తెలివితేటలు, క్రమశిక్షణ వంటి పదాలు చెప్పగానే ముందుగా గుర్తొచ్చేది జ΄ాన్‌ దేశమే. వీరి ఇంటిలిజెన్స్‌ ను ఉపయోగించి చేసే తయారు చేసే టెక్నాలజీకి ప్రపంచవ్యాప్తంగా పేరుంది. అయితే, వీరు ఏ విషయాన్నైనా మర్చిపోకుండా ఎలా గుర్తుపెట్టుకుంటారు అనేది అంతుచిక్కని విషయం. అందుకోసం వీరు కొన్ని టెక్నిక్స్‌ ను ఉపయోగిస్తారట. వీటివల్లే వారు అంత తెలివిగా ఉంటారంటారు. అవేంటో చూద్దాం..పెరటి చెట్టు వైద్యానికి పనికిరాదన్నట్టు మనం ప్రతిదానికీ కొత్తరకమైన విధానాన్ని వెదుక్కుంటున్నాం కానీ నిజానికి ఇవన్నీ మన దేశంలో వేదకాలం నుంచి అనుసరిస్తున్నవే. అందుకే వేదమంత్రాలలో తప్పులు దొర్లవు సాధారణంగా. ఎంతో పెద్దగా ఉండే విష్ణు సహస్రనామాలు, లలితా సహస్ర నామాలు వంటి వాటిని మన వాళ్లు సులువుగా ధారణ చేసినట్టే వారికి కూడా కొన్ని పద్ధతులున్నాయి. అవేంటో జపాన్‌ భాషలో చూద్దాం. మన సనాతన విధానంలో వాటిని అనుసరిద్దాం. ఫురుసాటో టెక్నిక్‌ (జ్ఞాపకం కోసం)...ఈ టెక్నిక్‌ సమాచారాన్ని మనకు సుపరిచితమైన స్థలాలు లేదా మనకే సొంతమైన కొన్ని జ్ఞాపకాలతో అనుసంధానించే సులువైన విధానం. అంటే మన స్వగ్రామంలోని ఒక ప్రదేశంతో సమాచారాన్ని లింకప్‌ చేయడం ద్వారా ఆ మేటర్‌తో భావోద్వేగ సంబంధం... అదేనండీ... ఎమోషనల్‌ బాండేజీని ఏర్పరచుకోవచ్చు. ఈ ఎమోషనల్‌ బాండేజ్‌ మన మెదడులో సమాచారాన్ని ఎక్కువ కాలం నిలిపి ఉంచడంలో సహాయపడుతుంది. షిచిడా మెథడ్‌.. జపనీయులకు మెదడులో సమాచారాన్ని ఎక్కువ కాలం నిలిపి ఉంచేందుకు సాయం చేసే పద్ధతులలో షిచిడా మెదడ్‌ కీలకమైనది. దీనిని వారికి పాఠశాల రోజులనుంచే బోధిస్తారు. ఈ విధానంలో సమాచారాన్ని రంగుల బొమ్మలు లేదా కథల రూపంలో ఊహించుకోవాలన్నమాట. ఉదాహరణకు, ఏదైనా ఒక సుదీర్ఘమైన జాబితాను ఒకదానిని గుర్తుంచుకోవాలంటే, దానిని ఒక కథగా మార్చి, మెదడు సృజనాత్మక భాగాన్ని ఉత్తేజపరచడం ద్వారా ఆ జాబితాను గుర్తుంచుకోవడం సులభమవుతుంది. ఈ విధానాన్ని జ΄ాన్‌ విద్యా విధానాల్లో విస్తృతంగా ఉపయోగిస్తుంటారు.బూజన్‌ స్టైల్‌ అనేమైండ్‌ మ్యాపింగ్‌...మైండ్‌ మ్యాపింగ్‌ అనేది సమాచారాన్ని దృశ్య రూపంలో రూపొందించే పద్ధతి. ఒక కేంద్ర ఆలోచన చుట్టూ సంబంధిత విషయాలను చిత్రం లేదా రేఖాచిత్రం రూపంలో అనుసంధానం చేయడం ఈ టెక్నిక్‌ ప్రధాన ఉద్దేశ్యం. దీనిద్వారా సమాచారాన్ని వ్యవస్థీకరించడంతో పాటు, దానిని సులభంగా గుర్తుంచుకోవచ్చునన్నమాట. జపాన్‌ విద్యార్థులు ఉగ్గుపాలనుంచే అంటే మరీ నిజంగానే ఉగ్గుపాలు అని కాదు... ఎలిమెంటరీ స్థాయినుంచే ఈ పద్ధతిని ఉపయోగిస్తారు. చంకింగ్‌ స్టైల్‌!సంక్లిష్ట సమాచారాన్ని చిన్న, సులభమైన భాగాలుగా విభజించడం ఈ చంకింగ్‌ విధానం ముఖ్యోద్దేశం. జపాన్‌ కాంజీ అక్షరాలను నేర్చుకునే విధానం నుంచి ఈ టెక్నిక్‌ పుట్టింది. ఉదాహరణకు, ఒక పెద్ద సంఖ్యను గుర్తుంచుకోవాలంటే, దానిని చిన్న సమూహాలుగా విభజించి నేర్చుకోవడం ద్వారా మెదడుకు మెమరీ సులభం అవుతుంది. ఈ విధానం సమాచారాన్ని వ్యవస్థీకరించడంలో సహాయపడుతుంది.స్పేస్డ్‌ రిపిటీషన్‌ (వల్లెవేయడం లేదా పునశ్చరణ)...సమాచారాన్ని దీర్ఘకాలం గుర్తుంచుకోవడానికి స్పేస్డ్‌ రిపిటీషన్‌ అనేది శక్తిమంతమైన పద్ధతి. ఈ టెక్నిక్‌లో సమాచారాన్ని నిర్దిష్ట వ్యవధులలో... ఉదాహరణకు, ఒకటి, మూడు, ఐదురోజుల వరకు పునరావృతం చేయడం జరుగుతుంది. భాషను బోధించడంలో ఈ పద్ధతిని వారు ఎక్కువగా ఉపయోగిస్తారన్నమాట. మన పద్ధతిలో దానినే వల్లెవేయడం అంటారు. అంటే చదివిన దానిని క్రమంతప్పకుండా పునరావృతం చేయడం వల్ల మెదడు సమాచారాన్ని బలంగా నిలుపుకుంటుందన్నమాట.ఇదీ చదవండి: 138 కిలోల నుంచి 75 కిలోలకు : మూడంటే మూడు టిప్స్‌తోఎన్‌-బ్యాక్‌ టెక్నిక్‌ టెక్నిక్‌ మెదడు గుర్తుంచుకునే సామర్థ్యాన్ని, ఏకాగ్రతను పెంచే మానసిక వ్యాయామం. ఈ పద్ధతిలో ఒక వరుసలోని అంశాలను కొన్ని దశల ముందు నుంచి గుర్తుచేసుకోవాలి. ఉదాహరణకు, రెండు లేదా మూడు అంశాల ముందు ఉన్న వాటిని గుర్తుంచుకోవడం. ఈ విధానం ద్వారా క్రమంగా మెదడు పనితీరు మెరుగుపడి, సమాచారాన్ని త్వరగా గ్రహించే సామర్థ్యం పెరుగుతుంది.చదవండి:ఇషా అంబానీ డైమండ్‌ నెక్లెస్‌ రూ. 1,267 కోట్లా? నెయిల్‌ ఆర్ట్‌ స్పెషల్‌ ఏంటి?

