డిపాజిట్‌దార్లు ఆన్‌లైన్‌లో తమ క్లెయిమ్‌ స్టేటస్‌ను తెలుసుకునేలా డీఐసీజీసీ ఏర్పాట్లు చేసింది. అందులో భాగంగా డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ అండ్‌ క్రెడిట్‌ గ్యారెంటీ కార్పొరేషన్‌ (డీఐసీజీసీ) ఆన్‌లైన్‌ టూల్‌ ‘దావా సూచక్‌’ను అందుబాటులోకి తీసుకొచ్చింది. దీని ద్వారా ఖాతాదారులు తమ డిపాజిట్ల క్లెయిమ్‌ పరిస్థితిని తెలుసుకోవచ్చు. వినియోగదారులకు మెరుగైన సేవలందించేందుకే ఈ ‘దావా సూచక్‌’ను అందుబాటులోకి తీసుకొచ్చినట్లు డీఐసీజీసీ తెలిపింది.బ్యాంక్‌లో నమోదైన మొబైల్‌ నంబరు ద్వారా ఖాతాదారులు దావా సూచక్‌లోని సమాచారాన్ని తెలుసుకోవచ్చు. అయితే 2024 ఏప్రిల్‌ 1 తర్వాత చేసిన క్లెయిమ్‌ల వివరాలు మాత్రమే ఈ టూల్‌ ద్వారా తెలుసుకునేందుకు వీలుందని డీఐసీజీసీ పేర్కొంది. సంస్థలు(ఇన్‌స్టిట్యూషన్స్‌) చేసే డిపాజిట్లు మినహా ఇతర అన్నిరకాల క్లెయిమ్‌లను ఈ వెబ్‌సైట్‌లో తెలుసుకోవచ్చు. ప్రస్తుతం డిపాజిట్లపై రూ.5 లక్షల వరకు బీమా సదుపాయం ఉంది. అంటే ఉదాహరణకు ఏదైనా బ్యాంకులోగానీ, ఎన్‌బీఎఫ్‌సీలోగానీ రూ.5 లక్షల వరకు డిపాజిట్‌ చేస్తే ఆ డబ్బుకు బీమా ఉంటుంది. ఒకవేళ ఏదైనా కారణాల వల్ల బ్యాంక్‌ డీఫాల్ట్‌ అయితే రూ.5 లక్షలకంటే ఎక్కువ డిపాజిట్‌ చేసినా రూ.5 లక్షలు మాత్రం కచ్చితంగా చెల్లిస్తారు.ఇదీ చదవండి: పెరిగిన ట్రక్‌ అద్దెలుదేశంలోని మొత్తం డిపాజిట్లలో 97.8 శాతం ఖాతాలు పూర్తిగా బీమా పరిధిలో ఉన్నాయని డీఐసీజీసీ తెలిపింది. అంటే ఈ మొత్తాలు రూ.5 లక్షల వరకే ఉన్నవి. మరో 2.2 శాతం రూ.5 లక్షలకు మించిన డిపాజిట్లు. వీటిల్లో ఎంత మొత్తం ఉన్నా రూ.5 లక్షల వరకు బీమా ఉంటుంది. 1962లో ఈ బీమా రూ.1,500గా ఉండేది. దాన్ని ఫిబ్రవరి 04, 2020 వరకు ఆరుసార్లు సవరించి రూ.5 లక్షలకు పెంచారు. 2023లో డీఐసీజీసీ రూ.1,432 కోట్ల క్లెయిమ్‌లను పరిష్కరించింది.

ముంబై: డిపాజిట్‌ బీమా పథకం గురించి అవగాహన కల్పించే ఉద్దేశ్యంతో ఆగస్టు 31లోగా తమ వెబ్‌సైట్‌లు అలాగే ఇంటర్నెట్‌ బ్యాంకింగ్‌ పోర్టల్‌లలో తన లోగో, క్యూఆర్‌ కోడ్‌ను ప్రముఖంగా ప్రదర్శించాలని ఆర్‌బీఐ అనుబంధ విభాగం– డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ అండ్‌ క్రెడిట్‌ గ్యారెంటీ కార్పొరేషన్‌ (డీఐసీజీసీ) అన్ని బ్యాంకులను  కోరింది. బ్యాంకుల్లో రూ.5 లక్షల వరకు డిపాజిట్లకు డీఐసీజీసీ ద్వారా బీమా కవరేజ్‌ ఉంటుంది. ఈ బీమా పథకం వాణిజ్య బ్యాంకులుసహా లోకల్‌ ఏరియా బ్యాంకులు (ఎల్‌ఏబీ), చెల్లింపుల బ్యాంకులు (పీబీ), చిన్న ఆర్థిక బ్యాంకులు (ఎస్‌ఎఫ్‌బీ), ప్రాంతీయ గ్రామీణ బ్యాంకులు (ఆర్‌ఆర్‌బీ) సహకార బ్యాంకులలో డిపాజిట్లకు వర్తిస్తుంది. ఆర్‌బీఐ సంప్రదింపులతో తాజా సూచనలు చేస్తున్నట్లు  డీఐసీజీసీ సర్కులర్‌ వివరించింది.   ఎందుకంటే... ► చిన్న డిపాజిటర్ల ప్రయోజనాలను పరిరక్షించడంలో, బ్యాంకింగ్‌ వ్యవస్థపై విశ్వాసాన్ని పటిష్టం చేయడంలో, ఆర్థిక స్థిరత్వాన్ని కొనసాగించడంలో డిపాజిట్‌ బీమా ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తుందని రిజర్వ్‌ బ్యాంక్‌ అనుబంధ సంస్థ ఒక సర్క్యులర్‌లో పేర్కొంది. ఈ నేపథ్యంలో డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ గురించి అవగాహన పెంపొందించాల్సిన అవసరం ఎంతో ఉందని వివరించింది.   ► లోగో, క్యూర్‌ కోడ్‌ ప్రదర్శన వల్ల డీఐసీజీసీ డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ స్కీమ్‌ పరిధిలోకి వచ్చే బ్యాంకులను కస్టమర్‌ సులభంగా గుర్తించడానికి వీలవుతుందని, అలాగే డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌కు సంబంధించిన సమాచారం సకాలంలో వారు పొందగలుగుతారని  తెలిపింది.   బీమా కవరేజ్‌ బ్యాంకులు 2,027 డీఐసీజీసీ నమోదిత బీమా బ్యాంకుల సంఖ్య 2023 మార్చి 31 నాటికి 2,027. ఇందులో 140 వాణిజ్య బ్యాంకులు ఉన్నాయి. 43 ఆర్‌ఆర్‌బీలు, రెండు ఎల్‌ఏబీలు, ఆరు పీబీలు, 12 ఎస్‌ఎఫ్‌బీలు, 1,887 సహకార బ్యాంకులు కూడా ఉన్నాయి. తాజా సమాచారం ప్రకారం దేశంలోని బ్యాంకుల్లో డిపాజిట్‌ బీమా ప్రస్తుత పరిమితి రూ. 5 లక్షలు. ఇందుకు సంబంధించి కవరవుతున్న ఖాతాల సంఖ్య 2023 మార్చి 31 నాటికి 294.5 కోట్లు. బీమా కవరవుతున్న డిపాజిట్ల విలువ రూ.83,89,470 కోట్లు.

న్యూఢిల్లీ: నిధుల సంక్షోభం ఎదుర్కొంటున్న 16 కోపరేటివ్‌ బ్యాంకు కస్టమర్లు.. ఒక్కొక్కరికి డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ అండ్‌ క్రెడిట్‌ గ్యారంటీ కార్పొరేషన్‌ (డీఐసీజీసీ) కింద గరిష్టంగా రూ.5 లక్షల వరకు దక్కనుంది. డీఐసీజీసీ 21 బ్యాంకులతో ఒక జాబితాను రూపొందించగా.. పంజాబ్‌ అండ్‌ మహారాష్ట్ర కోపరేటివ్‌ బ్యాంకు (పీఎంసీ బ్యాంకు) సహా ఐదు బ్యాంకులను ఈ పథకం కింద మినహాయించింది. డీఐసీజీసీ కింద బ్యాంకులు సంక్షోభం పాలైతే.. డిపాజిట్‌ దారునకు గరిష్టంగా రూ.5లక్షలు పరిహారం చెల్లించే బిల్లుకు పార్లమెంటు ఈ ఏడాది ఆగస్ట్‌లో ఆమోదం తెలుపగా.. సెప్టెంబర్‌ 1న ప్రభుత్వం నోటిఫై చేసింది.

ముంబై: డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ మరియు క్రెడిట్‌ గ్యారెంటీ కార్పొరేషన్‌ చట్ట సవరణ ప్రకారం 90 రోజుల్లోపు రూ. 5,00,000 చెల్లింపులకు అర్హత కలిగిన ఖాతా దారుల జాబితాను రూపొందించాలని మారటోరియంలో ఉన్న 21 సహకార బ్యాంకులను  డీఐసీజీసీ ఆదేశించింది. అక్టోబర్‌ 15లోపు క్లయిమ్‌ జాబితా సిద్ధం కావాలని స్పష్టం చేసింది. దీనిలో పీఎంసీ బ్యాంక్‌ కూడా ఒకటి.   మారటోరియంలో ఉన్న 21 బ్యాంకుల్లో 11 మహారాష్ట్రవికాగా, ఐదు కర్ణాటక రాష్ట్రానికి చెందినవి. ఉత్తరప్రదేశ్, మధ్యప్రదేశ్, పంజాబ్, కేరళ, రాజస్తాన్‌లకు చెందిన ఒక్కొక్క బ్యాంక్‌ ఉన్నాయి.

