న్యూఢిల్లీ : కరోనా పడగ నీడలో ఏడాదిగా బిక్కు బిక్కు మంటూ బతకడంతో ఆరోగ్యానికున్న ప్రాధాన్యాన్ని కేంద్ర ప్రభుత్వం గుర్తించింది. కరోనా సంక్షోభం నుంచి గట్టెక్కాలంటే ఆరోగ్య సంరక్షణే మార్గమని నిర్ణయానికొచ్చింది.  కరోనాని నిర్మూలనకు ప్రజలందరికీ టీకాలు ఇవ్వడమే మార్గమని భావించి వ్యాక్సినేషన్‌ కార్యక్రమానికి 35 వేల కోట్లు కేటాయించింది. ప్రజల సంపూర్ణ ఆరోగ్యం కోసం నివారణ, చికిత్స, సంరక్షణే లక్ష్యాలుగా అడుగులు వేసింది. జాతీయ ఆరోగ్య మిషన్‌ కాకుండా మరో కొత్త ఆరోగ్య పథకాన్ని ఈ బడ్జెట్‌లో ప్రకటించింది. ప్రధానమంత్రి ఆత్మనిర్భర్‌ స్వాస్థ్య భారత్‌ యోజన పేరిట వస్తున్న ఈ పథకం కోసం  64 వేల కోట్లు కేటాయించింది. ఇన్నాళ్లూ ఆరోగ్య రంగాన్ని తీవ్ర నిర్లక్ష్యం చేసిన కేంద్రం ఇప్పుడు నిధుల్ని ఒకేసారి 137శాతం పెంచుతున్నట్టు కేంద్ర ఆర్థిక శాఖ మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ తన బడ్జెట్‌ ప్రసంగంలో ప్రకటించారు. 2020–21 సంవత్సరంలో ఆరోగ్య రంగంలో బడ్జెట్‌ అంచనాలు రూ.94,452 కోట్లు కాగా, 2021–22లో రూ.2 లక్షల 23 వేల 846 కోట్లు బడ్జెట్‌ అంచనాలున్నట్టు వెల్లడించారు.   స్వచ్ఛ భారత్‌ నుంచి స్వాస్థ్య భారత్‌   ఆరోగ్య రంగమంటే రోగాలు, చికిత్స, ఆసుపత్రులు, ల్యాబ్‌లు మాత్రమే కాదు. సంపూర్ణ ప్రజారోగ్యం కోసం పకడ్బందీ చర్యలు తీసుకోవడం. స్వచ్ఛమైన గాలి పీలుస్తూ, రక్షిత నీరు, పోషకాహారాన్ని తీసుకొని పరిసరాలు పరిశుభ్రంగా ఉంచుకోగలిగితే అనారోగ్యమే మన దరి చేరదు. సరిగ్గా ఈ అంశాలనే ప్రాతిపదికగా తీసుకొని ఆరోగ్య రంగాన్ని మొదటి స్తంభంగా నిర్మలా సీతారామన్‌ అభివర్ణించారు. ఇన్నాళ్లూ అమల్లో ఉన్న సప్లిమెంటరీ న్యూట్రిషియన్‌ ప్రోగ్రామ్, పోషణ్‌ అభియాన్‌ కార్యక్రమాల్ని కలిపేసి మిషన్‌ పోషణ్‌ 2.0 కార్యక్రమాన్ని మొదలు పెట్టనున్నారు. దీని కింద 112 జిల్లాల్లో పోషకాహారాన్ని మెరుగుపరచడానికి చర్యలు తీసుకుంటామని వెల్లడించారు. ఇక  జల జీవన్‌ మిషన్‌కు రూ.50 వేల కోట్లు కేటాయించారు. ఈ పథకం కింద వచ్చే అయిదేళ్లలో రూ.2 లక్షల 87 వేలు ఖర్చు చేయనున్నారు. ఇందులో భాగంగా 2.86 కోట్ల ఇళ్లకు మంచినీటి సౌకర్యం, పట్ణణ ప్రాంతాల్లో 4,378 స్థానిక సంస్థలకు మంచినీటి సరఫరా, 500 అమృత్‌ నగరాల్లో ద్రవ వ్యర్థాల నిర్వహణ చేపడతారు. ఇక మన చుట్టుపక్కల ప్రాంతాలు అద్దంలా మెరిసిపోవడం కోసం స్వచ్ఛ భారత్‌ మిషన్‌ 2.0 కింద రూ. లక్షా 41వేల 678 కోట్లు కేటాయించారు. ఇందులో భాగంగా సింగిల్‌ యూజ్‌ ప్లాస్టిక్‌ వినియోగాన్ని తగ్గించడం, వ్యర్థాల నిర్వహణ, మురికి నీటి నిర్వహణ, నిర్మాణ రంగం, కూల్చివేతల సమయంలో వాయు కాలుష్యాన్ని తగ్గించే దిశగా చర్యలు తీసుకుంటారు. అదే విధంగా 10 లక్షలకు పైగా జనాభా ఉన్న 42 పట్టణాల్లో వాయుకాలుష్యాన్ని తగ్గించడం కోసం రూ.2,217 కోట్లు కేటాయించారు.   సంక్షోభం పాఠాలతో సంరక్షణ వైపు అడుగులు కేటాయింపులు ఇలా.. కోవిడ్‌ వ్యాక్సిన్‌ 35వేల కోట్లు,  ఆరోగ్య కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ 71,268.77కోట్లు ఆత్మనిర్భర్‌ స్వాస్థ్య యోజన పథకం 64,180 కోట్లు  2,663 కోట్లు ఆరోగ్య రంగంలో పరిశోధనలు 50 వేల కోట్లు  జల్‌ జీవన్‌ మిషన్‌కు ‘‘కరోనా వంటి విపత్తులు మరిన్ని ఎదురైనా భారత్‌ ఎదుర్కోవడానికి సన్నద్ధంగా ఉందని ఈ సారి ఆరోగ్య రంగ కేటాయింపులు తేటతెల్లం చేస్తున్నాయి. సంపూర్ణ ఆరోగ్యం కోసం పారిశుద్ధ్యం, పౌష్టికాహారం, కాలుష్య నియంత్రణ వంటి వాటికి ప్రాధాన్యం ఇవ్వడంతో ప్రజారోగ్యం మరింత బలం పుంజుకునే అవకాశాలున్నాయి.  ప్రాథమిక ఆరోగ్యంతో పాటుగా ఇన్నాళ్లూ నిర్లక్ష్యం చేసిన పట్టణ ప్రాంతాల్లో ఆరోగ్యంపైన కూడా దృష్టి కేటాయించడం హర్షణీయం. బడ్జెట్‌లో ఆరోగ్య రంగాన్ని అగ్రభాగంలో నిలపడం వల్ల అభివృద్ధికి కూడా బాటలు పడతాయి – ప్రొఫెసర్‌ కె.శ్రీకాంత్‌ రెడ్డి, పబ్లిక్‌ హెల్త్‌ ఫౌండేషన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా (పీహెచ్‌ఎఫ్‌ఐ)  స్వాస్థ్య భారత్‌   బడ్జెట్‌లో కొత్తగా ప్రధానమంత్రి ఆత్మనిర్భర్‌ స్వాస్థ్య భారత్‌ యోజన పథకాన్ని  తెచ్చారు. ప్రాథమిక, మాధ్యమిక, ప్రాంతీయ ఆరోగ్యాన్ని మెరుగు పరచడం కోసం ఈ పథకం కోసం రూ. 64,180 కోట్లు కేటాయించారు. వచ్చే ఆరేళ్లలో ఈ మొత్తాన్ని ఖర్చు చేస్తారు. జాతీయ ఆరోగ్య మిషన్‌తో పాటు ఈ కొత్త ఆరోగ్య పథకం అమలవుతుంది. ఈ పథకం ద్వారా ఏమేం  చేస్తారంటే...   ఆరోగ్య శ్రేయస్సు కోసం నేషనల్‌ ఇన్‌స్టిట్యూషన్‌ ఏర్పాటు  ► గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో 17,788, పట్టణ ప్రాంతాల్లో 11,024  ఆరోగ్య, సంరక్షణ కేంద్రాల ఏర్పాటు  ► కొత్తగా నాలుగు ప్రాంతాల్లో నేషనల్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్స్‌ ఫర్‌ వైరాలజీ  ► ఆరోగ్య అత్యవసర పరిస్థితుల్ని ఎదుర్కోవడానికి 15 హెల్త్‌ ఎమర్జెన్సీ సెంటర్లు, రెండు మొబైల్‌ ఆస్పత్రులు   ►దేశవ్యాప్తంగా ప్రతీ జిల్లాలో ప్రజారోగ్య ల్యాబ్స్, 11 రాష్ట్రాల్లో బ్లాక్‌ స్థాయిలో 3,382 ప్రజారోగ్య కేంద్రాల ఏర్పాటు  ►నేషనల్‌ సెంటర్‌ ఫర్‌ డిసీజ్‌ కంట్రోల్‌ (ఎన్‌సీడీసీ), దానికి అనుబంధంగా పనిచేసే అయిదు శాఖల్ని మరింత పటిష్టపరచడం  ► ప్రస్తుతం ఉన్న 33 ప్రజారోగ్య కేంద్రాలను బలోపేతం చేయడంతో పాటుగా కొత్తగా 17 కేంద్రాల ఏర్పాటు  ►ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ దక్షిణాసియా ప్రాంతం కోసం ప్రాంతీయ పరిశోధనా కేంద్రం ఏర్పాటు  ► తొమ్మిది బయో సేఫ్టీ లెవల్‌  ► ల్యాబొరేటరీల ఏర్పాటు  సామాజిక న్యాయం, సాధికారతకు రూ.11,689 సామాజిక న్యాయం, సాధికారత మంత్రిత్వ శాఖకు బడ్జెట్‌లో మొత్తం రూ.11,689 కోట్ల కేటాయింపులు జరిపారు. గత ఆర్థిక సంవత్సరంతో పోలిస్తే ఈసారి 28.35 శాతం నిధులు పెరిగాయి. వెనుకబడిన తరగతుల వారికి 2020–21 బడ్జెట్‌లో రూ.8,207.56 కోట్లు కేటాయించగా, 2021–22 బడ్జెట్‌లో రూ.10,517.62 కోట్లు కేటాయించారు. గత దానితో పోలిస్తే ఇది 28 శాతం ఎక్కువ. దివ్యాంగుల సాధికారికత కోసం 2020–21లో రూ.900 కోట్లు కేటాయించగా, ఈసారి 1,171.77 కోట్లు కేటాయించారు. ఇది గతంతో పోలిస్తే 30.19 శాతం ఎక్కువ.  జాతీయ కమిషన్లకు రూ.250 కోట్లు..  మూడు జాతీయ కమిషన్లు.. షెడ్యూల్‌ కులాల జాతీయ కమిషన్, వెనుకబడిన తరగతుల జాతీయ కమిషన్, సఫాయ్‌ కరంచారిస్‌ జాతీయ కమిషన్లకు 2021–22 బడ్జెట్‌లో మొత్తం రూ.250 కోట్లు కేటాయించారు. గత బడ్జెట్‌లో రూ.70 కోట్లు కేటాయించారు. కేంద్ర ఉపకార వేతనాలకు సంబంధించి ఎస్సీ, ఓబీసీ, ఈబీసీలకు నేషనల్‌ ఫెలోషిప్, ఓవర్సీస్‌ స్కాలర్‌షిప్‌లకు సంబంధించి ఎస్సీలకు, ఓబీసీలకు ఈ బడ్జెట్‌లో ఎలాంటి కేటాయింపులు జరపలేదు.   స్వతంత్ర ప్రతిపత్తి సంస్థలకు రూ.377 కోట్లు..  స్వతంత్ర ప్రతిపత్తి సంస్థలు నేషనల్‌ యూనివర్సిటీ ఆఫ్‌ రిహాబిలిటేషన్‌ సైన్స్‌ డిసేబిలిటీ స్టడీస్, రిహాబిలిటేషన్‌ కౌన్సిల్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా అండ్‌ ఇండియన్‌ సైన్స్‌  లాంగ్వేజ్, రీసెర్చ్‌ అండ్‌ ట్రైనింగ్‌ సెంటర్, సెంటర్‌ ఫర్‌ డిసేబిలిటీ స్పోర్ట్స్, నేషనల్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌ ఫర్‌ యూనివర్సల్‌ డిజైన్, నేషనల్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌ ఆఫ్‌ మెంటల్‌ హెల్త్‌ రిహాబిలిటేషన్‌లకు మొత్తం రూ.377 కోట్లు కేటాయించారు.   సామాజిక సేవలకు రూ.1,017 కోట్లు..  సామాజిక సేవల రంగానికి 2020–21 బడ్జెట్‌లో రూ.784 కోట్లు కేటాయించగా, 2021–22 బడ్జెట్‌లో రూ.1,017 కోట్లు కేటాయించారు. అలాగే దివ్యాంగుల సంక్షేమం కోసం చేపట్టే జాతీయ కార్యక్రమాలకు సంబంధించి గత బడ్జెట్‌లో రూ.436.89 కోట్లు కేటాయించగా, ఈసారి 709 కోట్లు కేటాయించారు.

