సాక్షి, అమరావతి/హొళగుంద/సాక్షి, బళ్లారి/ఆలూరు: రాయలసీమ, ఉత్తర కర్ణాటక, ఉమ్మడి మహ­బూబ్‌నగర్‌ జిల్లాల వరదా­యిని తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు గేటు కొట్టుకుపోయింది. డ్యాం 19వ గేటు లింక్‌ చానల్‌ శని­వారం రాత్రి 11.30 గంటల సమయంలో తెగి గేటు నదిలో కొట్టుకుపోవడంతో భారీఎత్తున నీరు నదిలోకి పోటెత్తింది. దీంతో డ్యాం రక్షణలో భాగంగా అధికారులు 33 గేట్లలో 29 గేట్లు ఎత్తి నీటిని నదిలోకి వదిలేస్తున్నారు. కొట్టుకుపోయిన గేటు స్థానంలో కొత్తది ఏర్పాటుచేయాలంటే గేటు బిగించే స్థాయి (క్రెస్ట్‌ లెవల్‌)కి అంటే 1,613 అడుగులకు నీటిమట్టా­న్ని తగ్గించాలని నిపుణులు స్పష్టంచేస్తున్నా­రు. అంటే.. అప్పుడు 43.83 టీఎంసీల నీరు మాత్రమే ఉంటుంది. గేటు కొట్టుకుపోక ముందు డ్యాంలో 1,632.6 అడుగుల్లో 104.18 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది. అంటే.. ఆ స్థాయి­కి నీటి మట్టాన్ని తగ్గించాలంటే 61 టీ­ఎంసీలను దిగువకు వదిలేయాలి. ఎగువ నుంచి వస్తున్న వరద ప్రవాహాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటే రోజుకు 9 టీఎంసీల చొప్పున వారంపాటు నీటిని దిగువకు వదిలేస్తే.. డ్యాంలో నీటి మట్టం 1,613 అడుగుల స్థాయి­కి తగ్గుతుంది. ఆ తర్వాత కొత్త గేటు ఏర్పాటు­కు కనీసం వారం రోజులు పడుతుందని తుంగభద్ర బోర్డు వర్గాలు అంచనా వేస్తున్నాయి. దాదాపు నెలాఖరుకుగానీ కొత్త గేటును అమర్చలేరన్నది స్పష్టమవుతోంది. ఈ ఘటనతో కర్ణాటక డిప్యూటీ సీఎం డీకే శివకుమార్, పలువురు కర్ణాటక మంత్రులు డ్యాంను పరిశీలించారు. తుంగభద్ర బోర్డు ఎస్‌ఈ శ్రీకాంత్‌రెడ్డి నేతృత్వంలో అధికారుల బృందం అక్కడే మకాం వేసింది. హైదరాబాద్, చెన్నై నుంచి ప్రత్యేక నిపుణులు రానున్నారు. నిజానికి.. 71 ఏళ్ల ‘తుంగభద్ర’ చరిత్రలో ఎన్నడూ గేట్లు కొట్టుకుపోయిన దాఖలాల్లేవు. టీబీ బోర్డు నిర్లక్ష్యం.. టీబీ బోర్డు అధికారుల నిర్లక్ష్యం కారణంగా డ్యాం భద్రతను మరచి నీటిని నిల్వచేయడంతో నేడు ఎన్నడూలేనంత దారుణ పరిస్థితి జలాశయం ఎదుర్కొంటోంది. డ్యాంలో నీటి చేరిక మొదలుకాక ముందే గేట్లన్నీ పరిశీలించి ట్రయల్‌ రన్‌చేసి నీటినిల్వకు అన్ని విధాలా సిద్ధంచేయాల్సిన అధికారులు అలా చేయకపోవడంతో వారి నిర్లక్ష్యం నేడు రైతుల పాలిట శాపంగా మారింది. గతేడాది ఒకే పంటతో సరిపెట్టుకున్న రైతులు ఈ ఏడాది దానికన్నా అధ్వాన పరిస్థితిలోకి వెళ్లడంతో ఆందోళన చెందుతున్నారు. రైతుల ఆశలు ఆవిరి.. ఇక సాధారణంగా తుంగభద్రలో సెప్టెంబరు, అక్టోబరు, నవంబరు, డిసెంబరులో వరదలు ఉండవు. దీనిని పరిగణనలోకి తీసుకుంటే.. డ్యా­ంలో నీటి లభ్యత తగ్గుతుంది. దీంతో.. గత ఐదేళ్ల తరహాలోనే ఈ ఏడాదీ నీటి లభ్యత అధికంగా ఉంటుందని ఆశించిన రైతుల ఆశలు అడియాశలు అయ్యాయి. నిజానికి.. ఈ జిల్లాల ప్రజలకు సాగు, తాగునీటి అవసరాలు తీర్చేది తుంగభద్రే. గడిచిన చాలా ఏళ్లుగా తుంగభద్ర జలాశయంలో నీటి లభ్యత తగ్గిపోగా ఈ ఏడాది ఆశాజనకంగా నీరు చేరింది. కానీ, తాజా పరిస్థితితో మిగిలిన నీటితో ఖరీఫ్‌లో ఒక పంటకు మాత్రమే బొటాబొటిగా నీళ్లు సరిపోతాయి. యుద్ధప్రాతిపదికన డ్యాం గేటును ఏర్పాటుచేసినా డ్యాం ఎగువ భాగంలో చినుకు జాడలేకపోతే సాగు­నీటి మాట దేవుడెరుగు.. తాగునీరు కోసం ప్రజలు ఇబ్బంది పడాల్సిన పరిస్థితి వస్తుందేమోనని అందరూ కలవరపడుతున్నారు.17.33 లక్షల ఎకరాలపై ప్రభావంతుంగభద్ర డ్యాం ఆయకట్టు విస్తరించిన రాయలసీమ, ఉత్తర కర్ణాటక, ఉమ్మడి మహబూబ్‌నగర్‌ జిల్లాలు వర్షాభావ ప్రాంతాలు. రాయలసీమలో హెచ్చెల్సీ, ఎల్లెల్సీల కింద 4.42 లక్షల ఎకరాలు, ఉత్తర కర్ణాటకలో 8.96 లక్షల ఎకరాల ఆయకట్టు నేరుగా డ్యాంపై ఆధారపడ్డాయి. డ్యాం దిగువన రాయలసీమలో కేసీ కెనాల్‌ కింద 2.78 లక్షల ఎకరాల ఆయకట్టు.. ఉత్తర కర్ణాటకలో రాయబసవన ఛానల్స్‌ కింద 24,468 వేల ఎకరాలు.. ఉత్తర, కర్ణాటక, ఉమ్మడి మహబూబ్‌నగర్‌ జిల్లాలో ఆర్డీఎస్‌ (రాజోలిబండ డైవర్షన్‌ స్కీం) కింద 92,900 ఎకరాల ఆయకట్టు వెరసి 3.95 లక్షల ఎకరాల ఆయకట్టు ఉంది. కేసీ కెనాల్, ఆర్డీఎస్, రాయబసవన ఛానల్స్‌ కూడా తుంగభద్ర డ్యాంలో నీటి కేటాయింపులు ఉన్నాయి. వీటన్నింటినీ పరిగణనలోకి తీసుకుంటే.. ఈ ఏడాది 17.33 లక్షల ఎకరాల ఆయకట్టుపై గేటు కొట్టుకుపోవడం తీవ్ర ప్రభావం చూపుతుంది. మరోవైపు.. ఈ ఏడాది రాయలసీమలో తీవ్ర వర్షాభావ పరిస్థితులు నెలకొన్నాయి. అనంతపురం, శ్రీసత్యసాయి, వైఎస్సార్‌ జిల్లాలు సాగు, తాగునీటికి ప్రధానంగా ఆధారపడేది హెచ్చెల్సీ (ఎగువ కాలువ) పైనే. ఎల్లెల్సీ (దిగువ కాలువ)పై కర్నూలు, నంద్యాల జిల్లాలు ఆధారపడతాయి. హెచ్చెల్సీ, ఎల్లెల్సీలతోపాటు కేసీ కెనాల్‌కు నీటి లభ్యత తగ్గితే తాగునీటికి కూడా తీవ్ర ఇబ్బందులు తప్పవని రైతులు ఆందోళన వ్యక్తంచేస్తున్నారు.త్వరలో గేటు పునరుద్ధరణ: డీకేడ్యాం వద్ద కర్ణాటక డిప్యూ­టీ సీఎం డీకే శివకుమార్‌ మా­ట్లాడుతూ, గేటు కొట్టుకుపోవ­డం బాధాకరమని.. వీలైనంత త్వరగా గేటు పునరుద్ధరిస్తా­మని తెలిపారు. ఈ ఖరీఫ్‌కు పూర్తిస్థాయి­లో నీరు అందేలా చూస్తామని, అయితే మళ్లీ డ్యా­ం­లోకి నీరు వచ్చేదాన్ని బట్టి రబీ పంటకు నీటివసతి కల్పి­స్తామని చెప్పారు. అధికారులను అప్రమత్తం చేశాం: నిమ్మల తుంగభద్ర గేటు కొట్టుకుపోవడంపై కర్నూలు జిల్లాలో కౌతాలం, కోసిగి, మంత్రాలయం, నందవరం మండల ప్రజలను అప్రమత్తం చేయాలని కలెక్టర్‌ను ఆదేశించినట్లు ఏపీ జలవనరుల శాఖ మంత్రి నిమ్మల రామానాయుడు తెలిపారు. దీనిపై సీఎం చంద్రబాబు సమీక్షించారన్నారు. వెంటనే గేటు అమర్చేలా చర్యలు తీసుకోవాలని అధికారులను కోరామన్నారు. నిధులు ఇవ్వకపోవడంతో..: విరూపాక్షిడ్యాం మరమ్మతులకు ఏపీ, కర్ణాటక రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు నిధులు ఇవ్వకపోవడం, ఇంజినీర్ల వైఫల్యంతోనే గేట్‌ కొట్టుకుపో­యిందని ఆలూరు వైఎస్సార్‌సీపీ ఎమ్మెల్యే బుసినే విరుపాక్షి ఆరోపించారు. ఆదివారం ఆయన డ్యాం గేట్లను పరిశీలించిన అనంతరం మీడియాతో మాట్లాడుతూ.. గేట్‌ పనులను త్వరతగతిన పూర్తయ్యేలా చర్యలు తీసుకోవాలని కోరారు. పరిస్థితి దారుణం: అజ్జప్ప, కౌలు రైతు వర్షాల్లేక పరిస్థితి దారుణంగా తయారైయింది. నేను నాలుగెకరాలను కౌలుకు తీసుకుని సాగుచేసుకుంటున్నాను. వేలాది రూపాయిలు పెట్టుబడి పెట్టాను. ఒకవైపు కర్ణాటక రైతులు ఎల్లెల్సీ ఎగువన పైపులు వేసి, గండికొట్టి సాగునీరందకుండా చేస్తుంటే ఇప్పుడు ఏకంగా డ్యాంకే గండి పడింది. ఇలాగైతే రైతులకు ఆత్మహత్యలే శరణ్యం.

తిరుపతి అర్బన్‌: కర్ణాటక ప్రభుత్వం తుంగభద్ర ప్రాజెక్టుపై ఎగువభద్ర పేరుతో ఎత్తిపోతల పథకాన్ని నిర్మిస్తుండడం రాయలసీమకు శాపంగా మారనుందని రాయలసీమ మేధావుల ఫోరం సమన్వయకర్త మాకిరెడ్డి పురుషోత్తమరెడ్డి ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. తిరుపతిలోని ఎస్వీ ఇంజనీరింగ్‌ కశాశాలలో శుక్రవారం ‘తుంగభద్రను కాపాడుకుందాం– సిద్దేశ్వరం అలుగుతో మనసీమను సస్యశ్యామలం చేద్దాం’ అన్న అంశంపై సదస్సు నిర్వహించారు. ఆయన మాట్లాడుతూ రాయలసీమకు కీలకమైన తుంగభద్ర ప్రాజెక్టును కాపాడుకోవడం కోసం విద్యార్థులు సోషల్‌ మీడియా వేదికగా పోరాటం చేయాలని పిలుపునిచ్చారు. తుంగభద్రకు సంబంధించి బచావత్‌ నీటి కేటాయింపులు లేకపోయినా, సుప్రీంకోర్టులో స్టే ఉన్నా ఎగు­వ రాష్ట్రం అయిన కర్ణాటక నిబందనలు ఉల్లంఘించి తుంగభద్ర ప్రాజెక్టుపై ఎగువన ఎత్తిపోతల పథకాన్ని నిర్మించడం దుర్మార్గమని చెప్పారు. రెండు రాష్ట్రాల మధ్య వివాదం వచ్చినప్పుడు పెద్దన్న పాత్ర పోషించాల్సిన కేంద్ర ప్రభుత్వం అందుకు భిన్నంగా రాయలసీమకు అన్యాయం చేస్తూ కర్ణాటకలో అనుమతులు లేని ప్రాజెక్టును జాతీయ ప్రాజెక్టుగా ప్రకటించడమే కాకుండా నిధులు మంజూరు చేయడం అన్యాయమన్నారు. సామాజిక మాధ్యమాల ద్వారా కేంద్ర ప్రభుత్వానికి తమ నిరసన తెలపాలని సదస్సులో తీర్మానించారు. ఆచార్య జయచంద్రా రెడ్డి, ఆచార్య సుబ్రమణ్యం, ఆచార్య నరేన్‌ కుమార్, ఇంజనీరింగ్‌ విద్యార్థులు పాల్గొన్నారు. 