పగటి నిద్ర పనికి చేటు అన్నారు మనవాళ్లు. కానీ పరిశోధకులు మరోరకంగా అంటున్నట్టున్నారు. పగటి పూట పని చేసుకునేట ప్పుడు కళ్ళు బరువెక్కుతాయి. నిద్ర వస్తున్న భావన కలుగుతుంది. అప్పుడు కాసేపు పడుకుంటే తప్పా? అంటే కాదు అంటున్నారు పరిశోధకులు. ఆరోగ్యం దృష్ట్యా చూస్తే కొంతసేపు పడుకోవడం మంచిదే అంటున్నారు. అయితే ఈ పగటి నిద్ర అందరిపైనా ఒకే ప్రభావం కలిగిస్తుందా అన్న ప్రశ్న కూడా ఉంది. చాలామందిలో మాత్రం కొంతసేపు పడుకుంటే మంచి జరుగుతుంది అని గమనించినట్లు పరిశోధకులు చెబు తున్నారు. క్రమంగా ప్రతి నిత్యం మధ్యాహ్నం కొంచెం సేపు పడుకుంటే అన్ని రకాల మంచిదే. దాని వల్ల గుండెకు సంబంధించిన సమస్యలు దూరం అవుతాయి అని కొంత కాలం క్రితమే తెలుసుకున్నారు. మెదడుకు కూడా మంచిదే అంటున్నారు. మెదడు కణాలు తగ్గకుండా ఉంటే జ్ఞాపకశక్తి తగ్గడం అనే సమస్య తగ్గుతుంది. అయితే ఎంతసేపు పడుకోవాలి అన్నది పెద్ద ప్రశ్న. అరగంట వరకు పడుకుంటే తప్పు లేదు. మెదడుకు మంచి ఆరోగ్యం అందుతుంది, అది పనిచేసే, పెరిగే తీరు సక్రమంగా సాగుతుంది అంటున్నారు విక్టోరియా గార్ఫీల్డ్‌. ఆమె యూనివర్సిటీ కాలేజ్‌ ఆఫ్‌ లండన్‌లో పరిశోధ కురాలు. సరైన సమయంలో కొద్దిపాటి నిద్ర వెంటనే మెదడు మీద ప్రభావం చూపిస్తుంది. ఈ విష యాన్ని చాలా పరిశోధనల్లో నిర్ధారించారు. ఆరో గ్యంగా ఉన్నవారు ఒక క్రమంలో నిద్రపోతూ ఉంటే వాళ్ల మీద పరిశోధనలు జరిగాయి. పాత పరిశోధనల ఫలితాలను ఇక్కడి ఫలితాలతో సరిపోల్చి చూశారు. నిజానికి 2009లోనే ఇటు వంటి పరిశోధనా ఫలితాలు ‘స్లీప్‌ రీసెర్చ్‌’ అనే పత్రికలో వచ్చాయి. కొంతసేపు పడుకున్న వారిలో వారు పరిస్థితులకు ప్రతిచర్య చూపించే తీరు, చురుకుదనం, జ్ఞాపకశక్తి లాంటి అంశా లలో మంచి ప్రభావాలు కనిపించాయి. నిద్ర పోయి లేచిన తర్వాత సృజనాత్మకత కూడా పెరుగుతుంది. అంటే కొత్త అంశాలను ఊహించడం కూడా బాగా జరుగుతుంది. ఈ అంశం ఇటీవల పరిశోధనల్లో గమనించారు. పరిశోధనకు కూర్చున్న వారికి కొన్ని లెక్కలు ఇచ్చి చేయమన్నారు. ఆ లెక్కల్లో కొన్నింటికి సులభ మార్గాలు ఉన్నాయి. వాటి గురించి మాత్రం వాలంటీర్లకు చెప్పలేదు. ప్రశ్న ఇచ్చిన తర్వాత కాసేపు పడుకుంటే మాకేమీ అభ్యంతరం లేదు అన్నారు పరిశోధకులు. కొద్దిసేపు కునికిన వారు కూడా ఆ లెక్కలను సులభంగా సాల్వ్‌ చేయగలిగారు. వారికి స్వల్ప మార్గాలు చటుక్కున తోచాయి. అదే ఎక్కువ సేపు నిద్ర పోయిన వారిలో మాత్రం ఇటువంటి చురుకు దనం కనిపించలేదు. అంటే మెదడులో ఎక్కడో విరామం కలిగే అవకాశం గల స్థానం ఉందని, దానివల్ల యురేకా అనుభవం కలుగుతుందని పరిశోధకులు భావిస్తున్నారు. నిద్ర సరిగా రానివారూ, కావలసినంత నిద్ర పోలేని వారు కూడా కొద్దిసేపు పడుకున్నందుకు మంచి ప్రభావాలు ఉంటాయి అంటు న్నారు. షిఫ్ట్‌లలో పనిచేసేవారూ, చిన్న శిశు వులతో బతికే తల్లితండ్రులూ, రాత్రిపూట సరిగా నిద్ర పట్టని పెద్ద వయసు వారూ చిన్న కునుకు వల్ల లాభం పొందినట్టు గమనించారు. రాత్రి షిఫ్ట్‌లో పని చేస్తున్న వాళ్లు షిఫ్ట్‌ మధ్యలో కొద్ది సేపు పడుకుంటే తప్పకుండా నిద్ర మత్తు తగ్గుతుంది. అసలు నిద్ర వస్తున్న భావమే కలు గదు. కొద్దిసేపు పడుకుని లేచిన తరువాత త్వర లోనే పరిస్థితి మారిపోతుంది. వారిలో చురుకు దనం కనిపిస్తుంది. వర్జీనియా కామన్వెల్త్‌ యూనివర్సిటీలో పని చేస్తున్న నటాలి డాటోవిచ్‌ బృందం వారు కూడా ఈ అంశం గురించి పరిశోధిస్తున్నారు. వారికి నిజానికి ఔషధాలు తయారు చేసే కంపెనీలు, వైద్య పరికరాల కంపెనీలు ఆర్థిక సహాయం చేస్తున్నాయి. 20 నిమిషాలు పడుకుంటే మంచి ఫలితం కనిపిస్తుంది. గంటనుంచి గంటన్నరసేపు పడుకుంటే మరింతమంచి ఫలితాలు కనిపిస్తాయి అంటున్నారు నటాలి. పడుకుంటే 20 నిమిషాలు పడు కోవాలి, లేదంటే గంటపైన పడు కోవాలి. అంతే కానీ మధ్యలో లేస్తే అంత మంచి ప్రభావం ఉండదు అని గమనించారు. ఎక్కువ రోజులపాటు ఇలా కునుకులు తీసే వారి మీద ప్రభావం గురించి మాత్రం అంతగా సమాచారం లేదు. నిద్రకు ముఖ్యంగా గుండె ఆరోగ్యానికి గల సంబంధాన్ని గురించి చెప్పడం అంత తేలిక కాదు అని కూడా ఈ పరిశోధకులు అంటున్నారు. ‘కొంచెం సేపు నిద్రపోతే మంచిదేనట’ అని నిద్రకు ఉపక్రమించేవారు ఫలితాలను గురించి కూడా పట్టించుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది.మంచి ఫలితాలు కనిపిస్తే కొంచెం సేపు నిద్రించ వచ్చు. ఆ నిర్ణయం చాలా జాగ్రత్తగా తీసు కోవాల్సినది.డా‘‘ కె. బి. గోపాలం వ్యాసకర్త సైన్స్‌ విషయాల రచయిత

సాక్షి, సిటీబ్యూరో: శాకాహారంతో ఎన్నో లాభాలు ఉన్నాయన్న విషయం తెలిసిందే.. అయితే మానసిక ఆరోగ్యానికి కూడా ఎన్నో లాభాలు ఉన్నాయని యూనివర్సిటీ ఆఫ్‌ హైదరాబాద్‌ పరిశోధకులు తేలి్చచెప్పారు. శాకాహారంతో మెదడు పనితీరు మెరుగు పడుతుందని, డిప్రెషన్‌ తగ్గుతుందని, జ్ఞాపకశక్తి పెరుగుతుందని గుర్తించారు. వర్సిటీ అసిస్టెంట్‌ ప్రొఫెసర్‌ డాక్టర్‌ వరలక్ష్మి మంచన నేతృత్వంలో ఈ పరిశోధన జరిగింది. ఈ అధ్యయనం వివరాలు యురోపియన్‌ జర్నల్‌ ఆఫ్‌ న్యూట్రిషన్‌ జర్నల్‌లో ప్రచురితమయ్యాయి. 40 ఏళ్లు దాటిన 304 మందిపై 6 నెలల పాటు వర్సిటీ పరిశోధకులు పరిశోధనలు చేశారు. శాకాహారులు, మాంసాహారులు మధ్య మానసిక, జ్ఞాపకశక్తి అంశాలలో ఉన్న తేడాలను పరిశోధించారు. శాకాహారం తిన్నవారిలో ప్రొటీన్, కాల్షియం, ఫోలేట్, విటమిన్‌ సీ ఎక్కువగా ఉన్నట్టు గుర్తించారు. కాకపోతే వీరిలో విటమిన్‌ బీ–12 స్థాయి చాలా తక్కువగా ఉందని గుర్తించారు. ఇక, మాంసాహారం తిన్నవారిలో కార్బొహైడ్రేట్స్, సోడియం, రైబోఫ్లావిన్, ఇనుము, విటమిన్‌ బీ ఎక్కువగా ఉన్నట్లు గమనించారు.విరివిగా యాంటీ ఆక్సిడెంట్లు..శరీరంలోని ఫ్రీ రాడికల్స్‌ను తగ్గించడంలో కీలకపాత్ర పోషించే యాంటీ ఆక్సిడెంట్లు.. మాంసాహారం తినేవారితో పోలిస్తే శాకాహారం తినేవారిలో విరివిగా పెరిగినట్లు శాస్త్రవేత్తలు గుర్తించారు. దీని కారణంగా మానసిక ఒత్తిడి భారీగా తగ్గిందని, వీరిలో కొత్త విషయాలు నేర్చుకునే సామర్థ్యం పెరిగిందని పరిశోధకులు తెలిపారు. మెదడు పనితీరులో కీలక పాత్ర పోషించే ప్రొటీన్లు అధికంగా తీసుకోవడంతో మానసిక ఆరోగ్యం కూడా చాలా మెరుగుపడిందని వెల్లడించారు. లాభాలు ఎన్నో శాకాహారం తీసుకోవడం వల్ల మానసికపరమైన లాభాలతో పాటు కొత్త విషయాలు నేర్చుకోవడం, జ్ఞాపకశక్తి పెరగడం వంటి లాభాలు చేకూరుతాయి. పండ్లు, కూరగాయలు, ఆకుకూరలు, పప్పు దినుసులను మన ఆహారంలో భాగం చేస్తే డిప్రెషన్, యాంగ్జయిటీ దరిచేరవని చెప్పొచ్చు. – డాక్టర్‌ వరలక్ష్మి మంచన, అసిస్టెంట్‌ ప్రొఫెసర్, హైదరాబాద్‌ వర్సిటీ

మతిమరుపు.. దాదాపు ప్రతి ఒక్కరి జీవితంలో ఏదో ఒక దశలో దీని బారిన పడుతూనే ఉంటాం. అప్పుడే పెట్టిన వస్తువులను కాసేపట్లోనే మర్చిపోవడం, మళ్లీ వెంటనే గుర్తుకురావడం మామూలే. అయితే మతిమరుపు రెండు రకాలుగా ర్పడుతుంది. మొదటి రకం ఫిజికల్‌ డ్వామెజ్ ద్వారా, రెండవది మెంటల్‌ డ్యామేజ్ ద్వారా ఏర్పడేది. దీంట్లో మొదటిరకం నివారణకు మెడిసిన్స్‌ వాడాల్సిందే. కొందరికి పుట్టుకతోనే మతిమరుపు ఉంటుంది. ఇక రెండో రకంలో.. మెడిటేషన్‌ ద్వారా జ్ఞాపకశక్తిని తిరిగి పొందవచ్చు. అదెలాగో ప్రముఖ ఆయుర్వేద డాక్టర్‌ నవీన్‌ నడిమింటి మాటల్లోనే..  ఇవి పాటిస్తే కంట్రోల్‌లో ఉండే ఛాన్స్‌ ప్రతిరోజూ ఏదో ఒక వ్యాయామం చెయ్యడం. మెదడును యాక్టివ్‌గా ఉంచుకోవడం. అంటే మెదడుకు మేత పెట్టే పజిల్స్,సుడోకు లాంటివి రోజూ సాధన చేస్తూ ఉండటం. మెమరీకి సంబంధించిన ఆటలు ఏదైనా ఆడుతూ ఉండటం. ఉదాహరణకు ఎవరినైనా కొన్ని వస్తువులు ఒక గదిలో పెట్టమని, వాటిని మీరు ఒక నిమిషం పాటు చూసి బయటకు వచ్చి, ఏమేం చూసి వచ్చారో అన్నీ గుర్తు చేసుకుని చెప్పడం, రాయడం. ఇది పిల్లల్లో కూడా జ్ఞాపకశక్తిని పెంపొందించడానికి ఆడించవచ్చు.  ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం తీసుకోవడం అన్నింటికీ మంచిది. నలుగురితో ఉల్లాసంగా గడపడం. దీనివల్ల నిద్రాణమైన జ్ఞాపకాలు బయటికి వచ్చి జ్ఞాపకశక్తి మెరుగుపడే అవకాశాలు ఉన్నాయి. ఇంట్లో మీరు వాడే వస్తువులను క్రమపద్ధతిలో ఉంచుకోవడం వల్ల, ఏది ఎక్కడ ఉంటుందో సులభంగా గుర్తుంటుంది. ఉదాహరణకు మీ కళ్ళజోడు ఎప్పుడూ బెడ్ పక్కనే చిన్న టేబుల్ మీద ఉంచే అలవాటు చేసుకోవచ్చు. ఎప్పుడైనా కనబడనప్పుడు నేరుగా అక్కడికే వెళ్ళి వెతకచ్చు, ఇంట్లోవాళ్ళెవరైనా ఆ చోటు మార్చేస్తే తప్ప. మంచి నిద్ర కేవలం మతిమరుపు నివారించడానికే కాదు, ఆరోగ్యానికి కూడా అవసరం. మంచి నిద్రలో మెదడు సమాచారాన్ని జాగ్రత్తగా భద్రపరుస్తుంది. మరిచిపోయే అవకాశాలు తక్కువగా ఉంటాయి.  