న్యూఢిల్లీ : వ్యక్తిగత ఆదాయపన్ను (ప్రత్యక్ష పన్ను) రేట్లలో కచ్చితంగా మార్పులు ఉంటాయన్న అంచనాలకు భిన్నంగా ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌.. యథాతథ స్థితికే మొగ్గు చూపించారు. ఆదాయపన్ను శ్లాబుల్లోకానీ, రేట్లలో కానీ మార్పుల జోలికి వెళ్లలేదు. ఊరటనిచ్చే అంశం ఏమిటంటే.. ఆదాయం పెంచుకునేందుకు ఆదాయపన్ను రేట్లను పెంచకపోవడమే. రూ.2,50,000 లక్షల వరకు ఉన్న బేసిక్‌ ఎగ్జెంప్షన్‌ అలానే కొనసాగనుంది. రూ.2,50,000కు పైన పన్ను వర్తించే ఆదాయం రూ.5,00,000 వరకు ఉన్నా కానీ (మినహాయింపులు పోను) పన్ను చెల్లించాల్సిన బాధ్యత లేదు. సెక్షన్‌ 87ఏ కింద రూ.12,500 రాయితీని పొందొచ్చు. దీంతో పలు సెక్షన్ల కింద పన్ను మినహాయింపులను క్లెయిమ్‌ చేసుకున్న అనంతరం నికర ఆదాయం రూ.5లక్షల వరకు ఉంటే పన్ను బాధ్యత లేదు. 2020–21 ఆర్థిక సంవత్సరంలో అమల్లో ఉన్న రేట్ల ప్రకారమే ఆదాయపన్ను చెల్లింపులు చేయాల్సి ఉంటుంది. 2020 బడ్జెట్‌లో నూతన పన్ను విధానాన్ని ప్రతిపాదిస్తూ.. పాత, కొత్త విధానాల్లో తమకు నచ్చిన విధానంలో కొనసాగొచ్చంటూ మంత్రి సీతారామన్‌ వెసులుబాటు కల్పించిన విషయం తెలిసిందే. ఈ రెండు విధానాలు ఇక ముందూ కొనసాగనున్నాయి. కాకపోతే ఒక్కసారి నూతన విధానాన్ని ఎంచుకుంటే, మళ్లీ తిరిగి పాత విధానానికి మారేందుకు వీలుండదు. నూతన పన్ను విధానంలో చాలా వరకు పన్ను మినహాయింపులను కోల్పోవాల్సి ఉంటుంది. అదే సమయంలో పన్నుల రేటు తక్కువగా ఉంటుంది.   భవిష్యనిధి చందాపై పన్ను  అధిక ఆదాయ వర్గాల భవిష్యనిధి వాటాలపై స్వల్ప పన్నును మంత్రి ప్రతిపాదించారు. ఒక ఆర్థిక సంవత్సరంలో ఉద్యోగి తరఫున చందా రూ.2.5లక్షలు మించితే, వడ్డీ ఆదాయంపై 1 శాతం పన్ను 2021 ఏప్రిల్‌ 1 నుంచి అమల్లోకి రానుంది. దీంతో అధిక విలువ కలిగిన డిపాజిటర్లను మంత్రి లక్ష్యంగా చేసుకున్నట్టు తెలుస్తోంది. ఉద్యోగుల సంక్షేమం కోసమే ఈపీఎఫ్‌ అని గుర్తు చేస్తూ.. నెలకు రూ.2లక్షల్లోపు ఆర్జించే వారిపై తాజా ప్రతిపాదన ఎటువంటి ప్రభావం చూపించదని మీడియా సమావేశంలో మంత్రి స్పష్టం చేశారు. రూ.2.5 లక్షల వరకు డిపాజిట్‌ పరిమితిగా ఉందని, ఈ మొత్తంపై వడ్డీకి పన్ను మినహాయింపు వర్తిస్తుందని చెప్పారు. రూ.2.5 లక్షలకు మించి చందాదారుల సంఖ్య మొత్తం సభ్యుల్లో ఒక శాతాన్ని మించదని వ్యయాల విభాగం సెక్రటరీ టీవీ సోమనాథన్‌ తెలిపారు.    75 దాటితే నో ఐటీ రిటర్న్స్‌ పెన్షన్‌ ఆదాయం, ఫిక్స్‌డ్‌ డిపాజిట్లపై ఆదాయం కలిగిన 75 ఏళ్లు, అంతకుపైబడి వయసున్న వారు ఇక మీదట ఆదాయపన్ను రిటర్నులు దాఖలు చేయాల్సిన అవసరం ఉండదు. పెన్షన్‌ అందుకుం టున్న బ్యాంకులోనే ఫిక్స్‌డ్‌ డిపాజిట్లపై ఆదాయం కూడా వస్తుండాలి. వచ్చే ఆర్థిక సంవత్సరం నుంచి ఈ నిబంధన అమల్లోకి రానుంది. 75వ స్వాతంత్య్ర దినోత్సవం సందర్భంగా.. 75 ఏళ్లు నిండిన వృద్ధులపై నిబంధనల అమలు భారాన్ని దించేందుకు ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నట్టు మంత్రి వివరించారు. రిటర్నుల దాఖలులో మినహాయింపునిచ్చినా కానీ, పన్ను బాధ్యత మాత్రం కొనసాగుతుంది. అంటే ఆదాయంపై నిబంధనల మేరకు పన్నును సంబంధిత బ్యాంకు మినహా యించి ఆదాయపన్ను శాఖకు జమ చేస్తుందని ఆర్థిక శాఖా కార్యదర్శి అజయ్‌ భూషణ్‌ పాండే మీడియాకు స్పష్టం చేశారు. పెన్షన్, డిపాజిట్లపై వడ్డీ ఆదాయం ఒకే బ్యాంకు నుంచి ఉంటేనే ఈ వెసులుబాటు. ఒకవేళ ఒక బ్యాంకులో పెన్షన్‌ ఆదాయం వస్తూ, మరో బ్యాంకులో ఎఫ్‌డీలపై వడ్డీ ఆదాయం ఉంటే రిటర్నులు దాఖలు చేయాల్సి ఉంటుంది. పెన్షన్, ఎఫ్‌డీలపై వడ్డీకాకుండా ఇతర రూపాల్లో ఆదాయం ఉన్నా కానీ రిటర్నుల దాఖలు తప్పనిసరి.   సొంతింటి రుణ వడ్డీపై పన్ను మినహాయింపు  అందుబాటు ధరల ఇళ్లను రుణంపై కొనుగోలు చేసుకునే వారికి ఈ బడ్జెట్‌లో ఊరట లభించింది. ఇంటి రుణంపై వడ్డీ చెల్లింపులు రూ.1.5లక్షల మొత్తంపై ఒక ఆర్థిక సంవత్సరంలో అదనంగా కల్పించిన పన్ను మినహాయింపును.. మరో ఏడాది పాటు 2022 మార్చి 31 వరకు పొడిగిస్తూ బడ్జెట్‌లో నిర్ణయాన్ని ప్రకటించారు. అంటే వచ్చే ఏడాది మార్చి వరకు ఇళ్ల కొనుగోలుపైనా ఈ ప్రయోజనాన్ని పొందొచ్చు. వాస్తవానికి ఇంటి రుణంపై వడ్డీ చెల్లింపులు రూ.2లక్షల వరకు పన్ను మినహాయింపు గతంలో ఉండగా, దీనికి అదనంగా మరో రూ.1.5లక్షలపైనా పన్ను మినహాయింపును సెక్షన్‌ 80ఈఈఏ కింద 2019 బడ్జెట్‌లో ప్రకటించారు. మొదటిసారి ఇంటి కొనుగోలు చేసుకునే వారు, అది కూడా రూ.45లక్షల బడ్జెట్‌ మించని ఇళ్ల కొనుగోలుదారులకే ఈ ప్రయోజనం వర్తిస్తుంది. అంటే మొత్తం మీద ఇంటి రుణంపై ఒక ఆర్థిక సంవత్సరంలో గరిష్టంగా రూ.3.5 లక్షల వడ్డీ చెల్లింపులపై పన్ను భారం లేకుండా చూసుకోవచ్చు. ఇది కాకుండా ఇంటి రుణం అసలుకు చేసే జమలు రూ.1.5 లక్షలను సెక్షన్‌ 80సీ కింద చూపించుకునే అవకాశం ఎలానూ ఉంది.   ఇంటిపై పన్ను ప్రయోజనాలు ఇవే..  సెక్షన్‌ 80సీ: ఇంటి రుణంలో అసలుకు (ప్రిన్సిపల్‌) చేసే చెల్లింపులు రూ.1.5 లక్షల మొత్తాన్ని సెక్షన్‌ 80సీ కింద చూపించుకుని పన్ను మినహాయింపు పొందొచ్చు. కాకపోతే ఇంటిని స్వాధీనం చేసుకున్న నాటి నుంచి ఐదేళ్లలోపు విక్రయించకుండా ఉంటేనే ఈ మినహాయింపులకు అర్హులు. ఒకవేళ విక్రయిస్తే తిరిగి పన్ను చెల్లించాల్సి వస్తుంది.  సెక్షన్‌ 24బీ: ఇంటి రుణంపై వడ్డీ చెల్లింపులు రూ.2లక్షల మొత్తంపై ఒక ఆర్థిక సంవత్సరంలో పన్ను మినహాయింపును కోరొచ్చు. కాకపోతే నూతన ఇల్లు కొనుగోలు/నిర్మాణం అన్నది రుణం తీసుకున్న ఆర్థిక సంవత్సరం నుంచి ఐదేళ్లలోపు పూర్తి చేయాల్సి ఉంటుంది.   సెక్షన్‌ 80ఈఈ: ఈ సెక్షన్‌ కింద రూ.50,000 వడ్డీ చెల్లింపులపై అదనపు పన్ను మినహాయింపునకు అవకాశం ఉంది. కాకపోతే రుణం రూ.35 లక్షలకు మించకూడదు. ప్రాపర్టీ విలువ రూ.50లక్షలు మించకూడదు.  సెక్షన్‌ 80ఈఈఏ: రూ.45 లక్షలకు మించని, మొదటిసారి ఇల్లు కొనుగోలుపై సెక్షన్‌ 80ఈఈఏ కింద అదనంగా (24బీకి అదనంగా) మరో రూ.1.5 లక్షల వడ్డీ చెల్లింపులపైనా పన్ను మినహాయింపు క్లెయిమ్‌ చేసుకోవచ్చు. కాకపోతే ఈ సెక్షన్‌ కింద క్లెయిమ్‌ చేసుకునే వారు సెక్షన్‌80ఈఈ కింద క్లెయిమ్‌ చేసుకునేందుకు అవకాశం ఉండదు.   సెక్షన్‌80సీ: ఈ సెక్షన్‌ కింద స్టాంప్‌ డ్యూటీ చెల్లింపులు రూ.1.5లక్షల మొత్తంపై పన్ను మినహాయింపు పొందొచ్చు. చెల్లింపులు చేసిన ఆర్థిక సంవత్సరానికే క్లెయిమ్‌ చేసుకునే అర్హత ఉంటుంది.

