కశ్మీర్‌ భారతదేశంలో అంతర్భాగమా అని ప్రశ్నించటం ద్వారా వేర్పాటువాదాన్ని సమర్థించినట్లు ఆరోపణలు వచ్చిన పద్నాలుగేళ్ల తర్వాత ‘ఉపా’ చట్టం కింద అరుంధతీ రాయ్‌ని విచారించేందుకు ఢిల్లీ లెఫ్ట్‌నెంట్‌ గవర్నర్‌ అనుమతి మంజూరు చేశారు. భారత్‌లో విలీనాన్ని ప్రశ్నించటం, లేదా విడిపోవాలని కోరటం ఇదే మొదటిసారి కాదు. 1962 మే 1న తన తొలి రాజ్యసభ ప్రసంగంలో సి.ఎన్‌. అన్నాదురై సరిగ్గా ఇలాంటి ఉద్దేశాలనే వ్యక్తం చేశారు. అందుకు నెహ్రూ తెల్లబోయి ఉండవచ్చు కానీ, అన్నాదురై మీద చట్టపరమైన విచారణ జరగలేదు. నేడు మనం విశ్వ గురువులమని చెప్పుకొంటున్నప్పుడు అరుంధతీ రాయ్‌ పట్ల ఈ నిర్దయాపూరితమైన వ్యవహారశైలి మన గురించిన బాధాకరమైన సత్యాన్ని ప్రపంచానికి వెల్లడించదా?మహాత్మా గాంధీ, అందునా మన జాతిపిత... ఆయన చెప్పిన విషయాలను మనం ఎంత తరచుగా గుర్తు చేసుకుంటున్నాం? అంతకన్నా కూడా ఎంత తరచుగా మన ప్రభుత్వాలు ఆయన ఆకాంక్షలకు కట్టుబడి ఉంటున్నాయి? ఇదేమీ అలంకారిక ప్రశ్న కాదని మీరు తొందరలోనే గ్రహిస్తారు. నిజానికి, మనకింకా మనస్సాక్షి అన్నది మిగిలి ఉంటే బహుశా అదొక ఇబ్బందికరమైన మనోస్థితి కావచ్చు!1922 మార్చి 18న ‘యంగ్‌ ఇండియా’ పత్రికలో... ప్రభుత్వాలకు, మన పైన అధికారం కలిగి ఉన్న వారికి తన వైఖరి ఏమిటో గాంధీ వివరించారు. ‘‘ప్రభుత్వం పట్ల అసంతృప్తిగా ఉండటాన్ని ఒక ధర్మంగా నేను భావిస్తున్నాను’’ అని రాశారు. ‘‘ఒక వ్యక్తికి – ఆ వ్యక్తి హింసను తలవనంత వరకు, హింసను ప్రోత్సహించనంత వరకు, లేదా హింసను ప్రేరేపించనంత వరకు – తన అయిష్టతను పూర్తిగా వ్యక్తీకరించటానికి స్వేచ్ఛ ఉండాలి’’ అన్నారు. మన ప్రభుత్వం శిలాక్షరాలుగా చెక్కించి ప్రతి ఒక్క మంత్రి కార్యాలయంలో ప్రముఖంగా కనిపించేలా ఉంచాల్సిన మాటలివి. ఆ మాటలు ఈ కాలానికీ ఎందుకు సరిపోతాయో వివరిస్తాను. కశ్మీర్‌ అన్నది భారతదేశంలో ‘అంతర్భాగమా’ అని ప్రశ్నించటం ద్వారా వేర్పాటువాదాన్ని సమర్థించినట్లు పద్నాలుగేళ్ల క్రితం వచ్చిన ఆరోపణలపై ‘ఉపా’ (చట్టవిరుద్ధ కార్యకలాపాల నిరోధక) చట్టం కింద అరుంధతీ రాయ్‌ని విచారించేందుకు తాజాగా ఢిల్లీ లెఫ్ట్‌నెంట్‌ గవర్నర్‌ అనుమతి మంజూరు చేశారు. దాదాపు ఒకటిన్నర దశాబ్దం పాటు – ఇందులో సుదీర్ఘమైన పదేళ్ల కాలం మోదీ ప్రభుత్వంలోనిది – ఎలాంటి నిర్ణయమూ తీసుకోకపోవటం, లేదా తీసుకోవటం అవసరమని భావించకపోవటం అనే వాస్తవం ఎన్నో విషయాలను చెబుతోంది. ‘ఇప్పుడు ఎందుకు?’ అనే ప్రశ్నను కూడా లేవనెత్తుతోంది. భారతదేశంలో ప్రముఖులు ఒకరు రాష్ట్ర విలీనాన్ని ప్రశ్నించటం, లేదా విడిపోవాలని కోరటం ఇదే మొదటిసారి కాదు. 1962 మే 1న తన తొలి రాజ్యసభ ప్రసంగంలో సి.ఎన్‌. అన్నాదురై సరిగ్గా ఇలాంటి ఉద్దేశాలనే వ్యక్తం చేశారు. ‘‘ద్రవిడియన్లు స్వయం నిర్ణయాధికారం కోసం డిమాండ్‌ చేస్తున్నారు... దక్షిణాది రాష్ట్రాలకు మాకు ప్రత్యేక దేశం కావాలి’’ అన్నారు. ఆ మాటకు నెహ్రూ తెల్లబోయి ఉండవచ్చు కానీ అన్నాదురై మీద చట్టపరమైన విచారణ జరగలేదు. ఆయన మాటల్ని దేశ వ్యతిరేకమైనవిగా పరిగణించలేదు. నిజమే, అన్నాదురై అలా కోరటం అభ్యంతరకరం, అవాంఛనీయం కావచ్చు. కానీ ఆరు దశాబ్దాల క్రితమే భారతదేశం ఆన్నాదురై మాటల్ని ఆయన వాక్‌ స్వాతంత్య్రంలో భాగంగా అంగీకరించింది. ఆ కాలంలోనే వివాదాస్పద ఉద్దేశాన్ని వ్యక్తం చేయటాన్ని సైతం వాక్‌ స్వాతంత్య్రంలోని ఒక హక్కుగా మనం గుర్తించాం. ‘‘ప్రభుత్వం పట్ల అసంతృప్తిగా ఉండటాన్ని ఒక ధర్మంగా నేను భావిస్తున్నాను’’ అనే గాంధీజీ ప్రసిద్ధ ప్రకటనను గౌరవించాం. ప్రపంచం మనకు ఏదైనా నేర్పించిందీ అంటే అది నేడు మరింత సహనాన్ని, సర్దుబాటును కలిగి ఉండమనే. బ్రిటన్‌లోని స్కాటిష్‌ జాతీయవాదులు, కెనడాలోని పార్తీ కెబెక్వాలు, లేదా స్పెయిన్‌లోని కెటలాన్‌లు ఆయా దేశాల నుంచి విడిపోవటం కోసం చేసిన వేర్పాటు ఉద్యమాలు గౌరవనీయమైనవిగా, దేశ వ్యతిరేకమైనవి కానివిగా పరిగణన పొందటం అంటే... పరిణతి చెందిన వివేకవంతమైన ప్రజాస్వామ్యాలు అలాంటి వేర్పాటువాద ఉద్యమ పిలుపులను దేశ వ్యతిరేకమైనవిగా చూడకూడదని సూచించటమే కదా? ఎలా మనం వివేచన గల సహనశీలత నుండి అనాలోచితమైన, ఆమోదయోగ్యం కాని అసహనంలోకి జారిపోయాం?అందుకు కారణం... వేర్పాటు గురించి మాట్లాడి, మనల్ని కలవరానికి గురి చేసినవారు అరుంధతీ రాయ్‌ కావటమేనా? అందుకు కారణం... మోదీ ప్రభుత్వంపై పదునైన విమర్శ చేస్తున్న ఆమె గొంతుక ఎదురులేనిదిగా, నమ్మదగినదిగా ఉండటమేనా? అందుకు కారణం... ఎదుర్కోడానికి మనం ఇష్టపడని సందేహాలను లేవనెత్తటం ద్వారా ఆమె మన మనసు లోతుల్లో లేని పైపై మనశ్శాంతిని హరించటమేనా?అరుంధతీ రాయ్‌ని మన అలెగ్జాండర్‌ సోల్జెనిట్సిన్‌ (రష్యా రచయిత)లా భావించాలి కానీ, విస్మృత సోవియెట్‌ యూనియన్‌ ఆయన పట్ల ప్రవర్తించిన రీతిలో ఆమె పట్ల మనం ఉండకూడదు. ఆమె మన ఉత్తమ రచయితలలో ఒకరు. ప్రపంచానికి కూడా ఆమె ఇలాగే తెలుసు. మనం నిస్సిగ్గుగా మర్చిపోయిన సల్మాన్‌ రష్దీ తర్వాత అంతటి ప్రసిద్ధురాలైన, అత్యంత ప్రతిష్ఠాత్మకమైన బుకర్‌ ప్రైజ్‌ విజేత అరుంధతీ రాయ్‌. ఆమె పట్ల ఈ అనాగరిక, అధికార దర్ప, అనాలోచిత ప్రవర్తన... ప్రపంచంలోని అతి పెద్దదైన ప్రజాస్వామ్యానికి, అంతకుమించి ప్రజాస్వామ్యాలకే మాతృమూర్తి అయిన ఇండియాకు చెడ్డ పేరు తెస్తుంది. నిజాయితీగా, ఉన్నది ఉన్నట్లుగా మాట్లాడాలంటే అంతే. నేడు మనం విశ్వ గురువులమని, దక్షిణార్ధ గోళానికి నాయకులమని, ఐరాస భద్రతా మండలిలో శాశ్వత సభ్యత్వానికి తగిన వాళ్లమని చెప్పుకొంటున్నాం. ఇటీవల ప్రధానమంత్రి తను తిరిగి ఎన్నికవటం ‘యావత్‌ ప్రపంచ ప్రజాస్వామ్య విజయం’ అని అన్నారు. అలాంటప్పుడు అరుంధతీ రాయ్‌ అభిప్రాయం పట్ల నిర్దయాపూరితమైన వ్యవహార శైలి మన గురించిన బాధాకరమైన, తప్పించుకోలేని సత్యాన్ని ప్రపంచానికి వెల్లడించదా? ఈ ప్రశ్నకు సమాధానాన్ని మీకై మీరే చెప్పుకొమ్మని వదిలేస్తున్నాను. బదులుగా, నాకు ఎలా అనిపిస్తోందో చెబుతాను. మన ప్రజాస్వామ్యం, రాజ్యాంగం మనకు ప్రసాదించిన స్వేచ్ఛలు, పౌరహక్కుల పట్ల జీవితకాలం గర్వంగా గడిపాను. వాటినెవరూ మన నుంచి తస్కరించలేరన్నది సత్యం. ఇందిరాగాంధీ ప్రయత్నించారు కానీ విఫలమయ్యారు. కానీ ఇప్పుడు, ఇప్పుడిప్పుడే ఊపిరి పీల్చుకున్న ఉపశమనంలో ఉన్నప్పుడు అవి మన చేతుల్లోంచి జారిపోతాయా? అవును, అరుంధతీ రాయ్‌పై విచారణ తప్పుడు ఫలితంతో ముగిస్తే!కరణ్‌ థాపర్‌వ్యాసకర్త సీనియర్‌ జర్నలిస్ట్‌