జ్ఞాపక శక్తికి పదునుపెట్టుకోవడానికి, పదసంపదను పెంచుకోవడానికి, సమస్యల పరిష్కారం విషయంలో బహుముఖ ప్రజ్ఞను సొంతం చేసుకోవడానికి రకరకాల డిజిటల్‌ బ్రెయిన్‌ గేమ్స్‌పై యువతరం ఆసక్తి ప్రదర్శిస్తుంది... బెంగళూరుకు చెందిన సహజకు చిన్న చిన్న రచనలు చేయడం అంటే ఇష్టం. భవిష్యత్‌లో రచయిత్రిగా పేరు తెచ్చుకోవాలనేది తన కోరిక. ఒక పుస్తకం ఆదరణ పొందాలంటే కాన్సెప్ట్‌తో పాటు భాష కూడా బాగుండాలి అనేది పద్దెనిమిది సంవత్సరాల సహజకు తెలియని విషయమేమీ కాదు. అందుకే తన పదసంపదను పెంచుకునే ప్రయత్నం చేస్తోంది. దీని కోసం ‘వొకాబులరీ బిల్డర్‌’ అనే గేమ్‌ యాప్‌ను సాధనంగా ఎంచుకుంది. కాల్పనిక రచనల కోసం మాత్రమే కాదు, ఆకట్టుకునే భాషలో ఇ–మెయిల్స్‌ రాయడానికి, రకరకాల విషయాలపై వ్యాసాలు రాయడానికి యువతరం ‘వొకాబులరీ బిల్డర్‌’ను ఉపయోగిస్తోంది. ‘సూపర్‌బెటర్‌’ అనేది రకరకాల సమస్యలను ఎదుర్కోవడానికి ధైర్యాన్ని ఇచ్చి, నైపుణ్యాలు పెంపొందించే ఆట. ‘ఎవ్రీవన్‌ హ్యాజ్‌ హీరోయిక్‌ పొటెన్షియల్‌’ అనేది ఈ ఆట నినాదం.  ‘నువ్వు నీ గురించి అనుకున్నదానికంటే బలవంతుడివి...అండగా నిలిచే ఆత్మీయులు నీకు బలమైన సైన్యమై ఉన్నారు...ఎందరికో నువ్వు రోలోమోడల్‌వి...ఇలాంటి సానుకూల ఆలోచనల్లో నుంచి సమస్యలను జయించే శక్తి పుడుతుంది’ అంటోంది ‘సూపర్‌బెటర్‌’ను రూపొందించిన జేన్‌మెక్‌ గోనిగల్‌. జేమ్‌మెక్‌ ఒకప్పుడు డిప్రెషన్‌ బారిన పడి అందులోంచి బయటపడింది. తాను కుంగుబాటు చీకటి నుంచి బయటపడిన విధానాన్ని ఒక ఆటగా మలిచి దీని గురించి తన బ్లాగ్‌లో రాసుకుంది. కొద్దికాలంలోనే బ్లాగ్‌లో నుంచి ‘సూపర్‌బెటర్‌’ రూపంలో డిజిటల్‌ ఆటగా మారింది. న్యూరోసైంటిస్ట్‌ల సలహాల ఆధారంగా రూపొందించిన గేమ్‌... లుమినోసిటీ. ఈ గేమ్‌ యాప్‌ను డౌన్‌లోడ్‌ చేసుకున్న వెంటనే ‘మీరు ఎలాంటి స్కిల్స్‌ కోరుకుంటున్నారు?’ అని అడుగుతుంది. కోరుకునే ఆప్షన్‌ని సెలెక్ట్‌ చేసుకోవచ్చు. కొత్తగా ఆలోచించడానికి, ఒక సమస్యకు భిన్నమైన పరిష్కారాలు ఆలోచించడానికి ఉపకరించే ఇండి పజిల్‌ గేమ్‌ మాన్యుమెంట్‌ వ్యాలీ. ఈ గేమ్‌ యాప్‌ యాపిల్‌ డిజైన్, పాకెట్‌ గేమర్‌ ‘గోల్డ్‌’ అవార్డ్‌లను గెలుచుకుంది. ‘మాన్యుమెంట్‌ వ్యాలీ’ ప్రత్యేకత రిలాక్సింగ్‌ సౌండ్‌ ట్రాకింగ్, ఆకర్షణీయమైన డిజైన్‌. సుడోకు ప్రేమికులను ‘గుడ్‌ సుడోకు’ ఆకట్టుకుంటోంది. ‘పజిల్‌ ప్రేమికులకు ఇదొక ప్రేమలేఖ’ అంటోంది కంపెనీ. ఇక  ఫన్‌మెథడ్‌ వీడియో గేమ్‌ ‘బ్లాక్‌బాక్స్‌’లో డజన్ల కొద్దీ మినీ గేమ్స్‌ ఉంటాయి. ‘ఎలివేట్‌’లో ప్రత్యేకమైన వర్కవుట్‌ క్యాలెండర్‌ ఉంటుంది. ‘ఫన్‌ అండ్‌ క్లిక్‌’ పద్ధతిలో దీన్ని రూపొందించారు... ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే యువతరాన్ని ఆకట్టుకుంటున్న బ్రెయిన్‌ ట్రైనింగ్‌ గేమ్స్‌ ఎన్నో ఉన్నాయి. ‘బస్సు కోసం ఎదురుచూసే  క్రమంలో టైమ్‌ వృథా అయ్యేది. ఇప్పుడు మాత్రం రకరకాల బ్రెయిన్‌ జిమ్‌ గేమ్స్‌ ఆడుతున్నాను. కొత్త ఉత్సాహం వస్తోంది’ అంటున్నాడు ముంబైకి చెందిన ఇంజనీరింగ్‌ విద్యార్థి సాకేత్‌. ‘మా తాతయ్యకు సుడోకులాంటి పజిల్స్‌ను సాల్వ్‌ చేయడం అంటే ఇష్టం. ఆయన కాలక్షేపం కోసం పజిల్స్‌ను సాల్వ్‌ చేస్తున్నారనుకునేదాన్ని. పజిల్స్‌ సాల్వ్‌ చేసే ప్రక్రియ వల్ల  చాలా ఉపయోగాలు ఉన్నాయని తెలుసుకున్నాక వినోదంతో కూడిన బ్రెయిన్‌ ట్రైనింగ్‌ గేమ్స్‌పై ఆసక్తి పెరిగింది’ అంటోంది చెన్నైకి చెందిన భార్గవి. ‘మన జీవితమే పెద్ద పజిల్‌. చావు నుంచి పుట్టుక వరకు రకరకాల పజిల్స్‌ను పరిష్కరిస్తూనే ఉండాలి’ అనేది తాత్వికత ధ్వనించే  మాట అయితే కావచ్చుగానీ రోజువారి జీవితంలో ఎదురయ్యే సమస్యల పరిష్కారానికి. వ్యక్తిత్వ వికాసానికి డిజిటల్‌ బ్రెయిన్‌ గేమ్స్‌ను  బలమైన మాధ్యమంగా ఉపయోగించుకుంటోంది యువతరం.

బుర్రకు పదును పెట్టే కొన్ని రకాల ఆహార పదార్థాల గురించి వినే ఉంటారు. ఇవి తీసుకుంటే మేధస్సు వికసిస్తుందని, తెలివితేటలు పెరుగుతాయని, ఈ ఆహారం తీసుకుంటే చాలు మీకిక తిరుగులేని జ్ఞాపకశక్తి లభిస్తుందనీ సామాజిక మాధ్యమాలలో చాలా రకాల ఆహార పానీయాలు చక్కర్లు కొడుతుంటాయి. వాటిలో ఎంత వరకు నిజముంటుందో తెలియదు కానీ, మెదడుకు మేత పెట్టే కొన్ని రకాల ఆహారాల గురించి హార్వర్డ్‌ మెడికల్‌ స్కూల్‌ ప్రొఫెసర్, మాసాచుసెట్స్‌ జనరల్‌ హాస్పిటల్‌ డైరెక్టర్‌ ఆఫ్‌ న్యూట్రిషనల్‌ అండ్‌ లైఫ్‌స్టైల్‌ సైకియాట్రీ డాక్టర్‌ ఉమానాయుడు మెదడుకు పదును పెట్టే కొన్ని రకాల ఆహార పదార్థాల గురించి చెబుతున్నారు.  పండ్లు, కూరగాయలు, హోల్‌ గ్రెయిన్స్, అన్‌సాచురేటెడ్‌ ఫ్యాట్స్, తక్కువ మొత్తంలో తీసుకునే రెడ్‌ మీట్‌ అల్జీమర్స్‌ అనే ఒక విధమైన మతిమరపు వ్యాధిని నిరోధిస్తాయని తెలిసిందే. వీటితో కూడా బ్రెయిన్‌ పవర్‌ పెంచుకోవచ్చు. పాలకూర: ఏకాగ్రతను పెంచడంతో పాటు మెదడు పనితీరును మెరుగుపరుస్తుంది.. కాఫీ/ టీ: రోజూ రెండు నుంచి మూడు కప్పులకు మించకుండా తాగే కాఫీ లేదా టీ వల్ల మెమరీ పెరుగుతుంది. చురుకుగా ఉండేందుకు దోహదపడుతుంది. చేపలు: ఆహారపుటలవాట్లను బట్టి,ఇష్టాయిష్టాలను బట్టి వారానికి ఒకటి లేదా రెండుసార్లు చేపలు తింటే ఏకాగ్రత పెరుగుతుంది..  క్యారట్‌: వయసు పెరగడం వల్ల వచ్చే మెమరీ సమస్యలను తగ్గిస్తుంది.. వాల్‌ నట్స్‌: జ్ఞాపకశక్తి పెరగడంతోపాటు స్కిల్స్‌ మెరుగుపడుతాయి. ఇవి మనం తీసుకునే ఆహారం... వీటితోపాటు పజిల్స్‌ పూరించడం, చెస్‌ ఆడటం, చిన్నప్పుడు విన్న పద్యాలు, ఇష్టమైన పాటలు గుర్తు చేసుకుంటూ వాటిని రాయడం వంటి మెదడుకు పెట్టే మేత వల్ల కూడా జ్ఞాపక శక్తి పెరుగుతుంది.   చదవండి: ఉడికించిన పచ్చి మామిడికాయ రసంలో ఉప్పు , జీలకర్ర కలిపి రోజూ తాగితే..

