రెస్టారెంట్‌ల నుంచి ఫుడ్‌ని ఆర్డర్‌ చేస్తాం. అందులో చాలా వరకు ప్లాస్టిక్‌​ డబ్బాల్లోనూ, పాలిథిన్‌ కవర్‌లతోటి ఆహారం ప్యాక్‌ చేసి ఉంటుంది. దీంతో కుప్పలు తెప్పలుగా వేస్ట్‌ వచ్చేస్తుంది. మరోవైపు ఫుడ్‌ నచ్చక పడేయ్యడంతో ఓ పక్క ఆహారం కూడా పెద్ద మొత్తంలో వృధాగా అవ్వడం జరుగుతుంది. ఒకేసారి రెండింటికి చెక్‌పెట్టేలా ఆహారం డెలివరీ చేసే టిఫిన్‌ సెంటర్‌ పెట్టాలనుకున్నారు ఆ మదర్స్‌. అందుకోసం వారు ఇంటి నుంచి తయారైన డబ్బా భోజనం ఎలా ఉంటుందనుకున్నారు. ఆ ఆలోచనతో మొదలైన వ్యాపారం నేడు ఎన్ని కోట్లు ఆర్జిస్తుందో వింటే షాకవ్వుతారు. పైగా ఎకో ఫ్రెండ్లీగా టీఫిన్‌ సెంటర్‌ నడిపి అందిరి చేత శభాష్‌ అనిపించుకున్నారు ఆ బంగారు తల్లులు. వాళ్లేవరంటే..?లండన్‌కి చెందిన అన్షు అహుజా, రెనీ విలియమ్స్‌, అనే మదర్స్‌ నగరంలో రెస్టారెంట్‌ల నుంచి డెలివిరి అయ్యే ఫుడ్‌ ఐటెమ్స్‌ కారణంగా ఎంతలా ప్లాస్టిక్‌,ఆహారం వేస్టేజ్‌ అవుతుందో గమనించారు. నిజానికి అన్షు లండన్‌కి చెందిని టీవీ ప్రొడ్యూసర్‌గా వర్క్‌ చేస్తున్నప్పుడే దీన్ని గమనించి ఏదైనా చేయాలనకుంది ఆ ఆలోచనతో జాబ్‌ కూడా రిజైన్‌ చేసింది. ఆ తర్వాత తన పక్కంటిలోనే ఉండే రెనీ విలయమ్స్‌తో ఈ విషయమే చర్చించి ఏంచేస్తే బాగుటుందని ఆలోచించారు ఇద్దరూ.ఈ వేస్టేజ్‌ని అరికట్టేలా వినూత్నంగా ఏదైనా తాము చేస్తే ఎలా ఉంటుందనుకున్నారు. ఆ ఆలోచన నుంచి వచ్చిందే ఈ "డబ్బా డ్రాప్‌ టిఫిన్‌ సెంటర్‌". అచ్చం మన ముంబై డబ్బా వాలా మాదిరి బిజినెస్‌ అని చెప్పొచ్చు. అక్కడ కస్టమర్ల ఇళ్ల నుంచి లేదా డెలివరీ బాయ్స్‌ ఇళ్లలో తయారు చేసిన ఆహారం డబ్బాలతో డెలివరి చేయడం జరుతుంది అక్కడ.ఇక ఇక్కడ మాత్రం ఆ తల్లలే ఇంట్లో చక్కగా భోజనం తయారు చేసి డెలివెరీ చేస్తారు.ఈ వ్యాపారాన్ని 2018లో ప్రారంభించారు. వారి నోటి మాటలతోనే బిజినెస్‌ ప్రచారం చేశారు. అందులోనూ లండన్‌ వంటి దేశంలో డబ్బా డెలివరీ బిజినెస్‌ వెంచర్‌ అంటే అంత ఈజీ కాదు. కానీ ఈ తల్లులు ఇంటి భోజనం విలువ తెలిసేలే ఆరోగ్యకరంగానూ, రుచిగానూ ఉండేలా శ్రద్ధ వహించారు. ఆ కష్టమే ఫలించి ఈ బిజినెస్‌ బాగా రన్నయ్యేలా చేసింది. ఈ బిజినెస్‌కి ఆన్‌లైన్‌లో మొదట్లో దాదాపు 150 మంది సబ్‌స్కైబర్‌లు ఉండేవారు. అది కాస్త నేడు 1500కు చేరుకోవడం విశేషం. ఎంతమంది ఆర్డర్‌ చేశారు అనేదానిబట్టి ఎంత ఆహారం తయారు చేయాలి, ఎంతమేర వంట చేయాలి అనేది నిర్ణయించడం జరుగుతుంది.ఆ తర్వాత చక్కగా చక్కటి స్టీల్‌ క్యారియర్స్‌లో ప్యాక్‌ చేసి ఉద్గార రహిత వాహానాలు అంటే సైకిళ్లు, ఇ బైక్‌లు వంటి వాటిల్లో డెలివరీ చేయడం జరుగుతుంది. అలా ఈ వెంచర్‌ ద్వారా దాదాపు రెండు లక్షల ప్లాస్టిక్‌ కంటైనర్లకు ఆదా చేయడమే కాకుండా దాదాపు రెండు కిలోలకు పైగా ఆహారాన్ని వృధా చేయడాన్ని అరికట్టామని సగర్వంగా చెబతున్నారు ఈ తల్లులు. లండన్‌లో ఈ డబ్బాడ్రాప్‌ టిఫిన్‌ సెంటర్‌ వెంచర్‌ దాదాపు రూ. 21 కోట్ల టర్నోవర్‌తో దూసుకుపోతోంది. చెప్పాలంటే లండన్‌లో డబ్బా వాలా బిజినెస్‌ బాగా క్లిక్‌ అవ్వడం అందర్నీ ఆశ్చర్యానికి గురిచేసే విషయం. పైగా ఈ డబ్బాల్లో అన్ని సౌంత్‌ ఇండియన్‌ వంటకాలను కస్టమర్లకు అందించడం జరుగుతుంది. గొప్ప ఆలోచనతో కూడిన ఈ వ్యాపారం ఇన్ని కోట్లు ఆర్జించడం నిజంగా గ్రేట్‌ కదూ.! View this post on Instagram A post shared by The Better India (@thebetterindia)

రెస్టారెంట్‌ల నుంచి ఫుడ్‌ని ఆర్డర్‌ చేస్తాం. అందులో చాలా వరకు ప్లాస్టిక్‌​ డబ్బాల్లోనూ, పాలిథిన్‌ కవర్‌లతోటి  ఆహారం ప్యాక్‌ చేసి ఉంటుంది. దీంతో కుప్పలు తెప్పలుగా వేస్ట్‌ వచ్చేస్తుంది. మరోవైపు ఫుడ్‌ నచ్చక పడేయ్యడంతో ఓ పక్క ఆహారం కూడా పెద్ద మొత్తంలో వృధాగా అవ్వడం జరుగుతుంది. ఒకేసారి రెండింటికి చెక్‌పెట్టేలా ఆహారం డెలివరీ చేసే టిఫిన్‌ సెంటర్‌ పెట్టాలనుకున్నారు ఆ మదర్స్‌. అందుకోసం వారు ఇంటి నుంచి తయారైన డబ్బా భోజనం ఎలా ఉంటుందనుకున్నారు. ఆ ఆలోచనతో మొదలైన వ్యాపారం నేడు ఎన్ని కోట్లు ఆర్జిస్తుందో వింటే షాకవ్వుతారు. పైగా ఎకో ఫ్రెండ్లీగా టీఫిన్‌ సెంటర్‌ నడిపి అందిరి చేత శభాష్‌ అనిపించుకున్నారు ఆ బంగారు తల్లులు. వాళ్లేవరంటే..? లండన్‌కి చెందిన అన్షు అహుజా, రెనీ విలియమ్స్‌, అనే మదర్స్‌ నగరంలో రెస్టారెంట్‌ల నుంచి డెలివిరి అయ్యే ఫుడ్‌ ఐటెమ్స్‌ కారణంగా ఎంతలా ప్లాస్టిక్‌,ఆహారం వేస్టేజ్‌ అవుతుందో గమనించారు. నిజానికి అన్షు లండన్‌కి చెందిని టీవీ ప్రొడ్యూసర్‌గా వర్క్‌ చేస్తున్నప్పుడే దీన్ని గమనించి ఏదైనా చేయాలనకుంది ఆ ఆలోచనతో జాబ్‌ కూడా రిజైన్‌ చేసింది. ఆ తర్వాత తన పక్కంటిలోనే ఉండే రెనీ విలయమ్స్‌తో ఈ విషయమే చర్చించి ఏంచేస్తే బాగుటుందని ఆలోచించారు ఇద్దరూ. ఈ వేస్టేజ్‌ని అరికట్టేలా వినూత్నంగా ఏదైనా తాము చేస్తే ఎలా ఉంటుందనుకున్నారు. ఆ ఆలోచన నుంచి వచ్చిందే ఈ "డబ్బా డ్రాప్‌ టిఫిన్‌ సెంటర్‌". అచ్చం మన ముంబై డబ్బా వాలా మాదిరి బిజినెస్‌ అని చెప్పొచ్చు. అక్కడ కస్టమర్ల ఇళ్ల నుంచి లేదా డెలివరీ బాయ్స్‌ ఇళ్లలో తయారు చేసిన ఆహారం డబ్బాలతో డెలివరి చేయడం జరుతుంది అక్కడ.