సాక్షి, అనంతపురం, కర్నూలు: తుంగభద్ర జలాశయానికి రానున్న రెండురోజుల్లో లక్ష క్యూసెక్కులు చొప్పున వరద ఉధృతి వచ్చే అవకాశముందని తుంగభద్రబోర్డు అధికారులు అంచనా వేశారు. ఈ నేపథ్యంలో నదీ పరివాహక ప్రాంతంలో హైఅలర్ట్‌ ప్రకటించారు. గురువారం ఉదయం లెక్కల ప్రకారం తుంగభద్ర జలాశయానికి 39,142 క్యూసెక్కుల ఇన్‌ఫ్లో వస్తోంది. జలాశయంలో 100.855 టీఎంసీలు నీటిమట్టం కొనసాగిస్తూ వచ్చిన నీటిని వచ్చినట్లుగా 38,890 క్యూసెక్కులు దిగువకు వదిలేస్తున్నారు. తుంగభద్ర జలాశయానికి ఎగువున వర్షాలు అధికం అవుతున్న నేపథ్యంలో రెండురోజులోల 50 వేల క్యూసెక్కుల నుంచి లక్ష క్యూసెక్కులకు ఇన్‌ఫ్లో పెరగవచ్చునని బోర్డు అధికారులు తెలిపారు.  ప్రత్యేక చర్యలు తీసుకోండి  తుంగభద్ర నదికి వరద హెచ్చరికల నేపథ్యంలో జిల్లాలోని బొమ్మనహాల్, కణేకల్, డీ.హీరేహల్, ఉరవకొండ మండలాల తహసీల్దార్‌లు అప్రమత్తంగా ఉండాలని కలెక్టర్‌ సత్యనారాయణ ఆదేశారు. వినాయక నిమజ్జనం సందర్భంగా ఆయా ప్రాంతాల్లో ప్రత్యేక చర్యలు తీసుకోవాలన్నారు. నీటి ఉధృతి అధికంగా ఉన్న నేపథ్యంలో ఆయా మండలాల్లోని గ్రామాల్లో దండోరాల ద్వారా ప్రజలను అప్రమత్తం చేయాలన్నారు. ఈ ఏడాది ఆలస్యంగా వర్షాలు రావడం వలన తుంగభద్ర జలాశయం తీవ్ర వర్షాభావాన్ని చవి చూసింది. ఆగష్టులో కురిసిన వర్షాలకు తుంగభద్ర జలాశయం నిండింది. ఆగష్టు నుంచి సెప్టెంబర్‌ వరకూ జలాశయానికి వరద వస్తుండటంతో గత నెల రోజులుగా నీటిని దిగువకు వదిలేస్తున్నారు. తాజాగా మళ్లీ వర్షాలు ప్రారంభం కావడంతో తుంగభద్ర జలాశయానికి వరదనీరు పోటెత్తుతోంది. గత ఆగష్టులో దాదాపు 2.10 లక్షల క్యూసెక్కుల నీటిని దిగువకు వదిలేశారు. తాజాగా లక్ష క్యూసెక్కులు ఇన్‌ఫ్లో వస్తుందని అంచనా వేస్తుండడంతో ఆ నీటిని కూడా దిగువకు వదిలేయాల్సిన పరిస్థితి నెలకొంది.     బొమ్మనహాళ్‌: తుంగభద్ర జలాశయ పరివాహక ప్రాంతంలో కురుస్తున్న భారీ వర్షాలకు భారీ ఎత్తున వరద నీరు వస్తుండటంతో హెచ్చెల్సీకి ప్రమాదం పొంచి ఉందని, నీటిపారుదల శాఖ, రెవెన్యూ , పోలీసులు సిబ్బంది అప్రమత్తంగా ఉండాలని బొమ్మనహాళ్‌ తహసీల్దార్‌ అనీల్‌కుమార్‌ తెలిపారు. గురువారం సాయంత్రం ఆయన రెవెన్యూ , ఇరిగేషన్‌ సిబ్బందితో కలిసి నీటి మట్టాన్ని పరిశీలించారు. సరిహద్దులో హెచ్చెల్సీ కాలువ నీటి మట్టాన్ని పరిశీలిస్తున్న అధికారులు   హెచ్చెల్సీ ప్రధాన కాలువకు కూడా నీటి మట్టాన్ని పెంచారని ఎక్కడైనా ఎప్పుడైనా ప్రమాదం జరిగే అవకాశం ఉన్నందున సిబ్బంది కాలువ పొడవునా అప్రమత్తంగా ఉండాలన్నారు. తుంగభద్ర ప్రధాన కాలువకు ఏదైనా ప్రమాదం జరిగితే అత్యవసర గేట్ల ద్వారా నీటిని వేదావతి హగరికి మళ్లించే అవకాశం ఉన్నందున హగరి పరివాహక ప్రాంతాల ప్రజలు కూడా అప్రమత్తంగా ఉండాలన్నారు. ప్రస్తుతం ఆంధ్ర సరిహద్దుల్లోని హెచ్చెల్సీకి 1700 క్యూసెక్కుల నీరు వస్తున్నట్లు చెప్పారు.   

సాక్షి ప్రత్యేక ప్రతినిధి–హైదరాబాద్‌   కృష్ణమ్మ ఉరకలెత్తుతోంది. రోజురోజుకూ వరద ఉధృతి పెరుగుతోంది. కర్ణాటక నుంచి నాలుగైదు రోజుల్లో బిరబిరమంటూ రాష్ట్రంలోకి అడుగుపెట్టనుంది. ఎగువన కురుస్తున్న భారీ వర్షాలతో కర్ణాటకలోని ఆల్మట్టికి వరద పోటెత్తుతోంది. ఈ ప్రాజెక్టు నిల్వ సామర్థ్యం 129.72 టీఎంసీలు కాగా ప్రస్తుతం 103.13 టీఎంసీలకు చేరింది. ప్రస్తుత వరద మరో రెండ్రోజులు ఇలాగే కొనసాగితే ప్రాజెక్టు గేట్లు ఎత్తి దిగువన నారాయణపూర్‌కు నీటిని వదలనున్నారు. ఆల్మట్టి వద్ద ఆదివారం ఉదయం లక్ష క్యూసెక్కులతో మొదలైన ప్రవాహం సోమవారం ఉదయానికి 1.11 లక్షల క్యూసెక్కులకు పెరిగింది. గడచిన 24 గంటల్లో మహాబలేశ్వరం సహా పశ్చిమ కనుమల్లో 30 సెం.మీ. వర్షపాతం నమోదైంది. సోమవారం నుంచి భారీ వర్షాలు కురుస్తున్నాయని, కృష్ణా నదికి వరద మరింత పెరుగుతుందని కేంద్ర జల సంఘం హెచ్చరికలు జారీ చేసింది. భారీ నుంచి అతి భారీ వర్షాలు ఈ నెల 22 దాకా కొనసాగుతాయని భారత వాతావరణ విభాగం ప్రకటించింది.  నారాయణపూర్‌ నిండగానే దిగువకు..  వాస్తవానికి కృష్ణా నదికి వరద ప్రవాహం మొదలై 15 రోజులు దాటింది. కానీ ప్రాజెక్టులకు వచ్చి చేరుతున్న నీటిని కర్ణాటక ప్రభుత్వం.. చిన్న, మధ్య తరహా సాగునీటి ప్రాజెక్టులకు తరలించింది. దాదాపుగా ఆల్మట్టి పరిధిలోని అన్ని చెరువులను నింపింది. దీంతో ప్రస్తుతం వస్తున్న నీటిని దిగువకు వదలాలని నిర్ణయించింది. ప్రాజెక్టు 115 టీఎంసీలకు చేరగానే, ఎగువ నుంచి వస్తున్న ప్రవాహాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని నారాయణపూర్‌కు నీటిని వదలాలని కేంద్ర జలసంఘం కర్ణాటక ప్రభుత్వానికి సూచించింది. ప్రస్తుతం వస్తున్న వరద ప్రవాహం కొనసాగితే బుధవారం మధ్యాహ్నానికి ఆల్మట్టిలో నీరు దాదాపు 120 టీఎంసీలకు చేరుతుంది. వాతావరణ విభాగం చెపుతున్నట్లు భారీ వర్షాలు కొనసాగితే వరద దాదాపు 15 రోజుల పాటు ఉంటుందని నీటిపారుదల నిపుణులు చెబుతున్నారు. భారీ నుంచి అతి భారీ వర్షాలు కురిస్తే వరద ప్రవాహం 1.50 క్యూసెక్కుల నుంచి 2 లక్షల క్యూసెక్కుల దాకా ఉండొచ్చని పేర్కొంటున్నారు. అదే నిజమైతే నారాయణపూర్‌ నుంచి నాలుగు రోజుల్లోనే జూరాలకు నీటి ప్రవాహం మొదలవుతుంది. ప్రస్తుతం నారాయణపూర్‌లో 37.64 టీఎంసీల గరిష్ట నిల్వకు గాను 23.85 టీఎంసీల నీరు ఉంది. భారీగా వరద వస్తే రెండ్రోజుల్లోనే నారాయణపూర్‌ నిండుతుంది.  తుంగభద్రకూ భారీగానే..  తుంగభద్రలోకి కూడా భారీగా వరద వస్తోంది. ఈ ప్రాజెక్టు గరిష్ట నిల్వ సామర్థ్యం 100 టీఎంసీలు కాగా.. ఇప్పటికే 77.99 టీఎంసీల నీరు వచ్చి చేరింది. ఆల్మట్టి మాదిరే కర్ణాటక తుంగభద్ర నుంచి ఎత్తిపోతల పథకాలకు నీటిని అక్రమంగా తరలించింది. దీంతో ఎప్పుడో గరిష్ట నీటిమట్టానికి చేరుకోనున్న తుంగభద్ర ఇంకా 78 టీఎంసీల వద్దే ఉంది. ప్రస్తుతం వస్తున్న 69 వేల క్యూసెక్కుల ప్రవాహం కొనసాగితే ఐదు రోజుల్లో గరిష్ట నీటిమట్టానికి చేరుకుంటుంది. ఈ లోగా వరద ప్రవాహం పెరిగితే శ్రీశైలానికి ఐదారు రోజుల్లో వరద మొదలవుతుందని సాగునీటి శాఖ నిపుణులు ఆంచనా వేస్తున్నారు.  జూన్‌ నుంచే వర్షాలు కురుస్తున్నా..  మహాబళేశ్వర్‌ ప్రాంతంలో జూన్‌ మొదటి వారం నుంచి ఎడతెరిపి లేకుండా వర్షాలు కురుస్తున్నాయి. జూన్‌ 15 నాటికి ఆల్మట్టికి వరద ప్రవాహం మొదలైంది. ప్రారంభంలో తక్కువ వచ్చినా ప్రతి చుక్కను కర్ణాటక దారి మళ్లించింది. దిగువన తెలంగాణ, ఏపీలోని ప్రాజెక్టుల్లో నిల్వలు అడుగంటినా పట్టించుకోకుండా ఆ నీటితో చిన్న, మధ్య తరహా ప్రాజెక్టులు నింపింది. అయినా ఏపీ, తెలంగాణ ప్రభుత్వాలు కిమ్మనకపోవడం గమనార్హం.  


 ► ఓ వైపు వాడుకుంటూనే.. మరోవైపు తప్పుడు లెక్కలు
 ► తుంగభద్ర ఎగువన భారీగా నీటి వినియోగం.. ప్రాజెక్టును మాత్రం ఖాళీగా ఉంచుతున్న వైనం
 ► ఆర్డీఎస్‌ కాల్వలు ఆధునీకరించకుండా 15 టీఎంసీలు హాంఫట్‌..
 ►  రాష్ట్రానికి మాత్రం తీవ్ర అన్యాయం  
 
 ♦ 70  టీఎంసీలు ఏటా తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు నుంచి శ్రీశైలానికి రావాల్సిన నీరు
 ♦  కానీ మూడు నాలుగేళ్లుగా చుక్క నీరు కూడా రాని పరిస్థితి
 
 తుంగభద్రలో సరాసరి నిల్వల తీరు..
 ఏడాది        టీఎంసీలు
 2015–16      73
 2016–17      43
 2017–18      41
 
 ఎగువన ఉన్నామన్న తెంపరితనం.. దిగువకు తెలియదులేనన్న విచ్చలవిడి తనంతో కర్ణాటక రాష్ట్రం నదీ జలాల దోపిడీకి పాల్పడుతోంది. ఇప్పటికే కృష్ణా జలాలను అడ్డగోలుగా వినియోగించుకుంటూనే.. తుంగభద్ర నుంచి చుక్కనీరు కూడా దిగువకు రాకుండా వాడేసుకుంటోంది. తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు ఎగువనే నీటినంతా వినియోగించుకుంటూ.. ప్రాజెక్టును ఎప్పటికప్పుడు ఖాళీ చేస్తూ.. నీటి లభ్యతను దాచేయత్నం చేస్తోంది.
 