మాటలదేముంది మాటలే కదా అని తేలికగా తీసిపారేయలేము. మాటలు కేవలం మాటలే కావచ్చు గాని, మాటలంటే మాటలు కాదు. లోకంలో మాటలు నేర్చిన జీవులు మనుషులే! తాము నేర్చిన మాటలను ఊసుపోక శుక పికాదులకు నేర్పించిన ఘనత కూడా మనుషులకే దక్కుతుంది గాని, అది వేరే విషయం. మాటల మహిమను వర్ణించాలంటే మాటలు చాలవు. మాటకారులు ఎలాంటి పరిస్థితుల్లోనైనా ఇట్టే నెట్టుకొచ్చేయగలరు. అసాధ్యమనుకున్న పనులను చిటికెలో చక్కబెట్టగలరు. మాటకారులైన దౌత్యవేత్తలు మాటలతో యుద్ధాలను కూడా నివారించగలరు. మాటల మహత్తును ఒక పూర్వకవి ఇలా వర్ణించాడు: ‘మాటల చేత దేవతలు మన్నన జేసి వరంబు లిత్తురా/ మాటల చేత భూపతులు మన్నన జేసి పురంబు లిత్తురా/ మాటల చేత మానినులు మన్నన జేసి మనంబు లిత్తురా/ మాటలు నేర్వకున్న నవమానము, న్యూనము, మానభంగమున్‌’. చక్కగా మాట్లాడటం చేతనైతే దేవతలను; భూపతులను; మానినులను సైతం మెప్పించి, వారి ద్వారా కోరిన ప్రయోజనాలు పొందడం సాధ్యమవుతుంది. సక్రమంగా మాట్లాడటం చేతగాకుంటే చీవాట్లు, శిక్షలు తప్పకపోవచ్చు. నలుగురిలోనూ నవ్వుల పాలయ్యే పరిస్థితులు కూడా తప్పకపోవచ్చు. మాటకారితనానికి మారుపేరుగా వెలిగిన మహానుభావులు చరిత్రలో చాలామంది ఉన్నారు. అక్బర్‌ ఆస్థానంలోని బీర్బల్, శ్రీకృష్ణదేవరాయల వారి ఆస్థానంలోని తెనాలి రామకృష్ణుడు వంటి వారు ఆ కోవలోకే వస్తారు. వారి మాటకారితనాన్ని ఇప్పటికీ జనాలు కథలు కథలుగా చెప్పుకుంటూనే ఉన్నారు. కొందరు ముక్తసరిగా మాట్లాడతారు. కొందరు ఆచి తూచి తూకం వేసినట్లుగా మాట్లాడతారు. కొందరు గలగలా ధారాళంగా మాట్లాడతారు. కొందరు రసజ్ఞులు సరసంగా మాట్లాడతారు. రసజ్ఞత బొత్తిగాలేని కొందరు విరసంగా మాట్లాడతారు. కొందరు నిష్ఠురంగా మాట్లాడతారు. ‘నరుడు మదిలో దొంగ/ నాల్క బూతులబుంగ/ కడుగజాలదు గంగ’ అన్నారు ఆరుద్ర. అదేం కర్మమోగాని కొందరు నోరు తెరిస్తే చాలు, బూతులతో మోత మోయిస్తారు. ఇటీవలి రాజకీయాల్లో ఇలాంటివారి వాగ్ధాటి విపరీతంగా మార్మోగుతోంది. కొందరు మాటలతోనే కోటలు కట్టేస్తుంటారు కొందరి మాటలు కోటలు దాటేస్తుంటాయి. అలాంటివారు రాజకీయాల్లో అమోఘంగా రాణిస్తుంటారు. ‘ఏదైనా సభలో ఆశువుగా మాట్లాడటానికి ముందు నేను కనీసం మూడువారాల పాటు సాధన చేస్తాను’ అని చెప్పుకున్న మార్క్‌ ట్వేన్‌ మన రాజకీయ నాయక దిగ్గజాల ముందు ఎంతటి అర్భకుడో కదా పాపం! మన రాజకీయ నాయకులు అంత శ్రమ లేకుండానే, ఎంత పెద్ద బహిరంగ సభలోనైనా గంటల కొద్ది ఏకధాటిగా ప్రసంగించగలరు. రాజకీయరంగంలోనే కాదు, సాహితీ రంగంలోనూ, ఆధ్యాత్మిక ప్రవచన రంగంలోనూ ఇలాంటి అనర్గళ వాక్ప్రతిభాసంపన్నులు తారసపడుతుంటారు.  మాటలు రకరకాలు. మనుషుల్లో ఎన్ని రకాలో మాటలు కూడా అన్ని రకాలు. హితవైన మాటలు, మధురమైన మాటలు, కల్లబొల్లి మాటలు, సరళమైన మాటలు, పరుషమైన మాటలు, దుందుడుకు మాటలు, ముతక మాటలు, నాజూకు మాటలు, చమత్కారం మాటలు, వెటకారం మాటలు– చెప్పుకుంటూ పోతే జాబితా చేంతాడంతవుతుంది. మనది ప్రజాస్వామ్యం. అందువల్ల మనకు మాట్లాడుకునే స్వేచ్ఛ ఉంది. మన రాజ్యాంగం ప్రకారం ‘వాక్స్వాతంత్య్రం’ మన ప్రాథమిక హక్కుల్లో ఒకటి. దురదృష్టవశాత్తు జనాలు అతిగా దుర్వినియోగం చేసుకునే హక్కు కూడా ఇదే! ‘ప్రజలు వాక్స్వాతంత్య్రాన్ని ఎందుకు కోరుకుంటారంటే, దాన్ని ఆలోచనా స్వాతంత్య్రానికి ప్రత్యామ్నాయంగా భావిస్తారు. ఆలోచనా స్వాతంత్య్రాన్ని దాదాపుగా వారు ఎప్పుడూ ఉపయోగించుకోరు’ అని డేనిష్‌ కవి, తత్త్వవేత్త సోరెన్‌ కీర్కెగార్డ్‌ వాక్స్వాతంత్య్రాభిలాష వెనుకనున్న మతలబును రెండు శతాబ్దాల కిందటే తేటతెల్లం చేసేశాడు.  మాటలు నోటి ద్వారా వెలువడతాయి. అంతమాత్రాన మాట్లాడటానికి నోరు మాత్రమే ఉంటే సరిపోదు. మాట్లాడటానికి ఆలోచన అవసరం. అనాలోచితంగా మాట్లాడే మాటలు ఒక్కోసారి చిక్కుల్లోకి నెడతాయి. ‘వివేకవంతులు తమ మాటలను ఆలోచనలతో జల్లెడ పడతారు’ అన్నాడు బుద్ధుడు. కాకపోతే సమాజంలో వివేకవంతుల సంఖ్య ఎప్పుడూ పరిమితమే! అరకొర జ్ఞానంతో అల్లాడే వాక్శూరులు వినేవాళ్లను వెర్రిగొర్రెల్లా లెక్కగట్టి చేటభారతాలు చెప్పుకుంటూ పోతారు. వారి వాక్స్వాతంత్య్రాన్ని ఎవరూ హరించలేరు గాని, అమెరికా మాజీ ప్రధాన న్యాయమూర్తి వారెన్‌ ఇ బర్గర్‌ అన్నట్లుగా ‘వాక్స్వాతంత్య్రంలో శ్రవణ స్వాతంత్య్రం కూడా మిళితమై ఉంటుంది’ అనే వాస్తవాన్ని గుర్తెరగాలి. అప్పుడే వాక్స్వాతంత్య్రాన్ని సద్వినియోగం చేసుకోగలుగుతాం. మనకు బహుభాషా పరిజ్ఞానం ఉంటే ఉండవచ్చు; అపారమైన పదసంపద ఉండవచ్చు; అనర్గళ వాగ్ధార ఉండవచ్చు. అంతమాత్రాన అనాలోచితంగా నోటికి ఎంతొస్తే అంత మాట్లాడుతూ పోతే శృంగభంగం తప్పదు. అసలే ఇది మనోభావాల కాలం. ఏ మాట ఎలాంటి విపరిణామాలకు దారితీస్తుందో అనేదానిపై కనీసమైన అంచనా మాట్లాడే ముందే ఉండాలి. ఎంతటి భాషా వేత్తలయినా మాటలను ఆచి తూచి ఉపయోగించాలి. మాటల గురించి ఇన్ని మాటలు ఎందుకంటే, ‘ఆది నుంచి ఆకాశం మూగది/ అనాదిగా తల్లి ధరణి మూగది/ నడుమ వచ్చి ఉరుముతాయి మబ్బులు/ నడమంత్రపు మనుషులకే మాటలు– ఇన్ని మాటలు’ అని సెలవిచ్చారు వేటూరి. అదీ సంగతి. మరి మాటలంటే మాటలా! 

ఢిల్లీ: ప్రజాప్రతినిధుల భావ ప్రకటన స్వేచ్ఛపై సుప్రీం కోర్టు కీలక తీర్పు వెల్లడించింది. ఎమ్మెల్యేలు, ఎంపీలు, మంత్రులు, ఇతర ప్రజా ప్రతినిధుల భావ ప్రకటన స్వేచ్ఛపై అధిక పరిమితులు విధించలేమని దేశ సర్వోన్నత న్యాయస్థానం స్పష్టం చేసింది. రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 19(2) కింద నిర్దేశించినవి మినహా ఎలాంటి అదనపు ఆంక్షలను పౌరుడు ఎవరైనా సరే విధించరాదని సుప్రీంకోర్టు రాజ్యాంగ ధర్మాసనం పేర్కొంది.  ‘‘మంత్రులు, ఎమ్మెల్యేలు, ఎంపీల భావ ప్రకటన స్వేచ్ఛపై అధిక పరిమితులు విధించలేం. వాక్ స్వాతంత్య్రం,  భావప్రకటనా హక్కు దృష్ట్యా ఈ తీర్పు వెల్లడిస్తున్నాం. పౌరుల హక్కులకు విరుద్ధంగా ఒక మంత్రి చేసిన ప్రకటన రాజ్యాంగ హింసగా పరిగణించబడదు. అలాగే ఆ మంత్రి చేసిన ప్రకటనను మొత్తానికి ప్రభుత్వానికి కూడా ఆపాదించలేం. ఈ మేరకు సుప్రీంకోర్టు రాజ్యాంగ ధర్మాసనం 4:1 తేడాతో తీర్పును వెల్లడించింది. ధర్మాసనంలో మెజారిటీ తీర్పుతో విభేదించారు జస్టిస్ నాగరత్న.  పౌరుల హక్కులకు విరుద్ధంగా మంత్రి చేసిన ప్రకటన రాజ్యాంగపరమైన హింసగా పరిగణించబడదు, కానీ అది ఒక ప్రభుత్వ అధికారిని తప్పించడం లేదా నేరం చేయడానికి దారితీస్తే అది రాజ్యాంగ హింస. ‘‘నేతల విద్వేష పూరిత వ్యాఖ్యలపై మార్గదర్శకాలు జారీ చేయలేం. పార్లమెంటు ఈ సమస్యకు పరిష్కారం చూపాలి. మంత్రుల విద్వేషపూరిత వ్యాఖ్యలను నియంత్రించాల్సిన బాధ్యత పార్టీలది. అందుకు ఒక ప్రవర్తన నియమావళి వారి రూపొందించుకోవాలి. విద్వేషపూరిత వ్యాఖ్యల వల్ల పౌరులు ఇబ్బంది పడితే సివిల్ కోర్టులను ఆశ్రయించవచ్చు. నేతల విద్వేషపూరిత ప్రసంగాలు రాజ్యాంగంలోని సోదర భావం, స్వేచ్ఛ, సమానత్వానికి పెద్ద దెబ్బ. సమాజంలో ప్రతి ఒక్కరి గౌరవాన్ని కాపాడాల్సిన బాధ్యత మరొక పౌరుడిపై ఉంది. ఆరోగ్యవంతమైన ప్రజాస్వామ్యానికి భావ ప్రకటన స్వేచ్ఛ ముఖ్యం అని ఐదుగురు న్యాయమూర్తులతో కూడిన రాజ్యాంగ ధర్మాసనం అభిప్రాయపడింది. నేపథ్యం.. యూపీ బులంద్‌షహర్‌లో ఆరేళ్ల కిందట(2016) జరిగిన అత్యాచార ఘటన దేశవ్యాప్తంగా చర్చనీయాంశంగా మారింది. ఈ ఘటనపై నాటి యూపీ మంత్రి, ఎస్పీ నేత ఆజాం ఖాన్‌ స్పందిస్తూ.. ఈ ఘటన ఒక రాజకీయ కుట్ర అని, అంతకుమించి ఏం లేదని వ్యాఖ్యలు చేశారు. ఈ వ్యాఖ్యలు తీవ్ర దుమారం రేపాయి. దీంతో బాధిత కుటుంబం సుప్రీం కోర్టులో ఖాన్‌పై చర్యలు తీసుకోవాలంటూ రిట్‌ పిటిషన్‌ దాఖలు చేసింది. ఆపై కోర్టు, ఖాన్‌ను క్షమాపణలు చెప్పాల్సిందిగా ఆదేశించింది. దీంతో ఆయన క్షమాపణలు చెప్పారు.  ఇలాంటి ఘటన సమయంలో భావప్రకటన స్వేచ్ఛ విషయంలో ప్రభుత్వం తరపున బాధ్యతగా వ్యవహరించాల్సింది పోయి.. అలా మాట్లాడడాన్ని న్యాయస్థానం తీవ్రంగా పరిగణించింది. సీనియర్ న్యాయవాదులు ఫాలి ఎస్ నారిమన్, హరీష్ సాల్వే రూపొందించిన ప్రశ్నల దృష్ట్యా.. 2017లో ఈ అంశాన్ని రాజ్యాంగ ధర్మాసనానికి బదిలీ చేసింది. (క్లిక్ చేయండి: నోట్ల రద్దుపై తీర్పు వెల్లడించిన సుప్రీం కోర్టు)

న్యూఢిల్లీ: మైక్రోబ్లాగింగ్ ప్లాట్‌ఫామ్  ట్విటర్‌ టేకోవర్‌ తరువాత  వరల్డ్‌ బిలియనీర్‌ ఎలాన్‌ మస్క్‌ కొత్త పాలసీ విధానాన్ని ప్రకటించారు. కంటెంట్ మోడరేషన్  ప్రణాళికలను వెల్లడించారు. ట్విటర్‌ పోస్ట్‌లకు  భావప్రకటనా స్వేచ్ఛ ఉంటుంది కానీ నెగెటివ్ పోస్టులకు మాత్రం రీచ్ ఉండదని తేల్చి చెప్పారు. విద్వేష పూరిత కంటెంట్‌ ఉన్న పోస్టులను తాము ప్రోత్సహించమని స్పష్టం చేశారు.  (గుడ్‌న్యూస్‌,తొలిసారి ట్విటర్‌లో...మస్క్‌ క్లారిటీ!) ఫ్రీడం ఆఫ్‌ స్పీచ్‌, బట్‌ నాట్‌ రీచ్‌: కొత్త  పాలసీ తాజా పాలసీ అప్‌డేట్‌లో విద్వేషపూరిత ట్వీట్లు డీబూస్ట్, డీమోనిటైజ్ చేస్తామని మస్క్ తెలిపారు. నెగెటివ్‌, హేట్‌ పోస్ట్‌లను ప్రమోట్‌ చేయమని, వాటిని మోనిటైజ్ పరిధిలోకి రావని స్పస్టం చేశారు. అలాంటి పోస్టులపై యూజర్లకు ఎలాంటి రెవెన్యూ ఉండబోదని తేల్చారు. అంతేకాదు అడ్వర్టయిజ్‌మెంట్లను కూడా నియంత్రిస్తామన్నారు. నెగెటివిటీని విస్తరింపజేసే పోస్టులను గుర్తించడానికి ప్రత్యేక వ్యవస్థ ఉందని కూడా  మస్క్‌ పేర్కొన్నారు. యూజర్లు అలాంటి  ట్వీట్లను ప్రత్యేకంగా వెతికితే తప్ప దొరకవు అని వెల్లడించారు. New Twitter policy is freedom of speech, but not freedom of reach. Negative/hate tweets will be max deboosted & demonetized, so no ads or other revenue to Twitter. You won’t find the tweet unless you specifically seek it out, which is no different from rest of Internet. — Elon Musk (@elonmusk) November 18, 2022 మరోవైపు గతంలో ట్విటర్‌లో బ్యాన్‌ చేసిన  కొన్ని ఖాతాలను పునరుద్ధరిస్తున్నట్టు ప్రకటించారు మస్క్‌. అలాగే అమెరికా మాజీ అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ అధికారిక ట్విటర్ అకౌంట్‌ను పునరుద్ధరించాలా? వద్దా? అనే విషయంపై పోల్‌ పెట్టారు. అయితే ట్రంప్‌ ఖాతాపై ఇంకా తుది నిర్ణయం తీసుకోలేదని ప్రకటించడం గమనార్హం.  Kathie Griffin, Jorden Peterson & Babylon Bee have been reinstated. Trump decision has not yet been made. — Elon Musk (@elonmusk) November 18, 2022 అలాగే వర్క్‌ ఫ్రం హోం రద్దుతోపాటు, ఎక్కువ పనిగంటలు పనిచేసేందుకు సిద్ధపడతారా, రాజీనామా చేస్తారా అంటూ మస్క్‌  అల్టిమేటానికి సమాధానంగా  తాజాగా 1200 మంది ఉద్యోగులు రాజీనామా చేశారు. సాఫ్ట్‌వేర్ కోడ్ రాసే ఉద్యోగులు ఎవరైనా మధ్యాహ్నం శాన్ఫ్రా‌న్సిస్కోలోని కార్యాలయంలోని 10వ అంతస్తులో తనను కలవాలని మస్క్ శుక్రవారం ట్విటర్ సిబ్బందికి మెయిల్ పంపారు. (ఉద్యోగుల ఝలక్‌, ఆఫీసుల మూత: మస్క్‌ షాకింగ్‌ రియాక్షన్‌) కాగా 44 బిలియన్‌ డాలర్ల ట్విటర్‌ డీల్‌ తరువాత సంచలన నిర్ణయాలతో అటు ఉద్యోగులను, ఇటు టెక్‌ వర్గాలను గందరగోళానికి గురిచేస్తూ విమర్శలు పాలవు తున్నా,  మస్క్‌ ఎక్కడా వెనక్కి తగ్గడం లేదు. ట్విటర్‌ పునరుద్ధరణ పేరుతో ఇప్పటికే వేలాది ఉద్యోగులను తొలగించడంపై అమెరికా  కోర్టులో కేసులు కూడా నమోదైనాయి. అంతేకాదు  మస్క్‌ అనాలోచిత నిర్ణయాలతో ట్విటర్‌ మూత పడనుందనే అంచనాలు వెల్లువెత్తాయి. అయితే ఆదివారం జరగనున్న వరల్డ్‌ కప్‌ మొదటి మ్యాచ్‌ లైవ్‌ కవరేజీ, కమెంటరీని ఎంజాయ్‌ చేయమంటూ ప్రకటించి ఈ ఊహాగానాలకు చెక్‌ పెట్టారు.