ఇక ఇక్కడ మాత్రం ఆ తల్లలే ఇంట్లో చక్కగా భోజనం తయారు చేసి డెలివెరీ చేస్తారు. ఈ వ్యాపారాన్ని 2018లో ప్రారంభించారు. వారి నోటి మాటలతోనే బిజినెస్‌ ప్రచారం చేశారు. అందులోనూ లండన్‌ వంటి దేశంలో డబ్బా డెలివరీ బిజినెస్‌ వెంచర్‌ అంటే అంత ఈజీ కాదు. కానీ ఈ తల్లులు ఇంటి భోజనం విలువ తెలిసేలే ఆరోగ్యకరంగానూ, రుచిగానూ ఉండేలా శ్రద్ధ వహించారు. ఆ కష్టమే ఫలించి ఈ బిజినెస్‌ బాగా రన్నయ్యేలా చేసింది. ఈ బిజినెస్‌కి ఆన్‌లైన్‌లో మొదట్లో దాదాపు 150 మంది సబ్‌స్కైబర్‌లు ఉండేవారు. అది కాస్త నేడు 1500కు చేరుకోవడం విశేషం. ఎంతమంది ఆర్డర్‌ చేశారు అనేదానిబట్టి ఎంత ఆహారం తయారు చేయాలి, ఎంతమేర వంట చేయాలి అనేది నిర్ణయించడం జరుగుతుంది. ఆ తర్వాత చక్కగా చక్కటి స్టీల్‌ క్యారియర్స్‌లో ప్యాక్‌ చేసి ఉద్గార రహిత వాహానాలు అంటే సైకిళ్లు, ఇ బైక్‌లు వంటి వాటిల్లో డెలివరీ చేయడం జరుగుతుంది. అలా ఈ వెంచర్‌ ద్వారా దాదాపు రెండు లక్షల ప్లాస్టిక్‌ కంటైనర్లకు ఆదా చేయడమే కాకుండా దాదాపు రెండు కిలోలకు పైగా ఆహారాన్ని వృధా చేయడాన్ని అరికట్టామని సగర్వంగా చెబతున్నారు ఈ తల్లులు. లండన్‌లో ఈ డబ్బాడ్రాప్‌ టిఫిన్‌ సెంటర్‌ వెంచర్‌ దాదాపు రూ. 21 కోట్ల టర్నోవర్‌తో దూసుకుపోతోంది. చెప్పాలంటే లండన్‌లో డబ్బా వాలా బిజినెస్‌ బాగా క్లిక్‌ అవ్వడం అందర్నీ ఆశ్చర్యానికి గురిచేసే విషయం. పైగా ఈ డబ్బాల్లో అన్ని సౌంత్‌ ఇండియన్‌ వంటకాలను కస్టమర్లకు అందించడం జరుగుతుంది. గొప్ప ఆలోచనతో కూడిన ఈ వ్యాపారం ఇన్ని కోట్లు ఆర్జించడం నిజంగా గ్రేట్‌ కదూ.! View this post on Instagram A post shared by The Better India (@thebetterindia) (చదవండి: లిప్‌ ఫిల్లింగ్‌ ట్రీట్‌మెంట్‌ మంచిదేనా? ఫెయిలైతే అంతేనా..!)

ఒక మంచి ఐడియా జీవితాన్నే మార్చేస్తుంది. అవసరాలే సమస్యలకు పరిష్కారాలు కనుగొంటాయి. ఆ పరిష్కారాలను మంచి బిజినెస్‌ ఐడియాగా మలుచుకుంటే రాబడి పెరుగుతుంది.. జీవనోపాధి లభిస్తుంది. 15 ఏళ్ల ఓ బాలుడు తన సమస్యను పరిష్కరించుకునే క్రమంలో మంచి ఐడియాతో బిజినెస్‌ ప్రారంభించి ఏకంగా రూ.100 కోట్ల కంపెనీని సృష్టించాడు. ఆ వివరాలేంటో ఈ కథనంలో తెలుసుకుందాం. బడికెళ్లే వయసులో కోట్లు విలువైన కంపెనీ నిర్మించటం అంత ఈజీ కాదు. వినటానికి కొంచెం వింతగానే అనిపిస్తున్నప్పటికీ ముంబైలో నివసిస్తున్న 15 ఏళ్ల గుజరాతీ బాలుడు తిలక్ మెహతా ఇది సాధ్యమని నిరూపించాడు. చదువుతో పాటు వ్యాపారాన్ని కొనసాగిస్తూ రెండేళ్లుగా విజయవంతంగా వ్యాపారాన్ని నడిపిస్తున్నాడు. తన సంస్థ ద్వారా దాదాపు 200 మందికి ఉపాధి కల్పిస్తున్నాడు.  తిలక్‌మెహతా 2008లో గుజరాత్‌లో జన్మించాడు. వృత్తిరీత్యా తిలక్‌ తండ్రి విశాల్‌ ముంబయి వచ్చి కుంటుంబంతో సహా అక్కడే నివసిస్తున్నారు. విశాల్ ఒక లాజిస్టిక్స్ కంపెనీలో పనిచేస్తుండేవారు. తల్లి గృహిణి. తిలక్‌కు సోదరి కూడా ఉంది. తిలక్‌కు తన చిన్నతనంలో జరిగిన ఒక సంఘటన ద్వారా వ్యాపారం ప్రారంభించాలనే ఆలోచన వచ్చింది. ఒకరోజు ఆఫీస్‌ నుంచి అలసిపోయి వచ్చిన తండ్రిని తనకు కావాల్సిన స్టేషనరీ వస్తువులను తీసుకురమ్మని అడిగాడు. అప్పటికే అలసటగా ఉన్న విశాల్‌ అందుకు నిరాకరించారు. దాంతో తనే వెళ్లి అవసరమైన వస్తువులు తెచ్చుకున్నాడు. అయితే ఇక్కడే తనకు మంచి ఐడియా వచ్చింది. తనలాగే ఎంతోమంది పిల్లలు, పెద్దలు కొన్ని కారణాల వల్ల వారికి అవసరమైన స్టేషనరీ వస్తువులు తెచ్చుకోవడంలో ఇబ్బందులు పడుతున్నారని గ్రహించాడు. దాంతో సమస్యకు పరిష్కారం గురించి ఆలోచిస్తూ.. ఇంటికే పుస్తకాలు డెలివరీ చేసే సర్వీస్ ప్రారంభిస్తే బావుంటుందనే ఐడియా వచ్చింది. వెంటనే ఈ ఆలోచన గురించి తండ్రికి వివరించాడు. అలా తిలక్ తన కొరియర్ సర్వీస్ ప్రారంభించేందుకు అవసరమైన పూర్తి ప్రణాళిక సిద్ధమైంది. దీనికి అవసరమైన పెట్టుబడిని తన తండ్రి సమకూర్చారు. ఇదీ చదవండి: అది నిరూపిస్తే చావడానికైనా సిద్ధమే: బాబా రామ్‌దేవ్ వ్యాపారాన్ని విస్తరించాలనే ఆలోచనతో పెట్టుబడిదారుల కోసం వెతికారు. తండ్రి సహాయంతో తిలక్‌ ఓ బ్యాంకు అధికారికి తన వ్యాపారం గురించి వివరించాడు. దాంతో ఆ అధికారి తిలక్ ఆలోచన విని కొంత పెట్టుబడి పెట్టారు. తర్వాత బ్యాంకు ఉద్యోగం వదిలేసి తన వ్యాపారంలో చేరాడు. వీరంతా కలిసి ‘పేపర్స్‌ ఎన్ పార్సెల్స్‌’ పేరుతో కొరియర్ సర్వీస్‌ను ప్రారంభించారు. పేపర్స్ ఎన్ పార్సెల్స్‌ ఆన్‌లైన్‌ ప్లాట్‌ఫామ్‌ ద్వారా షిప్పింగ్, లాజిస్టిక్స్ సేవలు అందిస్తున్నారు. ఆన్‌లైన్‌లో బుక్‌ చేసిన అదేరోజు స్మాల్‌ పార్సెళ్లు, డాక్యుమెంట్లు, స్టేషనరీ వస్తువులు అందిస్తారు. ఈ కంపెనీ ముంబయిలో సేవలు అందిస్తోంది. ఇందులో 200 మంది పనిచేస్తున్నారు. దాదాపు 300 మంది డబ్బావాలా ఉద్యోగాల సహకారంతో రోజూ 1200 డెలివరీలు ఇస్తున్నారు. గరిష్ఠంగా 3 కిలోల వరకు బరువున్న పార్సెళ్లు చేస్తున్నారు. ప్రతి పార్సెల్‌కు కనీసం రూ.40 నుంచి రూ.180 వసూలు చేస్తున్నారు. ముంబయి ఇంట్రాసిటీ లాజిస్టిక్‌ మార్కెట్‌లో 20 శాతం వాటాను కలిగి ఉన్నారు.