 మూడేళ్లుగా దుస్థితి..
 జూన్, జూలై నెలల్లో కురిసే సాధారణ వర్షాలకే తుంగభద్ర నుంచి దిగువకు ప్రవాహాలు మొదలై.. శ్రీశైలం, నాగార్జునసాగర్‌ సాగర్‌ ప్రాజెక్టుల్లోకి చేరాల్సిన పరిస్థితి ఉండేది. ప్రధాన కృష్ణాలో వరద లేక ఆల్మట్టి నుంచి సాగర్‌ వరకు ప్రాజెక్టుల్లో నీళ్లు లేకున్నా తుంగభద్ర ఆదుకోవడంతో తెలుగు రాష్ట్రాల్లో తాగునీటి సమస్య తీరింది. తుంగభద్రలో నీటి నిల్వలను గత పదేళ్ల సరాసరి తీసుకొంటే 93 టీఎంసీలు నిల్వ ఉంది. సరాసరిన 17,240 క్యూసెక్కుల వరద వచ్చింది. కానీ మూడు నాలుగేళ్లుగా పరిస్థితి మారిపోయింది. 2015–16లో తక్కువగా 73 టీఎంసీలు, 2016–17లో 43 టీఎంసీలు, 2017–18లో  41 టీఎంసీల మేర నిల్వలు ఉన్నాయి. ఈ ఏడాది 8 రోజుల పాటు 7వేల క్యూసెక్కులకు పైగా ప్రవాహాలు వచ్చి.. తర్వాత నిలిచిపోయాయి.
 
 అప్పర్‌లోనే పూర్తి వినియోగం
 100 టీఎంసీల సామర్థ్యమున్న తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు ఎగువనే కర్ణాటక గరిష్టంగా నీటిని వినియోగించుకుంటోంది. తుంగ, భద్ర సబ్‌ బేసిన్ల నుంచి వస్తున్న నీటిని అక్కడికక్కడే వాడేస్తోంది. మొత్తంగా 600 టీఎంసీల మేర లభ్యత ఉంటుండగా... ఏకంగా 420 టీఎంసీలు వినియోగించుకుంటోంది. తుంగభద్ర నుంచి కూడా ఎప్పటికప్పుడు కాలువలకు నీళ్లు వదులుతోంది. దాంతో ప్రాజెక్టులో నీటి నిల్వ 40 టీఎంసీలకు మించడం లేదు. దిగువన ఉన్న శ్రీశైలానికి చుక్క నీరు కూడా రావడం లేదు.
 
 దిగువనా దోపిడీ..
 తుంగభద్ర దిగువన పరీవాహకంలోనూ ప్రతి సీజన్‌లోనూ 120 టీఎంసీల వరకు నీటి లభ్యత ఉంటుంది. అందులో 40 నుంచి 50 టీఎంసీలు కర్ణాటక వాడుకున్నా.. 70 టీఎంసీల మేర శ్రీశైలానికి రావాలి. కానీ చుక్క నీరు కూడా రావట్లేదు. కర్ణాటక ఎక్కడికక్కడ చెక్‌డ్యామ్‌లు కట్టి, లిఫ్టుల ద్వారా 70 నుంచి 80 టీఎంసీల నీటిని తోడేసుకుంటుండటమే దీనికి కారణం. మరికొంత నీటిని ఏపీ కేసీ కెనాల్, గురు రాఘవేంద్ర ప్రాజెక్టుల ద్వారా తోడేస్తుండటంతో శ్రీశైలానికి నీటి కరువు ఏర్పడుతోంది. ఈ ప్రభావం సాగర్‌పైనా పడుతోంది.
 
 ఆర్డీఎస్‌కూ అడ్డు
 తుంగభద్ర బేసిన్‌లో తెలంగాణకు ఆర్డీఎస్‌ కింద 15.9 టీఎంసీల నీటి కేటాయింపులు ఉన్నాయి. ఇందులో తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు నుంచి 7 టీఎంసీలు, పరీవాహకం నుంచి మరో 8 టీఎంసీల మేర లభ్యమవుతోంది. ఆ నీటితో పాత మహబూబ్‌నగర్‌ జిల్లా పరిధిలో 87,500 ఎకరాలకు సాగునీరు అందించే అవకాశముంది.
 కానీ కర్ణాటక నుంచి ఆర్డీఎస్‌కు నీటిని తరలించే కాల్వలన్నీ పూడికతో నిండిపోవడంతో ఆశించిన మేర నీరు రావడం లేదు. ఆ కాల్వలను ఆధునీకరించేందుకు రాష్ట్రం కర్ణాటకకు రూ.72 కోట్ల మేర చెల్లించింది. కానీ ఏపీ అడ్డుకుంటోందన్న సాకుతో కర్ణాటక ఏళ్లుగా ఈ పనులు చేపట్టడం లేదు. తద్వారా రాష్ట్రానికి న్యాయంగా దక్కాల్సిన వాటా నీటిని కూడా కర్ణాటకే వినియోగిస్తూ జల దోపిడీకి పాల్పడుతోంది.


 ఆల్మట్టి, తుంగభద్రకు భారీ ఇన్‌ఫ్లో.. రాష్ట్ర ప్రాజెక్టులకు మాత్రం ఇంకా కరువే
 సాక్షి, హైదరాబాద్‌: కృష్ణా బేసిన్‌ ప్రాజెక్టుల్లో నీటి ప్రవాహాలు మొదలయ్యాయి. ఎగువన కర్ణాటకలో భారీగా కురుస్తున్న వర్షాలతో ఆల్మట్టి, తుంగభద్ర ప్రాజెక్టుల్లోకి కొత్త నీరు వచ్చి చేరుతోంది. ఆల్మట్టిలోకి ఏకంగా 29వేల క్యూసెక్కుల పైచిలుకు ప్రవాహం వస్తోంది. అయితే రాష్ట్ర ప్రాజెక్టుల్లో మాత్రం ఎక్కడా పెద్దగా ప్రవాహాలు కానరావడం లేదు. కృష్ణా పరివాహకంలో గడిచిన పదిహేను రోజులుగా కురుస్తున్న వర్షాలకు ఎగువన ఉన్న ఆల్మట్టికి భారీ ఇన్‌ఫ్లో వస్తోంది. ఆల్మట్టి వాస్తవ నీటి మట్టం 1,705 అడుగులు కాగా ప్రస్తుతం 1,675.2 అడుగుల్లో నీటి లభ్యత ఉంది. ఈ ప్రాజెక్టులో 129.7 టీఎంసీలకు గాను గురువారం ఉదయానికి 33.7 టీఎంసీల నిల్వ ఉంది.
 
 ఇక తుంగభద్ర ప్రాజెక్టులో 11,506 క్యూసెక్కుల నీటి ప్రవాహం నమోదైంది. ఇక్కడ ప్రాజెక్టు నిల్వ సామర్థ్యం 100 టీఎంసీలు కాగా, ప్రస్తుతం 8.64 టీఎంసీల నీటి లభ్యత ఉంది. కాగా, ఆల్మట్టికి ప్రవాహం మరింత పెరిగి, ప్రాజెక్టునిండితేనే దిగువ నారాయణఫూర్‌కు ఇన్‌ఫ్లో ఉంటుంది. ఈ ప్రాజెక్టులో 37.64 టీఎంసీల నిల్వ సామర్థ్యానికి గానూ 14.87 టీఎంసీల లభ్యత ఉంది. ఈ ప్రాజెక్టు నిండితేనే దిగువ జూరాలకు ప్రవాహం మొదలవుతుంది. కాగా రాష్ట్ర పరిధిలోని జూరాల, శ్రీశైలం, నాగార్జునసాగర్‌లలో ఎక్కడా ప్రవాహాలు లేవు. జూరాలకు రెండు రోజుల కిందటి వరకు ప్రవాహాలున్నా అవి గురువారానికి తగ్గిపోయాయి.


 శ్రీశైలం : కర్నూలు జిల్లా శ్రీశైలం జలాశయానికి ఆదివారం వరద ఉధృతి తగ్గింది. జలాశయంలో గరిష్ట నీటిమట్టం 885 అడుగులు కాగా... ప్రస్తుతం నీరు 875 అడుగులకు చేరింది. కానీ ప్రాజెక్ట్లో ఇన్ఫో 46,600 ఉండగా... జౌట్ ఫ్లో 79, 823 క్యూసెక్కులు ఉంది. జిల్లాలో తుంగభద్ర జలాశయంలో పూర్తి స్థాయి నీటిమట్టం 1635 అడుగులు కాగా ప్రస్తుత నీటి మట్టం 1616 అడుగులకు చేరింది. ఇన్ ఫ్లో 15, 588 క్యూసెక్కులు ఉండగా... జౌట్ ఫ్లో 7,438 క్యూసెక్కులుగా ఉంది.  
  


 - ఏనాడూ పూర్తి కోటా నీటికి నోచుకోని పీబీసీ
 - ఈ ఏడాది సాగునీరివ్వలేమని తేల్చి చెప్పిన అధికారులు
 - తాగునీటి అవసరాలకూ పూర్తి స్థాయిలో కేటాయించని వైనం
 - 2.955 టీఎంసీలు అవసరమైతే కేటాయించింది 2 టీఎంసీలే
 - ప్రవాహ, ఆవిరి నష్టాలు పోగా చేరేది ఒక టీఎంసీనే
 సాక్షి, కడప : తుంగభద్ర ప్రాజెక్టులో తగినంత నీరు నిల్వలేదని చెబుతూ అధికారులు పీబీసీ కోటాకు కోత పెట్టడం రైతులు, ప్రజలను ఆందోళనకు గురిచేస్తోంది. సాగునీరివ్వలేమని ఇటీవల అనంతపురంలో నిర్వహించిన ఐఏబీ సమావేశంలో అధికారులు తేల్చి చెప్పడంతో ఆయకట్టు రైతుల ఆశలు ఆవిరయ్యాయి. తాగునీటికి కూడా పూర్తి స్థాయిలో కేటాయించ క పోవడం పట్ల విమర్శలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. మిడ్‌పెన్నార్ నుంచి కాకుండా, తుంపెర డీప్ కట్ వద్ద పీబీసీకి విడుదలయ్యే నీటిని లెక్కలోకి తీసుకోవాలన్న అభిప్రాయం వ్యక్తమవుతోంది. ప్రస్తుతం పీబీసీకికేటాయించిన రెండు టీఎంసీల్లో.. ప్రవాహ, ఆవిరి నష్టాలు పోనూ చేరేది ఒక టీఎంసీనే అని అధికారులు అంచనా వేస్తున్నారు.
  
 చిత్రావతిలో భారీగా తాగునీటి పథకాలు
 చిత్రావతి రిజర్వాయర్‌లో నీరు ఉన్నా పులివెందులకు సక్రమంగా అందని పరిస్థితి నెలకొంది. అనంతపురం జిల్లాలోని ధర్మవరం అర్బన్, రూరల్, పుట్టపర్తి మున్సిపాలిటీ, కదిరి మున్సిపాలిటితోపాటు వందలాది గ్రామాలకు ఇక్కడి నుంచే నీటిని అందిస్తున్నారు. పులివెందుల నియోజకవర్గంలోని 177 గ్రామాల్లోని తాగునీటి పథకానికి నీరందిస్తున్నారు.
 
 అయితే పులివెందుల మున్సిపాలిటీకి వచ్చే సరికి సమస్య ఏర్పడుతోంది. ఈసారి అలా కాకుండా తుంగభద్ర నీరు చిత్రావతికి చేరుకోగానే నక్కలపల్లె సమ్మర్ స్టోరేజ్ ట్యాంకుకు విడుదల చేస్తే కోంతైనా సమస్య తగ్గుతుందని మున్సిపల్ అధికారులు అంచనా వేస్తున్నారు. మొత్తం పథకాలకు 2.955 టీఎంసీలు అవసరమైతే రెండు టీఎంసీలు మాత్రమే కేటాయించారు. ఇందులో సగం నీరు మాత్రమే అందుబాటులోకి వస్తుంది. ఈ కొద్ది నీటితో అవసరాలు ఎలా తీర్చాలని అధికారులు ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నారు.  
  
 సగానికి సగం నీటిని కోల్పోతున్న పీబీసీ
 పులివెందుల బ్రాంచ్ కెనాల్ ప్రతి ఏడాది తుంగభద్ర నీటిని 40 శాతం కోల్పోవాల్సి వస్తోందని సాగు నీటి శాఖ రికార్డులు స్పష్టం చేస్తున్నాయి. తుంపెర డీప్ కట్ వద్ద రీడింగ్ మీటర్ ఏటవాలుగా ఉండటం, అనంతపురం జిల్లాలోని కాలువ వెంబడి వందల సంఖ్యలో అక్రమ మోటార్లు పెట్టి నీటిని తోడేస్తున్న పలితంగా సుమారు 10 శాతం మేర నీరు వృధా అవుతోంది.
  
 కేటాయించిన నీటిని మిడ్‌పెన్నార్ నుంచి ఒకేసారి కాకుండా పలు దఫాలుగా విడుదల చేయడం వల్ల మరింత నష్టం కలుగుతోంది. ‘ప్రస్తుత పరిస్థితిలో సాగునీటికి ఇబ్బందే. అక్టోబర్‌లో అనంతపురంలో రెండవ సారి నిర్వహించే ఐఏబీ సమావేశంలో సాగునీటిపై నిర్ణయం తీసుకుంటాం. ఇప్పుడు కేటాయించిన నీరు తాగునీటికే సరిపోతుంది. తుంగభద్ర డ్యాంలో నీటి నిల్వను బట్టి కేటాయింపులో మార్పు ఉంటుంద’ని పీబీసీ ఈఈ మురళీ కృష్ణ తెలిపారు.


