) పెరోటిడ్ (లాలాజలం); 7) తట్టు; 8) పందులు; 9) మైక్రో ఫైలేరియా; 10) ఎరిత్రోసైటిక్; 11) లాలాజల తుంపర; 12) వాహకం; 13) బోద; 14) పచ్చ కామెర్లు; 15) వాహకం; 16) సర్ రోనాల్డ్ రాస్; 17. ఆడ ఎనాఫిలిస్; 18) అలైంగిక; 19) మానవుడు; 20) మాడ్ కౌ; 21) ఎలుకలు; 22) కోతులు; 23) ఆడ ఎనాఫిలిస్; 24) మానవులు; 25) రుబెల్లా; 26) అబుబకర్; 27) క్యూలెక్స్ దోమలు; 28) ఇస్‌మార్క్; 29) జాన్ అంబులెన్స్; 30) మూసివేయబడిన; 31) ఓపెన్; 32) తాకిడి ప్రభావం వల్ల ఎముకల విరుపు; 33) లేత ఎముక విరుపు; 34) ప్రాంగణం; 35) 100; 36) 60,000; 37) ’అ’, ’ఈ’; 38) 60,000; 39) జాతీయ పోషకాహార సంస్థ (ఎన్‌ఐఎన్); 40) విటమిన్ ’అ’ లోపం.

ముఖ్య ప్రశ్నలు
1 మార్కు:
1.క్రీడాకారులు గ్లూకోజును ఎందుకు తీసుకుంటారు?
2.జీవశాస్త్రీయంగా సంపూర్ణ ప్రొటీన్లు అంటే ఏమిటి? రెండు ఉదాహరణలివ్వండి?
3.కాల్షియం శరీరానికి ఎలా సహాయపడుతుంది?
4.శరీరంలో కొవ్వులను నిల్వ చేసుకోవడం ఎందువల్ల సులభం?
5.రోగికి గ్లూకోజ్ ఇవ్వడానికి కారణం ఏమిటి?
6.పోషకాహార లోపం అంటే ఏమిటి?
7.స్థూలకాయత్వానికి ఉన్న ఒకే ఒక చికిత్స ఏది?
8.శరీరంలో ఏ కణాలు స్థూలకాయత్వానికి దోహదం చేస్తాయి? ఎందువల్ల?
9.ూఐూ అంటే ఏమిటి? విస్తరించి రాయండి?
10.విటమిన్ ‘ఎ’ రసాయనిక నామం రాయండి?
11.మెదడువాపు వ్యాధికి సకశేరుక అతిథేయులు ఎవరు? ఈ వ్యాధిని కలుగజేసే వైరస్ ఏది?
12.రుబెల్ల అని దేనినంటారు?
13.సంక్రమణ అంటే ఏమిటి?
14.ప్రథమ చికిత్స అంటే ఏమిటి?
15.గ్రామీణ కార్యకర్త ప్రథమ కర్తవ్యం ఏమిటి?


2 మార్కులు:
1.ఫ్లోరోసిస్ అంటే ఏమిటి? ఇది శరీరానికి ఎలా నష్టం కలిగిస్తుంది?
2.అయొడైజ్డ్ సాల్ట్ అంటే ఏమిటి? దీన్ని తీసుకోవడం వల్ల లాభమేంటి?
3.బియ్యం లేదా మాంసం మాత్రమే తింటే కలిగే నష్టం ఏమిటి?
4.స్థూలకాయులు తమ శరీర బరువు పరిమాణం తగ్గాలంటే తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలేవి?
5.్వషియోర్కర్, మెరాస్‌మస్ వ్యాధుల మధ్య భేదాలు రాయండి?
6.ఏ పోషకలోపం వల్ల క్వాషియోర్కర్ వ్యాధి కలుగుతుంది? దాని గురించి రాయండి?
7.నియాసిన్ రసాయనిక నామం ఏమిటి? దీని అవసరం ఏమిటి?
8.మరపట్టిన బియ్యాన్ని వండి తిన్నా, వాటిని పలుమార్లు కడిగినా కలిగే నష్టం ఏమిటి? దీని వల్ల ఏ వ్యాధి కలుగుతుంది?
9.విటమిన్లు ఎన్ని? వాటిని ఎన్ని రకాలుగా విభజించొ చ్చు? అవి ఏవి?
10.మలేరియా వ్యాధిలో ఉండే లక్షణాలు ఏమిటి?
11.మలేరియా వ్యాధి వ్యాప్తిని ఎలా అరికడతారు?
12.పచ్చ కామెర్లలో చర్మం ఎందువల్ల పచ్చగా ఉంటుంది?
13.గవద బిళ్లల వ్యాధి లక్షణాలు ఏమిటి?
14.శరీరంలోకి టెటనస్ క్రిములు ఎలా ప్రవేశిస్తాయి?
15.ప్రథమ చికిత్స అంటే ఏమిటి? ప్రథమ చికిత్స ఉద్దేశాలు ఏవి?
16.గ్రామీణ ఆరోగ్య కార్యకర్త విధులేవి?
17.ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థ నుంచి ఏ విధమైన ఆరోగ్య సేవలు కోరుకుంటాం?

