జోధ్‌పూర్‌: భారీగా విందు భోజనాలు, తాహతుకు మించి ఆడంబరాలు, అలంకరణలకు స్వస్తి చెప్పాలని రాజస్తాన్‌లోని పాలికి చెందిన రెండు వర్గాల వారు నిర్ణయించుకున్నారు. డీజేలు ఉపయోగించవద్దని, టపాసులను కాల్చరాదని, పెళ్లి కొడుకు గుర్రంపై ఊరేగుతూ రాకూడదని కట్టుబాటు విధించారు. ఈ నిర్ణయంపై సోషల్‌ మీడియాలో జోరుగా చర్చ నడుస్తోంది. కుమావట్, జాట్‌ కులాలకు చెందిన 19 గ్రామాలకు చెందిన నేతలు ఈనెల 16వ తేదీన ఈ మేరకు అంగీకారానికి వచ్చారు. అంతేకాదు.. వధూవరులకు బంధువులు కానుకగా ఇచ్చే నగలు, దుస్తులు, నగలు తదితరాలపైనా పరిమితి పెట్టారు. ఇక పవిత్ర కార్యంగా భావించే పెళ్లిలో వరుడు గడ్డం పెంచుకుని ఉండరాదని రూల్‌ విధించారు. వివాహ వేడుకల్లో అలంకరణలు, సంగీత కార్యక్రమాలు, ఇతర సంప్రదాయాల పేరిట అనవసరంగా ఖర్చు చేసి, అప్పుల పాలు కారాదన్నదే తమ ఉద్దేశమన్నారు. వీటిని అందరూ తప్పనిసరిగా పాటించాల్సిందే. అతిక్రమించే వారిపై జరిమానా ఇతర శిక్షలు విధిస్తాంమని హెచ్చరించారు. అదేవిధంగా, పాలిలోని రోహెత్ సబ్‌డివిజన్‌లోని ఐదు గ్రామాలకు చెందిన జాట్ కమ్యూనిటీ కూడా వివాహ కార్యక్రమాలను హుందాగా చేయడానికి నిబంధనలను రూపొందిందించాయి. బారాత్‌లు బంద్‌ చేశాయ్‌.

భాగపట్‌ (యూపీ) నుంచి సాక్షి ప్రత్యేక ప్రతినిధులు: ఐదేళ్ల పదవీ కాలం చివరి దశకు చేరడంతో ఉత్తరప్రదేశ్‌లో మళ్లీ అధికారం కోసం ముఖ్యమంత్రి యోగీ ఆదిత్యనాథ్‌ చేస్తున్న ప్రయత్నాలు అంత తేలిగ్గా సఫలమయ్యే అవకాశాలు కనిపించడం లేదు. అఖిలేశ్‌ యాదవ్‌ నేతృత్వంలోని సమాజ్‌వాదీ పార్టీ ఈ ఎన్నికల్లో బీజేపీకి గట్టి పోటీ విసురుతోంది. దానికితోడు  ఇటీవలి రైతు ఉద్యమాలకు కేంద్రమైన పశ్చిమ ఉత్తర్‌ప్రదేశ్‌లో ఎన్నికల పొత్తులు, రాజకీయ పార్టీల ఎత్తులు బీజేపీకి కంటి మీద కునుకు లేకుండా చేస్తున్నాయి. గత ఎన్నికల వైభవాన్ని నిలుపుకోవాలన్న ఆ పార్టీ ఆశలను కులాల సమీకరణతో చిత్తు చేయాలని సమాజ్‌వాదీ పార్టీ ఉర్రూతలూగుతోంది. జాట్‌లు, ముస్లింలు, రైతులు అధికంగా ఉండే ఈ ప్రాంతంలో కులాలు, వర్గాల వారీగా ఓట్లు కొల్లగొట్టేందుకు విశ్వ ప్రయత్నాలు చేస్తోంది. ఇప్పటికే ఆర్‌ఎల్‌డీతో పొత్తు కుదుర్చుకొని జాట్‌ వర్గాన్ని ప్రసన్నం చేసుకోవడంలో ఎస్పీ సఫలమైంది. జాట్‌లలో చీలిక తెచ్చి కూటమి వ్యూహాలను బద్ధలు కొట్టే ప్రణాళికలతో బీజేపీ అస్త్రశస్త్రాలను ప్రయోగిస్తోంది.  ముస్లిం–జాట్‌ల సోదరబంధం ఆర్‌ఎల్‌డీ నేత జయంత్‌ చౌదరీ తాత, మాజీ ప్రధాన మంత్రి చౌదరీ చరణ్‌సింగ్‌ ‘కిసాన్‌ నేత’గా కీర్తి గడించారు. ఆయన హయాం నుంచే ముస్లింలు జాట్‌లతో సత్సంసంబంధాలు కలిగి ఉన్నారు. ఎస్పీ– బీఎస్పీ పుట్టుకకు ముం దు పశ్చిమ యూపీ ముస్లింలు చరణం సింగ్‌ ఎవరికి మద్దతు ఇస్తే వారినే బలపరిచే వారు. అజిత్‌ సింగ్‌ కూడా వారిని కలుపుకుంటూ రాజకీయాలు సాగించారు. అయితే జాట్‌–ముస్లింల బంధాన్ని 2013లో జరిగిన ముజఫర్‌నగర్‌ అల్లర్లు దెబ్బ తీశాయి. అల్లర్ల అనంతరం రెండు వర్గాల మధ్య చీలక ఏర్పడి ముస్లింలు ఆర్‌ఎల్‌డీకి దూరమయ్యారు. ఈ కారణంగా ఆర్‌ఎల్‌డీ 2014, 2019 ఎన్నికల్లో ఒక్క లోక్‌సభ స్థానాన్ని గెలుచుకోలేదు. ‘మా రెండు వర్గాల మధ్య సత్సంబంధాలను దెబ్బ తీయడానికి జరిగిన కుట్ర అది. చిన్న ఘటనను ఆధారం చేసుకుని సాగిన హింసాకాండను ఏ రాజకీయ పార్టీ తన ప్రయోజనాలకు వాడుకున్నదో అందరికీ తెలుసు’ అని భాగపట్‌లో ఎస్పీ తరపున చురుకుగా ప్రచారం చేస్తున్న రసూల్‌ అలీ ఖాన్‌ అన్నారు. ఇప్పటికీ అదే అల్లర్లను బూచీగా చూపి బీజేపీ లబ్ది పొందాలని చూస్తోందన్నది అలీఖాన్‌ ఆరోపణ.  జాట్‌–ముస్లిం–రైతులు కలిస్తే కనీసంగా 50 స్థానాలు గెలువచ్చన్న అంచనాతో పొత్తు పెట్టుకున్న ఆర్‌ఎల్‌డీకి ఎస్పీ 33 సీట్లు కేటాయించింది. ఇందులో ఆర్‌ఎల్‌డీ 5 స్థానాలను ముస్లింలకు కేటాయించింది. మిగతా స్థానాల్లో ఎస్పీ పోటీలో నిలవగా ఇందులో 8 స్థానాలను ముస్లింలకు కేటాయించింది. అయితే సీట్ల కేటాయింపుపై రెండు పార్టీల మధ్య పొరపొచ్చాలొచ్చాయి. ముఖ్యంగా సర్ధన, హస్తినాపూర్‌ సీట్లను ఎస్పీకి అప్పగించడంపై ఆర్‌ఎల్‌డీ జాట్‌ నేతలు తీవ్ర అసంతృప్తితో ఉన్నారు. ముజఫర్‌నగర్‌ జిల్లాలోని 6 స్థానాలకు గానూ 4 స్థానాల్లో ముజఫర్‌నగర్‌ సదర్, మీరాపూర్, ఖటోలీ, పుర్కాజీ స్థానాల్లో ఆర్‌ఎల్‌డీ గుర్తుపై ఎస్పీ తమ నేతలను బరిలోకి దింపింది. దీంతో ఆర్‌ఎల్‌డీ నేతలు తిరుగుబాటు చేస్తున్నారు. ఇంతకు జాట్‌లు ఎటువైపు?  పశ్చిమ యూపీలో పార్టీల గెలుపోటముల పాత్ర కీలకమైనది. గడచిన లోక్‌సభ, శాసనసభ ఎన్నికలలో జాట్‌లు మద్దతు ఇవ్వడంతో బీజేపీ సునాయసంగా విజయాలు దక్కించుకుంది. అయితే, రైతు ఉద్యమం నేపథ్యంలో జాట్‌లు బీజేపీకి వ్యతిరేకమయ్యారని,అది తమకు లాభిస్తుందని ఎస్పీ–ఆర్‌ఎల్‌డీ కూటమి విశ్వాసంతో ఉంది. ఎస్పీకి ఓట్ల బదిలీ అంత సులభం కాదని దాద్రి, భాగ్పట్, మీరట్, ముజఫర్‌నగర్‌ ప్రాంతాల్లో పర్యటించిన సాక్షి ప్రతినిధుల పరిశీలనలో వెల్లడైంది. ఎస్పీ అధికారంలోకి వస్తే జయంత్‌ సింగ్‌ చౌధురి పాత్ర నామమాత్రమే అవుతుందంటూ బీజేపీ కేడర్‌ జాట్‌లకు నూరిపోసే ప్రయత్నం చేస్తుంది. అంతే కాదు ముజఫర్‌నగర్‌ అల్లర్లను పదేపదే గుర్తు చేస్తోంది.‘జయంత్‌ చౌధురి పార్టీ పోటీ చేసే స్థానాల్లో మా మద్దతు ఉంటుంది. కానీ,అఖిలేశ్‌ పై మాకు పూర్తి నమ్మకం లేదు’ అని దాద్రి ప్రాంతానికి చెందిన రైతు కిషన్‌సింగ్‌ చౌదరి అన్నారు.   ఆ ఎత్తుగడ.. రెండువైపులా పదునున్న కత్తి! ముస్లిం ఓట్లు కీలకమైన ముజఫర్‌నగర్‌ డివిజన్‌ లో ఎస్పీ ఒక్క ముస్లింను కూడా బరిలోకి దింపలేదు. ముస్లిం ఓట్లు ఎటూ తమకే దక్కుతాయన్న అంచనాతో హిందూ ఓట్ల చీలిక కోసం ఈ వ్యూ హం పన్నింది. ఇది సీట్లు ఆశించిన ముస్లిం నేతల అసంతృప్తికి కారణమైంది. మరోవైపు ఇదే అదునుగా  మాయావతి ఏకంగా 17 మంది ముస్లింలను బరిలోకి దించింది. దాంతో బీజేపీని ఎదుర్కొనేందుకు గంపగుత్తగా ఎస్పీకి ఓట్లు వేయాలనుకున్న ముస్లింల మధ్య అయోమయం నెలకొంది.  ‘మేము ఈ ఎన్నికలలో ఎస్పీకి మద్దతు ఇ వ్వాలనే భావించాం. కానీ ఎస్పీ మా మనోభావాలను పట్టించుకోలేదు. ఇప్పుడు ఎవరికి ఓటు వేయాలన్న విషయంలో మాకింకా స్పష్టత రాలేదు’ ముజఫర్‌నగర్‌ వాసి ఫరీద్‌ అన్నారు.   ఇతరులను దువ్వేద్దాం! ఇక పశ్చిమ యూపీలో ముస్లింలు 26 శాతంగా ఉన్నప్పటికీ బీజేపీ ఒక్క ముస్లిం అభ్యర్థిని కూడా పోటీకి పెట్టలేదు. గత ఎన్నికల్లోనూ ఒక్క సీటు ఇవ్వని బీజేపీ 76 స్థానాల్లో 66 స్థానాలనుగెలిచింది. కేవలం తనకున్న హిందుత్వ బలం, సంక్షేమ కార్యక్రమాలనే ప్రధానంగా నమ్ముకున్న బీజేపీ ప్రస్తుతం జాట్‌ల చీలికపై దృష్టి పెట్టింది. గత ఏడాది సెప్టెంబర్‌లోనే జాట్‌ రాజు రాజా మహేంద్ర ప్రతాప్‌సింగ్‌ జ్ఞాపకార్థం ఒక విశ్వవిద్యాలయాన్ని ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ శంకుస్థాపన చేసి వారికి దగ్గరయ్యే ప్రయత్నం చేశారు. కేంద్రమంత్రి సంజీవ్‌ బలియాన్‌ అటు రైతు నేతలు, ఇటు జాట్‌ నేతలతో సంప్రదింపులు జరిపారు. అనంతరం ఎస్పీ–ఆర్‌ఎల్‌డీ పొత్తుల నేపథ్యంలో జాట్‌ వర్గం గంపగుత్తగా అఖిలేశ్‌ అండ్‌ కో వైపునకు వెళ్లకుండా జాట్‌ నేతలతో కేంద్ర హోమంత్రి అమిత్‌ షా జనవరి 26న కీలక సమావేశం నిర్వహించారు. పశ్చిమ ఢిల్లీ ఎంపీ పర్వేశ్‌సింగ్‌ వర్మ ఇంట్లో 200 మంది పశ్చిమ యూపీకి చెందిన జాట్‌ నేతలతో నిర్వహించిన భేటీకి హాజరైన అమిత్‌ షా వారిని ప్రసన్నం చేసుకునే ప్రయత్నం చేశారు. ఆర్‌ఎల్‌డీ పట్ల తాము సానుకూలంగా ఉన్నామని, అవసరమైతే ఎన్నికల తరువాత పొత్తుకు సిద్దమన్న సంకేతాలు ఇచ్చారు. ఇక ప్లాన్‌–బి కింద బీజేపీ పశ్చిమ యూపీలో అధికంగా ఉండే షైనీలు, పాల్‌లు, కశ్యప్‌లు, ప్రజాపతిల ఓట్లను అభివృధ్ధి మంత్రంతో ఆకట్టుకునే యత్నాలు చేస్తోంది. ‘జాట్‌లు మాత్రమే కాదు. ఇంకా మావి చాలా కులాలు ఉన్నాయి. మేను కూడా గెలుపోటములు నిర్ణయించగలము’అని భాగ్పట్‌ మార్కెట్‌లో టీ దుకాణం నడుపుతున్న శంకర్‌ లాల్‌ అన్నారు.  