మానవునితో సహా దాదాపు అన్ని జీవుల్లోనూ  వయసు పెరిగే కొద్దీ జ్ఞాపకశక్తి తగ్గిపోతూ ఉంటుంది. గత కాలపు జ్ఞాపకాలు కొన్నాళ్లపాటు లీలామాత్రంగా గుర్తుండి కాలం గడిచే కొద్దీ తుడిచిపెట్టుకు పోతాయి. అయితే సముద్రజీవి అయిన కటిల్‌ ఫిష్‌ మాత్రం ఇందుకు భిన్నమని శాస్త్రవేత్తలు చెబుతున్నారు. జీవిత చరమాంకంలోనూ దీని జ్ఞాపకశక్తి అమోఘమని తమ పరిశోధనలో తేల్చారు. వృద్ధాప్యంలో జ్ఞాపకశక్తి నశించిపోకుండా చూసేందుకు ఈ పరిశోధన తొలి అడుగని వారు చెబుతున్నారు. యూకేలోని కేంబ్రిడ్జ్‌ యూనివర్సిటీ మెరైన్‌ బయాలజీ విభాగం, ఫ్రాన్స్‌లోని కేన్‌ వర్సిటీ పరిశోధకులు సంయుక్తంగా ఈ పరిశోధన చేపట్టారు. శాస్త్రవేత్తల బృందం పరిశోధనలో భాగంగా 24 కటిల్‌ఫిష్‌లను ఎంచుకుంది. వాటిలో కొన్ని 10 నుంచి 12 నెలల వయసు ఉన్నవి కాగా మరి కొన్ని 22 నుంచి 24 నెలల వయసు (మానవుడి 90 ఏళ్ల వయసుతో సమానం) కలిగినవి ఉన్నాయి. ఈ కటిల్‌ ఫిష్‌లను ఒక ట్యాంకులో ఉంచి నలుపు, తెలుపు జెండాలు కనిపిస్తే అక్కడికి చేరుకునేలా శిక్షణ ఇచ్చారు. ఆ జెండాలు ఉంచిన ప్రదేశంలోనే వాటికి నిత్యం ఆహారం అందజేసేవారు. ఒక గట్టున ఒకరకమైన జెండా ఎగురవేసి ఆహారంగా కింగ్‌ ప్రాన్‌ ముక్కలను అందజేశారు. ఇది కటిల్‌ ఫిష్‌కు అంతగా ఇష్టపడని ఆహారం, మరోవైపు ఇంకోరంగు జెండా ఎగరవేసి బతికి ఉన్న గడ్డి రొయ్యలను ఆహారంగా ఇచ్చారు. ఈ గడ్డి రొయ్యలంటే కటిల్‌ ఫిష్‌కు చాలా ఇష్టం. ఇలా ప్రతి మూడు గంటలకు  ఒకసారి చొప్పున నాలుగు వారాలపాటు ఆహారం అందజేశారు. చదవండి: Photo Feature: కరోనా వ్యాక్సిన్‌ చెక్‌పోస్ట్‌ చూశారా! కటిల్‌ ఫిష్‌ ఒక ప్రదేశానికి అలవాటు పడిపోకుండా ఉండేందుకు ప్రతిరోజూ ఆహారాన్ని అందించే ప్రాంతాన్ని మార్చుతూ వచ్చారు.  ఇలా చేయడం వల్ల ఏ జెండా ఎగరవేసినప్పుడు ఏ ఆహారం వస్తుంది. ఏ ప్రాంతంలో తమకు నచ్చిన ఆహారం దొరుకుతుంది అనేది కటిల్‌ ఫిష్‌ గుర్తుపెట్టుకోవాల్సి ఉంటుంది. అయితే దాదాపు అన్ని కటిల్‌ఫిష్‌లు తమకు నచ్చిన ఆహారం దొరికే ప్రదేశాన్ని గుర్తు పెట్టుకుని అక్కడికి చేరుకోవడాన్ని శాస్త్రవేత్తలు గుర్తించారు. బాగా వయసు ఎక్కువగా ఉన్న కటిల్‌ ఫిష్‌ కూడా ఈ విషయంలో ఏమాత్రం పొరపాటుపడలేదు. దీన్నిబట్టి సమయం, ప్రదేశాన్ని బట్టి గతాన్ని గుర్తు చేసుకునే ఎపిసోడిక్‌ మెమరీ మానవుల్లో వయసు పెరుగుతున్నకొద్దీ తగ్గిపోగా, కటిల్‌ ఫిష్‌లో వయసు ప్రభావం ఎపిసోడిక్‌ మెమరీపై ఉండదని పరిశోధకులు తేల్చారు.  చదవండి: బియ్యపుగింజపై భగవద్గీత.. వెంట్రుకలపై రాజ్యాంగ పీఠిక మానవ మెదడులో హిప్పోకాంపస్‌ అనే ఒక సంక్లిష్ట నిర్మాణం ఉంటుంది. ఇది కొత్త విషయాలను నేర్చుకోవడానికి జ్ఞాపకాలను పొందుపరచుకోవడానికి దోహదపడుతుంది. నాడీవ్యవస్థకు సంబంధించిన రోగాలు, వివిధ మానసిక రుగ్మతల కారణంగా ఇది ప్రభావితమవుతుంది. వయసుతోపాటు దీని పనితీరు మందగించిపోతుంది. అయితే కటిల్‌ ఫిష్‌లో హిప్పోకాంపస్‌ అనేది ఉండదని శాస్త్రవేత్తలు తెలిపారు. కటిల్‌ ఫిష్‌ మెదడులో ఉండే ఒక ప్రత్యేకమైన వెర్టికల్‌ లోబ్‌ కొత్త విషయాలను నేర్చుకోవడానికి, జ్ఞాపకాలను భద్రపరచుకోవడానికి ఉపయోగపడుతుందని, జీవిత చరమాంకం వరకు దీని పనితీరులో ఏమాత్రం మార్పు ఉండదని స్పష్టం చేశారు.  పరిశోధనకు నేతృత్వం వహించిన కేంబ్రిడ్జ్‌ వర్సిటీ సైకాలజీ విభాగం ప్రొఫెసర్‌ డాక్టర్‌ అలెగ్జాండర్‌ ష్నెల్‌ మాట్లాడుతూ కటిల్‌ ఫిష్‌ గతంలో తాను ఎక్కడ, ఎప్పుడు, ఏమి తిన్నాననేది స్పష్టంగా గుర్తుపెట్టుకుంటుందని, దీన్ని అనుసరించి భవిష్యత్తులో ఆహారసేకరణకు నిర్ణయం తీసుకుంటుందని చెప్పారు. ఆశ్చర్యకరమైన విషయం ఏంటంటే.. కండరాల పనితీరు మందగించడం, ఆకలి కోల్పోవడం వంటి వృద్ధాప్య లక్షణాలు వయసుతోపాటు కనిపించినప్పటికీ జ్ఞాపక శక్తి సామర్థ్యాన్ని మాత్రం కటిల్‌ ఫిష్‌ చివరివరకూ కోల్పోదు. మెమరీ టాస్క్‌లో  వయసు ఎక్కువగా ఉన్న కటిల్‌ ఫిష్‌లు యువ కటిల్‌ఫిష్‌ల కంటే మంచి పనితీరు కనబరిచాయని ష్నెల్‌ పేర్కొన్నారు.  ప్రత్యేకతలు ► సముద్రాల్లో ఉండే విచిత్రమైన జీవుల్లో కటిల్‌ ఫిష్‌ ఒకటి, దీన్ని చేప అని పిలుస్తారు కానీ, నిజానికి ఇది ఆక్టోపస్‌ వర్గానికి చెందిన జీవి. దీనికి మూడు గుండెలు ఉంటాయి.  ► రెండు గుండెలు మొప్పల్లోకి రక్తాన్ని సరఫరా చేయడానికి,  మరో గుండె ఇతర శరీరభాగాలకు రక్తాన్ని సరఫరా చేయడానికి ఉపయోగపడతాయి. ► ఒక ప్రత్యేకమైన ప్రొటీన్‌ కారణంగా కటిల్‌ ఫిష్‌ రక్తం నీలం రంగులో ఉంటుంది. ► తలనే పాదాలుగా ఉపయోగించడం వల్ల వీటిని సెఫలోపాప్స్‌ అని అంటారు. ► ప్రత్యేక శరీర నిర్మాణం వల్ల కటిల్‌ ఫిష్‌ సముద్ర గర్భంలో చాలా లోతులో నివసించగలవు.  ► శత్రువు నుంచి హాని కలుగుతుందని భావించినప్పుడు ఇవి తమ శరీర రంగును పరిసరాలకు అనుగుణంగా మార్చుకుంటాయి. ►శత్రువు దాడి నుంచి తప్పించుకునేందుకు ఇవి తమ చర్మం నుంచి నల్లని ద్రవాన్ని పిచికారీ చేస్తాయి. అది శత్రువు కళ్లలో పడి కనిపించకుండా చేస్తుంది. అదే  అదనుగా అవి అక్కడి నుంచి పారిపోతాయి. 