4 మార్కులు:
1.కాల్షియం గురించి రాయండి?
2.పిల్లల మీద క్వాషియోర్కర్ వ్యాధి ప్రభావం ఎలా ఉంటుంది?
3.క్వాషియోర్కర్ గురించి క్లుప్తంగా రాయండి?
4.విటమిన్ ‘ఎ’ లోపం వల్ల కలిగే వ్యాధుల గురించి రాయండి?



5.విటమిన్లను కనిపెట్టడానికి దోహదం చేసిన కారకాలను తెలపండి?
6.‘బి’ కాంప్లెక్స్ విటమిన్లను పేర్కొని, వాటి రసాయనిక నామాలను రాయండి?
7.మలేరియా పరాన్న జీవి దోమ శరీరంలో ఏయే మార్పులు చెందుతుంది?
8.గ వదబిళ్లల వ్యాధి గురించి వివరించండి?
9.కామెర్ల వ్యాధి కలగడానికి కారణాలు ఏమిటి? కామెర్ల రోగి తీసుకోవాల్సిన ప్రత్యేక జాగ్రత్తలేమిటి?
10.మెదడువాపు వ్యాధి ఎందుకు ప్రాణాంతకమైన వ్యాధి? అది ఎందువల్ల వస్తుంది?
11.మలేరియా వ్యాధిని నియంత్రించడానికి తీసుకోవాల్సి న చర్యలను పేర్కొనండి?
12.ప్రథమ చికిత్స చేసేటప్పుడు మనిషి ప్రాణాలు కాపాడటానికి ఏయే నియమాలు పాటించాలి?
13.ఎముకల విరుపునకు నువ్వు చేసే ప్రథమ చికిత్స ఏమిటి?
14.ఒక వ్యక్తి శరీర భాగాల్లో జరిగే వివిధ రకాల ఎముకల విరుపు గురించి రాయండి?
15.ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం నిర్వహించే ముఖ్య కార్యకలాపాలు ఏమిటి?