వయస్సు చిన్నదే కావొచ్చు. సరిగ్గా ఆలోచిస్తే లక్షలు పోసి ఖర్చు పెట్టినా రాని బిజినెస్‌ ఐడియాలు రోజూ వారీ జీవితంలో ఎదురుయ్యే కొన్ని సమస్యల్లో నుంచి పుట్టుకొస్తాయి. అలా తనకు ఎదురైన ఓ ప్రాబ్లమ్‌ తీసుకొని దాన్నే బిజినెస్‌గా మరల్చుకొని వందల కోట్లు సంపాదిస్తున్నాడు 13ఏళ్ల తిలక్‌ మెహతా.  తిలక్‌ మెహతా సరదాగా గడిపేందుకు ఓ రోజు తన మేనమామ ఇంటికి వెళ్లాడు. పాఠశాల విద్యార్ధి కావడంతో వెళ్లేటప్పుడు తనతో పాటు బండెడు పుస్తకాల్ని వెంటతీసుకొని వెళ్లాడు. కొన్ని రోజుల పాటు అక్కడే ఉన్నాడు.  ఆ తర్వాత తన ఇంటికి వచ్చాడు. కానీ వచ్చేటప్పుడు మామయ్య ఇంట్లో ఉన్న పుస్తకాల గురించి మరిచిపోయాడు.  త్వరలోనే పరీక్షలు. చదవాల్సిన బుక్స్‌ లేవు. చేసేది లేక బుక్స్‌ డెలివరీ కోసం కొన్ని ఏజెన్సీలను వెతికాడు. ఈ ప్రయత్నాల్లో భాగంగా డెలివరీ ఖర్చు ఎక్కువగా ఉండడం, మార్కెట్‌లో డెలివరీ అవసరాల్ని తీర్చే సంస్థలు పెద్దగా అందుబాటులో లేవని గుర్తించాడు. బుక్స్‌ను సైతం ఇంటికి తెప్పించుకోలేకపోయాడు.    సమస్యతోనే ఈ సంఘటన తిలక్ మెహతా మనస్సులో ఓ అద్భుతమైన ఆలోచనను రేకెత్తించేలా చేసింది. ముంబై డబ్బావాలా ప్రేరణతో నగరంలో కస్టమర్లకు కావాల్సిన వస్తువుల్ని ఒకే రోజు డెలివరీ చేసేలా ఓ సంస్థను ప్రారంభించారు. ఆ కంపెనీ పేరే ‘పేపర్ అండ్‌ పార్శిల్స్‌’. తక్కువ ఖర్చుతో కస్టమర్ల డెలివరీ సమస్యల్ని పరిష్కరించేలా సర్వీసుల్ని ప్రారంభించాడు.  అతని తండ్రి ఆర్థిక సహకారం. డబ్బావాలా సహాయంతో సంప్రదాయ పోస్టల్ సేవల కంటే తక్కువ ఖర్చుతో డెలివరీలను అందించడం మొదలు పెట్టాడు. వ్యాపారం పెరిగే కొద్దీ 2018 నాటికి వివిధ వ్యాపార అవసరాలకు అనుగుణంగా షిప్పింగ్, లాజిస్టిక్స్ సేవలను చేర్చడానికి విస్తరించింది. రూ.100 కోట్ల టర్నోవర్‌తో  వెరసీ అచంచలమైన అంకితభావం, పట్టుదలతో తిలక్ మెహతా స్థాపించిన ఈ సంస్థ 100 కోట్ల రూపాయలకు పైగా టర్నోవర్‌ను సాధించింది. 2021 నాటికి అతని నికర విలువ రూ. 65 కోట్లు ఉండగా, నెలవారీ ఆదాయం రూ. 2 కోట్లతో ముందుకు సాగుతున్నారు. వినూత్నమైన ఆలోచనలు, దృఢ సంకల్పం ఉంటే వ్యాపార ప్రపంచంలో ఎలా రాణించవచ్చో తిలక్ మెహతా ప్రయాణం ఒక స్పూర్తిదాయకంగా నిలుస్తోంది. అంతేకాదు అవకాశాలను పొందడం, వారి ప్రత్యేక నైపుణ్యాలతో వ్యాపారం చేసేందుకు వయస్సు అడ్డంకి కాదని నిరూపిస్తోంది. 