న్యూఢిల్లీ : రహదారులు, ఉపరితల రవాణాకు బడ్జెట్‌లో రూ.1.18 లక్షల కోట్లు కేటాయిస్తున్నట్లు ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ తెలిపారు. హైవే కారిడార్ల అభివృద్ధిని ప్రాధాన్యత కింద చేపడతామన్నారు. గతేడాది ఉపరితల రవాణాకు రూ.91,823 కోట్లు కేటాయించగా సవరించిన అనంతరం రూ.1.01 లక్షల కోట్లకు చేరుకుంది. ఈసారి రోడ్లు, ఉపరితల రవాణా శాఖకు రూ.1,18,101 కోట్లు కేటాయిస్తున్నట్లు సీతారామన్‌ ప్రకటించారు. ఇందులో రూ.1,08,230 కోట్లు మూలధనం కింద కేటాయిస్తున్నామని, ఇప్పటివరకు ఇదే అత్యధికమని చెప్పారు. ప్రాధాన్యత కారిడార్లు, ప్రాజెక్టులు 2021 –22లో చురుగ్గా సాగుతాయని చెప్పారు. బడ్జెట్‌ కేటాయింపులు ఆచరణాత్మకంగా ఉన్నాయని, దేశంలో దీర్ఘకాలం పాటు మౌలిక వసతులను పటిష్టం చేయడంలో ఈ చర్యలు ఉపకరిస్తాయని కేంద్ర రహదారులు, ఉపరితల రవాణా శాఖ మంత్రి నితిన్‌ గడ్కరీ పేర్కొన్నారు.    కారిడార్లు, రహదారుల నిర్మాణానికి అధిక నిధులు 7టెక్స్‌టైల్‌ పార్కులు.. హైవే కారిడార్లు..   భారతమాల పరియోజన పథకం కింద రూ.3.3 లక్షల కోట్ల విలువైన 13,000 కి.మీ. రహదారుల నిర్మాణాన్ని చేపట్టగా ఇప్పటికే 3,800 కి.మీ. మేర పూర్తయింది. 2022 మార్చి నాటికి మరో 8,500 కి.మీ. నిర్మాణం చేపడతారు. వచ్చే ఏడాది మార్చి నాటికి అదనంగా 11,000 కి.మీ. నేషనల్‌ హైవే కారిడార్ల నిర్మాణం పూర్తి కానుంది.   ఆర్థిక కారిడార్లు..  తమిళనాడులో 3,500 కి.మీ మేర జాతీయ రహదారుల కోసం రూ.1.03 లక్షల కోట్లు  n కేరళలో 1,100 కి.మీ. జాతీయ రహదారుల కోసం రూ.65,000 కోట్లు  n పశ్చిమ బెంగాల్‌లో 675 కి.మీ. జాతీయ రహదారుల కోసం రూ.25,000 కోట్లు  n అసోంలో మూడేళ్లలో 1,300 కి.మీ. జాతీయ రహదారుల నిర్మాణానికి రూ.34,000 కోట్లు. ప్రస్తుతం రాష్ట్రంలో రూ.19,000 కోట్లతో జరుగుతున్న జాతీయ రహదారుల పనులకు ఇది అదనం.    ప్రజా రవాణాకు పెద్దపీట ♦   27 నగరాల్లో మెట్రో, ఆర్‌ఆర్‌టీఎస్‌ పనులు ♦   ‘మిత్ర’ పథకం కింద 7 టెక్స్‌టైల్‌ పార్కులు ♦   దేశంలో మౌలిక సదుపాయాలకు ప్రాధాన్యం   ఫ్లాగ్‌ షిప్‌ కారిడార్లు / ఎక్స్‌ప్రెస్‌ వేస్‌..  ♦   ఢిల్లీ – ముంబై ఎక్స్‌ప్రెస్‌ వే: మిగిలిన 260 కి.మీ పనులు 2021 మార్చి 31లోగా కేటాయింపు.  ♦   బెంగళూరు – చెన్నై ఎక్స్‌ప్రెస్‌ వే: 278 కి.మీ. మేర నిర్మాణం, 2021–22లో పనులు ప్రారంభమవుతాయి.    ♦  కాన్పూర్‌ – లక్నో ఎక్స్‌ప్రెస్‌ వే: జాతీయ రహదారి 27కి ప్రత్యామ్నాయంగా 63 కి.మీ. మేర ఎక్స్‌ప్రెస్‌ వే పనులను 2021––22లో చేపడతారు.   ♦    ఢిల్లీ – డెహ్రాడూన్‌ ఆర్థిక కారిడార్‌: 210 కి.మీ పొడవైన ఆర్థిక కారిడార్‌ నిర్మాణ పనులు 2021––22లో మొదలవుతాయి.   ♦   రాయ్‌పూర్‌ – విశాఖపట్టణం కారిడార్‌:  చత్తీస్‌గఢ్, ఒడిశా, ఉత్తరాంధ్ర మీదుగా 464 కి.మీ. పొడవైన కారిడార్‌ నిర్మాణ పనులను ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సంలోనే కేటాయిస్తారు.  2021–22లో పనులు ప్రారంభమవుతాయి.  ♦    చెన్నై – సేలం కారిడార్‌:  277 కి.మీ. పొడవైన ఎక్స్‌ప్రెస్‌ వే నిర్మాణ పనులు 2021–22లో మొదలవుతాయి.   ♦    అమృత్‌సర్‌ – జామ్‌నగర్‌ : 2021–22లో పనులు ప్రారంభమవుతాయి.  ♦    ఢిల్లీ – కాట్రా : 2021–22లో నిర్మాణ పనులు ప్రారంభం.   అడ్వాన్స్‌డ్‌ ట్రాఫిక్‌ మేనేజ్‌మెంట్‌ సిస్టం ♦    కొత్తగా నిర్మాణం చేపట్టే 4, 6 వరుసల రహదారుల్లో అమలు చేస్తారు.   ♦   స్పీడ్‌ రాడార్లు  ♦    వేరియబుల్‌ మెస్సేజ్‌ బోర్డులు  ♦    జీపీఎస్‌ ఆధారిత రికవరీ వ్యాన్లు  మరిన్ని చోట్ల మెట్రో కూత..  ♦    మెట్రో రైల్‌ నెట్‌వర్క్‌ను విస్తరించడం, సిటీ బస్సు సర్వీసులను పెంచడం ద్వారా పట్టణాల్లో ప్రజా రవాణా వ్యవస్థకు ప్రభుత్వం పెద్దపీట వేసింది.   ♦   ప్రజా రవాణాలో బస్సులను ప్రోత్సహించేందుకు కొత్త పథకానికి రూ.18,000 కోట్లు కేటాయించారు. పీపీపీ విధానంలో 20,000కిపైగా బస్సులను నడుపుతారు. ఆటోమొబైల్‌ పరిశ్రమకు నూతనోత్తేజం కల్పించడం, ఆర్థిక వృద్ధి, యువతకు ఉపాధి లక్ష్యంగా   ♦    ప్రస్తుతం 702 కి.మీ మేర మెట్రో సేవలు అందుబాటులో ఉండగా మరో 1,016 కి.మీ మేర మెట్రో, ఆర్‌ఆర్‌టీఎస్‌ నిర్మాణ పనులు 27 నగరాల్లో పురోగతిలో ఉన్నాయి. టైర్‌ –2 నగరాలు, టైర్‌ 1 నగరాల బాహ్య ప్రాంతాల్లో మెట్రో అనుభూతిని చౌకగా అందుబాటులోకి తెచ్చేందుకు ‘మెట్రో లైట్‌’ ‘మెట్రో నియో’ పరిజ్ఞానం ఉపకరిస్తుంది.   ♦    కోచి మెట్రో రైలు ఫేజ్‌  –2లో 11.5 కి.మీ. నిర్మాణానికి రూ.1,957.05 కోట్లు   ♦     చెన్నై మెట్రో రైలు ఫేజ్‌ –2లో 118.9 కి.మీ. నిర్మాణానికి రూ.63,246 కోట్లు   ♦   బెంగళూరు మెట్రో రైల్వే ప్రాజెక్టు ఫేజ్‌ 2 ఏ, 2 బీ కింద 58.19 కి.మీ. నిర్మాణానికి రూ.14,788 కోట్లు   ♦    నాగ్‌పూర్‌ మెట్రో రైలు ప్రాజెక్టు ఫేజ్‌ –2కి రూ.5,976 కోట్లు   ♦   నాసిక్‌లో మెట్రో రైలు కోసం రూ.2,092 కోట్లు   ‘పవర్‌’ఫుల్‌ లైన్లు  139 గిగావాట్ల సామర్థ్యంతో 1.41 లక్షల సర్క్యూట్‌ కి.మీ. పరిధిలో ట్రాన్స్‌మిషన్‌ లైన్లు, 2.8 కోట్ల కుటుంబాలకు విద్యుత్తు సదుపాయం గత ఆరేళ్లలో అందుబాటులోకి. డిస్కంల మధ్య పోటీతత్వాన్ని పెంచేందుకు విద్యుత్తు వినియోగదారులు తమకు నచ్చిన సంస్థల సేవలను  ఎంచుకునేలా చర్యలు. విద్యుత్తు వ్యవస్థలో సంస్కరణలు, నూతన ఇంధన పంపిణీ విధానం కోసం ఐదేళ్లలో రూ.3,05,984 కోట్లు వ్యయం. 2021–22లో జాతీయ హైడ్రోజన్‌ ఇంధన విధానం అమలు.  పోర్టులు, నౌకాయానం, జల రవాణా  ♦  మేజర్‌ పోర్టుల నిర్వహణకు సంబంధించి ప్రభుత్వ, ప్రైవేట్‌ భాగస్వామ్యం (పీపీపీ)తో రూ.2,000 కోట్ల విలువైన ఏడు ప్రాజెక్టులు 2021–22లో అమలు కానున్నాయి.   ♦  భారతీయ షిప్పింగ్‌ కంపెనీలకు అంతర్జాతీయ టెండర్లలో ఐదేళ్లలో  రూ.1,624 కోట్ల మేర రాయితీలు  కల్పించనున్నారు.   ♦  2024 నాటికి రీ సైక్లింగ్‌ సామర్థ్యాన్ని రెట్టింపు చేయడం ద్వారా అదనంగా 1.5 లక్షల ఉద్యోగాలను  సృష్టించనున్నారు.   మరో కోటి మందికి ‘ఉజ్వల’  ఉజ్వల పథకాన్ని విస్తరించడం ద్వారా మరో కోటి మందికి ప్రయోజనం చేకూరనుంది. రానున్న మూడేళ్లలో సిటీ గ్యాస్‌ డిస్ట్రిబ్యూషన్‌ నెట్‌వర్క్‌ పరిధిలో మరో వంద జిల్లాలను చేరుస్తారు.   గ్రామీణాభివృద్ధికి పథకాలకు ఇలా...  ⇒2021–22 కేటాయింపు: రూ.1,31,519 కోట్లు (9.5% పెంపు)  ⇒2020–21 కేటాయింపు: రూ.1,20,148 కోట్లు (సవరించిన అంచనా: రూ.1,97,377 కోట్లు)  ‘ఉపాధి’కి మరింత దన్ను...   ⇒2021–22 కేటాయింపు: రూ. 73,000 కోట్లు (19% పెంపు)  ⇒2020–21 కేటాయింపు: రూ. 61,500 కోట్లు (సవరించిన అంచనా: రూ. 1,11,500 కోట్లు)  ⇒ 2019–20లో సగటు రోజు కూలీ రూ.182 ఉండగా, దీన్ని 2020–21 ఏప్రిల్‌ 1 నుంచి 10 శాతం పెంపుతో రూ.200కు చేర్చారు.  ⇒  మొత్తం 708 జిల్లాలు, 7,092 బ్లాక్‌లు, 2,68,561 గ్రామ పంచాయితీల్లో ఈ పథకం అమలవుతోంది.  ⇒ 2021 జనవరి 29 నాటికి ఈ పథకం కింద 14.82 కోట్ల జాబ్‌ కార్డులు జారీ కాగా, ఇందులో చురుకైన జాబ్‌ కార్డుల సంఖ్య 9.25 కోట్లు. 28.72 కోట్ల మంది కార్మికులు జాబితాలో ఉండగా, 14.4 కోట్ల మంది కార్మికులు చురుగ్గా ఉపాధి పొందుతున్నారు.  కొనసాగుతున్న విద్యుత్‌ వెలుగులు.. (దీన్‌దయాళ్‌ ఉపాధ్యాయ గ్రామ్‌ జ్యోతి యోజన)  ⇒   2021–22 కేటాయింపు: రూ. 3,600 కోట్లు (20 శాతం తగ్గింపు, కానీ సవరించిన అంచనా ప్రకారం 125 శాతం పెంపు)  ⇒    2020–21 కేటాయింపు: రూ.4,500 కోట్లు (సవరించిన అంచనా: రూ.2,000 కోట్లు)  ⇒  ఈ పథకానికి నిధులు 2020–21 సవరించిన అంచనా ప్రకారం చూస్తే 125 శాతం ఎగబాకాయి.  ⇒   గ్రామాల్లో వ్యవసాయ, వ్యవసాయేతర విద్యుత్‌ వినియోగదారులకు ప్రత్యేక ఫీడర్లు, డిస్కమ్‌లను అందుబాటులోకి తేవడం, విద్యుత్‌ సబ్‌–ట్రాన్స్‌మిషన్, పంపిణీ మౌలిక సదుపాయాల పెంపు. ⇒    2017లో ఆరంభించిన సౌభాగ్య పథకం కింద 2.5 కోట్ల కుటుంబాలకు ఉచితంగా విద్యుత్‌ కనెక్షన్‌ను అందించారు.  ⇒    ఇంటిగ్రేటెడ్‌ పవర్‌ డెవలప్‌మెంట్‌ స్కీమ్‌కు కేటాయింపులు రూ. 4,000 కోట్ల (సవరించిన అంచనా) నుంచి రూ. 5,300 కోట్లకు పెంచారు.   గ్రామీణ రోడ్లు.. రయ్‌రయ్‌!  ⇒    2021–22 కేటాయింపు: రూ. 15,000 కోట్లు (30% తగ్గింపు) (9.5% పెంపు)  ⇒   2020–21 కేటాయింపు: రూ. 19,500 కోట్లు (సవరించిన అంచనా రూ.13,706 కోట్లు)  ⇒    2000 సంవత్సరంలో పీఎంజీఎస్‌వై పథకం ఆరంభం నుంచి ఇప్పటిదాకా (2021 జనవరి 20 నాటికి) 1,70,034 గ్రామీణ ప్రాంతాలకు రోడ్డు సౌకర్యం కల్పించారు.   ⇒  మొత్తం 7,47,990 కిలోమీటర్ల పొడవైన పక్కా రోడ్లకు ఆమోదం లభించగా, 6,43,999 కిలోమీటర్ల రోడ్లను నిర్మించారు.  ⇒   ప్రస్తుత ప్రాజెక్టులను రాష్ట్రాల భాగస్వామ్యంతో పూర్తి చేయాలంటే 2025 నాటికి ఏటా రూ.19,000 కోట్లు అవసరం అవుతాయి.  ⇒ 2021–22 కేటాయింపు: రూ. 12,294 కోట్లు (మారలేదు, కానీ సవరించిన అంచనా ప్రకారం 76% పెంపు)  ⇒   2020–21 కేటాయింపు: రూ.12,294 కోట్లు (సవరించిన అంచనా: రూ.7,000 కోట్లు)  ⇒ 2019 నాటికి 10 కోట్లకు పైగా మరుగుదొడ్ల నిర్మాణం జరిగింది.  ⇒ గ్రామీణ ఎస్‌బీఎం రెండో దశను 2020 ఫిబ్రవరి 19న ప్రారంభించారు. 2024–25 వరకు ఇది కొనసాగుతుంది. ఇందుకు రూ.1.4 లక్షల కోట్లను కేటాయించనున్నారు.   ⇒  2020–21లో (డిసెంబర్‌ 2020 నాటికి) 41.61 లక్షల వ్యక్తిగత మరుగుదొడ్డు, 70,929 కమ్యూనిటీ మరుగుదొడ్ల నిర్మాణం (మరో 31,560 నిర్మాణంలో ఉన్నాయి) జరిగింది. ఠి    పట్టణ ప్రాంతాల్లో 2021–22 ఆర్థిక సంవత్సరం నుంచి 2025–26 వరకు ఐదేళ్ల పాటు ఎస్‌బీఎం 2.0 (రెండో ఫేజ్‌) కోసం రూ.1,41,678 కోట్ల నిధులను కేటాయించనున్నట్లు బడ్జెట్‌లో ప్రకటించారు.  డిజిటల్‌ ఇండియాకు జోష్‌ (భారత్‌ నెట్‌)  ⇒    2021–22 కేటాయింపు: రూ. 7,000 కోట్లు (17 శాతం పెంపు)  ⇒    2020–21 కేటాయింపు: రూ.6,000 కోట్లు (సవరించిన అంచనా: రూ.5,500 కోట్లు)  ⇒    భారత్‌ నెట్‌ కింద 2021 జనవరి 15 నాటికి మొత్తం 1.63 లక్షల గ్రామ పంచాయతీలకు 4.87 లక్షల కిలోమీటర్ల పొడవైన ఆప్టికల్‌ ఫైబర్‌ కేబుల్‌ నెట్‌వర్క్‌ను ఏర్పాటు చేశారు  ⇒   ఇందులో 1.51 లక్షల గ్రామ పంచాయతీలు సర్వీసులు అందుబాటులోకి వచ్చాయి.  ‘జల్‌ జీవన్‌’కు నిధుల వరద...  ⇒    2021–22 కేటాయింపులు: 50,011 కోట్లు (335% పెంపు)   ⇒   2020–21 కేటాయింపులు: రూ.11,500 కోట్లు  ⇒   స్వచ్ఛమైన తాగునీటిని అందరికీ అందించేందుందుకు 2019–20లో జల్‌ జీవన్‌ మిషన్‌ను ప్రకటించారు.  ⇒ 2024 నాటికి గ్రామీణ కుటుంబాలన్నింటికీ (హర్‌ ఘర్‌ జల్‌) తాగునీటిని (హ్యాండ్‌ పంపులు, కుళాయిలు ఇతరత్రా మార్గాల్లో) అందించాలని నిర్ణయించారు. ఇందుకోసం మొత్తం రూ.3.6           లక్షలకోట్లను వెచ్చించనున్నారు.  ⇒    రాష్ట్రాల సమాచారం ప్రకారం 2020–21 ఏడాదిలో (2020 డిసెంబర్‌ నాటికి) 2.14 కోట్ల కుళాయి కనెక్షన్లు ఇచ్చినట్లు అంచనా.  ⇒   ఇప్పుడు పట్టణాల్లోనూ ఈ పథకం కింద కుళాయిల ద్వారా ప్రతి ఇంటికీ తాగునీటి సౌకర్యం కల్పించనున్నారు. 2021–22 ఆర్థిక సంవత్సరం నుంచి 2025–26 వరకు దీనికి రూ.1.87 లక్షల కోట్లు కేటాయించనున్నట్లు తాజా బడ్జెట్‌లో ప్రకటించింది.  సొంతింటి సాకారం దిశగా...  ⇒   2021–22 కేటాయింపులు: రూ. 19,500 కోట్లు (మారలేదు)  ⇒    2020–21 కేటాయింపులు: రూ.19,500 కోట్లు  ⇒  2019 నాటికి గ్రామాల్లో కోటి పక్కా ఇళ్ల నిర్మాణం జరిగింది. 2022 నాటికి మరో 1.95 లక్షల ఇళ్లు నిర్మించే లక్ష్యంతో ప్రభుత్వం ముందుకెళ్తోంది.  ⇒    పట్టణాల్లో పీఎంఏవై కోసం ఈ ఏడాది 2020–21లో బడ్జెట్‌ అంచనాలకు (రూ.8,000 కోట్లు) మూడింతలు (సవరించిన రూ.21,000 కోట్లు) కేటాయింపులు జరపడం విశేషం.  ⇒   1.09 కోట్ల ఇళ్లకు అనుమతులు లభించగా, ఇప్పటిదాకా 70 లక్షల ఇళ్ల నిర్మాణానికి పనులు మొదలయ్యాయి. 41 లక్షల ఇళ్లు లబ్ధిదారులకు అందజేశారు.

