సాక్షి, హైదరాబాద్‌: ధాన్యం కొనుగోళ్లు జోరుగా సాగుతున్న తరుణంలో రాష్ట్రంలో పనిచేసేందుకు ఇతర రాష్ట్రాల నుంచి హమాలీల రాక మొదలైంది.ప్రస్తుతం వారి కొరతతో అల్లాడుతున్న రైతులకు ఇది పెద్ద ఊరటగా భావించాలి.ఇలా రాష్ట్రంలోని రైస్‌ మిల్లుల్లో పనిచేయడానికి బీహార్‌లోని ఖగారియా జిల్లా నుంచి దాదాపు 300 మంది హమాలీలు శుక్రవారం ప్రత్యేక రైలులో హైదరాబాద్‌ చేరుకున్నారు. పౌరసరఫరాల శాఖ మంత్రి గంగుల కమలాకర్, పౌరసరఫరాల సంస్థ చైర్మన్‌ మారెడ్డి శ్రీనివాస్‌ రెడ్డి, రైతు సమన్వయ సమితి చైర్మన్‌ పల్లా రాజేశ్వరరెడ్డి హమాలీలకు పూలతో స్వాగతం పలికారు. పౌరసరఫరాల శాఖ కమిషనర్‌ పి.సత్యనారాయణ రెడ్డి. ఫైనాన్స్‌ సెక్రటరీ కమిషనర్‌ సందీప్‌ కుమార్‌ సుల్తానియా, సైబరాబాద్‌ పోలీస్‌ కమిషనర్‌ సజ్జనార్, రంగారెడ్డి కలెక్టర్‌ అమోయ్‌ కుమార్‌లు హమాలీలకు కోవిడ్‌ వైద్య పరీక్షలు, రవాణాను పర్యవేక్షించారు. రైస్‌మిల్లుల్లో వారి పాత్ర కీలకం... ఈ యాసంగిలో రికార్డు స్థాయిలో ధాన్యం కొనుగోలు చేసేందుకు 7వేలకు పైగా కొనుగోలు కేంద్రాలను ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేసింది. అయితే, కరోనా వల్ల హమాలీల సమస్య ఏర్పడింది. రాష్ట్రంలోని రైస్‌ మిల్లుల్లో అధిక శాతం బీహార్‌ నుంచి వచ్చిన హమాలీలే పనిచేస్తున్నారు. హోళీ పండుగకు వారు తమ స్వరాష్టానికి వెళ్లిపోయారు. ప్రయాణ సమయంలో లౌక్‌డౌన్‌ కావడం తో అక్కడే చిక్కుకుపోయారు. దీంతో ధాన్యం కొనుగోలు కేంద్రాల్లో, రైస్‌మిల్లుల్లో లోడింగ్, అన్‌లోడింగ్‌ సమస్య లు ఏర్పడ్డాయి. హమాలీల కొరతతో ఎఫ్సీఐ కస్టం మిల్లింగ్‌ రైస్‌ (సీఎంఆర్‌)ను అప్పగిం చడానికి ఆటంకాలు ఏర్పడు తున్నాయి. దీంతో ప్రభుత్వం బిహార్‌ ప్రభుత్వానికి లేఖ రాసింది. బిహార్‌ నుంచి వచ్చేందుకు సిద్ధంగా ఉన్న జాబితాను రాష్ట్ర రైస్‌ మిల్లర్ల అసోసియేషన్, జిల్లా అసోసియేషన్‌ పౌరసరఫరాల సంస్థ అధికారులు బిహార్‌ ప్రభుత్వానికి అందించారు. తెలంగాణకు వచ్చేందుకు సిద్ధంగా ఉన్న హామాలీలను పంపేందుకు బిహార్‌ ప్రభుత్వం ఓకే చెప్పడంతో తొలి విడతలో బీహార్‌ నుంచి హమాలీలు రైలులో లింగంపల్లి రైల్వే స్టేషన్‌కు చేరుకున్నారు. అనంతరం వారిని జిల్లాల రైస్‌ మిల్లుల్లో పనిచేయడానికి ఒక్కో ఆర్టీసీ బస్సులో 20 మంది వంతున తరలించారు.