 రాజోలిబండ డైవర్షన్ స్కీం (ఆర్డీఎస్)   ఆయకట్టు కింద ఈ ఖరీఫ్‌లో పంటలు సాగయ్యే పరిస్థితి కనిపించడం లేదు. ఇప్పటి వరకు తుంగభద్రకు సరైన వరద నీరు రాలేదు. ఈ ప్రాజెక్టు నిండితేనే ఆర్డీఎస్ ద్వారా నీటి విడుదల సాధ్యమవుతుంది. కానీ, ఇన్‌ఫ్లో తక్కువగా ఉండడంతో ఖరీఫ్ పంటపై అన్నదాతలు ఆశలు వదులుకోవాల్సిన పరిస్థితి ఏర్పడింది.
  
 - ఆర్డీఎస్ నుంచి నీటి విడుదల కష్టమే
 - తుంగభద్రలో 36టీఎంసీల నీటి నిల్వ చేరితేనే కిందకు విడుదల
 - ప్రస్తుతం వస్తున్న వరద 8,708 క్యూసెక్కులే
 - కర్ణాటకలో సరైన వర్షాలు లేకపోవడమే కారణం
 - అయోమయంలో అన్నదాత
 జూరాల : తుంగభద్ర ప్రాజెక్టుకు ఇన్‌ఫ్లో పూర్తిగా తగ్గింది. కేవలం 8,708 క్యూసెక్కులు వస్తుంది. దీంతో ఆర్డీఎస్ పరిధిలో ఖరీఫ్ సాగుపై అనుమానాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. తుంగభద్ర ప్రాజెక్టులో నీటి నిల్వ మరో 37 టీఎంసీలు చేరితే తప్ప నీటి విడుదల సాధ్యమయ్యే పరిస్థితి లేదు. ఆ నీరు ఎప్పుడు వస్తుందో... ఆర్డీఎస్ ఆయకట్టులో ఖరీఫ్‌కు సాగునీరు ఎప్పుడు అందుతుందో తేలని ప్రశ్నగా మారింది. ప్రతి ఏటా ఆగస్టు మొదటి, రెండవ వారాల్లో ఆర్డీఎస్ ఆయకట్టుకు ఖరీఫ్ నీటి విడుదల ప్రారంభమయ్యే ది. గతేడాది ఇదే రోజున తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు రిజర్వాయర్‌లో నీటి నిల్వ 85 టీఎంసీలు ఉంది. ఇప్పుడు కేవలం 63 టీఎంసీలకే పరిమితమైంది.
 
 కర్ణాటకలో వర్షాలు తగ్గిపోవడం, ప్రాజెక్టుకు ఇన్‌ఫ్లో మరీ తక్కువగా ఉండడంతో తుంగభద్ర ప్రాజెక్టులో నీటినిల్వ పూర్తిస్థాయికి చేరేందుకు ఎన్నాళ్లు పడుతుందో అధికారులు చెప్పలేకపోతున్నారు. ప్రస్తుతం ఉన్న వర్షాభావ పరిస్థితులే మరో నెలరోజులు ఇలాగే కొనసాగితే తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు నుంచి నదిలోకి నీటి విడుదల ప్రారంభం కాక.. ఆర్డీఎస్ ప్రాజెక్టు పరిధిలోని ఆయకట్టుకు సాగునీరందడం కష్టమవుతుంది. తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు పూర్తిస్థాయి నీటినిల్వకు చేరి క్రస్టుగేట్ల ద్వారా నదిలోకి నీటిని విడుదల చేస్తేనే ఆర్డీఎస్ హెడ్‌వర్క్స్‌కు నదిద్వారా ఇన్‌ఫ్లో వచ్చి చేరుతుంది. ప్రాజెక్టు గేట్ల నుంచి నీటి విడుదల ప్రారంభమయ్యే వరకు ఆర్డీఎస్ ప్రాజెక్టుకు ఇన్‌ఫ్లో వచ్చే అవకాశం లేదు. ఆర్డీఎస్ ప్రాజెక్టు పరిధిలో మొత్తం 87,500 ఎకరాల ఆయకట్టు మన రాష్ట్ర పరిధిలో, కర్ణాటకలో అధికారికంగా 5వేల ఎకరాలు, అనధికారికంగా మరో 5వేల ఎకరాల ఆయకట్టు ఉంది.
 
 ఆర్డీఎస్ ప్రాజెక్టు 1,2 ప్యాకేజీలలో ఆధునికీకరణ పనులు పూర్తికానందున పూర్తిస్థాయి ఆయకట్టుకు ఖరీఫ్‌లో నీళ్లందించలేని పరిస్థితి ఉంది. దీంతో ఈ ఖరీఫ్‌లో ఆర్డీఎస్ ద్వారా 25వేల నుంచి 30వేల ఎకరాల వరకు సాగునీరందించాలని అధికారులు ఇప్పటికే నిర్ణయించారు. తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు రిజర్వాయర్‌లో ఉన్న ప్రస్తుత నీటి నిల్వ నుంచి హెచ్‌ఎల్‌బీసీ, ఎల్‌ఎల్‌బీసీలకు ఖరీఫ్ ఆయకట్టులో నారుమడులు చేసుకునేందుకు ఇప్పటికే నీటి విడుదలను ప్రారంభించారు. రోజూ దాదాపు 7వేల క్యూసెక్కుల విడుదల కొనసాగుతుండగా రిజర్వాయర్‌కు పై నుంచి వస్తున్న ఇన్‌ఫ్లో రోజురోజుకు తగ్గిపోతుంది. ఇన్‌ఫ్లో తగ్గిపోయినా ఆయకట్టుకు నీటి విడుదల చేసినందున పంటలు పూర్తయ్యే వరకు ప్రాజెక్టు రిజర్వాయర్ నుంచి ఔట్‌ఫ్లోను ప్రధాన కాలువల ద్వారా చేయాల్సి ఉంటుంది.
 
 దీంతో రిజర్వాయర్‌లో ఉన్న నీటిమట్టం రోజురోజుకు మరింతగా తగ్గిపోతుంది. వర్షాలు ఇలాగే ఆలస్యమైతే రిజర్వాయర్‌లో మరింతగా నీటిమట్టం పడిపోయి ఆర్డీఎస్ ఆయకట్టు రైతులకు ఈ ఖరీఫ్‌లో కన్నీళ్లు తప్పేలా కని పించడం లేదు. తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు పూర్తిస్థాయి నీటినిల్వ 100.86 (1633 అడుగులు) టీఎంసీలు కాగా, ప్రస్తు తం ప్రాజెక్టు రిజర్వాయర్ నీటి నిల్వ మట్టం 63.7 (1621.98 అడుగులు) టీఎంసీలుగా ఉంది. గతేడాది ఇదే రో జున 85 టీఎంసీల నీటినిల్వ ఉంది.


 హొస్పేట : టీబీడ్యాం తుంగభద్ర ప్రాజెక్ట్ ఆస్పత్రిలో మౌలిక సదుపాయాలు లేకపోవడంతో రోగులు తీవ్ర ఇబ్బందులు పడుతున్నారు. ఈ ఆస్పత్రికి పీఎల్‌సీ, హెచ్‌ఈఎస్, వంగాయ క్యాంప్, నిశానిక్యాంప్, మారుతినగర్ తదితర ప్రాంతాల నుంచి రోగులు వస్తుంటారు. సాధారణ జబ్బులకు మాత్రమే వైద్య సేవలు అందిస్తున్నారు. డెంగీ, మలేరియా, చికున్‌గునియా తదితర విష జ్వరాలకు అవసరమైన మందులు లేవు. ఆ లక్షణాలతో వచ్చే రోగులకు ఆస్పత్రిలో రక్ష పరీక్ష చేయించుకోవడానికి సరైన కిట్లు కూడా అందుబాటులో లేవు. ప్రస్తుతం ఆస్పత్రిలో 20 పడకలు ఉన్నా ప్రయోజనం లేదు.
 
 వైద్యుల కొరత తీవ్రంగా ఉంది. ఒకే వైద్యుడు ఉండడంతో అత్యవసర పరిస్థితుల్లో ఆస్పత్రికి వచ్చే రోగులను నగర ఆస్పత్రులకు రెఫర్ చేస్తున్నారు. వారికి తగిన సమయానికి వైద్యం అందక మృత్యువాతపడుతున్నారనే ఆరోపణలు ఉన్నాయి. అదేవిధంగా ఆస్పత్రిలో మహిళా వైద్యురాలు లేరు. మహిళలు వైద్య పరీక్షలు చేయించుకునేందుకు చాలా ఇబ్బందులు పడాల్సి వస్తోంది. గర్భిణులు నగరంలో ఉన్న ప్రభుత్వ ప్రైవేట్ ఆస్పత్రులను ఆశ్రయించాల్సిన పరిస్థితి నెలకొంది. ఎక్స్‌రే, ల్యాబ్‌టెక్నీషియన్ సిబ్బంది లేక ల్యాబ్‌కు తాళం వేశారు.
 
 ఆస్పత్రిలో అంబులెన్స్ ఉన్నా పర్మినెంట్ డ్రైవర్ లేకపోవడంతో ఎమర్జెన్సీ రోగులకు ఉపయోగపడడం లేదు. ప్రస్తుతం ఆస్పత్రిలో ముగ్గురు స్టాఫ్‌నర్సులు, ఇద్దరు ఏఎన్‌ఎంలు సేవలు అందిస్తున్నారు. తుంగభద్ర మండలి ఆధ్వర్యంలో ఉన్న ఈ ఆస్పత్రికి వచ్చే రోగులకు అన్ని విధాలా వైద్య సేవలు అందించేందుకు సౌకర్యాలు కల్పించాలని, ఆస్పత్రికి మహిళా వైద్యురాలు, ఫిజీషియన్, సర్జన్‌ను నియమించాలని స్థానికులు కోరుతున్నారు.
  


 గద్వాల : కృష్ణా, తుంగభద్ర నదుల పై ప్రాంతంలో భారీ వర్షాలు కురుస్తుండడంతో ఆల్మట్టి, తుంగభద్ర ప్రాజెక్టులకు శనివారం ఇన్‌ఫ్లో భారీ స్థాయిలో పెరిగింది. ఇదేవిధంగా వరద నీరు వస్తే మరో ఐదు రోజుల్లో రాష్ట్రంలోని రెండు నదులు పరవళ్లు తొక్కనున్నాయి. కృష్ణానది వరద జూరాల ప్రాజెక్టుకు అడుగుపెట్టిన రోజు నుంచే ఖరీఫ్ ఆయకట్టుకు సాగునీటిని విడుదల చేయనున్నారు. జూరాల ఆధారంగా కొత్తగా నిర్మితమైన నెట్టెంపాడు, భీమా, కోయిల్‌సాగర్ ప్రాజెక్టులను ఖరీఫ్ ఆయకట్టుకు నీటి విడుదల చేయనున్నారు. తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు నుంచి నీటి విడుదల జరిగితే ఆర్డీఎస్ ద్వారా అలంపూర్ నియోజకవర్గంలో ఉన్న ఆయకట్టుకు నీళ్లందనున్నాయి. ఇలా జిల్లాలోని ఆరు ప్రాజెక్టుల పరిధిలో ఖరీఫ్ ఆయకట్టుకు నీటి విడుదల జరగనుంది. ప్రాజెక్టులకు భారీగా వరద నీరు వస్తుండడంత ఖరీఫ్ సాగుపై అన్నదాతల కళ్లల్లో ఆశలు కనిపిస్తున్నాయి.
  
  ప్రాజెక్టుల పరిధిలో ఆయకట్టు అంచనా...
  పాత ప్రాజెక్టులతోపాటు కొత్తగా నిర్మితమైన భారీ ఎత్తిపోతల పథకాల ద్వారా ఈ ఖరీఫ్‌లో సాగునీటిని వీలైనంత మేరకు అందించాలని నీటి పారుదలశాఖ అధికారులు నిర్ణయించారు. ఈ మేరకు వచ్చేనెల మొదటి వారంలో జిల్లా ఐఏబీ సమావేశాన్ని నిర్వహించి తుది నిర్ణయం తీసుకుంటారు. ప్రస్తుతం అధికారులు ప్రాజెక్టుల వారీగా ఈ ఖరీఫ్‌లో నీటిని అందించేందుకు ప్రయత్నిస్తున్న ఆయకట్టు అంచనా ఇలా ఉంది.
  
  జూరాల ప్రాజెక్టు పరిధిలో గతంలో మాదిరిగానే లక్షా 7వేల ఎకరాలకు, ఆర్డీఎస్ ప్రాజెక్టు పరిధిలో 20-30వేల ఎకరాలకు సాగునీటిని విడుదల చేయనున్నారు. కొత్తగా నిర్మితమైన నెట్టెంపాడు ప్రాజెక్టు నుంచి 60వేల ఎకరాలకు, భీమా ప్రాజెక్టు ద్వారా 60 నుంచి 80వేల ఎకరాలకు, కోయిల్ సాగర్ ద్వారా 25వేల ఎకరాలకు, కల్వకుర్తి ఎత్తిపోతల పథకం ద్వారా 15వేల ఎకరాలకు ఈ ఖరీఫ్‌లో సాగునీటిని అందించాలని అధికారులు ప్రయత్నిస్తున్నారు. ఇలా మొత్తం ఆరు ప్రాజెక్టుల పరిధిలో 3లక్షల 20వేల ఎకరాలకు సాగునీటిని విడుదల చేయనున్నారు.
  