ఒకరికి అందాల్సిన లంచ్‌బాక్స్‌ ఇంకొకరికి అందుతుంది. అందులోని భోజనం మహాద్భుతంగా ఉంటుంది. ఆ ప్రశంసనే ఓ కాగితం ముక్క మీద రాసి.. ఖాళీ అయిన ఆ  డబ్బాలో పెడతాడు ఆ వ్యక్తి. ఆ డబ్బా యజమానికి చేరుతుంది. టిఫిన్‌బాక్స్‌ ఖాళీ అవడం ఒక ఆశ్చర్యమైతే .. తన వంటకు కితాబు రావడం ఒక సంభ్రమం ఆమెకు. ఎందుకంటే ఆ భోజనం డబ్బా తిరిగి ఆమె ఇంటికి ఖాళీగా ఎప్పుడూ రాదు. పెట్టిన భోజనం పెట్టినట్టే తిరిగొస్తుంది. అలాంటిది ఆ రోజు భోజనం ఖాళీ కావడంతోపాటు ప్రశంస కూడా. ఆమె మనసులో ఎక్కడో శంక.. ఇంతకీ డబ్బా చేరాల్సిన వాళ్లకే చేరిందా.. పొరపాటున ఇంకెవరికైనా చేరిందా అని. ఆమె అనుమానించినట్లుగానే ఆ భోజనం వేరేవాళ్లకు చేరుతుంది. ఓ ప్రేమ కథ మొదలవుతుంది..  ఇది లంచ్‌బాక్స్‌ సినిమా సారాంశం. అయితే ఈ కథనం దాని గురించి కాదు. భోజనం డబ్బాల బట్వాడా అనే ఇన్నేళ్ల  చైన్‌ ప్రాసెస్‌లో ..అసలెప్పుడూ జరగని..లేదంటే చాలా చాలా అరుదుగా జరిగే ఒక్కటంటే ఒక్కటే పొరపాటును ఆధారంగా చేసుకుని దాని చుట్టూ అల్లుకున్న చక్కటి చిత్రం లంచ్‌బాక్స్‌. రీల్‌కి ఆవల..ఈ బట్వాడా పద్ధతి.. ఫోర్బ్స్‌ సిక్స్‌ సిగ్మా ప్రావీణ్యంగా పరిగణించే వంద శాతం ఉత్తమ సామర్థ్యాన్ని కనబరుస్తూ శతాబ్దానికి పైగా కొనసాగుతున్న  విచిత్రం ‘డబ్బావాలా!’ ఆ వ్యవస్థ గురించే ఈ కథనం..  డబ్బావాలా పుట్టిల్లు.. ముంబై. ఆ మహానగరం పేరు చెప్పగానే అరబిక్‌ కడలి.. దాని ఒడ్డునున్న గేట్‌ వే ఆఫ్‌ ఇండియా, హోటల్‌ తాజ్, ఆకాశహార్మ్యాలు, బాలీవుడ్‌ కళ్లల్లో మెదులుతాయి. వీటితోపాటు డబ్బావాలాల ఫొటోలు కళ్ల ముందుకు వస్తాయి. క్రమశిక్షణలో భాగమైన సమయపాలన, నిబద్ధత, జీవన నైపుణ్యాల్లో ఒకటైన చక్కటి నిర్వహణా కౌశలమే ఈ డబ్బావాలాల విజయానికి మూలం. అదే వాళ్ల యూఎస్‌పీ. అవన్నీ సరే కానీ ఇప్పుడెందుకింత అకస్మాత్తుగా ఆ డబ్బావాలాల గురించి చెప్పుకోవడం అని అడిగితే జవాబు.. కరోనా మహమ్మారే. ఆ వైరస్‌ ఈ రెండేళ్లు అన్ని రంగాలను కుదేలు చేసినట్టే డబ్బావాలాలకూ పని లేకుండా చేసింది. దాదాపు వలస కార్మికులు పడ్డ కష్టాలే వీరూ పడ్డారు. ఇప్పుడిప్పుడే కోలుకుంటున్నారు. మళ్లీ సున్నా నుంచి మొదలుపెట్టారు. కెరటంలా నేల కరిచినా మళ్లీ లేచి నిలబడుతున్నారు. డబ్బాల్లో ఇంటి భోజనాన్ని  మోసుకుంటూ వేలాది మంది ఆకలిని తీరుస్తున్నారు.. ఆ కుటుంబాల ఆత్మీయతానుబంధాలను పదిలం చేస్తున్నారు. ఇది సేవ కాదు.. జీతం తీసుకునే పనే. కానీ దానికి సేవాతత్పరతను జోడిస్తున్నారు. ఆ అంకితభావమే కరోనా పరచిన సవాళ్లను చుట్టచుట్టేసి సముద్రంలో విసిరేసేలా చేస్తోంది. డబ్బావాలాల కోసం ముంబై ముంగిళ్లు ఎదురుచూసేలా చేస్తోంది.  2020.. మార్చి.. ప్రపంచం అంతా అల్లల్లాడినట్టే మన దేశమూ.. దానికి పారిశ్రామిక రాజధాని అయిన  ముంబై కూడా కుదేలయిపోయింది. నిత్యం దాదాపు రెండు లక్షల పై చిలుకు మందికి లంచ్‌ బాక్స్‌లను అందించడంలో తీరిక లేకుండా ఉండే డబ్బావాలాలకు మొదటిసారి పనిలేకుండా పోయింది. లాక్‌డౌన్‌ వల్ల కార్యాలయాలు, కర్మాగారాలు, బడులు, కాలేజీలు, రవాణా.. అన్నీ బంద్‌. వర్క్‌ ఫ్రమ్‌ హోమ్‌తో కొంత మందికి పని ఉన్నా.. టిఫిన్‌ డబ్బాలను తెప్పించుకునే అవసరం లేకుండా పోయింది. కాళ్లకు చక్రాలు కట్టుకుని గడియారం ముళ్లతో పోటీపడే డబ్బావాలాలు.. దాదాపు ఎనిమిది నెలలు ఆ పందెంలోంచి తప్పుకున్నారు. అది వాళ్లెన్నడూ కనీవినే కాదు కనీసం కలలో కూడా ఊహించనిది. ఆ పరిస్థితిలో వాళ్లను వాళ్లే ఆదుకున్నారు. ‘నూతన్‌ టిఫిన్‌ బాక్స్‌ సప్లయర్స్‌’ గా ఉన్న వాళ్ల అసోసియేషనే కరోనా కాలంలో వాళ్లకు అండగా ఉంది. ఈ అసోసియేషన్‌లో చేరేప్పుడు వాళ్లు 30 వేల రూపాయల ప్రవేశ రుసుము చెల్లించాల్సి ఉంటుంది. దాంతో వాళ్లకు నెలకు అయిదువేల రూపాయల జీతం, జీవితకాలపు కొలువును ఇస్తుంది అసోసియేషన్‌. ఆ భరోసాతోనే పూర్వపు స్థితి కోసం ఎదురుచూడసాగారు. ఇప్పుడిప్పుడే నెమ్మదిగా కాలం ఒళ్లు విరుచుకుంటోంది. ఆ ఉదయాలు డబ్బావాలాలకు బోలెడు ఆశనిస్తున్నాయి. ఆ కాసింత నమ్మకంతోనే మూలకు పడ్డ చక్రాలను తీసి కాళ్లకు కట్టుకునే ప్రయత్నం చేస్తున్నారు. ఈ సందర్భమే డబ్బావాలాల మీద ఈ కవర్‌ స్టోరీకి ఆసక్తి కలిగించింది. వాళ్ల పుట్టుపూర్వోత్తరాలను మీతో పంచుకునే ఉత్సాహాన్ని రేకెత్తించింది.  మళ్లీ సున్నా నుంచి మొదలు..    కరోనా ఆంక్షల సడలింపు తర్వాత డబ్బావాలాలు తమ విధుల్లోకి చేరి యేడాదిన్నర (2020, అక్టోబర్‌) కావస్తోంది. అయినప్పటికీ మునుపటిలా పుంజుకోలేకపోతున్నారు. కరోనాకు ముందు సుమారు రెండు లక్షల టిఫిన్‌ డబ్బాలను బట్వాడా చేసేవారు. ఈ డిమాండ్‌ చూసి రైల్వే శాఖ వీరికి ముంబైలోని లోకల్‌ రైళ్లల్లో ఓ బోగిలో కొంత స్థలం కేటాయించింది టిఫిన్‌ డబ్బాలను పెట్టుకోవడానికి. అంతటి సప్లయ్‌ ఇప్పుడు10 శాతానికి పడిపోయింది. వీరి సేవల పునఃప్రారంభం తర్వాత టిఫిన్‌ బాక్స్‌ పంపే ఖాతాదారుల నుంచి వీరికి  ఊహించినంత స్పందన లభించలేదు. మొదట్లో అయితే కేవలం 200లోపు లంచ్‌ బాక్స్‌లే అందాయి. ఇది ‘డబ్బావాలా’ అనే సర్వీస్‌ తొట్టతొలి సంఖ్యకు కాస్త ఎక్కువ. అంటే దాదాపు మళ్లీ సున్నా నుంచి మొదలైనట్టే లెక్క. ఇందుకోసం ఏడెనిమిది వందల మంది డబ్బవాలాలకు మాత్రమే పని దొరికింది. ఇప్పుడిప్పుడే మెల్లగా ఖాతాదారులు పెరుగుతున్నారు. ప్రస్తుతం డబ్బావాలాలు 10 నుంచి 15 వేల మందికి లంచ్‌బాక్స్‌లను అందిస్తున్నారు.  