ఏడాదిగా రైతులు ఉద్యమం చేస్తున్నా... అసలు ఆదో సమస్య కాదన్నట్లే వ్యవహరించింది కేంద్ర ప్రభుత్వం. ప్రధాని మోదీ... దాని ప్రస్తావనే రానిచ్చేవారు కాదు. కేంద్రమంత్రులు, బీజేపీ సీఎంలు ఆందోళన చేస్తున్న రైతులను దేశద్రోహులు, విదేశీ నిధులతో కృత్రిమ ఉద్యమాలు నడుపుతున్నారని ఆరోపించే దాకా వెళ్లారు. మరి ఇప్పుడు ఆకస్మాత్తుగా మోదీ ఎందుకు జాతిముందుకు వచ్చారు. మూడు వ్యవసాయ చట్టాలను వెనక్కి తీసుకుంటున్నట్లు ప్రకటించడమే కాకుండా దేశానికి క్షమాపణ చెప్పారు. ఎవరెన్ని విమర్శలు చేసినా... అహంకారిగా ముద్రపడుతున్నా, ఒంటెత్తు పోకడలు పోతున్నారనే అభిప్రాయం వ్యక్తమైనా... ఆత్మావలోకనం చేసుకున్న సందర్భాలు, వెనక్కితగ్గిన ఉదంతాలు చూడలేదనేది రాజకీయ పరిశీలకుల విశ్లేషణ. మరి తాజా వెనుకడుగు మాత్రం కచ్చితంగా రాజకీయ ప్రయోజనాలను ఆశించి వేసిందేనని చెప్పొచ్చు. వచ్చే ఏడాది ఆరంభంలో (ఫిబ్రవరి– మార్చి నెలల్లో) ఉత్తరప్రదేశ్, ఉత్తరాఖండ్, పంజాబ్, గోవా, మణిపూర్‌ అసెంబ్లీ ఎన్నికలు జరగనున్నాయి. ప్రధానంగా రైతు ఆందోళనల్లో పశ్చిమ యూపీ, పంజాబ్, హరియాణా రైతులే ముఖ్య భూమిక పోషించారు. ఇటీవలే వివిధ రాష్ట్రాల్లో జరిగిన ఉప ఎన్నికల్లో బీజేపీకి ఎదురుదెబ్బలు తగిలిన నేపథ్యంలో వెంటనే పెట్రోల్, డీజిల్‌పై ఎక్సైజ్‌ డ్యూటీ తగ్గింపు నిర్ణయం వెలువడింది. ఇది ఎలక్షన్‌ ఎఫెక్ట్‌ అనేది సుస్పష్టం. సామాన్య ప్రజానీకంలో ధరాఘాతంతో పెల్లుబికిన ఆగ్రహాన్ని కొంతవరకైనా తగ్గించగలిగామని భావించిన బీజేపీ వ్యూహకర్తలు... రాబోయే ఎన్నికలను దృష్టిలో పెట్టుకొని రైతులపైకి దృష్టి మళ్లించారు. ఆజ్యం పోసిన హరియాణా హరిణాయా సీఎం మనోహర్‌లాల్‌ ఖట్టర్‌ రైతులపై దాడులు చేయాల్సిందిగా పరోక్షంగా బీజేపీ శ్రేణులను రెచ్చగొట్టడం, అరునెలలు జైలులో ఉండొస్తే నేతలు అవుతారని ఉద్భోదించడం... రైతులకు తీవ్ర ఆగ్రహం కలిగించింది. కర్నాల్‌ సబ్‌ డివిజినల్‌ మేజిస్ట్రేట్‌ అయూష్‌ సిన్హా రైతుల తలలు పగలగొట్టండని పోలీసులు ఆదేశాలు ఇస్తున్న వీడియో వైరల్‌ కావడం... పోలీసు లాఠీచార్జీలో 10 మంది రైతులు రక్తమోడగా... తర్వాత అందులో ఒకరు మరణించిన విషయం తెలిసిందే. ఇవన్నీ బీజేపీపై రైతుల ఆగ్రహాన్ని పెంచుతూ పోయాయి.   హిమాచల్‌ ఓటమి... మరో కనువిప్పు ఇటీవలి ఉప ఎన్నికల్లో కొంచెం అటుఇటుగా అన్ని రాష్ట్రాల్లో అధికార పార్టీల హవాయే కనపడింది. కానీ బీజేపీ పాలిత రాష్ట్రమైన హిమాచల్‌ప్రదేశ్‌లో మాత్రం అందుకు భిన్నంగా బీజేపీ దారుణంగా దెబ్బతింది. అంతుకుముందు నాలుగు లక్షలకు పైగా మెజారిటీతో నెగ్గిన మండీ లోక్‌సభ స్థానాన్ని కాంగ్రెస్‌కు కోల్పోయింది. అలాగే  ఎన్నికలు జరిగిన మూడు అసెంబ్లీ స్థానాల్లోనూ బీజేపీ ఓటమిపాలైంది. ఇది కమలనాథులకు కనువిప్పు కలిగించి ఉండొచ్చు. ఎందుకంటే హిమాచల్‌ప్రదేశ్‌లో వచ్చే ఏడాది నవంబరులో అసెంబ్లీ ఎన్నికలు జరగాల్సి ఉంది. పంజాబ్‌లో నాలుగు స్తంభాలాట! రైతు ఉద్యమంలో సిక్కులు ముందువరుసలో ఉన్నారు. వచ్చే ఏడాది ఆరంభంలో పంజాబ్‌ అసెంబ్లీకి ఎన్నికలు జరగనున్నాయి. ఇదే రైతు చట్టాలపై ఎన్డీయేతో తమ సుదీర్ఘ బంధాన్ని శిరోమణి అకాలీదళ్‌ తెగదెంపులు చేసుకుంది. పంజాబ్‌ జనాభాలో దాదాపు 32 శాతం దళితులు ఉండటంతో బీఎస్పీతో అకాలీదళ్‌ జట్టుకట్టింది. మరోవైపు కాంగ్రెస్‌ సిద్ధూను పీసీసీ అధ్యక్షుడిగా, దళితుడైన చన్నీని సీఎంగా పెట్టి ఎన్నికలకు సిద్ధమవుతోంది. ఆమ్‌ ఆద్మీ పార్టీ (ఆప్‌) ఒంటరిగానే బరిలోకి దిగుతోంది. కాంగ్రెస్‌ను వీడిన మాజీ సీఎం అమరీందర్‌ సింగ్‌ వ్యవసాయ చట్టాలను రద్దు చేస్తే బీజేపీతో జట్టు కడతానని బహిరంగంగానే ప్రకటించారు. ఈ కొత్త కూటమి ఏమేరకు ప్రభావం చూపుతుందనే పక్కనబెడితే పంజాబ్‌ ఎన్నికలు చతుర్ముఖ పోరుగా మారనున్నాయి. అకాలీదళ్‌తో పాత అనుబంధం దృష్ట్యా హంగ్‌ అసెంబ్లీ వస్తే కెప్టెన్‌–బీజేపీ కూటమి ఎన్నోకొన్ని సీట్లతో కింగ్‌మేకర్‌ పాత్రను ఆశించొచ్చు.       పశ్చిమంతో మొదలై పాకుతుందని...! పశ్చిమ యూపీలోని ఆరు రీజియన్‌లలో (26 జిల్లాల్లో) మొత్తం 136 అసెంబ్లీ స్థానాలున్నాయి. 2017 అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో ఈ ప్రాంతంలో బీజేపీ ఏకంగా 103 అసెంబ్లీ స్థానాల్లో విజయం కేతనం ఎగురవేసింది. (27 లోక్‌సభ స్థానాల్లో 20 కాషాయదళానికే దక్కాయి). మొత్తం 403 సీట్లున్న యూపీ అసెంబ్లీలో ఏకంగా 312 చోట్ల నెగ్గి ఘన విజయం సాధించింది. రైతు ఉద్యమంలో కీలకపాత్ర పోషించిన జాట్‌లు పశ్చిమ యూపీలో బలంగా ఉన్నారు. 18–20 శాతం దాకా ఉంటారు. 49 అసెంబ్లీ స్థానాల్లో ముస్లింల జనాభా 30 శాతం పైనే. 25 స్థానాల్లో ముస్లిం– జాట్‌లు కలిస్తే... జనాభాలో సగం కంటే ఎక్కువే ఉంటారు. ఈ ఏడాది సెప్టెంబరు 5న కిసాన్‌ సంయుక్త్‌ మోర్చా... ముజఫర్‌నగర్‌లో నిర్వహించిన మహా పంచాయత్‌కు అనూహ్యంగా లక్షలాది మంది రైతులు స్వచ్ఛందంగా తరలివచ్చారు. ఇదే వేదిక పైనుంచి రాకేశ్‌ తికాయత్‌ బీజేపీ విభజన రాజకీయాలను ఎండగడుతూ... రైతుల ప్రయోజనాల దృష్ట్యా హిందూ– ముస్లింలు ఏకం కావాల్సిన సమయం వచ్చిందని నినదించారు. ఇకపై రైతు వేదికల పైనుంచి ‘అల్లా హు అక్బర్‌’, ‘హరహర మహదేవ్‌’ నినాదాలను వినిపించి సామరస్యాన్ని చాటుతామని నొక్కిచెప్పారు. బీజేపీని  ఓడించడమే లక్ష్యంగా యూపీలో పనిచేస్తామన్నారు. త్యాగిలతో కలిపి వెనుకబడినవర్గాలైన సైనీ, కశ్యప్, గుజ్జర్‌లను కలుపుకొనిపోతే రైతు ఉద్యమాన్ని బలోపేతం చేయవచ్చని భావించారు. సమాజ్‌వాదితో ఆర్‌ఎల్‌డీ జతకట్టడం ఈ ప్రాంతంలో బీజేపీకి మరో ఎదురుదెబ్బ. క్షేత్రస్థాయిలో మారుతున్న సమీకరణాలు బీజేపీ వ్యూహకర్తలకు ఉలికిపాటుకు గురిచేశాయి. నష్టనివారణ చర్యలకు దిగారు. సెప్టెంబరు 14న ప్రధాని మోదీ జాట్‌ రాజు రాజా మహేంద్ర ప్రతాప్‌ సింగ్‌ పేరిట యూనివర్శిటీ శంకుస్థాపన చేశారు. పశ్చిమ యూపీలో బలపడుతున్న రైతు ఐక్యతకు... సామాజికవర్గాల పునరేకీరణ తోడై... మొత్తం ఉత్తరప్రదేశ్‌కు పాకితే తట్టుకోవడం కష్టమనే నిర్ణయానికి బీజేపీ పెద్దలు వచ్చారు. అసలే 2022 యూపీ అసెంబ్లీ ఎన్నికలను 2024 సార్వత్రిక ఎన్నికలకు సెమీఫైనల్‌గా పరిగణిస్తారు. అందుకే కాషాయదళం భేషజాలను పక్కనబెట్టి... పోల్‌ మేనేజ్‌మెంట్‌కుదిగింది. మృత చట్టాలే... ఖననం చేసేద్దాం! కార్పొరేట్‌ మిత్రులకు లబ్ధికొరకే వ్యవసాయ చట్టాలను తెచ్చారని... తీవ్ర అపవాదును మూటగట్టుకొన్న బీజేపీ నిజానికి వీటి ద్వారా సాధించింది ఏమీలేదు. 11 దఫాలుగా రైతు సంఘాల ప్రతినిధుల చర్చలు జరిపిన కేంద్రం మొండిగా వ్యవహారించింది. ‘ఆ ఒక్కటీ అడక్కు అన్నట్లుగా... (చట్టాల రద్దు మినహా)’ ఏమైనా అడగండి... చర్చలకు సిద్ధం అంటూ పాడినపాటే పాడింది. చట్టాలను పూర్తిగా రద్దు చేయడమే తప్ప తాము మరోటి కోరుకోవడం లేదని రైతులూ తేల్చిచెప్పడంతో చర్చల్లో ఏమీ తేలలేదు. నిజానికి సుప్రీంకోర్టు ఈ మూడు కొత్త వ్యవసాయ చట్టాల అమలుపై ఈ ఏడాది జనవరి 12నే ‘స్టే’ విధించింది. కోర్టులో వ్యవహారం ఎప్పటికి తేలుతుందో తెలియదు. కోల్డ్‌ స్టోరేజ్‌లో ఉన్న చట్టాల కోసం పార్టీ రాజకీయ భవిష్యత్తును ఫణంగా పెట్టడం వివేకవంతమైన చర్య కాదనేది బీజేపీ పెద్దలు నిర్ణయానికి వచ్చి... మోదీ ‘ఇమేజ్‌’కు భిన్నంగా వెనక్కి తగ్గుతూ నిర్ణయం ప్రకటించారు. ఇప్పటికే పలు అభివృద్ధి కార్యక్రమాలు, శంకుస్థాపనలతో ఊదరగొడుతున్న బీజేపీకి యూపీలో తాజా నిర్ణయం ఏమేరకు కలిసొస్తుందో కాలమే చెప్పాలి. –నేషనల్‌ డెస్క్, సాక్షి