నూజివీడు: రెండున్నరేళ్ల వయస్సులో తన జ్ఞాపకశక్తితో అబ్బురపరుస్తున్నాడు కృష్ణా జిల్లా నూజివీడు పట్టణానికి చెందిన కలపాల తోషిత్‌రామ్‌. రెండున్నరేళ్లు అంటే మాటలుకూడా రాని వయస్సు. కానీ తోషిత్‌రామ్‌ మాత్రం తన ఐక్యూతో ఇంటర్నేషనల్‌ బుక్‌ ఆఫ్‌ రికార్డ్స్‌లో స్థానం సాధించాడు. ఈ ఏడాది జూలైలో నిర్వహించిన పోటీల్లో తోషిత్‌ ఇంగ్లిష్‌ అక్షరాలను ఏ నుంచి జెడ్‌ వరకు, తిరిగి రివర్స్‌ ఆర్డర్‌లో జెడ్‌ నుంచి ఏ వరకు కేవలం 22 సెకన్లలోనే టకటకా చెప్పేశాడు. దీంతో యంగెస్ట్‌ అండ్‌ ఫాస్టెస్ట్‌ కిడ్‌గా తోషిత్‌ ఇంటర్నేషనల్‌ బుక్‌ ఆఫ్‌ రికార్డ్స్‌లో చోటు సాధించాడు. గతంలో ఇండియన్‌ బుక్‌ ఆఫ్‌ రికార్డ్స్‌లో స్థానం సంపాదించిన ఈ బాలుడి తండ్రి కలపాల శ్రీరామ్‌ప్రసాద్‌ టీటీడీలో ఉద్యోగి, తల్లి భవ్యశ్రీ స్థానిక ఇంజనీరింగ్‌ కళాశాలలో అసిస్టెంట్‌ ప్రొఫెసర్‌గా పనిచేస్తున్నారు.     (చదవండి: పది కోళ్లను తిన్న కొండచిలువ )

కోవిడ్‌ మహమ్మారి జ్ఞాపకశక్తి పైనా పంజా విసురుతోంది. దాదాపు ఏడాదిన్నరగా కరోనా మహమ్మారి మనుషుల జీవన విధానాన్ని ప్రత్యక్ష, పరోక్ష రూపాల్లో ప్రభావితం చేస్తూనే ఉంది. మహమ్మారి కారణంగా తలెత్తిన పరిణామాలు, మార్పులతో ఊహ తెలిశాక రోజువారీ జీవన విధానంలో కొన్నేళ్లుగా పాటిస్తున్న ఒక ‘టైం టేబుల్‌’కు భిన్నంగా వ్యవహరించాల్సి రావడం, కొత్త లక్షణాలు, భయాలతో వచ్చిన అంతుచిక్కని వ్యాధి మస్తిష్కాలను, ఆలోచనలను మార్చివేసింది. కోవిడ్‌ వస్తుందేమోనన్న భయాలు, ఆందోళనలు మెదళ్లను, ఆలోచన తీరును ఎంతగానో ప్రభావితం చేసినట్లు మానసిక నిపుణులు చెబుతున్నారు. లాక్‌డౌన్లతో బంధువులు, మిత్రులు, సహోద్యోగులు, తదితరులను ప్రత్యక్షంగా కలుసుకోలేకపోవడంతో మనుషుల మధ్య స్నేహపూర్వక సంబంధాలు దెబ్బతినడం వంటివి ప్రత్యక్షంగా, పరోక్షంగా ప్రభావితం  చూపుతున్నాయని నిపుణులు చెబుతున్నారు.– సాక్షి, హైదరాబాద్‌ ఇదీ అధ్యయనం... సంఘ జీవిగా ఉన్న మనిషి తన సహజ ప్రవృత్తికి భిన్నంగా సామాజిక సంబంధాలను కొనసాగించలేకపోవడం మెదడుపై, ఆలోచనల తీరు, జ్ఞాపకశక్తిపై ప్రభావం చూపుతున్నట్టు వెస్ట్‌మినిస్టర్‌ యూనివర్సిటీ కాగ్నిటివ్‌ న్యూరోసైన్స్‌ ప్రొ.కేథరీన్‌ లవ్‌ డే నిర్వహించిన అధ్యయనంలో వెల్లడైంది. కేథరీన్‌ తన పరిశోధనలో.. ఎవరికైనా ఏదైనా చెబుదామనుకుని మరిచిపోయారా?, చదివిన పుస్తకాన్నే మళ్లీ చదువుతున్నారా? వంటి అంశాలతో ‘ప్రతిరోజు జ్ఞాపకశక్తి ప్రశ్నావళి’ ద్వారా వివిధ విషయాలపై పలువురి నుంచి సమాధానాలు రాబట్టారు. తాము బాగా గుర్తుంచుకున్న విషయాల్లో ఏదో ఒక భాగాన్ని మరిచిపోతున్నట్టు ఈ అధ్యయనంలో పాల్గొన్న 80 శాతం మంది అభిప్రాయపడ్డారు. ఏదో ఒక ఘటన లేదా చేయాల్సిన పనిని మరిచిపోతున్నట్లు 55 శాతం మంది వెల్లడించారు. మహమ్మారి కారణంగా తలెత్తిన పరిణామాలతో మెదడు పనితీరు, ఆలోచనలు కూడా ఏదో ఒకరూపంలో ప్రభావితమైనట్లు 30 శాతం మంది పేర్కొన్నారు. కోవిడ్‌ పరిస్థితుల ప్రభావం మహిళలపై మరింత ఎక్కువగా పడినట్లు, పురుషులతో పోల్చితే వారి జ్ఞాపకశక్తి ఎక్కువ తగ్గినట్టు ఈ అధ్యయనంలో వెల్లడైంది. కాగా, కోవిడ్‌ మహమ్మారి  మనుషుల మానసిక ఆరోగ్యంపై తీవ్ర ప్రభావం చూపుతోందని సైకాలజిస్ట్‌ విశేష్‌ పేర్కొన్నారు. ఆప్తులతో మనసారా మాట్లాడలేకపోవడం, అభిప్రాయాలు, ఆలోచనల మార్పిడి లేకపోవడంతో వ్యక్తిత్వం, జ్ఞాపక శక్తి, చురుకుదనం పెంచుకునే అవకాశాలు లేకుండా పోయాయని అభిప్రాయపడ్డారు. కరోనా ప్రభావం మనుషుల   మానసిక, శారీరక ఆరోగ్యాలపై సుదీర్ఘకాలం పాటు ఉంటుందని వివరించారు.   

నూజివీడు: అపార జ్ఞాపకశక్తితో రెండేళ్ల రెండు నెలల వయస్సులోనే అబ్బురపరుస్తున్నాడు నూజివీడుకి చెందిన కలపాల తోషిత్‌రామ్‌. తన ఐక్యూతో ఇండియా బుక్‌ ఆఫ్‌ రికార్డ్స్ లో స్థానం సంపాదించాడు. గతంలో ఈ రికార్డులో 2 ఏళ్ల నాలుగు నెలల వయస్సు బాలుడు ఉండగా, ఇప్పుడు తోషిత్‌రామ్‌ దాన్ని బ్రేక్‌ చేశాడు. ఇంగ్లిష్ లో ఏ నుంచి జడ్‌ వరకు ఉన్న అక్షరాలు, 12 నెలలు, ఒకటి నుంచి 21 వరకు అంకెలు ఇంగ్లిష్ లో, ఒకటి నుంచి 33 వరకు హిందీలో, ఒకటి నుంచి 10 వరకు తెలుగులో, 20 పెంపుడు జంతువులను గుర్తించి వాటి పేర్లు చెప్పడం, 20 వన్య మృగాల పేర్లు చెప్పడం, 15 పక్షుల పేర్లు, 15 పండ్ల పేర్లు, ఐదు కూరగాయల పేర్లు, 14 రకాల వాహనాల పేర్లు, ఐదు జాతీయ గుర్తుల పేర్లు, 16 శరీర భాగాల పేర్లు, ఆరు ఆకారాలు, 11 రంగుల పేర్లు, ఐదు జంతువుల శబ్దాలు, 15 యాక్షన్‌ పదాలు చెప్పి ఈ ఘనతను సాధించాడు. బాలుడి తండ్రి కలపాల శ్రీరామ్‌ ప్రసాద్‌ ఏపీ అసెంబ్లీలో మెంబర్‌ సర్వీస్‌ సెక్షన్‌లో లైజనింగ్‌ ఆఫీసర్‌గా పనిచేస్తుండగా, తల్లి అట్లూరి భవ్యశ్రీ ఆగిరిపల్లి మండలం పోతవరప్పాడులోని ఎన్‌ఆర్‌ఐ ఇంజనీరింగ్‌ కాలేజీలో అసిస్టెంట్‌ ప్రొఫెసర్‌ అండ్‌ హెచ్‌ఆర్‌గా పనిచేస్తున్నారు. తోషిత్‌ ప్రతిభ గురించి ఫిబ్రవరిలో ఇండియా బుక్‌ ఆఫ్‌ రికార్డ్స్‌ వారికి తెలియపర్చగా, మార్చిలో పరీక్షించి, రెండురోజుల కిందట సర్టిఫికెట్, మెడల్‌ పంపారని వివరించారు.  

న్యూఢిల్లీ: జ్ఞాపకశక్తి పెంచే ఇంజక్షన్‌ అంటూ విద్యార్థులను, తల్లిదండ్రులను మోసం చేసిన ఓ ట్యూటర్‌ని ఢిల్లీ పోలీసులు అరెస్ట్‌ చేశారు. వివరాలు.. ఢిల్లీ మండవాలి పోలీస్‌ స్టేషన్‌ పరిధిలో సందీప్‌ అనే​ వ్యక్తి నివాసం ఉంటున్నాడు. బీఏ రెండో సంవత్సరం చదువుతోన్న సందీప్‌ పాకెట్‌ మనీ కోసం చుట్టుపక్కల ఉన్న విద్యార్థులకు ట్యూషన్‌ చెప్పేవాడు. ఈ క్రమంలో కొద్ది రోజుల క్రితం సందీప్‌ తన దగ్గర జ్ఞాపకశక్తి పెరిగే ఇంజక్షన్‌ ఉందని.. అది తీసుకుంటే.. విద్యార్థుల మెమరీ పవర్‌ చాలా బాగా వృద్ధి చెందుతుందని నమ్మించాడు. అతడి మాటలు నమ్మిన విద్యార్థులు ఆ ఇంజక్షన్‌ను తీసుకునేందుకు ఎగబడ్డారు.  ఈ క్రమంలో ఓ విద్యార్థి తల్లిదండ్రులకు దీని గురించి తెలిసింది. అసలు జ్ఞాపకశక్తి పెంచే ఇంజక్షన్‌ ఏంటి అంటూ వారు సందీప్‌ని ఆరా తీశారు. అతడు సెలైన్‌ వాటర్‌ని విద్యార్థులకు ఇస్తే.. అది వారి జ్ఞాపకశక్తిని పెంచుతుందని తెలిపాడు. ఈ విషయాన్ని తాను యూట్యూబ్‌లో చూశానని.. అందుకే విద్యార్థుల జ్ఞాపకశక్తిని పెంచడానికి తాను సెలైన్‌ని ఇచ్చానని వెల్లడించాడు. దీని గురించి విద్యార్థుల తల్లిదండ్రులు పోలీసులకు ఫిర్యాదు చేయడంతో సందీప్‌పై కేసు నమోదు చేసి.. అతడిని అదుపులోకి తీసుకున్నారు.  చదవండి: అచ్చం ఇస్మార్ట్‌ శంకర్‌ సినిమాలోలా..