పర్యావరణ విద్య
ఆవరణ వ్యవస్థ, సమతుల్యత
1.మొక్కలు పెరిగేందుకు ఉపయోగపడే పై మట్టిని .......  అంటారు.
2.వాన నీటిపై ఆధారపడి వ్యవసాయం చేసే ప్రదేశాల్లో  .......   ఒక్కటే మార్గం.
3.వాటర్‌షెడ్‌ల వల్ల నేలల్లో .......   పెంచొచ్చు.
4.ఎత్తైన ప్రాంతంలో కురిసిన వాన నీటిని పల్లపు ప్రదేశానికి మళ్లించి ఒకచోట చేర్చడాన్ని .......   అంటారు.
5.ఒక నిర్దిష్ట ప్రదేశంలో పడే వర్షాన్ని  .......  తో కొలుస్తారు.
6.కార్బన్ డై ఆక్సైడ్‌ను పీల్చుకునే కార్బన్ సింక్స్‌గా  .......   ఉపయోగపడతాయి.
7.భూమి మీద  .......   శాతం సముద్ర జలాలే.
8.సముద్ర జలాల్లో  .......  శాతం ఉప్పు లవణాలుంటాయి.
9.సముద్ర తీర ప్రాంతాల్లో పెరిగే అడవుల్ని  .......  లేదా .......   అంటారు.
10.సముద్ర ప్రవాళాలు  .......  తో తయారవుతాయి.
11.భూమి మీద ఉన్న మొక్కలు, జంతువుల్లో అతి పురాతనమైన జాతులు .......  .
12. .......  తి పురాతనమైన అతి పెద్ద నీటి ఆవరణ వ్యవస్థ.
13.సముద్రంలో  .......  మీటర్ల లోతున చీకటిగా ఉంటుంది.
14.  .......   వల్ల ప్రవాళాల్లో ఉన్న పాలిప్‌లు నశించిపోతున్నాయి.
15.మట్టినీరు ఎరుపు లిట్మస్‌ను నీలి రంగులోకి మారిస్తే ఆ మట్టిలో  .......   ఉన్నట్లు.
16.మట్టి నీరు నీలి లిట్మస్‌ను ఎరుపు రంగులోకి మారిస్తే ఆ మట్టిలో  .......   ఉన్నట్లు.
17.చీడ పురుగులను తినే బ్యాక్టీరియాకు ఉదాహరణ  .......  
18. .......   బయోఫర్టిలైజర్ కాయ ధాన్యాలకు సంబంధించిన మొక్కలకు పోషకాలు అందిస్తాయి.
19.అజోస్పైరిల్లం, అజటో బాక్టర్, అజొల్లా  .......   మొక్కలకు పోషకాలు అందిస్తాయి.
20.థయో బెసిల్లస్, బాసిల్లస్, అస్పర్జిల్లస్‌లు నైట్రోజన్‌ను మొక్కకు కావలసిన  .......   ను పోషకాల రూపంలో అందిస్తాయి.
21.పశుగ్రాసం కోసం రకరకాల గడ్డి జాతుల్ని పెంచే పద్ధతిని .......   అంటారు.
22.గట్ల వెంబడి పెంచే రకరకాల చెట్లను  .......   అంటారు.
23.మనం ఉండే ప్రాంతంలో ఖాళీ స్థలాల్లో పెంచే అడవులను .......  అంటారు.
24.మొక్కలు, జంతువులు అవి సహజంగా బతికే చోట కాకుండా, క–{తిమంగా అటువంటి ప్రదేశాల్లో సంరక్షించే విధానాన్ని .......  అంటారు.
25.మొక్కలు, జంతువులు అవి సహజంగా బతికే చోటనే సంరక్షించే విధానాన్ని  .......   అంటారు.
26. .......   పక్షిని మాంసం కోసం విపరీతంగా చంపి తినడంతో ఆ పక్షి జాతి పూర్తిగా అంతరించింది.
27.మిశ్రమ పంటలను ఒకేసారి పెంచడాన్ని  .......   అంటారు.
28.అడవుల సంరక్షణ కోసం ఏర్పడిన గ్రూపులను .......  అంటారు.
29.మొక్కల్లో, జంతువుల్లో ఉపయోగకరమైన జన్యువుల్ని, జీవరసాయనాల్ని వెతికి వాటిపై ఆధిపత్యాన్ని దొంగచాటుగా దక్కించుకోవడాన్ని  .......   అంటారు.
30.వన్యప్రాణి సంరక్షణ చట్టాన్ని  .......   సంవత్సరంలో రూపొందించారు.
31.బయోటెక్నాలజీ పదాన్ని మొదటిసారిగా  .......  ఉపయోగించారు.


సమాధానాలు
1) మృత్తిక; 2) వాటర్‌షెడ్; 3) తేమను; 4) వాటర్‌షెడ్; 5. రెయిన్‌గేజ్; 6) గడ్డినేలలు; 7) 70; 8) 3.5; 9) మాంగ్రూవ్‌‌స లేదా మడ అడవులు; 10) కాల్షియం కార్బొనేట్; 11) సముద్ర ప్రవాళాలు; 12) సముద్రాలు; 13) 200; 14) గ్లోబల్ వార్మింగ్; 15) క్షారత్వం; 16) ఆమ్లత్వం; 17) బెసిల్లస్ తురింజియెన్‌సిస్, బ్యువేరియా బాసియోనా; 18) రైజోబియం; 19) తృణధాన్యాల; 20) ఫాస్పరస్; 21) ఆగ్రోఫారెస్ట్రీ; 22) వ్యవసాయాధారిత అడవులు; 23) సామాజిక అడవులు; 24) ఎక్సిటు సంరక్షణ; 25) ఇన్సిటు సంరక్షణ; 26) డోడో; 27) వ్యవసాయాధారిత అడవులు; 28) వన సంరక్షణ సమితులు; 29) బయోపైరసీ; 30) 1972; 31) కారల్ ఎరికె.