ఏళ్లతరబడి పనిచేస్తారు..అయినా గుర్తింపు కోసం ఆరాటపడుతుంటారు. శక్తికి మించి కష్టపడుతారు..కానీ కుటుంబాన్నీ సాఫీగా నెట్టుకురాలేక చితికిపోతారు. అందరి బరువూ మోస్తారు.. కానీ గిట్టుబాటుకాని కూలితో డొక్కలు మాడ్చుకుంటారు.ఒంట్లో సత్తువ ఉన్నంత వరకే కష్టపడుతారు.. తర్వాత జబ్బున పడి ఇంట్లో వారికి భారమవుతారు.అందరికీ అందుబాట్లో ఉంటారు..వీరికి మాత్రం ఎవరూ తోడురారు.. సాక్షి, తిరుపతి : తిరుపతి ఆర్టీసీ సెంట్రల్‌ బస్‌స్టేషన్‌లో బస్సుల్లో లగేజీ లోడింగ్‌ చేయాలన్నా.. అన్‌లోడింగ్‌ చేయాలన్నా హమాలీలే కీలకం. తిరుపతి బస్‌స్టేషన్‌కు రోజూ వెయ్యికి పైగా బస్సులు వచ్చివెళ్తుంటాయి. ఆయా బస్సుల్లో 50 గ్రాముల కవర్‌ మొదలుకుని 100 కేజీల బరువు కలిగిన లగేజీని హమాలీలే లోడింగ్‌.. అన్‌లోడింగ్‌ చేస్తుంటారు. బస్‌స్టేషన్‌లో సుమారు మూడు దశాబ్దాలుగా పైగా పోర్టర్లు (హమాలీలు)గా జీవన పోరాటం కొనసాగిస్తున్నారు. కానీ వారి బతుకుల్లో ఎలాంటి మార్పు చోటుచేసుకోవడంలేదు. ఖాళీ సమయాల్లో విశ్రాంతి తీసుకోవడానికి చిన్న గది కూడా లేదు. సుమారు 60 మంది కూలీలు నిత్యం బస్టాండులో 24 గంటల పాటు అందుబాటులో ఉండి సేవలందిస్తున్నారు. జిల్లాలోని అన్ని బస్టేషన్లలోనూ హమాలీల బతుకు ఇంతే. గుర్తింపు ఏదీ? 30 ఏళ్ల కిందట బస్‌ స్టేషన్‌లో హమాలీగా చేరిన వారంతా ఇప్పుడు వృద్ధాప్య దశకు చేరుకున్నారు. ఇప్పటికే వారిలో చాలామంది మృతి చెందారు. కొందరు అనారోగ్యానికి గురయ్యారు. ప్రస్తుతం బస్‌ స్టేషన్‌లో 60 మంది కూలీలు పనిచేస్తున్నారు. వారిలో 30 మంది ఒక షిఫ్ట్, మరొక 30 మంది నైట్‌షిఫ్ట్‌ చొప్పున పనిచేస్తుంటారు. మొదటి షిఫ్ట్‌ రోజూ ఉదయం 8గంటలకు డ్యూటీకి వస్తే రాత్రి 8గంటల వరకు అందుబాటులో ఉంటారు. రెండో షిఫ్ట్‌ రాత్రి 8గంటలకు డ్యూటీకి వస్తే మరుసటి రోజు ఉదయం 8 దాకా పనిచేస్తారు.  గిట్టుబాటు కాని కూలి ఆర్టీసీ పార్సిల్, కార్గో సేవలను ప్రయివేట్‌ ఏజెన్సీకి అప్పగించారు. రోజుకు రూ.400 నుంచి రూ.500 లోపు మాత్రమే గిట్టుబాటవుతోంది. గతంలో ఏఎన్‌ఎల్‌ పార్సిల్‌ సేవలు అందుబాటులో ఉండేవి. ఆ సమయంలో ఒక్కో కూలీకి రోజుకు రూ.1000 నుంచి రూ.1,200 దాకా కూలి గిట్టుబాటయ్యేది. డ్యూటీలో ఉండే హమాలీలంతా వచ్చిన డబ్బును సాయంత్రం డ్యూటీ దిగేటప్పుడు భాగాలుగా పంచుకునేవారు. ఈనెల 1వ తేదీ నుంచి పార్సిల్‌ సేవలను క్రిష్ణ ఇన్ఫోటెక్‌ సంస్థకు అప్పగించారు. బస్సు టైర్‌ లోడింగ్‌ చేసిన, దించినా రూ.35 ఇస్తారు, మెడిసిన్‌ కలిగిన ఒక్కొక్క బాక్స్‌కు రూ.15 చొప్పున, బట్టల బాక్స్‌కైతే రూ.10, కవర్‌కు ఏదైనా గానీ డ్రైవర్‌కు అప్పగిస్తే రూ.1 చొప్పున ఇస్తారు. కొంతమంది బస్సుల్లోని డిక్కీలు, టాప్‌లు బుక్‌ చేసుకుంటారు. వాటిల్లో వచ్చే పూలు, పండ్లు, కొత్తమీర (పచ్చి సరుకు)కు కేవలం రూ.120 కూలీగా ఇస్తారు. అట్టపెట్టెలకు రూపాయి కూడా గిట్టుబాటు కాని పరిస్థితి. దూరప్రాంతాల నుంచి బస్సుల్లో వచ్చే లగేజీకి ఒకదానికి రూ.7 చొప్పున ఇస్తున్నారు. వీటితోపాటు ఆర్టీసీ అధికారులు, సిబ్బంది చెప్పిన ఇతరత్రా పనులు కూడా చేసి పెట్టాల్సి వస్తోంది. లేదంటే వేధింపులు తప్పవు. బస్‌ స్టేషన్‌లో కూర్చీలు విరిగిపోయిన, బస్టాండులో అపరిశుభ్రంగా ఉన్నా క్లీనింగ్‌ వంటి పనులు చేయాల్సి ఉంటుంది.  నిలువ నీడలేదు బస్టాండులో 24 గంటల పాటు అందుబాటులో ఉండే హమాలీలకు నిలువ నీడలేదు. విశ్రాంతి తీసుకోవడానికి ఎలాంటి ప్రత్యేక గదీ కేటాయించలేదు. బస్టాండ్, చెట్లు కింద సేదతీరాల్సి వస్తోంది. ఎండకు కొండకూ మగ్గాల్సిన పరిస్థితి ఏర్పడుతోంది. విజయవాడ, గుంటూరు, కర్నూలు, నంద్యాలలోని బస్‌ స్టేషన్లలో హమాలీలు విశ్రాంతి తీసుకునేందుకు ఆర్టీసీ విశ్రాంతి గదులను ఏర్పాటు చేసింది. అదే తిరుపతి లాంటి ఆధ్యాత్మిక బస్‌స్టేషన్‌లో విశ్రాంతి గది లేకపోవడం విమర్శలకు తావిస్తోంది. ఇప్పటికైనా హమాలీల సమస్యలపై సంబంధిత అధికారులు స్పందించాల్సి వస్తోంది. గుర్తిస్తే చాలు.. నాలుగేళ్లుగా బస్‌స్టేషన్‌లో పనిచేస్తున్నా. రెక్కాడితేగానీ డొక్కాడని పరిస్థితి. మమ్మల్ని ఆర్టీసీ సంస్థ గుర్తిస్తే జీవితాంతం మా కుటుంబంమంతా రుణపడి ఉంటుంది. ఎవ్వరూ మా గురించి పట్టించుకోవడం లేదు.  -ఎం.వెంకటేశు, కూలీ బతుకు మారలేదు.. ఏన్నో ఏళ్లు కూలీలుగా బస్టాండులో పనిచేస్తున్నాం. మా బతుకుల్లో ఎలాంటి మార్పులేదు. ఆర్టీసీ యాజమాన్యం చొరవ తీసుకోవాలి. మా బతుకుల్లో మార్పు తీసుకురావాలి. ఇటీవల తిరుపతి బస్టాండు తనిఖీకి వచ్చిన ఎండీ సురేంద్రబాబుకు మా గోడు వెళ్లబోసుకున్నాం. ఇంకా స్పందనలేదు.    – రవిచంద్ర, మేస్త్రీ ఏళ్లతరబడి చేస్తున్నాం  బస్టాండులో ఏళ్లతరబడి కూలీలుగా పనిచేస్తున్నాం. మాలో ఎవరికైనా ప్రమాదం జరిగితే మేమే చందాలేసుకుని వైద్యం చేయిస్తాం. మమ్మల్ని యజమాన్యం గుర్తించాలి. గుర్తింపు కార్డులు, బస్‌ పాస్‌లు మంజూరు చేయాలి.  -సీ.మధు, అధ్యక్షుడు హమాలీల సంఘం