న్యూఢిల్లీ: నిధుల సంక్షోభాల్లో చిక్కుకున్న బ్యాంకు డిపాజిటర్లకు గరిష్టంగా రూ.5లక్షల వరకు బీమా సదుపాయం కల్పించే డీఐసీజీసీ సవరణ చట్టం సెప్టెంబర్‌ 1 నుంచి అమల్లోకి రానుంది. ఇది అమల్లోకి వచ్చిన తేదీ నుంచి 90 రోజుల్లోపు సంక్షోభాల్లోని బ్యాంకు డిపాజిటర్లకు చెల్లింపులు ప్రారంభమవుతాయి.  డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ అండ్‌ క్రెడిట్‌ గ్యారంటీ కార్పొరేషన్‌ (డీఐసీజీసీ) చట్టానికి చేసిన సవరణలను కేంద్ర సర్కారు సోమవారం నోటిఫై చేసింది. ఈ నెల మొదట్లో డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ అండ్‌ క్రెడిట్‌ గ్యారంటీ కార్పొరేషన్‌ (సవరణ) బిల్లు 2021కి పార్లమెంటు ఆమోదం తెలిపింది. దీంతో ఇప్పటికే డిపాజిట్ల కోసం ఎంతో కాలంగా వేచి చూస్తున్న పంజాబ్‌ అండ్‌ మహారాష్ట్ర కోపరేటివ్‌ బ్యాంకు (పీఎంసీ బ్యాంకు) డిపాజిటర్లకు ఊరట లభించనుంది.  ప్రస్తుతానికి బ్యాంకులు విఫలం అయితే డిపాజిట్లకు డీఐసీజీసీ కింద చెల్లింపులకు 8–10 ఏళ్ల సమయం తీసుకుంటోంది. బ్యాంకు డిపాజిటర్లకు గతంలో రూ.లక్ష వరకే బీమా సదుపాయం ఉండేది. పీఎంసీ బ్యాంకు, యస్‌ బ్యాంకు తదితర సంక్షోభాలతో బీమ సదుపాయాన్ని రూ.5లక్షలకు పెంచుతూ కేంద్ర సర్కారు గతేడాది నిర్ణయం తీసుకుంది. అంతేకాదు 2020 ఫిబ్రవరి 4 నుంచే పెంచిన కవరేజీ అమల్లోకి కూడా వచ్చింది. ఇందుకు సంబంధించి చట్టంలోనూ మార్పులను తీసుకొచ్చింది.     ‘‘మొదటి 45 రోజుల సమయంలో బ్యాంకు అన్ని ఖాతాల వివరాలను తీసుకోవాలి. ఈ సమయంలోనే డిపాజిట్‌ దారులు క్లెయిమ్‌ చేసుకోవాలి. తర్వాత ఈ వివరాలను డీఐసీజీసీకి పంపుతారు. 90వ రోజు నుంచి డిపాజిట్లకు చెల్లింపులు మొదలువతాయి’’ అని ఆర్థిక మంత్రి  సీతారామన్‌ తెలిపారు.     

న్యూఢిల్లీ: ఆర్థిక సంస్కరణల బాటలో కీలక చట్ట సవరణ బిల్లుకు బుధవారం కేంద్ర క్యాబినెట్‌ ఆమోదముద్ర వేసింది.  లిమిటెడ్‌ లయబిలిటీ పార్ట్‌నర్‌షిప్‌ (ఎల్‌ఎల్‌పీ) యాక్ట్‌ చట్ట సవరణలకు ఓకే చెప్పింది. ఇక బ్యాంకింగ్‌ డిపాజిటర్ల ప్రయోజనాలకు పెద్దపీట వేస్తూ, డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ అండ్‌ క్రెడిట్‌ గ్యారెంటీ కార్పొరేషన్‌ (డీఐసీజీసీ) యాక్ట్, 1961 సవరణకు కేంద్ర క్యాబినెట్‌ గ్రీన్‌ సిగ్నల్‌ ఇచ్చి ంది.  రెండు అంశాలనూ వేర్వేరుగా పరిశీలిస్తే... ఎల్‌ఎల్‌పీ యాక్ట్‌.. లిమిటెడ్‌ లయబిలిటీ పార్ట్‌నర్‌షిప్‌ (ఎల్‌ఎల్‌పీ) చట్టంలో అనేక నిబంధనలకు కాలం చెల్లింది. ఆయా నిబంధనల కింద ఏదైనా తప్పు జరిగితే నేరపూరితంగా పరిగణించడం జరుగుతోంది. ఇలాంటి ఇబ్బందిని తొలగించడమే (డీక్రిమినలైజ్‌) ఎల్‌ఎల్‌పీ యాక్ట్‌ చట్ట సవరణ ప్రధాన ఉద్దేశ్యం. దేశంలో ఎటువంటి ఇబ్బందీ లేకుండా వ్యాపార నిర్వహణకు (ఈజ్‌ ఆఫ్‌ డూయింగ్‌ బిజినెస్‌) ఎల్‌ఎల్‌పీ యాక్ట్‌లో పలు నిబంధనలను సవరించాలని పారిశ్రామిక వర్గాల నుంచి గత కొన్నేళ్లుగా డిమాండ్‌ ఉంది. ఈ చట్టం కింద నిబంధనలు పాటించడంలో విఫలమైన దాదాపు 2.30 లక్షల కంపెనీలు ప్రస్తుతం క్రిమినల్‌ చర్యలను ఎదుర్కొంటున్నాయి. కేంద్ర క్యాబినెట్‌ తాజా నిర్ణయం ఆయా కంపెనీలకు పెద్ద ఊరట. క్యాబినెట్‌ సమావేశం అనంతరం ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ మాట్లాడుతూ, తాజా ఆమోదాల వల్ల చట్టంలోని పీనల్‌ ప్రొవిజన్స్‌ (శిక్షకు సంబంధించిన నిబంధనలు) 22కు తగ్గిపోతాయని తెలిపారు. కాంపౌండబుల్‌ (నేరుగా కక్షి దారులు పరిష్కరించుకోదగినవి) నేరాలకు సంబంధించిన నిబంధనలు ఏడుకు, నాన్‌–కాంపౌండబుల్‌ నిబంధనలు మూడుకు తగ్గుతాయని పేర్కొన్నారు. ఇక ఇన్‌–హౌస్‌ అడ్జూడికేషన్‌ యంత్రాగం (ఐఏఎం) కింద పరిష్కరించుకోగలిగిన వివాదాల నిబంధనలు కేవలం 12గా ఉంటాయని పేర్కొన్నారు. ఎల్‌ఎల్‌పీ యాక్ట్‌ 81 సెక్షన్లు, 4 షెడ్యూళ్లను కలిగిఉంది. డీఐసీజీసీ చట్టం... ఒక బ్యాంకు మూతపడే సందర్భాల్లో ఆ బ్యాంకులో ఉన్న తన మొత్తం డిపాజిట్‌లో కేవలం లక్ష రూపాయలను మాత్రమే డిపాజిట్‌ దారుడు డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ అండ్‌ క్రెడిట్‌ గ్యారంటీ కార్పొరేషన్‌ (డీఐసీజీసీ) యాక్ట్‌ కింద తిరిగి పొందగలుగుతున్నాడు. అయితే ఈ కవరేజ్‌ని ఐదు రెట్లు అంటే రూ.5 లక్షలకు పెంచుతూ కేంద్రం నిర్ణయం తీసుకుంది. ఈ మేరకు డీఐసీజీసీ యాక్ట్, 1961ను సవరిస్తున్నట్లు 2021–22 వార్షిక బడ్జెట్‌ ప్రసంగంలో ఆర్థికమంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ ప్రకటించారు. ముఖ్యాంశాలను పరిశీలిస్తే... ► చట్ట సవరణ ప్రకారం, మారటోరియం కింద ఉన్న డిపాజిట్‌ సొమ్ములో 5 లక్షల వరకూ డిపాజిటర్‌ 90 రోజుల్లో పొందగలుగుతాడు.   ► పంజాబ్‌ అండ్‌ మహారాష్ట్ర సహకార బ్యాంక్‌ (పీఎంసీ), యస్‌ బ్యాంక్, లక్ష్మీ విలాస్‌ బ్యాంక్‌ తీవ్ర సంక్షోభంలో కూరుకుపోయి, డిపాజిటర్లు తీవ్ర ఇబ్బందుల్లో పడిన నేపథ్యంలో కేంద్రం డీఐసీజీసీ చట్ట సవరణ బిల్లు, 2021కు ఆమోదముద్ర వేసింది. ఈ బిల్లు ఆమోదం వేలాది మంది డిపాజిటర్లకు  ప్రయోజనం చేకూర్చనుంది.   ► ఈ బిల్లును వర్షాకాల సమావేశాల్లోనే  ప్రవేశపెట్టనున్నట్లు ఆర్థికశాఖ మంత్రి తెలిపారు.   ► నిజానికి ప్రస్తుతం ఉన్న నిబంధనల ప్రకారం, 5 లక్షల వరకూ డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ ఉంది. అయితే బ్యాంక్‌ లైసెన్స్‌ రద్దయి, లిక్విడేషన్‌ ప్రక్రియ ప్రారంభమైతేనే ఈ డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ అమల్లోకి వస్తుంది. ఇంకా చెప్పాలంటే  ఒత్తిడిలో ఉన్న బ్యాంక్‌ నుంచి తమ డబ్బు రాబట్టుకోడానికి దాదాపు 8 నుంచి 10 సంవత్సరాల కాలం పడుతోంది.    ► బ్యాంక్‌ డిపాజిటర్లకు బీమా కవరేజ్‌ అందించడానికి  ఆర్‌బీఐ అనుబంధ విభాగంగా డీఐసీజీసీ పనిచేస్తోంది. భారత్‌లో కార్యకలాపాలు నిర్వహిస్తున్న విదేశీ బ్యాంక్‌ బ్రాంచీలుసహా కమర్షియల్‌ బ్యాంకుల  సేవింగ్స్, ఫిక్స్‌డ్, కరెంట్, రికరింగ్‌ డిపాజిట్‌ హోల్డర్లందరికీ డీఐసీజీసీ కింద బీమా సదుపాయం లభిస్తుంది. ► తాజా సవరణ ప్రకారం అసలు, వడ్డీసహా గరిష్టంగా బ్యాంకుల్లో ప్రతి అకౌంట్‌ హోల్డర్‌ డిపాజిట్‌పై రూ.5 లక్షల వరకూ బీమా కవరేజ్‌ ఉంటుంది. అంటే వివిధ బ్యాంకుల్లో డిపాజిట్లు ఐదు లక్షలకుపైబడి ఉన్నా... మొత్తంగా ఐదు లక్షల వరకే బీమా లభిస్తుంది.   ► తాజా క్యాబినెట్‌ నిర్ణయంతో దేశంలోని దాదాపు 98.3% డిపాజిట్‌ అకౌంట్లకు పూర్తి ఇన్సూరెన్స్‌ కవరేజ్‌ లభిస్తుంది. విలువలో చూస్తే 50.9% డిపాజిట్ల విలువకు కవరేజ్‌ లభిస్తుంది. ఆర్థిక మంత్రి తెలిపిన సమాచారం ప్రకారం, అంతర్జాతీయంగా చూస్తే, ఆయా అంశాల్లో భారత్‌ మెరుగైన పరిస్థితిలో ఉంది.  అంతర్జాతీయంగా 80 శాతం డిపాజిట్‌ అకౌంట్లకే కవరేజ్‌ లభిస్తుంటే, విలువలో ఈ కవరేజ్‌ 20 నుంచి 30%గా ఉంది. ► ప్రస్తుతం రూ.100 డిపాజిట్‌కు ప్రతి బ్యాంక్‌ 10 పైసలు ఇన్సూరెన్స్‌ ప్రీమియం చెల్లిస్తుండగా, దీనిని 12 పైసలకు పెంచుతున్నట్లు ఆర్థికమంత్రి తెలిపారు.   ► 2020 ఫిబ్రవరి 4వ తేదీ నుంచీ రూ. 5 లక్షల వరకూ డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ కవరేజ్‌ అమలు జరుగుతుందని మంత్రి వివరించారు.

బ్యాంకు ఖాతాదారులకు కేంద్రం శుభవార్త అందించింది. డిపాజిట్ ఇన్స్యూరెన్స్ క్రెడిట్ గ్యారెంటీ కార్పొరేషన్(డీఐసీజీసీ) 1961 చట్ట సవరణలకు నేడు కేంద్ర మంత్రివర్గం ఆమోదం తెలిపింది. కేంద్ర మంత్రివర్గం డీఐసీజీసీ బిల్లు 2021ను ఆమోదించిన విషయాన్ని ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ మీడియా ప్రతినిధులతో చెప్పారు. బ్యాంకులపై మారటోరియం విధించిన 90 రోజుల్లోగా ఖాతాదారులు తమ డిపాజిట్లపై ₹ 5 లక్షల వరకు బీమా పొందవచ్చు అని అన్నారు. రిజర్వ్‌ బ్యాంక్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా(ఆర్‌బీఐ) మారటోరియం విధించిన కూడా బ్యాంకు ఖాతాదారులకు డిపాజిట్‌ బీమా వర్తిస్తుందని కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి స్పష్టం చేశారు.  భారతదేశంలోని విదేశీ బ్యాంకు శాఖలు కూడా దీని పరిధిలోకి వస్తాయని ఆమె అన్నారు. తాజా చట్టం వల్ల 98.3 శాతం బ్యాంకు ఖాతాదారులు ఊరట కలుగుతుందని సీతారామన్ తెలిపారు. "సాధారణంగా, బీమా కింద డబ్బు పొందడానికి పూర్తి లిక్విడేషన్ తర్వాత ఎనిమిది నుంచి 10 సంవత్సరాలు పడుతుంది. కానీ, కొత్త చట్టం వల్ల ఇప్పుడు మారటోరియం విధించినప్పటికి 90 రోజుల్లోగా ఈ ప్రక్రియ ఖచ్చితంగా పూర్తవుతుందని డిపాజిటర్లకు ఈ చట్టం ఉపశమనం ఇస్తుందని ఆర్థిక మంత్రి తెలిపారు. 2020లో ఈ బీమా మొత్తాన్ని రూ.1 లక్ష నుంచి రూ. 5లక్షలకు పెంచారు. అయితే ఇప్పటి వరకు ఉన్న నిబంధనల ప్రకారం బ్యాంకు లైసెన్సు రద్దు చేసి, లిక్విడేషన్‌ చర్యలు ప్రారంభించిన తర్వాతే డీఐసీజీసీ నుంచి బీమా మొత్తాన్ని పొందేందుకు వీలు ఉండేది. తాజాగా ఈ డీఐసీజీసీ చట్టాన్ని సవరించడంతో దివాలా అంచున ఉన్న బ్యాంకుల ఖాతాదారులు తమ నగదును వెనక్కి తీసుకునేందుకు వేచి ఉండాల్సిన అవసరం లేదు.