హరియాణాలో ఫలితాలు ఎందుకిలా తల్లకిందులయ్యాయని ఆలోచిస్తే 2019 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో పదికి పది లోక్‌సభ స్థానాల్లోనూ బీజేపీ విజయదుంధుభి మోగించింది. దాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకొని... అవే ఫలితాలు ఈ అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లోనూ ప్రతిబింబిస్తాయని అంతా భావించారు. ఎగ్జిట్‌ పోల్స్‌ చేసిన సంస్థలూ ఇదే అంచనాతో ఉన్నాయి. 2019 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో హరియాణాలో బీజేపీ ఓట్ల శాతం 58. ఇది ఈ అసెంబ్లీ ఎన్నికలకొచ్చేసరికి 36కు పడిపోయింది. అంటే 22 శాతం ఓట్లని బీజేపీ కోల్పోయింది.   బీజేపీ స్థానిక అంశాలను పక్కనబెట్టి జాతీయాంశాలైన కశ్మీర్‌ లాంటి సమస్యలను తెరపైకి తేవడం ప్రజలకు అంతగా రుచించలేదని పరిశీలకులు చెబుతున్నారు. సరిగ్గా ఇదే పరిస్థితి గుజరాత్, మధ్యప్రదేశ్, ఛత్తీస్‌గఢ్, రాజస్థాన్‌లలో 2019 లోక్‌సభ ఎన్నికలకు ముందు జరిగిన అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లోనూ ప్రతిబింబించింది. మరోవంక కాంగ్రెస్‌ ఓటు శాతం 2014 అసెంబ్లీ ఎన్నికలకంటే 9 శాతం పెరిగి 29 శాతంగా మారితే, జేజేపీ, ఇండియన్‌ నేషనల్‌ లోక్‌దళ్‌ (ఐఎన్‌ఎల్డీ) ఓటు శాతం 7 శాతం తగ్గింది. బీజేపీ అసెంబ్లీ స్థానాలు తగ్గినప్పటికీ, 2014 అసెంబ్లీ ఎన్నికలతో పోల్చుకుంటే ఓట్ల శాతం 2 వరకూ పెరిగింది. హరియాణాలో బీజేపీ వ్యతిరేకత ఎంతగా పనిచేసినా జాట్ల ఓట్లు అత్యంత ప్రధానమైనవని భావించకతప్పదు. జాట్‌ సామ్రాజ్యంలో జాట్‌యేతర ముఖ్యమంత్రిగా ఖట్టర్‌ వ్యతిరేకతను పోగుచేసుకొని, జాట్‌ సామాజిక వర్గ ఓట్ల సమీకరణకు అవకాశం ఇచ్చినట్లు ఫలితాలు స్పష్టం చేస్తున్నాయి. 

హరియాణాలో 2016లో వెల్లువెత్తిన జాట్‌ రిజర్వేషన్‌ ఉద్యమం యావత్‌ దేశాన్నే ఒక కుదుపు కుదిపేసింది. పంజాబ్, రాజస్తాన్, ఢిల్లీలతో సహా దేశవ్యాప్తంగా 8.2 కోట్ల మంది జాట్‌ సామాజిక వర్గానికి చెందినవారున్నారు. ఒక్క హరియాణాలోనే వీరు 29 శాతం మంది ఉన్నారు. రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రుల్లో అత్యధిక మంది ఇదే సామాజిక వర్గానికి చెందినవారు. జాట్‌ల ఆధిపత్యంలోని హరియాణాలో తిరిగి పాగావేసేందుకు బీజేపీ ‘‘అబ్‌ కీ బార్‌ సత్తార్‌ పార్‌’ (ఈసారి 70 సీట్లను దాటాలి) అనే నినాదంతో బరిలోకి దిగింది. 18 ఏళ్ల తరువాత తొలిసారి 2014లో జాట్‌యేతర సామాజికవర్గం నుంచి మనోహర్‌ లాల్‌ ఖట్టర్‌ అధికారం చేపట్టారు. అయితే రాష్ట్రంలో పాలకుల భవితవ్యాన్ని ఖరారుచేసే ఈ సామాజిక వర్గం ఈ ఎన్నికల్లో ఎటువైపు నిలుస్తుందనే దానిపై సర్వత్రా ఉత్కంఠ నెలకొంది. ఉత్తర హరియాణా...   2014లో స్థానాలు చండీగఢ్, పంచకుల, అంబాలా, యమునానగర్, కురుక్షేత్ర, కర్నాల్, పానిపట్‌ లలో బీజేపీ అత్యధిక స్థానాలు సా«ధించుకుంది. ఈ ప్రాంతంలో జాట్‌యేతరులదే ఆధిక్యం. బీజేపీ సామాజిక ఎత్తుగడలో భాగంగానే గత ఎన్నికల్లో ఈ ప్రాంతంపై దృష్టిసారించింది. చాలా కాలంగా గుర్తింపునకు నోచుకోని జాట్‌యేతర పంజాబీ భాషమాట్లాడే బనియా సామాజిక వర్గాన్ని తమవైపు తిప్పుకోవాలన్న కాషాయ పార్టీ ఎత్తుగడ ఫలించింది. ఈసారి సైతం బీజేపీ విజయాన్ని కైవసం చేసుకునేందుకు ఇదే వ్యూహాన్ని ప్రయోగిస్తోంది. మాజీ ఆర్‌ఎస్‌ఎస్‌ ప్రచారక్‌ సీఎం ఖట్టర్‌ రాష్ట్రంలో తిరుగులేని నాయకుడని బీజేపీ ప్రకటించడం అందులో భాగమే.   జాట్‌ బెల్ట్‌... ‘ఛత్తీస్‌ బిర్‌దారీస్‌’’ (36 సామాజికవర్గాలు) చాలా కాలంగా ఇక్కడ కలిసిమెలిసి జీవిస్తున్నాయి. హిసార్, భివానీ, మహేంద్రఘర్, రోహతక్, ఝజ్జార్, సోనిపట్, జింద్, కైతాల్‌ ప్రాంతాల్లో జాట్‌ సామాజికవర్గం అధికం. గతంలో ముఖ్యమంత్రులుగా ఉన్న భజన్‌లాల్, భూపేందర్‌ హుడా, ఓం ప్రకాశ్‌ చౌతాలాలు ఇదే ప్రాంతం నుంచి గెలిచి రాష్ట్ర రాజకీయాల్లో చక్రం తిప్పారు. గతఎన్నికల్లో ఇక్కడ బీజేపీకి పెద్దగా కలిసిరానిమాట వాస్తవం. అంతమాత్రాన ఈసారి జాట్లు బీజేపీకి ఓట్లు వేయరనడం ఒట్టిమాటేనంటున్నాయి బీజేపీ శ్రేణులు. 2014లో రోహతక్, సోనాపేట్, ఝజ్జార్‌లు కాంగ్రెస్‌కి పట్టున్న ప్రాంతాలైనప్పటికీ ఈ ప్రాంతాల్లో ఆ పార్టీ కేవలం 15 సీట్లకే పరిమితం కావాల్సి వచ్చింది.   ఈసారి కాంగ్రెస్, ఇండియన్‌ నేషనల్‌ లోక్‌దళ్‌ స్థానిక పాలనాంశాలను తెరపైకి తెస్తే, బీజేపీ మాత్రం ఖట్టర్‌ క్లీన్‌ రికార్డుపైనా, ప్రధాని మోదీ ఛరిష్మానీ ప్రచారాస్త్రాలుగా వాడుకుంటున్నాయి. గతంలో కేవలం జాట్లు అధికంగా ఉన్న, హుడా కుటుంబాలకు పెట్టని కోటలైన రోహతక్, సోనాపేట్‌ రెండు జిల్లాలకే విద్య, ఉద్యోగాలు పరిమితమయ్యాయనీ బీజేపీ అంటోంది. ఖత్తార్‌ ప్రభుత్వం దశాబ్దాల అనంతరం అన్ని ప్రాంతాలకూ సమాన ఉద్యోగావకాశాలు కల్పించిందన్నది బీజేపీ వాదన. ఇదే జాట్లు, జాట్‌ యేతర సామాజిక వర్గాల మధ్య విభజనని మరింత స్పష్టంచేస్తోంది.  