న్యూఢిల్లీ: శాస్త్ర, సాంకేతిక శాఖకు కేంద్ర ప్రభుత్వం 2021–22 బడ్జెట్‌లో రూ.14,793.66 కోట్లు కేటాయించింది. 2020–21 బడ్జెట్‌ కేటాయింపులతో పోలిస్తే ఇది 20% అధికం కావడం విశేషం. అలా గే ఎర్త్‌ సైన్సెస్‌ శాఖకు ప్రత్యేకంగా రూ.1,897.13 కోట్లు కేటాయించారు. కేంద్ర సైన్స్‌ అండ్‌ టెక్నాలజీ శాఖ పరిధిలో డిపార్ట్‌మెంట్‌ ఆఫ్‌ సైన్స్‌ అండ్‌ టెక్నాలజీ (డీఎస్‌టీ), డిపార్ట్‌మెంట్‌ ఆఫ్‌ బయోటెక్నాలజీ (డీబీటీ), డిపార్ట్‌మెంట్‌ ఆఫ్‌ సైంటిఫిక్‌ అండ్‌ ఇండస్ట్రియల్‌ రీసెర్చ్‌ (డీఎస్‌ఐఆర్‌) ఉన్నాయి. దే శంలో కరోనా వైరస్‌ వ్యాప్తిని కట్టడి చేయడంలో ఈ విభాగాలన్నీ కీలకంగా పనిచేశాయి. 2021–22 బడ్జెట్‌లో డీఎస్‌టీకి రూ.6,067.39 కోట్లు, డీబీటీకి రూ.3,502.37 కోట్లు, డీఎస్‌ఐఆర్‌కు రూ.5,224.27 కోట్లు కేటాయించారు. 2020–21 బడ్జెట్‌లో సైన్స్‌ అండ్‌ టెక్నాలజీ శాఖకు రూ.14,473.66 కోట్లు కేటాయించగా, తర్వాత దాన్ని రూ.11,551.86 కోట్లుగా సవరించారు.  ఇండియాలో ‘డీప్‌ ఓషన్‌ మిషన్‌’ను ప్రారంభిస్తామని ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ తన బడ్జెట్‌ ప్రసంగంలో చెప్పారు. ఇందుకోసం ఐదేళ్లలో రూ.4,000 కోట్లు ఖర్చు చేస్తామన్నారు. సముద్రాలపై అధ్యయనం, సర్వే, సముద్రాల్లోని జీవవైవిధ్యాన్ని పరిరక్షించడమే ఈ ప్రాజెక్టు ఉద్దేశమని వెల్లడించారు.   సైన్స్‌ అండ్‌ టెక్నాలజీ శాఖకు బడ్జెట్‌ కేటాయింపులు     2021-22     రూ.14,793.66   2020-21     రూ.11,551.86    అంతరిక్ష విభాగానికి రూ.13,949  కోట్లు  అంతరిక్ష విభాగానికి కేంద్రం రూ.13,949 కోట్లు కేటాయించింది. ఇది గతేడాది గతేడాది రూ.8,228 కోట్లు కేటాయించగా, ఈసారి రూ.4,449 కోట్లు ఎక్కువ కేటాయించడం గమనార్హం. ఈ మొత్తంలో రూ.700 కోట్లను కొత్తగా ఏర్పడిన ప్రభుత్వ రంగ సంస్థ ‘న్యూ స్పేస్‌ ఇండియా లిమిటెడ్‌’కు కేటాయించారు. గగన్‌యాన్‌ ప్రాజెక్టు ద్వారా నలుగురు మానవులను అంతరిక్షంలోకి పంపడానికి రష్యాలోని జెనెరిక్‌ స్పేస్‌ ఫ్లయిట్‌ ఆస్పెక్ట్‌లో శిక్షణ ఇస్తున్నట్లు ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ తెలిపారు. డిసెంబర్‌ 2021లో మానవరహిత అంతరిక్ష నౌకను పరీక్షిస్తామని వెల్లడించారు.   హోం శాఖకు రూ.1,66,547 కోట్లు  కేంద్ర హోంశాఖకు 2021–22 బడ్జెట్‌లో రూ. 1,66,547 కోట్లు కేటాయిస్తున్నట్లు ఆర్థికశాఖ మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ ప్రకటించారు. ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరంతో పోల్చితే ఇది 11.48 శాతం అధికం. ఇందులో మెజారిటీ నిధులు కేంద్ర సాయుధ బలగాల నిర్వహణకు, జనగణనకు సంబంధించిన కార్యకలాపాలకు వినియోగించనున్నారు. 2020–21 ఆర్థిక సంవత్సరంలో హోం శాఖకు రూ.1,49,387 కోట్లు కేటాయించగా ప్రస్తుతం ఆ మొత్తాన్ని రూ.1,66,547 కోట్లకు పెంచారు. ఇం దులో కేంద్ర సాయుధ పోలీస్‌ బలగాలైన సీఆర్‌పీఎఫ్, బీఎస్‌ఎఫ్, సీఐఎస్‌ఎఫ్‌లకు రూ.1,03,802.52 కోట్లు, జనాభా లెక్కలకు రూ.3,768.28 కోట్లు కేటాయించారు.

న్యూఢిల్లీ: కరోనా మహమ్మారితో దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ అస్తవ్యస్తమైంది. జనజీవితం తీవ్రంగా ప్రభావితమైంది. ఈ పరిస్థితుల్లో ఏప్రిల్‌ 1 నుంచి ప్రారంభమయ్యే నూతన ఆర్థిక సంవత్సరానికి గానూ ఆర్థికమంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ నేడు (సోమవారం) పార్లమెంట్‌లో కేంద్ర బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టారు. డిజిటల్‌ పద్ధతిలో బడ్జెట్‌ ప్రవేశపెట్టిన నిర్మల.. గంటా 51 నిముషాలపాటు ప్రసంగించారు. బడ్జెట్‌ మూలధన వ్యయం రూ.5.54 లక్షల కోట్లుగా ఆమె పేర్కొన్నారు. 2021-22 ద్రవ్యలోటు లక్ష్యం 6.8 శాతంగా ఉండనుందనే అంచనాలను వెల్లడించారు. 2025-26 నాటికి ద్రవ్యలోటు లక్ష్యం 4.5 శాతంగా ఉంటుందని అంచనా వేశారు. 2022లో రూ.12 లక్షల కోట్ల అప్పులు తేవాలని నిర్ణయించినట్టు ఆర్థికమంత్రి చెప్పుకొచ్చారు. అయితే ఆదాయ పన్నులపై ఎలాంటి క్లారిటీ ఇవ్వకపోవడంతో 2021-22 బడ్జెట్‌పై భారీ ఆశలు పెట్టుకున్న మధ్యతరగతి ఉద్యోగులకు నిరాశే మిగిలింది. నిర్మలా సీతారామన్‌‌ ప్రసంగం అనంతరం లోక్‌సభ రేపటికి వాయిదా పడింది. బడ్జెట్‌ లైవ్‌ అప్‌డేట్స్‌.. 5 ప్రత్యేక జాతీయ రహదారుల అభివృద్ధికి రూ.5 వేల కోట్లు 11వేల కి.మీ జాతీయ రహదారుల కారిడార్‌ నిర్మాణం బెంగాల్‌లో 675 కి.మీ మేర జాతీయ రహదారుల అభివృద్ధి ఖరగ్‌పూర్‌-విజయవాడ మధ్య ఈస్ట్‌కోస్ట్‌ సరకు రవాణా కారిడార్‌ బడ్జెట్‌ మూలధన వ్యయం రూ.5.54 లక్షల కోట్లు 20121-22 ద్రవ్యలోటు లక్ష్యం 6.8 శాతం 2025-26 నాటికి ద్రవ్యలోటు లక్ష్యం 4.5 శాతం 2022లో రూ.12 లక్షల కోట్ల అప్పులు తేవాలని నిర్ణయం ఇల్లు కట్టుకునే మధ్యతరగతి వర్గానికి ఊరట గృహరుణ మినహాయింపులు 2022, మార్చి 31 వరకు కొనసాగింపు స్టార్టప్‌లకు ఇచ్చే తాయిలాలు మరో ఏడాది పొడిగింపు పెరిగేవి.. తగ్గేవి మరింత పెరగనున్న పెట్రోల్‌, డీజిల్‌ ధరలు లీటర్‌ డీజిల్‌పై రూ.4  వ్యవసాయ సెస్సు పెట్రోల్ ‌లీటర్‌కు రూ.2.05 పైసలు వ్యవసాయ సెస్సు పెరగనున్న మొబైల్‌ ధరలు అక్టోబర్‌ 21 నుంచి కొత్త కస్టమ్స్‌ పాలసీ ట్యాక్స్‌ ఆడిటింగ్‌ నుంచి ఎన్నారైలకు మినహాయింపు ట్యాక్స్‌ ఆడిట్‌ పరిమితి రూ.10 కోట్లకు పెంపు 400 రకాల పాతపన్ను మినహాయింపుల్లో సంస్కరణలు 5 % సెస్సు తగ్గింపుతో బంగారం, వెండి ధరలు తగ్గనున్నాయి రాగిపై పన్ను మినహాయింపులు పెరగనున్న సోలార్‌ ఇన్వెటర్ల ధరలు ఆటోమొబైల్‌ రంగంలో కస్టమ్‌ డ్యూటీ పెంపు పెరగనున్న కార్ల విడిభాగాల ధరలు కాటన్‌పై 10శాతం కస్టమ్స్‌ డ్యూటీ పెంపు దిగుమతి చేసుకునే ప్రీమియం దుస్తులు మరింత ఖరీదు పెరగనున్న లెదర్‌ ఉత్పత్తుల ధరలు   ఆదాయ పన్ను చెల్లింపుదారులకు దక్కని ఊరట ఆదాయ పన్ను శ్లాబుల్లో ఎలాంటి మార్పులు లేవు సీనియర్‌ సిటిజన్లకు ఊరట పన్ను చెల్లింపుదారుల 2014లో 3.31 కోట్ల నుంచి 2020 నాటికి 6.48 కోట్లకు పెరిగారు. 75 ఏళ్లకు మించిన సీనియర్ సిటిజన్స్‌‌కు  ఆదాయ పన్ను దాఖలు నుంచి మినహాయింపు ఎన్నారై పెట్టుబడుదారులను ఆకర్షించేందుకు సరికొత్త వ్యూహం ఎన్నారైలు భారత్‌లో ఉండేందుకు 182 రోజుల నుంచి 120 రోజులకు కుదింపు ఎన్‌ఐఆర్‌లకు డబుల్‌ టాక్సేషన్‌నుంచి ఊరట పన్ను రిటర్నులను రీఓపెన్ చేసే సమయం 6 ఏళ్ల నుంచి 3 ఏళ్లకు కుదింపు అన్ని రంగాల్లోనూ కార్మికులకు కనీస వేతనాలు వర్తింపు ట్యాక్స్‌ ఆడిటింగ్‌ నుంచి ఎన్నారైలకు మినహాయింపు ట్యాక్స్‌ ఆడిట్‌ పరిమితి రూ.10 కోట్లకు పెంపు 400 రకాల పాతపన్ను మినహాయింపుల్లో సంస్కరణలు పన్ను మినహాయింపులు మరో ఏడాది పొడిగింపు డిజిన్వెస్ట్‌మెంట్ లక్ష్యం రూ. 1.75 లక్షల కోట్లు 2022లో ద్రవ్య లోటు అంచనా - జీడీపీలో 6.8 శాతం 2022లో స్థూల మార్కెట్ రుణాల లక్ష్యం రూ. 12 లక్షల కోట్లు ఆర్ అండ్ డీలో ఇన్నోవేషన్‌కు ప్రోత్సాహం నేషనల్ ఎడ్యుకేషనల్ పాలసీ 15 వేల పాఠశాలలు శక్తివంతం కొండ ప్రాంతాలలో ఏకలవ్య స్కూల్స్ కోసం రూ. 38 కోట్లు, రూ. 40 కోట్లు కేటాయింపు ఎన్‌జీఓలతో భాగస్వామ్యం ద్వారా 100 సైనిక్ స్కూల్స్ ఏర్పాటు లెహ్, లడఖ్‌లో యూనివర్సిటీ ఏర్పాటు ప్రభుత్వ రంగ సంస్థల్లో భారీగా పెట్టుబడుల ఉపసంహరణ ఎయిరిండియా, షిప్పింగ్‌ కార్పొరేషన్‌ పెట్టుబడులలో ఉపసంహరణకు గ్రీన్‌ సిగ్నల్‌ ఐడీబీఐ, భారత్‌ ఎర్త్‌ మూవర్స్‌ పెట్టుబడులలో ఉపసంహరణకు గ్రీన్‌ సిగ్నల్‌ ఈ ఏడాదిలోనే ఎల్‌ఐసీ పబ్లిక్‌ ఇష్యూ : దీని కోసం చట్టసవరణ 2021-22లో పవన్‌ హన్స్‌, ఎయిరిండియా ప్రైవేటీకరణ  రైతుల సంక్షేమం రైతుల సంక్షేమానికి ప్రభుత్వం కట్టుబడి ఉంది రైతుల ఉత్పత్తుల్లో భారీగా పెరుగుదల ఉంది వసాయ సంస్కరణలకు మా ప్రభుత్వం కట్టుబడి ఉంది వ్యవసాయ రంగానికి భారీగా నిధులు కేటాయింపు 2021-22లో ఆహార ఉత్పత్తుల సేకరణ కనీస మద్దతు ధరకు రూ.లక్షా 72వేల కోట్లు ఖర్చు అవుతుందని అంచనా 2020-21లో రైతులకు రూ.75వేల కోట్లు కేటాయించాం తద్వారా 1.5 కోట్ల మంది రైతులు లబ్ధి పొందారు రైతు రుణాల లక్ష్యం రూ.16.5 లక్షల కోట్లు 2022లో అగ్రి క్రెడిట్ లక్ష్యం రూ. 16.5 లక్షల కోట్లు 5 మేజర్ ఫిషింగ్ హబ్స్ ఏర్పాటు మౌలిక రంగానికి భారీగా నిధులు గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో మౌలిక వసతుల అభివృద్ధికి రూ.40వేల కోట్లు తయారీ రంగ అభివృద్ధికి ప్రత్యేకమైన ఆర్థిక సంస్థ ఏర్పాటు విద్యుత్‌ రంగానికి రూ.3.05 లక్షల కోట్లు పీపీపీ పద్ధతి ద్వారా 7 కొత్త ప్రాజెక్ట్‌ల అభివృద్ధికి రూ.2,200 కోట్లు ఉజ్వల స్కీమ్‌ కింద మరో 9 కోట్ల మందికి గ్యాస్‌ కనెక్షన్లు జమ్మూకశ్మీర్‌లో గ్యాస్‌ పైప్‌లైన్‌ ఏర్పాటు కొత్తగా మరో 100 జిల్లాల్లో గ్యాస్‌ పంపిణీని పటిష్టం చేస్తాం సొలార్‌ ఎనర్జీ కార్పొరేషన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియాకి రూ.వెయ్యి కోట్లు బ్యాంక్ ఖాతాదారులకు ఇన్సూరెన్స్ రూ.లక్ష నుంచి రూ.5 లక్షలకు పెంపు బ్యాడ్‌ బ్యాంక్‌ ఏర్పాటు బ్యాంకుల నిరర్ధక ఆస్తులకు సంబంధించి కీలక నిర్ణయం మంచి ఆర్థిక వ్యవస్థ కోసం బ్యాడ్‌ బ్యాంక్‌ ఏర్పాటు ఇక నుంచి బ్యాంకుల ఎన్‌పీఏలు బ్యాడ్‌ బ్యాంక్‌కు బదలాయింపు ఇన్వెస్టర్ రక్షణ కోసం కొత్త ఇన్వెస్టర్ ఛార్టర్ ఏర్పాటు బీమా రంగంలో ఎఫ్‌డీఐలు 74 శాతానికి పెంపు 2023 నాటికి 100 శాతం బ్రాడ్ గేజ్ విద్యుదీకరణ 2 వేల కోట్లకు మించిన విలువతో 7 కొత్త నౌకాశ్రయాలు రక్షిత మంచినీటి పథకాల కోసం రూ.87వేల కోట్లు 2కోట్ల 18 లక్షల ఇళ్లకు రక్షిత మంచినీరు జల జీవన్‌ మిషన్‌కు రూ.2,87,000 కోట్లు కేటాయింపు కోవిడ్‌-19 వ్యాక్సినేషన్‌ కోసం 35వేల,400 కోట్లు మెగా ఇన్వెస్ట్‌మెంట్‌  టెక్స్‌టైల్‌ పార్క్‌ కొత్తగా బీఎస్‌ఎల్‌-3  ప్రయోగశాలలు 9 ఏర్పాటు మూలధన సహాయం కింద ప్రభుత్వ రంగ బ్యాంకులకు రూ.20వేల కోట్లు 20 ఏళ్లు దాటిన వాహనాలు తుక్కుకే వాహన పొల్యూషన్‌ను తగ్గించడంపై ప్రత్యేక దృష్టి  పర్యావరణ హితంగా వాహనాలు ఉండాలన్నది లక్ష్యం వ్యక్తిగత వాహనాలు 25 ఏళ్లు, కమర్షియల్‌ వాహనాలు 15 ఏళ్లుగా నిర్ధారణ ఆత్మనిర్భర్‌ యోజన పథకం 64,150 కోట్లతో ఆత్మనిర్భర భారత్‌ :  రైతుల ఆదాయం రెట్టింపు లక్ష్యం 6 సంవత్సరాలకు గాను  64వేల 180కోట్లరూపాయలతో  ఆత్మనిర్భర్‌ యోజన పేరుతో కొత్త పథకం నేషనల్‌ డిసిజ్‌ కంట్రోల్‌ సిస్టం మరింత పటిష్టం, దేశ వ్యాప్తంగా 15 ఎమర్జెన్సీ సెంటర్లు  ఆరోగ్య రంగానికి పెద్దపీట  100 దేశాలకు మనం కరోనా టీకాలను సరఫరా చేస్తున్నాం కరోనా కేసులను కట్టడి చేయడంతో దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థను నిలబెట్టగలిగాం యూనియన్‌ బడ్జెట్‌ యాప్‌ ఆర్థిక వ్యవస్థను గాడిలో పెట్టే అన్ని అంశాలను బడ్జెట్‌లో పొందుపరిచాం ప్రధాని మోదీ హయాంలో 9వ బడ్జెట్‌, బడ్జెట్‌ యాప్‌ రిలీజ్‌ చేసిన కేంద్రం అనేక సంక్షోభాలను ఎదుర్కొని ఆర్థిక వ్యవస్థను బాగుచేశాం లాక్‌డౌన్‌ సందర్భంగా లక్షలాది మందికి ఉచితంగా ధాన్యంఇచ్చాం ఆందోళనల నడుమ ప్రసంగం.. లోక్‌సభలో బడ్జెట్‌ ప్రవేశపెడుతున్న నిర్మలా సీతారామన్‌. విపక్ష సభ్యుల ఆందోళనల మధ్య బడ్జెట్ ప్రసంగాన్ని ఆమె ప్రారంభించారు. టీమిండియా అద్భుత విజయాన్ని ఆమె ప్రస్తావించారు. కేంద్ర బడ్జెట్ యూనియన్‌ బడ్జెట్ పేరుతో ప్లేస్టోర్‌లో అప్లికేషన్   ఆన్‌లైన్‌లో ప్రజలకు అందుబాటులో ఉంది. పాపార్లమెంట్‌ భవనంలో కేంద్ర కేబినెట్ బడ్జెట్‌ను ఆమోదించింది. మరికొద్ది క్షణాల్లో  ఆర్థికమంత్రి బడ్జెట్‌ను సభ ముందుంచునున్నారు. మంత్రులు నిర్మాలా సీతారామన్‌, అనురాగ్‌ ఠాగూర్‌ సోమవారం ఉదయం ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ కార్యాలయానికి చేరుకున్నారు. అక్కడి నుంచి బయల్దేరి రాష్ట్రపతి కార్యాలయంలో ప్రెసిడెంట్‌ రామ్‌నాథ్‌ కోవింద్‌ను కలిశారు. రాష్ట్రపతికి బడ్జెట్‌ ప్రతిని అందజేశారు. అనంతరం పార్లమెంట్‌కు బయలుదేరి వెళ్లారు. కేబినెట్‌ భేటీలో బడ్జెట్‌కు ఆమోదం అనంతరం లోక్‌సభలో ప్రవేశపెడతారు. చరిత్రలో తొలిసారి పేపర్‌ లెస్‌ బడ్జెట్‌ను  ప్రవేశట్టనున్న ఆర్థికమంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌,  మేడ్‌ఇన్‌ ఇండియా  ట్యాబ్‌లో బడ్జెట్‌ను భద్రపరచినట్టు వెల్లడించారు. ట్యాబ్‌లో చూసి ఆమె బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టనున్నారు. మేడ్‌ఇన్‌ ఇండియా బహీ ఖాతా ఎర్ర రంగు ట్యాబ్‌తో నిర్మలా సీతారామన్‌, అనురాగ్‌ఠాకూర్‌, ఆర్థిక శాఖ ఉన్నతాధికారులు పార్లమెంటుకు చేరున్నారు. మరోవైపు కేంద్ర మంత్రులు హర్షవర్ధన్‌, అమిత్‌ షా కూడా పార్లమెంట్‌కు హాజరయ్యారు. బహీ ఖాతాలో ఏం దాచారో.. ఇక వ్యాక్సిన్‌ రాకతో దేశవ్యాప్తంగా ప్రజలు కొంత ఊపిరిపీల్చుకున్నారు. ప్రస్తుతం ఫ్రంట్‌లైన్‌ వారియర్స్‌కు వ్యాక్సినేషన్‌ జరగుతోంది. భారత్‌ ఇతర దేశాలకు కూడా వ్యాక్సిన్‌ను సరఫరా చేసి ఆదర్శంగా నిలిచింది. ఈనేపథ్యంలో కరోనాతో ఏర్పడిన దుష్ప్రభావాలను నిర్మూలించేందుకు ఆర్థిక మంత్రి నిర్మల సమర్ధవంతమైన ‘వాక్సిన్‌’ను ప్రకటిస్తారని పలు రంగాలు ఎదురు చూస్తున్నాయి. సామాన్యుడికి ఊరట కలిగించే నిర్ణయాలతో పాటు, దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ వేగం పెంచే ఉద్దీపనల వరకు.. సమస్త పునరుజ్జీవన చర్యలు ఈ బడ్జెట్‌లో ఉంటాయన్న ఆశాభావంతో ప్రజలున్నారు. 2019లో తన తొలి బడ్జెట్‌ ప్రకటన సందర్భంగా బడ్జెట్‌ను లెదర్‌ బ్యాగ్‌లో పార్లమెంటుకు తీసుకువచ్చే దశాబ్దాల సంప్రదాయాన్ని నిర్మల  తోసిపుచ్చారు. ఎర్రని వస్త్రంలో చుట్టిన ‘బహీ ఖాతా’లో బడ్జెట్‌ను పార్లమెంటుకు తీసుకువచ్చారు. ఈ సారి ఆ బహీ ఖాతాలో ఆర్థిక మంత్రి ఏం దాచారనేది ఆసక్తిగా మారింది.