బ్యాంకుల్లో ఫిక్స్‌డ్‌ డిపాజిట్ల పట్ల ఆసక్తి లేని వారు అరుదుగా ఉంటారు. ఎందుకంటే భద్రత ఎక్కువ. లిక్విడిటీ కూడా ఎక్కువే. అవసరం ఏర్పడినప్పుడు బ్యాంకుకు వెళ్లి డిపాజిట్‌ క్యాన్సిల్‌ చేసుకుని సులభంగా వెనక్కి తీసుకోవచ్చు. ఇందుకు పెద్దగా విషయ పరిజ్ఞానం, టెక్నాలజీ తెలిసి ఉండాల్సిన అవసరం కూడా లేదు. పోస్టాఫీసు చిన్న మొత్తాల పొదుపు పథకాలు కూడా దాదాపుగా ఇంతే. ఈ సంప్రదాయ పెట్టుబడి సాధనాలు ఇప్పటికీ ఎంతో మంది ఆదరణకు నోచుకోవడానికి ఇవే కారణాలు. అయితే, ఇటీవలి కాలంలో పలు బ్యాంకులు సంక్షోభాల పాలైనట్టు వార్తలు వినే ఉంటారు. దీంతో బ్యాంకుల్లో ఫిక్స్‌డ్‌ డిపాజిట్ల భద్రతపై భయాలు కలగొచ్చు. కానీ, బ్యాంకుల్లో డిపాజిట్లపై బీమా రక్షణ ఉంటుందన్న విషయం తెలిసిన వారు కొద్ది మందే. డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ అండ్‌ క్రెడిట్‌ గ్యారంటీ కార్పొరేషన్‌ (డీఐసీజీసీ) రూపంలో ఆర్‌బీఐ కల్పిస్తున్న డిపాజిట్‌ బీమా రక్షణ గురించి.. డిపాజిట్లపై రక్షణను పెంచుకునే మార్గాల గురించి ఈ ఆర్టికల్‌లో చర్చిద్దాం రండి..     ∙ ఫిక్స్‌డ్‌ డిపాజిట్‌ (ఎఫ్‌డీ) చేసే ముందు పరిగణనలోకి తీసుకోవాల్సిన అంశాలు చాలానే ఉన్నాయి. ముఖ్యంగా ఎక్కువ మంది చూసేది వడ్డీ రేటు. ఆ తర్వాత తమ డిపాజిట్‌కు రక్షణ ఎంత మేరకు అని. ఇవి కాకుండా డిపాజిట్లపై పన్ను భారం గురించి ఆలోచించే వారూ ఉంటారు. బ్యాంకులు దుకాణాన్ని రాత్రికి రాత్రి ఎత్తేయవులేనన్న నమ్మకమే అందరిలోనూ కనిపిస్తుంది. ఈ నమ్మకాన్ని మరింత బలపరిచే దిశగా కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ 2020–21 బడ్జెట్‌లో ఓ ముఖ్య ప్రకటన చేశారు. బ్యాంకు ఒకవేళ విఫలం చెందితే, లేదా ఆ బ్యాంకు నుంచి డిపాజిట్ల ఉపసంహరణపై ఆంక్షలు విధించినట్టయితే.. కస్టమర్లు డీఐసీజీసీ కింద రూ.5లక్షలను వెంటనే పొందొచ్చంటూ ఆమె ప్రకటించారు. ఫిక్స్‌డ్‌ డిపాజిట్లనే నమ్ముకున్న వారికి ఇది మరింత ఆనందం కలిగించే వార్తే అవుతుంది. పెట్టుబడికి భద్రత ఎంత..? పెట్టుబడికి, రాబడులకు ఉన్న భరోసానే బ్యాంకు డిపాజిట్ల వైపు మొగ్గు చూపించేలా చేస్తుంది. ఎందుకంటే మన దేశంలో డిపాజిటర్ల డబ్బులు చెల్లించకుండా బ్యాంకులు చేతులెత్తేసిన ఘటనలు దాదాపుగా లేవు. ఆర్‌బీఐ పటిష్ట నియంత్రణల కింద పనిచేస్తుంటాయి కనుక బ్యాంకులు అరుదుగానే వైఫల్య స్థితికి చేరుతుంటాయి. బ్యాంకులపై నిరంతరం పర్యవేక్షణతోపాటు.. అదనంగా డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ అండ్‌ క్రెడిట్‌ గ్యారంటీ కార్పొరేషన్‌ (డీఐసీజీసీ) రూపంలో డిపాజిటర్ల డబ్బులకు ఆర్‌బీఐ రక్షణ కవచాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. డీఐసీజీసీ అన్నది ఆర్‌బీఐ అనుబంధ సంస్థ. ఒక్క కస్టమర్‌కు గరిష్టంగా రూ.5 లక్షల డిపాజిట్లకు బీమా రక్షణ ఉంటుంది. ఒక్కో కస్టమర్‌ తరఫున బీమా రక్షణ కోసం అయ్యే ప్రీమియాన్ని బ్యాంకులే చెల్లిస్తాయి తప్పితే కస్టమర్ల నుంచి తీసుకోవు. మొట్టమొదటిగా 1962లో డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ను ప్రవేశపెట్టారు. ప్రారంభంలో గరిష్టంగా రూ.1,500 డిపాజిట్‌కు ఇన్సూరెన్స్‌ ఉండేది. తర్వాత క్రమంగా పెరుగుతూ వచ్చి రూ.5 లక్షలకు చేరింది.   డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ పెరిగిన తీరు రూ.5లక్షల బీమా అన్నది.. కరెంటు ఖాతా, సేవింగ్స్‌ఖాతా, ఫిక్స్‌డ్‌ డిపాజిట్, రికరింగ్‌ డిపాజిట్‌ ఇలా ఏ రూపాల్లో ఉన్నా కానీ.. అసలు, వడ్డీ కలుపుకుని గరిష్టంగా రూ.5లక్షలకే బీమా కవరేజీ ఉంటుందని అర్థం చేసుకోవాలి. అది కూడా ఒక బ్యాంకు పరిధిలో భిన్న శాఖల్లో డిపాజిట్లు ఉన్నప్పటికీ అన్నింటికీ కలిపి ఇది అమలవుతుంది. అంటే ఒక కస్టమర్‌కు ఒక బ్యాంకు పరిధిలోనే రూ.5లక్షల పరిమితి అమలవుతుంది. ఇంతకు మించి ఎంత మొత్తం ఉన్నాకానీ, ఒకవేళ బ్యాంకు మునిగిపోతే రూ.5లక్షల వరకే తిరిగి డిపాజిట్‌దారునికి లభిస్తుంది. కాకపోతే డిపాజిట్‌ చేస్తున్న బ్యాంకు ‘డీఐసీజీసీ’ కిందకు వస్తుందా? రాదా? అన్నది ముందే విచారించుకోవాలని పైసా బజార్‌ డాట్‌ కామ్‌ డైరెక్టర్‌ సాహిల్‌ అరోరా సూచించారు. డీఐసీజీసీ పరిధిలో ఉన్నవి.. కమర్షియల్‌ బ్యాంకులు: అన్ని రకాల వాణిజ్య బ్యాంకులు, దేశీయంగా కార్యకలాపాలు నిర్వహించే విదేశీ బ్యాంకుల శాఖలు, లోకల్‌ ఏరియా బ్యాంకులు, రీజినల్‌ రూరల్‌ బ్యాంకులు కోపరేటివ్‌ బ్యాంకులు: అన్ని రాష్ట్రాల, కేంద్ర, ప్రైమరీ కోపరేటివ్‌ బ్యాంకులు.. అర్బన్‌ కోపరేటివ్‌ బ్యాంకులు. అన్ని కోపరేటివ్‌ బ్యాంకులు.   వీటికి బీమా రక్షణ సేవింగ్స్, ఫిక్స్‌డ్, కరెంట్, రికరింగ్‌ డిపాజిట్లు వీటికి లేదు రక్షణ విదేశీ ప్రభుత్వాల డిపాజిట్లు, కేంద్ర, రాష్ట్రాల డిపాజిట్లు, ఇంటర్‌ బ్యాంకు డిపాజిట్లు, స్టేట్‌ కోపరేటివ్‌ బ్యాంకుల వద్దనున్న స్టేట్‌ ల్యాండ్‌ డెవలప్‌మెంట్‌ బ్యాంకుల డిపాజిట్లు తక్షణమే రూ. 5లక్షలు బ్యాంకు సంక్షోభంలో చిక్కుకుంటే డిపాజిటర్లు డీఐసీజీసీ కింద వెంటనే రూ.5 లక్షల వరకు పొందే విధంగా తాము ప్రస్తుత బడ్జెట్‌ సమావేశాల్లోనే సవరణలను తీసుకురానున్నట్టు ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ ప్రకటించారు. డిపాజిటర్లు తమ తక్షణ అవసరాలు తీర్చుకునేందుకు ఇది సాయపడుతుందన్నారు. ఇటీవలి కాలంలో పీఎమ్‌సీ బ్యాంకు, యస్‌ బ్యాంకు డిపాజిటర్లకు చేదు అనుభవాలు ఎదురైన విషయం గుర్తుండే ఉంటుంది. ముఖ్యంగా పంజాబ్‌ అండ్‌ మహారాష్ట్ర కోపరేటివ్‌ బ్యాంకు (పీఎమ్‌సీ బ్యాంకు) డిపాజిటర్లు అయితే తమ డిపాజిట్లను పొందలేని పరిస్థితిని ఎదుర్కొన్నారు. కాకపోతే యస్‌ బ్యాంకు యాజమాన్యంలో తక్షణమే మార్పులు చేసి, కొత్త ఇన్వెస్టర్లతో పెట్టుబడులు పెట్టించి దాన్ని పట్టాలెక్కేలా చేయడంతో కస్టమర్లకు పెద్దగా ఇబ్బంది లేకుండా పోయింది. ఈ పరిణామాల అనుభవం తో ఆర్థిక మంత్రి ఈ అంశంపై దృష్టి పెట్టినట్టు అర్థం అవుతోంది. నిజానికి ఇప్పటి వరకు బ్యాంకు సంక్షోభం పాలైతే డీఐసీజీసీ కింద బీమా పరిహారం వెంటనే వచ్చే అవకాశం లేదు. బ్యాంకుకు సంబంధించి తుది పరిష్కారం లభించే వరకు.. అంటే అది నెలలు, సంవత్సరాలు అయినా వేచి చూడాల్సిందే. మంత్రి పేర్కొన్నట్టు సవరణల తర్వాత బ్యాంకుల్లో ఎఫ్‌డీల విషయమై డిపాజిటర్లకు మరింత వెసులుబాటు లభించినట్టే అవుతుంది.   మరింత కవరేజీ కోసం.. డీఐసీజీసీ కింద గరిష్ట బీమా రూ.5 లక్షలు అన్నది ఒక కస్టమర్‌కు ఒక బ్యాంకుకే పరిమితం. ఒక బ్యాంకుకు చెందిన భిన్న శాఖల్లో డిపాజిట్లు ఉన్నప్పటికీ ఇదే అమలవుతుంది. కనుక ఒక డిపాజిటర్‌ ఒక్కో బ్యాంకులో రూ.5లక్షల చొప్పున ఒకటికి మించిన బ్యాంకుల్లో డిపాజిట్లు కలిగి ఉంటే, అప్పుడు విడిగా ప్రతీ బ్యాంకు పరిధిలో రూ.5 లక్షలను పొందేందుకు అర్హులు అవుతారు. కనుక ఎక్కువ మొత్తాల్లో డిపాజిట్లు చేయాలనుకునే వారు తమ పేరిట ఒకే బ్యాంకులో కాకుండా ఒకటికి మించిన బ్యాంకుల్లో లేదా కుటుంబ సభ్యుల పేరిట కొంత మొత్తాలను వేరు చేసి డిపాజిట్‌ చేసుకోవడం ద్వారా బీమా రక్షణ పెంచుకోవచ్చు. ఒకే వ్యక్తి ఒక బ్యాంకులోనే డిపాజిట్‌ చేసుకునేట్టు అయితే, కుటుంబంలో ముగ్గురు లేదా నలుగురి పేరిట డిపాజిట్‌ చేసుకోవడం మంచి నిర్ణయం అవుతుంది. అసలు, వడ్డీ కలుపుకుని రూ.5 లక్షలే పరిమితి కనుక డిపాజిట్‌ను రూ.4 లక్షలకు పరిమితం చేసుకోవడం మంచి ఐడియా అవుతుంది. ఇందులో ఉన్న మరో అనుకూల అంశం.. బ్యాంకుల మధ్య వడ్డీ రే ట్లు మారుతుంటాయి. కనుక ఒకటికి మించిన బ్యాంకుల్లో డిపాజిట్లు చేయడం వల్ల సగటు వడ్డీ రేటు కాస్త అధికంగా పొందవచ్చు. ఇవి వేరు..   ఈ కేసుల్లో డిపాజిట్లు కలిగి ఉండడాన్ని వ్యక్తిగతం కా కుండా భిన్నమైన హక్కుల కింద చట్టం పరిగణిస్తోంది.   ► ఓ సంస్థ భాగస్వామి హోదాలో ► డిపాజిట్‌ కలిగి ఉండడం ► గార్డియన్‌గా  డిపాజిట్‌ కలిగి ఉండడం ► కంపెనీ డైరెక్టర్‌ హోదాలో డిపాజిట్‌ ఉండడం ► ట్రస్టీగా డిపాజిట్‌ కలిగి ఉంటే బీమా రక్షణ వేర్వేరుగా అమలవుతుంది. అంటే ‘ఎక్స్‌’ అనే వ్యక్తి వ్యక్తిగతంగా రూ.5 లక్షల వరకు డిపాజిట్లపై బీమా పొందడమే కాదు.. ఇక్కడ పేర్కొన్న మిగిలిన కేసుల్లోనూ ఎక్స్‌ డిపాజిట్లు కలిగి ఉంటే విడిగా ఒక్కో కేసులో రూ.5 లక్షల చొప్పున బీమాకు అర్హులు అవుతారు. ఎవరు చెల్లిస్తారు..? ప్రస్తుతమున్న విధానంలో బ్యాంకు లిక్విడేషన్‌కు వెళితే అప్పుడు లిక్విడేటర్‌కు డీఐసీజీసీ బీమా చెల్లింపులు చేస్తుంది. లిక్విడేటర్‌ నుంచి క్లెయిమ్‌ రసీదు అందుకున్న రెండు నెలల్లోగా చెల్లింపులు చేయాలని నిబంధనలు చెబుతున్నాయి. అప్పుడు ప్రతీ డిపాజిటర్‌కు చట్టబద్ధంగా డిపాజిట్‌ చెల్లింపులను లిక్విడేటర్‌ చేయాల్సి ఉంటుంది. ఒకవేళ బ్యాంకు విలీనానికి వెళితే, విలీనం చేసుకున్న బ్యాం కు నుంచి క్లెయిమ్‌ రసీదు అందుకున్న రెండు నెలల్లోగా డీఐసీజీసీ ఈ చెల్లింపులు చేస్తుంది. అప్పుడు విలీనం చేసుకున్న బ్యాంకు డిపాజిటర్ల వారీగా చె ల్లింపులు పూర్తి చేస్తుంది. ఈ రెండు కేసుల్లోనూ డీఐసీజీసీ నేరుగా డిపాజిటర్లకు చెల్లింపులు చేయదు. జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం మంచిదే బ్యాంకులు స్వీకరించే ప్రతీ డిపాజిట్‌కు సంబంధించి ప్రీమియాన్ని డీఐసీజీసీకి చెల్లించాలి. అప్పుడే డిపాజిటర్‌కు బీమా రక్షణ లభిస్తుంది. మరి బ్యాంకు సకాలంలో ఈ ప్రీమియాన్ని చెల్లించిందా లేదా అన్నది కస్టమర్లు బ్యాంకు సిబ్బందిని అడిగితే కానీ తెలియదు. ఆర్‌బీఐ నియంత్రణలు, పర్యవేక్షణ కింద ఉన్న అన్ని బ్యాంకులు డీఐసీజీసీ కింద తప్పనిసరిగా ఉండాలి. ఇదేమీ స్వచ్ఛందం కాదు. కనుక భరోసా ఎక్కువే. అయినా కానీ, ఈ విషయంలో రిస్క్‌ విషయమై ఆందోళనతో ఉండేవారు.. ప్రభుత్వరంగ బ్యాంకులను పరిశీలించొచ్చు. వీటికి ప్రభుత్వం నుంచి పూర్తి మద్దతు ఉంటుంది కనుక అధిక రక్షణ ఉంటుందని భావించొచ్చు. అనంతరం ప్రైవేటు రంగంలో బలమైన బ్యాంకులు, పారదర్శకత కలిగిన, మంచి పేరున్న బ్యాంకులను డిపాజిట్లకు ఎంచుకోవడం వల్ల సంక్షోభాల రిస్క్‌ను తగ్గించుకోవచ్చు. మన దేశంలో స్మాల్‌ ఫైనాన్స్‌ బ్యాంకులు అధిక వడ్డీ రేటును ఆఫర్‌ చేస్తున్నాయి. అధిక రాబడి కోసం వీటినీ పరిశీలించొచ్చు. కాకపోతే తమ దగ్గరున్న మొత్తాన్ని ఒక్క స్మాల్‌ ఫైనాన్స్‌ బ్యాంకులోనే డిపాజిట్‌ చేసుకోవడం సూచనీయం కాదు. కనుక డిపాజిట్లను ఒకటికి మించిన బ్యాంకుల్లో భిన్న మొత్తాలుగా డిపాజిట్‌ చేసుకోవాలి. ఆర్‌బీఐ లైసెన్స్‌ కలిగిన  ఏ బ్యాంకు అయినా, పూర్తి నియంత్రణ, నిబంధనల చట్రంలోనే పనిచేస్తుంది కనుక.. విఫలమై డిపాజిటర్ల డబ్బులు పోయే పరిస్థితి రావడం అసాధ్యమనే భావించొచ్చు.   జాయింట్‌ అకౌంట్లు సింగిల్‌ జాయింట్‌ అకౌంట్లు డీఐసీజీసీ కింద విడిగా కవరేజీ పొందుతాయి. అంటే కిరణ్‌ అనే వ్యక్తి తన పేరిట సేవింగ్స్‌ ఖాతా ఒకటి నిర్వహిస్తూ.. తన శ్రీమతి వాణితో మరో జాయింట్‌ అకౌంట్‌ కలిగి ఉన్నాడనుకుంటే.. బ్యాంకు సంక్షోభం పాలైతే అప్పుడు కిరణ్‌కు రెండు ఖాతాల నుంచి విడి విడిగా బీమా కవరేజీ లభిస్తుంది. అయితే, జాయింట్‌ అకౌంట్‌ల విషయంలో పన్ను బాధ్యత మొదటి అకౌంట్‌ హోల్డర్‌పైనే ఉంటుందని గుర్తుంచుకోవాలి.  