కారణాలు..  అనుకున్నంత వేగంగా ఖాతాదారుల సంఖ్య పెరగకపోవడానికి చాలా కారణాలు ఉన్నప్పటికీ కరోనానే ముఖ్య కారణం. డబ్బావాలాలకున్న లంచ్‌బాక్స్‌ ఖాతాదారుల్లో 85 శాతం మంది ఉద్యోగులు, వ్యాపారులు, 15 శాతం మంది విద్యార్థులున్నారు. చాలా సంస్థలు ఇంటి నుంచే పని చేసే సౌకర్యాన్నే ఇంకా కొనసాగించడం, కరోనా ప్రభావంతో చాలా మంది వ్యాపారులు దివాలా తీయడం, కాస్త మెరుగ్గా ఉన్న వారు ఇంకా తమ వ్యాపారాలను పూర్తి స్థాయిలో పునరుద్ధరించుకోలేకపోవడం వంటి వాటి వల్ల ఆయా రంగాల సంబంధిత ఉద్యోగులు ఇప్పటికీ సెలవు మీదే ఉండడమో, ఇంటి నుంచే తమ సేవలను అందిచడమో జరుగుతోంది. చాలా చోట్ల విద్యాసంస్థలూ ఆన్‌లైన్‌ క్లాసెస్‌నే కొనసాగించడం వల్ల విద్యార్థులూ స్కూళ్లకు వెళ్లడం లేదు. లంచ్‌ బాక్స్‌ల గొడవ ఉండడం లేదు. వీటన్నిటి ప్రభావం డబ్బావాలాల మీద పడి టిఫిన్‌ డబ్బాల బట్వాడా అనుకున్నంతగా పెరగలేదు.  మరో కారణంగా.. స్విగ్గీ, జొమాటోలను  చూపొచ్చు. ఆఫీసులకు వెళుతున్న అరకొర ఉద్యోగులు, కొంత మంది విద్యార్థులు స్విగ్గీ, జొమాటోల మీద ఆధారపడుతున్నారు. నిజానికి స్విగ్గీ, జొమాటో, ఊబర్‌ ఈట్స్‌ వంటి ఫుడ్‌ డెలివరీ యాప్స్‌లు మార్కెట్‌లోకి వచ్చిన కొత్తల్లో.. అంతెందుకు కరోనా కంటే ముందు వరకూ అవి డబ్బావాలాల సేవల మీద పెద్దగా ప్రభావం చూప లేదు. ఐటీ, సర్వీస్‌ సెక్టార్‌లోని కొంతమంది ఉద్యోగులు మాత్రమే స్విగ్గీ, జొమాటోలను ఆశ్రయిస్తున్నారు. మిగిలిన వాళ్లంతా తమ ఇళ్ల నుంచి భోజనాన్ని మోసుకొచ్చే డబ్బావాలాల మీదే ఆధారపడ్డారు.. పడుతున్నారు.‘ స్విగ్గీ, జొమాటో కంపెనీలు కేవలం రెస్టారెంట్లు, హోటళ్లలో ఇచ్చిన ఆర్డర్‌లను మాత్రమే చేరవేస్తాయి. అది కూడా ఒకసారికి మాత్రమే. ఇంకో రోజు కావాలంటే మళ్లీ ఆర్డర్‌ ఇవ్వాల్సిందే. మేమలా కాదు ఇంట్లో వేడివేడిగా వండిన భోజనాన్ని .. ఇంట్లో వాళ్ల ప్రేమానురాగాలతో సహా తీసుకెళ్లి అందిస్తాం. హోటల్‌కు వెళ్లినా ఇంట్లో దొరికే రుచి, శుచి, శుభ్రత గురించే వెదుక్కుంటాం కదా. వాటిని మేం బట్వాడా చేస్తున్నాం.. ఇంటి నుంచి సరాసరి ఆ ఇంటి సభ్యులకు. అందుకే స్విగ్గీలు, జొమాటోలు మా డిమాండ్‌ను తగ్గించలేదు’ అంటున్నారు డబ్బావాలాలు.    2023 నుంచి పూర్తిస్థాయిలో.. ముంబైలో చాలా సంస్థలు తమ ఉద్యోగులకు దీపావళి వరకు వర్క్‌ ఫ్రమ్‌ హోమ్‌ ఇచ్చాయి. దీంతో వచ్చే యేడాది.. 2023 నుంచి అంతటా పూర్తిస్థాయిలో ఉద్యోగులు హాజరయ్యే అవకాశాలు కనిపిస్తున్నాయి. అందుకే రానున్న యేడాది నుంచి తమకు వెనకటి మంచి రోజులు మొదలుకాబోతున్నాయనే ధీమాను వ్యక్తం చేస్తున్నారు డబ్బావాలాలు. ముంబైకే గుర్తింపుగా మారిన ఈ డబ్బావాలాలు నిన్నా మొన్నా మొదలు కాలేదు. వీరి సేవలకు నూట ముప్పైమూడేళ్ల చరిత్ర ఉంది..  1800 శకం చివర్లో దేశం నలుమూలల నుంచి ముంబైకి వలసలు పెరిగాయి. హోటళ్లు, మెస్‌లు, క్యాంటీన్‌లు, సత్రాలు అంతగాలేని కాలం అది. ఉదయమే పనులకు వెళ్లేవారు మధ్యాహ్నమయ్యేసరికి ఆకలితో నకనకలాడిపోయేవారు. దొరికింది తిని కడుపు నింపుకోవడమే గగనమవుతుంటే ఇంటి భోజనం మాటెక్కడిది? ఆ పరిస్థితిని బాగా గమనించాడు మహాదేవ్‌ హవాజీ బచ్చే అనే వ్యక్తి. ఇతనూ ముంబై వలస వచ్చినవాడే ఫుణె దగ్గర్లోని భీమాశంకర్‌ అనే ప్రాంతం నుంచి. అతనికి అనిపించింది.. వీళ్లందరికీ వాళ్ల వాళ్ల ఇళ్ల నుంచి టిఫిన్‌బాక్స్‌లు అందించే పనిపెట్టుకుంటే సరి అని! ఆ అందరితో తన ఆలోచనను పంచుకున్నాడు. వాళ్లంతా సంతోషంగా సరే అన్నారు. కానీ అది తన ఒక్కడివల్ల అయ్యే పని కాదే అని విచారించి.. వెంటనే తన ఊరెళ్లి బంధు వర్గంతో విషయం చెప్పి.. సమ్మతించిన వంద మందిని వెంటపెట్టుకుని తిరిగి ముంబై చేరాడు. తెల్లవారి నుంచే టిఫిన్‌ డబ్బాలను బట్వాడా చేసే పని మొదలుపెట్టాడు. అలా వందమందితో 1890లో ఈ డబ్బావాలాల ప్రస్థానం ప్రారంభమైంది. నేటికి అంచెలంచెలుగా ఎదిగి.. ముంబై వాసుల జీవనంలో భాగమైంది. డబ్బావాలాల్లో దాదాపు అందరూæ బంధువర్గీయులే. మూడు, నాలుగు తరాలుగా పనిచేస్తున్న వారూ ఉన్నారు. ఈ తరం ఈ కొలువులోకి రావడానికి పెద్దగా ఇష్టపడ్లేదట.. డబ్బావాలాల లాల్చీ పైజామా, తల మీద గాంధీ టోపీ వంటి డ్రెస్‌ కోడ్‌ వల్ల. డ్రెస్‌ కోడ్‌ అంటే గుర్తొచ్చింది.. ఈ వ్యాసం మొదట్లో డబ్బావాలాలకు 30 వేల రూపాయల అసోసియేషన్‌ ప్రవేశ రుసుము, దాంతో  వారికి నెలకు అయిదు వేల రూపాయల వేతనం,  జీవతకాలపు కొలువు తథ్యమని చెప్పుకున్నాం కదా. ఆ రుసుముతోపాటు డబ్బావాలాలు రెండు సైకిళ్లు, ఈ యూనిఫామ్, డబ్బాలు పెట్టుకోవడానికి చెక్క క్రేట్లు కూడా అసోసియేషన్‌కు ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది.  