న్యూఢిల్లీ : కేంద్ర బడ్జెట్‌ 2020-21లో షెడ్యూల్డ్‌ కులాలు, తెగల అభివృద్దికి ప్రభుత్వం ప్రత్యేక దృష్టి పెట్టింది. షెడ్యూల్డ్‌ కులాల సంక్షేమానికి రూ.85 వేల కోట్లు, షెడ్యూల్డ్‌ తెగల సంక్షేమానికి రూ.53 వేల 700 కోట్లు కేటాయిస్తున్నామని ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ తన బడ్జెట్‌ ప్రసంగంలో తెలిపారు. సీనియర్‌ సిటిజెన్స్‌, దివ్యాంగుల సంక్షేమానికి రూ. 9500 కోట్లు కేటాయిస్తున్నామని చెప్పారు. 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరానికి సంబంధించిన కేంద్ర బడ్జెట్‌ను ఆమె పార్లమెంటులో ప్రవేశపెడుతున్నారు. నరేంద్ర మోదీ రెండోసారి అధికారం చేపట్టిన తర్వాత ఆర్థిక మంత్రిగా బాధ్యతలు చేపట్టిన నిర్మలా సీతారామన్‌ రెండోసారి ప్రవేశపెడుతున్న బడ్జెట్‌ ఇది

సాక్షి, న్యూఢిల్లీ : కేంద్ర బడ్జెట్‌ 2020-21లో ఆరోగ్యం, పారిశుద్ధ్య రంగాలపై ప్రభుత్వం ప్రత్యేక దృష్టి పెట్టింది. గ్రామీణ భారతానికి రక్షిత మంచి నీరు అందించే పథకం ‘జల్‌ జీవన్‌ మిషన్‌’కు పత్యేక ప్రాధాన్యత కల్పించిన కేంద్రం రూ.3.6 లక్షల కోట్లు కేటాయించింది. వ్యవసాయ అనుబంధ రంగాలు, నీటి పారుదల, గ్రామీణాభివృద్ధికి రూ.2.83 లక్షల కోట్లు కేటాయింపులు చేసింది. దీంతోపాటు వచ్చే ఆర్థిక సంవత్సరానికిగాను స్వచ్ఛ భారత్‌ మిషన్‌కు రూ.12,300 కోట్లు కేటాయిస్తున్నామని ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ తన బడ్జెట్‌ ప్రసంగంలో తెలిపారు. 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరానికి సంబంధించిన కేంద్ర బడ్జెట్‌ను ఆమె పార్లమెంటులో ప్రవేశపెడుతున్నారు.  (చదవండి : బడ్జెట్‌ 2020 : కేంద్ర బడ్జెట్‌ హైలైట్స్‌) 20 వేల ఆస్పత్రులను ప్రభుత్వ ప్రైవేటు భాగస్వామ్యం కింద అభివృద్ధి చేస్తామని వెల్లడించారు. రైతుల కోసం కిసాన్‌ రైల్వే-కిసాన్‌ ఉడాన్‌ పథకాలను తీసుకొస్తున్నామని చెప్పారు. పళ్లు, పూలు, కూరగాయల ఎగుమతులకు ప్రత్యేక విమానాలు అందుబాటులోకి తెస్తామని ఆర్థిక మంత్రి తెలిపారు. అన్ని జిల్లాల్లోనూ జనరిక్‌ మందులు లభించేలా చర్యలు తీసుకుంటామని పేర్కొన్నారు. టీబీని దేశం నుంచి తరిమి కొట్టేందుకు తగిన చర్యలు తీసుకుంటామని, దానికోసం విసృత ప్రచార కార్యక్రమాలు చేపడతామని అన్నారు. ప్రధాని జన ఆరోగ్య యోజనకు రూ.69 వేల కోట్లు కేటాయించామని చెప్పారు. రైతుల ఆదాయం రెట్టింపు చేయడమే తమ లక్ష్యమని అన్నారు. 