వీక్షిత, మౌనికాశ్రీ అక్కాచెల్లెళ్లు. వీక్షిత ఆరో తరగతి, మౌనిక రెండో తరగతి చదువుతున్నారు. ఇప్పటికే వీళ్లు జ్ఞాపకశక్తిలో అనేక రికార్డులు, అవార్డులు, ప్రశంసాపత్రాలు అందుకున్నారు. వీక్షిత ఇప్పటివరకు 48 రికార్డులు, 35 అవార్డులు అందుకుంది. మౌనికాశ్రీ 22 రికార్డులతోపాటు 15 పురస్కారాలను కైవసం చేసుకుంది. వీక్షిత ఈ వయసుకే ఇంటర్మీడియట్‌ గణిత సూత్రాలు (220), రసాయన శాస్త్ర ఆవర్తన పట్టికలోని మూలకాల పేర్లు, వాటి సంఖ్యలు,  ఫార్ములాలు (200), రామాయణ. మహాభారతాలలోని పర్వాల పేర్లు, అబ్రివేషన్స్‌ (100), శాస్త్రవేత్తలు–వాళ్లు కనిపెట్టిన యంత్రాలు, డ్యామ్‌లు, ప్రాజెక్టులు, త్రికోణమితి, ఆల్జీబ్రా, ఘాతాలు, ఘాతాంకాలు, వర్ణాలు, ఘనాలు, భగవద్గీత శ్లోకాలు, తెలుగు సంవత్సరాల పేర్లు (60) తదితరాలను కేవలం 15 నిమిషాల వ్యవధిలోనే చెప్పేస్తుంది. దీంతోపాటు అబాకస్, స్పెల్‌–బీ, కుంగ్‌ఫూలలోనూ ప్రతిభ కనబరుస్తోంది. మౌనికాశ్రీ కూడా అక్క అడుగుజాడల్లోనే.. జ్ఞాపకశక్తికి ప్రతీక అయింది. మెడికల్‌ టెర్మినాలజీ, రాష్ట్రాలు, నాట్యాలు, శాస్త్రవేత్తల పేర్లు, దేశాలు–వాటి రాజధానులు, ఆయా దేశాల జాతీయ క్రీడలు, రైల్వే జోన్ల పేర్లు, అమెరికాలోని రాష్ట్రాలు, వాటి రాజధానుల పేర్లు, భారతదేశానికి సంబంధించిన అనేక రకాల అంశాలు, గణిత శాస్త్రజ్ఞులు, వారు కనుగొన్న సూత్రాలు, పాఠ్యాంశాలు, సంఖ్యలు, పద్యాలు తదితరాలను ఐదు నిమిషాల 26 సెకండ్ల వ్యవధిలో చెప్పేస్తుంది. వీరిరువురూ జ్ఞాపకశక్తి పోటీలలో రాణిస్తుండటంతో వీరు చదువుతున్న ‘అక్షర’ పాఠశాల యాజమాన్యం వీరికి ఉచితంగా విద్యాబోధన చేస్తోంది. హైదరాబాద్‌లోని చింతల్‌లో నివసిస్తున్న బోడేపూడి రామారావు, నాగస్వప్న దంపతుల కుమార్తెలు ఈ ఆణిముత్యాలు. – కొల్లూరి. సత్యనారాయణ, సాక్షి, స్కూల్‌ ఎడిషన్‌