న్యూఢిల్లీ: 2010లో సంచలనం సృష్టించిన మిర్చ్‌పూర్‌ దళితుల సజీవ దహనం కేసులో ఢిల్లీ హైకోర్టు తీర్పు చెప్పింది. జాట్‌ వర్గానికి చెందిన 12 మందికి యావజ్జీవ శిక్ష, మరో 21 మందికి వేర్వేరు జైలు శిక్షలు విధిస్తూ శుక్రవారం తీర్పునిచ్చింది. దోషులకు విధించిన జరిమానాను బాధితుల పునరావాసానికి ఖర్చు చేయాలని సూచించింది. 2010, ఏప్రిల్‌లో హరియాణాలోని హిసార్‌ జిల్లా మిర్చ్‌పూర్‌ గ్రామంలో దళితులు, జాట్లకు మధ్య జరిగిన వివాదం నేపథ్యంలో 60 ఏళ్ల తారాచంద్‌ అనే వ్యక్తిని, దివ్యాంగురాలైన ఆయన కూతురిని సజీవదహనం చేశారు. జాట్‌ వర్గీయుల దాడుల్లో పలువురు దళితులు తీవ్రంగా గాయపడ్డారు. భారీఆస్తినష్టం జరిగింది. ఈ కేసులో 98 మందిని నిందితులుగా చేర్చగా, ట్రయల్‌ కోర్టు 15 మందిని దోషులుగా తేల్చి, వారిలో ముగ్గురికి యావజ్జీవ శిక్ష విధించింది. ట్రయల్‌ కోర్టు నిర్దోషులుగా తేల్చిన 20 మందిని తాజాగా హైకోర్టు దోషులుగా నిర్ధారిస్తూ శిక్షలు ఖరారు చేసింది. వాల్మీకి వర్గానికి చెందిన వారి ఇళ్లే లక్ష్యంగా, ప్రణాళికతో జాట్లు దాడులకు పాల్పడినట్లు విచారణలో స్పష్టమైందని వ్యాఖ్యానించింది. తీర్పు వెలువరిస్తూ హైకోర్టు కీలక వ్యాఖ్యలు చేసింది. ‘వాల్మీకీ వర్గీయులకు గుణపాఠం చెప్పాలనే ఉద్దేశంతోనే దాడులు జరిగాయి. ఇది కుల విభేదాలకు సంబంధించిన హింస. స్వాతంత్య్రం వచ్చి 71 ఏళ్లు గడచినా దళితులపై అగ్రవర్ణాల దాడులు ఆగట్లేవు. సమానత్వం, సౌభ్రాతృత్వం అనే రెండు అంశాలు భారతీయ సమాజంలో ఏ మాత్రం కనిపించడం లేదు అంటూ 1949లో రాజ్యాంగ ముసాయిదాను రాజ్యాంగ సభ ముందు ఉంచుతూ డాక్టర్‌ బీఆర్‌ అంబేడ్కర్‌ చేసిన వ్యాఖ్యలు ఇప్పటికీ వాస్తవాలుగానే కనిపిస్తున్నాయి’ అని ధర్మాసనం పేర్కొంది.   మిర్చ్‌పూర్‌లో లోహర్లు, చమర్లు, వాల్మీకీలు, బ్రాహ్మణులు, జాట్లు ఎక్కువగా ఉంటారు. వీరిలో జాట్లది ప్రాబల్య వర్గం.

షాహిద్‌ కపూర్‌, రణ్ బీర్‌ సింగ్‌, దీపికా పదుకొనే నటించిన సినిమా పద్మావత్‌ ఎంత వివాదాస్పదమైందో, దాన్ని నిషేధించాలని కోరిన కర్ణిసేన  అంతకంటే ఎక్కువ పాపులర్ అయింది.  శ్రీ రాజ్‌పుత్‌ కర్ణిసేన అన్నది  ఇప్పటికిప్పుడు ఏర్పడిన సంస్థ కాదు. దానికి చాలా చరిత్రే ఉంది.  సరిగ్గా సంవత్సరం క్రితం జనవరి 27న  జైపూర్‌లో పద్మావతి షూటింగ్ సందర్భంగా చిత్ర దర్శకుడు సంజయ్‌ లీలా భన్సాలీపై దాడికి దిగి బీభత్సం సృష్టించింది ఈ కర్ణిసేనే. సుప్రీంకోర్టు ఆదేశాలను తుంగలో తొక్కడమే కాదు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలను గడగడలాడిస్తూ శక్తిమంతమైన సంస్థగా ఎదిగింది కర్ణిసేన. పద్మావత్‌ సినిమా వివాదం పుణ్యమా అని ఉత్తరాది రాష్ట్రాల్లో ఉండే వివిధ రాజపుత్ర సంఘాలన్నింటినీ ఇప్పుడు కర్ణిసేన అనడం పరిపాటైంది.  వీటిన్నింటిలోనూ అతి పాతది శ్రీరాజ్‌పుత్‌ కర్ణిసేన. దీన్ని 2006లో స్థాపించారు. రాజకీయాల్లో విజయం సాధించలేకపోయిన లోకేంద్ర సింగ్‌ కాల్వి, బిల్డర్ అజిత్ సింగ్ మామ్డోలి ఈ సంస్థను స్థాపించింది తామేనని చెప్పుకుంటారు.  సంస్థను ఏర్పాటు చేసిన కొన్ని నెలల తర్వాత తాను కాల్విని చేరాలని కోరానని అజిత్ సింగ్ చెప్తారు.  కాని తాను కూడా సహ వ్యవస్థాపకుడినని కాల్వి వాదిస్తుంటారు.  2008 రాజస్థాన్‌ అసెంబ్లీ ఎన్నికల సమయంలో ఇద్దరు విడిపోయారు.  ఇప్పటికీ ఇద్దరూ శ్రీరాజ్‌ పుత్‌ కర్ణిసేన పేరుతో సమాంతర సంస్థలను నడుపుతున్నారు.  పేరు విషయంలో ఇద్దరి మధ్య కోర్టు కేసు కూడా నడుస్తోంది. ఈ సంస్థలో 7.64 లక్షల మంది సభ్యులున్నారని కాల్వి అంటారు. అజిత్ సింగ్ మాత్రం తమ సభ్యుల సంఖ్య 2.62 లక్షలని చెప్తారు. ఇంతకీ లోకేంద్ర సింగ్ కాల్వి ఎవరు? పద్మావత్ సినిమాపై నిరసనలు మిన్నంటిన వేళ టీవీల్లో ఎక్కువ కనిపిస్తున్న వ్యక్తి లోకేంద్ర సింగ్ కాల్వి. ఆరడుగుల అజానుబాహుడైన ఆయన  సినిమాను నిషేధించాలని కోరుతూ  రాజ్‌పుత్‌లను ఏకం చేసేందుకు  గడిచిన కొన్ని నెలలుగా ఉత్తరాది రాష్ట్రాల్లో విస్తృతంగా పర్యటిస్తున్నారు. ఆయనకు ప్రత్యేకంగా కార్యాలయమంటూ ఏమి లేదు. జైపూర్‌లోని ఆయన ఇల్లు లేదా మరో రాజ్‌పుత్‌ సంఘం శ్రీ రాజ్‌ పుత్‌ సభా కార్యాలయం  నుంచి ఆయన తన కార్యకలాపాలు నిర్వహిస్తుంటారు. మాజీ ప్రధాని చంద్రశేఖర్‌ మంత్రివర్గంలో పనిచేసిన కళ్యాణ్ సింగ్ కాల్వి కుమారుడు లోకేంద్ర సింగ్.  1993 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో ఇండిపెండెంట్‌గా, 1998 ఎన్నికల్లో బీజేపీ తరపున పోటీ చేసి  రెండుసార్లు కూడా లోకేంద్ర సింగ్  ఓటమిపాలయ్యారు. 1999లో బీజేపీని వీడి, మరో బీజేపీ మాజీ నేత దేవీ సింగ్ భాటీతో కలిసి రాజ్‌పుత్‌లు సహ అగ్రవర్ణాల్లో పేదలకు రిజర్వేషన్లు కల్పించాలని కోరుతూ సోషల్ జస్టిస్‌ ఫ్రంట్ అనే సంస్థను స్థాపించి  ఉద్యమం నిర్వహించారు. అంతే కాదు దాన్ని విస్తృతపరిచి రాజస్థాన్ సామాజిక్ న్యాయ్ మంచ్‌ పేరుతో రాజకీయ పార్టీ ఏర్పాటు చేసి 2003లో రాజస్థాన్‌ అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో 65 మంది అభ్యర్థులను నిలిపారు.  ఆ ఎన్నికల్లో ఎమ్మెల్యేలుగా ఎన్నికైన కాల్వి, భాటి ఆ తర్వాత తిరిగి బీజేపీలోకి వచ్చారు. 2009 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్‌ తరపున పోటీ చేసేందుకు ప్రయత్నించి కాల్వి విఫలయ్యారు. 2015లో శ్రీ రాజ్‌పుత్‌ కర్ణిసేన రాజస్థాన్‌ శాఖ అధ్యక్షుడు సుఖ్‌దేవ్‌ సింగ్‌ గోగామేడిని కాల్వి బహిష్కరించారు. దీంతో ఆయన  శ్రీ రాష్ట్రీయ రాజ్‌పుత్‌ కర్ణిసేన పేరుతో సొంతంగా సంస్థను ఏర్పాటు చేసుకున్నారు. ఇవే కాదు పద్మావత్‌ సినిమాను వ్యతిరేకించే రాజ్‌పుత్‌ సంస్థలు ఉత్తరాదిన అనేకం ఉన్నాయి. ప్రత్యేకంగా మహిళా సంఘాలు కూడా ఉన్నాయి. వీటిలో చాలా మటుకు ఒకదానికి ఒకటి సంబంధం లేకుండా స్వతంత్రంగా పనిచేసే సంస్థలే. సంస్థ ఎవరిదనే విషయంలో విభేదాలున్నప్పటికీ చిరకాల ప్రత్యర్థులు జాట్లను ఎదుర్కొనేందుకే శ్రీ రాజ్‌పుత్‌ కర్ణిసేనను ఏర్పాటు చేశామని లోకేంద్ర సింగ్‌, అజిత్ కుమార్ అంగీకరిస్తారు.  2006లో రావణ రాజ్‌పుత్‌ వర్గానికి చెందిన పేరుమోసిన గ్యాంగ్‌స్టర్ ఆనంద్‌పాల్‌ సింగ్ తన అక్రమ మద్యం వ్యాపారానికి అడ్డుతగులుతున్నారనే కారణంతో ఇద్దరు జాట్లను హత్య చేశాడు. దీనిపై తీవ్రస్థాయిలో నిరసన తెలిపిన జాట్లకు అన్ని రాజకీయపక్షాల నుంచి  మద్దతు లభించింది. దీంతో ఆనంద్‌పాల్‌ అనుచరులుగా భావించిన రాజ్‌పుత్‌లందరినీ పోలీసులు అదుపులోకి తీసుకున్నారు. ఈ వేధింపులను అడ్డుకునేందుకు 11 లక్ష్యాలతో సెప్టెంబర్‌ 23, 2006న శ్రీరాజ్‌పుత్ కర్ణిసేన ఏర్పాటైంది. రాజపుత్రల్లో ఐకమత్యాన్ని ప్రోత్సహించడం, రాజపుత్రులకు వ్యతిరేకంగా జరిగే సామాజిక, రాజకీయ దుష్ప్రచారాన్ని అడ్డుకోవడం, చరిత్ర, చారిత్రక సంఘటనలను తప్పుగా చూపడాన్ని వ్యతిరేకించడం వంటివి ఆ 11 లక్ష్యాల్లో కొన్ని.  రాజస్థానీయులందరూ ఆరాధించే కర్ణిమాత పేరును సంస్థకు పెట్టారు. చరిత్రను వక్రీకరించారని ఆరోపిస్తూ 2008లో అశుతోష్ గోవారికర్ నిర్మించిన జోధా అక్బర్‌ సినిమాను కూడా కర్ణిసేన వ్యతిరేకించింది. ఆ చిత్రాన్ని రాజస్థాన్‌ ప్రభుత్వం నిషేధించనప్పటికీ అది అక్కడ విడుదల కాలేదు.  బ్రాహ్మణులను రక్షించడం క్షత్రియుల కర్తవ్యమంటూ బ్రాహ్మణులపై లాఠీ ఛార్జ్‌ను నిరసిస్తూ 2008లో కర్ణిసేన జైపూర్‌ బంద్‌కు పిలుపునిచ్చింది. రిజర్వేషన్ల విషయంలో కాంగ్రెస్‌ వైఖరిని తప్పుబడుతూ 2013లో జైపూర్‌లో జరిగిన కాంగ్రెస్‌ చింతన్‌ శివిర్‌ను అడ్డుకుంటామని హెచ్చరించింది. రాజస్థాన్‌లో రాజపుత్రులు బీజేపీకి మద్దతుగా నిలవడం, జాట్లు కాంగ్రెస్‌కు అండగా ఉండటం చాలా కాలంగా వస్తున్న సంప్రదాయం. ఈ విషయాన్ని గుర్తించే రాజస్థాన్‌ ముఖ్యమంత్రి వసుంధరా రాజే పద్మావత్‌ సినిమాను మార్పులు లేకుండా విడుదలకు అనుమతి వద్దని కోరుతూ కేంద్రానికి లేఖ రాశారు. అంతే కాదు ఆ తర్వాత ఆ సినిమాను నిషేధిస్తున్నట్టు ప్రకటించారు. ఆ ఆదేశాలను సుప్రీంకోర్టు ఆ తర్వాత కొట్టేసింది.   ఈ ఏడాది జరిగే రాజస్థాన్‌ ఎన్నికల్లో తిరిగి అధికారంలోకి వస్తామని భావిస్తున్న కాంగ్రెస్‌ ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో కర్ణిసేనను వ్యతిరేకించడం సరైన చర్య కాదని భావిస్తోంది. రాజస్థాన్‌లో రాజకీయంగా బాగా పట్టున్న సామాజిక వర్గం రాజ్‌పుత్‌.  రాష్ట్ర జనాభాలో  వారు 12శాతముంటారు. కనీస పాతిక అసెంబ్లీ స్థానాల్లో ఫలితాల్ని తారుమారు చేయగల సత్తా ఆ వర్గానికి ఉంది.  జాట్లు మినహా మిగిలిన ఏ సామాజికవర్గాలు కూడా రాజస్థాన్‌లో రాజ్‌పుత్‌లను వ్యతిరేకించే పరిస్థితి లేదు. రాజ్‌పుత్‌లు తన సమస్యలపైనే కాదు ఇతర సామాజికవర్గాల సమస్యలపైనా పోరాటం చేస్తుంటారు.  ప్రస్తుత రాజస్థాన్‌ అసెంబ్లీ  దాదాపు పాతిక మంది రాజ్‌పుత్‌ ఎమ్మెల్యేలున్నారు.  పద్మావత్‌ సినిమాను నిషేధించాలని కోరుతూ సంతకాల ఉద్యమం చేపట్టింది  జైపూర్‌ రాజకుటుంబానికి చెందిన దియా కుమారి.  ఆమె బీజేపీ ఎమ్మెల్యే కూడా.   ఆర్. పరమేశ్, సాక్షి