న్యూఢిల్లీ: బ్యాంక్‌ డిపాజిట్‌దారుడు ప్రస్తుతం రూ. లక్ష వరకూ మాత్రమే తన డిపాజిట్‌కు రక్షణ పొందగలుగుతాడు. ఇందులో ఎటువంటి మార్పూ లేదు.  బ్యాంక్‌లో వేసే డిపాజిట్లపై బీమా పెంపు సమాచారం ఏదీ తమకు లేదని రిజర్వ్‌ బ్యాంక్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా (ఆర్‌బీఐ) అనుబంధ విభాగం డీఐసీజీసీ(డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ అండ్‌ క్రెడిట్‌ గ్యారంటీ కార్పొరేషన్‌) స్పష్టంచేసింది.  ప్రస్తుతం బ్యాంక్‌ డిపాజట్లపై బీమా రక్షణ రూ. లక్ష వరకూ ఉంది. అయితే ఈ బీమా రక్షణను పెంచే యోచనలో ప్రభుత్వం ఉందని గతనెల్లో ఆరి్థకశాఖ మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ ప్రకటించారు. పార్లమెంటు శీతాకాల సమావేశాల్లో బిల్లు ప్రవేశపెట్టే అవకాశం ఉందనీ సూచించారు. వ్యక్తిగత డిపాజిట్లకు సంబంధించి రూ. 5 లక్షల వరకూ బీమా పెంపు నిర్ణయం తీసుకోవాలని శంకర భారతీ అనే ఒక స్వచ్ఛంద సంస్థ చేసిన డిమాండ్‌ నేపథ్యంలో నిర్మలా సీతారామన్‌ ఈ ప్రకటన చేశారు. శంకర్‌ భారతీ ఆఫీస్‌ బేరర్లలో పలువురు ఆర్‌ఎస్‌ఎస్‌కు దగ్గరివారు కావడం గమనార్హం.   ఆర్‌టీఐ కింద డీఐసీజీసీ సమాచారం... సమాచార హక్కు చట్టం (ఆర్‌టీఐ) కింద వచి్చన ఒక దరఖాస్తుకు డీఐసీజీసీ సమాధానం ఇస్తూ, ‘‘బీమా పెంపునకు సంబంధించిన సమాచారం ఏదీ కార్పొరేషన్‌కు చేరలేదు’’ అని తెలిపింది. డీఐసీజీసీ చట్టం, 1961 సెక్షన్‌ 16 (1) ప్రకారం దివాలా చర్యల కిందకు వెళ్లిన బ్యాంక్‌కు సంబంధించిన ఒక డిపాజిట్‌దారునకు అసలు, వడ్డీతో కలిపి రూ. లక్ష వరకే బీమా ఉంటుంది. అంటే రూ.లక్షలోపు డిపాజిట్‌దారు తన సొమ్మును పూర్తిస్థాయిలో పొందగలుగుతాడు. రూ. లక్ష పైన ఎంత డిపాజిట్‌ ఉన్నా... సంబంధిత డిపాజిట్‌ దారుకు రూ. లక్ష మొత్తమే బీమా కింద అందుతుంది. భారత్‌లో కార్యకలాపాలు నిర్వహించే విదేశీ బ్యాంకులు, ప్రాంతీయ ఏరియా బ్యాంకులు, ప్రాంతీయ గ్రామీణ బ్యాంక్‌ బ్రాంచీలుసహా అన్ని కమర్షియల్‌ బ్యాంకులకు కార్పొరేషన్‌ నుంచి బీమా కవరేజ్‌ ఉంటుంది. పలు బ్యాంకులు తీవ్ర మోసాల్లో ఇరుక్కుంటూ, ప్రజల పొదుపులను ఇబ్బందుల్లోకి నెడుతున్న నేపథ్యంలో తాజా అంశానికి ప్రాధాన్యత ఏర్పడింది. మహారాష్ట్ర కేంద్రంగా కార్యకలాపాలు నిర్వహిస్తున్న పీఎంసీ బ్యాంక్‌ ఇటీవలే ఈ తరహా ఇబ్బందుల్లోకి జారిన విషయం ఇక్కడ గమనార్హం.

న్యూఢిల్లీ: బ్యాంకుల్లో డిపాజిట్లకు మరింత రక్షణ కలిపించే రోజులు కనుచూపుమేరలోనే ఉన్నాయి. ప్రస్తుతం ఒక వ్యక్తి ఒక బ్యాంకు పరిధిలో ఎంత మేర డిపాజిట్‌ చేసినా కానీ, ఆ బ్యాంకు సంక్షోభం బారిన పడితే గరిష్టంగా రూ.లక్ష వరకే పొందే అవకాశం ఉంది. డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ అండ్‌ క్రెడిట్‌ గ్యారెంటీ కార్పొరేషన్‌ (డీఐసీజీసీ) స్కీమ్‌ కింద బ్యాంకులు ఈమేరకు బీమాను అందిస్తున్నాయి. కానీ, గత 25 ఏళ్లుగా ఈ బీమా కవరేజీ రూ.లక్ష దగ్గరే ఉండిపోయింది. మారుతున్న పరిస్థితులతోపాటు బీమా కూడా పెరగాల్సి ఉన్నప్పటికీ అది ఆచరణ దాల్చలేదు. ఇటీవలి పీఎంసీ బ్యాంకు సంక్షోభం డిపాజిట్‌ ఇన్యూరెన్స్‌ మొత్తాన్ని పెంచాల్సిన అవసరాన్ని గుర్తు చేసింది. 25 ఏళ్ల క్రితం గరిష్టంగా రూ.లక్ష బీమాను నిర్ణయించడం, నాటి రోజులకు అనుగుణంగానే ఉన్నది. కానీ, ఆర్జనా శక్తి పెరిగి, బ్యాంకుల్లో అధిక మొత్తంలో నిధులను ఉంచుతున్న నేటి పరిస్థితుల్లో ఈ బీమా ఏ మాత్రం చాలదు. దీన్ని పెంచాలన్న డిమాండ్లు బలంగా వినిపిస్తున్నాయి. దీంతో ఈ అంశాన్ని డీఐసీజీసీ పరిగణనలోకి తీసుకుంది. దీనిపై త్వరలో కేంద్ర ఆర్థిక శాఖకు ఓ నివేదిక సమ్పరించనుంది. 25 ఏళ్లుగా రూ.లక్ష వద్దే.. డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ను చివరిగా 1993లో సవరించారు. అప్పటి వరకు గరిష్ట బీమా రూ.30,000కే ఉండగా, రూ.లక్షకు పెంచారు. నాటి నుంచి సవరణ జోలికి వెళ్లలేదు. 2018–19 ఆర్థిక సంవత్సరం చివరి నాటికి 2,098 బ్యాంకులు డీఐసీజీసీ స్కీమ్‌ పరిధిలో నమోదై ఉన్నాయి. వీటిల్లో 157 వాణిజ్య బ్యాంకులు కాగా, 1,941 కోపరేటివ్‌ బ్యాంకులు. డీఐసీజీసీ ఆర్‌బీఐ అనుబంధ సంస్థ. బ్యాంకుల్లో డిపాజిట్లకు బీమా అందించేందుకు ఏర్పాటు చేశారు. బీమా కవరేజీ కోసం బ్యాంకులు డీఐసీజీసీకి ప్రీమియం చెల్లించాల్సి ఉంటుంది. 2018–19లో డిపాజిట్ల ఇన్సూరెన్స్‌ ప్రీమియం కింద బ్యాంకుల నుంచి రూ.12,043 కోట్లను డీఐసీజీసీ వసూలు చేసింది. వచ్చిన క్లెయిమ్‌లు రూ.37 కోట్లుగా ఉన్నాయి. ఇటీవలి పంజాబ్‌ అండ్‌ మహారాష్ట్ర కోపరేటివ్‌ బ్యాంకు (పీఎంసీ బ్యాంకు) సంక్షోభం మరోసారి దేశంలోని బ్యాంకు డిపాజిట్ల బీమాపై ప్రశ్నలకు దారితీసిందని ఎస్‌బీఐ పరిశోధన నివేదిక ఇటీవలే పేర్కొంది. ‘‘మొత్తం అంచనా వేయతగిన డిపాజిట్లలో బీమా కవరేజీ ఉన్న డిపాజిట్లు 1981–82లో 75%గా ఉంటే, 2017–18 నాటికి అది 28%కి తగ్గిపోయింది. దీంతో బ్యాంకు డిపాజిట్లపై బీమా కవరేజీని సమీక్షించాల్సిన అవసరం ఎంతో ఉంది’’ అని ఎస్‌బీఐ గ్రూపు ముఖ్య ఆరి్థక సలహాదారు సౌమ్యకాంతిఘోష్‌ అన్నారు.   పరిశీలనలో కొత్త విధానం బ్యాంకుల్లో ప్రతీ రూ.100 డిపాజిట్‌కు ప్రీమియం కింద ఫ్లాట్‌గా 10పైసలను వసూలు చేస్తుండగా, నూతన విధానానికి మళ్లడం ఆచరణ సాధ్యమా అన్న దానిపై డీఐసీజీసీ ప్రస్తుతం దృష్టి పెట్టినట్టు ఉన్నత స్థాయి వర్గాలు తెలిపాయి. ‘‘సవరించిన పథకానికి ఆర్‌బీఐ, కేంద్ర ఆరి్థక శాఖ ఆమోదం తెలిపితే.. అప్పుడు పర్సనల్, ఇనిస్టిట్యూషనల్‌ అని రెండు రకాల డిపాజిట్‌ దారులు ఉంటారు. పర్సనల్‌ కేటగిరీలోకి రిటైల్, చిన్న వ్యాపారుల డిపాజిట్లు వస్తాయి. ఇనిస్టిట్యూషనల్‌ విభాగంలోకి పెద్ద కార్పొరేట్లు, ట్రస్ట్‌లు, ప్రభుత్వ ఏజెన్సీల డిపాజిట్లు వస్తాయి. ఒకేసారి కాకుండా క్రమంగా బీమా మొత్తాన్ని రూ.3 లక్షలకు పెంచే అవకాశం ఉన్నట్టు ఆరి్థక శాఖ వర్గాలు పేర్కొన్నాయి.  రూ.5 లక్షలకు పెంచాలి! బ్యాంకుల్లో డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ గరిష్ట పరిమితిని రూ.5లక్షలకు పెంచాలని బ్యాంకు సేవలపై సూచనల కోసం ఆర్‌బీఐ నియమించిన ఎం.దామోదరన్‌ కమిటీ 2011లోనే సిఫారసు చేసింది. కానీ, నాటి యూపీఏ సర్కారు దీన్ని ఆచరణలోకి తీసుకురాలేకపోయింది. కొంత కాలంగా ఆరి్థక శాఖ డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ పెంపును పరిశీలిస్తోంది. తాజాగా పీఎంసీ బ్యాంకు సంక్షోభం ఈ అవసరాన్ని మళ్లీ గుర్తు చేసింది. దీంతో డీఐసీజీసీ 50 ఏళ్ల నాటి డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ పథకాన్ని సమీక్షిస్తోంది. ‘డీఐసీజీసీ బోర్డు ఈ ప్రక్రియను ఆరంభించింది. నివేదికను ఆరి్థక శాఖకు సమరి్పస్తుంది. తదుపరి ఆర్‌బీఐ సెంట్రల్‌ బోర్డు సమావేశంలో దీనిపై నిర్ణయం ఉంటుంది’ అని ఉన్నతస్థాయి వర్గాలు తెలిపాయి.