  జూరాలకు తాకని వరద తాకిడి
  నారాయణపూర్‌కు దిగువన ఉన్న జూరాల ప్రాజెక్టుకు ఇంకా వరద తాకిడి తగల్లేదు. ప్రాజెక్టు పూర్తిస్థాయి నీటిమట్టం 11.94 టీఎంసీలు ఉండగా, ప్రస్తుతం ప్రాజెక్టులో 5.74 టీఎంసీలు మాత్రమే ఉన్నాయి. నారాయణపూర్ నుంచి భారీస్థాయిలో ఇన్‌ఫ్లో వస్తే కేవలం ఒక్కరోజులోనే జూరాల ప్రాజెక్టు రిజర్వాయర్‌కు పూర్తిస్థాయికి చేరే అవకాశముంది.
  


 సాక్షి, హైదరాబాద్ : తుంగభద్ర నీటి వినియోగానికి సంబంధించి ఆంధ్రప్రదేశ్, కర్ణాటకల మధ్య వివాదం ఒక కొలిక్కి రావడంలేదు. శుక్రవారం హైదరాబాద్‌లో జరిగిన తుంగభద్ర బోర్డు సమావేశంలో నీటి విడుదలపై రెండు రాష్ట్రాలు భిన్నాభిప్రాయాలు వ్యక్తం చేశాయి. ఈ ఏడాది తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు నీటిని ఇంకా వాడుకోవడానికి రాష్ట్రానికి కోటా ఉన్నప్పటికీ ఆ నీరు విడుదల చేయకూడదని కర్ణాటక అభ్యంతరం చెబుతోంది. దాంతో కెసి కెనాల్ పరిధిలో పంటలు దెబ్బతినే పరిస్థితి నెలకొంది. ఈ విషయాన్ని రాష్ర్ట ఉన్నతాధికారులు ఇప్పటికే కర్ణాటక ప్రభుత్వ దృష్టికి తీసుకువచ్చినా ఫలితం లేకపోయింది. మరోవైపు తనకు అదనంగా నీరు కావాలని పట్టుబడుతోంది.
 సమావేశంలో ముఖ్యాంశాలు...
 -     తుంగభద్ర హైలెవెల్ కెనాల్‌తో పాటు కెసి కెనాల్ ఆయకట్టుకు 6.5 టిఎంసీల నీటిని ఇవ్వాల్సి ఉంది.
  -    ఈ ఏడాది ఇప్పటి వరకు 5.5 టిఎంసీల నీటిని రాష్టం  ఉపయోగించుకుంది. ఇంకా ఒక టిఎంసీ ఉపయోగించుకోవాల్సి ఉంది.


   రాష్ట్రానికి తీవ్రమైన అన్యాయం చేసిన ఆ బ్రిజేశ్ ట్రిబ్యునల్‌కే ఆంధ్ర, తెలంగాణల మధ్య
  కృష్ణా జలాల సమస్య పరిష్కార బాధ్యతను అప్పగిస్తామని పేర్కొనడం మరీ హాస్యాస్పదం.
  
  
  కృష్ణ మిగులు జలాలను సంపూర్ణంగా విని యోగించుకునే స్వేచ్ఛను హరించి, కరవు పీడిత ప్రాంత ప్రజల ఆశలను ఆవిరి చేసిన బ్రిజేశ్ కుమార్ ట్రిబ్యునల్ తీర్పు తెలుగుజాతి పాలిట అశనిపాతమే. సర్ ఆర్థర్ కాటన్ కృష్ణా నదిపై 1852-56 మధ్య విజయవాడ వద్ద ఆనకట్టను నిర్మించడం ద్వారా డెల్టా, గుంటూరు కాలువల లోను, కృష్ణ ఉపనది తుంగభద్రపై 1861-72 మధ్య కాలంలో సుంకేసుల ఆనకట్టతో కర్నూ లు- కడప కాలువలోను నీరు పారించాడు. నాగా ర్జునసాగర్ ప్రాజెక్టుకు 1955లోను, తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు ఎగువ కాలువ రెండవదశకు 1956లోను ప్రాణం పోశారు. ఇదే జరగకుంటే నేడు తెలుగుజాతి దుస్థితి ఎలా ఉండేదో ఊహించలేం!
  
  భాష ప్రాతిపదికన రాష్ట్రాల పునర్‌వ్యవస్థీకరణ జరిగిన నేపథ్యంలో కృష్ణా జలాల పునఃపంపిణీ అంశాన్ని 1960లో జరిగిన అంతర్రాష్ట్ర మహా సభ చర్చించింది. 1951కి ముందు నిర్మితమై నీటిని వినియోగించుకొంటున్న, 1950 నాటికి ప్రణాళికా సంఘం ఆమోదంతో నిర్మాణంలో ఉన్న ప్రాజెక్టులకు ప్రథమ ప్రాధాన్యమిచ్చి రక్షణ కల్పించాలని ఆ సభ ఆమోదించింది. ఆ నిర్ణ యమే రక్షాకవచమై కృష్ణా నదిలో 75 శాతం విశ్వసనీయత ఆధారంగా లభి స్తున్న 2060 టీఎంసీలలో మన రాష్ట్ర వాటా బచావత్ ట్రిబ్యునల్ కేటాయించిన 800 టీఎంసీలు సురక్షితంగా ఉన్నాయి.
  
  బ్రిజేశ్ తీర్పు అలా పరిణమించడానికి మూల కారణం మన రాజకీయ వ్యవస్థ వైఫల్యమే. పొరుగు రాష్ట్రాలైన కర్ణాటక, మహారాష్ట్ర ఈ అవకాశాన్ని ఉప యోగించుకొని కృష్ణా జలాల పునః పంపకం తాము కోరుకొన్న రీతిలో ఉం డేటట్టు బ్రిజేశ్ ట్రిబ్యునల్ తీర్పుతో సాధ్యం చేసుకున్నాయి. అర్థ దశాబ్దంగా ప్రజల జీవన్మరణ సమస్యలను పట్టించుకునే తీరిక మన ప్రభుత్వానికి మాత్రం లేదు. అసలు బచావత్ ట్రిబ్యునల్ తీర్పు అమలులో ఉన్నప్పటి నుంచే కర్ణాటక, మహారాష్ట్రలు మిగులు జలాలపై కన్నేసి, రాయలసీమలో, మహబూబ్‌నగర్, నల్లగొండ (తెలంగాణ), ప్రకాశం (కోస్తా) జిల్లాలో నిర్మాణంలో ఉన్న ప్రాజెక్టు లపై అభ్యంతరాలు లేవదీస్తూనే ఉన్నాయి. 2000 మే 31న ట్రిబ్యునల్ గడువు ముగియగానే అవి ఈ సమస్యపై వివాదాన్ని రేపి, అస్త్రశస్త్రాలన్నింటినీ ఉపయో గించి విజయం సాధించాయి. మనకి మాత్రం జలయజ్ఞంలో భాగంగా ఇప్పటికే 30 వేల కోట్ల రూపాయలకు పైగా వెచ్చించిన తెలుగు-గంగ, హంద్రీ-నీవా, గాలేరు-నగరి, వెలుగొండ, నెట్టెంపాడు, కల్వకుర్తి, శ్రీశైలం ఎడమగట్టు కాలు వ, ఎలిమినేటి మాధవరెడ్డి ఎత్తిపోతల పథకాల భవిష్యత్తు ప్రశ్నార్థకమైంది.
  
  ఇరుగు-పొరుగుకు అనుకూలంగా...
  నీటి లభ్యతను నిర్థారించడానికి బ్రిజేశ్ ట్రిబ్యునల్ ఎంచుకొన్న ప్రమాణం అసంబద్ధమైనది. కర్ణాటక, మహారాష్ట్రల కోర్కెలకు అనుగుణంగా నీటిని కేటా యించడానికే కొలమానాలను ఎంచుకున్నట్టు భావించేటట్టుగా ఉంది. మూడు రాష్ట్రాల జలాశయాలలో స్థూలంగా 1919 టీఎంసీల నీటి నిల్వ సామర్థ్యం ఉన్న దని, 1518 టీఎంసీల (మహారాష్ట్ర+కర్ణాటక+ఆంధ్రప్రదేశ్‌ః 483.24+479.35+ 555.84= 1618.43) మేరకు సజీవ నీటి నిల్వ సామర్థ్యం ఉన్నదని, గరిష్టంగా 2313 టీఎంసీ (మహారాష్ట్రలో 551.65 టీఎంసీలు, కర్ణాటకలో 695.97 టీఎంసీలు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 1065.44 టీఎంసీల) నీటిని వినియోగించుకునే అవకాశాలు పుష్కలంగా ఉన్నాయని అంచనా వేసింది. తదనుగుణంగా 65 శాతం విశ్వసనీయత ఆధారంగా 2293 టీఎంసీలు లభిస్తాయని నిర్ధారించి, పం దారం చేసింది. 1518.43 టీఎంసీలలో శ్రీశైలం, నాగార్జునసాగర్ జలాశయా లలో ‘క్వారీ ఓవర్’ నిల్వకు అనుమతించిన 150 టీఎంసీలను మినహాయిస్తే 1368.43 టీఎంసీ సజీవ నిల్వ సామర్థ్యంతో, నీటి నిల్వ - వినియోగ నిష్పత్తి 1:1.40గా ఉంటుందని ట్రిబ్యునల్ పేర్కొన్నది. నిర్మాణం పూర్తి కాని పులిచిం తల జలాశయం నిల్వను కూడా లెక్కించింది. శ్రీశైలం, నాగార్జునసాగర్, తుంగభద్ర జలాశయాల్లో పూడిక వల్ల తగ్గిపోయిన నీటి నిల్వను మాత్రం పరిగణనలోకి తీసుకోలేదు. అలాగే ప్రకాశం ఆనకట్ట వద్ద నుంచి అనివార్యంగా సముద్రం పాలవుతున్న నీటిని లెక్కలోకి తీసుకోలేదు.
  
  హేతుబద్ధం కాని కొలమానాలు
  బచావత్ ట్రిబ్యునల్ 1894-95 నుంచి 1971-72 వరకు అందుబాటులో ఉన్న 78 సంవత్సరాల నదీ ప్రవాహ గణాంకాలను పరిగణనలోకి తీసుకొని 75 శాతం ప్రామాణికంగా 2060 టీఎంసీ నికర జలాలు, 70 టీఎంసీల పునరుత్పత్తి నీళ్లు లభిస్తాయని నిర్ధారించింది. ఆ మేరకు మహారాష్ర్టకు 585 (560 నికర జలాలు+ 25 పునరుత్పత్తి జలాలు) టీఎంసీలు, కర్ణాటకకు 734 (700+34) టీఎంసీలు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు 811 (800+11) టీఎంసీలు కేటాయించింది. కానీ 112 ఏళ్ల నదీ ప్రవాహ గణాంకాలు ఉన్నప్పటికీ 1961-62 మొదలు 2007-08 వరకు 47 ఏళ్ల నదీ ప్రవాహ గణాంకాలను మాత్రమే బ్రిజేశ్ ట్రిబ్యునల్ పరిగణనలోకి తీసుకొని 65 శాతం విశ్వసనీయత ఆధారంగా నికర జలాలు 2293 టీఎంసీలు లభిస్తాయని నిర్ధారించింది. అలాగే 75 శాతం విశ్వసనీ యతపై 2173 టీఎంసీలు లభిస్తాయని, బచావత్ ట్రిబ్యునల్ పేర్కొన్న నికర జలాలు 2060+70 పునరుత్పత్తి నీరు కలిపితే 2130 టీఎంసీలకు ఇవి సరిస మానంగా ఉన్నాయని పేర్కొన్నది. కాబట్టే, బచావత్ ట్రిబ్యునల్ చేసిన నికర జలాల కేటాయింపును యథాతథంగా కొనసాగిస్తూ, మిగిలిన 163 (2293- 2130) టీఎంసీలను మూ రాష్ట్రాల మధ్య ప్రాజెక్టుల వారీగా కేటాయించింది.
  
  గంగలో కలిసిన జాతీయ విధానం
  నదీ జలాలను మొదట త్రాగు నీటికి, తరువాత వ్యవసాయానికి, అటుపై విద్యు దుత్పాదనకు కేటాయించాలని జాతీయ నదీ జలాల విధానం పేర్కొన్నది. కానీ తద్భిన్నంగా ముంబై, దాని పరిసర ప్రాంతాల విద్యుత్ అవసరాల దృష్ట్యా కోయినా జల విద్యుత్ ప్రాజెక్టుకు ప్రస్తుతం ఉన్న 67.5 టీఎంసీలతో పాటు మరో 25 టీఎంసీలను, సాగునీటి ప్రాజెక్టులకు 18 టీఎంసీలు, మొత్తం 43 టీఎంసీలను మహారాష్ట్రకు కేటాయించింది. కర్ణాటకకు 65 టీఎంసీలను వివిధ సాగు నీటి పథకాలకు కేటాయించింది.
  అక్కడితో ఆగకుండా వార్షిక సగటు నీటి లభ్యత 2578 టీఎంసీలుగా నిర్ధారించి, 65 శాతం విశ్వసనీయతపై పేర్కొన్న 2293 టీఎంసీలు పోను 285 టీఎంసీలు మిగులు జలాలు లభిస్తాయని, వాటిలో మహారాష్ట్రకు 35 టీఎంసీ, కర్ణాటకకు 105 టీఎంసీలను ప్రాజెక్టుల వారీగా కేటాయించడం ద్వారా కేంద్ర జలసంఘం నుంచి అనుమతులు పొంది ప్రాజెక్టులను నిర్మిం చుకోవడానికి మార్గాన్ని సుగమం చేసింది. పెపైచ్చు మిగులు జలాలను కూడా పంపిణీ చేస్తున్నాం కాబట్టి ప్రాజెక్టుల నిర్మాణానికి ఇక మీదట నికర లేదా మిగులు జలాలన్న వివక్ష ఉండదని సెలవిచ్చింది. ఇది చాలా ప్రమా దకరమైనది. మొత్తంగా మహా రాష్ట్రకు 666 (585+4+35+3) టీఎంసీలు, కర్ణాటకకు 911 (734+65+105+7) టీఎంసీల కేటాయింపు జరిగింది. ఆ మేరకు ప్రాజెక్టులను నిర్మిస్తే ఇహ మన రాష్ట్రానికి నీళ్లు వచ్చే అవకాశాలు మృగ్యం.
  