సాక్షి, హైదరాబాద్‌ : పౌర సరఫరాల శాఖలో పని చేస్తున్న హమాలీలకు చార్జీలు పెంచుతున్నట్లు ఆర్థిక మంత్రి ఈటల రాజేందర్‌ ప్రకటించారు. సమ్మె చేస్తున్న హమాలీ సంఘాలతో గురువారం మంత్రి ఈటల చర్చలు జరిపారు. ఈ సందర్భంగా ఆయన మాట్లాడుతూ..హమాలీల చార్జీలను గతం కంటే రూ.3 అదనంగా పెంచుతున్నామన్నారు. తెలంగాణ ఏర్పడిన తర్వాత రాష్ట్ర ప్రభుత్వం హమాలీ చార్జీలను క్వింటాలుకు రూ.8 నుంచి రూ.12కు, 2016లో రూ.15కు పెంచిం దని మంత్రి తెలిపారు. ప్రస్తుతం పెరిగిన చార్జీలతో గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో క్వింటాలుకు రూ.18, పట్టణ ప్రాంతా ల్లో రూ.18.50 హమాలీలకు అందనుంది. దసరా బోనస్‌ను రూ.4వేల నుంచి 4,500కు, చనిపోయిన కార్మికుని దహన సంస్కారాలకు ఇచ్చే మొత్తాన్ని రూ.10వేల నుంచి రూ.20వేలకు పెంచుతూ మంత్రి నిర్ణయం తీసుకున్నారు. ఈ నిర్ణయం పట్ల హమాలీ సంఘాలు హర్షం వ్యక్తం చేశాయి. 


 కరీంనగర్: సమస్యలు పరిష్కరించాలని కోరుతూ సివిల్ సప్లై హమాలీ కార్మికులు ఏఐటీయూసీ ఆధ్వర్యంలో కరీంనగర్ కలెక్టరేట్  ముందు ధర్నాకు దిగారు. హమాలీ రేటు రూ. 20కి పెంచాలని, కార్పొరేషన్ ఉద్యోగులుగా గుర్తించాలని, ఈఎస్‌ఐ అమలు పరచాలని, జనశ్రీ బీమాను రూ. 5లక్షలకు పెంచి, కార్మికులకు రూ.10 వేల బోనస్ చెల్లించాలని డిమాండ్ చేశారు. మహిళా స్వీపర్‌లకు కనీస వేతనాలు, పీఎఫ్ అమలు చేసి , మరణించిన వారి కుటుంబాలకు పెన్షన్ తక్షణమే చెల్లించాలని కోరారు.
  


 కోనరావుపేట (కరీంనగర్ జిల్లా) : ఆరోగ్య కార్డులు, గుర్తింపు కార్డుల కోసం హమాలీ కార్మికులు ఆందోళన బాటపట్టారు. సీఐటీయూ ఆధ్వర్యంలో కరీంనగర్ జిల్లా కోనరావుపేట మండల కేంద్రంలో శుక్రవారం ర్యాలీ నిర్వహించారు. బస్టాండ్ నుంచి ఎమ్మార్వో ఆఫీసు వరకు ర్యాలీగా వెళ్లిన హమాలీలు, ఎమ్మార్వోకు వినతిపత్రం సమర్పించారు. 100 నుంచి 150 మంది హమాలీ కార్మికులు ఈ ర్యాలీలో పాల్గొన్నారు.