సాక్షి, న్యూఢిల్లీ : ఎప్పుడూ బీసీ, ఎస్సీ, ఎస్టీ రిజర్వేషన్లను బలంగా సమర్థిస్తూ వచ్చే సీపీఐ, సీపీఎం పార్టీలు ఎందుకు హఠాత్తుగా అగ్రవర్ణాల వారిలో కూడా ఆర్థికంగా వెనకబడిన వారికి ప్రభుత్వ ఉద్యోగాల్లో రిజర్వేషన్లు కల్పించాలని డిమాండ్‌ చేస్తున్నాయి? రాజస్థాన్‌లో జాట్‌లు, గుజరాత్‌లో పాటిదార్లు రిజర్వేషన్ల కోసం పెద్ద ఎత్తున ఉద్యమాలు లేవదీయడం, వారికి సంఘ్‌ పరివార్‌ అండగా నిలబడడం, గుజరాత్‌ అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో లబ్ధి కోసం పాటిదార్లకు రిజర్వేషన్లు కల్పిస్తామని కాంగ్రెస్‌ పార్టీ హామీ ఇచ్చిన నేపథ్యంలో కేంద్రంలోని పాలకపక్ష బీజేపీని ఇరుకున పెట్టేందుకు వామపక్షాలు కొత్తగా ఈ నినాదం అందుకున్నాయి.  అగ్రవర్ణాల్లో ఆర్థికంగా వెనకబడిన వర్గాలకు రిజర్వేషన్లు కల్పిస్తూ రాజ్యాంగ సవరణ తీసుకరావాలని డిమాండ్‌ చేస్తూ సీపీఎం ఇటీవల భారీ ర్యాలీ కూడా నిర్వహించింది. వాస్తవానికి అగ్రవర్ణాల్లో ఆర్థికంగా వెనక బడిన వారికి ప్రభుత్వ ఉద్యోగాల్లో రిజర్వేషన్లు కల్పించడానికి సీపీఐ, సీపీఎం పార్టీలు మొదటి నుంచి వ్యతిరేకం ఏమీ కావు. 1930 నుంచి ఈ డిమాండ్‌కు సీపీఐ అనుకూలమే. బహిరంగంగా ఎప్పుడూ ఈ డిమాండ్‌ గురించి గట్టిగా మాట్లాడలేదు.  సీపీఎం మాత్రం 1990లో తన పాత పద్ధతిని మార్చుకొని అగ్రవర్గాల్లో ఆర్థిక రిజర్వేషన్లకు మద్దతు ప్రకటించింది.  అయితే ఈ రెండు పార్టీలు కూడా తాము అధికారంలో ఉన్నప్పుడు పశ్చిమ బెంగాల్, త్రిపుర, కేరళ రాష్ట్రాల్లో అగ్రవర్ణాల వారికి రిజర్వేషన్లు కల్పించలేం. కేరళలో మాత్రం ప్రభుత్వ ఉద్యోగాల్లో ఆర్థికంగా వెనకబడిన అగ్రవర్ణాల వారికి పది శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పిస్తూ నవంబర్‌ 15వ తేదీన ఎల్‌డీఎఫ్‌ ప్రభుత్వం నిర్ణయం తీసుకుంది. స్వయం ప్రతిపత్తి కలిగిన దేవసం బోర్డులైన ట్రావన్‌కోర్, కోచి, గురువాయూర్, మలబార్, కూడల్‌ మానిక్యంలో ఆర్థికంగా వెనకబడిన అగ్రవర్ణాల వారికి రిజర్వేషన్లు కల్పించింది.  ఈ బోర్డుల్లో కేవలం హిందువులకే ప్రవేశం కనుక ప్రభుత్వ ఉద్యోగాల్లో ముస్లింలకు ఉండే కోటాను వీటిల్లో అగ్రవర్ణాలకు కల్పించారు. ట్రావన్‌కోర్‌ దేవసం బోర్డుల్లో 6,120 పోస్టులకు గాను 96 శాతం మంది అంటే 5,870 మంది అగ్రవర్ణాలైన నాయర్లు, నంబూద్రీలే ఉన్నారు. వెనకబడిన ఎజవాలు 270 మంది ఉండగా, దళితులు 20 మంది ఉన్నారు. అలాగే దేవసం బోర్డుల ఆధ్వర్యంలో ప్రభుత్వ సహకారంతో నడిచే విద్యా సంస్థల్లో 79 శాతం మంది అగ్రవర్ణాల టీచర్లే ఉన్నారు. అంటే 180 మంది టీచర్లకుగాను 135 మంది నాయర్లు, ఆరుగురు నంబూద్రీలే ఉన్నారు.  సామాజిక ఆర్థిక పురోగతి, ముఖ్యంగా పెట్టుబడిదారి వ్యవస్థ పురోభివద్ధి కారణంగా అగ్రకులాల్లో కూడా ధనవంతులు, పేదలు అంటూ రెండు వర్గాలు ఏర్పడ్డాయని, ఈ కారణంగా వారిలో కూడా పేదలకు రిజర్వేషన్లు కల్పించాల్సిన అవసరం ఉందని 1990 దశకంలో సీపీఎం తన పంథా మార్చుకుంది. అయితే ఈ వాదన తప్పని, బలహీన వర్గాల ఆర్థికాభివద్ధి కోసం బీసీ, ఎస్టీ, ఎస్సీ రిజర్వేషన్ల విధానం రాలేదని, సామాజిక అంతరాలను తెంచడం కోసమే ఈ రిజర్వేషన్లు వచ్చాయని, ఇప్పటికీ కులాల మధ్య సామాజిక అంతరాలు అలాగే ఉన్నందున రిజర్వేషన్లను అదే ప్రాతిపదికన కొనసాగించాలని ఎంతో మంది సామాజిక శాస్త్రవేత్తలు నేటికి వాదిస్తున్నారు.   


 న్యూఢిల్లీ: హర్యానాతోపాటు కేంద్రం ఉద్యోగాల్లో ఓబీసీల తరహాలో తమకూ రిజర్వేషన్లు కల్పించాలంటూ ఢిల్లీలో సోమవారం జాట్లు తలపెట్టిన ఆందోళనను తాత్కాలికంగా విరమింప చేయడంలో కేంద్రం, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు మరోసారి విజయం సాధించాయి. తలనొప్పిగా మారిన జాట్ల రిజర్వేషన్ల అంశం నుంచి తాత్కాలికంగా తప్పుకునేందుకు లేదా ఉపశమనం పొందేందుకు ఈ విజయం ఉపయోగపడుతుంది తప్ప, శాశ్వత పరిష్కారానికి ఎలాంటి దోహదం చేయదు.
 కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వ ఉద్యోగాల్లో రిజర్వేషన్లు పొందేందుకు తమను కూడా ఇతర వెనకబడిన వర్గాల జాబితాలో చేర్చాలని డిమాండ్‌ చేస్తూ సోమవారం పార్లమెంట్‌కు భారీ ఎత్తున ప్రదర్శన జరిపేందుకు జాట్లు సమాయత్తమవడం, ఎక్కడికక్కడ వారిని అదుపులోకి తీసుకునేందుకు నగరంలో 144వ సెక్షన్‌ కింద కేంద్ర ప్రభుత్వం నిషేధాజ్ఞలు విధించడం తెల్సిందే.
 
 అఖిల భారత జాట్‌ అరక్షన్‌ సంఘర్ష్‌ సమితి చేపట్టిన ఈ ఆందోళన కార్యక్రమం హింసాత్మకంగా మారకూడదనే ఉద్దేశంతో ఇటు కేంద్ర మంత్రులు, అటు మనోహర్‌ లాల్‌ కట్టర్‌ చర్చలు జరిపి తాత్కాలికంగా జాట్లు ఆందోళన విరమించేలా చేశారు. జాట్ల రిజర్వేషన్ల ప్రక్రియను ప్రారంభిస్తామని, జాతీయ వెనకబడిన తరగతుల కమిషన్‌ కొత్త చైర్మన్, సభ్యులను నియమించాక ఈ ప్రక్రియ ప్రారంభమవుతుందని కట్టర్‌ ఆందోళనకారులకు నచ్చచెప్పారు.
 
 ఇదే డిమాండ్‌పై గతేడాది జాట్లు హర్యానాలో చేపట్టిన ఆందోళన హింసాత్మకంగా మారి 30 మంది మరణించారు. అపార ఆస్తి నష్టం కూడా సంభవించింది. ఆందోళనకారులపై దాదాపు 21వేల క్రిమినల్‌ కేసులు దాఖలయ్యాయి. వాటిని ఎత్తివేయడం కూడా నేడు జాట్ల ప్రధాన డిమాండ్లలో ఒక్కటి. అందుకు ప్రభుత్వం కూడా సుముఖంగానే ఉంది. కోర్టుల కారణంగా రిజర్వేషన్ల సమస్య ప్రభుత్వానికి సంక్లిష్టంగా తయారైంది. ఇందులో కోర్టుల తప్పేమి లేదు. ఎన్నికల ప్రయోజనాల కోసం రాజకీయ పార్టీలు రాజ్యాంగానికి విరుద్ధంగా హామీలు ఇవ్వడమే సమస్యకు ప్రధాన కారణం.
 
 అటల్‌ బిహారి వాజపేయి ప్రధానమంత్రిగా ఉన్నప్పుడు 1999లో ఈ సమస్య ప్రారంభమయింది. రాజస్థాన్‌లో జాట్లకు ఓబీసీ హోదా కల్పిస్తామంటూ నాడు ఆయన హామీ ఇచ్చారు. పర్యావసానంగా ఆ తర్వాత జరిగిన పార్లమెంట్‌ ఎన్నికల్లో బీజేపీ అక్కడ ఎక్కువ లోక్‌సభ స్థానాలను గెలుచుకుంది. అప్పటి నుంచి ప్రతి ఎన్నికలప్పుడు ఇది ఎన్నికల అంశమై కూర్చుంది. 2014లో జరిగిన లోక్‌సభ ఎన్నికలను పురస్కరించుకొని దేశంలోని తొమ్మిది రాష్ట్రాల్లోని జాట్లకు ఓబీసీ హోదాను కల్పిస్తామని యూపీఏ హామీ ఇచ్చింది.
 
 ఆ తర్వాత అధికారంలోకి వచ్చిన ఎన్డీయే ప్రభుత్వం కూడా జాట్ల డిమాండ్లపై సానుకూలంగానే స్పందించింది. జాతీయ బీసీ కమిషన్‌ అభిప్రాయాన్నే ప్రధానంగా పరిగణలోకి తీసుకున్న కోర్టులు ప్రభుత్వ ప్రతిపాదనలను కొట్టివేస్తూ వస్తున్నాయి. ఈసారి జాతీయ బీసీ కమిషన్‌ అభిప్రాయన్నే మార్చి వేస్తామన్న ఉద్దేశంతో కొత్త చైర్మన్, కొత్త సభ్యుల నియామకం తర్వాత జాట్ల రిజర్వేషన్ల ప్రక్రియను చేపడతామని కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు చెబుతున్నాయి.
 