నలుగురికి నచ్చినది నాకసలే ఇక నచ్చదురో.. నరులెవరూ నడవనిది ఆ దార్లో నే నడిచెదరో అనే కౌబాయ్‌ పాటకి రియల్‌ టైం బిజినేస్‌మేన్‌ రూపం ఇస్తే అది ఎలన్‌మస్క్‌ అవుతాడనేది జగమెరిగిన సత్యం. కొత్త దారిలో ప్రయాణించడం ఎవరెమనుకుంటారో అని సందేహించకుండా నిర్మోహమాటంగా మాట్లాడటం ఎలన్‌ మస్క్‌ నైజం. ఈ క్రమంలో కొన్ని సార్లు చిక్కుల్లో పడ్డా ఆయనెక్కడా వెనక్కి తగ్గలేదు.  తాజాగా ఉక్రెయిన్‌పై రష్యా చేపట్టిన దాడిపై కూడా ఎలన్‌ మస్క్‌ ట్విట్టర్‌ వేదికగా స్పందించాడు. బస్తీ మే సవాల్‌ అంటూ రష్యా అధ్యక్షుడికి ఛాలెంజ్‌ విసిరాడు. దీనికి రష్యా వైపు నుంచి కూడా రిటార్ట్‌ వచ్చింది. ఇలా సోషల్‌ మీడియా వేదికగా పెద్ద ఎత్తున చర్చ జరిగింది. ఆ తర్వాత ఉక్రెయిన్లకు అండగా ఉండేందుకు స్టార్‌లింక్‌ ద్వారా నెట్‌ సౌకర్యం కల్పించాడు ఎలన్‌మస్క్‌. ఈ నేపథ్యంలో కూడా రష్యా - ఉక్రెయిన్‌ వార్‌ను ఉద్దేశించి పలు ట్వీట్లు చేశాడు ఎలన్‌మస్క్‌. ఈ ట్వీట్లపై ట్విట్టర్‌ యాజమాన్యం ఎక్కడా అభ్యంతర పెట్టిన దాఖలాలు కూడా కనిపించలేదు. మరేం జరిగిందో తెలియదు కానీ తాజాగా ట్విట్టర్‌ పైనే బాణాలు ఎక్కు పెట్టాడు ఎలన్‌మస్క్‌, ప్రజాస్వామ్యానికి ఫ్రీడమ్‌ ఆఫ్‌ స్పీచ్‌ ఎంతో ముఖ్యమైనదని పేర్కొంటూ ఈ ప్రజాస్వామ్య స్ఫూర్తికి ట్విట్టర్‌ కట్టుబడి ఉందా అని​ ప్రశ్నిస్తూ ట్విట్టర్‌లోనే ఓటింగ్‌ పెట్టాడు. ట్వీట్‌ చేసిన గంట వ్యవధిలోనే నెటిజన్ల నుంచి అనూహ్య స్పందన వచ్చింది. రెండున్నర లక్షల మందికి పైగా ఈ ఓటింగ్‌లో ఇప్పటి వరకు పాల్గొనగా.. అందులో దాదాపు 65 శాతం మంది కాదంటూ బదులిచ్చారు. రేపటి వరకు ఈ ఓటింగ్‌ కొనసాగనుంది. Free speech is essential to a functioning democracy. Do you believe Twitter rigorously adheres to this principle? — Elon Musk (@elonmusk) March 25, 2022

పుణె: ప్రజాస్వామ్యం, భావప్రకటనా స్వేచ్ఛపై భారత్‌కు లెక్చర్లు ఇవ్వాల్సిన పనిలేదని సోషల్‌ మీడియా సంస్థలకు కేంద్ర ఐటీ మంత్రి రవిశంకర్‌ ప్రసాద్‌ చురకలంటించారు. ఇలాంటి సంస్థలను ‘‘లాభార్జన సంస్థలు’’గా నిర్వచించిన ప్రసాద్, ఈ కంపెనీలు భారత్‌లో సంపాదించాలనుకుంటే తప్పక భారత రాజ్యాంగాన్ని, చట్టాలను అనుసరించాలని స్పష్టం చేశారు. ‘‘సోషల్‌ మీడియా అండ్‌ సోషల్‌ సెక్యూరిటీ’’ మరియు ‘‘క్రిమినల్‌ జస్టిస్‌ సిస్టమ్‌ రిఫామ్స్‌’’ అనే అంశాలపై సింబయాసిస్‌ యూనివర్సిటీ ఏర్పాటు చేసిన సదస్సుల్లో ఆయన మాట్లాడారు. కొత్త ఐటీ చట్టాలు సోషల్‌ మీడియా వాడకాన్ని నిరోధించవని, కేవలం సోషల్‌ మీడియా ప్లాట్‌ఫామ్స్‌ను దుర్వినియోగం చేయడాన్ని నిరోధిస్తాయని వివరించారు. కొత్త చట్టాలకు అనుగుణంగా సోషల్‌ మీడియా కంపెనీలు ఫిర్యాదుల పరిష్కార అధికారి, కంప్లైయన్స్‌ అధికారి, నోడల్‌ అధికారిగా భారత సంతతికి చెందినవారిని నియమించాలన్నారు. ఇదేమీ అసాధ్యమైన పనికాదన్నారు. అమెరికాలో ఉంటూ మనదగ్గర లాభాలు పొందుతున్న కంపెనీల నుంచి భావప్రకటనా స్వేచ్ఛపై సందేశాలు వినాల్సిన అవసరం భారత్‌కు లేదన్నారు. దేశీయ కంపెనీలు అమెరికాలో వ్యాపారానికి వెళితే అక్కడి చట్టాలను పాటించినట్లే, అక్కడి కంపెనీలు ఇక్కడకు వచ్చినప్పుడు ఇక్కడి చట్టాలను పాటించాలని హితవు పలికారు. ఎవరినైనా విమర్శించండి, కానీ ఇక్కడి చట్టాలను మాత్రం పాటించమంటే కుదరదన్నారు. భారత్‌లో వ్యాపారం చేయాలంటే ఇక్కడి రాజ్యాంగాన్ని అనుసరించితీరాలన్నారు. కొత్త చట్టాల అమలుకు ఈ సంస్థలకు అదనపు సమయం ఇచ్చామని, కానీ అవి నియమాలను అనుసరించలేదని గుర్తు చేశారు. చట్టాలకు అనుగుణ మార్పులు చేయనందున ఇకపై ఈ కంపెనీలు కోర్టుల చుట్టూ తిరగకతప్పదన్నారు.   చదవండి: 70 ఏళ్లు పైబడిన ఖైదీలను వెంటనే విడుదల చేయాలి 

వాక్‌ స్వాతంత్య్రం విలువ చాలా మందికి అర్థం కాదు. అందరూ ఏదో లాభంకోసమే విమర్శిస్తున్నారనుకునే సోమరుల మెజారిటీ నానాటికీ పెరుగుతున్నది. దారుణంగా ఒక అమాయకురాలిని తమ పోలీసుస్టేషన్‌లో రేప్‌ చేసిన పోలీసుల నేరం రుజువు కాలేదని 1980లలో సుప్రీంకోర్టు మధురా కేస్‌ అని పిలువబడే కేసులో విచిత్రమైన తీర్పు చెప్పింది. ప్రేమిస్తానని చెప్పి ఒక బాలికను మోసం చేశారని ఫిర్యాదు చేయడానికి వచ్చిన తల్లిదండ్రులను బయటకు పంపి, ఆ బాలిక మీద పోలీసులు అత్యాచారం చేసిన కేసు అది. వారికి కింది కోర్టులో శిక్ష పడింది. కాని ఆ శిక్ష తప్పు అని సుప్రీంకోర్టు వారిని నిర్దోషులుగా విడుదల చేసింది. అత్యాచారం చేస్తుంటే ఎందుకు అరవలేదు? మౌనంగా ఉందంటే ఆమె కూడా అంగీకరించినట్టే కదా అని వ్యాఖ్యానిస్తూ ఇచ్చిన ఆ తీర్పు ఎంత అన్యాయమైందో ప్రొఫెసర్‌ ఉపేంద్ర బక్షీ తన మిత్రులతో కలిసి సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తికి లేఖ రాశారు. ఆ లేఖ దేశవ్యాప్తంగా సంచలనం కలిగించింది. దుర్మార్గపు రేప్‌ చట్టాల పట్ల దారుణమైన అన్వయం చేసే తీర్పుల పట్ల ప్రజల్లో నిరసన పెల్లుబికింది. చివరకు ఆ ఉద్యమం రేప్‌ చట్టాన్ని చాలావరకు మార్చేసింది.  ప్రొఫెసర్‌ మనకేం పోయిందనుకున్నా, కోర్టు ధిక్కారం అవుతుందని భయపడినా, మరే కారణంతోనో భజన చేసినా ఈ మార్పులు జరిగేవి కావు. న్యాయానికి విరుద్ధమైన అన్వయం చేయడానికి సిగ్గుపడే పరిస్థితి ఆ విమర్శ వల్ల వచ్చింది. వాక్‌ స్వాతంత్య్రాన్ని నిర్భయంగా వాడుకుంటేనే ఉన్నతాధికారంలో ఉన్నవారు అప్పుడప్పుడైనా సిగ్గుపడవలసి వస్తుంది.   మనం కరోనాతో భయపడిపోతున్నాం. కుటుంబ సంబంధాలు, స్నేహాలను కరోనా నిర్దయగా తెంచి వేస్తున్నది. ఒకరికొకరం దూరమవుతున్నాం. కరోనా పేదలకు నరకం, వలసకూలీలకు మరణం, నియంతలకు స్వర్ణయుగం. మరి ధర్మం, న్యాయం సంగతేమిటి? ధర్మం అంటే సంవిధాన పాలనా ధర్మం. న్యాయం అంటే నిష్పక్షపాత, నిర్భయ, నిర్ద్వంద్వ, స్వతంత్ర న్యాయ నిర్ణయం. దానికి నిజాయితీ ప్రాణం వంటిది. సుప్రీంకోర్టు ఇటీవల ఒక మంచి న్యాయమైన తీర్పు ఇచ్చింది. లాక్‌డౌన్‌లో ప్రాణాలు అరచేతిలో పెట్టుకుని మైళ్లదూరాలు నడుస్తూ భరతమాత హైవేలకు నెత్తుటి పాదాలు అద్దిన వలస కార్మికులకు వెంటనే ఉచిత రవాణా, ఉచిత భోజన, ఉచిత ఆవాస సౌకర్యాలు కలిగించాలని సముచిత నిర్ణయం తీసుకుంది. చాలా ఆలస్యమైనప్పటికీ అవసరమైన నిర్ణయం. అంతకుముందు అనేక సందర్భాలలో పిల్‌లను నిరాకరిస్తూ వచ్చిన సుప్రీంకోర్టు, ప్రభుత్వం పక్షాన ప్రమాణం చేసి మరీ చెప్పే అవాస్తవాలను నమ్మి ఆదేశాలు ఇచ్చిన సర్వోన్నత న్యాయస్థానం మానవీయంగా వ్యవహరించి ఉంటే బాగుండేదని, కరోనా వైరస్‌ వంటి క్లిష్టసమయంలో మానవత్వాన్ని మించిన న్యాయం లేదని, చాలా హైకోర్టులు ఎంతో హుందాగా వలస కార్మికుల పట్ల దయచూపాలని అనుభవం ఉన్న న్యాయవాదులు ఆవేదన చెందారు. చాలా జాగ్రత్తగా పదాలు ఏరుకుని, వాక్యాలు నిర్మించి సుదృఢమైన విమర్శ రంగరించి లేఖ రాశారు. వారికి జోహార్లు. న్యాయవాదులకు పదవులుంటాయి, పదవీకాలాలు ఉంటాయి, విరమణలు ఉంటాయి. ఒత్తిడులు భయాలు కూడా ఉంటాయి. ఈ మధ్య భయాలు పెరిగాయి. న్యాయవాదులు స్వతంత్ర వృత్తిగల వారు. స్వతంత్ర ప్రవృత్తి గలవారు కూడా అయితే చాలా బాగుంటుంది. కాని వారికి కూడా చాలా కష్టాలుంటాయి మరి. అయినా ఎవరికీ భయపడకుండా వారు రాసిన లేఖ కదిలించింది.  అంతకు ముందు అరడజను హైకోర్టు న్యాయస్థానాలు రాష్ట్రాలను మందలించాయి. వలస కూలీల గురించి పట్టించుకొమ్మని ఆదేశించాయి. కాని ప్రభుత్వాలు ఏం చేశాయో తెలుసా. హైకోర్టులను తప్పబట్టాయి. ఏమనుకుంటున్నారు మీరు సమాంతర ప్రభుత్వం నడుపుతారా అని కోపించాయి. దానికి సుప్రీంకోర్టు జవాబిస్తూ హైకోర్టులు సక్రమంగా, రాజ్యాంగ ధర్మబద్ధంగానే వ్యవహరించాయని మద్దతు పలకడం శుభ పరిణామం. ఇక కేంద్ర రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు చేసిన అన్యాయం ఒకటి మనం తప్పనిసరిగా గుర్తించాలి. సెక్షన్‌ 51 డిసాస్టర్‌ మేనేజ్‌మెంట్‌ చట్టం కింద సంక్షోభ కాలంలో ప్రభుత్వ ఆదేశాలు (ఇక్కడ లాక్‌డౌన్‌ ఆంక్షలు) ఉల్లంఘించినందుకు ఏడాదిపాటు జైలుకు పంపే అధికారం ఉంది. ఆ సెక్షన్‌ కింద వలస కార్మికులమీద ప్రాసిక్యూషన్‌ మోపాయి. తిండి లేదు, పని లేదు, ఉన్నచోటి నుంచి తరిమేస్తున్నారు, రైళ్లు, బస్సులు లేవు. నడిచిపోదామంటే కేసులు, రాష్ట్రం దాటితే పక్క రాష్ట్రం వారు రానివ్వరు. కేసులు పెట్టే వారు, కొట్టే వారు, గుంజీలు తీయించేవారు, మోకాళ్లమీద కూచోబెట్టేవారు, జైల్లోకి నెట్టేవారు. ఇది ప్రజాస్వామ్యమా? వీరు పాలకులా? ఇవన్నీ మానేయాలని చెప్పింది సుప్రీంకోర్టు. చాలా ఆలస్యం తరువాత కాలీకాలని వాత, చాలీచాలని న్యాయం అనే విమర్శలకూ అవకాశం ఉన్నా రెండు మంచి ఆదేశాలిచ్చింది అగ్రన్యాయస్థానం. ధర్మం కోసం కంకణం కట్టుకున్న జాతీయ దేశోద్ధారకులనుకునే పాలకులు వలసకూలీలపై ప్రాసిక్యూషన్‌ మోపినపుడు వారి నిజస్వరూపం తెలుసుకోకపోతే అంతకన్నా గుడ్డితనం మరొకటి ఉండదు. అటువంటి పౌరులకు వెన్నెముక ఉందో లేదో ఎక్స్‌రే తీయాలి. ఎవ్వరినీ ప్రాసిక్యూట్‌ చేయడానికి వీల్లేదంటూ ‘‘మహాఘనత వహించిన డీజీపీలూ మీ పోలీసులకు చెప్పండి. జనం పట్ల అమానుషంగా ప్రవర్తించకండి’’ అని చెప్పింది. పాలకులూ, పోలీసులూ వింటున్నారా?   మాడభూషి శ్రీధర్‌  వ్యాసకర్త బెన్నెట్‌ యూనివర్సిటీ ప్రొఫెసర్, కేంద్ర సమాచార మాజీ కమిషనర్‌ madabhushi.sridhar@gmail.com