  వాదనలు పట్టని ట్రిబ్యునల్
  మన రాష్ట్రం పట్ల ట్రిబ్యునల్ దుర్మార్గంగా వ్యవహరించింది. 65 శాతం విశ్వసనీ యత పద్దు కింద 43 టీఎంసీలను కేటాయించినట్లు పేర్కొంటూనే, కనికట్టు మాయాజాలం చేసింది. ఒక్క జూరాలకు మాత్రమే నిజాయితీగా 9 టీఎంసీ లను కేటాయించింది. మిగులు జలాల ఆధారంగా నిర్మిస్తున్న ఏడు ప్రాజెక్టులకు నీటిని కేటాయించమని కోరితే పట్టించుకోకుండా ముసాయిదా తీర్పులో పొందుపరచిన రాజోలిబండ మళ్లింపు పథకం కుడి కాలువకు 4 టీఎంసీలను మంజూరు చేసి, వివాదానికి ఆజ్యం పోసింది. దారుణమైన అంశం ఏమిటంటే 65 శాతం విశ్వసనీయత ప్రాతిపదికన రాష్ట్రానికి కేటాయించిన మిగిలిన 30 టీఎంసీలను కరవు పీడిత ప్రాంతాల్లో నిర్మాణంలో ఉన్న పథకాలకు కేటాయిం చకుండా శ్రీశైలం, నాగార్జున సాగర్ జలాశయాల్లో క్యారీ ఓవర్ పద్దు కింద జమ చేసింది. బచావత్ ట్రిబ్యునల్ 150 టీఎంసీల మిగులు జలాలను క్యారీ ఓవర్ నిమిత్తం నిల్వ చేసుకోవడానికి అనుమతి ఇచ్చింది. కానీ బ్రిజేష్ కుమార్ ట్రిబ్యునల్ మిగులు జలాల్లో మన రాష్ట్రానికి 145 టీఎంసీలను మంజూరు చేసి, అందులో 120 టీఎంసీలను, వాటికి తోడు 65 విశ్వసనీయత ఉన్న 30 టీఎంసీలను వెరసి 150 టీఎంసీలను క్యారీ ఓవర్ నిల్వ కోసం కేటాయించింది. మూడు దశాబ్దాలుగా నిర్మాణంలో ఉన్న తెలుగు-గంగకు మాత్రం వస్తాయో, రావో తెలియని మిగులు జలాల నుంచి 25 టీఎంసీలను కేటాయించింది. పైగా ప్రాజెక్టుకు అన్ని అనుమతులూ లభిస్తేనే ఇది వర్తిస్తుందని షరతు విధించింది. ఇది రాయలసీమను దగా చేయడమే. గడచిన అనుభవం ఆధారంగా నికర జలాల వినియోగంలో మహారాష్ర్టకు 99 శాతం, కర్ణాటకకు 97 శాతం సఫలీ కృత నిష్పత్తి (సక్సెస్ రేటు) ఉన్నదని, అదే సందర్భంలో ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు కేవలం 68 శాతం ఉన్నదని మొరపెట్టుకున్నా ట్రిబ్యునల్ చెవికెక్కలేదు.
  
  కరవు ప్రాంతాలపై వివక్ష ఏల?
  కృష్ణా నదీ పరీవాహక ప్రాంతంలోని మహారాష్ట్రలో 50,242 చదరపు కిలోమీ టర్లు, కర్ణాటకలో 52,375 చదరపు కిలోమీటర్లు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 45,493 చదరపు కిలోమీటర్ల మేరకు కరువు పీడిత ప్రాంతాలు ఉన్నట్లు డీపీఏపీ గణాం కాలను బట్టి స్పష్టమవుతున్నదని ట్రిబ్యునల్ గుర్తిస్తూనే, 65 శాతం విశ్వనీయత ఆధారంగా లభిస్తాయని అంచనా వేసిన 163 టీఎంసీలు, మిగులు జలాలు 285 టీఎంసీలు, మొత్తం 448 టీఎంసీల నీటిని పంపిణీ చేసేటప్పుడు మాత్రం మన రాష్ట్రంలోని కరవు ప్రాంతాలకు ట్రిబ్యునల్ మొండి చేయి చూపెట్టింది. మరొక వైపున రాష్ట్రాన్ని రెండు ముక్కలు చేయడానికి కేంద్ర మంత్రి మండలి ఆమోదిం చిన ముసాయిదా బిల్లులో ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణల మధ్య జల వివాదాల పరిష్కారానికి మరొక జలమండలిని కేంద్ర జలవనరుల శాఖమంత్రి నేతృ త్వంలో నెలకొల్పాలని సిఫార్సు చేసింది. రాష్ట్రానికి తీవ్రమైన అన్యాయం చేసిన ఆ బ్రిజేశ్ ట్రిబ్యునల్‌కే ఆంధ్ర, తెలంగాణల మధ్య కృష్ణా జలాల సమస్య పరి ష్కార బాధ్యతను అప్పగిస్తామని పేర్కొనడం మరీ హాస్యాస్పదం.  


 * తుంగభద్ర జలాల చౌర్యం.. బోర్డున్నా ఆగని కర్ణాటక దోపిడీ
 * తుంగభద్ర జలాల్లో మన న్యాయమైన కోటానూ తోడేస్తున్న వైనం.. కాల్వకు ఇరువైపులా చెరువుల తవ్వకం
 * 100 కిలోమీటర్ల మేర పైపులతో పీల్చేస్తున్న వాస్తవం
 * దోపిడీని ప్రోత్సహిస్తున్న కర్ణాటక ప్రభుత్వం
 * జల దోపిడీకి విద్యుత్ లైన్లు, మోటార్లకు కనెక్షన్లు
 * లక్షల ఎకరాల్లో ఆయకట్టు కాని పొలాలకు జలాలు
 * దిగువన ఉన్న మన రాష్ట్ర రైతుల నోట్లో మట్టి
 * ఆంధ్రప్రదేశ్ సమైక్యంగా ఉన్నపుడే తీరని అన్యాయం
 * రేపు రాష్ట్రం విడిపోతే కింది రాష్ట్రాలకు ఇదే దుస్థితి
 * నదీ జలాల పంపిణీకి బోర్డు వేస్తే సరిపోతుందంటూ కేంద్ర మంత్రి జైరాం రమేశ్ నివేదిక ఇచ్చిన నేపథ్యంలో సాక్షి పరిశీలన
  
 తుంగభద్ర నుంచి బి.నారాయణరెడ్డి: రాష్ట్రాన్ని విభజిస్తే దిగువ ప్రాంతం నీరందక ఎడారిగా మారుతుందన్న తీవ్ర ఆందోళనలు.. తెలుగు వారి మధ్య నీటి కోసం నిత్యం కొట్లాటలు తలెత్తుతాయన్న ఆవేదనలు సర్వత్రా వ్యక్తమవుతోంటే.. నదీ జలాల పంపిణీకి, నిర్వహణకు బోర్డులు వేస్తే సరిపోతుందంటూ విభజనపై ఏర్పాటైన కేంద్ర మంత్రుల బృందం సభ్యుడు జైరాం రమేశ్ నివేదిక సమర్పించారు. దాన్ని జీవోఎం దాదాపుగా ఆమోదించేసింది కూడా. కానీ.. ట్రిబ్యునల్ తీర్పులున్నా.. నియంత్రణ బోర్డులున్నా.. ఎగువ ప్రాంతం నుంచి దిగువ ప్రాంతానికి నీరు రావటం గగనమేనన్నది రాష్ట్రం సమైక్యంగా ఉన్నప్పుడే ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు ఏళ్ల తరబడి ఎదురవుతున్న చేదు అనుభవం!
 
 అందుకు ప్రత్యక్ష తార్కాణం.. కర్ణాటక - ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రాల సంయుక్త ప్రాజెక్టు తుంగభద్ర. ఎగువ రాష్ట్రం కర్ణాటకలో గల తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు నుంచి దిగువన ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని ఆయకట్టు రైతులకు కేటాయించినదానికన్నా తక్కువగానే నీరు విడుదలవుతుంది. ఆ అరకొర నీరు కూడా వంద కిలోమీటర్ల దూరం ప్రయాణించి మన రాష్ట్రంలోని ఆయకట్టుకు చేరుకునేసరికి.. అడుగూబొడుగూ కూడా మిగలటం లేదు. పొలాలకు చుక్కనీరు అందటం లేదు. విడుదల చేసిన నీరంతా మధ్యలోనే మాయమవుతోంది. ఎలా మాయమవుతోంది అంటే.. కర్ణాటక సర్కారు అండతో ఆ రాష్ట్ర రైతులు మధ్యలోనే పైపులతో పీల్చేస్తున్నారు.
 
 మన రాష్ట్ర ఆయకట్టుకు రావాల్సిన నీటిని అక్రమంగా తమ పొలాలకు తరలించుకుంటున్నారు. అందుకోసం ప్రధాన కాల్వ పక్కనే అనేక భారీ చెరువులు, కుంటలను తవ్వారు. కాలువ నుంచి ఆ చెరువులు, కుంటల్లోకి.. అక్కడి నుంచి పొలాలకు బాహాటంగా నీటిని మళ్లిస్తున్నారు. ఇందుకోసం కర్ణాటక ప్రభుత్వం అధికారికంగా విద్యుత్ మోటార్లకు కనెక్షన్లను కూడా మంజూరు చేసింది. ప్రాజెక్టు నిర్వహణ, నీటి సరఫరా పర్యవేక్షణ కోసం ఏర్పడిన ప్రత్యేక బోర్డు ఏం చేస్తోంది? కర్ణాటక సర్కారు అండదండలతో రైతులు చేస్తున్న జల దోపిడీని చేష్టలుడిగి చూస్తోంది!! ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు కేటాయించిన నికర జలాల్లో సగానికి మించి ఏనాడూ దిగువకు చేరుకోలేదు.
 
 ఈ జల దోపిడీ విషయంలో ఆంధ్రప్రదేశ్ - కర్ణాటక రైతుల మధ్య తరచుగా ఘర్షణలు, ఉద్రిక్తతలు తలెత్తుతున్నాయి. తుంగభద్ర నదీ జలాల సరఫరా, దోపిడీలపై సాక్షి ప్రతినిధి ఆ ప్రాంతంలో పత్యక్షంగా పర్యటించి చేసిన పరిశీలనలో ఈ విషయాలు నిగ్గుతేలాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్ సమైక్యంగా ఉన్నప్పుడే.. ఎగువ రాష్ట్రం జల దోపిడీ యథేచ్ఛగా సాగిస్తోంటే.. మన రాష్ట్రం రెండుగా విడిపోతే.. పై నుంచే అరకొరగా వచ్చే నీటిని దిగువ రాష్ట్రాల మధ్య ఎలా పంచుతారు..? నదీ బోర్డుల నియంత్రణలో సరఫరా ఎలా ఉంటుంది..? అనేది ప్రత్యేకంగా చెప్పనక్కర్లేదు.
 
 జలాలపై ఘనమైన హక్కులు...
 తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు నిర్మాణం కోసం 1944లో మద్రాసు-హైదరాబాద్, మద్రాసు-మైసూరు ప్రభుత్వాల మధ్య ఒప్పందం జరిగింది. ఈ ఒప్పందం మేరకు ప్రస్తుత కర్ణాటకలో ఉన్న బళ్లారి జిల్లా మల్లపురం వద్ద 1953లో ప్రాజెక్టు నిర్మించారు. సుమారు 132.471 టీఎంసీల నీటి నిల్వ సామర్థ్యం గల ఈ ప్రాజెక్టులో పూడిక కారణంగా ప్రస్తుత సామర్థ్యం 100 టీఎంసీలకు పరిమితమైంది. మొత్తం 212 టీఎంసీల నీటి వినియోగం జరిగే ఈ ప్రాజెక్టు ద్వారా కర్ణాటకకు 138.99 టీఎంసీలు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు 73.01 టీఎంసీల నీటి కేటాయింపు ఉంది.
 