 బీసీల ప్రయోజనాలకు భిన్నంగా బీసీ కమిషన్‌ నిర్ణయం తీసుకుంటుందా? కేంద్రం ఒత్తిడికి ఒకవేళ తీసుకున్నా ఆ నిర్ణయం అత్యున్నత న్యాయస్థానం ముందు నిలబడుతుందా? సమాజంలో కులాల వెనకబాటుతనాన్నే ప్రధాన కొలమానంగా తీసుకునే సుప్రీం కోర్టు సామాజికంగా అభివద్ధి చెందిన జాట్లను ఓబీసీల్లో చేర్చేందుకు అంగీకరిస్తుందా? అన్న ప్రశ్నలు ప్రస్తుతానికి సమాధానం దొరకనివే. జాట్ల అభివద్ధికి సరైన చర్యలు తీసుకోవడంలో మొదటి నుంచి ప్రభుత్వాలు అలసత్వ ధోరణిని అవలంబించడం వల్ల నేడు అన్ని సమస్యలకు పరిష్కారం రిజర్వేషన్లు కల్పించడమేనన్న భ్రమ అందరిలో ఏర్పడింది.


 చండీగఢ్: ఇప్పటికే ప్రకటించిన రిజర్వేషన్లను అమలుచేయడంతోపాటు, కోటా శాతాన్ని పెంచాలని డిమాండ్ చేస్తూ హరియాణాలోని జాట్ కులస్తులు మళ్లీ ఆందోళనలకు దిగారు. ఆదివారం నుంచి 15 రోజుల పాటు నిరవధిక ఆందోళనలను నిర్వహించాలన్న ఆలిండియా జాట్ ఆరక్షణ్ సంఘర్ష్ సమితి(ఏఐజేఏఎస్ఎస్) పిలుపు మేరకు వేల మంది జాట్లు రాష్ట్రంలోని అన్ని ప్రాంతాల్లో ధర్నాలకు దిగనున్నారు. మరోవైపు నేటి నుంచి జరగనున్న ఉద్యమం విషయంలో పోలీసులు అప్రమత్తమయ్యారు.
 
 ఆందోళన కారులను ఎక్కడికక్కడ అడ్డుకునేందుకు అధికారులు ప్రణాలికలు రచించారు. ఇందుకోసం 55 కంపెనీల పారామిలటరీ బలగాలను రంగంలోకి దింపడమేకాక చాలా ప్రాంతాల్లో 144 సెక్షన్ విధించారు. జాట్ల ప్రాబల్యం అధికంగా ఉన్న జాజ్జర్, సోనిపట్, రోహ్ తక్, పానిపట్, హిసార్, ఫతేహాబాద్, జింద్, ఖైతాల్ జిల్లాల్లో మొబైల్ ఇంటర్నెట్, బల్క్ ఎస్సెమ్మెస్ సేవలను నిలిపేశారు. ఈ పరస్థితుల నడుమ హరియాణాలో ఉద్రిక్త వాతావరణం ఏర్పడింది.
 
 తమను ఓబీసీ కేటగిరీలో చేర్చాలంటూ ఫిబ్రవరిలో జాట్లు నిర్వహించిన ఆందోళనలు హింసాయుతంగా మారడం, అల్లర్లలో 30 మంది ప్రాణాలు కోల్పోయిన సంగతి తెలిసిందే. నాటి ఉద్యమం ఫలితంగా జాట్లకు విద్య, ఉద్యోగ రంగాల్లో 10 శాతం రిజర్వేషన్లు లభించాయి. అయితే ఆ ఉత్తర్వులపై పంజాబ్ హైకోర్టు స్టే ఇవ్వడంతో జాట్లు మళ్లీ ఆందోళనబాట పట్టారు. ప్రకటించిన రిజ్వేషన్లను వెంటనే అమలుచేయాలనడమేకాక రిజర్వేషన్ శాతాన్ని పెంచాలనే కొత్త డిమాండ్ తో జాట్లు ఆందోళన చేపట్టారు.


 ముంబై: రిజర్వేషన్ల కోసం ఆందోళనలు చేస్తున్న జాట్లకు బాలీవుడ్ నటి మల్లికా షెరావత్ ట్విట్టర్‌లో ఒక సూచన చేసింది. శాంతియుతంగా, అహింసాయుతంగా ముందుకుసాగాలని ఆమె జట్లకు విజ్ఞప్తి చేసింది. తమను ఓబీసీల్లో చేర్చి ప్రభుత్వ విద్య, ఉద్యోగావకాశాల్లో రిజర్వేషన్ కల్పించాలని కోరుతూ గత కొన్ని రోజులుగా జాట్లు హింసాత్మక ఆందోళనలకు పాల్పడుతున్న సంగతి తెలిసిందే.
 
 'మర్డర్' సినిమాతో సంచలనం సృష్టించిన మల్లికా షెరావత్‌ది హరియాణా హిస్సార్‌ లోని ఓ మారుమూల కుగ్రామం. బాలీవుడ్ హీరోయిన్ అయిన మల్లిక చివరిసారిగా 'డర్టీ పాలిటిక్స్' సినిమాలో కనిపించింది. జాట్ల ఆందోళనలతో హరియాణ అట్టుడుకుతున్న నేపథ్యంలో బాలీవుడ్, క్రికెట్ సెలబ్రిటీలు వారికి విన్నపాలు చేస్తున్న సంగతి తెలిసిందే. బాలీవుడ్ నటుడు రణదీప్ హూడా, క్రికెటర్ వీరేంద్ర సెహ్వాగ్ కూడా శాంతియుతంగా ముందుకుసాగాలని జాట్లకు విజ్ఞప్తి చేసిన సంగతి తెలిసిందే.
  


 దాదాపు పదిరోజులుగా సాగుతున్న జాట్ కులస్తుల ఆందోళనలతో హరియాణా అట్టుడుకుతోంది. అనేక పట్టణాల్లో కర్ఫ్యూ విధించినా హింస చెలరేగి ప్రభుత్వ, ప్రైవేటు ఆస్తులు బుగ్గి అయ్యాయి. 16మంది మరణించాక...దాదాపు 20,000 కోట్ల రూపాయల ఆస్తులు బుగ్గిపాలయ్యాక వారి డిమాండ్లపై కేంద్ర ప్రభుత్వం స్పందించింది. జాట్‌లను ఓబీసీల్లో చేర్చే అంశాన్ని పరిశీలించి నివేదిక ఇవ్వడానికి కేంద్ర మంత్రి ఎం. వెంకయ్యనాయుడు నేతృత్వంలో అయిదుగురు సభ్యులతో ఒక కమిటీని ఏర్పాటుచేస్తున్నట్టు ప్రకటించింది. హరియాణా అసెంబ్లీలో వచ్చే సమావేశాల్లోనే జాట్‌లను ఓబీసీల్లో చేర్చడానికి వీలుకల్పించే బిల్లును ప్రవేశపెడతామని కేంద్ర హోంమంత్రి రాజ్‌నాథ్‌సింగ్ చెప్పారు.
 
 హరియాణా పరిణామాలపై కేంద్రం ఎంతగా కలవరపడుతున్నదో ఈ నిర్ణయాలు చెబుతున్నాయి. అయితే  జాట్‌ల ఆగ్రహం చల్లారలేదని సోమవారం కూడా కొనసాగిన ఘటనలు నిరూపిస్తున్నాయి. చాలాచోట్ల రైలు మార్గాలు, రహదార్ల దిగ్బంధం ఆగలేదు. దేశ రాజధాని నగరానికి హరియాణానుంచి రావలసిన మంచినీటి సరఫరా సైతం నిలిచిపోగా సైన్యం జోక్యంతో దాన్ని పునరుద్ధరించవలసి వచ్చింది. పెట్టుబడులకు అనువైన, ఆదర్శవంతమైన రాష్ట్రంగా చెప్పుకునే హరియాణా ఇప్పుడు అరాచకానికి మారుపేరైంది.  
 
  పంజాబ్‌నుంచి 1966లో విడివడి ప్రత్యేక రాష్ట్రంగా ఏర్పడ్డాక హరియాణాలో జాట్ కులస్తులదే ప్రాబల్యం. ఇంతవరకూ రాష్ట్రాన్నేలిన ముఖ్యమంత్రులు పదిమందిలో ఏడుగురు ఆ కులానికి చెందినవారే. అసెంబ్లీలోని 90 స్థానాల్లో మూడోవంతు వారివే. నిరుడు జరిగిన అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో బీజేపీ ఘన విజయం సాధించాక ఖట్టర్ కులానికి చెందిన మనోహర్‌లాల్ ఖట్టర్ సీఎం అయ్యారు. జాట్ కాకుండా వేరే కులానికి చెందిన వ్యక్తి సీఎం కావడం చాన్నాళ్ల తర్వాత ఇదే మొదటిసారి. దానికితోడు కేబినెట్‌లోని 8మంది మంత్రుల్లో ఇద్దరు మాత్రమే జాట్ కులస్తులు. గ్రామసీమల్లో ప్రాబల్యం ఉన్న కులస్తులుగా జాట్‌లు ఈ పరిణామాలను జీర్ణించుకోలేకపోతున్నారన్నది నిజం.
 
 1991లో గుర్నాంసింగ్ కమిషన్ మరో ఏడు కులాలతోపాటు జాట్‌లను కూడా బీసీల్లో చేర్చవచ్చునని సిఫార్సు చేసినప్పటినుంచి ఆ కులంలో కోటా ఆందోళన రాజుకుంది. అప్పట్లో భజన్‌లాల్ సర్కారు జాట్‌లను బీసీలుగా గుర్తిస్తూ నోటిఫికేషన్ జారీచేయడం, ఆ తర్వాత ఉపసంహరించుకోవడం వారిలోని ఆగ్రహాన్ని మరింత పెంచింది. ఆ తర్వాత రెండు కమిషన్లు వచ్చాయి. 2011లో ఏర్పాటైన కేసీ గుప్తా కమిషన్ జాట్‌లకు రిజర్వేషన్లు కల్పించాలని ఏడాది తర్వాత సిఫార్సుచేసింది. దానికి అనుగుణంగా 10 శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పిస్తూ అప్పటి భూపేందర్‌సింగ్ హూడా ప్రభుత్వం నిర్ణయం తీసుకున్నా సుప్రీంకోర్టు దాన్ని కొట్టేసింది. ఆ తర్వాత 2014 సార్వత్రిక ఎన్నికల ప్రకటన వెలువడటానికి ఒక్క రోజు ముందు కేంద్ర ప్రభుత్వం ఓబీసీ కేంద్ర జాబితాలో జాట్‌లను చేరుస్తూ నోటిఫికేషన్ విడుదల చేసింది. 
 
 హరియాణాతోపాటు రాజస్థాన్, యూపీ, బిహార్, మధ్యప్రదేశ్, గుజరాత్, ఉత్తరాఖండ్ రాష్ట్రాల్లో ప్రాబల్యం ఉన్న జాట్ కులస్తుల ఓట్లు రాబట్టడమే యూపీఏ సర్కారు లక్ష్యం. 1931నాటి జనాభా లెక్కల ప్రాతిపదికన తీసుకున్న ఈ నిర్ణయంలోని ఔచిత్యాన్ని సుప్రీంకోర్టు నిరుడు ప్రశ్నించింది. యూపీఏ సర్కారు నిర్ణయాన్ని కొట్టేసింది. రిజర్వేషన్లకు వాస్తవంగా అర్హత ఉన్నవారెవరో తేల్చే ప్రక్రియ నిరంతరం కొనసాగుతుండాలని... ఆ అధ్యయనాంశాల ఆధారంగా నిర్ణయం ఉండాలి తప్ప, రాజకీయ ప్రయోజనాల దృష్టితో ఆలోచించి ఎవరికి పడితే వారికి కోటా వర్తింపజేయడం సరికాదని సర్వోన్నత న్యాయస్థానం స్పష్టంచేసింది. హరియాణా విషయానికొస్తే రాష్ట్రంలోని 80 కులాల్లో ఇప్పటికే 63 కులాలు వివిధ కేటగిరీల కింద రిజర్వేషన్లు పొందుతున్నాయి.
 