సాక్షి, న్యూఢిల్లీ : ‘పౌరుల భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛ పవిత్రమైనది. దాని గురించి చర్చించాల్సిన అవసరమే లేదు. ఇది రాజ్యాంగం కల్పించిన ప్రాథమిక హక్కు. ఈ హక్కును ఉల్లంఘించే అధికారం రాజ్యానికి లేదు’ అంటూ ఉత్తరప్రదేశ్‌ జర్నలిస్ట్‌ ప్రశాంత్‌ కనోజియా అరెస్ట్‌ కేసులో సుప్రీం కోర్టు జస్టిస్‌ ఇందిరా బెనర్జీ చేసిన అద్భుతమైన వ్యాఖ్యానం ఇది. యూపీ ముఖ్యమంత్రి యోగి ఆదిత్యనాథ్‌ గత ఏడాది కాలంగా వీడియో కాల్స్‌ ద్వారా తనతో టచ్‌లో ఉన్నారని, ఆయన తనతో జీవితాన్ని పంచుకోవడానికి సిద్ధంగా ఉన్నారంటారా ? అంటూ ఓ మహిళ పంపిన వీడియో క్లిప్‌ను షేర్‌ చేసినందుకు యూపీ పోలీసులు జర్నలిస్ట్‌ కనోజియాను అరెస్ట్‌ చేశారు. ఆయనను అరెస్ట్‌ చేశారనడానికన్నా కిడ్నాప్‌ చేశారని పేర్కొనడం సబబు. యూపీ నుంచి పౌర దుస్తుల్లో వచ్చిన పోలీసులు, ఢిల్లీ పోలీసులకు ఎలాంటి సమాచారం ఇవ్వకుండా కనోజియాను యూపీకి తీసుకెళ్లారు. ఈ చర్యను సవాల్‌ చేస్తూ ఆయన భార్య సుప్రీం కోర్టులో పిటిషన్‌ దాఖలు చేయడంతో సుప్రీం కోర్టు భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛ గురించి మంచి వ్యాఖ్యానం చేసింది. తక్షణం కనోజియాను విడుదల చేయాల్సిందిగా కూడా యూపీ పోలీసులను ఆదేశించింది. భారతీయ శిక్షాస్మృతిలోని పరువు నష్టం దావాకు సంబంధించిన  500 సెక్షన్‌ కింద యూపీ పోలీసులు కేసును నమోదు చేశారు. ఎవరు పరవు నష్టం అయిందని భావిస్తున్నారో ఆ సదరు వ్యక్తి ఫిర్యాదు చేసినప్పుడే ఈ సెక్షన్‌ కింద అరెస్ట్‌ చేయాల్సి ఉంటుంది. ఇది తీవ్రంగా పరిగణనలోకి తీసుకోవాల్సిన నేరం కూడా కాదు. యూపీ ముఖ్యమంత్రి తరఫున అక్కడి పోలీసులు ఓవర్‌యాక్షన్‌ చేశారు. ఇదే కేసులో ‘నేషనల్‌ లైవ్‌ ఛానల్‌’కు చెందిన జర్నలిస్ట్‌లు అనూజ్‌ శుక్లా, ఇషికా సింగ్‌లను కూడా అరెస్ట్‌ చేశారు. ఆ మధ్య మమతా బెనర్జీ ఫొటోను మార్ఫింగ్‌ చేశారన్న కారణంగా ప్రియాంక శర్మ అనే బీజేపీ కార్యకర్తను పోలీసులు అరెస్ట్‌ చేశారు. ఆమెను కూడా కోర్టు జోక్యంతోనే విడుదల చేశారు. ఈ పరువు నష్టం దావాకు సంబంధించిన చట్టం బ్రిటీష్‌ కాలం నాటిది. అది ఏదో రూపంలో ఇప్పటికీ కొనసాగుతోంది. ఈ సెక్షన్‌ కింద పోలీసులు పౌరులను అరెస్ట్‌ చేయడం, సుప్రీం కోర్టు జోక్యంతో వారిని విడుదల చేయడం జరుగుతోంది. ఇలాంటి కేసుల్లో బాధ్యులను, అంటే ఇక్కడ తప్పుడు కేసును బనాయించినందుకు పోలీసులపై తగిన చర్యలు తీసుకున్నట్లయితే ఇలాంటి కేసులు పునరావృతం కావు. ఏదేమైనా సుప్రీం కోర్టు తాజా తీర్పుతో భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛకు మరింత బలం చేకూరింది.