సాక్షి, న్యూఢిల్లీ : 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరానికి సంబంధించిన కేంద్ర బడ్జెట్‌ను ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ పార్లమెంటులో ప్రవేశపెట్టారు. నరేంద్రమోదీ సర్కారు రెండోసారి అధికారంలోకి వచ్చాక ఆర్థిక మంత్రిగా బాధ్యతలు చేపట్టిన నిర్మలా సీతారామన్‌ ప్రవేశపెట్టిన రెండో బడ్జెట్‌ ఇది. లోక్‌సభలో రెండున్నర గంటలకుపైగా బడ్జెట్‌ ప్రసంగం చేసిన నిర్మల.. గ్రామీణ, వ్యవసాయరంగాలకు పెద్ద పీట వేశారు. ఆదాయపన్ను చెల్లింపులో పలు మార్పులు తీసుకొచ్చారు. మధ్య, ఎగువతరగతి వర్గాలకు ఊరటనిచ్చేలా వ్యక్తిగత ఆదాయపన్ను రేట్లలో మార్పులు చేశారు. నిర్మల సీతారామన్‌ ప్రవేశపెట్టిన కేంద్ర బడ్జెట్‌ 2020-21 లైవ్‌ అప్‌డేట్స్‌ ఇవి.. 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరం కేంద్ర బడ్జెట్‌ హైలైట్స్‌.. ధరలు పెరిగేవి ఫర్నీచర్‌, చెప్పులు ఎక్సైజ్‌ డ్యూటీ పెంపుతో సిగరేట్లు, పొగాకు ఉత్పత్తుల ధరలు వైద్య పరికరాలపై ఐదు శాతం సెస్‌ ఆటో మొబైల్‌ విడిభాగాలకు పెరిగిన కస్టమ్స్‌ సుంకం ధరలు తగ్గేవి విదేశాల నుంచి దిగుమతి చేసుకునే న్యూస్‌ ప్రింట్‌కు పన్ను తగ్గింపు ఎలక్ట్రిక్‌ వాహనాలు, మొబైల్‌ ఫోన్ల విడిభాగాలకు పన్ను తగ్గింపు ప్లాస్టిక్‌ ఆధారిత ముడిసరుకుపై కస్టమ్స్‌ పన్ను తగ్గింపు టెక్స్‌టైల్‌ సెక్టార్‌పై ప్రస్తుతమున్న యాంటీ డంపింగ్‌ డ్యుటీ రద్దు పాన్‌కార్డు, ఆధార్‌ కార్డు లేకుంటే పాన్‌కార్డు, ఆధార్‌ కార్డు లేకుంటే లావాదేవీలపై పన్ను వడ్డన పాన్‌, ఆధార్‌తో లావాదేవీలు జరిపితే ఒక శాతం పన్ను పాన్‌, ఆధార్‌ లేకుండా లావాదేవీలు జరిపితే ఐదుశాతం పన్ను రెండున్నర గంటల ప్రసంగం రికార్డుస్థాయిలో రెండున్నర గంటలకుపైగా కొనసాగిన నిర్మలా సీతారామన్‌ బడ్జెట్‌ ప్రసంగం సుదీర్ఘంగా కొనసాగిన బడ్జెట్‌ ప్రసంగం సందర్భంగా షుగర్‌ లెవల్స్‌ తగ్గడంతో రెండు పేజీలు చదవకుండానే తన ప్రసంగాన్ని ముగించిన ఆర్థిక మంత్రి నిర్మల నిర్మల సీతారామన్‌ బడ్జెట్‌ ప్రసంగం ముగిసిన తర్వాత లోక్‌సభ సోమవారానికి వాయిదా నూతన వ్యక్తిగత ఆదాయపన్ను రేట్లు మధ్య, ఎగువ మధ్యతరగతికి ఊరటనిచ్చేలా చర్యలు ఆదాయపన్ను శ్లాబ్‌లు నాలుగు నుంచి ఏడుకు పెంపు 0 నుంచి 2.50 లక్షల వరకు ఎలాంటి ఆదాయపన్ను లేదు 2.5 లక్షల నుంచి రూ. 5 లక్షల వరకు 5 శాతం పన్ను రూ. 5-7 లక్షల వార్షిక ఆదాయంపై పన్ను 20 శాతం నుంచి 10 శాతానికి తగ్గింపు రూ. 7.5 లక్షల నుంచి రూ 10 లక్షల వరకూ పన్ను 20 నుంచి 15 శాతానికి తగ్గింపు రూ. 10 నుంచి రూ 12.5 లక్షల వార్షికాదాయంపై 20 శాతం పన్ను రూ. 12.5 లక్షల నుంచి రూ 15 లక్షల వార్షికాదాయంపై 25 శాతం పన్ను రూ. 15 లక్షల పైబడి ఆదాయంపై 30 శాతం పన్ను కార్పొరేట్‌ ట్యాక్స్‌ 15శాతం తగ్గింపు కార్పొరేట్‌ పన్నుల తగ్గింపు విప్లవాత్మక నిర్ణయం ప్రపంచంలో అతితక్కువ కార్పొరేట్‌ పన్నులు ఉన్న దేశం భారత్‌ కొత్తగా అంతర్జాతీయ బులియన్‌ ఎక్స్చేంజ్‌ ఏర్పాటు కార్పొరేట్‌ ట్యాక్స్‌ 15శాతం తగ్గింపు కార్పొరేట్‌ ట్యాక్స్‌లు తగ్గించడం చరిత్రాత్మక నిర్ణయం డివిడెండ్‌ డిస్ర్టిబ్యూషన్‌ ట్యాక్స్‌ రద్దు బ్యాంకింగ్‌ రంగంలో మరింత పారదర్శకత రావాల్సిన అవసరముంది చిన్న, మధ్యతరహా పరిశ్రమల రుణాల పునరుద్ధరణ గడువు 2021 వరకు పెంపు ఫైనాన్షియల్‌ కాంట్రాక్ట్‌ల ప్రత్యేక చట్టం మౌలిక వసతుల ప్రాజెక్టుల కోసం దీర్ఘకాలిక రుణాల మంజూరు బ్యాంకుల్లో డిపాజిటర్ల సొమ్ము సురక్షితం డిపాజిట్‌ భీమా పరిధి రూ లక్ష నుంచి రూ 5 లక్షలకు పెంపు పన్ను అధికారుల వేధింపులను సహించం​ కొన్ని నిబంధనల ఉల్లంఘనలపై క్రిమినల్‌ ప్రొసీడింగ్స్‌ తప్పించేలా కంపెనీ చట్టం సవరణ సహకార బ్యాంకుల పరిపుష్టి గిఫ్ట్‌ సిటీలో ఇంటర్నేషనల్‌ బులియన్‌ ఎక్స్ఛేంజ్‌ షేర్ల అమ్మకం ద్వారా ఎల్‌ఐసీలో​ప్రభుత్వ వాటా పాక్షిక విక్రయం ఐడీబీఐ బ్యాంకులోని ప్రభుత్వ వాటా అమ్మకం 2021లో జీడీపీ వృద్ధిరేటు పెరుగుతుందని ఆశాభావం వచ్చే సంవత్సరానికి జీడీపీ వృద్ధిరేటు 10శాతం వరకు పెరుగుతుందని ఆశాభావం 2022లో భారత్‌లో జీ 20 సదస్సు పన్ను అధికారుల వేధింపులను సహించం​ కొన్ని నిబంధనల ఉల్లంఘనలపై క్రిమినల్‌ ప్రొసీడింగ్స్‌ తప్పించేలా కంపెనీ చట్టం సవరణ 2022లో భారత్‌లో జీ 20 సదస్సు.. రూ 100 కోట్లతో సన్నాహక ఏర్పాట్లు ఐదు చరిత్రాత్మక ప్రాంతాల అభివృద్ధి రవాణారంగ అభివృద్ధికి బడ్జెట్‌లో కొత్త వ్యూహాలు ఐదు చరిత్రాత్మక ప్రాంతాల అభివృద్ధి రాంచీలో ట్రైబల్‌ మ్యూజియం అహ్మదాబాద్‌లో మ్యారిటైమ్‌ మ్యూజియం పర్యాటక అభివృద్ధికి తేజాస్‌ రైళ్లు రైల్వేల్లో మరింత ప్రైవేటీకరణ.. పీపీపీ పద్ధతిలో 150 రైళ్లు వచ్చే నాలుగేళ్లలో 100 కొత్త ఎయిర్‌పోర్ట్‌లు 2023 నాటికి ఢిల్లీ-ముంబై ఎక్స్‌ప్రెస్‌ వే పూర్తి ముంబై-అహ్మదాబాద్‌ మధ్య హైస్పీడ్‌ రైలు పెద్దసంఖ్యలో తేజాస్‌ తరహా రైళ్లు, సెమీ హైస్పీడ్‌ రైళ్లు కరెంటు బిల్లుల స్థానంలో స్మార్ట్‌ ప్రీపెయిడ్‌ మీటర్లు చిన్న ఎగుమతిదారుల కోసం నిర్విక్‌ పథకం త్వరలో జాతీయ లాజిస్టిక్స్‌ పాలసీ ఇ కనుంచి యంత్రాలతో సెప్టిక్‌ ట్యాంకుల క్లినింగ్‌ ప్రైవేటు రంగంలో డేటా సెంటర్‌ పార్క్‌లు ఏర్పాటు కరెంటు బిల్లుల స్థానంలో త్వరలో స్మార్ట్‌ ప్రీపెయిడ్‌ మీటర్లు ఆప్టికల్‌ ఫైబర్‌ లింక్‌తో లక్షగ్రామపంచాయతీల అనుసంధానం వివాహ వయస్సు పెంపుపై టాస్క్‌ఫోర్స్‌ ఆడపిల్లల వివాహ వయస్సు పెంపు విషయమై టాస్క్‌ఫోర్స్‌ ఏర్పాటు పాఠశాల స్థాయి ఉన్నత విద్య వరకు బాలికలు ముందంజలో ఉన్నారు బేటీ బచావో బేటీ పఢావో గొప్ప విజయం సాధించింది ప్రాథమిక స్థాయి విద్యలో బాలుర కంటే బాలికలే ఐదు శాతం ఎక్కువ ఉన్నారు ఆరు లక్షలమంది అంగన్‌వాడీలకు సెల్‌ఫోన్లు పౌష్టికాహారం, హెల్త్‌కేర్‌పై ప్రత్యేక దృష్టి మహిళా సంక్షేమ పథకాల రూ. 28,600 కోట్లు పౌష్టికాహార పథకానికి రూ. 35.6 కోట్లు పౌష్టికాహార లోపాన్ని నివారించేందుకు ప్రత్యేక టాస్క్‌ఫోర్స్‌ సమాజంలోని అట్టడుగు వర్గాలకు ఆర్థిక స్వావలంబన కల్పించే దిశగా చర్యలు నిర్మాణాత్మక చర్యలతో ఆర్థిక వ్యవస్థను బలోపేతం చేసే దిశగా ముందడుగు వేస్తున్నాం కేంద్ర, రాష్ట్రాలు కలిసి పనిచేస్తేనే దేశం వేగంగా ముందుకెళ్తుంది భారత్‌ ఇప్పుడు ప్రపంచంలోనే ఐదో అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థ సబ్‌కా సాథ్‌, సబ్‌కా వికాస్‌, సబ్‌కా విశ్వాస్‌ ఈ ప్రభుత్వ లక్ష్యం ఎఫ్‌డీఐలు 284 బిలియన్‌ డాలర్లకు చేరాయి వర్షాభావ జిల్లాలకు అదనపు నిధులు   విద్యారంగంలోనూ విదేశీ ప్రత్యక్ష పెట్టుబడులు   విద్యారంగంలోనూ విదేశీ ప్రత్యక్ష పెట్టుబడులకు అనుమతి విద్య, స్కిల్‌ డెవలప్‌మెంట్‌పై ప్రత్యేక దృష్టి 2026నాటికి 150 వర్సిటీల్లో స్కిల్‌ డెవలప్‌మెంట్‌ కోసం కొత్త కోర్సులు ప్రధాన యూనివర్సిటీల్లో ఆన్‌లైన్‌లో డిగ్రీ కోర్సులు నేషనల్‌ పోలీస్‌, ఫోరెన్సిక్‌ యూనివర్సిటీ ప్రారంభిస్తాం భారత్‌లో చదువుకోవాలనుకునే విదేశీ విద్యార్థుల కోసం ఇన్సాట్‌ పరీక్షలు ప్రస్తుతం ఉన్న ప్రతి జిల్లా ఆస్పత్రికి మెడికల్‌ కాలేజీ కొత్తగా ఇండస్ట్రియల్‌ ఇన్వెస్ట్‌మెంట్‌ సెల్‌.. యువ పారిశ్రామికవేత్తల ప్రోత్సాహానికి ప్రత్యేక పథకం గ్లోబలైజేషన్‌కు అనుగుణంగా పరిశ్రమల అభివృద్ధి ఇండస్ట్రియల్‌ ఇన్వెస్ట్‌మెంట్‌ సెల్‌ ఏర్పాటు ల్యాండ్‌ బ్యాంక్‌, ఇతర ప్రభుత్వ అనుమతుల కోసం ప్రత్యేక సెల్‌ మౌలిక వసతుల అభివృద్ధికి సంబంధించి పీపీపీ విధానం ఎలక్ట్రానిక్‌, మాన్యుఫాక్చరింగ్‌పై ప్రత్యేక దృష్టి మొబైల్‌ తయారీ పరిశ్రమలకు మరింత ప్రోత్సాహం రంగాలవారీగా కేటాయింపులివే.. జల్‌జీవన్‌ మిషన్‌కు రూ 11,500 కోట్లు విద్యారంగానికి రూ 99.300 కోట్లు నైపుణ్యాభివృద్ధికి రూ 3,000 కోట్లు కొత్తగా ఐదు స్మార్ట్‌ సిటీల అభివృద్ధి నేషనల్‌ టెక్నికల్‌ టెక్స్‌టైల్‌ మిషన్‌ ఏర్పాటుకు రూ1480 కోట్లు పరిశ్రమలు, వాణిజ్య రంగానికి రూ 27,300 కోట్లు రవాణా మౌలిక సదుపాయాలకు రూ 1.7 లక్షల కోట్లు సీనియర్‌ సిటిజన్ల సంక్షేమానికి రూ 9500 కోట్లు టూరిజం ప్రోత్సాహానికి రూ 2500 కోట్లు సాంస్కృతిక శాఖకు రూ 3150 కోట్లు   బడ్జెట్‌లో వ్యవసాయ రంగానికి పెద్దపీట రూ 15 లక్షల కోట్ల వ్యవసాయ రుణాలు వ్యవసాయ, గ్రామీణాభివృద్ధికి రూ 2.83 లక్షల కోట్లు పంచాయితీరాజ్‌కు రూ 1.23 లక్షల కోట్లు ఆరోగ్య రంగానికి రూ 69,000 కోట్లు స్వచ్ఛభారత్‌ మిషన్‌కు రూ 12,300 కోట్లు పైప్‌డ్‌ వాటర్‌ ప్రాజెక్టుకు రూ 3.6 లక్షల కోట్లు   గ్రామీణ మహిళలకు ధాన్యలక్ష్మి ముద్ర స్కీమ్‌ ద్వారా గ్రామీణ మహిళలకు సాయం గ్రామీణ మహిళలకు ధాన్యలక్ష్మి పేరుతో నూతన స్కీం నాబార్డు ద్వారా రీఫైనాన్స్‌ పునరుద్ధరిస్తాం   ఆన్‌లైన్‌లో ఆర్గానిక్‌ ఉత్పత్తులు 16 లక్షలమంది రైతులకు గ్రిడ్‌ అనుసంధానిత సోలార్‌ విద్యుత్‌ సేంద్రియ సాగుచేసే రైతులకు మరిన్ని ప్రోత్సహకాలు ఈ సారి బడ్జెట్‌ మూడు రంగాల వృద్ధికి ఊతమివ్వనుంది ఒకటి ఆరోగ్యం, రెండోది విద్య, మూడోది ఉద్యోగ కల్పన రైతుల సౌకర్యార్థం రిఫ్రిజిలేటర్‌తో కూడిన కిసాన్‌ రైలు ఏర్పాటు సివిల్‌ ఏవియేషన్‌ ద్వారా కూరగాయల సరఫరాకు కృషి ఉదాన్‌ పథకం జీరో బడ్జెట్‌ నేచురల్‌ ఫామింగ్‌కు చేయూత ఆన్‌లైన్‌లో ఆర్గానిక్‌ ఉత్పత్తుల విక్రయం   మా ప్రాధాన్యతా అంశాలు ఇవే తొలి ప్రాధాన్యం : వ్యవసాయం, సాగునీరు, గ్రామీణాభివృద్ధి ద్వితీయ ప్రాధాన్యాంశం : ఆరోగ్యం, పారిశుద్ధ్యం, తాగునీరు మూడో ప్రాధాన్యాంశం : విద్య, చిన్నారుల సంక్షేమం   రైతుల ఆదాయం రెట్టింపు చేస్తాం 2022 నాటికి రైతుల ఆదాయం రెట్టింపు చేయడం బడ్జెట్‌ లక్ష్యం రైతు సంక్షేమానికి 16 కార్యాచరణ ప్రణాళికలు 100 కరువు జిల్లాలకు తాగునీరు అందించే పథకాలు 26 లక్షల మంది రైతులకు సోలార్‌ పంపు సెట్లు పేదరికం నుంచి 27 కోట్లమందిని బయటకు తెచ్చాం ఇక నుంచి ఇన్‌కం టాక్స్‌ రిటర్న్‌ల ఫైలింగ్‌ మరింత సులభతరం చేస్తాం ఆరు కోట్ల 11 లక్షల మందికి ప్రధానమంత్రి ఫసల్‌ బీమా యోజన   కవితను చదివి వినిపించిన నిర్మల నా దేశం దాల్‌ సరస్సులో విరబూసిన కమలం లాంటిది మానవత్వం, దయతో కూడిన సమాజం అవసరం నా దేశం సైనికుల నరాల్లో ప్రవహిస్తున్న ఉడుకు రక్తం మా దేశం వికసిస్తున్న షాలిమార్‌ తోటలాంటిది జీఎస్టీ శ్లాబుల తగ్గింపుతో సామాన్యులకు మేలు జీఎస్టీతో పన్ను వ్యవస్థలోకి కొత్తగా 60 లక్షల మంది పన్ను చెల్లింపుదారులు రూ లక్ష కోట‍్ల వరకూ జీఎస్టీ ప్రయోజనాలు సామాన్యులకు మళ్లింపు 40 కోట్ల జీఎస్టీ రిటర్నులు దాఖలయ్యాయి జీఎస్టీ సమస్యల పరిష్కారానికి జీఎస్టీ మండలి చొరవ జీఎస్టీ శ్లాబుల తగ్గింపుతో సామాన్యులకు మేలు జరిగింది జీఎస్టీ అమలు తర్వాత సామాన్యుల ఖర్చులు 4శాతం వరకు ఆదా అయ్యాయి   అదుపులో ద్రవ్యోల్బణం ఎకానమీని సంఘటితపరిచేందుకు చర్యలు ఆరోగ్యకరమైన వాణిజ్య వృద్ధికి తోడ్పాటు ప్రభుత్వం విస్తృత సంస్కరణలు చేపట్టింది ద్రవ్యోల్బణం అదుపులో ఉంది జీఎస్టీతో సామాన్యులకు నెలకు 4 శాతం వరకూ ఆదా   జీఎస్టీ చరిత్రాత్మకమైనది దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ పునాదులు బలంగా ఉన్నాయి ఈ బడ్జెట్‌ దేశ ప్రజల ఆర్థిక స్థోమతను పెంచుతుంది కేంద్రం చేపట్టిన సంస్కరణల్లో జీఎస్టీ చరిత్రాత్మకమైనది ఆర్థిక సంస్కరణల్లో జీఎస్టీ కీలకమైనది   అందరికీ ఇళ్లు సంక్షేమ పథకాలు పూర్తిస్థాయిలో లబ్ధిదారులకు అందడం లేదు రూపాయిలో 15పైసలు మాత్రమే లబ్ధిదారులకు చేరుతున్నాయి ప్రధానమంత్రి ఆవాస్‌ యోజన ద్వారా అందరికీ ఇళ్లు మంజూరు చేస్తాం భారత్‌లో ఆర్థిక వనరులు పుష్కలంగా ఉన్నాయి   ప్రజల కొనుగోలు శక్తిని పెంచుతాం ప్రజల ఆదాయాలను మెరుగుపరచడమే బడ్జెట్‌ లక్ష్యం ప్రజల ఆకాంక్షలకు అనుగుణంగా బడ్జెట్‌ ప్రజల్లో కొనుగోలు శక్తిని ముమ్మరం చేస్తాం దివంగత నేత అరుణ్‌ జైట్లీని గుర్తుచేసిన నిర్మల   స్టాక్‌ మార్కెట్‌లో బడ్జెట్‌ జోష్‌ బడ్జెట్‌ ప్రసంగాన్ని ప్రారంభించిన కేంద్ర ఆర్థికమంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ లోక్‌సభలో బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టిన కేంద్ర ఆర్థికమంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌   కాసేపట్లో బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టనున్న కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ కేంద్ర బడ్జెట్‌ నేపథ్యంలో పార్లమెంటుకు చేరుకున్న కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ కూతురు వాఙ్మయి, ఇతర కుటుంబసభ్యులు ప్రారంభమైన కేంద్ర కేబినెట్‌ సమావేశం.. బడ్జెట్‌కు ఆమోదం తెలిపిన కేంద్ర కేబినెట్‌ పార్లమెంటు చేరుకున్న ప్రధానమంత్రి నరేంద్రమోదీ, కేంద్ర హోమంత్రి అమిత్‌ షా   పార్లమెంటుకు చేరుకున్న బడ్జెట్‌ ప్రతులు   బడ్జెట్‌ ప్రవేశపెట్టనున్న నేపథ్యంలో రాష్ట్రపతి రామ్‌నాథ్‌ కోవింద్‌ను కలిసిన ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌   కేంద్ర బడ్జెట్‌ నేపథ్యంలో మంత్రులు నిర్మాలా సీతారామన్‌, అనురాగ్‌ ఠాగూర్‌ శనివారం ఉదయం ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ కార్యాలయానికి చేరుకున్నారు. అక్కడి నుంచి నేరుగా పార్లమెంట్‌కు బయలుదేరుతారు. ఉదయం 10.15గంటలకు మంత్రివర్గ సమావేశం జరుగనుంది. కేంద్ర బడ్జెట్ ప్రసంగం ఉదయం 11 గంటలకు ప్రారంభమౌతుంది. ఈసారి బడ్జెట్‌పై ప్రజలతోపాటు కంపెనీలు కూడా భారీగానే అంచనాలు పెట్టుకున్నాయి. వేతన జీవులు, రైతులు, మధ్యతరగతి ప్రజలకు బడ్జెట్‌లో ఎలాంటి ప్రాధాన్యం లభిస్తుందో చూడాలి.