  పాతికేళ్ల క్రితంనాటి పరిస్థితిని గుర్తుకు తెచ్చుకుని ఇప్పటితో పోల్చుకుంటే ఆశ్చర్యం కలుగుతుంది. ప్రతిభకు చేటు కలిగిస్తున్న రిజర్వేషన్లు రద్దు చేయాలని ఆనాడు దేశవ్యాప్తంగా ఆందోళనలు చెలరేగాయి. అప్పుడు ఆ ఉద్యమాలకు నాయకత్వం వహించిన కులాలే ఇప్పుడు రిజర్వేషన్లకు డిమాండ్ చేస్తున్నాయి. తామూ వెనకబడిన కులాలకిందికే వస్తామని వాదిస్తున్నాయి. తమలో పేదరికం ఏ స్థాయిలో ఉన్నదో ఏకరువు పెడుతున్నాయి. అయితే వీరి వాదనలో ఓ మెలిక ఉంది. ‘ఇస్తే మాకూ రిజర్వేషన్లు ఇవ్వండి...లేదా అందరికీ తీసేయండి’ అన్నదే వారి డిమాండ్. రాజస్థాన్‌లో గుజ్జర్‌లైనా, గుజరాత్‌లో పటేళ్లయినా, ఇప్పుడు జాట్‌లైనా, మహారాష్ట్రలోని మరాఠాలైనా అదే కోరుతున్నారు. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో కాపులైతే 1966 వరకూ తమకున్న కోటాను పునరుద్ధరించాలని డిమాండ్ చేస్తున్నారు.
 
 దేశంలో ప్రపంచీకరణ విధానాల అమలు మొదలెట్టాక క్షేత్ర స్థాయిలో ఏం జరుగుతున్నదో పాలకులు తెలుసుకోవడం లేదు. మెజారిటీ ప్రజానీకం ఆధారపడే వ్యవసాయరంగం సంక్షోభంలో కూరుకుపోవడం, అందులో ఉపాధి అవకాశాలు తగ్గడంలాంటి పరిస్థితులను వారు గుర్తించడంలేదు. కొండలా పెరిగిపోతున్న నిరుద్యోగ సమస్యను పాలకులు పట్టించుకోవడంలేదు. గుజరాత్‌లో పటేళ్లది మరో సమస్య. వారు నిర్వహిస్తున్న చిన్నా చితకా వ్యాపారాలు, పరిశ్రమలు మూతబడుతున్నాయి. అభివృద్ధి పేరిట అమలవుతున్న విధానాలే దీనికి కూడా కారణం. ఇలా దిక్కుతోచని స్థితిలో ఉన్న కులాలకు రిజర్వేషన్లు ప్రత్యామ్నాయంగా కనిపిస్తున్నాయి. ఈ పరిణామంతో ఓబీసీ కులాలు కలవరపడుతున్నాయి. రిజర్వేషన్లకు సామాజిక వెనకబాటుతనం ప్రాతిపదిక కావలసినచోట ఆర్థిక స్థితిగతులు గీటురాయి కావడమేమిటని ఆ కులాలు ప్రశ్నిస్తున్నాయి. అన్నివిధాలా అభివృద్ధి చెంది ఉన్న కులాలవారికి ఓబీసీ గుర్తింపునిస్తే తమకున్న కొద్దిపాటి అవకాశాలూ దెబ్బతింటాయన్నది వారి వాదన. ఇలాంటి వైరుధ్యాలను పరిష్కరించడం అంత సులభం కాదు.
 
 ముద్రగడ దీక్ష సందర్భంగా చంద్రబాబు సర్కారిచ్చిన హామీ అయినా...ఇప్పుడు జాట్‌ల ఆందోళనను చల్లార్చడానికి కేంద్రం ఏర్పరిచిన కమిటీ అయినా తాత్కాలిక ఉపశమనాలు మాత్రమే. గండం గట్టెక్కడం కోసం తీసుకునే ఇలాంటి చర్యలు దీర్ఘకాలంలో పెద్దగా ఉపయోగపడవు. సమస్యను సమగ్రంగా దర్శించి తమ విధానాల్లోని లోటుపాట్లను సవరించుకోవడంతోపాటు ఆయా వర్గాల డిమాండ్లలోని సహేతుకతను నిర్ధారించడానికి శాస్త్రీయ మార్గాలను అనుసరించడం ఉత్తమమని పాలకులు తెలుసుకోవాలి.


 కేంద్రమంత్రి వెంకయ్యనాయుడు ఆధ్వర్యంలో కమిటీ ఏర్పాటుకు కేంద్రం నిర్ణయం
 జాట్‌లను ఓబీసీల్లో చేర్చడంపై అధ్యయనం
 కేంద్రానికి, బీజేపీ చీఫ్‌కు నివేదిక అందజేయనున్న కమిటీ
 హరియాణా అసెంబ్లీలో వచ్చే సమావేశాల్లో బిల్లు!
 కేంద్రం ప్రకటనతో హరియాణాలో నిరసనలు తగ్గుముఖం
 రోడ్ల దిగ్బంధం నుంచి వెనక్కు తగ్గుతున్న ఆందోళనకారులు
 8 రోజుల పాటు ఉధృతంగా సాగిన ఉద్యమం
 హింసాత్మక ఘటనల్లో మొత్తం 12 మంది మృతి, 150 మందికి గాయాలు
 
 న్యూఢిల్లీ/చండీగఢ్: ఓబీసీల్లో చేర్చాలంటూ హరియాణాలో జాట్ వర్గీయులు చేపట్టిన ఆందోళనలు తీవ్రరూపం దాల్చడంతో.. వారి రిజర్వేషన్ల డిమాండ్‌పై కేంద్రప్రభుత్వం స్పందించింది. సీనియర్ మంత్రి వెంకయ్యనాయుడు ఆధ్వర్యంలో ఒక కమిటీని ఏర్పాటు చేస్తున్నట్లు కేంద్ర హోంమంత్రి రాజ్‌నాథ్ సింగ్ ఆదివారం రాత్రి ప్రకటించారు. ఈ కమిటీ కేంద్ర ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలు, విద్యావకాశాల్లో రిజర్వేషన్లు కోరుతున్న జాట్‌ల డిమాండ్‌ను పరిశీలించి, ఒక సమగ్ర నివేదికను ప్రభుత్వానికి సమర్పిస్తుంది. ‘ఈ సమస్యకు పరిష్కారాలను సూచిస్తూ సాధ్యమైనంత త్వరగా నివేదికను అందించాలని కమిటీని కోరాం’ అని రాజ్‌నాథ్ వెల్లడించారు.  సంయమనం పాటించాలని హరియాణా ప్రజలకు రాజ్‌నాథ్ విజ్ఞప్తి చేశారు. అంతకుముందు, మంత్రివర్గ సహచరులు సుష్మా స్వరాజ్, మనోహర్ పారికర్‌లతో రాజ్‌నాథ్ భేటీ అయి, హరియాణాలో పరిస్థితిని సమీక్షించారు. ఈ భేటీకి ముందు జాట్ వర్గ ప్రతినిధులు రాజ్‌నాథ్‌తో సమావేశమయ్యారు. హరియాణాలో జాట్ వర్గీయులను ఓబీసీల్లో చేర్చడానికి ఉద్దేశించిన బిల్లును వచ్చే అసెంబ్లీ సమావేశాల్లో సభలో ప్రవేశపెడ్తామని రాజ్‌నాథ్ వారికి హామీ ఇచ్చారు. వెంకయ్యనాయుడు నేతృత్వంలో ఏర్పాటు చేసిన కమిటీలో కేంద్రమంత్రులు మహేశ్ శర్మ, సంజీవ్ బల్యాన్, బీజేపీ ఉపాధ్యక్షులు సత్పాల్ మాలిక్, అవినాశ్ రాయ్ ఖన్నా సభ్యులుగా ఉంటారని బీజేపీ ఒక ప్రకటనలో తెలిపింది. కమిటీ ఈ నివేదికను ప్రభుత్వానికి, అలాగే బీజేపీ అధ్యక్షుడు అమిత్ షాకు అందజేస్తుందని వెల్లడించింది.
 
 కాగా, ఓబీసీల్లో చేర్చాలంటూ హరియాణాలో జాట్ వర్గీయులు చేపట్టిన ఆందోళనల్లో విధ్వంసం, హింసాత్మక ఘటనలు, దహనకాండలు ఆదివారం కూడా కొనసాగాయి. అయితే, రాజ్‌నాథ్ ప్రకటన అనంతరం రాష్ట్రవ్యాప్తంగా ఉద్రిక్త పరిస్థితులు తగ్గుముఖం పట్టాయి. సహరణ్‌పూర్- అంబాలా, పవంత సాహిబ్- యమునానగర్, అంబాలా- ఖైతాల్, సహరణ్‌పూర్-పిప్లీ- కురుక్షేత్ర, జిరాక్పూర్- పర్వానూ, లాద్వా- షాబాద్ తదితర రోడ్డు మార్గాలు సహా రాష్ట్రవ్యాప్తంగా రోడ్డు, రైలు మార్గాలను దిగ్బంధించిన నిరసనకారులు క్రమంగా వెనక్కు తగ్గుతున్నారు.ఒకట్రెండు రోజుల్లో రాష్ట్రంలో సాధారణ పరిస్థితులు నెలకొనవచ్చని భావిస్తున్నారు. ఓబీసీ రిజర్వేషన్ డిమాండ్‌తో గత ఎనిమిది రోజులుగా ఉధృతంగా సాగిన జాట్‌ల ఆందోళనల్లో ఆదివారం వరకు 12 మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారని, 150 మంది వరకు గాయపడ్డారని డీజీపీ యశ్పాల్ సింఘాల్ తెలిపారు. ఉద్రిక్తత కొనసాగుతుండటంతో రాష్ట్రంలోని 8 పట్టణాల్లో కర్ఫ్యూని పొడిగించారు. ఆదివారం ఉదయం ఖైతాల్‌లోనూ కర్ఫ్యూ విధించి, సాధారణ పరిస్థితులు నెలకొనడంతో సాయంత్రానికి తొలగించారు. ఆందోళనలకు కేంద్రంగా నిలిచిన రోహ్‌తక్‌లో ముఖ్యమంత్రి ఎంఎల్ ఖట్టర్ నేడు పర్యటించనున్నారు. తాజాగా, ఆదివారం జరిగిన హింసాత్మక ఘటనల్లో సోనిపెట్ జిల్లాలో ఒక వ్యక్తి చనిపోగా, హిస్సార్ జిల్లాలో జాట్-జాటేతరుల మధ్య ఘర్షణల్లో మరొక వ్యక్తి చనిపోయాడని హరియాణా హోంశాఖ కార్యదర్శి పీకే దాస్ తెలిపారు. పానిపట్ జిల్లాలోని గునార్ రైల్వే స్టేషన్‌ను ఆందోళనకారులు ధ్వంసం చేశారన్నారు. ఖైతాల్‌లో జాటేతర వర్గీయులు చేసిన ధర్నా సందర్భంగా విధ్వంసం చోటు చేసుకుందన్నారు. ఆదివారం నాటి విధ్వంసంలో.. భివానీ, సోనిపేట్ జిల్లాల్లో రెండు పోలీస్ స్టేషన్లను, కొన్ని షాపులను, ఏటీఎం కేంద్రాలను జాట్ ఆందోళనకారులు తగలబెట్టారు. రహదారులపై ఉన్న హోటళ్లను ధ్వంసం చేశారు.
 
 ఢిల్లీ టు చండీగఢ్.. రూ. 55 వేలు!
 