ప్రభుత్వాలు రాజద్రోహం పేరిట అణచివేసే చర్యలతో లా కమిషన్‌ తన సమాలోచనా పత్రంలో విభేదిస్తూ ‘‘ప్రజలకు విమర్శించే హక్కు ఉందని పాలకులు గ్రహించాలి. రాజద్రోహం అనే అభియోగంతో దేశపౌరులతో ప్రభుత్వం చెలగాటమాడాలనుకుంటోంది’’ అని హెచ్చరించింది. భారతదేశంలో కాలం చెల్లిన రాజద్రోహం అభియోగం పెట్టడం సరికాదని తేల్చిచెప్పింది. తన దేశ చరిత్రను తానే విమర్శించడం లేదా వ్యతిరేకించడం భావప్రకటనా స్వేచ్ఛలో అంతర్భాగమని గుర్తించాలని లా కమిషన్‌ సమా లోచనా పత్రం స్పష్టం చేసింది. అంతేగాని, ప్రభుత్వాల తాత్కాలిక విధానాలను వ్యతిరేకించే భావాలను రాజద్రోహ నేరంగా పరిగణించడానికి వీల్లేదని తెలిపింది. భిన్నాభిప్రాయ స్వేచ్ఛ లేకుండా దేశంలో ప్రజాస్వామ్యం బతికి బట్టకట్టలేదు. ప్రజా స్వామ్య రక్షణకు భిన్నాభిప్రాయ వ్యక్తీకరణే సరైన నియంత్రణ శక్తి. ఆ శక్తినే అడ్డుకుంటే ప్రజాస్వామ్యమే ఆ ఒత్తిడిలో బదాబదలై పోతుంది. సామాజిక ఆందోళనకారులను, కార్యకర్తలను పెద్ద పెట్టున అరెస్ట్‌ చేయడమే ఇందుకు నిదర్శనం. సుప్రీంకోర్టు ధర్మాసనం (న్యాయమూర్తులు దీపక్‌మిశ్రా, డీవై చంద్రచూడ్, ఏఎం.ఖాన్విల్కర్,  30–8–2018) ఇటీవల దేశంలో ప్రభుత్వ స్థాయిలో సామాజిక, రాజకీయ దౌర్జన్య కాండపై నిరంతరం బలంగా గొంతువిప్పే ప్రముఖులపై దాడులు పెరిగి పోతున్నాయి. ప్రజాతంత్ర పద్ధతుల్లోనే ఉద్యమాలు సాగుతున్నా ఆందో ళనకారులను సహించలేని ప్రభుత్వాలు వారిపై నిర్బంధాన్ని అమలు జరపడానికి సాహసిస్తున్నాయి. ఆకస్మిక అరెస్టుకు గురైన ఐదుగురు ప్రముఖుల తరఫున దేశ సర్వోన్నత న్యాయస్థానానికి ప్రసిద్ధ చరిత్ర కారులు రొమీలా థాపర్, ప్రభాత్‌ పట్నాయక్‌తో పాటు సతీష్‌ దేశ్‌ పాండే, దేవకీ జైన్, మాజా దారూవాలా వేసిన పిటిషన్లపై సుప్రీంకోర్టు బెంచీ  పై వ్యాఖ్య చేసింది. బహుశా, అందుకనే ప్రభుత్వం పోలీసులతో చేయించిన మూకుమ్మడి అరెస్టులుగా త్రిసభ్య ధర్మాసనం వ్యాఖ్యానిం చాల్సి వచ్చింది. కనుకనే డీవై చంద్రచూడ్‌ ప్రభుత్వ చర్యను భిన్నాభిప్రా యాన్ని అణచివేయడంగా అభివర్ణించారు. ఇంతకుముందు పెద్ద నోట్ల రద్దు నిర్ణయానికి పాల్పడినప్పుడు ప్రధానమంత్రి ‘ఇందుకు నన్ను చంపుతారని నాకు తెలుసు’ అని ఓ ప్రకటన చేసి ప్రజలను ఆశ్చర్యచకితు లను చేశారు. అలాగే, తాజా అరెస్టులకు పాలకులు వ్యాపింపచేస్తున్న కారణాలు నమ్మదగ్గవిగా లేవు. భీమాకోరెగావ్‌లో ఎల్గార్‌ పరిషత్‌ ఆధ్వ ర్యంలో దళితులు జరిపిన ఆందోళనతో ఈ అరెస్టులను ముడివేశారు. ఈ ఆందోళనకు మావోయిస్టులు ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా నిధులు సమ కూర్చుతున్నారని, ఈ పని ఎల్గార్‌ పరిషత్‌ సమావేశాలకన్నా ముందు నుంచే జరుగుతోందన్నది అభియోగ ప్రచారం. ఇంకా, నిర్బంధంలోకి తీసుకున్న కార్యకర్తలకూ, మావోయిస్టులకు మధ్య నడిచిన ఉత్తరాల్లో ఒక దాన్లో ‘‘మోదీ పాలన అంతమొందించడానికి రాజీవ్‌ హత్య తర హాలో పథకం గురించిన ప్రస్తావన ఉందని కూడా ఆరోపించారు.  అప్రకటిత ఆత్యయిక పరిస్థితి! దేశంలో బీజేపీ ‘గ్రాఫ్‌ పడిపోతోందని’ మాజీ కేంద్ర మంత్రి యశ్వంత్‌ సిన్హా గుర్తుచేస్తూ, ‘‘1975లో ఇందిరాగాంధీ ప్రవేశపెట్టిన ఎమర్జెన్సీని మించిపోయేలా మోదీ పాలన సాగుతోంది. అప్రకటిత ఆత్యయిక స్థితిని సర్కారు కొనసాగిస్తోంది’ అని అన్నారు. ఇదే మాటలను బీజేపీ నాయకులు, కేంద్ర మాజీ మంత్రులు అరుణ్‌శౌరీ, శత్రుఘన్‌సిన్హా పదేపదే చెబుతున్నారు. అలాగే, రిటైర్డ్‌ జడ్జీలు పీబీ సావంత్‌ (సుప్రీంకోర్టు), బీసీ కోల్సేపాటిల్‌ (బొంబాయి హైకోర్టు) ఈ అరెస్టులపై తీవ్ర నిరసన తెలి పారు. భీమాకోరెగావ్‌ ఆందోళనతో సంబంధం ఉందనే కారణంతో ప్రభుత్వం అరెస్టు చేసిన ఐదుగురికి ఎల్గార్‌ పరిషత్‌తో ఎలాంటి సంబంధాలు లేవని జస్టిస్‌ సావంత్‌ చెప్పారు. ఎల్గార్‌ పరిషత్‌ సమా వేశం జరపడానికి తనకూ, జస్టిస్‌ కోల్సేపాటిల్‌కు మాత్రమే సంబంధం ఉందనీ, అరెస్టు చేసిన ఐదుగురితో తమకు ఎలాంటి ఫోన్‌ సంబంధాలు గాని, ఇతరత్రా వ్యవహారాలుగాని లేవని సావంత్‌ ప్రసిద్ధ ఇంగ్లిష్‌ దిన పత్రిక ‘హిందూ’కు ఇచ్చిన ఇంటర్వ్యూలో చెప్పారు. అంతేగాక, చట్టవ్యతి రేక కార్యకలాపాల నిరోధక చట్టం పేరుతో ఈ అరెస్టులు చేయడానికి రుజువుగా మారిన ఆ అజ్ఞాత లేఖను సైతం సర్కారు వెల్లడించలేక పోయింది. ప్రధాని మోదీ హత్య విషయం ప్రస్తావించారం టున్న లేఖను పూర్తిగా వెల్లడించలేకపోవడం పాలనా నిర్వహణలోని ప్రజా వ్యతిరేక కార్యకలాపంగానే జనం భావిస్తారు. ఈ తప్పుడు చట్టం ధనికవర్గ ప్రయోజనాల కోసం, వారి కొమ్ముకాసే పాల కుల అవసరాల కోసం తరచుగా అమలు జరుగుతోంది. ఈ బ్రహ్మస త్యాన్ని చివరికి లా కమిషన్‌ కూడా ఇటీవలే తూర్పారబట్టింది. తన విధా నాలు, చర్యలను విమర్శించే వారిని కొరత వేయజూసే దేశీయ ప్రభుత్వా లనూ, కేంద్రపాలకులను హెచ్చరించాల్సివచ్చింది. మానవ హక్కులు హరించ చూస్తున్న ప్రభుత్వాలు రాజద్రోహం పేరిట అణచివేసే చర్య లతో లా కమిషన్‌ తన సమాలోచనా పత్రంలో విభేదిస్తూ ‘‘ప్రజలకు విమర్శించే హక్కు ఉందని పాలకులు గ్రహించాలి. రాజద్రోహం అనే అభియోగంతో దేశపౌరులతో ప్రభుత్వం చెలగాటమాడాలనుకుం టోంది’’ అని హెచ్చరించింది.  బ్రిటన్‌లో రాజద్రోహం సెక్షన్‌ లేదు! రాజద్రోహం అభియోగం మోపడానికి అవకాశమిచ్చే ఐపీసీ సెక్షన్‌ 124 –ఏను తిరగదోడాల్సిన అవసరాన్ని అందరూ గుర్తించాలని కూడా లా కమిషన్‌ సూచించింది. ఈ రాజద్రోహం అభియోగానికి దోహదం చేసే సెక్షన్‌ను రూపొందించిన వలసపాలకులైన బ్రిటిష్‌వారే తమ దేశంలో దీన్ని చట్టం నుంచి తొలగించారని గుర్తుచేసింది. ఈ అభియోగం మోప డం సరికాదని బ్రిటిష్‌ సర్కారు భావించిన ఫలితంగా పదేళ్ల క్రితమే ఈ సెక్షన్‌ను రద్దుచేశారు. బహుశా బ్రిటిష్‌ ప్రభుత్వానికున్న ఇంతటి విచ క్షణా జ్ఞానం అభినవ భారత పాలక వ్యవస్థలకు లేదు. రాజకీయ ప్రత్య ర్థులపైనా, ప్రతిపక్షాలపైనా ఈ అభియోగం మోపి రాజకీయ లబ్ధిపొంద డానికి ఐపీసీ సెక్షన్‌–124 ఏను పదునైన ఆయుధంగా వాడుకుంటు న్నారు. ఇలాంటి నిరంకుశ చట్టాలకు ఉదాహరణగా తమ దేశం పేరు పేర్కొనవద్దని బ్రిటిష్‌వారు కోరుతున్నారని మన లా కమిషన్‌ డాక్యు మెంటు తెలిపింది. ప్రపంచంలోనే అతి పెద్ద ప్రజాస్వామ్య దేశమని చెప్పుకుంటున్నందున రాజద్రోహం అన్న పదాన్ని సమూలంగా నిర్వ చించుకోవాలని కమిషన్‌ కోరింది.  ఎందుకంటే, భావప్రకటనా స్వేచ్ఛను రాజ్యాంగంలోని ప్రాథమిక హక్కుల్లో ఒకటిగా పరిగణిస్తున్నాం కాబట్టి. కేవలం ప్రభుత్వాన్ని ఆచ రణలో హింసామార్గం ద్వారా కూల్చే సందర్భంలో మాత్రమే రాజ ద్రోహం అభియోగం చెల్లుబడి అవుతుందని కమిషన్‌ వివరించింది. అంతేగాని, తన దేశ చరిత్రను తానే విమర్శించడంగాని లేదా వ్యతిరే కించడం గాని భావప్రకటనా స్వేచ్ఛలో అంతర్భాగమని గుర్తించాలని లా కమిషన్‌ సమాలోచనా పత్రం స్పష్టం చేసింది. అంతేగాని, ఎప్పటి కప్పుడు దేశంలో ఏర్పడే ప్రభుత్వాల తాత్కాలిక విధానాలను వ్యతి రేకించే భావాలను రాజద్రోహ నేరంగా పరిగణించడానికి వీల్లేదని లా కమిషన్‌ తెలిపింది. ఈ సందర్భంగా కొన్ని మాసాల క్రితం ఢిల్లీలోని జవహర్‌లాల్‌ నెహ్రూ యూనివర్సిటీ విద్యార్థిసంఘం నాయకుడు కన్హయ్య కుమార్‌పై మోపిన రాజద్రోహ నేరాన్ని కమిషన్‌ ఉదాహరణగా పేర్కొంది. జాతీయ ఐక్యత లేదా సమగ్రతా పరిరక్షణ సందర్భాలకే పరి మితం కావలసిన ఈ ‘సెక్షన్‌124 ఏ’ను భావప్రకటనా స్వేచ్ఛను అణ గదొక్కడానికి ఉపయోగించరాదని ఆ విశిష్ట పత్రం స్పష్టం చేసింది. అంతేగాదు, చలనశీలమైన, స్పందించే శక్తిగల ప్రజాస్వామిక వ్యవస్థలో విధాన సమస్యలపై ఆరోగ్యకరమైన, పటిష్టమైన చర్చ జరగాలంటే భిన్నాభిప్రాయ ప్రకటన, విమర్శ ప్రధానం, ప్రాణసమానమని ఆ పత్రంలో ఉంది. నీతి నియమాల గురించి, ప్రజాస్వామ్యం గురించీ ఊద రగొట్టే దేశీయ పాలకులు తమ పార్టీ, ప్రతిపక్షాల పార్లమెంటు సభ్యులు, శాససభ్యులకు వ్యతిరేకంగా నమోదైన కేసుల వివరాలను ఇవ్వడంలో, వెల్లడి చేయడంలో విఫలమైనందుకు సుప్రీంకోర్టు కేంద్ర ప్రభుత్వాన్ని తరచుగా ప్రశ్నిస్తోందని (31.8.2018) మరచిపోరాదు. చివరికి, ఇంత వరకూ లెజిస్లేటర్లపై క్రిమినల్‌ కేసులలో శిక్షలు పడిన వారందరినీ ఎన్ని కల రాజకీయాలలో శాశ్వతంగా పాల్గొనకుండా నిరోధించాలన్న బీజేపీ నాయకుడు అశ్వనీకుమార్‌ ఉపాధ్యాయ కోరుతూ కోర్టులో ప్రజా ప్రయో జన వ్యాజ్యం (పిల్‌) దాఖలు చేయవలసి వచ్చిందని ‘లైవ్‌ లా’ రిపోర్టు వెల్లడించింది. అసలు, న్యాయంకోసం నిలబడి తీర్పులిస్తున్న కొందరు జడ్జీల జీవితాల్నే తుదముట్టిస్తూ లేదా పదవీ విరమణానంతర పదవులు చూపి అనుకూలంగా తీర్పులు రాబట్టుకుంటున్న రాబందులున్న వాతా వరణంలో అశ్వనీకుమార్‌ లాంటి బీజేపీ నాయకుల స్వరం కూడా మూగ పోతోందని గ్రహించాలి. అందుకే కాబోలు మహారాష్ట్ర కవి, ప్రసిద్ధ దళిత బహుజనుల ప్రతినిధి, సామాజిక అన్యా యాలకు గురైన ప్రొఫె సర్‌ వినాయక్‌ లష్కర్‌ –తులారామ్‌ చతుర్చంద్‌ కళాశాల సామాజిక శాస్త్రవేత్త హోదాలో తన గుండె బరువును ఈ కింది కవితలో తీర్చుకోవలసి వచ్చింది: ‘‘ఓ ప్రపంచమా! విను, విను – ఏళ్లూ, పూళ్లూ గడుస్తున్నా మన అణగారిన ప్రజల మనస్సుల్ని గుండెల్ని ఇంకా ఇనుపకంచెలతోనే బంధించి ఉంచారు! ఈ రోజుకీ దళిత గ్రామాలపై దేశంలో దాడులకు విరామం లేదు! బ్రిటిష్‌ పాలనలో మాదిరే ఈనాడూ తమకు న్యాయం జరగాలని గొంతెత్తలేని అవస్థ–  బహుశా పరాయివాడి మాదిరే నేటి పాలకుల నుంచీ న్యాయాన్ని ఆశించలేని దుస్థితి వారిది! ఇక న్యాయ వ్యవస్థ చూద్దామా దానిది కళ్లకు గంతలు కట్టుకున్న గాంధారి పాత్రే! దేశ స్వాతంత్య్ర పోరాటంలో మాకూ పాత్ర ఉంది అయినా పోరాట యోధుల జాబితాలో చివరికి– చరిత్రలో సీబీఐ కళ్లకూ మేం ఆనలేదు! మేం కనపడం!! సీనియర్‌ సంపాదకులు ఏబీకే ప్రసాద్‌ abkprasad2006@ahoo.co.in 

విశ్లేషణ ఆర్టికల్‌ 21 జీవన స్వేచ్ఛ పరిధిలోకి గోప్యత, రతి విషయంలో ఐచ్ఛికత వస్తాయని చౌదరి అన్నారు. సాంకేతిక సమాచార విప్లవం వల్ల ప్రైవసీపై ప్రతికూల దాడుల ప్రభావాన్ని కూడా జస్టిస్‌ చౌదరి 1983లోనే దర్శించగలిగారు. భార్యాభర్తలలో ఒకరు అకారణంగా దాంపత్య జీవనం నుంచి ఉపసంహరించుకుని విడిగా ఉంటే మరొకరు కోర్టుకు వెళ్లి ‘కలసి కాపురం చేసే’ హక్కుందంటూ డిక్రీ పొందవచ్చునని హిందూ వివాహ చట్టం సెక్షన్‌ 9 పేర్కొన్నది. కాపురం హక్కు దాంపత్య హక్కు అని కవితాత్మకంగా చెప్పే ఈ హక్కు అసలు రూపం ఏమంటే ఒప్పుకున్నా ఒప్పుకోకపోయినా రతిలో పాల్గొనాలని ‘బలవంతపు రతి హక్కు’. చట్టం ద్వారా దంపతులలో ఒకరు మరొకరిని ఒప్పించే హక్కు కాదు, ఒప్పుకోకపోయినా రతికి రప్పించే హక్కు. వైవాహిక అత్యాచారం చెల్లదంటూ ఢిల్లీ హైకోర్టులో సవాలు చేశారు. గోప్యత, స్వత్వం, ఎంపిక హక్కులతో కూడిన ప్రైవసీ ప్రాథమిక హక్కు అని సుప్రీం కోర్టు ప్రకటించిన నేపథ్యంలో జస్టిస్‌ చౌదరి 1983లో ఇచ్చిన విప్లవాత్మకమైన తీర్పు గుర్తుకొస్తుంది. 16 ఏళ్ల సరితతో వెంకటసుబ్బయ్య వివాహం జరిగింది. కాని అయిదేళ్లుగా వారు విడిగా ఉన్నారు. సరిత పెద్ద సినీనటిగా ఎదిగినారు. వెంకటసుబ్బయ్య తనకు సరితతో కాపురం చేసే హక్కు ఉందని డిక్రీ సాధించారు. అది ఇష్టం లేని వివాహమని, తనను బలవంతంగా కాపురానికి పంపకూడదని, అసలు సెక్షన్‌ 9 రాజ్యాంగ విరుద్ధమని ఆంధ్రప్రదేశ్‌ హైకోర్టులో సరిత  సవాలు చేశారు. శారీరకంగా మరొకరితో కలియడమా, లేదా అనే విషయంలో ప్రతి వ్యక్తికి స్వేచ్ఛ సహజంగా ఉందని, ఇష్టంలేని రతి డిక్రీలు ఇవ్వడం అన్యాయమనీ ఆమె వాదించారు. జస్టిస్‌ చౌదరి కాపురం హక్కులో రెండు భావాలు ఉన్నాయన్నారు. 1. దంపతులలో ఒకరికి మరొకరితో కలసి ఉండే హక్కు. 2. వైవాహిక సంయోగం. అన్నాసాహెబ్‌ వర్సెస్‌ తారాబాయి కేసులో మధ్యప్రదేశ్‌ హైకోర్టు డివిజన్‌ బెంచ్‌ తీర్పునిస్తూ, భర్త ప్రవర్తనలో లోపం లేనపుడు, భార్యకు ఇష్టం లేకపోయినా ఆమెతో కాపురం చేయాలని ఆదేశించే డిక్రీని సమర్థించింది. ఇక ఆ తారాబాయి గతేమిటో చదువరుల ఊహకే వదలాలి అని జస్టిస్‌ చౌదరి వ్యాఖ్యానించారు. మహాకవి శ్రీశ్రీ చెప్పిన రాక్షస రతి ఇదేననీ, ఇది క్రూరమైన చట్టమనీ చౌదరి అన్నారు. బతికే హక్కు అంటే జంతువు వలె ఏదో రకంగా ప్రాణం నిలబెట్టుకోవడం కాదు, ఆత్మగౌరవంతో తలెత్తుకుని జీవించడాన్ని ఆర్టికల్‌ 21 ఆశిస్తున్నది. ఖరక్‌ సింగ్‌ కేసులో సుబ్బారావు అసమ్మతి తీర్పును ఉటంకిస్తూ, ఆర్టికల్‌ 21 జీవన స్వేచ్ఛ పరిధిలోకి గోప్యత, రతి విషయంలో ఐచ్ఛికత వస్తాయని చౌదరి అన్నారు. సాంకేతిక సమాచార విప్లవం వల్ల ప్రైవసీపై ప్రతికూల దాడుల ప్రభావాన్ని కూడా చౌదరి 1983లోనే దర్శించగలిగారు. సుబ్బారావు అసమ్మతి తీర్పు, గోవింద్‌ కేసు, అమెరికాలో గ్రిస్‌ వరల్డ్‌ జానే రో కేసులను చౌదరి ప్రస్తావించి విశ్లేషించారు. కుటుంబ సభ్యుల మధ్య సామీప్యత, ఆంతరంగికత, వైవాహిక సంబంధాలు, మాతృత్వం, పిల్లలను కనిపెంచడం వంటి అంశాలన్నీ గోప్యతా హక్కు పరిధిలో ఉన్నాయని, మానవ జీవన ఆనందానికి ఆత్మగౌరవానికి సంబంధించిన ఈ అంశాలు ఏలిన వారి జోక్యం వల్ల దెబ్బతింటే రిట్‌ పిటిషన్‌లో అడిగే హక్కు ఉందని, పాలకులు ప్రమాద ఘంటికలు వినబడితే తప్ప ఇటువంటి విషయాల్లో అనవసరంగా, అసమంజసంగా జోక్యం చేసుకునే వీల్లేదని గోవింద్‌ కేసులో సుప్రీంకోర్టు చేసిన విశ్లేషణను చౌదరి సమర్థించి మరింత విస్తరించారు. ఓంస్టెడ్‌ కేసులో జస్టిస్‌ బ్రాండీస్‌ అసమ్మతి తీర్పుతో చౌదరి తన వాదాన్ని మరింత పరిపుష్ఠం చేశారు. ప్రశాంతత, చొరబాటులేని ఏకాంతత, ఆంతరంగిక నిర్ణయ స్వేచ్ఛ అనేవి గోప్యతలో మూడు కీలకమైన అంశాలని గేరీ ఎల్‌. బోస్ట్‌ విక్‌ అనే రచయిత పేర్కొన్నారు. జస్టిస్‌ చౌదరి ఈ అంశాలన్నీ పరిశీలించి, సెక్షన్‌ 9 కింద బలవంతపు కాపురపు ఉత్తర్వులివ్వాలనే చట్ట నియమం రాజ్యాంగ ప్రా«థమిక హక్కుల సూత్రాలకు పూర్తి భిన్నంగా ఉందని, కనుక చెల్లదని వెల్లడించారు. జస్టిస్‌ చౌదరి తీర్పు ఆనాడు ఢిల్లీ హైకోర్టును మెప్పించలేకపోయింది. హిందూ వివాహ చట్టం సెక్షన్‌ 9 చెల్లుతుందని, వివాహం అనే వ్యవస్థను రక్షించడానికి అంగీ కారంతో ప్రమేయం లేకుండా కాపురం హక్కు డిక్రీ అధికారం ఉండాల్సిందేనని ఢిల్లీ హైకోర్టు నిర్ణయించింది, ఈ తీర్పును సుప్రీంకోర్టు కూడా సమర్థించింది. జస్టిస్‌ సుబ్బారావు, గోవింద్, అమెరికా తీర్పులు, బోస్‌ విక్, గ్రిస్వాల్డ్‌ కేసులు చర్చిస్తూ జస్టిస్‌ చౌదరి ఇచ్చిన తీర్పులో అంశాలను ఆ కేసులనే ప్రస్తావిస్తూ, తొమ్మిదిమంది న్యాయమూర్తుల ధర్మాసనం గోప్యతను ప్రాథమిక హక్కుగా ప్రకటించడం ద్వారా1983 నాటి ఆయన ఆలోచనకు గౌరవం లభించినట్టయింది. వ్యాసకర్త కేంద్ర సమాచార కమిషనర్‌ professorsridhar@gmail.com మాడభూషి శ్రీధర్‌