బ్యాంకుల్లో మన నగదు భద్రంగా ఉంటుందన్న భరోసాయే... వడ్డీ రాబడి తక్కువైనా కానీ ఇప్పటికీ చాలా మంది ఫిక్స్‌డ్‌ డిపాజిట్‌లు చేయడానికి కారణం. కావాలనుకున్నప్పుడు ఏ ఇబ్బంది లేకుండా డిపాజిట్‌ను వెనక్కి తీసుకోవచ్చు. లిక్విడిటీ విషయంలో ఎటువంటి ఢోకా ఉండదు. ఈ వెసులుబాట్లే ఎఫ్‌డీల ఆదరణకు కారణమని చెప్పొచ్చు. కానీ, బ్యాంకు సంక్షోభంలో పడితే, మీ డిపాజిట్‌ పరిస్థితి ఏంటి..? మీ ఇష్టానికి అనుగుణంగా దానిని వెంటనే వెనక్కి తీసుకోలేరు.! బ్యాంకు పరిస్థితులు చక్కబడిన తర్వాతే తీసుకునేందుకు అనుమతిస్తామంటే..? తలచుకుంటేనే భయమేస్తోంది కదూ..! డిపాజిట్‌దారులకు ఉన్న రక్షణ కవచం ఏంటి? ఆర్‌బీఐకి ఉన్న అధికారాలు, పరిమితులు... ఇలాంటి వివరాలన్నీ మీ కోసం... తాజాగా ముంబైకి చెందిన పంజాబ్‌ అండ్‌ మహారాష్ట్ర  కోఆపరేటివ్‌ బ్యాంకు(పీఎంసీ)లో అవకతవకల గురించి వార్తల్లో చూసే ఉంటారు. మొండి బాకీలను ఈ బ్యాంకు తక్కువ చేసి చూపించింది. ఈ బ్యాంకు మొత్తం రుణ పోర్ట్‌ఫోలియో రూ.8,800 కోట్లలో రూ.6,500 కోట్లను ఒక్క హెచ్‌డీఐఎల్‌ ఖాతాకు ఇవ్వడమే కాదు... దాన్ని ఆర్‌బీఐకి తెలియకుండా దాచిపెట్టింది. దీంతో ఆర్‌బీఐ రంగంలోకి దిగి బ్యాంకుపై ఆరు నెలల పాటు ఆంక్షలు అమల్లో పెట్టింది. ఒక్కో ఖాతా నుంచి కేవలం రూ.1,000 మాత్రమే వెనక్కి తీసుకునేందుకు అనుమతించింది. రెండు రోజుల తర్వాత రూ.10,000కు పెం చింది. వారం రోజుల తర్వాత తాజాగా రూ.25,000కు పెంచింది. దీంతో డిపాజిట్‌ దారుల్లో ఆందోళన పెరిగిపోయింది. బ్యాంకు శాఖల వద్దకు చేరుకుని తమ డిపాజిట్లు వెనక్కిచ్చేయాలంటూ వారు డిమాండ్‌ చేయడం కూడా చూశాం. ఈ తరహా సందర్భాలు ఎదురైతే ఏంటన్న విషయమై ఖాతాదారులు, డిపాజిట్‌ దారు ల్లో అవగాహన తక్కువే. రోజువారీ లావాదేవీలు నిర్వహించే వ్యాపారులు, స్వయం ఉపాధిలో ఉన్న వారికి ఈ తరహా పరిస్థితులు దిక్కుతోచనీయవు. కోఆపరేటివ్‌ బ్యాంకులతోపాటు వాణిజ్య బ్యాంకులపైనా ఆర్‌బీఐ ఈ విధమైన ఆంక్షలు విధించేందుకు అధికారాలు ఉంటాయి.   ఆర్‌బీఐ నిబంధనలు ఏం చెబుతున్నాయి? ఆర్‌బీఐ నిబంధనల ప్రకారం.. అన్ని వాణిజ్య బ్యాంకులు, కోఆపరేటివ్‌ బ్యాంకులు డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ అండ్‌ క్రెడిట్‌ గ్యారంటీ కార్పొరేషన్‌ (డీఐసీజీసీ) బీమా కవరేజీ పరిధిలో ఉంటాయి. ప్రాథమిక సహకార సొసైటీలు మాత్రం దీని పరిధిలోకి రావు. ఆర్‌బీఐ నిబంధనల ప్రకారం అన్ని కోఆపరేటివ్‌ బ్యాంకులు, వాణిజ్య బ్యాంకులు తప్పనిసరిగా డీఐసీజీసీ కింద బీమా తీసుకోవాల్సి ఉంటుందని ‘మైమనీమంత్రా డాట్‌ ఇన్‌’ వ్యవస్థాపకుడు రాజ్‌ఖోస్లా తెలిపారు. ‘‘ప్రతీ డిపాజిట్‌ దారునికి గరిష్టంగా రూ. లక్ష బీమా ఉంటుంది. ఒకవేళ పీఎంసీ బ్యాంకు దివాలా తీస్తే అప్పుడు ఒక్కో డిపాజిట్‌ దారునికి గరిష్టంగా రూ.లక్ష లభిస్తుంది. సేవింగ్స్‌ బ్యాంకు ఖాతాదారులు తమ డిపాజిట్లు పొందేందుకు మాత్రం చాలా సమయం తీసుకుంటుంది’’ అని ఖోస్లా వివరించారు. అసలు డిపాజిట్, దానిపై వడ్డీ సహా మొత్తం రూ.లక్ష పరిహారమే డీఐసీజీసీ ద్వారా లభిస్తుంది. పైగా ఒక్కో ఖాతాదారునికి సేవింగ్స్‌ బ్యాంకు డిపాజిట్లు, ఫిక్స్‌డ్‌ డిపాజిట్లు ఇలా పలు రూపాల్లో ఉన్నా కానీ దక్కే పరిహారం గరిష్టంగా రూ.లక్ష మాత్రమే.   ఏ తరహా డిపాజిట్లకు రక్షణ? సేవింగ్స్, ఫిక్స్‌డ్, కరెంటు, రికరింగ్‌ డిపాజిట్లు అన్నీ కూడా డీఐసీజీసీ పరిధిలో బీమా కవరేజీ కిందకు వస్తాయి. కాకపోతే విదేశీ ప్రభుత్వాల డిపాజిట్లు, కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల డిపాజిట్లు, ఇంటర్‌బ్యాంక్‌ డిపాజిట్లు, విదేశాల నుంచి స్వీకరించిన డిపాజిట్లు డీఐసీజీసీ పరిధిలోకి రావు. ఒకే బ్యాంకుకు సంబంధించి ఒకటికి మించిన శాఖల్లో ఒకే వ్యక్తికి వేర్వేరు డిపాజిట్లు ఉంటే..? అప్పుడు కూడా గరిష్టంగా రూ.లక్ష వరకే డీఐసీజీసీ కింద దక్కుతుంది. అదే వివిధ బ్యాంకుల్లో ఒకే వ్యక్తికి డిపాజిట్లు ఉంటే మాత్రం అప్పుడు ప్రతీ బ్యాంకులోని డిపాజిట్లపై గరిష్టంగా రూ.లక్ష పొందొచ్చు. ఉదాహరణకు ఎస్‌బీఐలో, పీఎన్‌బీలో ఒక వ్యక్తికి డిపాజిట్లు ఉంటే, అప్పుడు రెండు బ్యాంకుల్లోనూ బీమా కవరేజీ కింద గరిష్టంగా ఒక్కో రూ.లక్ష చొప్పున లభిస్తుంది.   ఉమ్మడి ఖాతాలు అయితే... ఒక్కరి పేరు మీద (సింగిల్‌) లేదా ఉమ్మడి ఖాతాల (జాయింట్‌) విషయంలో కవరేజీ వేర్వేరుగా ఉంటుంది. ఉదాహరణకు రవికి తన పేరుతో ఒక సేవింగ్స్‌ ఖాతా ఉంది. అలాగే, భార్య పేరుతోనూ రవికి జాయింట్‌ ఖాతా ఉందనుకోండి. బ్యాంకు దివాలా తీస్తే అప్పుడు డీఐసీజీసీ కింద రెండు ఖాతాలకూ బీమా కవరేజీ ఉంటుంది. సిప్‌లు, ఈసీఎస్‌ల పరిస్థితి..? బ్యాంకు సంక్షోభంలో పడి ఆర్‌బీఐ ఆంక్షలు అమల్లోకి వస్తే... అప్పటికే మీ ఖాతా నుంచి రిజిస్టర్‌ అయి ఉన్న ఈసీఎస్‌లు, సిప్‌లు ఆగిపోయినట్టే. వాటికి సంబంధించిన మొత్తాలను మీ ఖాతా నుంచి డెబిట్‌ కావని రాజ్‌ఖోస్లా తెలిపారు. కనుక మీరు మరో ఖాతా నుంచి సిప్, ఈఎంఐలకు సంబంధించి ఈసీఎస్‌ ఇన్‌స్ట్రక్షన్‌ ఇవ్వాల్సిన అవసరం ఏర్పడుతుంది.   ముందు జాగ్రత్తలే కాపాడతాయి... పీఎంసీ బ్యాంకు అనుభవం నేపథ్యంలో ఇన్వెస్టర్లు ఒక విషయాన్ని గమనించాల్సిన అవసరం ఉంది. సాధారణంగా వాణిజ్య బ్యాంకులతో పోలిస్తే కోపరేటివ్‌ బ్యాంకులు అధిక వడ్డీని ఆఫర్‌ చేస్తుంటాయి. అంటే రిస్క్‌ కొంచెం ఎక్కువే ఉంటుందని అర్థం చేసుకోవాలి. వీటిని ఆర్‌బీఐతోపాటు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు కూడా పర్యవేక్షిస్తుంటాయి. ‘‘కోఆపరేటివ్‌ బ్యాంకులతో పోలిస్తే ప్రభుత్వరంగ, ప్రైవేటు బ్యాంకుల విషయంలో నిబంధనల పరంగా ఆర్‌బీఐ మరింత కఠినంగా వ్యవహరిస్తుంటుంది. పంజాబ్‌ నేషనల్‌ బ్యాంకులో మోసం వెలుగులోకి వచ్చినప్పుడు ఆర్‌బీఐ కఠినంగానే వ్యవహరించింది. కనుక వ్యక్తులు ఒకే బ్యాంకులో ఎక్కువ మొత్తం డిపాజిట్‌ చేయకుండా జాగ్రత్త తీసుకోవాలి. లేదంటే ఆర్‌బీఐ ఆంక్షలతో నిధులు పొందలేని పరిస్థితి ఎదురవుతుంది’’అని ఖోస్లా సూచించారు. బ్యాంకు కస్టమర్లు తమ బ్యాంకుల ఆరోగ్య పరిస్థితులపై ఒక కన్నేసి ఉంచడం ఎంతో అవసరమని తాజా పరిస్థితులు తెలియజేస్తున్నాయి. ముఖ్యంగా కోపరేటివ్‌ బ్యాంకు కస్టమర్లు అయితే ఇది ఇంకా అవసరం. బ్యాంకుకు సంబంధించి ఆస్తులపై రాబడులు (ఆర్‌వోఏ), నికర ఎన్‌పీఏల రేషియోను గమనించడం ద్వారా ఆ బ్యాంకు ఆర్థిక పరిస్థితిని తెలుసుకోవచ్చు. ముఖ్యంగా సామాన్యులు అయినా కానీ, వ్యాపారులు అయినా కానీ ఒకే ఖాతాపై ఆధారపడకుండా, వేర్వేరు బ్యాంకుల్లో కనీసం రెండు ఖాతాల పరిధిలో తమ డిపాజిట్లను వేరు చేసుకోవడం ద్వారా ఈ తరహా సంక్షోభ పరిస్థితుల్లో ఇబ్బంది పడకుండా చూసుకోవచ్చు.