కాలుష్యం
1.ప్లాస్టిక్, టైర్లు కాల్చడం వల్ల ---------------- లాంటి క్యాన్సర్ కారకాలు పుడుతున్నాయి.
2.మనం పుట్టించే రకరకాల వ్యర్థాలు నేలలో మొక్కల్ని బతికించే ------------ ను నాశనం చేస్తాయి.
3.హోళిలో వాడే రసాయన రంగుల వల్ల కొందరు ------------ గా మారుతున్నారు.
4.------------- క్యాన్సర్ రోగాన్ని కలిగిస్తుంది.
5.కాస్మిక్ కిరణాల నుంచి -------------వస్తుంది.
6.అణు విద్యుత్ కేంద్రాల నుంచి వచ్చే ------------ చాలా ప్రమాదకరమైంది.
7.-------------- కాలుష్యం వల్ల జన్యు మార్పులు వస్తున్నాయి.
8.కంటికి కనిపించని కాలుష్యం -------------.
9.మనం ----------- డెసిబల్స్ వరకు శబ్దం వినగలం.
10.శబ్ద తీవ్రత------------- డెసిబల్స్ దాటితే మన కర్ణభేరి దెబ్బతింటుంది.
11.ప్రకృతిలోని సమతాస్థితిని ------------- కాపాడుతున్నాయి.
12.సునేర్ లాంటి రసాయనిక రంగుల వల్ల ------------ వ్యాధులు వస్తాయి.
13.ఎక్స్‌రేలు, సెల్యులార్ ఫోన్ల నుంచి ----------- విడుదల అవుతుంది.
14.సముద్రంలోకి ----------- చేరితే నీళ్లపై తెట్టులా ఆయిల్ స్లీక్ ఏర్పడుతుంది.
15.---------- శాతం రోగాలు మనకు నీటి నుంచి వస్తాయి.
16.నీళ్లలో ------------ వల్ల ఎముకలు వంగిపోతాయి.

సమాధానాలు
1) డయాక్సిన్, ప్యూరా; 2) సూక్ష్మ పోషకాల; 3) అంధులు; 4) ధార్మికత; 5) రేడియేషన్; 6) అణుధార్మికత; 7) ధార్మిక; 8) శబ్ద కాలుష్యం; 9) 50-60; 10) 90; 11) మహాసముద్రాలు; 12) చర్మ; 13) రేడియేషన్ ; 14) నూనెలు; 15) 80; 16) ఫ్లోరైడ్ .

పర్యావరణ అంశాలు
1.మన దేశంలో అటవీ భూముల విస్తీర్ణం ------------ శాతంగా ఉంది.
2.ప్రపంచంలో ------------ జనాభా వ్యవసాయం మీద ఆధారపడి జీవిస్తున్నారు.
3.ప్రపంచ జనాభా ---------- కోట్లు దాటింది.
4.-------------- ప్రకృతి వనరులకు పుట్టిల్లు.
5.గాలిలో ------------- వాయువు పెరిగితే భూమి వేడెక్కుతుంది.
6.------------- నిల్వలు తగ్గడం వల్ల థర్మల్ విద్యుత్ తగ్గుతుంది.
7.గ్రీన్‌హౌస్ ఎఫెక్ట్ గురించి మొదటిసారిగా చెప్పిన శాస్త్రవేత్త -------------.
8.శిలాజ ఇంధనాన్ని మండిస్తే ----------- విడుదల అవుతుంది.
9.పునరుత్పత్తి చెందని వనరులకు ఉదాహరణలు ---------,-----------,-----------..
10.పునరుత్పత్తి చెందని వనరులను -------- అని కూడా అంటారు.
11.ఎంత ఉపయోగించినా తరగని వనరులను -------- అంటారు.\u3102?్చట