సాక్షి, అమరావతి : ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ఆర్థిక మంత్రి యనమల రామకృష్ణుడు 2018-19కిగాను రాష్ట్ర బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టారు. ఏప్రిల్‌ 1, 2018 నుంచి ప్రారంభంకానున్న ఆర్థిక సంవత్సరానికి ఆయన గురువారం ఉదయం ఏపీ శాసనసభలో ఉదయం11.30గంటలకు బడ్జెట్‌ ప్రసంగ పాఠాన్ని మొదలుపెట్టారు. 2019లో సాధారణ ఎన్నికలు రానున్న నేపథ్యంలో ఈ బడ్జెట్‌ రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి అతిముఖ్యమైనది కాగా ప్రత్యేక హోదా విషయం రాష్ట్రాన్ని కుదిపేస్తున్న నేపథ్యంలో ప్రవేశ పెట్టిన ఈ బడ్జెట్‌లో ముఖ్యాంశాలు ఏమిటో ఒకసారి పరిశీలిద్దాం.. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ రాష్ట్ర బడ్జెట్‌ 2018-19 హైలైట్స్‌.. మొత్తం బడ్జెట్‌ రూ.లక్షా 91 వేల 63 కోట్లు రెవిన్యూ వ్యయం రూ.లక్షా 50 వేల 270కోట్లు మూలధన వ్యయం రూ.28వేల 671 కోట్లు ఆర్థిక లోటు అంచనా రూ.24,205 కోట్లు వృద్ధిరేటు : 10.96శాతం సంక్షేమ రంగం సాంఘిక సంక్షేమానికి రూ.13,722కోట్లు వెనుకబడిన వైశ్యులకు రూ. 35కోట్లు కాపులకు రూ.వెయ్యి కోట్లు కాపు సామాజిక విద్యార్థులకు రూ.750కోట్లు దూదేకులవారికి కేటాయింపులు.. రూ.40కోట్లు నాయీ బ్రాహ్మణులకు రూ.30కోట్లు వెనుకబడిన తరగతుల సంస్థకు రూ.100కోట్లు వాల్మీకీ బోయిలకు రూ. 50కోట్లు క్రిస్టియన్‌ మైనారిటీలకు రూ.75కోట్లు మహిళా శిశు సంక్షేమానికి రూ.2839 గిరిజన సంక్షేమం రూ.250 కోట్లు బీసీ సంక్షేమం రూ.4477కోట్లు కార్మిక ఉపాధి కల్పలనకు రూ.902కోట్లు సామాజిక భద్రతకు రూ.3వేల 29కోట్లు చేనేతల సంక్షేమానికి రూ.250కోట్లు డ్వాక్రా మహిళలకు రూ.1000 కోట్లు చంద్రన్న పెళ్లి కానుకల కింద బీసీలకు, ఎస్సీలకు చెరో రూ.100కోట్లు నీరు చెట్టు పథకానికి రూ.500 కోట్లు విద్యుత్‌, వ్యవసాయం, సాగునీటి రంగం సాగునీటి రంగానికి రూ.16,978కోట్లు ఇరిగేషన్‌ విభాగం కింద పోలవరానికి రూ.9వేల కోట్లు వ్యవసాయానికి రూ.12వేల 355కోట్లు విద్యుత్‌ రంగానికి రూ.5వేల 52కోట్లు రుణమాఫీకి రూ.4100కోట్లు పరిశ్రమలు, రవాణా పరిశ్రమలకు రూ.3వేల 78కోట్లు రవాణా రంగానికి రూ.4వేల 653కోట్లు పర్యావరణ రంగానికి రూ.4వేల 899కోట్లు ఫుడ్‌ ప్రాసెసింగ్‌ పరిశ్రమలకు రూ.300కోట్లు రవాణా మరియు రోడ్డు భవనాల శాఖకు రూ.4,653కోట్లు రోడ్ల అభివృద్ధికి రూ.1413 కోట్లు   గ్రామీణ, గృహ, పట్టణ రంగాలు గ్రామీణాభివృద్ధికి రూ.20,815కోట్లు పట్టణాభివృద్ధికి రూ.7,740కోట్లు గృహనిర్మాణానికి రూ.3,679కోట్లు గృహ నిర్మాణానికి స్థలం సేకరింపునకు రూ.575కోట్లు మున్సిపల్‌ శాఖకు రూ.7,761కోట్లు మంచినీరు, పారిశుద్ధ్యానికి రూ.2,623కోట్లు విశాఖ చెన్నై కారిడార్‌ రూ.1168కోట్లు స్మార్ట్‌ సిటీలకు రూ.800కోట్లు స్వచ్ఛభారత్‌కు రూ,1450కోట్లు ఆర్టీసీకి రూ.200కోట్లు అమరావతి నిర్మాణానికి రూ.7,741కోట్లు అమృత్‌ పథకానికి రూ.490 కోట్లు   విద్యా, వైద్యం, సాంకేతిక రంగం సాధారణ విద్యారంగానికి రూ.24,180కోట్లు సాంకేతిక విద్యకు రూ.818కోట్లు స్కిల్‌ డెవలప్‌మెంట్‌కు రూ.300 కోట్లు మోడల్‌ స్కూల్స్‌ రూ.377కోట్లు రెసిడెన్షియల్‌ స్కూల్స్‌కు రూ.670కోట్లు నిరుద్యోగ భృతికి రూ.1000 కోట్లు క్రీడలు, యువజన సర్వీసులకు రూ.1,635 కోట్లు వైద్యరంగానికి రూ.8,463కోట్లు సమాచార శాఖకు రూ.224కోట్లు వివిధ విశ్వవిద్యాలయాలకు మౌలిక సదుపాయాలు రూ.20కోట్లు సాంస్కృతిక రంగం రూ.94.98కోట్లు ఎన్టీఆర్‌ వైద్య సేవలు రూ.1000 కోట్లు వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయం రూ.357కోట్లు మున్సిపల్‌ శాఖకు రూ.7,761కోట్లు ఎంఎస్‌ఎంఈ రంగానికి రూ.200 కోట్లు పారిశ్రామిక వాణిజ్య విభాగానికి రూ.3,075కో్ట్లు ఇన్‌ఫర్మేషన్‌ టెక్నాలజీ కింద రూ.1000కోట్లు వ్యవసాయ బడ్జెట్‌ రూ.19,070కోట్లు


 బడ్జెట్‌లో ఏపీకి అన్యాయంపై నోరెత్తని ముఖ్యమంత్రి
 ఓటుకు కోట్లు కేసు, అవినీతి వల్లే కేంద్రంపై ఒత్తిడి చేయని చంద్రబాబు
 రాజధాని నిర్మాణానికి పైసా కూడా కేటాయించని కేంద్రం
 ప్రత్యేక హోదా ఊసు లేదు..రైల్వే జోన్ విషయంలోనూ మొండిచెయ్యి
 పోలవరం ప్రాజెక్ట్‌కు రూ.100 కోట్లే
 2018 నాటికి పూర్తి చేస్తామన్న సీఎం మాటలన్నీ అసత్యాలే!
  
 సాక్షి, హైదరాబాద్: నిన్న రైల్వే బడ్జెట్‌లో మొండి చెయ్యి... నేడు సాధారణ బడ్జెట్‌లోనూ అరకొర విదిలింపులు... అయినా రాష్ర్ట ముఖ్యమంత్రి నారా చంద్రబాబు నాయుడు నోరెత్తడం లేదు. కనీసం ఒక ప్రెస్ కాన్ఫరెన్స్‌పెట్టి ‘మా అవసరాలకు తగినన్ని నిధులెందుకు ఇవ్వరు’ అని అడిగిన పాపాన పోలేదు. ఒకవైపు అవినీతి, మరోవైపు ఓటుకు కోట్లు కేసు వెంటాడుతుండడం వల్లే చంద్రబాబు కేంద్ర ప్రభుత్వంపై వత్తిడి చేయలేకపోతున్నారని విశ్లేషకులంటున్నారు. తన స్వార్థ ప్రయోజనాల కోసం ఐదు కోట్ల మంది రాష్ర్టప్రజల ప్రయోజనాలను తాకట్టు పెట్టారని విమర్శకులంటున్నారు.
 
 రాజధాని నిర్మాణానికి నిధులు కేటాయించకపోవడం, జాతీయహోదా ఉన్న పోలవరం ప్రాజెక్టుకు అరకొర నిధులు విదిలించడం ఇందుకు నిదర్శనమని వారు పేర్కొంటున్నారు.  ప్రత్యేక హోదా కోసం చంద్రబాబు ఎప్పుడూ కేంద్రంపై ఒత్తిడి చేయడం లేదు. హోదా కన్నా కేంద్రం మెరుగైన ప్యాకేజీ ఇస్తుందని చెప్పిన చంద్రబాబు బడ్జెట్‌లో అరకొరగానే నిధులు విదిలించినా ఎందుకు మాట్లాడడం లేదని పార్టీ వర్గాలే ప్రశ్నిస్తున్నాయి. రెండేళ్లు పూర్తవుతున్నా విభజన చట్టంలోని హామీల విషయంలోనూ కేంద్రాన్ని ఒత్తిడి చేయడానికి చంద్రబాబు సిద్ధపడడం లేదు.
 