 ప్రాజెక్టు కింద మన రాష్ట్రంలో సుమారు 6.38 లక్షల ఎకరాల ఆయకట్టు ఉంది. కర్ణాటక రాష్ట్రంలో మనకు రెట్టింపు ఆయకట్టు ఉంది. మన రాష్ట్రంలో అనంతపురం జిల్లాలో 1.07 ల క్షల ఎకరాలు, కడప జిల్లాలో సుమారు లక్ష ఎకరాలు, కర్నూలు జిల్లాలో 3.46 లక్షల ఎకరాలు, మహబూబ్‌నగర్ జిల్లాలో 84 వేల ఎకరాల ఆయకట్టు ఉంది. ప్రధానంగా నాలుగు మార్గాల ద్వారా ఈ ప్రాజెక్టు నుంచి నీటిని ఉపయోగిస్తున్నారు. కుడి లో లెవెల్ కెనాల్ (ఎల్‌ఎల్‌సీ), కుడి హై లెవెల్ కెనాల్ (హెచ్‌ఎల్‌సీ) ద్వారా రెండు రాష్ట్రాలకు నీటి సరఫరా జరుగుతుంది. నది నుంచి మరి కొంత నీటిని రెండు రాష్ట్రాలు ఉపయోగించుకుంటున్నాయి. ఎడమ కాల్వ మాత్రం ఒక్క కర్ణాటక రాష్ట్రానికే ఉద్దేశించినది.
 
 పూర్తి కోటా దక్కింది ఎన్నడు..?
 తుంగభద్ర నుంచి అధికారికంగా మనకు ఏడాదికి 73 టీఎంసీలు రావాల్సి ఉన్నా ఏనాడూ పూర్తి కోటా దక్కిన దాఖలాలు లేవు. ప్రాజెక్టులో పూర్తి స్థాయి సామర్థ్యంలో నీరున్నా మనకు మాత్రం గరిష్టంగా 42 టీఎంసీలకు మించి దక్కడంలేదు. కాల్వలు ఉమ్మడిగా ఉండడం, కాల్వలకు ఎగువన కర్ణాటక ప్రాంతం ఉండడం ఇందుకు ప్రధాన కారణం. ఇక కర్ణాటకకే పరిమితమైన ఎడమ కాల్వ కింద ఎంత నీటిని ఉపయోగిస్తున్నారనేది వివాదంగా మారింది. ఈ కాల్వ ద్వారా కర్ణాటక ప్రభుత్వం 93 టీఎంసీలను ఉపయోగించుకోవడానికి హక్కు ఉంది. అయితే ఇంతకంటే ఎక్కువ నీటిని ఉపయోగిస్తున్నారన్న ఆరోపణలు కూడా ఉన్నాయి. దాంతో దీనిని కూడా బోర్డు పరిధిలోకి తీసుకురావాలని మనం ఎప్పటినుంచో డిమాండ్ చేస్తున్నాం. బ్రిజేష్‌కుమార్ ట్రిబ్యునల్ మధ్యంతర తీర్పులో తుంగభద్ర ప్రాజెక్టును కూడా నియంత్రణ బోర్డులోకి చేర్చుతున్నట్టు ప్రకటించింది. అది అమల్లోకి వస్తే తుంగభద్రపై కర్ణాటక ఆధిపత్యాన్ని కొంతవరకు తగ్గించడానికి అవకాశం ఉంది.
 
 పైపులతో పీల్చేస్తున్నారు...
 కుడి లో లెవెల్ కెనాల్ పరిధిలో నీటి దోపిడీ సమస్య ఎక్కువగా ఉంది. ప్రాజెక్టు నుంచి ఈ కాల్వ ప్రారంభమైన తర్వాత మొదట కర్ణాటక పరిధి, మధ్యలో మన రాష్ట్ర సరిహద్దు, తర్వాత మళ్లీ కర్ణాటక భూములు, తర్వాత చివరన మన ఆయకట్టు ఉంది. ఈ కాల్వపై మనకు 24 టీఎంసీల నీటిని వాడుకునే హక్కున్నప్పటికీ మన వాడకం 53 శాతాన్ని మించడంలేదు. కర్ణాటక రైతులు చెరువులు, కుంటల ద్వారా అక్రమంగా ఆయకట్టు పరిధిలో లేని పొలాలకు నీటిని తరలిస్తుండడం మన రైతుల పాలిట శాపమైంది. ముఖ్యంగా 72 కిలోమీటర్ కాల్వ నుంచి 185 కిలోమీటర్ కాల్వ మధ్య భారీగా నీటి దోపిడీ జరుగుతోంది. సాధారణంగా ప్రధాన కాల్వ నుంచి నేరుగా పంట పొలాలకు నీటిని ఇవ్వడానికి అవకాశం లేదు. అయితే కర్ణాటక పరిధిలో ఎల్‌ఎల్‌సీ నుంచి నేరుగా నీటిని తోడేస్తున్నారు. ఇందుకోసం కాల్వ పక్కనే కాల్వకంటే తక్కువ ఎత్తులో పెద్ద పెద్ద చెరువులను, కుంటలను తవ్వారు.
 
 కాల్వలో పైపులను పూర్తిగా ముంచి.. రెండోవైపు పైపులోకి గాలి చేరకుండా అడ్డుపెట్టి దానిని చెరువు లేదా కుంటలోకి లాగుతారు. తర్వాత ఆ అడ్డును తీసివేస్తే గ్రావిటీ ద్వారా కాల్వ నీరు పైపుల ద్వారా చెరువు లేదా కుంటలోకి ప్రవహిస్తోంది. ఇలా రాత్రివేళల్లో ప్రధాన కాల్వ నుంచి భారీగా నీటిని తోడేస్తున్నారు. కొందరు రైతులు పగటిపూటే నీటిని దొంగలిస్తున్నా పట్టించుకునే నాథుడే లేడు.
 
 ఇలా చెరువులు, కుంటల్లోకి వచ్చిన నీటిని ప్రత్యేకంగా ఏర్పాటు చేసిన విద్యుత్ మోటార్ల ద్వారా పొలాలకు మళ్లిస్తున్నారు. ఇందుకోసం కర్ణాటక ప్రభుత్వం  కాల్వ వెంబడి అనేక ట్రాన్స్‌ఫార్మర్లు, విద్యుత్ లైన్లను ఏర్పాటు చేసి మరీ ప్రత్యేక విద్యుత్ కనెక్షన్లను ఇచ్చింది. దీంతో విద్యుత్ మోటార్ల ద్వారా నీటిని పగలు, రాత్రి అనే తేడా లేకుండా పంపింగ్ చేస్తున్నారు.
 
 ఇలా కర్ణాటకలోని ఎర్రగూడి, జాలుపాడు, బోనెహలు, బొమ్మనహళ్, చాగనూరు, మోక, సంగనకల్లు, బళ్లారి వంటి ప్రాంతాల్లో లక్షల ఎకరాల్లోని ఆయకట్టు కాని పొలాలకు నీటిని మళ్లిస్తున్నారు. ఈ నీరంతా కూడా మన రైతులకు న్యాయంగా కేటాయించినది కావడం గమనార్హం. ఈ అక్రమ నీటి వాడకానికి కర్ణాటక సర్కారే వత్తాసు పలుకుతోంది. పగలు వద్దు.. రాత్రి వేళల్లో చెరువులు, కుంటలు నింపుకోవాలంటూ అధికారులే రైతులకు సలహా ఇస్తున్నారు. కాల్వ నీటిని తోడటానికి అక్రమంగా ఏర్పాటు చేసిన పైపులను గతంలో మన రైతులు అక్కడికెళ్లి తొలగించినప్పుడు రెండు రాష్ట్రాల ప్రజల మధ్య తీవ్ర ఘర్షణలు జరిగాయి.
  
 దోపిడీ నియంత్రణలో బోర్డు విఫలం...
 ఇటు ఎల్‌ఎల్‌సీ, అటు హెచ్‌ఎల్‌సీలపై కర్ణాటక రైతులు తుంగభద్ర నీటిని అక్రమంగా పెద్ద ఎత్తున ఉపయోగిస్తున్నా నియంత్రించడంలో బోర్డు పూర్తిగా విఫలమైంది. బోర్డుకు చైర్మన్‌గా కేంద్ర జల సంఘం చీఫ్ ఇంజనీర్ వ్యవహరిస్తున్నారు. సభ్యులుగా ఆంధ్ర, కర్ణాటకలకు చెందిన నీటిపారుదల శాఖల ముఖ్యకార్యదర్శులు ఉన్నారు. బోర్డు కార్యదర్శిగా ఎస్‌ఈ స్థాయి అధికారి ఉన్నారు. అలాగే ఒక్కొక్క ఈఈ, ఎస్‌ఈతో పాటు నలుగురు డీఈలు, 16 మంది ఏఈలు ఉన్నారు. వీరిలో ఇరు రాష్ట్రాలకు చెందిన అధికారులు ఉన్నారు.
 
 అయితే కర్ణాటక పరిధిలోకి వెళ్లి అక్రమ వాడకాన్ని అడ్డుకోవడం మన రాష్ట్ర అధికారులకు ఇబ్బందిగా మారింది. ఈ విషయంపై గతంలో పలుమార్లు బోర్డుకు ఫిర్యాదు కూడా చేశారు. అయినా కర్ణాటక నుంచి ఎలాంటి సహకారం లభించడం లేదు. మన అధికారులు, రైతుల నుంచి ఒత్తిడి ఎక్కువైనప్పుడు మాత్రం కాల్వపై ఇంజనీర్లు తిరిగి అక్రమ నీటివాడకం వద్దంటూ రైతులకు చెప్తారు. వారు పర్యటిస్తున్న సమయంలో పైపులు కనిపిస్తే వాటిని తొలగించడం మినహా కఠిన చర్యలు తీసుకోవడం లేదు. దాంతో అధికారులు వెళ్లిన తర్వాత మళ్లీ పైపులను ఏర్పాటు చేసుకుంటున్నారు. అక్రమ నీటి వాడకానికి పాల్పడుతున్న రైతులు ఎకరానికి కొంత చొప్పున స్థానిక సిబ్బందికి చెల్లిస్తున్నట్టు పరిశీలన లో తెలిసింది.
 
 మన ప్రతిపాదనలు పట్టించుకోరు...
 మన రైతులకు జరుగుతున్న అన్యాయాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని రాష్ట్ర ప్రభుత్వం గతంలో పలు ప్రత్యామ్నాయాలను కర్ణాటక దృష్టికి తీసుకువచ్చింది. ముఖ్యంగా అక్రమ నీటి వాడకాన్ని అరికట్టడం కోసం ఎల్‌ఎల్‌సీ 72 కిలోమీటర్ నుంచి 185వ కిలోమీటర్ వరకు ప్రత్యేక పైపు లైన్‌ను ఏర్పాటు చేయాలని ప్రతిపాదించింది. అయితే ఇందుకు కర్ణాటక ప్రభుత్వం అంగీకరించలేదు. అలాగే మన రాష్ట్ర రైతులకు నీటి సరఫరా సరిగ్గా జరగడం కోసం మరికొన్ని ప్రతిపాదనలు కూడా చేసింది.
 
 ముఖ్యంగా హెచ్‌ఎల్‌సీ నీటి ప్రవాహ సామర్థ్యాన్ని 2,575 క్యూసెక్కుల నుంచి 4 వేల క్యూసెక్కులకు పెంచాలని, అందుకోసం ఈ కెనాల్‌ను 105 కిలోమీటర్ల మేర వెడల్పు చేయాలని, వరద నీటిని ఉపయోగించుకోవడానికి వీలుగా వరదనీటి కాల్వను తవ్వి, దీని ద్వారా 20 నుంచి 25 టీఎంసీల నీటిని ఉపయోగించుకోవచ్చని అంచనా వేసింది. ఈ ప్రతిపాదనలకూ కర్ణాటక సానుకూలంగా లేదు. రెండు రాష్ట్రాల మంత్రుల మధ్య ఇటీవల జరిగిన సమావేశంలోనూ ఈ అంశాలు ప్రస్తావనకు వచ్చాయి. మన రాష్ట్రం వాదనకు ఇటు బోర్డు నుంచి కానీ, అటు కర్ణాటక నుంచి కానీ మద్దతు లభించలేదు.
  
 ఇక విడిపోతే రాష్ట్రం ఎడారే!
 రెండు రాష్ట్రాల మధ్య నదులు, ప్రాజెక్టులు ఉంటే.. నీటి పంపకాల్లో ఎలాంటి ఇబ్బందులు వస్తున్నాయో ఇప్పటికే పలు అనుభవాలు ఉన్నాయి. కావేరి నది నీటి విషయంలో గత 30 ఏళ్లకు పైగా కర్ణాటక, తమిళనాడు రాష్ట్రాల మధ్య గొడవలు జరుగుతూనే ఉన్నాయి. రెండు మూడు టీఎంసీల నీటి విడుదల కోసం స్వయంగా ప్రధానమంత్రి రంగంలోకి దిగినా ప్రయోజనం లేని పరిస్థితి ఇప్పటికే అనుభవంలోకి వ చ్చింది. అలాగే మన రాష్ట్రానికి సంబంధించి కృష్ణానది నీటిపై ఎగువన ఉన్న కర్ణాటక, మహారాష్ట్రలతో ఇబ్బందులు పడుతూనే ఉన్నాం.
 