 వారి లోకం ఆకలిరాజ్యం. చిరునామా అభ్యుదయుం. చరిత్ర పుటల్లో విప్లవశంఖాల్లా విరుచుకుపడిన శ్రామికులు.. ఇప్పుడు చతికిల పడుతున్నారు. పిడికిళ్లు బిగించడం మాత్రమే తెలిసిన కామ్రేడ్లు.. కష్టం ఇదని ఎలుగెత్తి నినదించలేకపోతున్నారు. గుండెలు మండించే బాధలు ఎన్నున్నా.. కండలు కరిగించడంలో వీరిది ముందడుగే. ఆర్థికంగా గరీబులైనా.. ఆత్మాభిమానంలో కుబేరులే. అసంఘటిత కార్మికలోకం.. ఏకాకై పోతోంది.
 
 హక్కులు పొందలేక దిక్కులు చూస్తోంది. పదండి ముందుకు పదండి తోసుకు అని మహాకవులు ఘోషించి దశాబ్దాలు దాటినా.. ఈ శ్రామికుల వేదన తీరడం లేదు. జగన్నాథ రథ చక్రాలు ఎన్ని వెళ్లినా.. వీరి బతుకులు బాగుపడిందీ లేదు. పచ్చడి మెతుకుల కోసం.. తలకు మించిన భారాన్ని భుజానికెత్తుకుంటూ బతుకుపోరు సాగిస్తున్న హమాలీ కార్మికులను స్టార్ రిపోర్టర్ రూపంలో పీపుల్స్ స్టార్ ఆర్.నారాయణమూర్తి పలకరించారు. హక్కుల కోసం పోరుతప్పదంటూ.. వారి అంతరంగాన్ని మన ముందుంచారు.
  
 రైతు అన్నం పెడతాడు. కార్మికుడు కష్టపడతాడు. వీరిద్దరి ఉసురు తగిలితే దేశానికి భవిష్యత్తు ఉండదు. కార్మికుడ్ని, కర్షకుడ్ని ఏ జాతి అరుుతే పూజిస్తుందో..  ఆ దేశం బాగుపడుతుంది. కార్మికుడు వీధిన పడితే పోయేది ప్రభుత్వం పరువే. నా విజ్ఞప్తి ఒక్కటే.. దేశంలో కార్మికుల ఆకలి కేకలు ఉండకూడదు.
  
 ఆర్. నారాయణమూర్తి: పట్టుర.. పట్టు హైలెస్సా..ఉడుంపట్టు హైలెస్సా.. పట్టుర పట్టు ఉడుంపట్టు హైలెస్సా.. పట్టకపోతే పొట్టే గడవదు హైలెస్సా....
 వెంకన్న: మేం పనిచేసేటప్పుడు గీ పాట చెవిల పడినా.. మా నోట పలికినా మస్తు హుషారొస్తది సార్.
 ఆర్. నారాయణమూర్తి: అంతే కదా మరి.. హమాలీ కార్మికులు.. బరువులు భుజానికి ఎత్తకపోతే పొట్టకు ఉండదు కదా బ్రదర్.
 కె.రాములు: ఎత్తాలే సార్.. ఎంత బరువైనా ఎత్తాలి. అవసరమైతే ఇరవై గంటలైనా కూసోకుండ పని చేయాలి. పని లేకపోతే పస్తులే కదా.
 ఆర్. నారాయణమూర్తి: అసంఘటిత కార్మికుడి పరిస్థితి ఇలా ఉన్నందుకు నాకు చాలా బాధగా ఉంది. ప్రతి శ్రామికుడూ.. కార్మికుడే. సంఘటిత, అసంఘటిత పేరుతో మీపై సవతి ప్రేవు చూపకూడదు. దేశంలో పనిచేసే ఏ కార్మికుడికైనా తిండి, బట్ట, విద్య, వైద్యం అందించాల్సిన బాధ్యత ప్రభుత్వానిదే. నా వంతు పోరాటం చేస్తున్నా.. మీరు ఇంకా పోరాడాలి.