 విశ్లేషణ
 రాజకీయ కారణాలతో గాంధీని చంపక తప్పలేదని గాడ్సేలు చెప్పుకున్నారు. ఆ అభిప్రాయాన్ని అంగీకరించాల్సిన పని లేదు. కానీ అంగీకారయోగ్యం కానంత మాత్రాన ఆ అభిప్రాయాన్ని చెప్పుకునే హక్కు లేదనడం సాధ్యం కాదు.
 
 వాక్‌ స్వాతంత్య్రం రాజ్యాంగం హామీ ఇచ్చిన ప్రాథమిక హక్కు. హత్యానేర నిందితులకు కూడా ఈ హక్కు ఉంటుంది. దోషులని రుజువై, శిక్ష అనుభవించిన వారైనా తాము చేసిన హత్య గురించి వివరిస్తూ పుస్తకాలు రాసు కోవచ్చు. జాతిపిత మహాత్మా గాంధీ హంతకులకు సైతం ఈ స్వేచ్ఛ పూర్తిగా ఉంటుంది. క్రిమినల్‌ ప్రొసీజర్‌ కోడ్‌ కూడా నిందితుడికి సమాచార స్వేచ్ఛను, భావ వ్యక్తీకరణ స్వేచ్ఛను ఇస్తుంది. నిందితుడికి అన్నీ తెలియాలి. ఆ తరువాత అతను ఏదైనా చెప్పకునే అవకాశం ఇవ్వాలి. సెక్షన్‌ 313 కింద ఆ అవకాశం ఉంది. కోర్టులో జడ్జి అడిగిన ఏదైనా ప్రశ్నకు జవాబు ఇవ్వకపోతే శిక్ష పడదు. ఇష్టం వచ్చి నంత సేపు దోషి తన సంజాయిషీని చెప్పుకోవచ్చు. తాను గాంధీని ఎందుకు చంపవలసి వచ్చిందో వివ రిస్తూ నాథూరాం గాడ్సే కొన్ని గంటలపాటు వాంగ్మూ లం ఇచ్చాడు. నేరం రుజువై ఉరిశిక్షకు గురై అతడు చని పోయాడు.
 
 అతని తమ్ముడు గోపాల్‌ గాడ్సే నేరం కూడా రుజు వైంది. కొన్నేళ్ల జైలు శిక్ష తదుపరి విడుదలైనాక అతను తన అన్న నాథూరాం గాడ్సే వాంగ్మూలాన్ని, ఇతర విమ ర్శలను కలిపి ‘గాంధీ హత్య–నేను’ పేరుతో మరాఠీలో ఒక పుస్తకం ప్రచురించాడు. సెక్షన్‌ 99 ఏ (సీఆర్‌పీసీ) కింద భద్రతకు భంగం కలిగించే రచనలను నిరోధించే అధికారం ఉందని, ఈ పుస్తకం హిందువులు, ముస్లింల మధ్య ద్వేషాన్ని రగులుస్తుందని అంటూ 1967లో ప్రభుత్వం ఈ పుస్తక ప్రతులన్నిటినీ స్వాధీనం చేసు కోవాలని ఆదేశించింది. సెక్షన్‌ 99 ఏ రాజ్యాంగ వ్యతి రేకమని, ఆ సెక్షన్‌ కింద జారీచేసిన ఈ ఉత్తర్వు వాక్‌ స్వాతంత్య్రానికి భంగకరమనీ కనుక దాన్ని రదు ్దచేయా లని బొంబాయి హైకోర్టులో గోపాల్‌ వినాయక్‌ గాడ్సే భారత ప్రభుత్వంపై ఒక రిట్‌ పిటిషన్‌ దాఖలు చేశారు (ఎఐఆర్‌ 1971 బాంబే 56లో ఈ తీర్పు ప్రచురించారు).
 
 వాక్‌ స్వాతంత్య్రానికి హామీ ఇచ్చే రాజ్యాంగ అధి కరణం 19(1)(ఏ) పైన పరిమితులను  19(2) వివరిం చింది. అందులో నిర్దేశించిన ఆధారాలపై పార్లమెంటు చట్టం ద్వారా వాక్‌ స్వాతంత్య్రంపైన పరిమితులు విధిం చవచ్చునని పేర్కొన్నది. సామాజిక శ్రేయస్సు కోసం సీఆర్‌పీసీ సవరణ చట్టం ద్వారా ఈ పరిమితిని విధిం చడం రాజ్యాంగబద్ధమే అని బొంబాయి హైకోర్టు తీర్పు చెప్పింది. సెక్షన్‌ 99 ఏ రాజ్యాంగబద్ధమే అయినా, గోపాల్‌ గాడ్సే పుస్తకాన్ని నిషేధించడం చెల్లదని ఆదేశిం చింది. ఐపీసీ సెక్షన్‌ 153 ఏ కింద ఇరు మతాల ప్రజల మధ్య విద్వేషాలను రెచ్చగొట్టి, ప్రాణాలకు ముప్పు తెచ్చే రచనలు చేయడానికి వీల్లేదని అడ్వకేట్‌ జనరల్‌ వాదిం చారు. గాంధీ హంతకులను గొప్పగా చూపుతూ, గాంధీతో సమానమైన కీర్తిని గాడ్సేకు ఆపాదిస్తూ, హత్యను సమర్థించుకునే ఈ పుస్తకం సమాజానికి ప్రమా దకరమనీ, కొత్తతరాల మనసుల్లో గాంధీ హత్యను సమర్థించే తప్పుడు అభిప్రాయాల్ని కల్గించడం కోసం ఇది ప్రయత్నిస్తున్నదనీ, దాన్ని నిరోధించడం సమాజ శ్రేయస్సు రీత్యా అవసరం అని ఆయన నివేదించారు.  
 
 గాడ్సే పుస్తకాన్ని ఇంగ్లిష్‌లోకి అనువదింపచేసి, న్యాయమూర్తులు దాన్ని కూలంకషంగా పరిశీలించారు. దాని మూల కథనాన్ని, విమర్శను, సమకాలీన చారిత్రిక అంశాలను, హిందూ తత్వంపై వ్యాఖ్యలను లోతుగా అధ్యయనం చేసారు. ఇదొక తీవ్రమైన విమర్శే అయినా, ఆ పుస్తకం ప్రస్తుతం హిందువులు, ముస్లింల మధ్య విద్వేషాలు రెచ్చగొడుతుందని తమకు అనిపించడం లేదని న్యాయమూర్తులు తమ తీర్పులో పేర్కొన్నారు. కలహాలు సృష్టించడమే రచయిత ఉద్దేశం అనిపించడం లేదన్నారు. గాంధీని ఒక మత పిచ్చివాడెవడో హత్య చేశాడనే అభిప్రాయం పోగొట్టి, ఇది గాంధీ సాగించిన వ్యవహారాలను, విధానాలను తీవ్రంగా వ్యతిరేకించే హత్యనీ, రాజకీయ కారణాల రీత్యా గాంధీని చంపడం తప్ప మరో రకంగా ఆయన నిర్ణయాలను ఆపే మార్గం లేదని భావించి హత్య చేయవలసి వచ్చిందని చెప్పుకునే ప్రయత్నం ఈ పుస్తకం చేసిందనీ హైకోర్టు వివరించింది.
 
 ముస్లింలను విపరీతంగా బుజ్జగిస్తూ గాంధీ తీసుకున్న నిర్ణయాల వల్ల హిందూ వర్గాలకు తీవ్రమైన హాని జరుగుతుందని రచయిత నమ్మారు. పాకిస్తానీ తెగల వారు కశ్మీర్‌పై దాడులు చేయడం వల్ల, ఆ దేశానికి రూ. 55 కోట్లు  చెల్లించాలన్న ఒప్పందాన్ని పాటించాల్సిన అవసరం లేదని మొత్తం మంత్రివర్గం ఆమోదించినా... గాంధీ నిరాహార దీక్ష చేసి, పాకిస్తాన్‌కు రూ. 55 కోట్లు ఇప్పించారనీ, ఈ విధంగానే వ్యవహరిస్తూపోతే దేశానికి నష్టం కనుక ఒక దేశ భక్తునిగా గాడ్సే అర్జునుడి వలె గాంధీని చంపక తప్పలేదనీ వారు సమర్థించుకునే ప్రయత్నం చేశారని హైకోర్టు అంది. ఆ అభిప్రాయాన్ని అంగీకరించాల్సిన అవసరం లేదనీ, అలాగే అంగీకార యోగ్యం కానంత మాత్రాన అభిప్రాయం చెప్పుకునే హక్కు లేదనడం సాధ్యం కాదనీ, కనుక పుస్తకంపై నిషేధం చెల్లదనీ అంటూ బొంబాయి హైకోర్టు ఆ పుస్త కాలను స్వాధీనం చేసుకోవాలనే ఉత్తర్వును కొట్టి వేసింది. నాథూరాం గాడ్సే వాంగ్మూలంతోపాటు, ఇంకా ఎన్నో విమర్శలున్న పుస్తకంపైనే అభ్యంతరాలు చెల్లవన్న తరువాత... కోర్టులో గాడ్సే చేసిన ప్రకటనను వెల్లడి చేయడంపై అభ్యంతరాలకు తావే లేదు.
 
 మాడభూషి శ్రీధర్‌, వ్యాసకర్త కేంద్ర సమాచార కమిషనర్‌
 professorsridhar@gmail.com


 న్యూఢిల్లీ: పరువునష్టం చట్టాన్ని ప్రజల భావ ప్రసార స్వేచ్ఛను హరించేలా, న్యాయవ్యవస్థలో ప్రవేశించేలా ఉండకూడదని ఢిల్లీ కోర్టు మంగళవారం వ్యాఖ్యానించింది. తమ పరువుకు భంగం కలిగించాడని ఆరోపిస్తూ ఫ్రాంక్‌ఫిన్‌ ఏవియేషన్‌ సర్వీసెస్‌ అనే సంస్థ ఓ విద్యార్థిపై చేసిన కేసును కోర్టు విచారించింది. పుణేకు చెందిన హరీష్‌ భాటియా కొడుకు ఆ సంస్థపై చీటింగ్‌ కేసు పెట్టాడు. ఈ సంస్థ ఢిల్లీలో తనపై అనేక తప్పుడు కేసులు పెట్టడం ద్వారా తనను ఇబ్బందులకు గురి చేస్తుందనేది కేసు సారాంశం.
 
 అయితే అతనే కావాలని సంస్థ ప్రతిష్టను దెబ్బతీస్తున్నాడని సంస్థ వాదిస్తోంది. కోర్టు సాక్షిగా 2014లో తమ సంస్థను అవహేళన చేస్తూ వ్యాఖ్యలు చేశాడని ఆరోపిస్తోంది. తన కొడుకు 2008లో లెవల్‌–5 బీటెక్‌ కోసం ఈ సంస్థలో చేరాడని, ఫిబ్రవరి, 2009లో ఈ సంస్థ కోర్సు పూర్తయినట్లు సర్టిఫికెట్‌ ఇచ్చిందని, ఫ్రాంక్‌ ఫిన్‌ సంస్థ ఇచ్చిన సర్టిఫికెట్‌ బోగస్‌దని తేలిందని భాటియా వాదన.


 న్యూఢిల్లీ: కోర్టు ధిక్కార నేరం కింద నిందితులకు శిక్ష విధించేటపుడు కోర్టులు తగిన కసరత్తు చేయాలని, తీర్పులు కోర్టుల గౌరవాన్ని పెంచేవిగా ఉండాలని సుప్రీంకోర్టు పేర్కొంది. రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్‌ 19 ప్రతి వ్యక్తికీ భావప్రకటనా స్వేచ్ఛను ప్రసాదించిందని.. ఈ నేపథ్యంలో కోర్టు ధిక్కార తీర్పులను జాగ్రత్తగా, ఆచితూచి ఇవ్వాలని కోర్టులను ఆదేశించింది.
 
 రాజస్తాన్‌ హైకోర్టు ధిక్కార నేరం కింద ఇచ్చిన తీర్పుకు సంబంధించి దాఖలైన అప్పీల్‌పై విచారణలో ఈ వ్యాఖ్యలు చేసింది. ఓ కార్మిక నేత హత్య కేసులో నిందితుడికి రాజస్తాన్‌ హైకోర్టు ముందస్తు బెయిలిచ్చింది. దీనిపై సీపీఎం నేతలు పార్టీ సమావేశంలో కోర్టును కించపరుస్తూ వ్యాఖ్యలు చేశారు.
  