 గత పదేళ్ల నుంచి ట్రిబ్యునల్ దీనిపై కసరత్తు చేస్తున్నా ఫలితం శూన్యం. కొత్త ట్రిబ్యునల్ తీర్పు అమల్లోకి వస్తే.. ఇప్పటికే తీవ్ర నీటి కొరతతో ఇబ్బంది పడుతున్న రాష్ట్రం మరింత గడ్డు పరిస్థితిని ఎదుర్కోవాల్సి ఉంటుంది. మనం తీవ్రంగా వ్యతిరేకించిన ఆలమట్టి, బాబ్లీ ప్రాజెక్టులను ఎగువ రాష్ట్రాలు ఇప్పటికే పూర్తి చేసుకున్నాయి. అలాగే పోలవరం ప్రాజెక్టు నిర్మాణ విషయంలో ఒడిశా, ఛత్తీస్‌గఢ్ తీవ్ర ఇబ్బందులు పెడుతున్నాయి. ఇలాంటి పరిస్థితిలో రాష్ట్రం కూడా విడిపోతే.. నీటి పంపకాల్లో మరిన్ని సమస్యలు రానున్నాయి.
 
 ముఖ్యంగా కృష్ణానదిపై ఉన్న అన్ని ప్రాజెక్టులపైనా నియంత్రణ బోర్డుల పెత్తనం పెరిగిపోతుంది. దాంతో ఆయా ప్రాంతాల అవసరాలను తీర్చడంలో ఇబ్బందులు తలెత్తుతాయి. నీటి కోసం ఒక ప్రాంతం వారు మరో ప్రాంత ప్రజలపై కక్షకట్టే ప్రమాదం ఉంది. ముఖ్యంగా మిగులు జలాలపై ఆధారపడ్డ నెట్టెంపాడు, కల్వకుర్తి, ఏఎంఆర్‌పీ, హంద్రీ-నీవా, గాలేరు-నగరి, తెలుగు గంగ, వెలిగొండ వంటి ప్రాజెక్టుల భవిష్యత్తు ప్రశ్నార్థకంగా మారనుంది. కరవు పరిస్థితుల్లో మరింత దారుణమైన దుస్థితితో రాష్ట్రం ఎడారయ్యే ప్రమాదం ఉంది.


 కర్ణాటక రాష్ట్రం బళ్లారి జిల్లాలోని తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు కిందకు వచ్చే రాష్ట్ర రైతుల కష్టాలు ఇప్పట్లో తీరే పరిస్థితి కనిపించడం లేదు. ఈ విషయంలో కర్ణాటకపై పెట్టుకున్న ఆశలు నీరుగారాయి. బ్రిజేశ్‌కుమార్ ట్రిబ్యునల్ తీర్పు తర్వాతే ఈ విషయంలో ఒక నిర్ణయానికి వద్దామని, అప్పటివరకు ఎలాంటి ప్రతిపాదనలకు తాము సుముఖంగా లేమని ఆ రాష్ట్రం స్పష్టం చేసింది. దాంతో రెండు రాష్ట్రాల ప్రతినిధుల సమక్షంలో జరిగిన సమావేశం ఎలాంటి ప్రయోజనం చేకూర్చకుండానే ముగిసినట్టయింది. తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు నుంచి అనంతపురం జిల్లాకు సాగు, తాగు నీటిని అందించే హై లెవెల్ కెనాల్ విషయమై పలు ఇబ్బందులు తలెత్తుతున్న సంగతి తెలిసిందే. జిల్లాకు సాగునీరు సరిగ్గా అందేలా చూసేందుకు కెనాల్ ఆధునీకరణతో పాటు సమాంతరంగా మరో కాల్వను తవ్వాలనే ప్రతిపాదనను మన రాష్ర్టం రూపొందించింది. దీనిపై చర్చించేందుకు శుక్రవారం బెంగళూరులోని ఆ రాష్ట్ర సచివాలయంలో ఇరు రాష్ట్రాల ప్రతినిధుల మధ్య ప్రత్యేక సమావేశం జరిగింది. రాష్ర్టం తరఫున మంత్రులు రఘువీరారెడ్డి, సుదర్శన్‌రెడ్డి, శైలజానాథ్, ఎంపీ అనంత వెంకట్రామిరెడ్డి, ఎంఎల్‌ఏ మధుసూదన్‌గుప్తాతో పాటు ఉన్నతాధికారులు హాజరయ్యారు.
  
   కర్ణాటక నుంచి ఆ రాష్ట్ర సాగునీటి శాఖ మంత్రి ఎంబి పాటిల్, రెవెన్యూమంత్రి వి.శ్రీనివాసప్రసాద్, న్యాయ శాఖ మంత్రి టీబీ జయచంద్ర ఇతర అధికారులు పాల్గొన్నారు. సుమారు రెండు గంటల పాటు ఈ భేటీ కొనసాగింది. సమావేశం అనంతరం రఘువీరారెడ్డి మాట్లాడుతూ నాలుగు వేల క్యూసెక్కుల సామర్థ్యం ఉన్న హెచ్‌ఎల్‌సీ నుంచి అనంతపురం జిల్లాకు 2,575 క్యూసెక్కుల నీరు అందాల్సి ఉందన్నారు. అయితే ప్రస్తుతం 1,000-1,200 క్యూసెక్కులకు మించి రావడం లేదని తెలిపారు. ఈ విషయంలో ట్రిబ్యునల్ తీర్పు రావాల్సి ఉండగా.. ఉభయ రాష్ట్రాల సాంకేతిక, న్యాయ బృందాలు చర్చలు కొనసాగిస్తాయని చెప్పారు. బెంగళూరు-బళ్లారి మధ్య దూరం తగ్గించే రాయదుర్గం-తుమకూరు రైల్వే మార్గానికి అవసరమైన భూ సేకరణను సత్వరమే పూర్తి చేయాలని కూడా కర్ణాటకను కోరినట్లు చెప్పారు. రాష్ట్రానికి సంబంధించి అనంతపురం జిల్లాలో భూ సేకరణ పూర్తయిందని, రెండు స్టేషన్ల మధ్య ప్రయోగాత్మకంగా రైలు నడపడం కూడా ప్రారంభమైందని ఆయన చెప్పారు.
  
  సరిహద్దు వివాదంపై తటస్థ సంస్థ సర్వే
  ఈ సమావేశం తర్వాత మన ప్రతినిధుల బృందం కర్ణాటక రెవిన్యూ మంత్రితో సమావేశమయ్యింది. రెండు రాష్ట్రాల మధ్య ఉన్న సరిహద్దు వివాదంపై చర్చించింది. అనంతపురం జిల్లాలోని ఓబుళాపురం, సిద్ధాపురం, మలపనగుడి గ్రామాలు ఏ రాష్ట్రానికి చెందినవో సత్వరమే తేల్చాల్సిందిగా సుప్రీంకోర్టు ఇరు రాష్ట్రాలను ఆదేశించిన నేపథ్యంలో సర్వే ఆఫ్ ఇండియాకు ఈ బాధ్యతను అప్పగించాలని రాష్ట్ర ప్రతినిధి బృందం సూచించింది. ఈ సమస్య పరిష్కారానికి రెండు రాష్ట్రాలతో సంబంధం లేని తటస్థ సంస్థతో సర్వే చేయించడానికి ఇరు రాష్ట్రాలు అంగీకరించాయి. అనంతరం రఘువీరారెడ్డి, సుదర్శన్‌రెడ్డిలు కర్ణాటక ముఖ్యమంత్రి సిద్దరామయ్యను మర్యాదపూర్వకంగా కలుసుకున్నారు.


 సాక్షి, హైదరాబాద్: తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు నీటి పంపకంలో కర్ణాటకతో మన రాష్ట్రానికి ఉన్న వివాదాలపై చర్చించేందుకు ఈ నెల 24న ప్రత్యేక సమావేశం జరగనుంది. బెంగళూరులో జరిగే ఈ సమావేశానికి ఇరు రాష్ట్రాల ఉన్నత స్థాయి అధికారులు హాజరవుతారు. రాష్ర్ట  మంత్రు లు సుదర్శన్‌రెడ్డి, రఘువీరారెడ్డి ఈ సమావేశంలో పాల్గొననున్నారు. తుంగభద్ర కుడి హై లెవెల్ కెనాల్ ద్వారా రాష్ట్రానికి న్యాయంగా రావాల్సిన నీటిని కర్ణాటక అడ్డుకుంటున్న విషయం తెలిసిందే.
  
   దాంతో అనంతపురం జిల్లా రైతులు తీవ్రంగా నష్టపోతున్నారు. కుడి హై లెవెల్ కాల్వ ద్వారా ఇరు రాష్ట్రాలకు నీరు సరఫరా కావాల్సి ఉంది. అయితే ఎగువలో కర్ణాటక ఆయకట్టు ఉండడంతో ప్రాజెక్టు నుంచి విడుదల అయ్యే నీటిని వారికి కేటాయించిన దానికంటే ఎక్కువగా వినియోగిస్తున్నారు. దాంతో దిగువ మన ఆయకట్టుకు నీటికొరత ఏర్పడుతున్నది. ఈ సమస్యపై గతంలో పలు మార్లు కర్ణాటక ప్రభుత్వంతో చర్చలు కూడా జరిగాయి. అయినా సమస్య కొలిక్కి రాలేదు. ఈ నేపథ్యంలో 24 న జరిగే సమావేశం ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకుంది.


 మంత్రి సుదర్శన్‌రెడ్డి వెల్లడి
  రాష్ట్రం విడిపోయినా ఇప్పుడున్న కేటాయింపులే కొనసాగుతాయి
 జల పంపిణీకి బోర్డులు ఏర్పడతాయి
 వరదలొస్తేనే మిగులుజల ఆధారిత ప్రాజెక్టులకు నీళ్లు
 
 సాక్షి, హైదరాబాద్‌: రాష్ర్టం విడిపోయినా ఎలాంటి నీటి యుద్ధాలు రావని రాష్ర్ట సాగునీటి శాఖ మంత్రి పి.సుదర్శన్‌రెడ్డి చెప్పారు. నీటి పంపకాల్లో కొత్త సమస్యలు రావని, ఇప్పుడున్న కేటాయింపులనే కొనసాగిస్తారని అన్నారు. ప్రస్తుతం తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు నీటిని మన రాష్ర్టంతో పాటు కర్ణాటక కూడా పంచుకుంటోందని, ఇందుకోసం ప్రత్యేక బోర్డు ఉందని గుర్తుచేస్తూ...భవిష్యత్తులో తెలంగాణ-సీమాంధ్ర రాష్ట్రాలకు జల పంపిణీకి బోర్డులు వస్తాయని అన్నారు. నీళ్లు రావనే విషయంలో ఉభయగోదావరి, కృష్ణా జిల్లాల ప్రజలు భయాందోళనలకు గురికావద్దని సూచించారు. అయితే మిగులు జలాలపై ఆధారపడ్డ ప్రాజెక్టులకు మాత్రం నీటి కేటాయింపులు రావని, వరదలు వచ్చిన సమయంలోనే ఈ ప్రాజెక్టులు నీటిని ఉపయోగించుకునే అవకాశం ఉంటుందని స్పష్టం చేశారు.
 
  రాష్ట్ర విభజనతో నీటి కేటాయింపుల్లో సమస్యలు తలెత్తుతాయంటూ సీఎం చేసిన వ్యాఖ్యల నేపథ్యంలో మంత్రి మంగళవారం సచివాలయంలో విలేకరుల సమావేశం ఏర్పాటు చేశారు. ముఖ్యమంత్రి వ్యాఖ్యలతో పరోక్షంగా విభేదించారు. ‘ఆయన (సీఎం) అభిప్రాయం అది...నా అభిప్రాయం ఇది..’ అంటూ వ్యాఖ్యానించారు. మీ అభిప్రాయం వ్యక్తిగతమా? ప్రభుత్వ పరమైనదా? అన్న ప్రశ్నకు.. ఒక మంత్రిగా చెప్తున్నానని అన్నారు. పోలవరానికి నీరు రాదనే ప్రచారాన్ని నమ్మవద్దని గోదావరి జిల్లాల ప్రజలకు సూచించారు. కృష్ణా డెల్టాకు కూడా ఎలాంటి సమస్య రాదన్నారు.
 
  మిగులు జలాలపై ఆధార పడిన కల్వకుర్తి, నెట్టెంపాడు, ఏఎమ్మార్పీ (ఎస్‌ఎల్‌బీసీ), తెలుగుగంగ, వెలుగొండ, హంద్రీ-నీవా, గాలేరు-నగరి ప్రాజెక్టులకు నీటి కేటాయింపులు ఎలా? అన్న ప్రశ్నకు మాత్రం మంత్రి సరైన సమాధానం చెప్పలేకపోయారు. అలాగే కృష్ణా ట్రిబ్యునల్‌ కొత్త తీర్పు అమల్లోకి వస్తే దిగువకు వరదనీరు రావడం కూడా కష్టమవుతుంది కదా? అన్న ప్రశ్నకూ సుదర్శన్‌రెడ్డి సరైన వివరణ ఇవ్వలేదు. కృష్టా, గోదావరి నదుల నుంచి ఏటా వేలాది టీఎంసీల నీరు సముద్రం పాలవుతోందని, ఈ నీటితో ప్రాజెక్టుల అవసరాలను తీర్చవచ్చని అన్నారు. విలేకరుల సమావేశానికి నీటిపారుదల శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శి అరవిందరెడ్డి, ఈఎన్‌సీలు మురళీధర్‌రావు, వెంకటేశ్వరరావులతోపాటు అంతరాష్ట్ర జలవనరుల విభాగం సీఈ రవూఫ్‌ తదితరులు హాజరయ్యారు. అయితే వీరంతా వేదిక దిగువున కూర్చున్నారు.