అసోసియేషన్‌.. ట్రస్ట్‌ ఒకసారి ఓ ఖతాదారు .. ఒక డబ్బావాలాతో అమర్యాదకరంగా ప్రవర్తించడంతో డబ్బావాలాలంతా ఒక్కటై పోరాడారట. అప్పుడే అనిపించిందట ఇలాంటివి భవిష్యత్‌లోనూ ఎదురవ్వొచ్చు.. కాబట్టి ఒక అసోసియేషన్‌గా ఏర్పడాలి అని. అలా 1943లో అనధికారికంగా డబ్బావాలాల అసోసియేషన్‌ మొదలైనా రిజిస్టర్‌ అయింది మాత్రం 1968లో ‘నూతన్‌ ముంబై టిఫిన్‌ బాక్స్‌ సప్లయర్స్‌ అసోసియేషన్‌’గా. ఖాతాదారులతో వచ్చే ఇబ్బందులనే  కాకుండా వాళ్లలో వాళ్లకు తలెత్తే సమస్యలు, వివాదాలనూ ఈ అసోసియేషన్‌ ద్వారే పరిష్కరించుకుంటారు. దీనికి ఎన్నికలూ ఉంటాయి ప్రతి ఆరేళ్లకు ఒకసారి. అదే పేరుతో వీళ్లకు ట్రస్ట్‌ కూడా ఉంది. దీనికి అయిదేళ్లకు ఒకసారి ఎన్నికలుంటాయి. వీళ్లు భీమాశంకర్‌లో ఓ ధర్మశాలను నిర్మించుకున్నారు. దానికోసం ఫండ్‌ను ఏర్పాటు చేయడమే ఈ ట్రస్ట్‌ ముఖ్య విధి. కరోనా నుంచి డబ్బావాలాలకు కావాల్సిన నిత్యావసర సరకులన్నిటినీ అసోసియేషనే అందిస్తోంది ఉచితంగా. దీనికి   యునైటెడ్‌ వే, శ్రామిక్‌ ఫౌండేషన్, మేకింగ్‌ ది డిఫరెన్స్‌ మొదలగు సంస్థలు సహాయం చేస్తున్నాయి. సమావేశాలు.. సేవా కార్యక్రమాలు డబ్బావాలాలు తమ సమస్యలను పరిష్కరించుకునేందుకు ఓ ప్రణాళికను  ఏర్పాటుచేసుకున్నారు. ప్రతినెల 15వ తేదీన సమావేశమై ఎదురైన సమస్యలు, సవాళ్లు, ఇబ్బందులను పరిష్కరించుకుంటారు. ఈవృత్తిలో కొనసాగుతున్న వాళ్లలో అత్యధిక శాతం పుణెతోపాటు కొంకణ్‌లోని çసహ్యాద్రి పర్వత పరిసర ప్రాంతాలవారే. ఈ డబ్బావాలాల బృందాలు ఏటా అనేక సేవా, జనజాగృతి కార్యక్రమాలూ చేపడతాయి. ఎలా పని చేస్తారు? ఉదయం తొమ్మిది గంటల నుంచి  ఇంటింటికి వెళ్లి  భోజనం డబ్బాలు సేకరించి, వాటిని ప్రత్యేకంగా చేయించుకున్న తమ సంస్థ డబ్బాల్లో పెట్టుకుంటారు. ఎవరిడబ్బా ఏదో గుర్తుపెట్టుకోవడానికి వాటి మీద పెయింట్‌తో మార్క్‌ చేసుకుంటారు. ఇలా సేకరించిన డబ్బాలను సైకిళ్లు, తోపుడు బండ్లు లేదా భుజాన (దూరాన్ని బట్టి) వేసుకుని సమీపంలోని లోకల్‌ రైల్వే స్టేషన్‌లకు చేరవేస్తారు. అక్కడున్న టీమ్‌ వాటిని ప్రాంతాలవారీగా వేరు చేసి.. స్టేషన్‌ల వారిగా డెలివరీ చేయాల్సిన టీమ్‌కు అందచేస్తారు. ఆ టీమ్‌ ఆ డబ్బాలతోపాటు ఆయా స్టేషన్‌లు చేరుకొని అక్కడున్న మరి కొందరు డబ్బావాలాల సహకారంతో సైకిళ్లు, తోపుడు బండ్లతోపాటు భుజానా వేసుకుని భోజన సమయానికల్లా అంటే మధ్యాహ్నం ఒంటి గంటలోపు సంబంధిత వ్యక్తులకు ఆ డబ్బాలను అందిస్తారు. అయితే గమ్యస్థానం చేరేందుకు ఒక్కో లంచ్‌బాక్స్‌ 20 నుంచి 50 కిలోమీటర్లు  ప్రయాణిస్తుంది. ఇందులో రైలు ప్రయాణంతో పాటు సైకిల్, తోపుడు బండ్లు, కాలినడకా ఉంటాయి. ఇలా భోజనం డబ్బాలు అందించడమే కాదు మళ్లీ ఖాళీ అయిన డబ్బాలనూ ఇదే తీరుగా వారి వారి ఇళ్లకు చేరవేస్తారు. ఉదయం తొమ్మిది గంటలకు మొదలైన ఈ ప్రక్రియ సాయంత్రం అయిదు గంటల వరకు కొనసాగుతుంది. కరోనాకు ముందు అయిదు వేల మంది డబ్బావాలాలు జెట్‌ స్పీడ్‌ వేగంతో సుమారు 100  రైల్వేస్టేషన్‌ల ద్వారా ప్రయాణించి సంబంధిత వ్యక్తులకు లంచ్‌బాక్స్‌లను చేరవేసేవారు.   బ్యాకప్‌  టీమ్‌ విధి నిర్వహణలో డబ్బావాలాలకు అనుకోని ఇబ్బంది ఎదురైనా, ప్రమాదం జరిగినా  వెంటనే బ్యాకప్‌ టీమ్‌ రంగంలోకి దిగి విధి నిర్వహణలో ఎలాంటి ఆటంకం కలగకుండా చూసుకుంటుంది. ఈ బ్యాకప్‌ టీమ్‌లోని సభ్యులు చాలా చురుగ్గా ఉంటారు. క్షణాల్లో ఘటనా స్థలానికి  చేరుకుంటారు. అక్కడి పరిస్థితిని బట్టి చకచకా నిర్ణయాలు తీసుకుంటారు. ఇలా ఏ అవాంతరం వచ్చినా ఆ ప్రాంతపు బ్యాకప్‌ టీమ్‌ సమయస్ఫూర్తితో వ్యవహరించి ఇటు ఖాతాదారుడికి, అటు తమతోటి ఉద్యోగులకు ఎలాంటి ఇబ్బంది కలగకుండా చూసుకుంటుంది. ఇదంతా కూడా కాగితం ముక్క మీద ఎలాంటి ప్రణాళిక లేకుండానే సాగుతుంది అంటే నమ్ముతారా? నమ్మాల్సిందే. ఇంకో మాట.. ఈ డబ్బావాలాలెవ్వరూ చదువుకున్న వారు కాదు. తక్కువలో తక్కువంటే మూడో తరగతి, ఎక్కువలో ఎక్కువ అంటే ఎనిమిదో తరగతి. అది కూడా చాలా చాలా తక్కువ మంది. అయినా ప్రపంచంలోని పేరున్న ఏ బిజినెస్‌ స్కూళ్లూ, మేనేజ్‌మెంట్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌లూ, యూనివర్శిటీలూ నిర్వహించలేనంత అద్భతంగా నిర్వహిస్తున్నారు.   ఇంకో మాట.. నిత్యం ఘుమఘుమలాడే ఇంటి భోజనాన్ని నిష్టగా తీసుకెళ్లే ఈ డబ్బావాలాల లంచ్‌ వెన్యూ ఎక్కడో తెలుసా? పరిసర ప్రాంతాల్లోని చెట్ల కింద,  సమీప రైల్వేస్టేషన్లు, బస్సు షెల్టర్లు.. వాకవే పార్క్‌లు!   కఠోరనిష్టాగరిష్టులు.. విధి నిర్వహణలో వీరు మద్యం సహా ఎలాంటి మత్తుపదార్థాలు తీసుకోరు. బీడీ, సిగరెట్‌ వంటి ధూమపానం చేయరు. క్రమశిక్షణ, పనిపట్ల నిబద్ధత, అంకిత భావమే వీరి విజయ రహస్యం.   