12.కార్బన్ డై ఆకై ్సడ్, క్లోరో ఫ్లోరో కార్బన్‌లు, హైడ్రో కార్బన్‌లను----------- అంటారు.
13.ట్రోపో ఆవరణం భూమిపై --------- ఎత్తు వరకు వ్యాపించి ఉంటుంది.
14.------------ ఆవరణంలో ఓజోన్ పొర ఉంటుంది.
15.ఓజోన్ సంకేతం------------.
16.ఓజోన్ ---------- రంగులో ఉంటుంది.
17.ఓజోన్ ----------- కిరణాల నుంచి మనల్ని రక్షిస్తుంది.
18.----------- ఓజోన్ పొరను పలుచన చేస్తాయి.
19.ఒక ప్రాంతంలో కనిష్ట, గరిష్ట ఉష్ణోగ్రతల్ని నమోదు చేసే పరికరం--------.
20.భూమిపై వ్యాపించి ఉన్న గాలి పొరను------------- అంటారు.
21.------------ భూమిపై 45 కి.మీ. ఎత్తు వరకు వ్యాపించి ఉంది.
22.-------------- భూమిపై 80 కి.మీ. ఎత్తు వరకు వ్యాపించి ఉంది.
23.------------- భూమిపై 400 కి.మీ. ఎత్తు వరకు వ్యాపించి ఉంది.
24.శిలా విగ్రహాలు, చారిత్రక కట్టడాలు ------------ వర్షాలకు పాడైపోతాయి.
25.ఉష్ణ ప్రవాహాల దిశలో మార్పులు రావడం వల్ల వాతావరణంలో ఏర్పడే వేడిని --------- అంటారు.
26.సముద్రాలలో అగ్ని పర్వతాలు బద్దలైనప్పుడు ఏర్పడే అతి పెద్ద సముద్ర అలలను -------------- అంటారు.
27.----------- వల్ల ఒక్కసారిగా పెద్ద వర్షాలు పడి వరదలతో గ్రామాలు, నగరాలు మునిగి పోతాయి.
28.1872లో ఆమ్ల వర్షం గురించి చెప్పిన శాస్త్రవేత్త--------.
29.సముద్ర జలాల్లో అంతరించి పోతున్న చేపలు---------------.
30.సునామీ బారి నుంచి ------------అడవులు రక్షిస్తాయి.
31.ఆమ్ల వర్షపు ఞఏ విలువ----------.

సమాధానాలు
1) 19; 2) సగం; 3) 600; 4) సముద్రాలు; 5) కార్బన్ డై ఆకై్సడ్; 6) బొగ్గు; 7) జీన్ బ్యాప్టిస్ట్ ఫోరియర్; 8) కార్బన్ డై ఆకై్సడ్; 9) బొగ్గు, పెట్రోలియం, సహజ వాయువు; 10) సంప్రదాయ ఇంధన వనరులు; 11) సంప్రదాయేతర ఇంధన వనరులు; 12) గ్రీన్‌హౌస్ వాయువులు/భూమిని వేడెక్కించే వాయువులు; 13) 12 కి.మీ.; 14) స్ట్రాటో; 15) ై3; 16) లేత నీలి; 17) అతి నీలలోహిత; 18) క్లోరోఫ్లోరో కార్బన్‌లు; 19) సిక్స్ కనిష్ట, గరిష్ట ఉష్ణమాపకం; 20) వాతావరణం; 21) స్ట్రాటో ఆవరణం; 22) మీసో ఆవరణం; 23) ఉష్ణావరణం; 24) ఆమ్ల; 25) ఎల్‌నినో; 26) సునామీ; 27) లానినా; 28) రాబర్‌‌ట ఎంజిస్; 29) హలిబల్; 30) మడ లేదా మాంగ్రూవ్‌‌స; 31) 1.5 నుంచి 5

మంచి పర్యావరణం కోసం ఏం చేద్దాం?
1.బడి మొత్తం స్థలంలో -------------- శాతం చెట్లు ఉండాలి.
2.తడి చెత్తను నేలలో కప్పేస్తే ------------- గా మారుతుంది.
3.చాక్లెట్లు, బిస్కెట్లు వంటి వాటిమీద ----------- లేబుల్ చూసి కొనాలి.
4.అప్పడాలు, వడియాలు, పండ్ల రసాలు, పచ్చళ్లు వంటి వాటి మీద------- ముద్ర చూసి కొనాలి.
5.పర్యావరణ అనుకూల ఇంధనం ------------.
6.------------- బల్బులు వాడటం వల్ల విద్యుత్ శక్తి వినియోగాన్ని తగ్గించొచ్చు.
7.నూనె, నెయ్యి వంటి వాటి మీద -------------- లేబుల్ చూసి కొనాలి.
8.నీటి కాలుష్య నియంత్రణ చట్టం -----------లో అమల్లోకి వచ్చింది.
9.వాయు కాలుష్య నియంత్రణ చట్టం------------లో అమల్లోకి వచ్చింది.
10.చిప్కో ఉద్యమ నాయకుడు -------------.
11.ప్రపంచంలో ఎక్కువ వాహనాలను సీఎన్‌జీతో నడుపుతున్న నగరం -------------.
12.అడవులను కాపాడటానికి చేసిన పోరాటాలను----------- ఉద్యమం అంటారు.
13.సీఎన్‌జీ (CNG)-------------ల మిశ్రమం.
14.సీఎన్‌జీ గాలి కంటే -----------బరువు ఉంటుంది.
15.సీఎన్‌జీ (CNG) పూర్తి పేరు ---------.