 శ్రీనగర్: కశ్మీర్ లో తీవ్రవాదాన్ని పాకిస్థాన్ ప్రోత్సహిస్తోందని కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి అరుణ్ జైట్లీ ఆరోపించారు. సరిహద్దు వెంబడి అశాంతికి పొరుగుదేశం ప్రయత్నిస్తోందని ఆయన అన్నారు. కశ్మీర్ లో అల్లర్ల వెనుక పాకిస్థాన్ హస్తం ఉందని పేర్కొన్నారు.
 
 ఆదివారం ఆయన తిరంగా యాత్రలో పాల్గొన్నారు. ఈ సందర్భంగా మాట్లాడుతూ... యుద్ధంలో గెలవలేక 1990 నుంచి జమ్మూకశ్మీర్ లో తీవ్రవాదులను ఉసిగొల్పుతోందని అన్నారు. భావప్రకటన స్వేచ్ఛ అంటే దేశానికి వ్యతిరేకంగా నినాదాలు చేయడం కాదని స్పష్టం చేశారు.


 న్యూఢిల్లీ: భారత్‌లో భావ వ్యక్తీకరణ స్వేచ్ఛకు పెద్ద పీట వేస్తున్న సోషల్ మీడియా కూడా నేడు అసహనంపై బాలీవుడ్ నటుడు ఆమిర్ ఖాన్ చేసిన వ్యాఖ్యలను తప్పుపట్టడం శోచనీయంగా ఉంది. ఆయన చేసిన వ్యాఖ్యల స్ఫూర్తిని గ్రహించకపోయినా సరే, ఆయన చేసిన వ్యాఖ్యలను యధాతథంగా కాకుండా వక్రీకరించి మాట్లాడడం, ఆమిర్ ఖాన్‌తో ఎలాంటి సంబంధంలేని ఎవరో భార్యాభర్తలు గొడవ పడి అందులో ఒకరు ఆత్మహత్యకు పాల్పడితే ఆ సంఘటనను ఆమిర్‌కు ముడిపెట్టడం ఎంతవరకు సమంజసం! నెట్ న్యూట్రాలిటీ (తటస్థత వైఖరి) అంటే ఇదేనా ?
 
 లగాన్, తారా జమీన్ పర్, పీకే లాంటి విభిన్న చిత్రాలను తీసి తనకంటూ ప్రత్యేక స్థానాన్ని సంపాదించుకున్న ఆమిర్‌ఖాన్‌ను అర్థం చేసుకున్నది ఇంతేనా? ‘సత్యమేవ జయతే’ టీవీ కార్యక్రమం ద్వారా ప్రభుత్వాలకు పట్టని సామాజిక సమస్యలను ప్రజలకుముందుకు తీసుకొచ్చిన విషయాన్ని అప్పుడే మరిచిపోయామా? ముంబైలో పుట్టి ప్రపంచ ప్రసిద్ధి చెందిన సల్మాన్ రష్దీ రాసిన పుస్తకం ‘ది సెటానిక్ వర్సెస్’ను భారత్‌లో నిషేధించడమే కాకుండా 2012లో జైపూర్‌లో జరిగిన లిటరేచర్ ఫెస్టివల్‌కు వస్తానంటే రానియ్యలేదే!
 
 అలాగే ప్రపంచ ప్రసిద్ధ చిత్రకారుడు ఎంఎఫ్ హుస్సేన్ హిందూ దేవతలను నగ్నంగా చిత్రీకరించాడన్న కారణంగా ఆయన్ని దేశం నుంచే తరిమేశామే! జీవిత చరమాంకంలో పుట్టిన గడ్డ భారత్‌లో తుదిశ్వాస విడుస్తానంటే కూడా కాదన్నమే! వారిలాగే ఆమిర్ ఖాన్‌ను కూడా వదులుకుందామా? సహనం అంటే ఇదేనా!  అవును, భారతీయులు సహనపరులు. భోఫోర్స్ కుంభకోణం, బొగ్గు స్కామ్, సిక్కుల ఊచకోత, గుజరాత్ అల్లర్లు, వారసత్వ పాలన, కుళ్లు రాజకీయాలు, తరతరాల ప్రభుత్వాల అసమర్థత తదితరాలను సహించాంగదా!         
    
  -ఇది ఓ సెక్యులరిస్ట్ కామెంట్


  సమకాలీనం
 
  మీడియా ప్రశ్నించలేని సందర్భాల్లో కూడా ప్రభుత్వాన్ని, బడా పారిశ్రామికవేత్తలను నిలదీసే అవకాశాన్ని సామాజిక మాధ్యమం కల్పిస్తోంది. మొన్నటి సాధారణ ఎన్నికల్లో అది నరేంద్ర మోదీకి అనుకూలంగానూ నిలిచింది. నిన్నటి ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికల్లో ఆయన ప్రభుత్వం తీరునూ ప్రశ్నించింది. సామాజిక మాధ్యమం ఇరువైపులా పదునున్న కత్తిలాంటిది. సైబర్ నేరాల నియంత్రణకు ఎవరూ వ్యతిరేకం కాదు. ఆ సాకుతో సామాజిక మాధ్యమాల్ని కట్టడి  చేసి, పౌరుల ప్రాథమిక హక్కులను హరించే ఏ ప్రక్రియనూ ప్రజాస్వామ్యవాదులు హర్షించరు.
  
  ప్రజాస్వామ్యంలో ప్రభుత్వాలు మారడం మామూలే! ప్రజాతీర్పునకు అనుగుణంగా పార్టీలు అధికారాన్ని చేపడతాయి. కానీ అధికారంతో నిమిత్తం లేకుండా అన్ని పార్టీలకూ తమవైన  విధానాలు ఉంటాయి.. ఉండాలి కూడా. కానీ, వివాదాస్పద ఐటీ (సమాచార సాంకేతిక పరిజ్ఞానం) చట్టం-2008, సెక్షన్ 66ఏ విషయంలో బీజేపీ.. ప్రతిపక్షంలో ఉన్నప్పుడు ఒక తీరుగా, అధికారంలోకి వచ్చాక మరోలా స్పందించింది. భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛకు భంగం కలిగించేలా ఐటీ చట్టంలోకి ‘సెక్షన్-66ఏ’ను చేర్చిన యూపీఏ సర్కారు బాటలోనే ఇప్పుడు బీజేపీ ప్రభుత్వం నడవటం విస్మయాన్ని కలిగిస్తోంది. 2008లో ‘ఐటీచట్టం-2000’కు నాటి ఐటీ మంత్రి కపిల్ సిబల్ సవరణల బిల్లును లోక్‌సభలో ప్రవేశపెట్టినప్పుడు.. ప్రతిపక్షంలో ఉన్న బీజేపీ తీవ్రంగా వ్యతిరేకించింది. సైబర్ నేరాల నియంత్రణ పేరిట పౌరుల భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛను హరించే 66ఏను వ్యతిరేకిస్తున్నామని చెప్పింది. నేడు సీన్ మారింది. పూర్తిస్థాయి చర్చలేకుండానే కొత్త ఐటీ చట్టం-2008ను తెచ్చిన కాంగ్రెస్ పార్టీకి ప్రతిపక్ష హోదా కూడా ప్రస్తుత లోక్‌సభలో దక్కలేదు. బీజేపీ పూర్తి మెజారిటీతో ప్రతిపక్ష స్థానం నుంచి పాలకపక్షంగా మారింది.  ప్రతి పక్షంగా పౌరుల భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛకు భంగం కలిగిస్తున్నదన్న సెక్షన్- 66ఏ విషయంలో కాంగ్రెస్  విధానాన్నే అదీ అనుసరిస్తోంది. ఇదే విషయాన్ని గత వారం సుప్రీంకోర్టుకు ప్రభుత్వం విన్నవించింది. ఇది ప్రజాతీర్పును వంచించినట్టు కాదా? అని ప్రజాస్వామ్యవాదుల ప్రశ్న. అసలు 66ఏ లో ఏముందంటే... ‘‘ప్రమాదకరమైన, భయంకరమైన, ఇతరులకు కోపాన్ని, అస హనాన్ని, లేదా అవమానాన్ని కలిగించే ఎలాంటి సమాచారాన్నయినా కంప్యూటర్/అలాంటి ఏదైనా డివైస్ ద్వారా పంపిస్తే (వ్యక్తం చేస్తే) నేరంగా పరిగణించాలి. దానికి మూడేళ్ల వరకు జైలు శిక్ష, జరిమానా విధించవచ్చు.’’ అటువంటి సమాచారాన్ని ప్రభుత్వ నియంత్రణ వ్యవస్థలు అడ్డగించవచ్చు, జోక్యం చేసుకోవచ్చు, నిలువరించవచ్చు, తొలగించవచ్చు... ఇలా విసృ్తతాధికారాలను ఈ చట్ట సవరణతో కట్టబెట్టారు. సైబర్‌క్రైమ్‌ను నియంత్రించడం అవసరమే, కానీ అది రాజ్యాంగం హామీ ఇచ్చిన భావప్రక టనా స్వేచ్ఛను పణంగా పెట్టి కాకూడదు. ఇది, రాజ్యాంగం అధికరణం 19(1)ఎ కల్పించిన భావప్రకటనా స్వేచ్ఛకు పూర్తి విరుద్ధమని దేశంలోని మేధావివర్గం, పౌర హక్కుల సంఘాలు గొంతెత్తి ఘోషించాయి. మరోవైపు అంతర్జాతీయ సైబర్ నేర వ్యవస్థ రోజురోజుకు రాటుదేలుతూ పెనుసవాలు విసురుతున్న తరుణంలో మనం దాన్ని ఎదుర్కొనే విషయంలో దుర్బల స్థితిలో ఉన్నాం. మన రక్షణ వ్యవస్థకు సంబంధించిన సమాచార సాంకేతిక (ఐటీ) వ్యవస్థ తెలివైన ప్రత్యర్థులు ‘ఉఫ్’ అంటే కూలిపోయే పేకమేడ అని హెచ్చరికలు వస్తున్నాయి. కీలకమైన ఈ అంశంపై ఏ మాత్రం శ్రద్ధపెట్టని మన పాలకులు సైబర్ నేరాల నియంత్రణ సాకుతో పౌరుల ప్రాథమిక హక్కు ల్ని కొల్లగొట్టడం ఏ మేరకు సమంజసమన్న ప్రశ్న ఇప్పుడు తలెత్తుతోంది.
 
  ముంబై బంద్‌ను ప్రశ్నించినందుకు అరెస్టు
  శివసేన అధినేత బాల్‌ఠాక్రే చనిపోయినప్పుడు ముంబైలో బంద్ పాటించ డాన్ని షహీన్ ధద అనే యువతి ఫేస్‌బుక్‌లో ప్రశ్నించారు. రేణు శ్రీనివాసన్ అనే మరో యువతి ఆ కామెంట్‌కు ‘లైక్’ కొట్టింది. దాన్ని నేరంగా పరిగణించి ఆ ఇద్దరు యువతులను పోలీసులు 2012లో అరెస్టు చేశారు. సాధారణ జన జీవనానికి ఇబ్బంది కలిగించిన బంద్‌ను ప్రశ్నించడం కచ్చితంగా భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛ కిందకే వస్తుందని, అయితే విస్తృత అర్థాన్నిచ్చే  విధంగా ఐటీ చట్టం 66ఏను అన్వయించి వారిని అరెస్టు చేయడమంటే పౌరుల ప్రాథమిక హక్కులకు భంగం కలిగించినట్లేననీ, ఐటీ చట్టంలోని ఆ సెక్షన్‌ను తొలగిం చాల్సిందిగా ప్రభుత్వాన్ని ఆదేశించాలని కోరుతూ శ్రేయా సింఘాల్ అనే న్యాయవాది సుప్రీంకోర్టులో ప్రజా ప్రయోజన వ్యాజం(పిల్) వేశారు. ఈ కేసు గత వారం సుప్రీంకోర్టు ధర్మాసనం ముందుకు వచ్చింది. ఐటీ చట్టం లోని సెక్షన్-66ఏను సమర్థిస్తూ ప్రభుత్వం తరఫున అడిషనల్ సొలిసిటర్ జనరల్ తన వాదనను సమర్పించారు. కేవలం వాట్సాప్‌లో సమాచారం వ్యాప్తి చేసినందుకు, ఫేస్‌బుక్‌లో భావ వ్యక్తీకరణ చేసినందుకు నేరాభియో గంతో అరెస్టు చేసి నిర్బంధంలో ఉంచడం సరైన చర్య కాదని సుప్రీంకోర్టు ఇటీవలే ఒక కేసులో స్పష్టం చేసింది. సైబర్ నేరాల నియంత్రణకు చట్ట సవరణ చేయడం వెనుక ఉద్దేశం మంచిదే కావచ్చు. కానీ, దాన్ని ఆధారంగా చేసుకొని నియంత్రణ వ్యవస్థలు,  ప్రభుత్వాలు, పాలకులు అడ్డగోలుగా పౌరుల ప్రాథమిక హక్కులకు భంగం కలిగించడానికి ఆస్కారం  కల్పించకూ డదు. చట్టాల్ని, చట్టాల్లోని అంశాల్ని ఇలా దుర్వినియోగపరచడానికి తావిచ్చేలా రూపొందించవద్దనేదే ప్రజస్వామ్యవాదుల ప్రగాఢ వాంఛ.
 
  మీడియా ప్రశ్నించలేని సందర్బాల్లోనూ...
  2013లో సంజయ్ చౌధురిని నాటి ప్రధానమంత్రి మన్మోహన్‌సింగ్‌పై కార్టూన్‌ను ఫేస్‌బుక్‌లో పోస్ట్ చేసినందుకు అరెస్టు చేశారు. పశ్చిమబెంగాల్ ముఖ్యమంత్రి మమతా బెనర్జీ కార్టూన్‌ను ఫేస్‌బుక్‌లో షేర్ చేసినందుకు ప్రొఫెసర్ అభికేష్ మహాపాత్రని అరెస్టు చేసి జైల్లో పెట్టారు. రాజకీయ వ్యంగ్య చిత్రాలు పత్రికల్లో ప్రచురిస్తే నేరం కానప్పుడు, సామాజిక మాధ్యమాల్లో వినియోగిస్తే నేరం ఎలా అవుతుందనే ప్రశ్నకు ప్రభుత్వాల వద్ద సమాధానం లేదు.
 