బ్యాంకుల్లో ఫిక్స్‌డ్‌ డిపాజిట్‌ అన్నది రిటైల్‌ ఇన్వెస్టర్లకు ఎంతో విశ్వసనీయమైన, సౌకర్యమైన ఇన్వెస్ట్‌మెంట్‌ సాధనం. ఎన్నో దశాబ్దాలుగా ఎక్కువ మంది అనుసరించే సాధనాల్లో ఇది కూడా ఒకటి. ఎన్నో కాల పరీక్షలకు నిలిచింది. రిస్క్‌ లేని సాధనం కావడంతో రాబడి తక్కువైనా కానీ చిన్న ఇన్వెస్టర్లకు ఇది నమ్మతగ్గ ఆర్థిక సాధనంగా నిలబడింది. అయితే, ఇటీవలి సంవత్సరాల కాలంలో బ్యాంకుల్లోనూ సంక్షోభాలు వెలుగు చూస్తున్నాయి. ఇటువంటి పరిస్థితుల్లో బ్యాంకుల్లో మీ డిపాజిట్‌ సురక్షితంగా ఉన్నట్టేనా...?       బ్యాంకుల్లో డిపాజిట్లకు డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ అండ్‌ క్రెడిట్‌ గ్యారంటీ కార్పొరేషన్‌ యాక్ట్‌ (డీఐసీజీసీ) కింద బీమా ఉంటుంది. ఇందుకోసం డిపాజిట్‌ చేసిన వారు ఎటువంటి ప్రీమియం చెల్లించనక్కర్లేదు. ఆ పని బ్యాంకే చేస్తుంది. అయితే, ప్రతీ ఒక్కరూ ఇక్కడ తెలుసుకోవాల్సిన విషయం ఏమిటంటే... బ్యాంకులో ఒక వ్యక్తికి కేవలం రూ.లక్ష డిపాజిట్‌ మొత్తానికే బీమా వర్తిస్తుంది. ఒకవేళ రూ.లక్షకు మించి డిపాజిట్‌ చేసి ఉంటే అప్పుడు కూడా రూ.లక్షకే బీమా కవరేజీ ఉన్నట్టు. ఒకవేళ బ్యాంకు డిపాజిట్‌ దారునికి చెల్లించలేని పరిస్థితిలోకి వెళితే ఒక డిపాజిట్‌ దారునికి గరిష్టంగా రూ.లక్ష మేర బీమా కింద చెల్లింపులు చేస్తారు. అందుకే ఈ విషయంలో తమ డిపాజిట్‌కు భద్రత ఉండేలా చూసుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది. ఇటీవలి కొన్ని నివేదికలను పరిశీలించినట్టయితే... మన బ్యాంకుల్లో మొత్తం డిపాజిట్లలో 30 శాతం డిపాజిట్లకే బీమా కవరేజీ ఉందని తెలుస్తోంది. పదేళ్ల క్రితం ఇది 60 శాతంతో పోలిస్తే సగానికి సగం తగ్గినట్టు భావించాలి. ఈ మధ్య కాలంలో రూ.లక్షకు మించి డిపాజిట్‌ చేసే వారి సంఖ్య బాగానే పెరుగుతోంది. రూ.లక్షకు మించి చేసే డిపాజిట్లకు రిస్క్‌ ఉందని అర్థం చేసుకోవాలి. ఊహించని పరిస్థితులు ఎదురై బ్యాంకు డిపాజిట్లు తిరిగి ఇవ్వలేని పరిస్థితి తలెత్తితే అప్పుడే రిస్క్‌లో పడతాం. కాకపోతే డిపాజిట్‌ దారులు తెలివిగా వ్యవహరించడం ద్వారా ఇటువంటి పరిస్థితులు రాకుండా చూసుకోవచ్చు. స్థిరమైన బ్యాంకు పెద్దవైన, స్థిరమైన బ్యాంకులు అంత సులభంగా సంక్షోభాల్లోకి వెళ్లకపోవచ్చు. ఆస్తుల పరమైన సమస్యలున్నప్పటికీ వాటిని అధిగమించే సామర్థ్యంతోనే ఉంటాయి. ఈ మధ్య కాలంలో ఎస్‌బీఐ, ఐసీఐసీఐ బ్యాంకు, యాక్సిస్‌ వంటి పెద్ద బ్యాంకులు రుణ ఆస్తుల విషయంలో ఎన్నో సమస్యలను చవిచూసినప్పటికీ, వాటిని అధిగమించే చర్యలతో మెరుగైన పనితీరునే చూపిస్తున్నాయి. పెద్ద బ్యాంకులు రుణాల విషయంలో కఠినమైన నిబంధనలనే అనుసరిస్తుంటాయి. అలాగే, యాజమాన్యం కూడా చురుగ్గానే వ్యవహరిస్తుందని భావించొచ్చు. మొత్తం రుణాల్లో... వసూలు కాని రుణాలు (ఎన్‌పీఏలు), ఎగవేసిన రుణాల పరిమాణం తక్కువగానే ఉంటుంది. మీరు చేసిన డిపాజిట్‌ను బ్యాంకు కొంత కాలం తర్వాత మీకు అవసరమైన సందర్భంలో తిరిగి చెల్లించగలదా..? అని తెలుసుకునేందుకు ఆ బ్యాంకు నికర వడ్డీ మార్జిన్‌ను పరిశీలించాలి. డిపాజిట్‌ దారులకు బ్యాంకు చెల్లించే వడ్డీ రేటు, రుణాలపై బ్యాంకు వసూలు చేసే వడ్డీ రేటు.. వీటి మధ్య వ్యత్యాసమే నికర వడ్డీ మార్జిన్‌ అవుతుంది. బ్యాంకు మొత్తం రుణ ఆస్తులపై సగటున ఈ నికర వడ్డీ మార్జిన్‌ ఎంతుందనేది బ్యాంకు ప్రతీ త్రైమాసికం ఫలితాల్లోనూ ప్రకటిస్తుంటుంది. పరిశ్రమ సగటు కంటే బ్యాంకు నికర వడ్డీ మార్జిన్‌ అధికంగా ఉంటే లేదా బెంచ్‌ మార్క్‌ ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా ఉన్నా సరే.. ఆ బ్యాంకు ఆర్థిక ఆరోగ్యం మెరుగ్గానే ఉన్నట్టు. దాంతో డిపాజిట్లను తిరిగి చెల్లించేందుకే ఎక్కువ అవకాశాలు ఉంటాయి. ఒకే చోట వద్దు ఆర్థిక ఆరోగ్యంతో ఉన్న పెద్ద బ్యాంకులో చేసే డిపాజిట్లు భద్రంగానే ఉంటాయని భావించొచ్చు. అయితే, ఆ డిపాజిట్‌కు ఏమీ కాదులేనని గ్యారంటీగా చెప్పలేం. పెద్ద బ్యాంకులు తమ ఆస్తుల పరిమాణాన్ని పెంచుకునేందుకు భారీ ఎత్తుగడులనే అనుసరిస్తుంటాయి. కనుక రిస్క్‌ కూడా ఉంటుంది. అందుకని డిపాజిట్‌ చేసే సమయంలోనే మనమే కొన్ని చర్యలు అనుసరించడం లాభిస్తుంది. కనుక ఒకే బ్యాంకులో ఒకరి పేరిటే మొత్తం డిపాజిట్‌ చేయకపోవడం ఓ మంచి ఆలోచన. కుటుంబ సభ్యులు ఒక్కొకరి పేరిట గరిష్టంగా రూ.లక్ష వరకు డిపాజిట్‌ చేసుకోవడం వల్ల... భవిష్యత్తులో బ్యాంకు సంక్షోభంలోకి వెళ్లినా తమ డిపాజిట్లకు భద్రత ఉంటుంది. అయితే, డిపాజిట్‌పై ఆదాయానికి పన్ను వర్తిస్తుందని మర్చిపోవద్దు. ఇక కుటుంబ సభ్యుల పేరిట డిపాజిట్‌ను విభజించేందుకు ఇష్టం లేని వారు.. తమ పేరిట వివిధ బ్యాంకుల్లో రూ.లక్ష చొప్పున డిపాజిట్‌ చేసుకోవచ్చు. ఒకటే పెద్ద డిపాజిట్‌ కాకుండా దాన్ని పలు డిపాజిట్లుగా వేరు చేయడం వల్ల.. ఎప్పుడైనా డబ్బులతో పని పడితే అవసరమైనంత మేరకే డిపాజిట్లను రద్దు చేసుకోవచ్చు. అలా కాకుండా ఒక్క డిపాజిట్‌గానే చేయడం వల్ల ఆ మొత్తాన్ని రద్దు చేసుకోవాల్సి వస్తే కొంత రాబడిని కోల్పోవాల్సి వస్తుంది. మరొకరితో కలసి రూ.2 లక్షలు జాయింట్‌గా డిపాజిట్‌ చేశారనుకోండి. అప్పుడు రూ.2 లక్షలకూ బీమా కవరేజీ వర్తించేలా చూసుకోవచ్చు. ఒక్కొక్కరికి రూ.లక్ష డిపాజిట్‌పై బీమా అమలవుతుంది. వీటిని దృష్టిలో పెట్టుకోవాలి.. ► కేవలం బ్యాంకుల్లో చేసే ఫిక్స్‌డ్‌ డిపాజిట్ల(రూ.లక్ష వరకు)కే కొంత భద్రత ఉంటుంది. డిపాజిట్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ అండ్‌ క్రెడిట్‌ గ్యారంటీ కార్పొరేషన్‌ అన్నది ఆర్‌బీఐ సబ్సిడరీ. గుర్తుంచుకోవాల్సినది ఏమిటంటే... బ్యాంకు డిపాజిట్లకు సంబంధించి బీమా ప్రీమియం చెల్లించి ఉండాలి.   ► డిపాజిట్లను వివిధ బ్యాంకుల మధ్య వేరు చేయడం వల్ల రిస్క్‌ను చాలా వరకు తగ్గించుకోవచ్చు. పైగా ప్రస్తుతం వడ్డీ రేట్లు తగ్గిపోతున్నాయి. ఈ నేపథ్యంలో ఒకటే డిపాజిట్‌ను దీర్ఘకాలానికి చేయడానికి బదులు... చిన్న డిపాజిట్లుగా వేర్వేరు కాలాలకు డిపాజిట్‌ చేసుకోవడం మంచి ఆలోచన అవుతుంది. ఉదాహరణకు రూ.4 లక్షలు డిపాజిట్‌ చేసుకోదలిస్తే.. రూ.లక్ష చొప్పున ఒక్కో డిపాజిట్‌గా చేసుకోవాలి. ఏడాది, రెండేళ్లు, మూడేళ్లు, నాలుగేళ్ల కాలానికి ఒకటి కేటాయించుకోవాలి. ఏడాది డిపాజిట్‌ గడువు తీరిపోగానే తిరిగి నాలుగేళ్లకు డిపాజిట్‌ చేసుకోవాలి. దీనివల్ల దీర్ఘకాలంలో వడ్డీ రేట్ల పరంగా స్థిరత్వం ఉండేలా, లిక్విడిటీ ఉండేలా చూసుకోవచ్చు.   ► ఎఫ్‌డీ చేసే సమయంలోనే కాలాన్ని ఆలోచించి నిర్ణయించుకోవాలి. దీర్ఘకాలానికి డిపాజిట్‌ చేసుకుని, ముందే రద్దు చేసుకుంటే తక్కువ రాబడులకే పరిమితం కావాల్సి వస్తుంది. ఎందుకంటే గడువుకు ముందే డిపాజిట్‌ రద్దు చేసుకుంటే బ్యాంకులు ఒక శాతాన్ని తగ్గించి ఇస్తాయి. ఏడాది కాలానికి 7 శాతం, 5 ఏళ్ల దీర్ఘకాలానికి 7.5 శాతం ఆఫర్‌ చేసినప్పుడు, వడ్డీ ఎక్కువగా వస్తుందన్న ఆలోచనతో దీర్ఘకాల డిపాజిట్‌కు వెళ్లడం కంటే అవసరమైన కాలానికే డిపాజిట్‌ చేసుకోవాలి. ► ఎఫ్‌డీపై వచ్చే డిపాజిట్‌ ఆదాయంపై పన్ను అమలవుతుంది. ఒక ఆర్థిక సంవత్సరంలో వడ్డీ ఆదాయం రూ.10,000 దాటితే బ్యాంకులు వడ్డీ రాబడిపై 10.3 శాతాన్ని టీడీఎస్‌ కింద మినహాయిస్తాయి. ఇంతటితో పన్ను బాధ్యత తీరినట్టు కూడా కాదు. అధిక పన్ను పరిధిలో ఉంటే తమ శ్లాబు ప్రకారం అదనపు పన్ను కూడా చెల్లించాలి. టీడీఎస్‌ మినహాయించకపోయినప్పటికీ, బ్యాంకు సేవింగ్స్‌ ఖాతా, డిపాజిట్, బాండ్లపై వడ్డీ ఆదాయం పన్ను పరిధిలోకి వస్తుంది. క్యుములేటివ్‌ బాండ్‌లో ఇన్వెస్ట్‌ చేస్తే పన్నును ఏటా చెల్లించడం మరిచిపోవద్దు. బ్యాంకు డిపాజిట్లపై వడ్డీ ఆదాయం ఉన్నప్పటికీ, మొత్తం వార్షికాదాయం బేసిక్‌ కనీస మిహాయింపు పరిధిలోనే ఉంటే అప్పుడు టీడీఎస్‌ను వెనక్కి పొందేందుకు పన్ను రిటర్నులు దాఖలు చేసి క్లెయిమ్‌ చేసుకోవాలి. తమ ఆదాయం పన్ను మినహాయింపు పరిధిలోనే ఉందంటూ బ్యాంకులోనే ఫామ్‌ 15జీ ఇస్తే టీడీఎస్‌ మినహాయించరు. అదే సీనియర్‌ సిటిజన్లు అయితే ఫామ్‌ 15హెచ్‌ ఇవ్వాలి. ► మీ జీవిత భాగస్వామి, పిల్లల పేరిట డిపాజిట్‌ చేయడం ద్వారా పన్ను బాధ తప్పించుకోవచ్చు అనుకుంటే కుదరదు. మీ జీవిత భాగస్వామి, పిల్లలకు ఇచ్చే మొత్తంపై పన్ను చెల్లించనక్కర్లేదు. కానీ, అలా ఇచ్చిన మొత్తాన్ని ఇన్వెస్ట్‌ చేసిన సందర్భాల్లో వచ్చే ఆదాయం, ఇచ్చిన వారి ఆదాయానికే కలుస్తుంది. ఇతర ఉత్పత్తులు డిపాజిట్‌లకు ప్రత్యామ్నాయంగా రిస్క్‌ తక్కువగా ఉండే ఇతర పెట్టుబడి పథకాలను కూడా పరిశీలించొచ్చు. గవర్నమెంట్‌ సెక్యూరిటీలు లేదా జీసెక్‌లు అత్యధిక భద్రతతో ఉంటాయి. షార్ట్‌ టర్మ్‌ నుంచి లాంగ్‌ టర్మ్‌ వరకు ఎంచుకునే స్వేచ్ఛ కూడా ఉంటుంది. జీసెక్‌లను వద్దనుకుంటే సెకండరీ మార్కెట్లోనూ విక్రయించుకోవచ్చు. రెపో మార్కెట్‌లో వీటిపై రుణాలను కూడా పొందొచ్చు.