అందరూ సమానమే..  డబ్బావాలాల్లో నౌకర్లు, యజమానులంటూ ఉండరు. అందరూ కలిసికట్టుగా టీమ్‌ వర్క్‌ చేస్తారు. 10 మంది చొప్పున టీమ్‌గా ఏర్పడి సమన్వయంతో పని చేస్తారు. ఈ పది మందిలో ఇద్దరు బ్యాకప్‌ టీమ్‌లో ఉంటారు. మిగతా ఎనిమిది మంది డెలివరీ చేస్తారు. ఇలా అయిదు వందల టీమ్‌లు ఉన్నాయి. ఈ టీమ్స్‌కి సమన్వయకర్తలుగా ఉండేవారిని మొకద్దాం(లీడర్‌)గా పిలుస్తారు. ఈ మొకద్దామ్‌లే ప్రతి ఇంటికి వెళ్లి ఫీజులు వసూలు చేస్తారు. దూరాన్ని బట్టి ఫీజు ఉంటుంది. ప్రస్తుతం ఒక లంచ్‌బాక్స్‌కు కనిష్ఠంగా  రూ. 900 నుంచి గరిష్ఠంగా రూ. 1200 వరకు తీసుకుంటున్నారు. వచ్చే ఆదాయంలో అందరికీ సమాన వాటా ఉంటుంది. అందరికీ ఆరోగ్యబీమా ఉంది.  ప్రకటనలు.. ముంబైలో డబ్బావాలాలు వాణిజ్య ఉత్పత్తుల ప్రచారకులు కూడా. మిగిలిన ప్రాంతాల్లో వార్తాపత్రికల్లో కరపత్రాలను పెట్టి ప్రచారం చేసుకున్నట్టే ముంబైలో ఈ డబ్బావాలాల డబ్బాల్లో కరపత్రాలను పెట్టి తమ ఉత్పత్తులకు ప్రచారం చేసుకుంటున్నాయి కొన్ని సంస్థలు. ముఖ్యంగా ఫాస్ట్‌ మూవింగ్‌ కన్సూ్యమర్‌ గూడ్స్‌ సంస్థలు. దీని ప్రభావం చాలా సానుకూలంగా ఉంటుందనీ చెప్తున్నారు ఆయా సంస్థల సిబ్బంది. త్వరలోనే దేశంలోని ఇతర నగరాల్లోనూ తమ టిఫిన్‌డబ్బాల బట్వాడా నిర్వహణను మొదలుపెట్టాలనుకుంటున్నారు డబ్బావాలాలు.   ఇంకొన్ని వివరాలు..  ∙అయిదు వేల మంది డబ్బా వాలాల్లో 12 మంది మహిళలూ ఉన్నారు. వీళ్లు 2013లో ఈ విధుల్లోకి వచ్చారు.   ∙డబ్బావాలాల నిబద్ధతను, వేగాన్ని రికార్డ్‌ చేసేందుకు బీబీసీ టీమ్‌ ఒకసారి ప్రయత్నించింది. కానీ డబ్బావాలా గమ్యం చేరిన గంటన్నరకు కానీ బీబీసీ కెమెరా టీమ్‌ గమ్యానికి చేరలేకపోయింది.  ∙ఐఐఎమ్‌లు వంటి పలు జాతీయ సంస్థలు, హార్వర్డ్‌ యూనివర్శిటీ సహా పలు  అంతర్జాతీయ సంస్థలు, విద్యార్థులు, వ్యక్తులు డబ్బావాలాలపై రిసెర్చ్‌ చేశారు. ఇంకా చేస్తూనే ఉన్నారు.  ∙డబ్బా వాలాల కొలువులోకి ఎక్కువగా వారి ప్రాంతాలకు చెందినవారినే తీసుకుంటారు. చాలా అరుదుగా డబ్బావాలాలెవరైనా తమకు తెలిసిన వ్యక్తిని సూచిస్తే.. తీసుకుంటారు. వారికి అయిదు రోజుల శిక్షణతోపాటు వారి పనితీరును చూశాక.. నచ్చితేనే తమలో ఒకరిగా కలుపుకుంటారు. ∙ప్రిన్స్‌ చార్ల్స్‌  ముంబైకి వచ్చినప్పుడు డబ్బావాలాలతో ప్రత్యేకంగా భేటీ అయ్యాడు. వాళ్లు బహుకరించిన గాంధీ టోపీని ధరించాడు. ఇది ఎందుకు విశేషం అయిందంటే అంతకుముందు రాజస్థాన్‌ సందర్శించిన ప్రిన్స్‌కు అక్కడ తలపాగా బహుకరిస్తే అది ధరించేందుకు ఆయన అంతగా ఇష్టపడలేదు. అంతేకాదు 2007లో తన వివాహానికి డబ్బావాలాలను ఆహ్వానించాడు ప్రిన్స్‌ చార్ల్స్‌. ఆ వేడుకలకు వెళ్లేందుకు డబ్బావాలాలకు అయిన ఖర్చును బ్రిటిష్‌ హై కమిషనే పెట్టుకుంది.  సెంట్రలైజ్డ్‌ కిచెన్‌.. మిగిలిన ప్రాంతాలకూ ఇప్పుడు విధులు నిర్వహిస్తున్న మేమంతా నాలుగో తరం. మాకున్న చదువు, సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని వినియోగించుకుని ఈ డబ్బావాలా మేనేజ్‌మెంట్‌ను ఆధునికీకరించేందుకు ప్రయత్నిస్తున్నాం. కరోనా వల్ల ఆలస్యమవుతోంది. పాండమిక్‌లో మా వాళ్లు  కొంతమంది పుణె ఎంఐడీసీలో, సెక్యూరిటీ గార్డులుగా, డ్రైవర్లుగా ఇలా ఏదో ఒకటి చేస్తున్నారు. ఇప్పుడిప్పుడే పరిస్థితులు చక్కబడుతున్నాయి కాబట్టి మళ్లీ వాళ్లంతా వస్తారు. మా ప్రయత్నాలను కొనసాగిస్తాం. అలాగే తొందర్లోనే సెంట్రలైజ్డ్‌ కిచెన్‌నూ ఏర్పాటు చేస్తాం. ఇంటి సభ్యులు అందరూ ఉద్యోగాలు చేస్తున్న కుటుంబాలను దృష్టిలో పెట్టుకునే ఈ సెంట్రలైజ్డ్‌ కిచెన్‌ను ప్రాజెక్ట్‌ను చేపడతున్నాం. వాళ్లకు వాళ్లింటి భోజనంలాంటి భోజనాన్ని అందించడమే మా కిచెన్‌ లక్ష్యం. అలాగే మా ఈ బట్వాడా పద్ధతిని దేశంలోని ఇతర నగరాల్లోనూ ప్రవేశపెట్టే ఆలోచన చేస్తున్నాం.  – రితేష్‌ ఆంద్రే (స్పోక్స్‌ పర్సన్‌)  గుండారపు శ్రీనివాస్‌ సాక్షి, ముంబై

ముంబైలో డబ్బావాలాలు చాలా ఫేమస్‌. ఆఫీసుల్లో పనులు చేసుకునే ఉద్యోగులకు వారి వారి ఇళ్ల నుంచి లంచ్‌బాక్సులు సేకరించి, వేళకు ఇంటి భోజనాన్ని అందించే డబ్బావాలాల వ్యవస్థ ఇప్పటివరకు మరే నగరంలోనూ లేదు. అయితే, త్వరలోనే హైటెక్‌ డబ్బావాలాల వ్యవస్థ ప్రపంచంలోని ప్రధాన నగరాల్లో మొదలయ్యే సూచనలు కనిపిస్తున్నాయి. ఫొటోలో కనిపిస్తున్న బుల్లి వాహనాలే హైటెక్‌ డబ్బావాలాలు. డ్రైవర్‌ అవసరం లేని రోబో వాహనాలు ఇవి. పూర్తిగా ఆర్టిఫిషియల్‌ ఇంటెలిజెన్స్‌తో పనిచేసే ఈ హైటెక్‌ డబ్బావాలాలు ఇళ్ల నుంచి లంచ్‌బాక్సులు సేకరించి, ఆఫీసుల్లో పనిచేసుకునే ఉద్యోగులకు సురక్షితంగా అందించగలవని వీటి తయారీదారులు చెబుతున్నారు.  అమెరికాలోని లీపెక్స్‌ డిజైన్‌ సంస్థలో పనిచేసే చైనీస్‌ డిజైనర్లు సియూన్‌ కిమ్, యుఫెంగ్‌ షాంగ్‌ ఈ హైటెక్‌ డబ్బావాలాలను రూపొందించారు.   