 బి. రాములు: మా కష్టాలు, మా బతుకులను మీరు తీసిన సినిమాలలో చూపించి చాలా మందిని చైతన్య పరిచిండ్రు సార్. దానికి మీకు ప్రత్యేకంగా ధన్యవాదాలు. ఎంత పోరాటం చేస్తే ఏంది సార్. మా బతుకు మాత్రం ఎక్కడ ఏసిన గొంగడి అక్కడే అన్నట్టు ఉంది.
 ఎమ్. నర్సింహ: ఒకటి రెండు కాదు.. హైదరాబాద్ సిటీల మా హమాలీ కార్మికులు లక్షా పది వేల మంది ఉన్నరు సార్. ఏ ఒక్కరికి కష్టమొచ్చినా మేం మేమే తలో చెయ్యి వేసుకుంటం కానీ, ప్రభుత్వం నుంచి గానీ, కంపెనీ యజమానుల నుంచి చిల్లి గవ్వ రాదు.
 ఆర్. నారాయణమూర్తి: అంటే మీరు పని చేస్తుండగా ఏదైనా ప్రమాదం జరిగితే.. యజమాని బాధ్యత తీసుకోడు.. ప్రభుత్వవుూ పట్టించుకోదు...మరి ఎలా కామ్రేడ్?
 కె. కిష్టయ్య: ఏం చేస్తం సార్. మొన్నామధ్య ఒకాయన రేకులు ఎత్తుతుంటే.. అతని చేతిమీద బరువైన రేకు పడి చెయ్యి కట్ అయ్యింది. మేమే ఆస్పత్రికి తోల్కవోయి.. తలా ఇన్ని పైసలేస్కొని వైద్యం చేరుుంచినం. లక్ష రూపాయులైంది. షాపాయున ను అడిగితే నాకేం సంబంధం అన్నడు. లారీ ఓనర్‌దీ అదే వూట.
 ఆర్. నారాయణమూర్తి: కూరగాయులు, బట్టలు, ఇనుప వస్తువులు, స్టీలు సామాన్లు, మోటార్లు, బస్తాలు ఒకటేమిటి.. ఏది వూర్కెట్‌లోకి
 రావాలన్నా.. మీరు భుజానికెత్తాల్సిందే. మీ పని చాలా గొప్పది, వుుఖ్యమైనది. వురి మీకు గుర్తింపు కార్డులున్నాయూ ?
 సంగయ్య: నేను 20 ఏళ్ల నుంచి ఒకటే కంపెనీల పని చేస్తున్న సార్. ఇప్పటికీ గుర్తింపు కార్డు లేదు. ఏందంటే...హమాలోళ్లకి ఐడెంటిటీ ఎవరిస్తర్రా అంటరు. ఆఫీస్ బాయ్‌లకు కూడా కార్డులుంటరుు. వూకు వూత్రం ఇవ్వరు.
 ఆర్. నారాయణమూర్తి: మీరంతా ఎక్కడ పని చేస్తున్నారు? ఉండేదెక్కడ?
 మధు: రాణిగంజ్ దగ్గర పని చేస్తం. అక్కడ మోటార్లు, పెద్ద పెద్ద మిషన్లను లారీలకు ఎక్కిస్తం. మా ప్రాంతంలో 400 మంది హమాలీ కార్మికులు ఉన్నారు. ఇక మేము ఉండేదంటారా.. ఒకరు ఉప్పల్‌లో, ఒకరు నాచారంలో, ఒకరు
 బోయిన్‌పల్లిలో.. నగరంలో నాలుగు దిక్కుల నుంచి వస్తుంటం.
 ఆర్. నారాయణమూర్తి: పెట్రోలు, ఇతర ఖర్చులు బాగా పెరిగిపోయాయి.. ఖర్చులెట్లా తట్టుకుంటున్నారు బ్రదర్.
 కె. కొమరయ్య: పెట్రోలుకు మాకు సంబంధమేంది సార్. నూటికి తొంభై మంది సైకిళ్ల మీదనే వస్తరు. అవి తొక్కే సరికే పెయ్యి మొత్తం పుండవుతుంది.