 స్వార్థప్రయోజనాలే కారణమా..?
 అయితే రాజధానిని, పోలవరం ప్రాజెక్టును ముఖ్యమంత్రి వివాదాస్పదంగా మార్చడం వల్లే కేంద్రం మొండిచేయి చూపినట్లు అధికార వర్గాలంటున్నాయి. పోలవరం ప్రాజెక్టుకు కేంద్రం ఇప్పటివరకు ఇచ్చిన నిధులను పట్టిసీమ ప్రాజెక్టు కోసం వినియోగించారు. పోలవరం ప్రాజెక్టు కిందే పట్టిసీమ ప్రాజెక్టును చూపారు. దీనికి కేంద్ర ప్రభుత్వం తీవ్ర అభ్యంతరం వ్యక్తం చేసింది. కేంద్రం పోలవరాన్ని జాతీయ ప్రాజెక్టుగా ప్రకటించి అథారిటీని కూడా ఏర్పాటు చేసింది. అయితే, చంద్రబాబు తన స్వార్థ ప్రయోజనాలకే పెద్దపీట వేశారు.
 
 పోలవరం ప్రాజెక్టును అథారిటీ కింద కాకుండా రాష్ట్ర ప్రభుత్వమే చేపట్టాలని నిర్ణయించారు. తన పార్టీకి చెందిన కాంట్రాక్టర్‌కు పనులు అప్పగించి, కమీషన్లు దండుకునేందుకే ఈ ఎత్తుగడ వేశారు. అందుకే ఈ ప్రాజెక్టుకు నిధుల కేటాయింపులపై కేంద్రం ఆచితూచి వ్యవహరిస్తోంది. గత ఆర్థిక సంవత్సరంలో  కేంద్రం రూ.200 కోట్లు విడుదల చేసింది. ఈ ఆర్థిక సంవత్సరం సెప్టెంబర్‌లో రూ.300 కోట్లు విడుదల చేస్తామని ప్రకటించింది. అయితే, ఇందుకు గతంలో ఇచ్చిన నిధులకు లెక్కలు చెప్పాలని, వినియోగ పత్రాలు అందజేయాలని రాష్ట్రాన్ని కోరింది. అయితే, రాష్ట్ర ప్రభుత్వం పట్టిసీమ ప్రాజెక్టు కింద చేసిన వ్యయాన్ని పోలవరం కింద చూపించి నిధులు ఇవ్వాల్సిందిగా కోరింది. దీనికి కేంద్రం ససేమిరా అంది.
 
 పట్టిసీమ ప్రాజెక్టు పోలవరంలో భాగం కాదని, అందుకు నిధు లు ఇచ్చేది లేదని స్పష్టం చేసింది. సెప్టెంబర్‌లో ప్రకటించిన రూ.300 కోట్లను విడుదల చేయాలంటే వినియోగ పత్రాలు సమర్పించాలని తేల్చిచెప్పింది. ఈ బడ్జెట్‌లో పోలవరం ప్రాజెక్టుకు కేంద్రం రూ.100 కోట్లు కేటాయించింది. రూ. 40 వేల కోట్లు ఖర్చయ్యే ప్రాజెక్టుకు ఏడాదికి రూ.100 కోట్ల చొప్పున అరకొర నిధులే కేటాయిస్తున్నా 2018 నాటికి ఈ ప్రాజెక్టును పూర్తి చేసి చూపిస్తామని బాబు చెబుతున్నారు.
  
 రాజధాని నిధులు పక్కదారి
 రాజధాని నిర్మాణానికి కేంద్రం గతంలో ఇచ్చిన రూ.850 కోట్లను రాష్ట్ర ప్రభుత్వం సాగునీటి ప్రాజెక్టులు, ఇతర అవసరాలకు మళ్లించింది. ఇటీవల ఈ విషయం నీతి ఆయోగ్ దృష్టికి వెళ్లింది. ఇప్పటివరకు రాజధానిలో భవనాల నిర్మాణానికి కేంద్రం ఇచ్చిన నిధులకు లెక్కలు చెప్పాలని నీతి ఆయోగ్ కోరింది. ఈ నిధులను ఇతర అవసరాలకు వినియోగించినట్లు రాష్ట్ర ఆర్థిక శాఖ అధికారులు పేర్కొన్నారు.
 
 దీనిపై కేంద్రం అసంతృప్తి వ్యక్తం చేసింది. వచ్చే ఆర్థిక సంవత్సరం బడ్జెట్‌లో రాజధాని నిర్మాణానికి రూ.4,000 కోట్లు కేటాయించాల్సిందిగా ముఖ్యమంత్రి ఇటీవలే ఢిల్లీకి వెళ్లి ప్రధానమంత్రి, ఆర్థిక మంత్రిని కోరారు. అయితే రాజధాని నిధులను ఇప్పటికే పక్కదారి మళ్లించిన నేపథ్యంలో కేంద్రం బడ్జెట్‌లో పైసా కూడా కేటాయించలేదు.


 హైదరాబాద్: కేంద్ర బడ్జెట్లో ఆంధ్రప్రదేశ్కు న్యాయం జరగలేదని వైఎస్ఆర్ సీపీ ఎమ్మెల్యే బుగ్గన రాజేంద్రనాథ్ రెడ్డి అన్నారు. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం వైఫల్యం వల్లే ఏపీకి అన్యాయం జరిగిందని విమర్శించారు.
 
 ప్రత్యేక హోదా వంటి హామీలను ప్రస్తావించకపోవడం దారుణమన్నారు. రైల్వే బడ్జెట్లో ఆంధ్రప్రదేశ్కు అన్యాయం జరిగిందని, ఇప్పుడు సాధారణ బడ్జెట్లోనూ రాష్ట్రానికి అదే పరిస్థితి ఎదురైందని బుగ్గన రాజేంద్రనాథ్ రెడ్డి పేర్కొన్నారు.


 న్యూఢిల్లీ: కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి అరుణ్ జైట్లీ 2016-17 ఆర్థిక సంవత్సరానికి గాను సోమవారం లోక్సభలో ప్రవేశపెట్టిన సాధారణ బడ్జెట్లో తెలుగు రాష్ట్రల్లోని విద్యా సంస్థలకు ప్రాధాన్యం ఇచ్చారు. ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ రాష్ట్రాల్లోని కాలేజీలు, యూనివర్సిటీలతో పాటు పలు అభివృద్ధి కార్యక్రమాలకు నిధులు కేటాయించారు. వివరాలిలా ఉన్నాయి.
 
 సెంట్రల్ యూనివర్సిటీ (ఆంధ్రప్రదేశ్)- కోటి రూపాయలు
 ట్రైబల్ యూనివర్సిటీ (ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ)- రూ. 2 కోట్ల చొప్పున కేటాయింపు
 ఐఐటీ (తిరుపతి-ఆంధ్రప్రదేశ్)- రూ. 40 కోట్లు
 ఐఐటీ (హైదరాబాద్)- రూ.20 కోట్లు
 ఐఐఎమ్ (విశాఖపట్నం-ఆంధ్రప్రదేశ్)- రూ. 30 కోట్లు
 నిట్ (తాడేపల్లిగూడెం-ఆంధ్రప్రదేశ్)- రూ. 40 కోట్లు
 ఐఐఎస్ఈఆర్ (తిరుపతి-ఆంధ్రప్రదేశ్)- రూ. 40 కోట్లు
 ట్రిపుల్ ఐటీ (ఆంధ్రప్రదేశ్)- రూ. 20 కోట్లు
 పోలవరం ప్రాజెక్టు నిర్మాణానికి - రూ.100 కోట్లు
 విశాఖ మెట్రోకు రూ.10 లక్షలు
 విజయవాడ మెట్రోకు రూ.6 కోట్లు
 ఆంధ్రప్రదేశ్లో పెట్రోలియం యూనివర్సిటీ ఏర్పాటుకు 2 కోట్ల రూపాయలు
 విభజన చట్ట ప్రకారం ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణలో నెలకొల్పే పారిశ్రామిక యూనిట్లకు వడ్డీ రాయితీ వర్తింపు


 న్యూఢిల్లీ: కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి అరుణ్ జైట్లీ సోమవారం పార్లమెంట్‌కు సమర్పించిన బడ్జెట్‌లో తనదైన వైఖరికి విరుద్ధంగా గ్రామీణ రంగానికి, వ్యవసాయానికి పెద్ద పీట వేశారు. మధ్య తరగతిని, కార్పొరేట్ రంగాన్ని విస్మరించారు. ఉద్యోగులను, పన్ను చెల్లింపుదారులను పెద్దగా కరుణించలేదు. ఆదాయ పన్ను స్లాబుల్లో ఎలాంటి మార్పులు చేయకుండా అద్దె ఇళ్లలో నివసించే ఉద్యోగులను కాస్త కరుణించారు. ఇంటి అద్దెలో ఏడాది పన్ను మినహాయింపును 24 వేల రూపాయల నుంచి 60 వేల రూపాయలకు పెంచారు. ఏడాదికి ఐదు లక్షల రూపాయలలోపు ఆదాయం కలిగి తక్కువ పన్ను చెల్లించే వారికి ఏడాది పన్నులో రెండు వేల రూపాయలు ఇస్తున్న మినహాయింపును ఐదు వేల రూపాయలకు పెంచారు. రానున్న ఐదు రాష్ట్రాల అసెంబ్లీ ఎన్నికలను దృష్టిలో పెట్టుకొని గ్రామీణ రంగానికి, పేదల ప్రయోజనాలకు పెద్ద పీట వేశారన్నది విశ్లేషకుల వాదన.
  
  బడ్జెట్‌లో మొత్తం వ్యయం కేటాయింపులను 19.78 లక్షల కోట్ల రూపాయలుగా పేర్కొన్నారు. అందులో ప్రణాళిక వ్యయం కింద 5.50 లక్షల కోట్ల రూపాయలను సూచించగా, ప్రణాళికేతర వ్యయం కింద 14.28 లక్షల కోట్ల రూపాయలు పేర్కొన్నారు. మొత్తంగా గ్రామీణ రంగానికి 87, 765 కోట్ల రూపాయలను కేటాయించగా, అందులో మహాత్మాగాంధీ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ పథకానికి మున్నెన్నడు లే ని విధంగా ఏకంగా 38,500 కోట్ల రూపాయలను కేటాయించారు. కేంద్ర ఆర్థిక సర్వే సూచించినట్లుగా వ్యవసాయ రంగానికి పెద్ద పీట వేస్తూ 35,984 కోట్ల రూపాయలను కేటాయించారు. వ్యవసాయ రుణాల టార్గెట్‌ను 9లక్షల కోట్ల రూపాయలుగా నిర్దేశించారు. రుణాల మాఫీకి ఐదు వేల కోట్ల రూపాయలను కేటాయించారు. ఈ ఏడాది దేశంలో 5లక్షల ఎకరాల్లో సేంద్రీయ వ్యవసాయాన్ని ప్రోత్సహించేందుకు కృష్ వికాస్ యోజన పథనాన్ని ప్రవేశ పెడుతున్నట్లు ప్రకటించారు. 2022 నాటికి వ్యవసాయదారుడి ఆదాయం రెట్టింపు చేయడమే తమ ప్రభుత్వ లక్ష్యమని చెప్పారు. గ్రామ పంచాయతీలు, మున్సిపాలిటీల అభివృద్ధికి ‘గ్రాంట్ ఇన్ ఎయిడ్’ కింద ఆర్థిక సహాయాన్ని అందించేందుకు ప్రత్యేక నిధులను కేటాయించారు.
  
  మౌలిక సౌకర్యాల మెరగుపర్చడంలో భాగంగా గ్రామీణ, రాష్ట్ర, జాతీయ రోడ్ల అభివృద్ధికి 97 వేల కోట్ల రూపాయలను కేటాయించారు. రైలు, రోడ్డు పనుల మొత్తానికి 2.18 లక్షల కోట్ల రూపాయలను కేటాయించారు. ఇంకా దేశంలో కరంట్ సౌకర్యానికి నోచుకోని గ్రామాలు వేల సంఖ్యలో ఉన్నాయని అరుణ్ జైట్లీ చెబుతూ 2018 నాటికి నూటికి నూరు శాతం గ్రామాలను విద్యుదీకరిస్తామని చెప్పారు. దారిద్య్ర రేఖకు దిగువనున్న పేద ప్రజలకు సబ్సీడీపై వంటగ్యాస్‌ను సరఫరా చేసేందుకు రెండు వేల కోట్ల రూపాయలను కేటాయించారు. ప్రతి కుటుంబానికి లక్ష రూపాయల ఆరోగ్య బీమా సౌకర్యం కల్పించారు. 60 ఏళ్లు వయస్సు దాటిని వారికి 30 వేల రూపాయల అదనపు బీమా సౌకర్యాన్ని కల్సిస్తున్నట్లు చెప్పారు. ఇందుకోస 5,500 కోట్ల రూపాయలను కేటాయిస్తున్నట్లు పేర్కొన్నారు. యువత ఉపాధి అవకాశాలను పెంచేందుకు దేశంలో 1700 కోట్ల రూపాయలతో 1500 నైపుణ్యాభివృద్ధి కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేస్తున్నామని ప్రకటించారు. కొత్తగా ఉద్యోగాల్లో చేరేవారికి మూడేళ్లపాటు వారి పింఛను పథకానికి 8.33 శాతం చొప్పున ప్రభుత్వం తనవంతు వాటాగా చెల్లించనున్నట్టు బడ్జెట్‌లో ప్రతిపాదించారు.
  
  అరుణ్ జైట్లీ సంపన్నులను కరణించకపోగా సర్‌చార్జీల పేరిట వారిపై పన్ను భారాన్ని మోపారు. డీజిల్, ప్రెటోలు కార్లపై, ఖరీదైన వస్తువులపై పన్నులు పెంచారు. పొగాకు ఉత్పత్తులపై పన్ను భారాన్ని పెంచారు. ఎస్సీ, ఎస్టీ, మహిళలను వాణిజ్యంలో ప్రోత్సహించేందుకు 500 కోట్ల రూపాయలతో ప్రత్యేక నిధిని ఏర్పాటు చేశారు. అధిక పన్నులతో సిమెంట్ ధరలు పెరగడం వల్ల మధ్య తరగతి ప్రజలపై భారం పడుతుంది. ఎరువుల ధరలు పెరగడం వల్ల ఎక్కువ భారం వ్యాపారస్థులపైనే పడుతుంది. కార్పొరేట్ రంగాన్ని కరుణించకపోవడంతో ఈ రోజు సెన్సెక్స్ దాదాపు 600 పాయింట్లు పడిపోయింది. దేశంలో విమానాశ్రయాల అభివృద్ధికి ఒక్కోదానికి 100-150 కోట్ల రూపాయలను కేటాయించారు.
  
  ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థ మందగమనంతో నడుస్తున్నప్పుడు భారత్ వ్యవస్థ బలంగానే కొనసాగుతోందని, దీన్ని మరింత బలోపేతం చేయడం కోసం ప్రస్తుత ఆర్థిక లోటును జాతీయ స్థూల ఉత్పత్తిలో 3.9 శాతాన్ని 3.5 శాతానికి ఏడాదిలో తగ్గిస్తామని అరుణ్ జైట్లీ హామీ ఇచ్చారు.