 - ముందు బ్యాంకు పరిస్థితి తెలుసుకోవటం ముఖ్యం
 - బ్యాంకు దివాలా తీస్తే రూ. లక్ష వరకు డీఐసీజీసీ బీమా
 ఇన్వెస్ట్‌మెంట్ సాధనాల్లో బ్యాంక్ డిపాజిట్లది ప్రత్యేక స్థానం. ఎందుకంటే ఇవే అన్నిటికన్నా సురక్షితమైనవని జనం భావిస్తారు. పెపైచ్చు గడువు తీరాక చేతికి ఎంత వస్తుందో ముందే తెలుస్తుంది. ఇదంతా బాగానే ఉన్నా... బ్యాంకులు దివాలా తీస్తే!!? ఇతర బ్యాంకుల్లో విలీనమైతే? అప్పుడు మీ డిపాజిట్ల సంగతేంటి? ఎప్పుడైనా ఆలోచించారా?
  
 రిస్క్ ఆస్తులతో ఆందోళన...
 ఒకవైపు బ్యాంకుల రిస్క్ ఆస్తులు పెరిగిపోతున్నాయి. 2011 మార్చి నుంచి 2015 మార్చి వరకు చూస్తే ప్రభుత్వ రంగ బ్యాంకుల్లో రిస్క్ ఆస్తులతో పోల్చినపుడు మూలధన పటిష్టత 1.8 శాతం పాయింట్లు తగ్గింది. ఈ ఏడాది మార్చి నాటికి పీఎస్‌యూ బ్యాంకుల రిస్క్ ఆస్తుల విలువ 13.5 శాతం. ఇదే సమయంలో నికర ఎన్‌పీఏల నిష్పత్తి 3.1 శాతం. ఇవన్నీ చూసినపుడే డిపాజిట్ల గురించి ఆలోచించాల్సిన అవసరం ఏర్పడుతుంది. రేటింగ్ ఏజెన్సీ ఇక్రా వైస్ ప్రెసిడెంట్ విభా బాత్రా మాటల్లో చెప్పాలంటే... ‘‘పలు ప్రభుత్వ రంగ బ్యాంకులు తీవ్ర ఒత్తిడిని ఎదుర్కొంటున్నాయి. బయట పడటానికి వాటిక్కొంత సమయం పడుతుంది. తగినంత మూలధనం ఉంది కనక ఈ బ్యాంకులకు వేరొకదాంట్లో విలీనమయ్యే అవసరం ప్రస్తుతానికి లేదు. కానీ కొన్ని బ్యాంకులు ఆర్థికంగా చాలా బలంగా ఉన్నాయి కనక వాటిలో విలీనాలనూ కొట్టిపారేయలేం’’.
  
 డిపాజిట్లకు డీఐసీజీసీ రక్ష!
 ప్రభుత్వ రంగ బ్యాంకుల్లో కేంద్రానికి అధిక వాటా ఉంటుంది. ఒక బ్యాంకు దివాలా అంచులకు వచ్చినప్పుడు కేంద్రం దాన్ని ఆర్థికంగా బలంగా ఉన్న మరో బ్యాంకుతో విలీనం చేస్తుంది. అలాంటపుడు ఆందోళన అవసరం లేదు. దివాలా తీసే బ్యాంకులో రూ.లక్ష వరకు డిపాజిట్లుంటే వాటికి డిపాజిట్ ఇన్సూరెన్స్, క్రెడిట్ గ్యారంటీ కార్పొరేషన్ (డీఐసీజీసీ) రక్షణ ఉంటుంది. బ్యాంకులన్నీ డీఐసీజీసీకి కొంత ప్రీమియం చెల్లించి ఈ బీమా చేస్తాయి. ప్రీమియం చెల్లించిన డిపాజిట్లకే బీమా రక్షణ ఉంటుందనేది గుర్తించాలి. ఎఫ్‌ఎస్‌ఆర్ నివేదిక ప్రకారం ఈ ఏడాది మార్చి చివరికి రూ.26 లక్షల కోట్ల విలువైన 134 కోట్ల డిపాజిట్లకు డీఐసీజీసీ బీమా రక్షణ ఉంది. ఇది మొత్తం బ్యాంకు డిపాజిట్లలో (145 కోట్లు) 92 శాతం. అయితే ఒక బ్యాంకులో ఒక వ్యక్తి పేరిట ఎన్ని డిపాజిట్లున్నా డీఐసీజీసీ బీమా మాత్రం ఒక్కదానికే వర్తిస్తుంది. అదే జాయింట్ ఖాతా అయితే ఇద్దరికి విడిగా రూ.లక్ష చొప్పున రూ.2 లక్షల వరకు బీమా ఉంటుంది.
  
 బ్యాంకు గురించి అవగాహన ఉండాలి...
 ఏదైనా బ్యాంకులో డిపాజిట్ చేసే ముందు దాని ఆర్థిక పరిస్థితిని గమనించాలి. బ్యాంకు మొండిబకాయిలు, వాటికి చేసిన కేటాయింపులు, రీస్ట్రక్చర్డ్ ఖాతాలను పరిగణనలోకి తీసుకోవాలి. మీరు డిపాజిట్ చేసిన బ్యాంకు ఇబ్బందుల్లో ఉందని భావిస్తే వెంటనే దాన్నుంచి డబ్బులు వెనక్కి తీసుకోవడం మంచిది. ఇక మీరు లోన్ తీసుకున్న బ్యాంకు మరొక బ్యాంకుతో విలీనమైతే పరిస్థితేంటనే ప్రశ్న రావచ్చు. వడ్డీ రేటులో మార్పు ఉండొచ్చు. ఒకోసారి ఉండకపోవచ్చు కూడా. విలీనం చేసుకున్న బ్యాంకు లోన్ బుక్‌తో పోల్చినపుడు మీ బ్యాంకు లోన్  బుక్ చిన్నదైతే విలీనం చేసుకున్న బ్యాంకు మీకు తక్కువ వడ్డీని ఆఫర్ చేయొచ్చు. లేదా ప్రస్తుతం ఉన్న లోన్ రేటునే చెల్లించమని కోరవచ్చు.