 వెంకయ్య: ఇప్పుడు రేట్లు వింటుంటే గుండె బరువెక్కిపోతోంది. యూభై రూపాయూల్లేనిది బియ్యుం వస్తలేవు. ఇంటి కిరారుుకే సగం జీతం పోతుంది. పిల్లల చదువులు, వైద్యం అంటే పేదోళ్ల ఒంటి మీద కొరడా దెబ్బలే.
 మధు: వూ జవూనాల పదేళ్లు రాంగనె పనికి పంపేటోళ్లు. మేవుట్ల చెయ్యులేం సార్. ఎంత కష్టమైనా పిల్లల్ని చదివించాలనుకుంటున్నం.
 ఆర్. నారాయణమూర్తి: నిజం బ్రదర్. నేటి బాలలే...రేపటి పౌరులు. పిల్లలకు అక్షరం నేర్పించాలి. ఈ స్వతంత్ర దేశంలో అన్నీ తానై నడించాల్సిన ప్రభుత్వం సర్వం ప్రైవేటీకరణ చేసి.. ప్రజలను రోడ్డు మీద నిలబెడుతోంది. విద్య, వైద్యం, పరిశ్రమలు, చివరికి బస్సు, రైలు అన్నింటినీ ప్రైవే ట్ పరం చేసి చోద్యం చూడాలనుకుంటోంది. ఫలితం.. పేదవాడి ఆకలి కేకలు.
 బి. రాములు: అంతే కదా సార్. ఎన్నికల ముందు మాత్రం మా దగ్గరకొచ్చి మీకు గుర్తింపు కార్డులిస్తం, మీకు ఈఎస్‌ఐ కార్డులిస్తమంటూ ఓట్లడుగుతరు.
 ఆర్. నారాయణమూర్తి: మరి ప్రభుత్వం ఏర్పడిన తర్వాత నాయుకుల దగ్గరికి వెళ్లి మీ సమస్యల గురించి చెప్పారా?
 శ్రీశైలం: ఏడ సార్.. పోలేదు.
 ఆర్. నారాయణమూర్తి: వెళ్లి అడగాలి కదా. అవసరమైతే పోరాడాలి. మీ హక్కుల కోసం మీరు పోరాడకపోతే ఇంకెవరు ముందుకొస్తారు. సంఘటిత కార్మికుడికి మీరేం తీసిపోరు. మీరు చేసే కష్టం ప్రజల కోసమే.. వాళ్లు చేసేది ప్రజల కోసమే.
 ఎన్. భాస్కర్‌రెడ్డి: మేం ఎక్కువ కోరికలు ఏమీ కోరడం లేదు సార్. మాకు గుర్తింపు కార్డులివ్వాలి. కనీసం వైద్య సదుపాయం కల్పించాలి. సొంతిల్లు ఇవ్వకపోయినా కనీసం అద్దె కట్టుకునే స్తోమత కల్పించాలి.
 ఆర్. నారాయణమూర్తి: పని లేని రోజున మీ పరిస్థితి ఏంటి?
 బి. రాములు:  వూలో కొందరి ఇంటోళ్లు పూలు, కూరగాయులు అవుు్మతరు. నాలుగు ఇళ్లలో పని చేసి ఇంత సంపాదిస్తున్నరు.  అందుకే పని లేని రోజు.. నాలుగు  పచ్చడి మెతుకులైనా పుడుతున్నరుు.
 ఎమ్. నర్సింహ: సిటీల మా సంపాదనతో ఇల్లు నడపడం కష్టమనుకున్నోళ్లు భార్యాబిడ్డల్ని ఊళ్లనే ఉంచి ఇక్కడ ఒక్కరే పని చేసుకుంటున్నారు.
 మధు: సార్.. మీరు తీసే సినిమాలు మమ్మల్ని చానా ఆలోచింపజేసినయి. అప్పుడు మాత్రం మా పని మీద వూకు గౌరవం కలుగుతుంది. హక్కుల కోసం పోరుసాగిస్తాం సార్..
 ఆర్. నారాయణమూర్తి: ఒకే.. లాల్‌సలాం!