సాక్షి, ముంబై : బ్రిటన్‌ రాకుమారుడు హ్యారి, రాకుమారి మెఘాన్‌ మార్కల్‌ గురువారం ముంబైలో షాపింగ్‌ చేశారు. అయితే వారి పెళ్లికి సంబంధించిన ఈ షాపింగ్‌లో ముంబై డబ్బావాలాలు కూడా పాల్గొన్నారు. బ్రిటన్‌ రాకుమారిడి కుటుంబానికి, డబ్బావాలా వారికి అనుబంధం 2003లో మొదలైంది. ప్రిన్స్‌ చార్లెస్‌ తొలిసారిగా 2003లో ముంబైకి వచ్చారు. అప్పుడు వారి పనితనాన్ని, పని పట్ల వారికి ఉన్న నిబద్ధతను చూసి ముగ్దుడైపోయారు. 2005లో జరిగిన చార్లెస్‌, కెమిల్లా పార్కర్‌ వివాహానికి హాజరు కావల్సిందిగా డబ్బావాలాలను ఆహ్వానించారు.  ప్రస్తుతం హ్యారి పెళ్లి షాపింగ్‌కు ఈ డబ్బావాలాలు కూడా హాజరయ్యారు. సంప్రదాయ దుస్తులైన కుర్తా పైజామా, పెళ్లి చీరలు, మంగళసూత్రం, ఆకుపచ్చ గ్లాస్‌ గాజులను రాకుమారుడి దంపతులకు బహూకరించనున్నట్లు ముంబై డబ్బావాలా అసోసియేషన్‌ అధికారి ప్రతినిధి సుభాశ్‌ తలెకర్‌ తెలిపారు. ఈ పెళ్లి సందర్భంగా ముంబైలోని ప్రభుత్వాసుపత్రిల్లో స్వీట్లు పంచుతామని డబ్బావాలాలు చెప్పారు. 33 ఏళ్ల హ్యారి, 36 ఏళ్ల మార్కల్‌ను మే 19న వివాహాం చేసుకోబోతున్నారు. 


  సాక్షి, ముంబై: త్వరలో జరగనున్న శాసనసభ ఎన్నికల్లో పోటీచేయాలని డబ్బావాలాలు నిర్ణయించుకున్నారు. తమ తరఫున శాసనసభలో ఓ ప్రతినిధి ఉండాలనే ఉద్దేశంతో బైకల్లా నియోజకవర్గం నుంచి బరిలోకి దిగాలని తీర్మానించుకున్నారు. అయితే పోటీలో నిలిచే అభ్యర్థి ఎవరనే విషయాన్ని మాత్రం గోప్యంగా ఉంచుతున్నారు. 125 సంవత్సరాల చరి త్ర కలిగిన డబ్బావాలాలు తమదైన పనితీరుతో మేనేజ్‌మెంట్ గురూలుగా పేరుతెచ్చుకున్నారు.
 
 ఆఫీసులకు టిఫిన్‌లు మోసేవారైనా వీరి పనితీరు ప్రముఖులను సైతం కట్టిపడేసింది. అయితే ఇప్పటిదాకా వీరి తరఫున కనీసం ఒక్కరు కూడా ఎన్నికల్లో పోటీ చేయలేదు. దీంతో మొదటిసారి వీరు బరిలోకి దిగుతుండడంతో రాజకీయంగా ఈ విషయంపై ఆసక్తి నెలకొంది. అయితే వీరు స్వతంత్ర అభ్యర్థులుగా కాకుండా ఓ రాజకీయ పార్టీ తరఫున పోటీ చేస్తున్నారనే విషయం మాత్రం స్పష్టమైంది.
 
  డబ్బావాలాలకు చెందిన ప్రతినిధులు కొందరు శివసేన కార్యాధ్యక్షుడు ఉద్ధవ్ ఠాక్రేతో త్వరలో సమావేశమవుతారని కూడా చెబుతున్నారు. దీంతోడబ్బావాలాల ప్రతినిధి శివసేన నుంచే పోటీ చేయనున్నట్లు ఖరారైంది. బైకల్లా శాసనసభ నియోజకవర్గం ఆదీ నంలో బైకల్లా, ఘొడప్‌దేవ్, మాజ్‌గావ్ ప్రాంతాలున్నాయి. ఈ ప్రాంతాల్లో అత్యధిక శాతం మిల్లు కార్మికులు ఉండేవారు. ప్రస్తుతం మిల్లులు మూత పడడంతో వారి వారసులు, పిల్లలు, బంధువులున్నా రు.
 
   వీరంతా జున్నర్, అంబేగావ్, ఖేడ్ తాలూకాల కు చెందినవారు. వీరిలో చాలామంది డబ్బావాలాలుగా కొనసాగుతున్నారు. దీంతో ఈ ప్రాంతం నుంచి బరిలోకి దిగితే తప్పకుండా గెలుస్తామనే అభిప్రాయంతో ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నట్లు వారి ప్రతినిధి ఒకరు తెలిపారు. శివసేన పార్టీ బైకల్లా నియోజకవర్గం టికెట్ ఇవ్వకపోతే శివ్డీ నుంచి పోటీ చేసేందుకైనా తాము సిద్ధంగానే ఉన్నామని ప్రకటించారు.


 సాక్షి, ముంబై: మేనేజ్‌మెంట్ గురుగా పేరు సంపాదించుకున్న ‘ముంబై డబ్బావాలా’ల ఆరోగ్యంపై బీఎంసీ ప్రత్యేకంగా శ్రద్ధ తీసుకుంటోంది. నెలకు ఒకసారి ఉచితంగా వైద్య సేవలు అందించే ప్రతిపాదనకు బీఎంసీ మహాసభలో ఆమోదముద్ర వేసింది. ఈ ప్రతిపాదనపై అభిప్రాయం సేకరించేందుకు త్వరలో బీఎంసీ కమిషనర్ సీతారాం కుంటే దగ్గరకు పంపించనున్నారు. ఆ తర్వాత ఆమోద ముద్ర వేయగానే డబ్బావాలాలకు వైద్య సేవలు ఉచితంగా అందుబాటులోకి వస్తాయి. దీనిప్రకారం బీఎంసీ డబ్బావాలాల కోసం ప్రత్యేకంగా ఒక ఆరోగ్య కేంద్రాన్ని స్థాపించి నెలకు ఒకసారి ఉచితంగా వైద్య సేవలు అందించనుంది. నగరంలోని వివిధ ప్రభుత్వ, ప్రైవేట్ సంస్థల కార్యాలయాల్లో పనిచేస్తున్న ఉద్యోగులకు మధ్యాహ్నం భోజన వేళకు ఇంటి నుంచి తీసుకొచ్చిన టిఫిన్ బాక్స్‌లను అందజేస్తారు. ఉదయం నుంచి నగరంతోపాటు శివారు ప్రాంతాల్లో ఎక్కడెక్కడో తిరుగుతూ ఉద్యోగుల ఇళ్ల నుంచి టిఫిన్ బాక్స్‌లు సేకరిస్తారు.
  
  ఈ పనులు 1890 నుంచి ప్రారంభమయ్యాయి. దాదాపు ఐదు వేలకుపైగా డబ్బావాలాలు రెండు లక్షల మంది ఉద్యోగులకు టిఫిన్ బాక్స్‌లు అందజేస్తారు. టిఫిక్ బాక్స్‌లు సేకరించాలంటే అందుకు మురికివాడల ప్రాంతాలను సైతం దాటి వెళుతుంటారు. దీంతో అంటువ్యాధులు సోకి వారి ఆరోగ్యంపై ప్రభావం పడుతోంది. టిఫిన్ బాక్స్‌లు సమయానికి చేరవేయాలనే ధ్యాసలో తమ ఆరోగ్యం గురించి పట్టించుకోవడం లేదు. ఎండలో తిరగడంవల్ల వడదెబ్బ, వర్షా కాలంలో అంటువ్యాధులు సోకే ప్రమాదం ఉంది. ఈ అంశాన్ని ఎమ్మెన్నెస్ కార్పొరేటర్ దీపక్ పవార్ కార్పొరేషన్ మహాసభలో లేవనెత్తారు. డబ్బావాలాల ఆరోగ్యంపై దృష్టిసారించాల్సిన బాధ్యత బీఎంసీ పరిపాలన విభాగంపై ఎంతైనా ఉందని ఆయన వాదించారు. అందుకు అంగీకరించిన ఆరోగ్య శాఖ కార్పొరేషన్ ఆస్పత్రుల్లో వారికోసం ప్రత్యేక కేంద్రం ఏర్పాటు చేయాలని నిర్ణయం తీసుకుంది.