  మీడియా ప్రశ్నించని సందర్భాల్లో కూడా ప్రభుత్వాన్ని, అధికారులను, బడా పారిశ్రామికవేత్తలను నిగ్గదీసి అడిగే అవకాశాన్ని ప్రజలకు సామాజిక మాధ్యమం కల్పిస్తోంది.  పలు అగ్రగామి మీడియా సంస్థలు ప్రభుత్వ ప్రకట నల మీద, వారి అండదండల మీద ఆధారపడినవే. ప్రభుత్వ పెద్దలకు ఆగ్ర హం కలిగించే వార్తల ప్రచురణ, ప్రసారాలు  వాటికి సాధ్యం కాకపోవచ్చు.. కొందరు బడా పారిశ్రామికవేత్తలు మీడియా సంస్థలను శాసించే స్థితిలో ఉన్నారు. వారి వెనుక కూడా పాలకపక్షాలు, ప్రభుత్వాధినేతలూ ఉండొచ్చు. ఈ పరిస్థితుల్లో అన్యాయాన్నీ, అక్రమాలనూ, అవినీతినీ, అసమర్థతను ప్రశ్నించడానికి సామాజిక మాధ్యమం ఒక మార్గం. ఇంగ్లీషులో ‘కామన్స్’ అని చెప్పే సమాజ సంపదలైన సహజవనరుల్ని కొల్లగొట్టేలా ప్రభుత్వాలు అనుసరించే నయా పారిశ్రామిక అనుకూల విధానాన్ని నిగ్గదీయడానికి సామాన్యునికి ఉన్న గొప్పవేదిక..సామాజిక మాధ్యమం. మొన్నటి సాధారణ ఎన్నికల్లో నరేంద్ర మోదీ గాలి వీయడంలో సామాజిక మాధ్యమం కీలక పాత్ర పోషించింది. అదే సామాజిక మాధ్యమం నిన్నటి ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికల్లో మోదీ ప్రభుత్వం తీరునూ ప్రశ్నించింది. సామాజిక మాధ్యమం ఇరువైపులా పదునున్న కత్తిలాంటిది. ప్రభుత్వాలను కదిలించే దిశగా ప్రజాభిప్రాయాన్ని మలిచే సత్తా దీనికుంది. సైబర్ నేరాల నియంత్రణకు ఎవరూ వ్యతిరేకం కాదు. నియంత్రించే తీరు పట్లే అభ్యంతరం. ఆ సాకుతో సామాజిక మాధ్య మాల్ని కట్టడి చేసి, పౌరుల ప్రాథమిక హక్కులను హరించే ఏ ప్రక్రియనూ ప్రజాస్వామ్యవాదులు హర్షించరు. ప్రభుత్వాలు నిస్సిగ్గుగా తెచ్చిన, తేదల చిన నల్లచట్టాలను లోగడ జరిగిన అనేక ప్రజా ఉద్యమాలు తిప్పికొట్టాయి కూడా.
 
  రాజ్యాంగమిచ్చిన భరోసాకి భద్రత లేదా?
  రాజ్యాంగంలోని 19(1)ఏ అధికరణం పౌరులకు కల్పించిన భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛను ఉల్లంఘించే విధంగా మరే చట్టమూ ఉండరాదనే నిబంధన కూడా ఉంది. ఐటీ చట్టంలోని సెక్షన్ 66ఏ రాజ్యాంగ స్ఫూర్తికి విరుద్ధమని  న్యాయనిపుణులు సైతం అభిప్రాయపడుతున్నారు. భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛ దేశంలో ఎంతగా పెరిగితే.. ప్రజాస్వామ్య పటిష్టతకు అంత మంచిందనే విషయాన్ని అధికారంలో ఉన్న వారు కావాలనే మరిచిపోతున్నారు.  మన రాజ్యాంగంలో పత్రికా స్వేచ్ఛ అన్న పదబంధం లేదు. కానీ ప్రపంచంలోని ఏ ఇతర ప్రజాస్వామ్య దేశాలకూ తీసిపోని రీతిలో మనమూ ఆ హక్కును పొందుతూ వస్తున్నాం. మన పాలకులు, రాజనీతిజ్ఞుల దూరదృష్టివల్ల అది ఈ మధ్య వరకూ సాధ్యపడింది. కానీ, ఇటీవలి కాలంలో ఆ స్ఫూర్తికి భంగం కలిగించే ధోరణులు పాలకుల్లో పెచ్చుమీరుతున్నాయి. ప్రపంచ దేశాలతో పోలిస్తే పత్రికా స్వేచ్ఛలో మనం ఇప్పుడు మరీ వెనుకబడి ఉన్నాం. ‘రిపోర్టర్స్ వితవుట్ బోర్డర్స్’ అనే ఎన్జీవో ఏటా వెల్లడించే ‘ప్రెస్ ఫ్రీడం ఇండెక్స్’లో 2002లో 80వ స్థానంలో ఉన్న మన దేశం 2014లో 140వ స్థానానికి దిగజారింది. ఈ పరిస్థితుల్లో ప్రజలు తమ అభిప్రాయాలు, ఆలోచనలను స్వేచ్ఛగా వ్యక్తపరచే వేదికగా ఉన్న సామాజిక మాధ్యమాన్ని దెబ్బతీయడం మరింత పతనానికి దారితీస్తుంది. ఇప్పుడిప్పుడే వృద్ధి చెందుతున్న ఈ మాధ్యమం మరింత స్వేచ్ఛగా నడిచేలా పాలకులు ప్రోత్సహించాలి. భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛను ఏ రూపంలోనూ హరించకుండానే సైబర్ నేరాల నియంత్రణకు కఠిన చర్యలు చేపట్టాలి.
 
  మన రక్షణ వ్యవస్థ భద్రత అంతంత మాత్రమే
  సైబర్ దాడులతో శత్రుదేశాలు మన రక్షణ వ్యవస్థకు సంబంధించిన సకల సమాచారాన్ని నిర్వీర్యం చేసే ప్రమాదముందని వివిధ ఐటీ విశ్లేషణ సంస్థలు పలుమార్లు హెచ్చరించాయి. మన పదాతి, జల, వాయు సేనలకు సంబంధిం చిన అంతర్గత, ఉమ్మడి, సమీకృత సమాచారాలు శత్రు దుర్బేధ్యమైనవిగా ఉండాలి. మన రక్షణ రంగంలో సైబర్ భద్రత వ్యవస్థ అంతంత మాత్రమే! సైబర్ ఘాతుకాల విషయంలో చైనా, కొరియా వంటి దేశాలపై నిర్దిష్టమైన ఆరోపణలున్నాయి. ఈ ప్రమాదాన్ని ఎదుర్కొని నిలువాలంటే, పెద్ద మొత్తంలో నిధులు వెచ్చించి సైబర్ రంగంలో, ముఖ్యంగా భద్రత విష యంలో విసృ్తతమైన పరిశోధన, అభివృద్ధి చర్యలు చేపట్టడం తక్షణావసరం. శత్రుదేశాల ఆటలు సాగని రీతిలో పటిష్టమైన సైబర్ భద్రత దిశగా తగు చర్యలు తీసుకోవడం మీద దృష్టి పెట్టాలి. అదే సమయంలో పౌరుల వాక్ స్వాతంత్య్రాన్ని భంగపరిచే రీతిలో చట్టాలు చేయడం మానాలి.
   ఈమెయిల్: dileepreddy@sakshi.com                    


 ములాయం వెర్రివాడు కాడు. ఎన్నికల లెక్కల్లో ఆరితేరిన కిలాడి. ఎన్నికల వేళ నిర్భయ చట్టాన్ని మారుస్తానని అన్నాడంటే దానికో లెక్కుండే ఉండాలి. అది ఓట్ల వాన కురిపించే మ్యాజిక్కే అయి ఉండాలి.
  
 మన నేతల్లో ఒక్కడైనా అసలు సిసలు ‘మగాడు’న్నాడు. మగాళ్లు ‘మగాళ్లే’నంటూ భ్రమర-పుష్ప న్యాయాన్ని’ పబ్లిగ్గా చాటాడు. ‘కుర్రాళ్లన్నాక తప్పులు (అత్యాచారాలు) చేస్తారు. అంత మాత్రాన మరణ శిక్షలు వేసేస్తారా?’అనే సమాజ్‌వాదీ అధినేత ఆవేదనను అర్థం చేసుకోలేని మీడియా కాకిగోల, ఆడోళ్ల అల్లరి. ములాయం దడుస్తాడా, నాలుక మడుస్తాడా? మాట మీద నిలబడ్డాడు. ఈ గోలకు నిద్రాభంగమైన మాజీ ప్రధాని దేవెగౌడ ములాయం వాక్ స్వేచ్ఛను హరిస్తున్న వాళ్లు నోళ్లు మూయాలని రూలింగ్ ఇచ్చారు. ‘ములాయం రేప్’ను ఖండించేది లేదన్నారు. ములాయం మహిళా పక్షపాతి కాబట్టి రేప్‌ను ‘తప్పు’ అన్నారు. కానీ అది సహజ ‘మగ’ ధర్మం కాదా? మగాళ్లన్నాక ఆడాళ్లకు ఆకర్షితులు కారా? ‘ప్రకృతి’ గతి తప్పుతుందా? ఆ తప్పనిదే, ‘తప్పు’ అనరానిదే ప్రేమ లేదా ఇష్టం. అవునంటే ప్రేమ, కాదంటే రేప్. శక్తి మిల్లు కుర్రకారు ‘సరదా’ ప్రదర్శించిన ముప్పయి అంచుల్లోని ఆ ముగ్గురు ‘పిల్లలకు’ సామూహిక అత్యాచార వ్యసనమే. అంత మాత్రాన చంపేస్తారా? గురువుకు తగ్గ శిష్యుడు అబూ ఆజ్మీ... పరస్పర ఇష్టంతో లేక బలవంతంగా వివాహేతర లైంగిక సంబంధంలో ఉన్న మహిళలను కూడా ఉరి తీయాలని సెలవిచ్చారు. ములాయం, అజాం విమర్శ కులు పొరబడుతున్నారు. అత్యాచారాలకు అసలు కారణం ఆడాళ్ల వేష భాషలేనని కుల, మతాలకు అతీతంగా ఎందరు విజ్ఞులు నిర్భయ కేసులో తీర్పు చెప్పలేదు?
  
 మనమంతా లేనిది ఉన్నట్టుగా భ్రమించే వ్యాధి బాధితులం కావడమే అసలు సమస్య. ఇద్దరో ముగ్గురో మహిళలు ముఖ్యమంత్రులైనంత మాత్రాన, మహిళలకు దిగదుడిచి ఒకటో అరో మంత్రి పదవులు పడేసినంత మాత్రాన స్త్రీ,పురుష అంతరాల గోడ కూలిందనుకుంటే ఎలా? ప్రధానిగా ఇందిర కొమ్ములు తిరిగిన మగాళ్లతో మూడు చెరువుల నీళ్లు తాగించారంటారా? ఆమెకు ఆ స్థానం దక్కింది నెహ్రూ కూతురిగానే. రేపటి ‘ప్రధానుల’ జాబితాలోని తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రి జయలలిత నేటికీ ఎమ్జీఆర్ బొమ్మ పెట్టుకోక తప్పదు. ఇక ములాయంకు పక్కలో బల్లెం, బీజేపీ, కాంగ్రెస్‌ల పాలిటి కాల్చే నిప్పు, ముంచెత్తే ముప్పు మాయావతి... కాన్షీరాం వారసురాలు. మగ ‘గోడ చేర్పు’ లేని నేత బెంగాల్ ముఖ్యమంత్రి మమతా బెనర్జీ ఒక్కరున్నారేమో. ఆమె రేపిస్టుల తరఫున బహిరం గంగా వకాలతు పుచ్చుకున్న ఏకైక సీఎం! అయినా మొగు డితో తన్నులు తినే మహిళా మంత్రులు ఎందరు లేరు? ఐక్య రాజ్యసమితి తాజా మానవాభివృద్ధి నివేదికను ఒక్కసారి చూడండి. లైంగిక సమానత్వంలో మనది 186 దేశాల్లో 136వ స్థానం. నిన్నటి ‘ఢిల్లీ బస్సు తప్పు’ నుంచి నేటి హైదరాబాద్ పాత బస్తీ చిన్నదాని ప్రేమ నిరాకరణ ‘చిన్న తప్పు’ వరకు గోల చేస్తున్న వాళ్లందరి నోళ్లు మూగపోవ డానికి ఇది చాలు. దక్షిణ ఆసియాలో మహిళల పరిస్థితి మన కంటే అధ్వానంగా ఉన్నది ఒక్క అఫ్ఘానిస్థాన్‌లోనే. పాకిస్థాన్, బంగ్లాదేశ్, నేపాల్ సైతం మనకంటే నయమే.
  మహిళా రిజర్వేషన్లు బూజు పట్టి పోతున్నది ఊరికే కాదు. మహిళా కోటా ‘ప్రజాస్వామ్యానికి’ డేంజర్ అని పబ్లిగ్గా చెప్పింది ఒక్క ములాయమే.
 
 రేపు ఢిల్లీ గద్దెపై ఏ మగాడు కూచోవాలో తేల్చే ముగ్గురు ‘మూలపుటమ్మలు’ ‘ములాయం రేప్’ను ఎందుకు ఖండించలేదు? కాంగ్రెస్, బీజేపీల్లోని సత్రకాయ నేతలు తప్ప మరెవరూ నోరు విప్ప లేదేం? ములాయం వెర్రివాడు కాడు. ఎన్నికల లెక్కల్లో ఆరి తేరిన కిలాడి. ఎన్నికల వేళ నిర్భయ చట్టాన్ని మారుస్తానని అన్నాడంటే దానికో లెక్కుండే ఉండాలి. అది ఓట్ల వాన కురిపించే మ్యాజిక్కే అయి ఉండాలి. సినిమా చరిత్రలో ఎవర్‌గ్రీన్ బాక్స్ ఆఫీస్ హిట్ ఫార్ములా ఒక్కటే... ఈవ్ టీజింగ్! కీచకుల్లాంటి హీరోలను ఆడామగా విరగబడి మరీ చూడ్డంలేదా? ఇది మగాళ్ల లోకం. ఢిల్లీ బస్సు తప్పు సంద ర్భంగా లేచిన ఆడ కల్లోలం, నిర్భయ చట్టం మగస్వామ్యా నికి తెచ్చిన ముప్పును గ్రహించారు. ఎక్కడ కొట్టాలో అక్కడ కొట్టారు. అజాం నియోజక వర్గం వెళ్లి చూడండి గాలి ఎటు వీస్తోందో!  మరో మాట పని ప్రదేశాల్లో లైంగిక వేధింపులు, హింసలో అగ్రస్థానం యూపీదే. అక్కడి ప్రతి మహిళా ఆడది పని చేయడమంటే మగాడి ‘కంట్లో’ పడటమేననే చెబుతుంది. అందుకే ఇంటిపట్టునే ఉండాలని సంఘ్ నేత మోహన్ భాగవత్ ఢిల్లీ బస్సు తప్పునాడే చెప్పారు. ములాయం లౌకికవాదం, భాగవత్ మతతత్వం అంతా మిథ్య. మనది మగస్వామ్యం, మగ ప్రజాస్వామ్యం.