నిద్రపోవడం అంటే... మెదడుకు శక్తినివ్వడమే.పరీక్షల సమయంలో అయితే... జ్ఞాపకశక్తినివ్వడమే.చదివింది మెదడు మననం చేసుకోవడానికి, స్థిరపరచుకోవడానికిరాత్రి నిద్రే కాదు... మధ్యాహ్నపు చిన్న కునుకు కూడా మేలు చేస్తుందని వైద్యులు అంటున్నారు.ఆ వివరాలను మెలకువతో మెళకువగాతెలుసుకోండి. ప్రస్తుతం పరీక్షల సీజన్‌ నడుస్తోంది. పదోతరగతి, ఇంటర్మీడియట్‌ చదివే పిల్లలందరూ తమ పరీక్షల కోసం పుస్తకాలతో కుస్తీపడుతున్నారు. అంతకు ముందు పెద్దగా చదవని పిల్లలు సైతం పరీక్షలు అనగానే రాత్రంతా నిద్రమానేసి చదువుతుంటారు. రాత్రిళ్లు చాలా ఆలస్యంగా పడుకోవడం, మళ్లీ పొద్దున్నే త్వరగా లేవడం లాంటి చర్యలతో తమ నిద్ర సమయాన్ని కుదించుకుంటారు. దాంతో మామూలుగా నిద్ర పోయే వ్యవధి కంటే చాలా తక్కువగా నిద్రపోతుంటారు. పరీక్షల సమయంలో ఇలా చేయడం ఎంత వరకు సబబు? పరీక్షల్లో చదవడానికి నిద్ర ఏమేరకు ఉపయోగపడుతుంది? ఈ సమయంలో నిద్ర తగ్గడం మంచిదేనా? నిద్రనూ, చదువునూ సమన్వయపరుచుకుంటూ పరీక్షల సమయంలో ఎలా చదవాలి? ఇలాంటి అనేక అంశాలపై అవగాహన కలిగించేందుకు ఉపయోగపడేదే ఈ కథనం. పిల్లల్లో నిద్ర చాలా ప్రధానం. అందునా చిన్నపిల్లలతో పాటు, ఇప్పుడు పరీక్షలకు చదువుతున్న టీనేజ్‌లో ఉండే పిల్లలకూ తగినంత సేపు నిద్రపోవడం చాలా ముఖ్యం. ఒక్కొక్కరూ సరిగ్గా నిర్ణీతంగా ఇంత సమయం నిద్రపోవాలని చెప్పలేకపోయినప్పటికీ, మర్నాడు నిద్ర లేచాక తమకు అలసటగా ఉండటం, నిస్సత్తువగా లేదా నీరసంగా ఉండటం, మాటిమాటికీ చికాకు కలగకుండా ఉండటానికి ఎంత నిద్ర అవసరమో అంతసేపు నిద్రపోవాల్సిందే. పరీక్షలప్పుడు కూడా అంతే నిద్ర అవసరం. కాకపోతే పరీక్షల పేరిట పిల్లలు తాము అంతకు ముందు చదువుతున్న అంశాలను బ్రష్‌ అప్‌ చేసుకోడానికి ఒక గంట, గంటన్నర కేటాయించి, ఆ మేరకు మాత్రమే మెలకువతో ఉండటం మంచిది. ఏదో ఒక రోజు నిద్ర తగ్గితే పర్లేదుగానీ... అలా కాకుండా... రోజులో తాము నిద్రపోయే మొత్తం వ్యవధిలో రెండు గంటలకు మించి నిద్ర తగ్గడం అంత మంచిది కాదని ఎన్నో అధ్యయనాలు చెబుతున్నాయి.  పిల్లల్లో నిద్రపోతున్నప్పుడు ఏం జరుగుతుందంటే...  పిల్లల్లో నిద్ర సమయంలో ఎన్నో కీలకమైన జీవక్రియలు జరుగుతుంటాయి. దాంతో నిద్ర వారికి ఎన్నో రకాల ఆరోగ్య ప్రయోజనాలను ఇస్తుంది. టీనేజ్‌లో ఉండే పిల్లల్లో అప్పుడప్పుడే యుక్తవయసులోకి వస్తుండటంతో వారిలో ఎన్నో రకాల హార్మోన్లు స్రవిస్తుంటాయి. ఈ హార్మోన్ల సమతౌల్యతకు నిద్ర బాగా దోహదం చేస్తుంది. నిద్రలేమితో హార్మోన్ల సమతౌల్యత దెబ్బతింటుంది. దాంతో సాధారణ ఆరోగ్యం దెబ్బతినడం, రోగనిరోధక శక్తి లోపించడం జరుగుతుంది. అందుకే పిల్లల్లో నిద్ర సమస్యలు వస్తే, అవి పెద్దయ్యాక కూడా వారి సాధారణ ఆరోగ్యాన్ని ప్రభావితం చేస్తాయి.  రిపేర్ల ప్రక్రియ అంతా నిద్రలోనే : మనం నిద్రపోతున్న సమయంలో మన శరీరం తన ఒంట్లో అవసరమైన అన్ని రిపేర్లనూ చేపడుతుంది. అంటే మనం తగినంత నిద్రపోకుండా ఉంటే మనలోని రోజువారీ పనులు లేదా జీయక్రియల్లో దెబ్బతిన్న అంశాల రిపేర్లు అంత సమర్థంగా జరగవన్నమాట.  నిద్రపోతేనే ఎత్తు పెరిగేది: పిల్లల్లో ఎత్తు పెరిగేందుకు దోహదం చేసే హార్మోన్‌ నిద్రలోనే స్రవిస్తుంది. కాబట్టి పిల్లలు కంటి నిండా నిద్రపోతేనే బాగా ఎత్తు పెరగగలరు. ఒక వయసు దాటాక ఇదే గ్రోత్‌ హార్మోన్‌ కండరాలనూ బలపడేలా చేస్తుంది. అవి బలిష్టంగా అయ్యేలా చేస్తుంది. ఎముకలను గట్టిపరుస్తుంది. ఇక  పరీక్షలు రాసే మన పిల్లలంతా ఎదిగే వయసులో ఉండేవారే. ఏదో ఒకరోజో, రెండు రోజులో కాసేపు నిద్ర పోకపోతే దాని వల్ల జరిగే నష్టం పెద్దగా ఉండకపోవచ్చు. కానీ పరీక్షలు సాధారణంగా రెండు లేదా మూడు వారాల పాటు జరుగుతుంటాయి. అంతకాలం నిద్రకు దూరం కావడం అంటే మన ఎదుగుదలనూ మనమే చేజేతులారా దెబ్బతీసుకున్నట్టే.  చదివింది జ్ఞాపకం ఉంచుకోడానికి : పరీక్షల సమయంలో మనం చదివింది జ్ఞాపకం ఉంచుకోడానికి నిద్ర ఎంతగా దోహదం చేస్తుందో చూద్దాం. మనలో జ్ఞాపకం పెట్టుకునే ప్రక్రియ రెండు రకాలుగా జరుగుతుంది. మొదటిదాన్ని షార్ట్‌ టర్మ్‌ మెమరీ అంటారు. మనం ఏదైనా చదవగానే మనకు అర్థమైనదంతా తిరిగి చెప్పాలంటే చెప్పగలం. కానీ కొంతకాలం తర్వాత దాన్ని మరచిపోవచ్చు. మళ్లీ చదివితే తప్ప అది గుర్తు రాదు. ఏదైనా చదివింది చాలాకాలం గుర్తుండాలంటే అది జ్ఞాపకం పెట్టుకునే ప్రక్రియలో రెండోదైన శాశ్వత జ్ఞాపకం (లాంగ్‌ టర్మ్‌ మెమరీ)లోకి వెళ్లాలి. ఇలా మనం గుర్తుపెట్టుకోవాలనుకున్న అంశం... షార్ట్‌ టర్మ్‌ మెమరీ నుంచి లాంగ్‌ టర్మ్‌ మెమరీలోకి వెళ్లే ప్రక్రియ నిద్రలోనే జరుగుతుంది. అందుకే పరీక్షల కారణంగా రాత్రిపూట ఏదైనా చదువుకోవాలనుకుంటే ఆ వ్యవధి రాత్రి ఒక గంట ఆలస్యంగా పడుకోవడమో, ఉదయం ఒక గంట ముందుగా నిద్రలేచి ఆ సమయాన్ని చదువుకు వాడకోవడమో మంచిది. అంతకు మించి నిద్రను దూరం చేసుకోవడం పిల్లలకు మంచిది కాదు.  నిద్రపోకుండా చదివితే కీడే ఎక్కువ : నిద్రపోకుండా చదువుకోవడం ఎందుకు మంచిది కాదో చెప్పడానికి ఎన్నో అధ్యయనాలున్నాయి. పరీక్షల పేరుతో నిద్రపోకుండా ఉండటం వల్ల జరిగే అనర్థాల్లో కొన్ని ఇవి...  నేర్చుకునే శక్తి తగ్గుతుంది : íపిల్లలు కంటినిండా నిద్రపోకపోతే వారిలో నేర్చుకునే శక్తి మందగిస్తుంది. అంతేకాదు... వారి ఏకాగ్రత సైతం తగ్గుతుంది. చురుకుదనం లోపిస్తుంది. ఏదైనా అంశం మీద దృష్టి కేంద్రీకరించే శక్తి, రీజనింగ్‌ పవర్, సమస్యను పరిష్కరించే నైపుణ్యాలు బాగా తగ్గుతాయి. పిల్లలు మందకొడిగా అయిపోతారు.  పరీక్షల సమయంలో పైన పేర్కొన్న అంశాలు  ఎంత అవసరమో తెలియంది కాదు. అందుకే చదువుకునే సమయం కాస్త తగ్గినా పర్లేదుగానీ... చిన్నారుల నిద్ర సమయం మాత్రం తగ్గనివ్వకూడదు. పిల్లల మూడ్స్‌కు అంతరాయం : నిద్రలేమితో బాధపడేవారి పిల్లల మూడ్స్‌ తీవ్రంగా ప్రభావితమయ్యే అవకాశం ఉంది. కొద్దిపాటి అంశాలకే తీవ్రంగా స్పందించడం, చిన్న చిన్న అంశాలకే చికాకు పడటం వంటి ఎక్స్‌ట్రీమ్‌ మూడ్స్‌ ప్రదర్శిస్తుంటారు. అదే బాగా నిద్రపోయిన వారు  కాస్త స్థిమితంగా ఉంటారని అధ్యయనవేత్తలు తెలుసుకున్నారు. పిల్లలు పరీక్షలు బాగా రాయడానికి వాళ్ల మూడ్స్‌ కూడా బాగుండటం చాలా అవసరమన్నది తెలిసిందే కదా.  పదాల కోసం తడుముకోవడం : ఇక నిద్ర కోసం జరిగిన మరో పరిశోధనలో వెల్లడైన వివరాలివి... క్రితం రాత్రి నిద్రలేమితో బాధపడ్డవారూ, కంటినిండా నిద్రపోయిన వారు... ఇలా రెండు విభాగాలను తీసుకొని ఒక అధ్యయనం నిర్వహించారు. నిద్రలేమితో బాధపడ్డవారు సరిగా కమ్యూనికేట్‌ చేయలేకపోయినట్లు, ఏదైనా రంగులను గుర్తించి, వాటికి అనుగుణంగా స్పందించడంలో కొద్దిగా ఆలస్యం జరిగినట్లు, మాట్లాడే సమయంలో పదాల కోసం తడుముకున్నట్లు తెలుస్తోంది. అదే బాగా నిద్రపోయిన వారిలో ఈ సమస్య ఎదురుకాలేదు. పైగా నిద్రలేమితో ఉన్న వారిలో తీవ్రమైన మానసిక ఒత్తిడి ఉన్నట్లు కూడా అధ్యయనవేత్తలు గుర్తించారు. పరీక్షల కోసం తయారయ్యే పిల్లలకు పదసంపద (వకాబ్యులరీ) ఎంత అవసరమో మనకు తెలియంది కాదు. చదివిన అంశాలను పరీక్షల్లో రాసే సమయంలో వారికి పదాలు (వకాబ్యులరీ) వెంట వెంటనే తడుతూ ఉండాలి. అలా తట్టాలంటే మంచి నిద్ర ఉండాల్సిందే. ఒకటీ రెండూ కాకుండా... ఈ విషయాలన్నీ నిద్ర గురించి వివిధ ప్రతిష్ఠాత్మక సంస్థలు జరిపిన దాదాపు 70 అధ్యయనాల్లోనూ ఇదే తేలింది. పరీక్షల సమయంలో నిద్ర మానేసి చదవడం అంత శ్రేయస్కరం కాదని ఇటు పిల్లలూ, అటు పెద్దలూ గుర్తించాలి. పరీక్షల సమయంలో నిద్రను సమన్వయించుకోవడానికి ఈ కథనంలో పేర్కొన్న జాగ్రత్తలను తీసుకుంటూ  కనీసం ఎనిమిది గంటలు నిద్రపోండి. మిగతా పదహారు గంటలు చదువుకోసం కేటాయించవచ్చు. అలా కుదరకపోతే మీ రాత్రి నిద్రను ఆరుగంటల కంటే ఎట్టిపరిస్థితుల్లో తగ్గనివ్వవద్దు. అది మీ చదువుకు మేలు చేకూర్చకపోగా... మీకు (పిల్లలకు) కలిగే నష్టమే ఎక్కువ అని గుర్తుంచుకోండి.  పరీక్షల సమయంలో మీ పడక, నిద్ర ఎలా ఉండాలంటే...  చదివే ప్రదేశం ప్రకాశవంతంగా ఉండాలి: కొంతమంది పిల్లలు చదివేదానిపై బాగా దృష్టి కేంద్రీకరించడం కోసం టేబుల్‌ లైట్‌ మాత్రమే వేసి, గదంతా చీకటిగా ఉంచుతారు. చదువు ఒంటబట్టడానికి ఈ తరహా వాతావరణం సరికాదు. మీరు చదివే గదంతా వెలుతురు పరచుకుని ఉన్నప్పుడే చదువు బాగా మనసుకెక్కుతుందని గుర్తుంచుకోండి. పడక దీనికి భిన్నంగా ఉండాలి. మీరు పడుకునే చోట మసక వెలుతురుండాలి. మీరు చదివే గది దేదీప్యమానంగా ఉండాలి.  మీ పడక పడుకోవడం కోసమే: కొంతమంది పిల్లలు పడకపై పడుకొని చదువుతుంటారు. నిజానికి కూర్చొని చదవడమే మంచిది. బెడ్‌పై చదవడం, ల్యాప్‌టాప్‌ బ్రౌజింగ్‌ చేయడం, సెల్‌ఫోన్‌ చూసుకోవడం.. ఇలాంటి పనులేవీ చేయకండి. చదవడం అన్నది డెస్క్‌ దగ్గర. పడుకోవడం మాత్రమే బెడ్‌ మీద. పడకగది చీకటిగా ఉంటేనే మెదడులో మెలటోనిన్‌ అనే రసాయనం స్రవిస్తుంది. నిద్రపట్టడానికి ఈ రసాయనమే దోహదపడుతుంది.   నిద్రకు రెండు గంటల ముందే భోజనం : మీరు పరీక్షలకు చదువుతున్నా లేదా మామూలు సమయంలోనైనా... మీరు పడకకు ఉపక్రమించడానికి కనీసం రెండు గంటల ముందే భోజనం చేయడం మంచి అలవాటు. ఇలా కుదరకపోతే కనీసం గంట ముందన్నా భోజనం పూర్తి చేయండి. హెవీ మీల్‌ తినేసి, అప్పుడు మీరు చదువుకోడానికి కూర్చున్నా అది కునికిపాట్లకు దారితీస్తుంది తప్ప  ఏకాగ్రత కుదరదు. రోజూ అదే వేళకు... ‘అర్లీ టు బెడ్‌.. అర్లీ టు రైజ్‌’ అని వాడుక. అంటే పెందలాడే పడుకొని, పెందలాడే నిద్రలేవడం మంచి అలవాటని అర్థం. పరీక్షలున్నా లేకపోయినా... వేరే పనులున్నా... సెలవుల సమయమైనా, హాలిడే ఉన్నా ఈ అలవాటు తప్పనివారిలో ఏకాగ్రత, చదివింది అర్థం చేసుకునే శక్తి ఎక్కువ అని అనేక అధ్యయనాల్లో తేలింది.  నీళ్లు ఎక్కువగా తాగండి : సాధారణంగా మనల్ని ఆరోగ్యంగా ఉంచుకోడానికి రోజులో కనీసం మూడు నుంచి నాలుగు లీటర్ల నీళ్లు తాగడం మంచి అలవాటన్నది తెలిసిందే. అయితే పరీక్షల సమయంలో, బాగా చదివే సమయంలో నీళ్లు ఎక్కువగా తాగే అలవాటు పిల్లల్ని మరింత చురుగ్గా ఉండేలా చేస్తుంది. శరీరంలోని మిగతా అవయవాలతో పాటు మెదడుకూ మంచి హైడ్రేషన్‌ ఉండటం వల్ల చదివింది గుర్తుంచుకునే శక్తి పెరుగుతుంది. మరిన్ని సార్లు మూత్రవిసర్జనకు లేవాల్సిరావడం కూడా వారిని చురుగ్గా ఉండేలా చేస్తుంది.  మధ్యాహ్నం పూట ఓ పవర్‌ న్యాప్‌ : పరీక్షలకు చదివే సమయంలో రాత్రి నిద్రపోని పిల్లలు మధ్యాహ్నం పూట ఒక అరగంట సేపు నిద్రపోవడం మంచిది.ఈ పవర్‌న్యాప్‌ వారిలో మరింత శక్తిని పెంచుతుంది. అయితే ఈ పగటి నిద్ర కేవలం అరగంటకు మాత్రమే పరిమితం కావాలి. మరీ ఎక్కువసేపు నిద్రపోతే అది రాత్రి మళ్లీ నిద్రలేమికి దారితీయవచ్చు. దాంతో మర్నాడు పగటిపూట మందకొడిగా, చికాకుగా, నిస్సత్తువగా ఉండవచ్చు. అందుకే పవర్‌న్యాప్‌ అన్నది కేవలం చదివే పవర్‌ను పెంచేలా ఉండాలి. అది అరగంటకు మించకూడదు. రాత్రి కష్టమైన టాపిక్స్‌ చదవవద్దు : మీకు కష్టం అనిపించినవీ, కఠినమైనవీ రాత్రిపూట చదవకండి. కేవలం మననం చేసుకునేవీ, మనసులో గుర్తుండిపోయేలా చేసుకునేందుకు చదివేవి మాత్రమే రాత్రిపూట చదవండి. ఒక్కోసారి అలా చదివే సమయంలో అది రాత్రి నిద్రలేమికి దారితీయవచ్చు. కాబట్టి కఠినమైనవీ, టఫ్‌ సబ్జెక్టులను పగటివేళే చదవండి.  లెక్కలూ... రీజనింగ్‌ కోసం నిద్ర అవసరం ఎంతంటే... విక్టోరియా (ఆస్ట్రేలియా)లోని ప్రవుుఖ పిల్లల పరిశోధన సంస్థ ‘వుర్డోక్‌ చిల్డ్రెన్స్‌ రీసెర్చ్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌’కు చెందిన ఓ అధ్యయన బృందం 4500 వుంది పిల్లలపై ఓ అధ్యయనం నిర్వహించింది. ఈ అధ్యయనంలో నిద్రసమస్యలు ఉన్న పిల్లల కంటే... రాత్రి బాగా నిద్రపోయిన పిల్లలు క్లాస్‌రూమ్‌లో మిగతా పిల్లలు తవు టీచర్లతో వ్యవహరించేటప్పుడూ, లెక్కలు చేసేటప్పుడూ మెరుగ్గా వ్యవహరిస్తున్నట్లు తేలింది. అంటే రీజనింగ్‌తో వ్యవహారాలను సమర్థంగా నెరపడానికీ, మ్యాథ్స్‌ బాగా చేయడానికి కూడా కంటినిండా నిద్రపోవడం అన్నది బాగా ఉపకరిస్తుంది. ‘‘నిద్ర సవుస్యలు ఉన్న పిల్లల్లో ఏదైనా ఆరోగ్య సవుస్య వస్తే– అది తగ్గే తీరు, కోలుకునే వ్యవధి వంటివి మిగతా పిల్లల కంటే కాస్తంత తక్కువే. అదేగానీ పిల్లలకు సరిపోయినంత నిద్ర ఉంటే వాళ్లలో దృష్టి కేంద్రీకరణ శక్తి (కాన్‌సస్‌ట్రేషన్‌) కూడా ఎక్కువ. అంతేకాదు– సవుస్యలను పరిష్కరించే (ప్రాబ్లమ్‌ సాల్వింగ్‌) శక్తి కూడా అధికం. పైగా వర్క్‌లోడ్‌ తీసుకునే సావుర్థ్యం కూడా పెరుగుతుంది’’ అన్నది ఈ అధ్యయన బృందానికి నేతృత్వం వహించిన జాన్‌ క్వాష్‌ చెబుతున్న మాట.  డాక్టర్‌ రమణ ప్రసాద్‌ కన్సల్టెంట్‌ స్లీప్‌ స్పెషలిస్ట్‌ అండ్‌  పల్మునాలజిస్ట్, కిమ్స్‌ హాస్పిటల్స్, సికింద్రాబాద్‌  