 జాట్‌ల ఆందోళనలు దేశ రాజధాని ఢిల్లీకి చేరాయి. ఢిల్లీలోని పలు ప్రాంతాల్లో నిరసనకారులు ప్రదర్శనలు నిర్వహించారు. పలు చోట్ల కొంత విధ్వంసం కూడా చోటు చేసుకుంది. హరియాణాలో ఉద్రిక్తత నేపథ్యంలో 736 రైళ్లను రద్దు చేశారు. 105 రైళ్లను వేరే మార్గం మీదుగా మళ్లించారు. ఢిల్లీ-అంబాలా, ఢిల్లీ-రోహ్‌తక్ మార్గాల్లో రైళ్ల రాకపోకలు పూర్తిగా నిలిచిపోయాయి. జాట్‌ల విధ్వంసంలో రూ. 200 కోట్ల మేర ఆస్తులకు నష్టం కలిగిందని రైల్వే శాఖ ప్రకటించింది. హరియాణా మీదుగా వెళ్లే బస్సులను సైతం రద్దు చేశారు. లాహోర్- ఢిల్లీ బస్సు సర్వీసును పాక్ ప్రభుత్వం నిలిపేసింది. జాట్‌ల ఆందోళనల నేపథ్యంలో భారత్ విజ్ఞప్తి మేరకు పాక్ ఈ నిర్ణయం తీసుకుంది. రైలు, రోడ్డు రవాణా నిలిచిపోవడంతో ఆయా ప్రాంతాలకు విమాన సర్వీసులకు డిమాండ్ పెరిగింది. దాంతో విమానయాన సంస్థలు టికెట్ల ధరలను భారీగా పెంచాయి. ముఖ్యంగా ఢిల్లీ-చంఢీగఢ్, ఢిల్లీ- అమృతసర్, ఢిల్లీ- జైపూర్‌ల మధ్య రద్దీ విపరీతంగా పెరిగింది. సాధారణ పరిస్థితుల్లో ఢిల్లీ-చండీగఢ్‌ల మధ్య గరిష్టంగా రూ. 8 వేలు ఉండే టికెట్ ధరను జెట్ ఎయిర్‌వేస్ సాధారణ తరగతికి రూ. 46 వేలు, బిజినెస్ క్లాస్‌కు రూ. 55 వేలకు పెంచి, సొమ్ము చేసుకుంది. హరియాణా ఉద్రిక్తతల నేపథ్యంలో పెద్ద సంఖ్యలో భక్తులు, ముఖ్యంగా వైష్ణోదేవి ఆలయానికి వెళ్లి వస్తున్న ప్రయాణీకులు జమ్మూ, శ్రీనగర్‌లలో చిక్కుకుపోయారు.
 
 ఢిల్లీలో జల సంక్షోభం
 
 జాట్‌ల ఆందోళన ఢిల్లీకి మునుపెన్నడూ ఎరగని నీళ్ల కష్టం తీసుకువచ్చింది. హరియాణా నుంచి దేశ రాజధానికి వచ్చే నీటి సరఫరా నిలిచిపోవచడంతో.. నగరంలో నీటి సంక్షోభం నెలకొంది. దాంతో ముఖ్యమంత్రి అరవింద్ కేజ్రీవాల్ అత్యవసర సమీక్ష జరిపి, నీటి సరఫరాపై ఆంక్షలు విధించారు. నీళ్లను పొదుపుగా వాడుకోవాలని పౌరులకు సూచించారు. అన్ని పాఠశాలలకు సోమవారం సెలవు ప్రకటించాలని ఆదేశించారు. జాట్‌ల నిర్భంధంలో ఉన్న హరియాణాలోని మునాక్ కాలువ నుంచి ఢిల్లీకి నీళ్ల సరఫరాను పునరుద్ధరించేలా చర్యలు తీసుకోవాలని కేంద్ర ప్రభుత్వాన్ని ఆదేశించాలని కోరుతూ ఢిల్లీ ప్రభుత్వం సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించింది. దీనిపై నేడు సుప్రీంలో విచారణ జరగనుంది. హరియాణా నుంచి వచ్చే కూరగాయలు, పాలు తదితర నిత్యావసరాల సరఫరా నిలిచిపోవడంతో, ఢిల్లీలో వాటికి కూడా కొరత ఏర్పడింది.


 తమ వాడు సీఎం కావాలన్న కోరిక తీరేనా?
 రాజస్థాన్ ఎన్నికల ముఖచిత్రం
  రాజస్థాన్ అసెంబ్లీలో మొత్తం సీట్లు : 200
  జనరల్‌కు కేటాయించినవి:143
  ఎస్సీ: 33, ఎస్టీ : 24
  
  జైపూర్: రాజస్థాన్ రాజకీయాల్లో మొదట్నుంచీ కుల సమీకరణాలదే ప్రధాన పాత్ర. పాలనాపరమైన అంశాల కన్నా కులం, వర్గం రాజస్థాన్ రాజకీయాలను శాసిస్తుంటాయి. డిసెంబర్ 1న జరగనున్న అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లోనూ అవే ఓటర్లను ప్రభావితం చేయనున్నాయి. అక్కడి రాజకీయాల్లో స్వాతంత్య్రం వచ్చినప్పటి నుంచి రాజ్‌పుత్‌లు, జాట్ వర్గీయులే ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తున్నారు. రాచరిక నేపథ్యం మొదట్లో రాజ్‌పుత్‌లను అందలం ఎక్కించగా, ప్రస్తుతం బలహీన వర్గాల ప్రతినిధిగా జాట్ వర్గం ముందుకు వచ్చింది. అయితే, ఇప్పటివరకు జాట్‌లకు సీఎం పీఠం దక్కలేదు. దాంతో అంతా ఈ సారైనా ‘జాట్స్’ జాక్‌పాట్ కొడ్తారా? అని చూస్తున్నారు.
  
  ఇప్పటివరకు రాజస్థాన్‌లోని దాదాపు అన్ని కీలక వర్గాలకు కనీసం ఒకసారైనా సీఎం పదవి వరించింది. జాట్లను తప్ప. రాష్ట్రంలో సుమారు 11 శాతం ఓటర్లున్నప్పటికీ, రాజకీయంగా ప్రభావం చూపగల వర్గం అయినప్పటికీ, దాదాపు కీలక పార్టీలన్నింటిలో ప్రాధాన్య స్థానాల్లో తమవాళ్లు ఉన్నప్పటికీ.. సీఎం కుర్చీపై ఇంతవరకు ఒక జాట్ కూర్చోలేకపోయాడు. 1998లో ఆ కల నెరవేరే అవకాశం వచ్చింది. కాంగ్రెస్ గెలిస్తే తమవాడైన పరస్ రామ్ మాదెర్న సీఎం అయ్యే అవకాశాలుండటంతో తమ వారిలో 42 మందిని జాట్లు అసెంబ్లీకి పంపించారు. కానీ అప్పుడా అవకాశాన్ని ‘తమవాడు’ కాని అశోక్ గెహ్లాట్ తన్నుకుపోయాడు.
  
  ఆ కసితో ఆ తరువాతి అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో(2003) బీజేపీ వైపు మొగ్గు చూపారు. జాట్ వర్గీయుల కోడలైన వసుంధర రాజే ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. కనీసం జాట్ వర్గీయుల కోడలైనా సీఎం అయిందని సంతోషించారు. అయితే, వసుంధర రాజే జాట్ వర్గీయుల ఆకాంక్షలను పెద్దగా పట్టించుకోలేదు. దాంతో ఈ సారైనా అవకాశమిస్తారన్న ఆశతో 2008లో జాట్‌లు మరోసారి కాంగ్రెస్‌కు మద్దతిచ్చారు. కానీ జాట్ల బద్ధ శత్రువు అశోక్ గెహ్లాటే మళ్లీ సీఎం అయ్యాడు. జాట్ పవర్ చూపించి సీఎం కుర్చీలో జాట్‌ను కూర్చోబెట్టాలన్న వారి కోరిక 2013 ఎన్నికల్లో అయినా తీరుతుందేమో చూడాలి.
  
  పార్టీ ఏదైనా.. మా వాడే గెలవాలి..!
  జాట్‌లకు ‘స్వ’ అభిమానం ఎక్కువ. జాట్‌ల ఓటింగ్ సరళి గురించి ఇలా చెప్పుకుంటారు. పార్టీలకు సంబంధం లేకుండా పోటీలో తమ వాడుంటే ఆ అభ్యర్థికే దాదాపు అందరూ ఓటేస్తారు. తమవాళ్లే ఇద్దరు ఉంటే ఇద్దరిలో వయసులో పెద్దవాడిని గెలిపించేందుకు ప్రయత్నిస్తారు(1990లో బలరామ్ జాఖఢ్‌పై దేవీలాల్ గెలుపును ఈ కోణంలోనే విశ్లేషిస్తారు). అందుకే ఒక పార్టీ జాట్‌ను నిలబెడ్తే.. మరో ప్రధాన పార్టీ కూడా జాట్‌నే నిలబెట్టేందుకు ప్రయత్నిస్తుంది. పార్టీలకిచ్చే మద్దతు విషయానికొస్తే.. ముస్లింల వలె జాట్‌లు మొదటినుంచి కాంగ్రెస్ వోట్‌బ్యాంక్. అయితే, బీజేపీ రాజకుటుంబీకుల పార్టీ. రాజ్‌పుత్‌ల మద్ధతు ఆ పార్టీకి ఎక్కువ. రాజ్‌పుత్‌లు, జాట్‌ల మధ్య రాష్ట్రంలో పచ్చగడ్డి వేస్తే భగ్గుమనే పరిస్థితి నెలకొని ఉంది. దాంతో సాధారణంగా వాళ్లు వేరువేరు పార్టీలకు మద్దతిస్తుంటారు. అశోక్ గెహ్లాట్‌పై కోపంతో 2003లో వసుంధర రాజేకు మద్దతిచ్చినట్లు.. పరిస్థితులు డిమాండ్ చేస్తే జాట్లు బీజేపీనీ గద్దెనెక్కించగలరు. ప్రస్తుతం కాంగ్రెస్, బీజేపీ.. రెండు పార్టీలు జాట్ ఓట్లపై ఆశలు పెట్టుకున్నాయి. ఈ మధ్య కాలంలో పరిస్థితులు కూడా మారాయి. రాజ్‌పుత్‌లు సామాన్యులకు దూరమయ్యారు.
  
  ప్రజలేం కోరుకుంటున్నారు?
  డిసెంబర్ 1న రాజస్థాన్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికలు జరగనున్నాయి. సమాజ్‌వాదీ పార్టీ, బీఎస్‌పీ, జేడీ(యూ), ఎన్‌సీపీ, వామపక్షాలు.. తదితర జాతీయ, ప్రాంతీయ పార్టీలు బరిలో ఉన్నా.. బీజేపీ, కాంగ్రెస్ పార్టీల మధ్యే ప్రధానంగా పోటీ ఉంటుంది. అయితే, పార్టీలకు అతీతంగా ఆ రాష్ట ప్రజలు ఎలాంటి ప్రభుత్వం కోరుకుంటున్నారు? రాబోయే ప్రభుత్వం నుంచి ఏం ఆశిస్తున్నారు?.. ఏ పార్టీ అధికారంలోకి వచ్చినా ప్రజలు కోరుకుంటున్న మూడు ప్రధాన డిమాండ్లుగా ఇవి పలు సర్వేల్లో తేలింది.
  1) అవినీతిరహిత ప్రభుత్వం: అశోక్ గెహ్లాట్‌ది అవినీతిమయ పాలనగా పేరుగాంచడంతో ప్రజలు నీతిమంత పాలనను కోరుకుంటున్నారు. అభ్యర్థి ఏ పార్టీ వాడైనా అవినీతి మరకలుంటే దూరం పెట్టాలని నిర్ణయించుకున్నారు.
  2) భద్రత: రాష్ట్రంలో శాంతి, భద్రతలను కాపాడడానికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలని కోరుకుంటున్నారు. ముఖ్యంగా స్త్రీలు, మైనారిటీలు తమపై జరిగే నేరాలను అరికట్టే ప్రభుత్వం కావాలంటున్నారు.
  3) నాణ్యమైన పాలన: అస్తవ్యస్తంగా ఉన్న రాష్ట్రాన్ని గాడిలో పెట్టి నాణ్యమైన పాలనను అందించే ప్రభుత్వం కావాలని కోరుకుంటున్నారు. ముఖ్యంగా ఆర్థికరంగం, విద్య, ఉపాధి.. తదితర రంగాలపై దృష్టి పెట్టి రాష్ట్రాన్ని అభివృద్ధిపథంలో నడిపే నాయకత్వాన్ని ఆశిస్తున్నారు.
  అయితే, సీట్ల సంఖ్యకు సంబంధం లేకుండా ఈ ఎన్నికల్లో బీజేపీ విజయం సాధిస్తుందని పలు సర్వేలు సూచిస్తున్నాయి. అవినీతిమయ రాజకీయాలు కాంగ్రెస్ ఓటమికి ప్రధాన కారణం కాగలవని భావిస్తున్నాయి.