సమాధానాలు
1) 33; 2) కంపోస్టు; 3) ఐఎస్‌ఐ (ఐఐ); 4) ఊ.్క.ై.; 5) ఇూఎ; 6) కాంపాక్ట్ ఫ్లోరోసెంట్ బల్బ్- సీఎఫ్‌బీ; 7) అగ్‌మార్‌‌క; 8) 1974; 9) 1981; 10) సుందర్ లాల్ బహుగుణ; 11) ఢిల్లీ; 12) చిప్కో; 13) హైడ్రోకార్బన్; 14) తక్కువ; 15) కంప్రెస్‌డ్ నేచురల్ గ్యాస్.

ముఖ్య ప్రశ్నలు
1 మార్కు:
1.వాటర్‌షెడ్ అంటే ఏమిటి?
2.పార్కుల ఆవశ్యకత ఏమిటి?
3.సముద్ర ప్రవాళాలు అంటే ఏమిటి? ఇవి వేటితో తయారవుతాయి?
4.తీరప్రాంత చెట్లను ఎందుకు నరకకూడదు?
5.జీవ ఎరువులను ఎందుకు వాడాలి?
6.మొక్కలకు కావల్సిన నైట్రోజన్, ఫాస్ఫరస్‌ను పోషకాల రూపంలో అందించే బయోఫర్టిలైజర్‌‌సను పేర్కొనండి?
7.అడవుల వల్ల ప్రయోజనాలేవి?
8.వన సంరక్షణ సమితులు అంటే ఏమిటి?
9.సామాజిక అడవులు అంటే ఏమిటి?
10.అగ్రో ఫారెస్ట్రీ అంటే ఏమిటి?
11.బయోపైరసీ అంటే ఏమిటి?
12.ైవె ల్డ్ లైఫ్ ప్రొటెక్షన్ యాక్ట్‌ను ఎప్పుడు ప్రవేశపెట్టారు?
13.బయోటెక్నాలజీ అంటే ఏమిటి?
14.కాలుష్యం అంటే ఏమిటి?
15.రేడియేషన్ జనకాలను పేర్కొనండి?
16.ఏవైనా రెండు ప్రకృతి వైపరీత్యాలను పేర్కొనండి?
17.నూనెలు, ఇంధనాలు సముద్రాల్లో చేరితే ఏమవు తుంది?
18.సంప్రదాయ ఇంధన వనరులు అంటే ఏమిటి? ఉదాహరణలివ్వండి?
19.సంప్రదాయేతర ఇంధన వనరులు అంటే ఏమిటి? ఉదాహరణలివ్వండి?
20.గ్రీన్‌హౌస్ వాయువులను పేర్కొనండి?
21.గ్రీన్‌హౌస్ ఎఫెక్ట్ అంటే ఏమిటి? ఇది ఏ విధంగా జరుగుతుంది?
22.గ్లోబల్ వార్మింగ్ అంటే ఏమిటి?
23.వాతావరణం అంటే ఏమిటి? దీన్ని ఎన్ని పొరలుగా విభజించారు?
24.ఓజోన్ పొర ప్రాముఖ్యతను రాయండి?
25.ఆమ్ల వర్షాలు అంటే ఏమిటి?
26.ఎల్‌నినో అంటే ఏమిటి?
27.లానినా అంటే ఏమిటి?
28.సునామీ అంటే ఏమిటి?
29.పాఠశాలలో చెత్తను తగ్గించేందుకు పాటించే పద్ధతు లను రాయండి?
30.మన చుట్ట్టూ ఉన్న జీవన చక్రాన్ని కాపాడుకోవాలంటే ఏం చేయాలి?
31.ఎక్సిటు, ఇన్సిటు సంరక్షణ అంటే ఏంటి?
32.కార్బన్ సింకులు అని వేటిని అంటారు?