లండన్‌ : వయసు పెరిగే కొద్దీ మతిమరుపు పెరగడం సహజం. అయితే వ్యాయామంతో మెరుగైన జ్ఞాపకశక్తిని సొంతం చేసుకోవచ్చని తాజా అథ్యయనం వెల్లడించింది. ఫిట్‌నెస్‌ కొరవడటమే మతిమరుపుకు కారణమని పరిశోధకులు గుర్తించారు. ఆరోగ్యకరంగా ధృడంగా ఉన్న వృద్ధుల్లో మతిమరుపు ఛాయలే కనిపించలేదని పరిశోధకులు తేల్చారు. దశాబ్ధాల కిందటి విషయాలను సైతం వారు అలవోకగా చెప్పారని అథ్యయనంలో గుర్తించామని తెలిపారు. శారీరక ఫిట్‌నెస్‌ మెరుగైతే మానసిక ఆరోగ్యం కూడా చక్కడా ఉంటుందని అథ్యయనం‍లో గుర్తించారు. సైంటిఫిక్‌ రిపోర్ట్స్‌లో ప్రచురితమైన ఈ పరిశోధన శారీరక ఆరోగ్యానికి ఫిట్‌నెస్‌ ప్రాధాన్యత, ఏరోబిక్‌ ఫిట్‌నెస్‌కు గుండె ఆరోగ్యానికి ఉన్న సంబంధాన్ని పరిశీలించారు. వృద్ధుల శారీరక పటుత్వం ఎంత అధికంగా ఉంటే వారిలో జ్ఞాపకశక్తి అంత మోతాదులో ఉన్నట్టు తమ పరిశోధనలో వెల్లడైందని అథ్యయన రచయిత, యూనివర్సిటీ ఆఫ్‌ బర్మింగ్‌హామ్‌ స్కూల్‌ ఆఫ్‌ సైకాలజీకి చెందిన రచయిత డాక్టర్‌ కట్రిన​ సెగార్ట్‌ చెప్పారు.   

టొరంటో: ప్రతిరోజూ వ్యాయామం చేయడం వల్ల మంచి ఆరోగ్యంతోపాటు నిత్య నూతనంగా, యవ్వనంగా ఉంటామని మన అందరికీ తెలుసు. అయితే అధికశ్రమతో కూడిన వ్యాయామం చేయడం వల్ల జ్ఞాపక శక్తి కూడా పెరుగుతుందని కాగ్నిటివ్‌ న్యూరోసైన్స్‌ అధ్యయనంలో వెల్లడైంది. ప్రస్తుతం ప్రపంచవ్యాప్తంగా చాలా మందికి వయసు పెరిగేకొద్దీ జ్ఞాపక శక్తి తగ్గిపోయి డిమెన్షియా, అల్జీమర్స్‌ వంటి వ్యాధుల బారిన పడుతున్నారు. అంతేకాకుండా చిన్నపిల్లలు, యువతను సైతం ఈ మతిమరపు వ్యాధులు వదలడం లేదు. అయితే ఈ మతిమరపునకు విరుగుడు చెమటలు కక్కేలా వ్యాయామం చేయడమేనంటున్నారు కెనడా పరిశోధకులు. పరిశోధనలో భాగంగా వారు ఆరు వారాల పాటు ప్రతిరోజూ వ్యాయామం చేసిన 95 మందిపై అధ్యయనం చేశారు. అనంతరం వారికి ప్రజ్ఞా పరీక్షలు నిర్వహించారు. వారిలో శిక్షణకు ముందుకంటే అధికంగా ప్రజ్ఞా శక్తి పెరిగినట్లు గుర్తించారు. వారి మతిమరపు ఇంత తొందరగా తగ్గడానికి కారణం తీవ్రశ్రమతో కూడిన వ్యాయామం చేయడమేనని తేల్చారు. వ్యాయామం కారణంగా వారి మెదడులో ఓ ప్రోటీన్‌ అధికంగా ఉత్పత్తి కావడాన్ని గమనించామని, దీని వల్ల మెదడులోని కణాలు చురుకుగా వ్యవహరించి, వారి ప్రజ్ఞాశక్తిని పెంపొందించాయని చెప్పారు. 


 తాళాలు మర్చిపోయి వెళ్లడం, హడావుడిగా మెట్లెక్కి పైకిళ్లి.. అసలు దేనికోసం వెళ్లామో మర్చిపోవడం, మన ఏటీఎమ్ కార్డ్ పిన్ నంబర్ మనకే గుర్తురాకపోవడం.. ఇలాంటివన్నీ మనకి మాత్రమే జరుగుతాయనుకుంటే పొరపాటే. ప్రతి నలభై మందిలో ఒకరు మతిమరుపు బాధితులే. అయితే వారంతా మధ్యవయస్కులో లేక వయసుమళ్లినవారో అయి ఉంటే సహజమేలే అని సరిపుచ్చుకోవచ్చు.. కానీ వారంతా యువసేనే.. ఉడుకు రక్తమే!
 
 ఇరవైల్లో అరవైల లక్షణాలకు కారణం మన అలవాట్లే. మల్టీటాస్కింగ్ అని ఫీలవుతూ మనం చేస్తున్న కొన్నిపనులే మనల్ని 'భలే భలే మగాడివోయ్' సినిమాలో హీరోకి సోదర సోదరీమణులను చేస్తుంది. అరే.. మన మల్టీటాస్కింగ్ ఏంటో కూడా మర్చిపోయారా! అదేనండీ.. టీవీ చూస్తూ ఫోన్ లో చాటింగ్ చేయడం, కంప్యూటర్ ఆపరేట్ చేస్తూ ఫోన్లో మాట్లాడ్డం, ఫోన్ ను..టీవీను..కంప్యూటర్ను ఏకకాలంలో దడదడలాడించడం మన యూత్కి మాత్రమే తెలిసిన విద్య కదా. ఇప్పుడదే మన మెదడు పనితీరుని మందగించేలా చేస్తుందని జీర్ణించుకోవడం కాస్త కష్టమైన విషయమే.
 
 మనిషి మెదడు పని తీరు ఎప్పుడూ ఒకేలా ఉండదు. వయసుతోపాటు మారుతూ ఉంటుంది. అయితే మెదడు బాగా చురుగ్గా పనిచేసేది మాత్రం యవ్వనంలోనే. 20-25 మధ్య వయసులో ఉన్న యువతరానికి దేన్నైనా ఇట్టే గ్రహించే శక్తి, గ్రహించినదాన్ని జ్ఞాపకముంచుకునే శక్తి ఎక్కువ. కానీ ఇప్పుడదంతా ఒకప్పటిమాట. మన తండ్రులు,తాతలు యువకులుగా ఉన్నప్పటిమాట. జ్ఞాపకశక్తితో సహా ఇప్పుడంతా ఇన్స్టంటే!
 
 ప్రతి చిన్న విషయానికి టెక్నాలజీ మీద ఆధారపడే ఈ రోజుల్లో..  మొబైల్ ఫోన్స్, కంప్యూటర్స్.. ఇంకా ఇతర గ్యాడ్జెట్లు ఒకేసారి వినియోగించడం వల్లే అసలు సమస్య మొదలౌతుంది. కాలిఫోర్నియాలోని ఓ యూనివర్సిటీ అధ్యయనం ప్రకారం.. ఒకేసారి ఇన్ని పనుల భారం మొదడు మీద పడడం, దేనిమీదా మనకి సరైన ఏకాగ్రత లేకపోవడంతో మొత్తానికి అది అన్నీ మర్చిపోయేలా మనమే చేస్తున్నాం అనేది సారాంశం. ఒకే సమయంలో రకరకాల పనుల మీద ధ్యాసపెట్టడం వల్ల మన మెదడులో కొత్త జ్ఞాపకాలను భద్రపరచుకునే భాగం నిరుపయోగం అవుతుంది. మొదడు సంపూర్ణంగా దేన్నీ గుర్తుంచుకోలేకపోతుంది. ఫలితంగా యవ్వనంలోనే జ్ఞాపకశక్తి విషయంలో ఇబ్బందులు ఎదుర్కోక తప్పడం లేదు.