2 మార్కులు:
1.మొక్కలు పెరిగేందుకు మృత్తిక ఏ విధంగా తోడ్పడు తుంది?
2.వర్షాన్ని ఏ విధంగా రీచార్‌‌జ చేయొచ్చో వివరించండి?
3.వాటర్‌షెడ్‌ల వల్ల లాభాలు రాయండి?
4.మాంగ్రూవ్‌‌స అంటే ఏమిటి? వీటి వల్ల ప్రయోజనా లను రాయండి?
5.జీవ ఎరువులను ఎలా తయారు చేస్తారు? వీటి వల్ల ప్రయోజనాలను రాయండి?
6.నైట్రోజన్ స్థాపక బయోఫర్టిలైజర్‌‌సను పేర్కొనండి?
7.సామాజిక అడవుల వల్ల లాభాలేమిటి?
8.బయోటెక్నాలజీ ఉపయోగాలు రాయండి?
9.ఆగ్రోఫారెస్ట్రీ పద్ధతులను తెలియజేయండి?
10.కాలుష్యం వల్ల కలుగుతున్న దుష్ఫలితాలేవి?
11.కాలుష్యాన్ని నివారించేందుకు మనం ఏ చర్యలు చేపట్టాలి?
12.సంప్రదాయ ఇంధన వనరుల వాడకం విషయంలో పొదుపు ఎందుకు పాటించాలి?
13.గ్లోబల్ వార్మింగ్ (భూమి వేడెక్కడం) వల్ల ప్రమాదా లను వివరించండి?
14.ఓజోన్ పొర పలుచనవడానికి కారణాలు రాయండి?
15.మొక్కలపై, ఇతర కట్టడాలపై ఆమ్ల వర్షాల ప్రభావాన్ని వివరించండి?
16.పర్యావరణ అనుకూల సాంకేతిక పరిజ్ఞానం అంటే ఏమిటి? దీని కోసం మనం ఏమి చేయాలి?
17.చిప్కో ఉద్యమం అంటే ఏమిటి?\u3102?్చట18.CNG అంటే ఏమిటి? దీని వాడకం వల్ల ప్రయోజనా లను వివరించండి?
19.ఓజోన్ పొర పలుచనైతే కలిగే నష్టాలేవి?
20.ఉమ్మడి అటవీ యాజమాన్యం అంటే ఏమిటి?

1900 సంవత్సరంలో ఆస్ట్రియా బయాలజిస్టు, ఫిజీషియన్ కారల్ లాండ్ స్టీనర్ .. రక్త కణాల చర్యల ఆధారంగా రక్తాన్ని మూడు వర్గాలుగా విభజించారు. తర్వాత 4వ వర్గాన్ని కనుగొన్నారు. ఒకే వర్గానికి చెందిన రక్తం నమూనాలలో గుచ్ఛకరణం జరగదు.
 
 
 గుర్తుంచుకోండి:
 ప్రయోగానికి సంబంధించిన ప్రశ్నకు సమాధానం ఈ కింది విధంగా సైడ్ హెడ్డింగ్స్‌లో రాయాలి.
 1. ఉద్దేశం; 2. కావాల్సిన పరికరాలు; 3. ప్రయోగ విధానం; 4. పరిశీలన; 5. నిర్ధారణ; 6. పటం.
 
 
 గుర్తుంచుకోండి:
 ఒక మార్కు ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాసేటప్పుడు జవాబులను సూటిగా స్పష్టంగా అవసరమైనమేర మాత్రమే రాయాలి. రెండు మార్కుల ప్రశ్నలకు రెండు పాయింట్లు రాయాలి. ప్రశ్నను బట్టి ఒక్కోసారి నాలుగు పాయింట్లు కూడా రాయాల్సి ఉంటుంది.
 
 
 హరితరేణువులలోని
 అవర్ణికలో జరిగే చర్యల పరంపరగా, కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ వినియోగమై గ్లూకోజ్ ఉత్పత్తి అవుతుంది. అమెరికా శాస్త్రజ్ఞుడైన మెల్విన్ కాల్‌విన్ కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ గ్లూకోజ్‌గా మారే చర్యల్ని గుర్తించాడు. ఈ పరిశోధనకు కాల్విన్‌కు నోబెల్ బహుమతి లభించింది.
 
 Prepared by:
 సూర సత్యనారాయణ
 సబ్జెక్ట్ ఎక్స్‌పర్‌‌ట, హైదరాబాద్